Χωρὶς ναούς; «Εἰς μὲν τὴν πρώτην σκηνὴν διὰ παντὸς εἰσίασιν οἱ ἱερεῖς τὰς λατρείας ἐπιτελοῦντες, εἰς δὲ τὴν δευτέραν ἅπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ μόνος ὁ ἀρχιερεύς» (Ἑβρ. 9,6-7) +Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος

«Ἐγενόμην ἐν Πνεύματι ἐν τῇ Κυριακῇ ἡμέρᾳ καὶ ἤκουσα φωνὴν ὀπίσω μου μεγάλην ὡς σάλπιγγος» (Ἀπ. 1,10)

Περίοδος Δ΄ - Ἔτος ΙΘ΄ Φλώρινα - ἀριθμ. φύλλου 8792

Κατάθεσις τῆς ἐσθῆτος τῆς Θεοτόκου Τετάρτη 2 Ἰουλίου 2014 (2002)

Συντάκτης (†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος Ν. Καντιώτης

                       Χωρὶς ναούς;

«Εἰς μὲν τὴν πρώτην σκηνὴν διὰ παντὸς εἰσίασιν οἱ ἱερεῖς τὰς λατρείας ἐπιτελοῦντες, εἰς δὲ τὴν δευτέραν ἅπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ μόνος ὁ ἀρχιερεύς» (Ἑβρ. 9,6-7)

Σ

ΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, ἑορτάζουμε τὴν κα τάθεσι τῆς τιμίας ἐσθῆτος τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου «ἐν τῇ ἁγίᾳ σορῷ». Tί σημαίνει αὐ τό; Ὅτι σὰν σήμερα τὸ ἱερὸ ἔνδυμα, ποὺ φο ροῦ- σε ἡ Παναγία ὅταν ἦταν στὴ γῆ, τοποθετήθη κε μὲ τιμὴ μέσα σὲ εἰδικὴ θή κη, γιὰ νὰ φυ λάσσεται ἐκεῖ καὶ νὰ προσ κυνῆ ται. Πότε συν έβη αὐτό; Ἐπὶ Λέ οντος τοῦ Μεγάλου(457-474 μ.X.). Ποῦ; Στὸ Βυζάντιο, στὸ ναὸ τῆς Θε ο τόκου τῶν Βλαχερ νῶν στὴν Κων σταν τινού πολι. Καὶ πῶς βρέ θηκε ἐκεῖ τὸ φόρεμα τῆς Θε οτόκου ἀπὸ τὴν Πα λαιστίνη; Δυὸ ἀδέρφια, ἀξιωματοῦχοι ἀπὸ τὴν Kων σταν τινού πολι, ὁ Γάλβιος καὶ ὁ Κάν δι δος, εἶχαν πάει στοὺς Ἁγίους Τόπους νὰ προσ κυ νή σουν, κ᾿ ἐκεῖ, κοντὰ στὴ Γαλιλαία στὸ σπίτι μιᾶς γριᾶς Ἑβραίας, εἶδαν νὰ φυ λάσσεται τὸ φόρεμα τῆς Παναγίας. Βρῆκαν λοι πὸν τρόπο, ἔκλεψαν τὸν πολύτιμο θησαυ ρό, τὸν ἔφεραν στὴν Πόλι καὶ ἔκτισαν πρὸς τι μήν του ἕνα ναό. Ἀργό τερα ὅμως τὸν παρέδωσαν στὸν αὐτοκράτορα, ὁ ὁποῖος τὸν το πο θέτησε στὸν δικό του ναὸ τῶν Βλαχερνῶν ὅπως εἴπαμε.

Tὸ ἱστορικὸ αὐτό, σὲ συνδυασμὸ καὶ μὲ τὸν ση μερινὸ ἀπόστολο, μᾶς δίνει ἀφορμὴ νὰ μιλήσουμε γιὰ τὴν ἀνέγερσι τῶν ἱερῶν ναῶν.

Παρακαλῶ προσέξτε.

