Πῶς μπορῶ νὰ δῶ ἄν ἔχω ταπείνωση;

Περὶ ταπεινώσεως

Ὅποιος ἔχει τήν ταπείνωση μιμεῖται τόν ἴδιο τόν Χριστό. Οὐδέποτε παρεκτρέπεται, οὔτε κατακρίνει, οὔτε ὑπερηφανεύεται. Τίς ἐξουσίες ποτέ δέν τίς ἐπιθυμεῖ. Ἀποφεύγει τίς τιμές τῶν ἀνθρώπων. Δέν φιλονικεῖ γιά κανένα πράγμα τοῦ κόσμου τούτου!

Δέν ἔχει παρρησία, ὅταν ὁμιλῆ, καί δέχεται πάντοτε τίς συμβουλές τῶν ἄλλων. Ἀποφεύγει τά ὡραῖα ἐνδύματα, καί ἡ ἐξωτερική του ἐμφάνιση εἶναι ἁπλή καί ταπεινή.

Ὁ ἄνθρωπος, πού ὑπομένει ἀγόγγυστα ταπεινώσεις καί ἐξουδενώσεις, πάρα πολύ ὠφελεῖται. Γιά τοῦτο, ὄχι νά λυπῆσαι, ἀλλά ἀπεναντίας νά χαίρεσαι γι’ αὐτά, πού ὑποφέρεις. Κερδίζεις ἔτσι τήν πολύτιμη ταπείνωση, μέ τήν ὁποία σώζεσαι.

«Ἐταπεινώθην καί ἔσωσέ με (ὁ Κύριος)» (Ψαλμ. Ριδ΄ 6). Αὐτή τή ρήση πρέπει νά τήν ἔχωμεν πάντοτε κατά νοῦν.

Δέν ὠφελεῖ νά λυπῆσαι, ὅταν σέ κατηγοροῦν. Ἡ λύπη στίς περιπτώσεις αὐτές σημαίνει ὅτι ἔχεις κενοδοξία. Ἐκεῖνος, πού θέλει νά σωθῆ, ὠφείλει νά ἀγαπᾶ νά τόν καταφρονοῦν, διότι ἡ καταφρόνηση φέρνει τήν ταπείνωση. Καί ἡ ταπείνωση ἀπαλλάττει τόν ἄνθρωπο ἀπό πλῆθος πειρασμῶν.

Ποτέ σου μή ζηλέψης, μή φθονήσης, μή ἐπιθυμήσης δόξες, μή ποθήσης ἀξιώματα. Πάντα νά ἐπιδιώκης νά ζῆς στήν ἀφάνεια. Σέ συμφέρει νά μή σέ ξέρει ὁ κόσμος, γιατί ὁ κόσμος εἶναι πλάνος. Μέ τά κενόδοξά του λόγια καί τίς μάταιες παρακινήσεις του μᾶς πλανᾶ καί μᾶς βλάπτει πνευματικά.

Ὁ σκοπός εἶναι νά κατορθώσης νά ἀποκτήσης τήν ταπείνωση. Νά εἶσαι ὑποκάτω πάντων. Νά θεωρῆς πώς τίποτε δέν κάνεις ἄξιο γιά τή σωτηρία σου, ἀλλά νά παρακαλῆς τό Θεό νά σέ σώση μέ τήν εὐσπλαχνία του.

Ἡ ταπείνωση μαζί μέ τήν ὑπακοή καί τή νηστεία γεννοῦν τόν φόβο τοῦ Θεοῦ, καί εἶναι αὐτός ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ ἡ ἀρχή τῆς ἀληθινῆς σοφίας.

Ὅτι πράττεις νά τό πράττης μέ ταπείνωση, γιά νά μή ζημιώνεσαι ἀπό τά καλά σου ἔργα.

Μή νομίζης ὅτι μόνο ὅποιος ἐργάζεται πολύ ἔχει τόν μισθό.

Ὅποιος ἔχει τήν προαίρεση νά κάνη τό καλό καί ἔχει συνάμα τήν ταπείνωση, αὐτός, ἔστω καί ἄν δέν μπορῆ νά φέρη εἰς πέρας πολλή ἐργασία, ἔστω καί ἄν δέν μάθη τέχνες, ὅμως δέν ἐμποδίζεται ἀπό τό νά σωθῆ.

Ἡ ταπείνωση κατορθώνεται μέ τήν αὐτομεμψία, μέ τό νά πιστεύης δηλαδή γιά τόν ἑαυτό σου ὅτι κανένα καλό οὐσιαστικά δέν ἔχεις. Ἀλίμονο σ’ ἐκεῖνον, πού νομίζει τίς ἁμαρτίες του μικρές. Αὐτός σίγουρα θά πέση σέ χειρότερες!

