Οι αμετάφραστες ονομασίες του Θεού στην Αγία Γραφή : Ελωείμ, Ελλιών, Σαδδαΐ, Ελωάχ, Ηλί, Αδωναΐ, Σαβαώθ, Ιαβέ, Ιά (μέρος α΄).

Εισαγωγή

Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον 27.46

• περὶ δὲ τὴν ἐνάτην ὥραν ἀνεβόησεν ὁ ᾽Ιησοῦς φωνῇ μεγάλῃ λέγων, Ηλι ηλι λεμα σαβαχθανι; τοῦτ᾽ ἔστιν, Θεέ μου θεέ μου, ἱνατί με ἐγκατέλιπες;

Καινή Διαθήκη, Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον 15.34

• καὶ τῇ ἐνάτῃ ὥρᾳ ἐβόησεν ὁ Ἰησοῦς φωνῇ μεγάλῃ͵ Ελωι ελωι λεμα σαβαχθανι; ὅ ἐστιν μεθερμηνευόμενον Ὁ θεός μου ὁ θεός μου͵ εἰς τί ἐγκατέλιπές με;

Επιστολή Παύλου προς Ρωμαίους 9.29

• καὶ καθὼς προείρηκεν ῾Ησαΐας, εἰ μὴ Κύριος Σαβαὼθ ἐγκατέλιπεν ἡμῖν σπέρμα, ὡς Σόδομα ἂν ἐγενήθημεν καὶ ὡς Γόμορρα ἂν ὡμοιώθημεν.

Επιστολή Ιακώβου 5.4

• ἰδοὺ ὁ μισθὸς τῶν ἐργατῶντῶν ἀμησάντων τὰς χώρας ὑμῶν ὁ ἀπεστερημένος ἀφ᾿ ὑμῶν κράζει, καὶ αἱ βοαὶ τῶν θερισάντων εἰς τὰ ὦτα Κυρίου Σαβαὼθεἰσεληλύθασιν.

Επιστολή Παύλου προς Ρωμαίους 8.15

• οὐ γὰρ ἐλάβετε Πνεῦμα δουλείας πάλιν εἰς φόβον, ἀλλ᾿ ἐλάβετε Πνεῦμα υἱοθεσίας, ἐν ᾧ κράζομεν· ἀββᾶ ὁ πατήρ.

Επιστολή Παύλου προς Γαλάτας 4.6

• Ὅτι δέ ἐστε υἱοί, ἐξαπέστειλεν ὁ θεὸς τὸ πνεῦμα τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ εἰς τὰς καρδίας ἡμῶν, κρᾶζον, Αββα ὁ πατήρ.

Αποκάλυψις Ιωάννου 19.1,19.3, 19.4, 19.6

• Μετὰ ταῦτα ἤκουσα ὡς φωνὴν μεγάλην ὄχλου πολλοῦ ἐν τῷ οὐρανῷ λεγόντων· ἀλληλούῑα· ἡ σωτηρία καὶ ἡ δόξα καὶ ἡ δύναμις τοῦ Θεοῦ ἡμῶν…καὶ δεύτερον εἴρηκαν·ἀλληλούῑα· καὶ ὁ καπνὸς αὐτῆς ἀναβαίνει εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων…καὶ ἔπεσαν οἱ εἴκοσι καὶ τέσσαρες πρεσβύτεροι καὶ τὰ τέσσαρα ζῷα καὶ προσεκύνησαν τῷ Θεῷ τῷ καθημένῳ ἐπὶ τῷ θρόνῳ λέγοντες· ἀμήν, ἀλληλούῑα…Καὶ ἤκουσα ὡς φωνὴν ὄχλου πολλοῦ καὶ ὡς φωνὴν ὑδάτων πολλῶν καὶὡς φωνὴν βροντῶν ἰσχυρῶν, λεγόντων· ἀλληλούῑα· ὅτι ἐβασίλευσε Κύριος ὁ Θεὸς ὁ παντοκράτωρ.

Ιεζεκιήλ 10.5

• καὶ φωνὴ τῶν πτερύγων τῶν Χερουβὶμ ἠκούετο ἕως τῆς αὐλῆς τῆς ἐξωτέρας ὡς φωνὴ Θεοῦ Σαδδαΐ λαλοῦντος.

