Ἀγώνας γιὰ τὴν αὔξηση τοῦ μισθοῦ

Σύνηθες φαινόμενο ἰδίως στήν ἑλληνική κοινωνία, ἀλλά καί στήν παγκόσμια κοινότητα, εἶναι ἡ διεκδίκηση μέ κάθε τρόπο τῆς αὔξησης τοῦ μεριδίου στόν πλοῦτο. Ἄλλοι κινούμενοι ἀπό ἕνα αἴσθημα δικαίου, ἄλλοι βασιζόμενοι στήν πλεονεξία τους, ἄλλοι ἀποσκοπώντας στή διαμόρφωση ὁμαλῶν κοινωνικῶν συνθηκῶν, ἄλλοι ἀνταγωνιζόμενοι κάποιους πού τούς προσδιορίζουν ὡς προνομιούχους, ἄλλοι στοχεύοντας στή χειραγώγηση μαζῶν, προκειμένου νά τίς ἐκμεταλλευτοῦν κατόπιν γιά τούς δικούς τους σκοπούς, κάνουν λόγο γιά τό ‹‹δίκαιο τοῦ ἀγώνα››, ἐξεγείρουν ἀνθρώπους, μάχονται καί ἀντιμάχονται σέ μιά προσπάθεια νά κατακτήσουν καί νά κατοχυρώσουν οἰκονομικά δικαιώματα καί ἀπολαβές, σπανίως γιά ὅλους, συνήθως γιά ὁρισμένους πού προσδιορίζονται ὡς ‹‹ἡμέτεροι››, ‹‹δικά μας παιδιά››, ‹‹ἀγωνιστές››, ‹‹χρήσιμοι››...

Βεβαίως, εἶναι γεγονός ὅτι ἡ ἀνισοκατανομή τοῦ πλούτου -εἴτε σέ διακρατικό, εἴτε σέ κοινωνικό ἐπίπεδο- εἶναι ἡ κυρίαρχη, σκληρή πραγματικότητα, ἡ ὁποία πυροδοτεῖ πολλές ἀπό τίς ἐντάσεις πού δρομολογοῦν βιαιότητα, ὡμότητες, ἀνθρωπιστικές κρίσεις καί κυρίως σκλήρυνση τῆς καρδιᾶς, μηδενιστικά πιστεύματα καί περαιτέρω ἀναπαραγωγή τῆς ἀνομίας καί τῆς ἀδικίας. Ἐξίσου ὅμως ἀδιαμφισβήτητο ἱστορικό συμπέρασμα εἶναι ὅτι ὁ ἔτσι προκαλούμενος ἀέναος κύκλος τῆς κρυφῆς ἤ φανερῆς βίας, ‹‹νόμιμης›› ἤ παράνομης, οὔτε καταπαύει μέ περισσότερη καί μεγαλύτερη πάλη καί ἀντιπαράθεση, μιᾶς πού κάτι τέτοιο μάλλον τόν θρέφει, οὔτε σταματᾶ, πολύ δέ περισσότερο δέν καταργεῖται μέ ἰδιοτελεῖς συμβιβασμούς, λογικές ἐξασφάλισης καί καχυποψία ἔναντι τοῦ ὁποιουδήποτε ἄλλου. Τό ἀποτέλεσμα εἶναι ὅτι στίς ἡμέρες μας ὅσοι προσπάθησαν νά σκοτώσουν τόν ὅποιον δράκοντα τῆς οἰκονομικῆς ἐκμετάλλευσης, πρίν τόν ἐξαφανίσουν, εἶχαν ἤδη βγάλει οἱ ἴδιοι τίς δικές τους φολίδες σέ μιά διαδικασία ἁπλῆς ἀντικατάστασής του...