Αὐτός, πού ὑπομένει τίς ἐναντίον του κατηγορίες μέ ταπείνωση, πλησίασε τήν τελειότητα. Αὐτόν τόν θαυμάζουν ἀκόμη καί οἱ Ἄγγελοι, γιατί καμμιά ἄλλη ἀρετή δέν εἶναι τόσο δυσκολοκατόρθωτη καί μεγάλη ὅσο ἡ ταπείνωση.

Ἡ πτωχεία, ἡ θλίψη καί ἡ καταφρόνηση εἶναι οἱ στέφανοι τοῦ μοναχοῦ. Ὅταν ὁ μοναχός ὑπομένη ἀγόγγυστα τίς ὕβρεις, τίς συκοφαντίες, τήν καταφρόνηση, ἀπαλλάττεται εὔκολα ἀπό τούς αἰσχρούς λογισμούς.

Ὁπωσδήποτε εἶναι ἀξιέπαινο τό νά ἀναγνωρίζης τήν ἀδυναμία σου ἐνώπιόν τοῦ Θεοῦ. Αὐτό εἶναι τό γνῶθι σαὐτόν. «Κλαίω καί κατανύσσομαι», λέγει ὁ Ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος, «ὅταν τό φῶς μοὶ λάμψη, καί ἴδω τήν πτωχείαν μου,καί γνῶ τό πῶς ὑπάρχω». Ὅταν ἐννοήση κανείς τήν ψυχική του πτωχεία καί συνειδητοποιήση τό ποῦ καί σέ ποιό πράγματι ἐπίπεδο εὑρίσκεται, τότε, ὤ τότε! λάμπει μέσα στήν καρδία του τό φῶς τοῦ Χριστοῦ, κι ἀρχίζει νά κλαίη. (Καί διηγούμενος αὐτά ὁ Γέροντας κατενύχθη καί ἄρχισε ὁ ἴδιος νά κλαίη).

Ἄν σοῦ πῆ ὁ ἄλλος «εἶσαι ἐγωιστής», νά μή σοῦ βαρυφαίνεται, οὔτε καί νά λυπῆσαι. Νά πῆς μέ τόν λογισμό σου «μπορεῖ νά εἶμαι καί νά μή τό καταλαβαίνω»! Ἐξ ἄλλου δέν πρέπει νά ἐξαρτώμεθα ἀπό τή γνώμη τῶν ἄλλων. Ὁ καθένας ἄς κοιτάζη τή συνείδησή του καί τά λόγια τῶν ἐμπείρων καί γνωστικῶν του φίλων, πρό πάντων ὅμως ἄς ζητῆ τή γνώμη τοῦ πνευματικοῦ του. Καί μέ αὐτά τά δεδομένα ἄς ρυθμίζη τήν πνευματική του πορεία.

Μοῦ γράφεις πώς δέν τά καταφέρνεις στόν ἀγώνα σου. Ξέρεις ἀπό ποῦ προέρχεται αὐτό. Ἐπειδή δέν ἔχεις ταπείνωση πολλή. Νομίζης ὅτι μέ τήν ἰδική σου δύναμη θά κατορθώσης κάτι. Ἐνῶ, ὅταν ταπεινωθῆς καί πῆς «μέ τή δύναμη τοῦ Ἰησοῦ, μέ τή βοήθεια τῆς Παναγίας καί μέ τήν εὐχή τοῦ Γέροντά μου θά τό κατορθώσω ἐκεῖνο, πού θέλω», νά εἶσαι βέβαιος πώς θά τό κατορθώσης! Ἐγώ βέβαια δέν ἔχω τή δύναμη νά βάζω τέτοιες εὐχές, ἀλλά, ὅταν ἐσύ ταπεινωθῆς καί πῆς «μέ τήν εὐχή τοῦ Γέροντά μου θά τό κάνω», τότε, γιά τήν ταπείνωσή σου, ἐνεργεῖ ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ καί θά τό κατορθώσης!

Στόν «ταπεινό καί ἡσύχιον» ἐπιβλέπει ὁ Θεός (Ἡσ. ξστ΄ 2), ἀλλά, γιά νά ἔλθη ἡ πραότης, ἡ ἡσυχία, ἡ ταπείνωση, ἀπαιτεῖται κόπος. Μά ἐκεῖνος ὁ κόπος πληρώνεται! Γιά νά ἀποκτήσης τήν ταπείνωση, κατά τή δική μου ἀντίληψη, δέν χρειάζονται τόσο, οὔτε οἱ πολλές μετάνοιες (γονυκλισίες), οὔτε οἱ πολλές ἐργασίες, ἀλλά πρό πάντων ὁ λογισμός σου νά κατεβῆ κάτω-κάτω, νά φθάση στό ἐπίπεδο τῆς γῆς! Τότε δέν ἔχεις φόβο νά πέσης, γιατί εἶσαι χαμηλά. Κι ἄν ἀκόμη πέσης ἀπό τά χαμηλά, δέν θά πάθης τίποτε.