Οι αμετάφραστες ονομασίες του Θεού στην Αγία Γραφή

Οι ονομασίες με τις οποίες αποκαλείται ο Θεός στην Αγία Γραφή, Καινή και Παλαιά Διαθήκη (μετάφραση των Ο΄) και υπάρχουν αμετάφραστες από την Εβραική γλώσσα είναι :

• Αδωναΐ ή Αδωναϊέ =ο Κύριος
• Αββά = ο Πατήρ
• Ελωί ή Ελωέ ή Ηλί = ο Θεός μου
• (Αλληλού)Ιά = (Αινείτε τον) Θεό
• (Κύριος) Σαβαώθ ή Σαββαώθ = ο (Κύριος) των δυνάμεων /στρατιών
• Σαδδαΐ = ο δυνατός, ο ικανός

___

Αββά. Την συναντάμε 2 φορές στην Καινή Διαθήκη. (Επιστολή Παύλου προς Ρωμαίους 8.15, Επιστολή Παύλου προς Γαλάτας 4.6).

Αδωναΐ ή Αδωναϊέ. Συναντάται 5 φορές πάντα συνοδευόμενη με τη λέξη Κύριος, στις δύο μορφές : Κύριος Αδωναί, Αδωναί Κύριος. (Κριταί 13.8, 16.28, Βασιλειών Α’ 1.11,Ιεζεκιήλ 36.33, 36.37).

Ελωί ή Ελωέ ή Ηλί. Απαντάται 4 φορές. (Κριταί 5.5, Βασιλειών Α’ 1.11, Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον 27.46 , Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον 15.34).

Ια. Η λέξη Θεός, εμφανίζεται εμμέσως μέσα στην σύνθετη λέξη Αλληλουία. Είναι Αλληλού + Ια και σημαίνει αινείτε τον Θεό. Απαντάται 27 φορές. Οι 23 είναι στην Παλαιά Διαθήκη και οι 4 στην Αποκάλυψη. (Αποκάλυψις Ιωάννου 19.1,19.3, 19.4, 19.6).

Σαβαώθ. Βρίσκουμε τη λέξη 67 φορές. Δεν εμφανίζεται μόνη της (εκτός από 1 φορα, Ησαίας 13.13), αλλά σε συνδιασμό με την λέξη Κύριος ή Θεός.  Απαντάται στις παρακάτω μορφές : Θεός Σαβαώθ, Κύριος (ο) Θεός Σαβαώθ, Κύριος Θεός Ύψιστος Θεός Σαβαώθ, Κύριος Σαβαώθ, Δεσπότης Κύριος Σαβαώθ, Βασιλεύς Κύριος Σαβαώθ, Αδωναί Κύριος Ελωέ Σαβαώθ. (Ιησούς του Ναυή 6.17, Βασιλειών Α΄ 1.3, 1.11, 1.20, 15.2, 17.45,Εσδράς Α΄9.46, Ζαχαρίας 13.2, Ησαίας 1.9, 1.24, 2.12, 3.1, 5.7, 5.9, 5.16, 5.24, 5.25, 6.3, 6.6, 7.7, 8.18, 9.7, 10.16, 10.23, 10.33, 13.4, 13.13, 14.22, 14.24, 17.3, 18.7, 18.7, 19.4, 19.12, 19.16, 19.17, 19.18, 19.24, 21.10, 22.5, 22.12, 22.14, 22.15, 22.17, 22.25, 23.9, 23.11, 25.6, 28.5, 28.22, 28.29, 29.6, 31.4, 31.5, 37.16, 37.32, 39.5, 44.6, 45.13, 45.14, 47.4, 48.2, 51.15, 54.5, Ιερεμίας 26.10, Επιστολή Παύλου προς Ρωμαίους 9.29, Επιστολή Ιακώβου 5.4).

Σαββαώθ. Είναι η ίδια λέξη, γραμμένη με δυο -β-.  Εμφανίζεται 1 φορά μόνο. (Βασιλειών Δ΄10.16).

Σαδδαΐ . Το βρίσκουμε 1 φορά, σαν Θεός Σαδδαί. (Ιεζεκιήλ 10.5).