* * *

Δὲν ὑπάρχει, ἀγαπητοί μου, λαὸς ἄθρησκος. Κ᾿ ἐκεῖ ἀκόμη ποὺ ἔχουν ἀθεΐα καὶ καταδιώκουν τὴ θρησκεία, ναί, κ᾿ ἐκεῖ ὑ πάρχει λαὸς ποὺ πιστεύει στὸ Θεὸ καὶ τὸν λατρεύει σὲ μέ ρη ποὺ δὲν φτάνει ἡ ἀστυνομικὴ παρακολούθησις. ⃝ Ὅλοι οἱ λαοὶ τοῦ κόσμου θρησκεύουν, ἄλλος περισσότερο ἄλλος λιγώτερο. Ἀλλ᾿ ἀνάμεσα σὲ ὅλους ὑπάρχει κ᾿ ἕνας λαός, ποὺ ἦ ταν πέρα γιὰ πέρα λαὸς θρησκευτικός. Εἶνε ὁ Ἑβραϊκὸς λα ός. Αὐτὸς εἶχε τὸ προνόμιο νὰ πιστεύῃ στὸν ἀ ληθινὸ Θεό, καὶ εἶχε διοργανώσει τὴν ἀτομική, οἰκογενειακή, κοινωνικὴ καὶ ἐθνικὴ ζωή του σύμφωνα μὲ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ. Ἀποτε λοῦ σε κράτος θεοκρατικό. Ὁ Θεὸς βασίλευε ἀ- νάμεσά τους. Καὶ τὸν λάτρευαν ὄχι μόνο τὸ Σάββατο, ἀλλὰ ὅλες τὶς ἡμέρες, προσ φέρον τας θυσίες. Ποῦ λάτρευαν τὸ Θεό; Ὅταν ἦταν σκλάβοι στοὺς Αἰγυπτίους, οἱ τύραννοί τους δὲν τοὺς ἄφηναν νὰ χτίσουν δικό τους ναό. Τὸ Θεὸ τὸν λάτρευαν τότε μέσα στὰ σπίτια τους καὶ στὶς καρδιές τους. Ἀλλ᾽ ὅταν ὁ Θεὸς μὲ τὸ Μωυσῆ τοὺς ἐλευθέρωσε ἀπὸ τὴν αἰγυπτια κὴ τυραννία, οἱ Ἑβραῖοι ξεκίνησαν γιὰ τὴν ἀγαπη μένη τους πατρίδα. Ἐλεύθεροι πλέον τότε λά τρευαν τὸ Θεό. Ποῦ; Ὑποχρεωμένοι κάθε μέρα νὰ βαδίζουν, δὲν μποροῦσαν νὰ χτίσουν ναό. Ὁ Θεὸς τότε τοὺς διέταξε νὰ κάνουν ἕνα ναὸ κινητό, ποὺ μποροῦσαν νὰ τὸν λύνουν καὶ νὰ τὸν στήνουν ὅπου ἤθελαν. Καὶ τὸν ἔκαναν. Ὁ ναὸς κατασκευάστηκε ἀπὸ σανίδες, δέρματα ζῴων καὶ πολυτελῆ ὑφάσματα. Ὁ ναὸς αὐτὸς ὠνομαζόταν σκηνὴ τοῦ μαρτυρίου.

Ἀλλὰ τί σκηνή! Ὅσο καιρὸ ὁ Ἑβραϊκὸς λα ὸς περιπλανόταν στὴν ἔρημο, σκηνὲς (τσαν τίρια) ἦταν οἱ κατοικίες τους. Ἀνάμεσα ὅμως σ᾽ αὐ τὲς ἦταν καὶ μιὰ σκηνὴ ποὺ ξεχώριζε ἀπ᾽ ὅλες τὶς ἄλλες· ἦταν ἡ σκηνὴ - κινητὸς ναὸς τῶν Ἑ βραίων. Οἱ παλαιότεροι θὰ θυμᾶστε, ὅτι σὲ και-  ρὸ πολέμου πάνω στὰ ψηλὰ βουνά, ποὺ δὲν ὑ πῆρχαν ἐκκλησίες, ὁ στρατιωτικὸς ἱερεὺς ἔ στηνε ἕνα πρόχειρο θυσιαστήριο καὶ πάνω σ᾽ αὐτὸ τελοῦσε τὴ θεία λειτουργία. Ἔτσι λάτρευ αν καὶ οἱ Ἑβραῖοι στὰ χρόνια ποὺ περιπλανιόν ταν στὴν ἔρημο. Εἶχαν τὴ σκηνή. Καὶ μέσα σ᾽ αὐτὴν φύλαγαν τὰ πιὸ ἱερὰ πρά γματα τῆς θρησκείας τους.