Πῶς πραγματικά αὐξάνει ὁ ‹‹μισθός μας››;

Στή σημερινή εὐαγγελική περικοπή ὁ Χριστός, χωρίς νά κάνει καμία ὁποιουδήποτε τύπου οἰκονομική ἀνάλυση, ὑποδεικνύει πὼς ὁ ἄνθρωπος θά ἔχει ‹‹μισθό›› πολύ. Καταρχήν, ποῦ; Στό παρατιθέμενο ἀπόσπασμα δέν καταγράφεται ἡ συνήθως ἀναμενόμενη φράση ‹‹ἐν τῷ οὐρανῷ››, τήν ὁποία μέ δόση εἰρωνείας τῶν λόγων τοῦ Χριστοῦ συνηθίζουν νά ἀναφέρουν πολλοί. Ἀλλοῦ ὄντως ὑπάρχει ἡ φράση ‹‹ὁ μισθός ὑμῶν πολύς ἐν τῷ οὐρανῷ›› (Λουκ. 6,23), σέ συνάφεια μέ τήν ὑπομονή τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ ἔναντι τῆς ἀνθρώπινης κακίας καί μοχθηρίας, στά πλαίσια τῶν μακαρισμῶν. Ἀλλά ἐδῶ ἡ ἀναφορά περί μισθοῦ δέν ἔχει καμία σχέση μέ τόν οὐρανό, κάτι πού οὔτε ἐμμέσως μπορεῖ νά συναχθεῖ ἤ νά ὑπονοηθεῖ. Ὁ Κύριος μιλᾶ γιά τήν ἀνθρώπινη καθημερινότητα, τή ζωή στή συνέχειά της, τόν ἄνθρωπο ὡς πρωταγωνιστή στή συγκεκριμένη ἱστορική συγκυρία. Ἑπομένως, κάνοντας λόγο γιά μισθό ὁ Χριστός δέν ἀναφέρεται στή μέλλουσα θεία ἀνταπόδοση καί δωρεά, ὑπονοεῖ κάτι τό ὁποῖο ἔχει ἐφαρμογή στή γῆ, ἀλλά ἀντέχει καί στήν αἰωνιότητα.

Πῶς μᾶς συμβουλεύει ὁ Χριστός νά αὐξήσουμε τόν μισθό μας; Καταργώντας τήν ἀνταποδοτική λογική καί ξεκινώντας μιά ἅμιλλα γιά τό ποιός θά ὑπερκεράσει τόν ἄλλο στήν προσφορά καί τή φροντίδα. Παρακαλεῖ γιά τήν υἱοθέτηση μιᾶς πρακτικῆς ἀντίθετης σέ πολλές ἀπό τίς θεωρήσεις τῆς σύγχρονης οἰκονομικῆς ἐπιστήμης. Συνάμα δέ εἶναι ἀπό τίς σπάνιες φορές πού χρησιμοποιεῖ στόν λόγο του προστακτική, σέ μιά προσπάθεια ν' ἀναδείξει τό ἀπολύτως ἀναγκαῖο της ἐφαρμογῆς ὅσων λέει, ὄχι γιατί εἶναι ἕνας ἀκόμη ἐξουσιαστής, ἀλλά γιατί ὅποτε δέν ἐφαρμόστηκαν ὅσα εἶπε, ἐκεῖνος πού ὑπέφερε ἦταν ἡ ἀνθρωπότητα.

Καί τί ἀκριβῶς συνιστᾶ; Κάνετε στούς ἄλλους ἀνθρώπους ὅ,τι θέλετε ἐκεῖνοι νά κάνουν σ' ἐσᾶς. Προλάβετέ τους στήν ἀγάπη, ξεπεράστε τους στήν προσφορά, φροντίστε τους, ὥστε νά νιώσουν ἀγάπη. Μήν ὑποτάσσεστε στήν ἀνταποδοτική λογική. Ἄν ἀγαπᾶτε μόνον ὅσους δείχνουν νά σᾶς ἀγαποῦν, ποιό τό ὄφελος; Κι ἄν κάνετε καλό σέ ὅσους σᾶς εὐεργετοῦν, πάλι ποιό τό ὄφελος; Κι ἄν δανείζετε μόνον ὅσους ἐλπίζετε ὅτι θά σᾶς τά ἐπιστρέψουν, καί πάλι ποιό τό ὄφελος; Ἐσεῖς οἱ χριστιανοί ὅμως, ὅσοι φέρετε τό ὄνομά μου ὡς χαρακτηριστικό σας, ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς σας, κάνετε τό καλό σέ ὅλους ἀνεξαιρέτως καί ἀδιακρίτως, καί δανεῖστε χωρίς νά ὁδηγεῖτε στήν ἀπελπισία κανέναν. Μόνον ἔτσι ἐξασφαλίζετε πραγματικά μεγάλη ἀνταμοιβή καί θά εἶστε υἱοί τοῦ Θεοῦ, καθώς θά τοῦ ἔχετε μοιάσει στήν εὐεργεσία καί τήν ὠφέλεια. 