Ονομασίες του Θεού

Οι ονομασίες με τις οποίες αποκαλείται ο Θεός σε διάφορα θρησκευτικά και ερμηνευτικά κείμενα και αναφέρονται στην Εβραική γλώσσα είναι :

• (Α)ιά, Αειά
• Αδωναΐ
• Ελωείμ ή Ελωίμ ή Ελοΐμ = ο Θεός
• Ελωί = ο Θεός μου
• Ελωάχ = ο Θεός σου
• Ελλιών ή Ελίων = ο Ύψιστος
• Ηλ ή Ηλί ή Ηλ(ε)ί
• Ιαβέ, Ιαβαί, Ιαου(έ), Ιά, Ιαώ,Ιαή= ο Κύριος
• Ισραήλ
• Ραββωνί
• (Κύριος) Σαβαώθ = ο (Κύριος) των δυνάμεων / στρατιών
• Σαδδαΐ = ο δυνατός, ο ικανός

___

* PG σημαίνει Patrologia Graeca, Ελληνική Πατρολογία.

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Εις τον μδ΄Ψαλμόν (PG. 55, σελίδα 194).

Ο Άγιος αναφέρεται στον Ψαλμό 44.8 ἠγάπησας δικαιοσύνην καὶ ἐμίσησας ἀνομίαν· διὰτοῦτο ἔχρισέ σε ὁ Θεὸς ὁ Θεός σου ἔλαιον ἀγαλλιάσεως παρὰ τοὺς μετόχους σου.

• Ο δε Εβραίος λέει το ”Ο Θεός, ο Θεός σου” σαν ”Ελωείμ Ελωάχ”.

Άγιος Επιφάνιος Κύπρου

Άγιος Επιφάνιος (Επίσκοπος Κωνσταντείας Κύπρου), Κατα αιρέσεων ογδοήκοντα, (Πανάριος), βιβλίο1, τόμος 3, Κατά αρχοντικών,ε’. (PG. 41, σελίδα 685).

* Οι αρχοντικοί ήταν μία από τις πολλές Γνωστικίζουσες αιρέσεις.

• Κάποιοι νομίζουν ότι Σαβαώθ είναι το όνομα του Θεού. Όπως ήδη και για τίς προηγούμενες αιρέσεις, διαπραγματευτήκαμε εκτενώς περί της ερμηνείας τουΣαβαώθ και των άλλων ονομασιών : Ηλί, Ελωί, Ισραήλ, Σαδδαΐ, Ελλιών,Ραββωνί, Ιά, Αδωναΐ, Ιαβέ. Όλες ερμηνεύονται σαν ονομασίες με τις οποίες δοξολογούμε (τον Θεό) και όχι ονόματα της Θεότητας. Τα οποία εδώ θα εξεταστούν προσεκτικά, αφου ερμηνευτούν. Το Ισραήλ (σημαίνει) Θεός, τοΕλωείμ Θεός αεί (αιώνιος), το Ηλί Θεός μου, το Σαδδαΐ ο ικανός, το Ραββωνίο Κύριος, το Ιά Κύριος, το Αδωναΐ ο Ών Κύριος (υπάρχων Κύριος), το Ιαβέ”ος ην και εστί και αεί ων” (αυτός ο οποίος υπήρχε και υπάρχει και υπάρχει για πάντα), όπως ερμηνεύει στον Μωυσή, ”ο ων απέσταλκέ με ερείς προς αυτούς” (ο υπάρχων με απέστειλε να τους πεις), το Ελλιών Ύψιστος και το Σαβαώθδυνάμεων ερμηνεύεται. Έτσι λοιπόν Κύριος Σαβαώθ (είναι) Κύριος των δυνάμεων.

Ευσέβιος Καισαρείας

Ευσέβιος Παμφίλου Καισαρείας, Ευαγγελική Απόδειξις, βιβλίο10, κεφάλαιο 8, Απο του ψαλμού κα΄(PG. 22, σελίδα 765).

• Διότι Ελωείμ ονομάζεται ο Θεός από τους Εβραίους. Και αυτό μπορείς να το βρείς σχεδόν σε όλη την Αγία Γραφή! Υπάρχουν και άλλες προσηγορικές ονομασίες και εκφωνήσεις του Θεού όπως : Σαδδαΐ, Ιαώ,Ηλ και άλλες παραπλήσιες.