Τό κατ’ ἐμέ, ἄν καί βεβαίως, οὔτε πολλά διαβάζω, οὔτε καί κάνω τίποτε σπουδαῖο, ἡ ταπείνωση εἶναι ἡ πιό σύντομη ὁδός γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ Ἀββᾶς Ἡσαΐας λέγει: «Ἔθισον τήν γλῶσσαν σου τοῦ λέγειν συγχώρησον, καί ἡ ταπείνωσις ἐπελεύσεται ἐπί σέ». Μάθε τή γλώσσα σου νά λέγει, «συγχώρησέ με», κι ἄν ἀκόμη δέν τό λές μέ συναίσθηση, ὅμως λίγο λίγο θά συνηθίσης, ὄχι μόνο νά τό λέγης, ἀλλά καί νά τό νοιώθης μέσα σου!

Λέγουν οἱ Ἅγιοι ὅτι σύμφωνα μέ τήν καλή διάθεση, πού ἔχεις, πηγαίνοντας νά ζητήσης συγχώρηση, δηλαδή ἄν ἔχης ταπείνωση, θά φωτίση ἀνάλογα ὁ Θεός τόν ἄλλο, γιά νά ἐπιτευχθῆ ἡ ἐπιζητούμενη συνδιαλλαγή. Ὅταν λ.χ. συντριβῆς καί πῆς μέ τόν λογισμό σου, «φταίω καί δέν τό καταλαβαίνω», μετά λίγο λίγο θά πῆς ὅτι «πράγματι φταίω». Καί, ὅταν βάλης στόν λογισμό σου ὅτι πράγματι φταίεις, θά ἀλλάξη μετά καί ὁ ἄλλος διάθεση.

Νά ζητῆς μέ ἐπιμονή ἀπό τόν Θεό νά σοῦ δωρήση τό χάρισμα τῆς ἐσωτερικῆς αὐτομεμψίας καί ταπείνωσης.

Στήν προσευχή σου νά παρακαλῆς νά σοῦ δώση ὁ Κύριος τό χάρισμα νά βλέπης τά δικά σου ἁμαρτήματα μόνο καί νά μή δίδης σημασία στά ἁμαρτήματα τῶν ἄλλων. «Δός μοι, Κύριε, τό ὁρᾶν τά ἐμὰ πταίσματα καί μή κατακρίνειν τόν ἀδελφόν μου», λέγει ὁ Ἅγιος Ἐφραίμ ὁ Σῦρος.

Ὁ ταπεινός θεωρεῖ τόν ἑαυτό του «ὑποκάτω πάντων». Γι’ αὐτό τόν λόγο ὅλους τοὺς ἀγαπᾶ, ὅλους τοὺς συγχωρεῖ καί πρό πάντων κανένα δέν κατηγορεῖ.

Ἐξομολόγησις καί πνευματικὴ καθοδήγησις Γέρων Γερμανὸς Σταυροβουνιώτης

Ἡ Ἐκκλησία ἔχει δύο τρόπους καθοδηγήσεως τῶν ψυχῶν: Τήν ἀκρίβεια καί τήν οἰκονομία. Τά ζητήματα, πού ἐπιδέχονται οἰκονομία, ὁ Πνευματικός πρέπει νά τά χειρίζεται μέ προσοχή, προσευχή καί διάκριση, ὥστε νά προκύπτη ὠφέλεια καί ὄχι βλάβη. Στά ζητήματα ὅμως, πού δέν εἶναι ἐπιδεκτικά οἰκονομίας, νά εἶναι αὐστηρότατος, γιά νά μή κατακριθῆ ἐν ἡμέρᾳ Κρίσεως ὡς θεομάχος.

Ὁ Πνευματικός κατά τό Μυστήριο τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως ἔχει τή δυνατότητα νά κάνη οἰκονομία καί συγκατάβαση μέσα στά ὅρια τῶν Ἱερῶν Κανόνων, δηλαδή μέχρι ἐκείνου τοῦ σημείου, πού δέν θά βλάψη τόν ἐξομολογούμενο. Διότι ἡ οἰκονομία δέν γίνεται, γιά νά ἐπαναπαυθῆ καί νά παραμείνη ὁ ἐξομολογούμενος στίς πτώσεις του, ἀλλά γιά νά παρακινηθῆ νά τίς ξεπεράσει.