2

Ἡ σκηνὴ χωριζόταν σὲ δυὸ μέρη μὲ παραπέτασμα, μὲ μεγάλη χοντρὴ κουρτίνα. Τὸ πρῶ το μέρος λεγόταν ἅγια. Σ᾽ αὐτὸ κάθε μέρα ἔμ παιναν οἱ ἱερεῖς καὶ προσέφεραν θυσίες. Τὸ δεύτερο μέρος λεγόταν ἅγια ἁγίων. Σ᾽ αὐτὸ μιὰ φορὰ τὸ χρόνο ἔμπαινε μόνο ὁ ἀρχιερεὺς καὶ προσέφερε θυσία ζητώντας συγχώρησι γιὰ τὰ ἁμαρτήματα τὰ δικά του καὶ τοῦ λαοῦ. Σ᾽ αὐτὴ τὴ σκηνὴ ὁ Ἑβραϊκὸς λαὸς λάτρευε τὸν ἀληθινὸ Θεό.

⃝ Ὅταν ὅμως ἐγκαταστάθηκαν στὴν πατρίδα τους καὶ ὕστερα ἀπὸ περιπέτειες καὶ ἀγῶνες κατώρθωσαν νὰ γίνουν ἰσχυρὸ βασίλειο, τὸ πιὸ ἰσχυρὸ τῆς Ἀνατολῆς, μιὰ ἐπιθυμία τοὺς κυρί ευσε· νὰ χτίσουν στὰ Ἰεροσόλυμα, στὴν πρωτεύ ουσά τους, ναό. Ναό, ποὺ νά ᾽νε τὸ πιὸ μεγάλο κτήριο, τρανὸ δεῖγμα τῆς ἑβρα ϊκῆς δόξης καὶ δυνάμεως, κέντρο ἐθνικὸ καὶ θρησκευτικό.

Καὶ ἔχτισαν ναό. Τὸν ἔχτισε ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ ἔνδοξους βασιλιᾶδες τοῦ Ἰσραήλ, ὁ Σολο- μῶν, γυιὸς τοῦ Δαυΐδ. Γι᾽ αὐτὸ ὠνομάστηκε να- ὸς τοῦ Σολομῶντος. Τὸ ναὸ αὐτὸ τὸν θαύμαζε ὅλος ὁ κόσμος. Ἦταν χτισμένος μὲ πέτρες πε λε κητές, μὲ μάρμαρα πολύχρωμα, μὲ ξυλεία σπάνια. Οἱ τοῖχοι καὶ ἡ ὀροφὴ ντυμένα μὲ χρυ σάφι. Τὸ σχέδιο τοῦ ναοῦ αὐτοῦ δὲν δι έφερε ἀπὸ τὸ σχέδιο τῆς σκηνῆς· ὅπως ἡ σκη νὴ ἔτσι καὶ ὁ ναὸς χωριζόταν σὲ δυὸ μέρη. Τὰ ἐγκαίνιά του ἔγιναν μὲ μεγάλη ἐπισημότητα, ἡ χα ρὰ τοῦ λαοῦ ἦταν ἀφάνταστη.