Ευσέβιος Παμφίλου Καισαρείας, Ευαγγελική Απόδειξις, βιβλίο 4, ιε’. Τι βούλεται δηλούν η του Χριστού παρουσία (PG. 23, σελίδα 305).

Ο Ευσέβιος αναφέρεται στον Ψαλμό μδ΄: 7 ὁ θρόνος σου, ὁ Θεός, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος, ράβδος εὐθύτητος ἡ ῥάβδος τῆς βασιλείας σου. 8 ἠγάπησας δικαιοσύνην καὶ ἐμίσησας ἀνομίαν· διὰ τοῦτο ἔχρισέ σε ὁ Θεὸς ὁ Θεός σου ἔλαιον ἀγαλλιάσεως παρὰ τοὺς μετόχους σου.

• Γιατί η πρώτη επωνυμία, την οποία ο Ακύλας ερμήνευσε  ”ο Θρόνος σου, Θεέ” ,λέγοντας ”Θεέ” αντί τού ”ο Θεός”, το εβραικό ελωίμ περιέχει. Όμοια δε και στό ”δια τούτο έχρισέ σε, Θεέ” το ελωίμ λαμβάνεται, την οποία ακριβώς ”ω Θεέ”,κλητική πτώση δήλωνε. Αντί δε της σωστής και ευθείας (χρήσης) του ονόματος. Εφόσον εχει λεχθεί ” δια τούτο έχρισε σε ο Θεός ο Θεός”, το εβραικόν ελωάχπεριέχεται εντελώς εξακριβωμένα, έτσι ώστε το μεν ελωίμ εκφρασμένο στην κλητική πτώση, δηλώνει το ”ω Θεέ”, το δε ελωάχ ”ο Θεός σου” κατα την ευθεία,ώστε να έχει ακριβώς την ερμηνεία που είπαμε ”δια τούτο έχρισέ σε, ο Θεός, ο Θεός σου”.

Ευσέβιος Παμφίλου Καισαρείας, Εις τας επιγραφάς των Ψαλμών, Ψαλμός μς΄(PG 23, σελίδα 417).

• Επειδή η Εβραική γλώσσα με τα δικά της γράμματα, γράφει τις λέξεις, μετά ήλαός. Διότι γράφεται, αμ’ Ελοΐμ. το οποίο μπορεί να μεταφρασθεί, μετά τουΘεού ή και λαός του Θεού.”

Eξηγεί ότι η λέξη αμ’ στα εβραικά μπορεί να έχει 2 έννοιες : μετά (μαζί) ή λαός. Έτσι αφού επαναλαμβάνει ότι Ελοΐμ = Θεός, η φράση γίνεται μετά του Θεού (μαζί με τον Θεό) ή λαός του Θεού.

* Η λέξη αμ’ = ami, στα Εβραικά σημαίνει : Λαός, πλήθος ανθρώπων.

Ευσέβιος Παμφίλου Καισαρείας, Εις τας επιγραφάς των Ψαλμών, Ψαλμός 90΄. Ο κατοικών εν βοήθεια Υψίστου. (PG 23, σελίδα 1149).

• Όπως η Εβραική φωνή (τη λέξη) Ελίων περιέχει, πού δηλώνει (στα Ελληνικά) τονΎψιστο. Βρίσκουμε λοιπόν στο κείμενο του νς’ ψαλμού το ”κεκράξομαι πρὸς τὸν Θεὸν τὸν ῞Υψιστον”, όπου αντί του ”τον Ύψιστον” το Εβραικό (κείμενο) περιέχει (τη λέξη) Ελίων.

Ευσέβιος Παμφίλου Καισαρείας, Εις τας επιγραφάς των Ψαλμών, Ψαλμός ρδ΄(PG 23, σελίδα 1296).

• Είναι δε το Αλληλούια, μυστική παράκληση προς την εξύμνηση το Θεού, που εγείρει την ακοή. Και αυτό (το Αλληλούια) σημαίνει, Αινείτε τον Κύριον…Το μεν Αλληλούαίνος (ύμνος) νοείται, ο οποίος έχει αναφορά στον Θεό, το δε Ιά είναι ένα από τα ερμηνευτικά ονόματα της Θείας Φύσεως. Όλο δε μαζί το Αλληλούια, Αίνος (ύμνος) του Θεού ερμηνεύεται.

