ΚΥΡΙΑΚΉ ΠΑΡΑΛΎΤΟΥ, ΕΥΑΓΓ. ΑΝΆΓΝΩΣΜΑ: ΙΩ. 5, 1-15Ασθένεια και Αμαρτία Φιλίππου Φιλίππου, θεολόγου

 Η διήγηση του θαύματος της θεραπείας του παραλύτου της Βηθεσδά αποτελεί ένα από τα θαύματα τα οποία έχει επιτελέσει ο Χριστός. Μέσα από την περιγραφή του θαύματος αυτού λαμβάνουμε αρκετές πληροφορίες, οι οποίες μας βοηθούν να κατανοήσουμε το πότε και το που πραγματοποιήθηκε το θαύμα αυτό. Το θαύμα αυτό πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια μιας ιουδαϊκής θρησκευτικής γιορτής, γι’ αυτό ο Χριστός πήγε στα Ιεροσόλυμα. Προσοχής τυγχάνει το γεγονός ότι το θαύμα αυτό γίνεται κατά την ημέρα του Σαββάτου. Ο Ιησούς Χριστός έρχεται αρκετές φορές σε σύγκρουση με τους Γραμματείς και Φαρισαίους με αφορμή την κατάργηση της αργίας του Σαββάτου. Πιο συγκεκριμένα το θαύμα αυτό γίνεται στη δεξαμενή που στα Εβραϊκά ονομάζεται Βηθεσδά, με πέντε στοές και η οποία βρίσκεται κοντά στην προβατική πύλη της πόλης. Εκεί λοιπόν, βρισκόταν ένας άνθρωπος ασθενής ανάμεσα σε πολλούς άλλους ασθενείς, οι οποίοι περίμεναν έναν άγγελο Κυρίου, ο οποίος κατέβαινε στη δεξαμενή και τάραζε τα νερά της και όποιος έμπαινε πρώτος μετά την αναταραχή του νερού θεραπευόταν από όποια αρρώστια έπασχε. Ο άνθρωπος αυτός βασανιζόταν από την ασθένεια του για τριάντα οχτώ ολόκληρα χρόνια. Αυτόν τον άνθρωπο θεραπεύει ο Ιησούς και του λέει: «ίδε, υγιής γέγονας ˙ μηκέτι αμάρτανε, ίνα μη χείρον σοί τι γένηται», δηλαδή βλέπεις, έχεις γίνει καλά ˙ από δω και πέρα μην αμαρτάνεις, για να μην πάθεις τίποτα χειρότερο.

 Μέσα από το λόγο του Χριστού προς τον παραλυτικό της Βηθεσδά «ίδε υγιής γέγονας˙ μηκέτι αμάρτανε», φαίνεται καθαρά ότι η ασθένεια από την οποία υπέφερε σχετίζεται άμεσα με την αμαρτία. Φαίνεται ότι για την ασθένεια τoυ έφερε ο ίδιος μια προσωπική ευθύνη, ένεκα προηγούμενων αμαρτωλών πράξεων του. Η σωματική θεραπεία αποτελεί το ορατό σημείο φανέρωσης της αόρατης άφεσης των αμαρτιών, της οποίας έτυχε ο παραλυτικός. Ένα άλλο παράδειγμα το οποίο μας φανερώνει τη σχέση της ασθένειας με την αμαρτία αποτελεί το περιστατικό της θεραπείας του παραλύτου στην Καπερναούμ. Εκεί ο Χριστός βλέποντας την επιμονή και την πίστη των ανθρώπων που μετέφεραν τον παραλυτικό του είπε: «σου έχουν συγχωρηθεί οι αμαρτίες σου». Κατόπιν του είπε «σήκω, πάρε το κρεβάτι σου και πήγαινε στο σπίτι σου». Και οι δύο αυτές περιπτώσεις μας φανερώνουν ότι η ασθένεια πολλές φορές είναι στενά συνδεδεμένη με την αμαρτία.

