Πάθος Θεού=Ελευθερία της Δημιουργίας Πρωτοπρ. Γερασίμου Ζαμπέλη

Πρωτοπρ. Γερασίμου Ζαμπέλη, Σταυρός και Ανάσταση,Λευκάδα 2004, σελ. 37-45 Ο ιερός χώρος της Ιουδαϊκής γης, από την στιγμή, που εξαγιάστηκε με την παρουσία του Θεανθρώπου, δεν αποτελεί ένα μικρό, μηδαμινό κομμάτι της ανθρωπότητας. Έχει έκτοτε πάρει θεόρατες, οικουμενικές διαστάσεις. Τα δραματικά γεγονότα, που τόσο σύντομα ξετυλίχθηκαν πάνω στο πονεμένο κορμί εκείνης της άκρης του κόσμου, έχουν την αντοχή και την δυνατότητα να προσδώσουν την αναγκαία πνευματική έκταση, η οποία ταυτόχρονα προσφέρει το λυτρωτικό και σωτηριολογικό μέγεθος σε κάθε ψυχή, που ταπεινά και αληθινά προσεγγίζοντας, ατενίζει, με θεραπευτική διάθεση, το Όλύμπιο αυτό ύφος. Σε κείνο τον ιερό χώρο θυσιάσθηκε ο «χορηγός της ζωής». Δοκιμάστηκε η άφθαρτη αγάπη του Θεού μέσα στο πύρινο χωνευτήρι της αδικίας· της αστοχίας - του εγωϊσμού και της ανόητης πνευματικότητας του τραγικού διαχρονικού «Προμηθέα Δεσμώτη» άνθρωπου. Ενώ ταυτόχρονα αντιπροσωπεύτηκε το βαρύτατα τραυματισμένο «γένος των ανθρώπων», από την αμείωτη φορά και ανίατη φθορά της Προπατορικής ανταρσίας, με τον Σταυρό και την θυσία του μεγαλομάρτυρα Χριστού. Έτσι ο Ιησούς γίνεται τώρα ο δεύτερος γενάρχης της Χάριτος. Αφού ο έντονα τραυματισμένος και ακέφαλα «χτυπημένος» από την ιοβόλο πρόκληση στον υπέροχο κήπο της Εδέμ κόσμο η Δημιουργία, δεν είχε την δύναμη και την δυνατότητα να συγχωρήσει τα πολυδύναμα διαλυτικά της πταίσματα. Ο Θεάνθρωπος ανέλαβε το βάρος των αδυναμιών του κόσμου· σήκωσε στους Πανάχραντους ώμους Του τις αμαρτίες των ανθρώπων και με το Πανάγιο Αίμα Του ξέπλυνε την ενοχή τους, σχίζοντας το τραγικό χειρόγραφο της αμαρτίας (Κολ. 2.14), που τόση οδύνη, μαρτύριο και αποστασία προσέφερε στον τραγικό ναυαγό του γαλήνιου πελάγους της θείας αγάπης. Και αποκατέστησε τις διαταραγμένες σχέσεις Θεού - Δημιουργίας. Και μη ξεχνάμε! Ο Σταυρός του Θεού είναι η υπέρτατη και αποτελεσματική πράξη επαναλειτουργίας και διαφύλαξης της ιερότητας και της καθαρότητας της Δημιουργίας. Ο πόνος, η αγωνία και το Αίμα του Θεού, που τόσο πολύ άφθονα έρρευσαν την μεγάλη στιγμή της φοβερής δοκιμασίας Του, εξαγόρασαν την δημιουργική πνοή· την ειρήνη και την ελευθερία στο πάντιμο έργο των «θείων δακτύλων». Ο Χριστός άπλωσε τα πονεμένα χέρια Του στον μαρτυρικό Σταυρό και «ήνωσε τα το πριν διεστώτα», δηλαδή τον Θεό και τον κόσμο, που τόσο γρήγορα και φτηνά η Έωσφορική αλαζονεία τους είχε διαχωρίσει. Και όχι μόνο! Συμφιλιώθηκε και ειρήνευσε ο Πλάστης με το Πλάσμα. Όλα πια κινήθηκαν με την αμάραντη δύναμη και