Ευσέβιος Παμφίλου Καισαρείας, Προπαρασκευή Ευαγαγελική, βιβλίο 11, ς΄. Περί της παρ΄Εβραίοις των ονομάτων ορθότητος (PG. 21, σελίδα 857).

• Και πάλι οι Εβραίοι για το μέν ανώτατο κύριο όνομα του Θεού, λένε οτι είναι άρρητο και δεν προφέρεται, ούτε κατά φαντασίαν αντιληπτό από την διάνοια.Αυτόν δε που εμείς ονομάζουμε Θεό, αυτοί τον αποκαλούν Ελω(ε)ίμ, από το Ήλ, πού μοιάζει (οι λέξεις). Αυτό δε το ερμηνεύουν ισχύ και δύναμη, ώστεγι΄αυτούς είναι το όνομα του Θεού, γιατί υπολογίζεται ότι έχει και τα δύο, δύναμη και ισχύ, και έτσι νοείται σαν Παντοδύναμος και πάντα υπερισχύων.

Ευσέβιος Παμφίλου Καισαρείας, Εις τους ψαλμούς, Ψαλμός ρμς’ (PG. 24, σελίδα 65).

• Στον παρόντα ψαλμό, αντί του ‘‘Αινείτε τον Κύριον, (ότι αγαθόν ψαλμός)” ο Σύμμαχος ”Αλληλούια ότι αγαθόν ωδή” είπε, και κράτησε ανερμήνευτη (παρέλειψε) την Εβραική φράση που σημαίνει ”Αινείτε τον Κύριον’‘. Όμοια δε και στην πέμπτη έκδοση ”Αινείτε τον Ιά” εξέδωσε.

Θεοδώρητος Επίσκοπος Κύρου

Θεοδώρητος Επίσκοπος Κύρου, Αιρετικής κακομυθίας επιτομή, βιβλίο 5, Περί του Αγίου Πνεύματος και των Θείων ονομάτων (PG. 83, σελίδα 460).

• Διότι επειδή δεν γνώριζαν την σημασία των Εβραικών ονομάτων νόμισαν οτί είναι διαφορετικοί Θεοί, ο Αδωναΐ, ο Ελωί και ο Σαβαώθ. Τι σημαίνει το καθένα από αυτά (τα ονόματα) θα δείξουμε σ΄αυτούς που τα αγνοούν. Το όνομαΕλώθ λοιπόν σημαίνει Θεός, το Ελωί ο Θεός μου, το Ηλ με ψιλή και αυτό δηλώνει τον Θεό, (το Ηλ) με δασεία τον ισχυρό, το Αδωναΐ Κύριος, το δεΚύριος Σαβαώθ Κύριος των δυνάμεων ή Κύριος των στρατιών. Διότι και στους Έλληνες τα στρατιωτικά τάγματα, δυνάμεις ονομάζονται. Το δε Σαδδαΐ τονδυνατό και ικανό σημαίνει, το δέ Αιά τον ‘Οντα. Αυτό ήταν και ανεκφώνητο απο τους Εβραίους. Οι Σαμαρείτες δε Ιαβαί το λένε αυτό, αγνοώντας την δύναμη της λέξης. Αυτά μην κατανοώντας οι ανόητοι, διαφορετικούς Θεούς εκάλεσαν (την κάθε λέξη).

Θεοδώρητος Επίσκοπος Κύρου, Τα άπορα της Θείας γραφής, Εις την Έξοδον, ιε΄. Τι εστί. ”Και το όνομά μου Κύριος ουκ εδήλωσα αυτοίς;  (PG. 80, σελίδα 244).

• Διότι είπε προς αυτόν, ”εγώ ειμί ο Ων”.  Αυτό δε στους Εβραίους ονομάζεται ανέκφραστο και δεν τους επιτρέπεται να το προφέρουν με την γλώσσα.  Γράφεται δε με τα τέσσερα γράμματα, γι΄αυτό και το λένε (αυτοί)τετραγράμματο. Αυτό ήταν γραμμένο και σε χρυσό κόσμημα, το οποίο ήταν τοποθετημένο στο κεφάλι του αρχιερέα, δεμένο με μια τανία.Οι Σαμαρείτες το αποκαλούν Ιαβέ, οι δε Ιουδαίοι (Α)Ιά.