Μέσα στὸ ναὸ αὐτὸν 400 χρόνια οἱ Ἑβραῖοι λάτρευαν τὸ Θεό. Ἀλλ᾽ ὅταν ἁμάρτησαν, τότε ἦρθε ἡ συμφορά. Ἕνας ἀσεβὴς βασιλιᾶς, ὁ Να βουχοδονόσορ, ἦρθε ἀπὸ τὴ Βαβυλῶνα μὲ πολὺ στρατό, νίκησε τοὺς Ἰουδαίους, κυρίευ σε τὰ Ἰεροσόλυμα, γκρέμισε τὸ ναὸ τοῦ Σολο μῶντος, καὶ πῆρε αἰχμαλώτους στὴ Βαβυλῶ- να χιλιάδες λαό. Ὕστερα ἀπὸ πολλὰ χρόνια οἱ αἰχμάλωτοι γύρισαν πάλι πίσω καὶ ἄρχισαν νὰ χτίζουν σπίτια. Μὰ ναὸ δὲν εἶχαν.

–Ντροπή σας, τοὺς εἶπε τότε ὁ προφήτης Ἀγ γαῖ ος, νὰ χτίζετε ὄμορφα σπίτια, καὶ ναὸ νὰ μὴν ἔχετε!…

⃝ Ἔτσι παρακινήθηκαν νὰ χτίσουν ναὸ μὲ πρωτοστάτη τὸν Ζοροβάβελ. Μὲ πολλὲς δυσ- κολίες καὶ ἐμπόδια τὸν ἔχτισαν. Λαμπρὸς ἦ ταν κι αὐτὸς ὁ ναὸς τοῦ Ζοροβάβελ, ἀλλὰ πο λὺ κατώτερος ἀπὸ τὸν πρῶτο. Γι᾽ αὐτὸ οἱ γεροντότεροι, ποὺ εἶχαν δεῖ μικρὰ παιδιὰ τὸ ναὸ τοῦ Σολομῶντος, ἔκαναν σύγκρισι, ἔβλεπαν τὴ διαφορά, συγκινοῦνταν καὶ ἔκλαιγαν.

Μέσα στὸν καινούργιο αὐτὸ ναὸ 500 χρόνια οἱ Ἑβραῖοι λάτρευαν τὸ Θεό. Ἀλλὰ ἦρθε καὶ πάλι ἡ συμφορά. Ἐχθροὶ τοὺς κυρίευσαν καὶ γκρέμισαν καὶ τὸ ναὸ αὐτόν.

⃝ Τέλος πάνω στὰ ἐρείπια τοῦ ναοῦ τοῦ Ζορο βάβελ ὁ Ἡρῴδης ὁ Μέγας ἔχτισε καινούργιο ναό, στολισμένο μὲ μάρμαρα καὶ χρυσάφι. Σ᾽ αὐτὸ τὸ ναὸ τοῦ Ἡρῴδη πῆγε ἡ Παναγία τὸ Χριστὸ ὅταν ἦταν 12 ἐτῶν. Στὸ προαύλιο αὐ τοῦ τοῦ ναοῦ πολλὲς φορὲς στάθηκε ὁ Χριστὸς καὶ κήρυξε. Καὶ προφήτευσε, ὅτι ὁ ναὸς αὐτὸς θὰ καταστραφῇ καὶ δὲν θὰ μείνῃ λιθάρι πάνω στὸ λιθάρι(βλ. Ματθ. 24,2). Ἡ προφητεία τοῦ Χριστοῦ ἐκπληρώθηκε. Τριάντα χρόνια μετὰ τὴ σταύρωσί του ἦρθαν οἱ ῾Ρωμαῖοι, κυρίευσαν τὰ Ἰεροσόλυμα, ἔβαλαν φωτιά, γκρέμισαν τὸ ναό, σκότωσαν, σταύρωσαν χιλιάδες. Οἱ Ἑβραῖοι, ἂν καὶ πέρασαν ἀπὸ τότε 1900 χρόνια, δὲν κατώρθωσαν νὰ χτίστουν ἄλλο ναό. Κάθε Σάββατο εὐσεβεῖς Ἑβραῖοι πηγαίνουν καὶ κλαῖνε σὲ κάτι λιθάρια - ἀγκωνάρια, ποὺ ἔμειναν ἀπὸ τὸ ναὸ ἐκεῖνο.