φορά της Ελευθερίας του Χριστού, που με τόση προκλητικότητα και πονηριά νόθευσε ο «αντίδικος» διάβολος, αλλοιώνοντας το νόημα και τον σκοπό του ανθρώπου και της Δημιουργίας ολόκληρης. Παγιδεύοντας αυτό το «καλά λίαν» δημιουργημένο έργο του Θεού σε μία άντίστροφή και έντονα αρνητική κίνηση θανάτου. Οδηγώντας το έξω από τον ζωηφόρο χώρο της θείας αγάπης, μέσα σε αφανή και εμφανή κυκλώματα πνευματικής υποταγής και βεβήλωσης· σε ηθικά ναρκοπέδια που απεργάζονται την έκπτωση από την αγάπη· τον μολυσμό· τον παραλογισμό και την αιχμαλωσία σε «λογικές» θανάτου. Ο Χριστός με το υπερφυές μεγαλείο του θείου Του Πάθους, με την αιμορραγία Του πάνω στο χαριτόβρυτο Σταυρό, «χτύπησε το αταπείνωτο κεφάλι» (της διαχρονικής και μεταπτωτικής έχθρας (Έφεσ. 2,16), που κρυφοζούσε μέσα στα ηφαιστειώδη σπήλαια των καρδιών και της επαναστατημένης δημιουργίας, προσφέροντας «αντίτιμο» ισχυρό και θείο, την ίδια την ζωή Του, που όμως οδήγησε στην λύση τοϋ δράματος και την λύτρωση της τραγωδίας του κόσμου. Έτσι ο Σταυρός του Θεανθρώπου αποτελεί μία ακόμη στρόφιγγα ζωής και ελευθερίας, που μπορεί ολοκληρωτικά και αποτελεσματικά να διασώσει το περιβάλλον και τον περιβαλλόμενο, την μαρτυρική κτίση και τον τραγικό άνθρωπο, από τις καταθλιπτικές δαγκάνες της μεγάλης και περίεργης μόλυνσης -κύρια πνευματικής- ηθικής, που μετασχηματίζονται στη συνέχεια σε εκρηκτικές εστίες πολύμορφου θανάτου - που τόσο «χτυπούν» τυφλά τα νεύρα της όλης της Δημιουργίας. Και ασφυκτικά επίπονα· και επίμονα βασανίζουν ψυχές και σώματα, αλλά και ολόκληρη την κτίση κάτω άπό ασφυξιογόνο και μολυσματικό τους «δηλητήριο», για να τα οδηγήσουν από την πνευματική-ηθική νάρκωση, στον ευτελισμό, τον παραλογισμό και την αλόγιστη φθορά. Η Εκκλησία με την καταπληκτική και αγιότεκνη υμνολογία της επισημαίνει την μεγάλη αυτή αλήθεια. Αποθέτει με εμπιστοσύνη στην τραυματισμένη καρδιά του ταλαίπωρου κόσμου την θεία του και σωτήρια πρόκληση. Και δείχνει, μέσα στο νοσογόνο και μολυσματικό σκοτάδι της εποχής, την ολόδροση πηγή της ελπίδας και την χαριτόβρυτη βρυσομάνα της ζωής και της ελευθερίας. Δεν αγνοεί την προκλητικότητα της εποχής. Ούτε αρνείται την δραματικότητά της. Βλέπει ακριβώς το δράμα της το μεγάλο και καταθέτει την ζωηφόρο αγάπη της, για το ευλογημένο ξεπέρασμα. Για το άνθισμα της λύτρωσης της από τα πολυχρόνια φθοροποιά δεσμά της. Μέσα από το λειτουργικό-υμνολογικό μας περιβόλι θα δρέψουμε ελάχιστα άνθη ζωής και ελευθερίας, που τόσο πολύχυμα τα ποτίζει ο Σταυρός του Κυρίου και γίνονται μυστικοί πήδακες, που αποκαθαίρουν το «λύμα» της φθοράς