Θεοδώρητος Επίσκοπος Κύρου, Ερμηνεία εις τους ψαλμούς, Ερμηνεία του ρμς΄ψαλμού (PG. 80, σελίδα 1977, 1980).

• Διότι το ‘‘Αινείτε τον Κύριον, (ότι αγαθόν ψαλμός)” , Αλληλούια, λέει ο Εβραιός (η Γραφή), αλλά ο Σύμμαχος το άφησε ανερμήνευτο και λέει έτσι ”Αλληλούια ότι αγαθός ψαλμός” , ο δε Θεοδοτίων λέει ”Αινείτε τον Ιά” .

Γεώργιος Σύγγελος

Γεώργιος Σύγγελος μοναχός, Χρονικόν, βιβλίο 1ο, ιη΄. Περί της στολής του Αρχιερέως(PG. 110, σελίδα 72).

• Με γράμματα ιερά εντυπωνόταν το όνομα του Θεού, όπως το είχε πεί ο Μωυσής :”Εγώ ειμί ο Ων”. Αυτό δέ, καθώς αυτός εδήλωσε την ονομασία αυτή, απο τους Εβραίους ονομάζεται ανέκφραστο, διότι δεν επιτρεπόταν σε αυτούς να το προφέρουν με την γλώσσα. Γράφεται δε με τέσσερα γράμματα, απ’ όπου και ονομάζεται τετραγράμματον. Οι Σαμαρείτες το αποκαλούν Ιαβέ, οι δε ΙουδαίοιΑειά.

Κλήμης Αλεξανδρείας

Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματείς, λόγος ε΄, κεφάλαιο 6ο (PG. 9, σελίδες 57, 60).

• και το τετραγράμματο μυστικό όνομα… λέγεται δε Ιαου(έ), το οποίο ερμηνεύεται”ο ών και ο εσόμενος” (αυτός που υπάρχει και θα υπάρχει). Ακόμη και στους Έλληνες το όνομα Θεός έχει τέσσερα γράμματα.

Ωριγένης

Ωριγένης, Εις ψαλμούς, Ψαλμός β΄. Ίνα τι εφρύαξαν έθνη (PG.12, σελίδα 1104).

• Δεν πρέπει να αγνοήσουμε την εκφωνούμενη από τους Έλληνες, προσηγορική ονομασία ”Κύριος”, από τους Εβραίους δε ”Αδωναΐ”. Διότι με δέκα ονόματα ονομάζεται ο Θεός από τους Εβραίους, από τα οποία ένα είναι το ”Αδωναΐ” που ερμηνεύεται ”Κύριος”…Όταν δε το Ιαή βρίσκεται (στη Γραφή), εκφωνείται με την προσηγορία ”Κύριος”, από τους Έλληνες, αλλά όχι από τους Εβραίους, όπως στον Ψαλμό (134.2 και 146.1) ”Αινείτε τον Κύριον, ότι αγαθός (Κύριος)”. Διότι εδώ Κύριον αντι του Ιαή έχει πεί. Η αρχή του Ψαλμού από τους Εβραίους είναι ”Αλληλούια”. Υπάρχει δε κάποιο τετραγράμματο, που είναι ανεκφώνητο από αυτούς (τους Εβραίους), που αναγράφεται πάνώ στο χρυσό κόσμημα του αρχιερεά, και εκφωνείται με την προσηγορία ” Αδωναΐ”, (λέξη) που δεν είναι γραμμένη στο τετραγράμματο. Από δε τους Έλληνες εκφωνείται με τη (λέξη) Κύριος. Και στα ακριβέστερα αντίγραφα, με Εβραικούς χαρακτήρες υπάρχει το όνομα, όχι στα σημερινά Εβραικά (αντίγραφα) αλλά στα αρχαιότατα. Διότι ισχυρίζονται ότι ο Εσδράς κατά την αιχμαλωσία (στη Βαβυλώνα), παρέδωσε σ΄αυτούς διαφορετικούς χαρακτήρες από τους προηγούμενους. Αυτά δε τα υπενθυμίσαμε επειδή το τετραγράμματο(μεταφραζόμενο) σαν ”Κύριος”, βρίσκεται στο’‘αλλ΄ή εν (τω) νόμω Κυρίου”(Ψαλμός 1.2) και στο ”οτι γινώσκει Κύριος οδόν δικαίων” (Ψαλμός 1.6).