Υπάρχουν όμως και ασθένειες οι οποίες αποτελούν αφορμή για να δοξαστεί ο Θεός. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί  η θεραπεία από τον Χριστό του εκ γενετής τυφλού. Εκεί ο Χριστός σε ερώτηση των μαθητών του αν αμάρτησε αυτός ή οι γονείς του και γεννήθηκε τυφλός ˙ τους απαντά ότι ούτε αυτός αμάρτησε ούτε οι γονείς του, αλλά γεννήθηκε τυφλός για να φανερωθεί η δύναμη των έργων του Θεού πάνω σ’ αυτόν. Ο Απόστολος Παύλος λέει ότι η αμαρτία έχει μπει για καλά στο εσωτερικό του ανθρώπου και αντιστρατεύεται το νόμο του Θεού. Λειτουργεί σαν ένας άλλος νόμος ο οποίος κυριαρχεί στην ύπαρξη μας και μας κάνει αιχμάλωτους της. Η ασθένεια και ο θάνατος μπήκαν στον κόσμο μέσω της αμαρτίας. Η παράβαση την οποία έκανε ο Αδάμ, ο οποίος αποτελούσε προτύπωση του μελλοντικού γενάρχη, είχε σαν συνέπεια το θάνατο όλων. Η αμαρτία και οι συνέπειες της καταργούνται από τον Ιησού Χριστό ο οποίος θα γίνει η αιτία να κυριαρχήσουν μέσα στην αληθινή ζωή όσοι αποδέχονται την άφθονη χάρη του Θεού και τη δωρεά της λύτρωσης.

Ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση Θεού με την προοπτική να ξεπεράσει τα όρια της φθοράς και του θανάτου. Οι πατέρες της Εκκλησίας μας, τονίζουν ότι «ουκ έστιν αίτιος των κακών ο Θεός». Ο άνθρωπος όμως με τη διάπραξη του προπατορικού αμαρτήματος μπήκε στο νόμο της φθοράς και του θανάτου. Έτσι η ασθένεια έχει τη ρίζα της στην πτώση του ανθρώπου. Οι αιτίες που ευνοούν τις διάφορες ασθένειες στον άνθρωπο πολλές φορές είναι ηθικές και σχετίζονται με τις διαφορές παρεκτροπές τις οποίες δημιουργεί στη ζωή του. Για παράδειγμα όταν ένας άνθρωπος ζει στην ασωτία, στο ξενύχτι και το ποτό δημιουργεί κάποιες συνθήκες μέσα στις οποίες αναπτύσσονται διάφορες ασθένειες. Μια άλλη αιτία αποτελεί η μανιώδης μέριμνα, την οποία επιδεικνύουν πολλοί άνθρωποι, για την απόκτηση υλικών αγαθών και η οποία σιγά - σιγά καταβάλλει τον άνθρωπο οδηγώντας τον στην ασθένεια. Η μεγάλη τεχνολογική ανάπτυξη και η ανάπτυξη του βιοτικού επιπέδου, θα έπρεπε να κάνουν τους σημερινούς ανθρώπους τους πιο ευτυχισμένους ανθρώπους στην ιστορία της ανθρωπότητας. Παρόλα αυτά οι σημερινοί άνθρωποι υποφέρουν πιο πολύ από αρρώστιες, οι οποίες ήταν ίσως άγνωστες σε προηγούμενα χρόνια, ενώ τώρα είναι πολύ διαδεδομένες. Υπάρχουν και ασθένειες οι οποίες οφείλονται σε σφάλματα και ανθρώπινες ατέλειες.

Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της εποχής μας το οποίο προκαλεί διάφορες ασθένειες είναι η στενοχώρια και το άγχος. Μέσα από το συνεχές άγχος και τη στενοχώρια ο άνθρωπος γίνεται φιλάσθενος. Πολλές φορές ο Θεός επιτρέπει άνθρωποι υγιείς να πέφτουν σε μια ασθένεια για να αποφύγουν μια χειρότερη πνευματική αμαρτία όπως την υπερηφάνεια. Τέτοιο παράδειγμα είναι ο Απόστολος Παύλος, ο οποίος ομολογεί ότι η ασθένεια από την οποία υπέφερε είχε ως στόχο να τον κρατά στην ταπείνωση. «εδόθη μοι σκόλοψ τη σαρκί, άγγελος σατάν ίνα με κολαφίζη ίνα μη υπεραίρωμαι» ( Κορ. Β’ 12,7). Η αρρώστια η οποία παραχωρείται από το Θεό είναι για να δοκιμασθούμε. Ο σοφός Σολομώντας λέγει « ως χρυσόν εν χωνευτηρίω εδοκίμασεν αυτούς, και ως ολοκάρπωμα θυσίας προσεδέξατο αυτούς» (Σοφ. Σολομ. 3,6). Μέσα από τη δοκιμασία μιας ασθένειας, ο άνθρωπος έρχεται πιο κοντά στο Θεό και μέσα από την υπομονή την οποία επιδεικνύει αποθηκεύει ουράνιο μισθό. Υπάρχουν και περιπτώσεις ανθρώπων οι οποίοι φτάνοντας σε ψηλά πνευματικά επίπεδα ζήτησαν οι ίδιοι από το Θεό να τους δώσει μια αρρώστια. Ο πατήρ Πορφύριος έλεγε «Ευχαριστώ το Θεό που μου έδωσε πολλές αρρώστιες. Τις αισθάνομαι ως αγάπη Χριστού».

Ο Χριστός βλέποντας τους ανθρώπους να πλήττονται από ασθένειες πήγε κοντά τους με συμπάθεια και στοργή, προσφέροντας τους την ίαση. Βλέπουμε στα Ιερά Ευαγγέλια ότι τα περισσότερα από τα θαύματα τα οποία επιτέλεσε ο Χριστός είχαν ως στόχο την ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου. Η θεραπεία την οποία πρόσφερε ο Χριστός δεν περιοριζόταν μόνο στη σωματική υγεία στην παρούσα ζωή. Συνέδεσε την θεραπεία των ασθενειών με την άφεση των αμαρτιών. Πρόσφερε παράλληλα με την υγεία του σώματος και τη σωτηρία της ψυχής, ελευθερώνοντας την από τον ζυγό της αμαρτίας. Με τις θεραπείες των ασθενειών τις οποίες έκανε ο Χριστός εκπλήρωνετο και η προφητεία του Προφήτου Ησαΐα η οποία έλεγε «Αυτός τας ασθενείας ημών έλαβε και τας νόσους εβάστασε» (Ησ. 53,4). Ο χριστιανός πιστεύοντας ακράδαντα ότι ο μοναδικός ιατρός των ψυχών και των σωμάτων είναι ο Χριστός δεν αρνείται και την ιατρική βοήθεια. Πιστεύοντας στη βοήθεια από τον Χριστό, προσφεύγει στους γιατρούς με την πεποίθηση ότι και αυτοί ενεργούν με το φωτισμό του Θεού. Ο σοφός Σειράχ μας λέει "τίμα τον γιατρό όπως πρέπει … διότι ο Κύριος τον έκανε γιατρό". O χριστιανός προσεύχεται ώστε ο γιατρός του να φωτισθεί από το Θεό, να κάνει τη σωστή διάγνωση και να του χορηγήσει την κατάλληλη θεραπεία που χρειάζεται. Σήμερα βλέπουμε ότι παρά την αλματώδη ανάπτυξη της ιατρικής επιστήμης οι δυνατότητες της παραμένουν περιορισμένες. Υπάρχουν πάμπολλες μαρτυρίες γιατρών ιδιαίτερα χειρούργων οι οποίοι κατά τη διάρκεια εξαιρετικά δύσκολων εγχειρήσεων ένιωθαν το χέρι τους να καθοδηγείται από το Θεό και να επιτυγχάνεται η επιτυχία της εγχείρησης.
      