και το μεταποιούν σε δύναμη και περιουσία αθανασίας. «Τα πάθη τα σεπτά η παρούσα ήμερα, ως φώτα σωστικά, ανατέλλει τω κόσμω· Χριστός γαρ επείγεται του παθείν αγαθότητι· ο τα σύμπαντα εν τη δρακί περιέχων καταδέχεται αναρτηθήναι εν ξύλω του σώσαι τον άνθρωπον». Ο Χριστός ξεκινάει το δρόμο του μαρτυρίου Του, που περνάει από τον Σταυρό προκειμένου να διαγράψει και να ακυρώσει την φυγόκεντρη φορά της αρχαίας παρακοής, που δηλητηρίαζε επικίνδυνα την δημιουργία τοΰ Θεοϋ. Τώρα η άφθαρτη αγάπη του Θεού εισβάλλει δυναμικά στην νοσογόνο πρόκληση του θανάτου και της φθοράς, για ν' ανθίσει το λυτρωτικό χαμόγελο της ευτυχίας στην ταλαίπωρη κτίση και τον αιχμάλωτο άνθρωπο. Ο ιερός υμνογράφος προχωρεί. Αποκαλύπτει την τραγωδία της ένοχης δημιουργίας. Που αγωνιά· πονάει· αιματώνεται στο χαράκωμα της αμαρτίας και κατακαίγεται στην υψικάμινο των ένοχων έργων. «...Ίδε την βεβυθισμένην τη αμαρτία, την απηλπισμένην δια τας πράξεις, την μη βδελυχθείσαν παρά της σης αγαθότητος· και δος μοι Κύριε, την άφεσιν των κακών και σώσον με». Η αμαρτία πληγώνει τον άνθρωπο. Σκοτίζει την λογική. Εξαγριώνει και μολύνει την δημιουργία. Την φωτογράφιση αυτού του μαρτυρικού «τοπίου» κάνει με τον παραπάνω λόγο του ο υμνογράφος. Και προσφέρει ταυτόχρονα το θεραπευτικό «εργαλείο». Την σώζουσα αγάπη του Θεού, που δεν αρνείται τον ασθενή, τον απελπισμένο, τον πληγωμένο από τις δαγκάνες της αμαρτίας. Αντίθετα μάλιστα. Προσφέρει την αγάπη Του και την ζωή Του, για να αποχτήσουν ξανά την ζωή, που έχασαν ή που πλήγωσαν. Δια του υμνογράφου η Εκκλησία μας, που είναι «η σωτηρία αυτών που χάνονται», απευθύνεται στον χορηγό και ελευθερωτή Ιησού. Στον «πραθέντα και ελευθερώσαντα ημάς». Εξαλλου η ζωή και η δημιουργία έχουν ραγίσει από τότε που ο άνθρωπος αυτονομήθηκε από τον λόγο της θείας αγάπης. Έχασαν την ποιοτική τους βαρύτητα. Και βυθίσθηκαν σ' ένα σκληρό, τυραννικό σκοτάδι. Ένα σκοτάδι θανάτου. Μ' ένα πρωτόγνωρο και θαυμάσιο λυρικό ξέσπασμα ο ποιητής αγγίζει τον φλεγόμενο χώρο. Και χρησιμοποιώντας εικόνες από το φυσικό μεγαλείο της δημιουργίας, με κάλλος εκφράσεως μοναδικό - ιεροπρέπεια βιώματος ασύγκριτη και ταπείνωση υψιπετή, αποκαλύπτει το δράμα της αιχμαλωσίας. Ενώ ταυτόχρονα παραδίδει την βαρυαλγούσα ύπαρξη στα χέρια της θείας αγάπης. «...Οίμοι! λέγουσα, ότι νυξ μοι υπάρχει, οίστρος ακολασίας, ζοφώδης τε και ασέληνος, έρως της αμαρτίας. Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων, ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ· κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας, ο κλίνας τους ουρανούς τη άφάτω σου κενώσει. Ο πόνος οργώνει την αμαρτωλή ψυχή. Κι όσο περισσότερο αυτή έχει αυτογνωσία, τόσο περισσότερο γονατίζει· ταπεινώνεται· συντρίβεται ενώπιον του μεγαλομάρτυρα Δημιουργού. Ενώπιον του «ταπεινού γίγαντα», που έδειξε τον καλύτερο δρόμο για την ελευθερία.. «Ο λίμνας και πηγάς και θάλασσας ποιήσας, ταπείνωσιν ημάς εκπαιδεύων αρίστην, λεντίω ζωννύμενος υπερβολή ευσπλαχνίας και υψών ημάς από βαράθρων κακίας, ο μόνος φιλάνθρωπος». Ελευθερώνεται σιγά-σιγά ο δρόμος. Ο Ιησούς με το υπέρτατο παράδειγμά του -την ταπείνωση- α νθίζε ι, το χαμόγελο της ελπίδος στην ανήσυχη και τόσο χαλαιπωρημένη δημιουργία. Θεληματικά πορεύεται το δρόμο του μαρτυρίου προκειμένου να συντρίψει τα άθλια δόκανα του διαβόλου και να ελευθερώσει τον άθλιο αποστάτη από την μεγάλη, βασανιστική περιπέτεια του θανάτου. Ο Σταυρός του Χριστού είναι η πληρωμή Του για την ελευθερία του αανθρώπου και της κτίσεως. Έτσι, «ο αναβαλλόμενος φως ως ιμάτιον γυμνός εις κρίσιν ίστατο και εν σιαγόνι ράπισμα εδέξατο υπό χειρών ων έπλασε· ο δε παράνομος λαός τω σταυρώ προσήλωσε τον Κύριον της δόξης» και στην μεγάλη εκείνη προδοσία του Σωτήρα και Ευεργέτη «το καταπέτασμα του ναού εσχίσθη· ο ήλιος εσκότασε, μη φέρων θεάσασθαι Θεόν υβριζόμενον, ον τρέμει τα σύμπαντα». Τα γεγονότα που ύφαναν το στιμόνι της τραγωδίας του Γολγοθά, οπωσδήποτε ξεπερνούν την αντοχή της ανθρώπινης λογικής. Γι' αυτό έκπληκτος ο ιερός υμνωδός θα α ναφωνήσει : «φρίξον ήλιε, στέναξον η γη και κλονουμένη βόησον· Ανεξίκακε Κύριε δόξα σοι». Συνοδός, βέβαια στην ιερή αποτίμηση των θείων γεγονότων ο άνθρωπος και η κτίση. Ολόκληρη η δημιουργία ακτινογραφεί αθόρυβα ή συνοδοιπορεί και συμπάσχει με τον «μόνο εν μακροθυμία ανείκαστο» Χριστό. Αυτόν που είναι «ο Λόγος του Θεού ο ζων και ενεργής και τομώτερος υπέρ πάσαν μάχαιραν» (Εβρ. Δ', 12). Αυτόν, που θυσιάζεται για την ελευθερία τους. Που προσφέρει τον Εαυτό Του στον Σταυρό για την σωτηρία όλων μέσα στους ατελεύτητους αιώνες. «Σταυρωθέντος σου, Χριστέ, πάσα η κτίσις βλέπουσα έτρεμε· τα θεμέλια της γης διεδονήθησαν φόβω του κράτους σου· σου γαρ υψωθέντος σήμερον, γένος εβραίων απώλετο· του ναού το καταπέτασμα διερράγη διχώς· τα μνημεία ηνεώχθησαν και νεκροί εκ των τάφων εξανέστησαν...». Η Σταυρική όμως θυσία του Θεανθρώπου άγγιξε λυτρωτικά την δημιουργία. Απετέλεσε την πρωτοπόρο μιας αναγκαίας οικολογικής επανάστασης, που ξεκινάει άπό την ελευθερία των ψυχών την ολοκληρωτική ανάσταση του ανθρώπου και διαχέεται λυτρωτικά στην κτίση. Η καρδιά και τα νεύρα· ο αληθινός μηχανισμός σωτηρίας του δράματος της