* * *

Τί μᾶς διδάσκουν, ἀγαπητοί μου, ὅλα αὐτά; Πρῶτον, ὅτι τὸ νὰ χτίζουμε καὶ νὰ ἔχουμε ναὸ εἶνε ἔργο θεάρεστο. Τὸ διατάζει ὁ Θεός. Αὐ τὸς εἶπε καὶ ἔγινε ἡ πρώτη σκηνή, ἡ σκηνὴ τοῦ μαρτυρίου· αὐτὸς εὐλόγησε νὰ γίνῃ ὁ να ὸς τοῦ Σολομῶντος· ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, ὅ ταν ἦρθε στὸν κόσμο, πῆγε στὸ ναό, προσ κύνησε καὶ προσευχήθηκε σὰν ἄνθρωπος. Ὅλοι οἱ χρι στιανικοὶ λαοὶ ἔχουν τοὺς ναούς τους· μό νο οἱ χιλιασταὶ δὲν ἔχουν ναούς, δὲν θέλουν νὰ πατήσουν σὲ ναό, δὲν κάνουν τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ.

Τὸ δεύτερο ποὺ διδασκόμαστε εἶνε, ὅτι δὲν φτάνει νὰ χτίζουμε καὶ νὰ ἔχουμε ναούς. Χρει άζεται καὶ κάτι ἄλλο, πιὸ σπουδαῖο καὶ ἀπαραί τητο. Ἅμα ἀκοῦμε τὴν καμπάνα, ἡ καρδιά μας νὰ συγκινῆται. Νὰ λέμε· Μὲ καλεῖ ὁ Θεός! Νὰ πηγαίνουμε ὅλοι μὲ προθυμία στὴν ἐκκλησία. Νὰ στεκώκαστε μὲ εὐλάβεια. Ν᾽ ἀκοῦμε μὲ προσοχὴ τὴ θεία λειτουργία. Νὰ προσευχώμαστε μὲ κατάνυξι καὶ δάκρυα. Νὰ κοινωνοῦμε μὲ φό βο Θεοῦ, πίστι καὶ ἀγάπη τὰ ἄχραντα μυστήρια, καὶ νὰ ζοῦμε σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Τὰ κάνουμε αὐτά; Τότε λατρεύουμε τὸ Θεό, τὸν λατρεύουμε ὅπως θέλει τὸ Εὐαγγέλιο, τὸν λατρεύουμε «ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ»(Ἰω. 4,23-24), καὶ ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ θὰ εἶνε μαζί μας. Ἀλλ᾽ ἂν κάνουμε τ᾽ ἀντίθετα; Ἂν τὶς Κυριακὲς γεμί ζουμε τὰ καφφενεῖα καὶ τὰ κέντρα τῶν διασκε- δάσεων καὶ τὰ γήπεδα, καὶ τὶς ἐκκλησίες τὶς ἀ φήνουμε ἔρημες, ἢ καμμιὰ φορὰ πᾶμε μέν, ἀλ λὰ τὸ μυαλό μας δὲν εἶνε στὸ Θεό, καὶ κουβεν τιάζουμε καὶ ἁμαρτάνουμε μέσα κ᾽ ἔξω ἀπὸ τὸ ναό, καὶ ζοῦμε σὰν εἰδωλολάτρες καὶ ἀντίχρι- στοι, ὤ τότε ἀλλοίμονό μας! Ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ, καὶ σπίτια καὶ ἐκκλησίες γκρεμίζον ται, καὶ οἱ λαοὶ τιμωροῦνται γιὰ τὴν ἀπιστία καὶ τὴν ἀσέβειά τους.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(Ὁμιλία ληφθεῖσα ἀπὸ τὴν Α΄ ἔκδοσι τοῦ βιβλίου Ἀπόστολος, Ἀθῆναι 1973. Μικρὰ ἀναπλήρωσις καὶ προσαρμογὴ 2-7-2002. Ἐπανέκδοσις 16-6-2014)