Ἡ χριστιανική θεώρηση τῆς καθημερινότητας

Πολλοί ἔχουν πεῖ ἀνά τούς αἰῶνες ὅτι τά παραπάνω δέν γίνονται. Ἑξαιτίας τους ἔχουν κατηγορήσει τόν Χριστιανισμό ὡς οὐτοπία. Ὅμως, ὅποτε ἱστορικά διαπιστώθηκε ἡ ἐφαρμογή τους, πιστοποιήθηκε συνάμα -πέραν τῆς πνευματικῆς ἀκμῆς- οἰκονομική εὐμάρεια, οὐσιαστική ἀναδιανομή τοῦ πλούτου στήν κοινωνία, προνοιακό σύστημα ἱκανό νά ὑποστηρίζει καί ν' ἀντιμετωπίζει τήν ὁποιαδήποτε δυσκολία. Ἀποδεικνύεται ἔτσι ὅτι δέν εἶναι ὑπεύθυνος ὁ ὑλικός πλοῦτος γιά τήν πολιτιστική καί γενικότερα πνευματική προκοπή, ἀλλά μάλλον τό ἀντίθετο, ὅτι δηλαδή τά ἠθικά προτάγματα καί ἡ συνειδητή πνευματική ζωή παράγει ἀνυπολόγιστα ἀποτελέσματα, ἀκόμη καί στό οἰκονομικό πεδίο.

Ποῦ διαφέρει ἡ χριστιανική θεώρηση τῆς καθημερινότητας, ἀκόμη καί τῆς οἰκονομικῆς, ἀπό τίς λοιπές θεωρήσεις; Σέ πολλά, κυρίως ὅμως στήν ἀντιμετώπιση τοῦ ἄλλου, ὁ ὁποῖος δέν προσδιορίζεται ὡς ἐχθρός, ἀντίπαλος, ἀνταγωνιστής, ἀλλά ὡς ἀδελφός, συνάνθρωπος, μέλος τοῦ ἴδιου σώματος. Καί αὐτό ἐπειδή ὁ ἴδιος ὁ Χριστός μας, μέ τή διδασκαλία του, οὐσιαστικά μᾶς ἔκανε νά κατανοήσουμε ἕνα βασικό σημεῖο. Ὅτι δέν ὑπάρχουν ἐχθροί. Μέ τόν λογισμό καί τόν φόβο μας τείνουμε νά βλέπουμε παντοῦ ἐχθρούς, ἰδίως ἐκεῖ πού δέν ὑπάρχουν, κατατάσσοντας ἐξαρχῆς τούς πάντες σέ αὐτήν τήν κατηγορία ἐξαιτίας τῆς ἀνωριμότητάς μας καί τῆς ἀπειρίας μας.

Πόθος τοῦ Χριστοῦ μας, ἀποστολή τῆς Ἐκκλησίας του, νά κατανοήσουμε ὅλοι ὅτι ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ ὑποχρεωτική ὁδός καί ἡ μόνη πού, πρίν μᾶς καταξιώσει τῆς Βασιλείας τῶν οὐρανῶν, δημιουργεῖ καί στή γῆ τίς προυποθέσεις μιᾶς ζωῆς πού ἀξίζει κανείς νά τή ζεῖ.