δημιουργίας είναι ο Σταυρός και η Ανάσταση του Θεανθρώπου. Μέσα από το ασίγαστο αυτό ποτάμι ζωής ξεχύνεται η σωτηρία του κόσμου. «Έδυς υπό γην ο φωσφόρος της δικαιοσύνης και νεκρούς ώσπερ εξ ύπνου εξήγειρας, εκδιώξας άπαν εν τω άδη σκότος». Ο Ιησούς Χριστός είναι «ο Λόγος της Σωτηρίας» (Πραξ. ΙΓ, 26), «ο Λόγος της ζωής» (Φιλ. Β', 16). Ο θάνατος του Χριστού αποτελεί τον πρωτογενή καρπό αγωνίας της βάναυσα κακοποιημένης από την αμαρτία Δημιουργίας. Θεατές στο «πανηγύρι του θανάτου» και συνεργάτες στο απαίσιο έγκλημα ο άνθρωπος και η κτίση, αντικρύζουν τώρα το δράμα με θλίψη· περίσκεψη· προβληματισμό. Και συμπάσχουν στην κορύφωση της τραγωδίας. Η προσέγγιση και η αποκάλυψη γίνεται από τον ιερό υμνογράφο: «Εκστηθι φρίττων ουρανέ, και σαλευθήτωσαν τα θεμέλια της γης. Ιδού γαρ εν νεκροίς λογίζεται ο εν υψίστοις οικών και τάφω σμικρώ ξενοδοχείται· ον παίδες ευλογείτε, ιερείς ανυμνείτε, λαός υπερυψούτε, εις πάντας τους αιώνας». Συμμετέχει, λοιπόν, αληθινά η κτίση στο πένθος για τον θάνατο και την ταφή του Θεού. Έτσι σκοτάδι βαθύ «στεφάνωσε» εφιαλτικά την ταραγμένη γη των ανθρώπων αμέσως μετά την Σταύρωση του Κυρίου. Σεισμός ισχυρός συγκλόνισε τα θεμέλια της γης. Οι νεκροί ξεσηκώνονται και βηματίζουν στην έρημη κοινωνία των ανθρώπων. Ο άνθρωπος προδίδει τον Θεάνθρωπο! Πως θα μπορούσε η πονεμένη κτίση να αντικρύζει με απάθεια το μεγάλο δράμα του Θεού; Πως θα ήταν δυνατόν να βλέπει τον άνθρωπο να ανεβάζει στον σταυρό τον «συνέχοντα δρακί την κτίσιν» δίχως να πενθεί για την εφιαλτική πόρωση, που δημιουργεί πια εκρήξεις παραλογισμού; Ο λαός όμως του Θεού παρακολουθεί τον Σταυρό και την Ταφή, την παράδοση του Θεού στα σπλάγχνα της γης και αναμένει την δική του λύτρωση και ελευθερία. Του Χριστού και της δημιουργίας ολόκληρης την Ανάσταση. Σήμερα, εποχή αποϊεροποίησης και ευτελισμού της ζωής και του ανθρώπου, το μυστικό πέρασμα του Θεανθρώπου από την ταλαιπωρημένη και βασανισμένη γη μας, που τόσο απλά - ανίερα και βλάσφημα καθημερινά βεβηλώνουμε, ραγίζοντας ταυτόχρονα και τα ζωηφόρα υπαρξιακά μας νεϋρα, θα πρέπει να σημάνει την ευλογημένη επανάσταση της ελευθερίας του ανθρώπου και της δημιουργίας. Η αναταραχή· η σκοτοδίνη· το ηθικό μαστίγωμα και πνευματικό μαρτύριο· η ρύπανση του κοινωνικού σώματος και της κτίσης· η έσχατη και τόσον ενοχλητική ανθρώπινη ένδεια τονίζουν, με ευθύνη και πόνο, την ανάγκη της παρουσίας του Εσταυρωμένου Θεοΰ μας στην άσημη και ραγισμένη ζωή μας. Ναι! Ήλθε η ώρα του Θεού. Για να ζήσει «εν αγάπη και ελευθερία» ο τραγικός άνθρωπος και το «θαύμα του Θεού»· η δημιουργία.