Ωριγένης, Κατά Κέλσου, τόμος 6, 32 (PG. 11. σελίδες 1345, 1348).

• Από δε τις Εβραικές Γραφές, το Ιαωιά ονομαζόμενο απο τους Εβραίους, και τοΣαβαώθ και το Αδωναίον και το Ελωαίον, ονόματα που λήφθηκαν από τις Γραφές,είναι επωνυμίες του ίδιου και ενός Θεού. Αυτά μη καταλαβαίνοντας οι εχθροί του Θεού, νόμισαν ότι άλλος ειναι ο Ιαώ, άλλος ο Σαβαώθ και τρίτος απο αυτόν ο Αδωναίος, τον οποίο οι Γραφές λένε Αδωναΐ, και άλλος ο Ελωαίος, τον οποίο οι Προφήτες ονομάζουν στην Εβραική (γλώσσα) Ελωί.

Κατάλογος Πηγών

• Άγιος Επιφάνιος (Επίσκοπος Κωνσταντείας Κύπρου), Κατα αιρέσεων ογδοήκοντα, (Πανάριος), βιβλίο1, τόμος 3, Κατά αρχοντικών,ε’. (PG. 41, σελίδα 685).
• Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Εις τον μδ΄Ψαλμόν (PG. 55, σελίδα 194).
• Γεώργιος Σύγγελος μοναχός, Χρονικόν, βιβλίο 1ο, ιη΄. Περί της στολής του Αρχιερέως (PG. 110, σελίδα 72).
• 
  
• Ευσέβιος Παμφίλου Καισαρείας, Προπαρασκευή Ευαγαγελική, βιβλίο 11, ς΄. Περί της παρ΄Εβραίοις των ονομάτων ορθότητος (PG. 21, σελίδα 857).
• Ευσέβιος Παμφίλου Καισαρείας, Ευαγγελική Απόδειξις, βιβλίο10, κεφάλαιο 8, Απο του ψαλμού κα΄(PG. 22, σελίδα 765).
• Ευσέβιος Παμφίλου Καισαρείας, Ευαγγελική Απόδειξις, βιβλίο 4, ιε’. Τι βούλεται δηλούν η του Χριστού παρουσία (PG. 23, σελίδα 305).
• Ευσέβιος Παμφίλου Καισαρείας, Εις τας επιγραφάς των Ψαλμών, Ψαλμός μς΄(PG 23, σελίδα 417).
• Ευσέβιος Παμφίλου Καισαρείας, Εις τας επιγραφάς των Ψαλμών, Ψαλμός 90΄. Ο κατοικών εν βοήθεια Υψίστου. (PG 23, σελίδα 1149).
• Ευσέβιος Παμφίλου Καισαρείας, Εις τας επιγραφάς των Ψαλμών, Ψαλμός ρδ΄(PG 23, σελίδα 1296).
• Ευσέβιος Παμφίλου Καισαρείας, Εις τους ψαλμούς, Ψαλμός ρμς’ (PG. 24, σελίδα 65).
• Θεοδώρητος Επίσκοπος Κύρου, Τα άπορα της Θείας γραφής, Εις την Έξοδον, ιε΄. Τι εστί. ”Και το όνομά μου Κύριος ουκ εδήλωσα αυτοίς; (PG. 80, σελίδα 244).
• Θεοδώρητος Επίσκοπος Κύρου, Ερμηνεία εις τους ψαλμούς, Ερμηνεία του ρμς΄ψαλμού (PG. 80, σελίδα 1977, 1980).
• Θεοδώρητος Επίσκοπος Κύρου, Αιρετικής κακομυθίας επιτομή, βιβλίο 5, Περί του Αγίου Πνεύματος και των Θείων ονομάτων (PG. 83, σελίδα 460).
• Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματείς, λόγος ε΄, κεφάλαιο 6ο (PG. 9, σελίδες 57, 60).
• Ωριγένης, Κατά Κέλσου, τόμος 6, 32 (PG. 11. σελίδες 1345, 1348).
• Ωριγένης, Εις ψαλμούς, Ψαλμός β΄. Ίνα τι εφρύαξαν έθνη (PG.12, σελίδα 1104).
• πηγή