Η ασθένεια αποτελεί μια μεγάλη δοκιμασία. Ο χριστιανός την ώρα της δοκιμασίας του από την ασθένεια ελπίζει και υπομένει. Ο Θεός στην δύσκολη ώρα της δοκιμασίας μας από την ασθένεια δεν μας εγκαταλείπει μόνους, αλλά επεμβαίνει είτε δια της ανθρώπινης παρηγοριάς που δεχόμαστε από άλλους είτε δια της χάριτος του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα πιστού, ο οποίος δοκιμάστηκε σκληρά στη ζωή του αποτελεί ο Ιώβ, ο οποίος παρά τα αλλεπάλληλα κτυπήματα τα οποία υπέστη και τις ασθένειες οι οποίες τον έπληξαν, δεν έχασε την πίστη του στο Θεό αλλά υπέμεινε καρτερικά. Βέβαια ως άνθρωπος είχε τις στιγμές κατά τις οποίες παρουσίασε κάποιο κλονισμό, αφού οι φίλοι του ακόμα και η ίδια η σύζυγος του τον προέτρεπαν σε βλασφημία κατά του Θεού. Ο Ιώβ παρά τον μερικό κλονισμό της πίστης του δεν απελπίστηκε αλλά επιμένοντας καρτερικά έλεγε: «Ο Κύριος έδωκεν, ο Κύριος αφείλετο" ως τω Κυρίω έδοξεν, ούτω και εγένετο" είη το όνομα του Κυρίου ευλογημένον εις τους αιώνας». Λόγω αυτής του της υπομονής και της δοξολογίας προς το Θεό που έβγαινε από το στόμα του ο Κύριος τον αποκατέστησε σε μεγαλύτερη ευτυχία από αυτή που βρισκόταν προηγουμένως. Η υπομονή στην ασθένεια και η προσευχητική καρτερία «γενηθήτω το θέλημα σου» της Κυριακής προσευχής, φέρνουν την επίσκεψη της θείας χάριτος. Ο άγιος Διάδοχος Φωτικής μας αναφέρει ένα λόγο ο οποίος μπορεί να βοηθήσει πολλούς από τους πιστούς οι οποίοι δοκιμάζονται από ασθένειες. Μας λέει ότι «ο υπομείνας χρόνιον ασθένειαν αγογγύστως ως μάρτυς παραλειφθήσεται». Δηλαδή αυτός που υπομένει μια μακροχρόνια ασθένεια χωρίς να γογγύζει, θα τον παραλάβει ο Κύριος ως μάρτυρα. Για να μπορέσει όμως κάποιος να υπομένει την ασθένεια του αγογγύστως και προσευχόμενος, πρέπει πρώτα να έχει ακράδαντη πίστη στο Χριστό ότι θα πράξει το καλύτερο για τη σωτηρία τόσο του σώματος όσο και της ψυχής του.
    
Ο πόνος, οι ασθένειες και ο θάνατος εισήλθαν στη ζωή του ανθρώπου από τη στιγμή της πτώσης του από τον παράδεισο. Ο Χριστός ερχόμενος στον κόσμο προσφέρει στον άνθρωπο τόσο την υγεία του σώματος όσο και τη σωτηρία της ψυχής του, ελευθερώνοντας τον από τη δουλεία της αμαρτίας. Η ασθένεια που παρουσιάζεται, βγάζει τον άνθρωπο από τη συμβατική ασφάλεια και βεβαιότητα του και τον τοποθετεί αμεσότερα μπροστά στο πρόβλημα της υπάρξεως του. Η ασθένειες που συμβαίνουν στη ζωή του ανθρώπου, πρέπει να εκλαμβάνονται ως παιδαγωγικό μέσο με το οποίο ο Θεός μας βοηθά στην τελείωση μας. Έτσι λοιπόν, πρέπει να τις αντιμετωπίζουμε χωρίς γογγυσμούς για να αποκομίσουμε και το πνευματικό όφελος για την ψυχή μας.