Ὑπάρχουν ζητήματα στήν Ἐξομολόγηση, γιά τά ὁποῖα ὁ Πνευματικός πρέπει νά χρησιμοποιήση καί τό μέτρο τῆς συγκαταβάσεως καί οἰκονομίας, προκειμένου νά φέρη τόν ἐξομολογούμενο στήν ὁδό τῆς σωτηρίας. Ὑπάρχουν ὅμως καί ἄλλα ζητήματα, στά ὁποῖα δέν μπορεῖ κατ’ οὐδένα λόγο νά γίνη οἰκονομία. Γιά παράδειγμα δέν χωρεῖ συγκατάβαση, ἄν ὁ ἐξομολογούμενος ἐμμένει στή μνησικακία, ζητᾶ ἐκδίκηση, δέν συγχωρεῖ αὐτόν, πού τοῦ ἔφταιξε, εἴτε δίκαια, εἴτε ἄδικα. Δέν μπορεῖ ἀκόμη νά γίνη συγκατάβαση σ’ αὐτόν πού ἐπιμένει ἀμετανόητα σέ αἱρετικά φρονήματα ἤ καί δέν πείθεται νά ἀποχωρήση ἀπό ἀντιχριστιανικές μυστικές θρησκεῖες, ὅπως εἶναι π.χ. ἡ Μασωνία. Εἶναι ἐπίσης τελείως ἀνεπίδεκτα οἰκονομίας τά κωλύματα Ἱερωσύνης. Δέν ἐπιτρέπεται δηλαδή σέ καμμιά περίπτωση νά δοθῆ συμμαρτυρία, γιά νά προσέλθη στίς τάξεις τῆς Ἱερωσύνης κάποιος, πού ἔπεσε σέ βαριά σαρκικά ἁμαρτήματα, ὅπως εἶναι οἱ πρίν τό γάμο του σεξουαλικές σχέσεις, ἔστω καί μέ αὐτήν ἀκόμη τήν ἀρραβωνιαστικιά του, ἀλλά καί κάθε ἄλλη ἔξω ἀπό τόν γάμο του σεξουαλική σχέση, ὅπως εἶναι ἡ πορνεία, ἤ ἡ μοιχεία, ἤ ἡ ἀρσενοκοιτία. Οἱ Πνευματικοί, πού συγκαταβαίνουν σέ τέτοιες περιπτώσεις καί δίνουν συμμαρτυρία, φέρουν τεράστια εὐθύνη ἐνώπιόν τοῦ Θεοῦ. Ἀλίμονο καί σ’ ἐκείνους πού κρύβουν τέτοια ἁμαρτήματα ἀπό τόν Πνευματικό, γιά νά ὑποκλέψουν συμμαρτυρία, καί νά γίνουν ἀναξίως ἱερεῖς!

Ὁ στόχος τοῦ Πνευματικοῦ, ὅταν ἐξομολογῆ, εἶναι τό νά κερδηθῆ ὁ ἁμαρτωλός!

Πολλοί ἐγκαταλείπουν τόν Πνευματικό τους καί προστρέχουν σέ ἄλλο, ὁ ὁποῖος, ὅπως λέγουν, τούς "ἀναπαύει" καλύτερα. Χρειάζεται ὅμως πολλή προσοχή στό θέμα αὐτό, διότι ὅπως δυστυχῶς ὑπάρχει "καλή ἀνάπαυση", ὑπάρχει καί "κακή ἀνάπαυση". Ἄν κάποιος Πνευματικός ἐξασθενίζη στή συνείδηση τοῦ ἐξομολογουμένου τή σοβαρότητα κάποιων πτώσεών του ἤ τοῦ ἐπιτρέπει νά κοινωνῆ τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, παρ’ ὅτι πέφτει σέ σοβαρά ἁμαρτήματα, τέτοιου εἴδους "ἀνάπαυση" καταποντίζει, ὄχι μόνο τόν ἐξομολογούμενο, ἀλλά καί τόν Πνευματικό.

Τά ἐπιτίμια εἶναι φάρμακα, πού τά ἐπιβάλλει ὁ Πνευματικός, γιά νά κλείση τό τραῦμα, καί νά θεραπευθῆ ἡ ἀσθένεια τοῦ ἐξομολογουμένου. Τά ἐπιτίμια προλαμβάνουν τήν ἐπανάληψη τῆς ἁμαρτίας. Ἄν δέν μπῆ τό κατάλληλο ἐπιτίμιο σέ κάποια σοβαρή πτώση, εἶναι πολύ εὔκολο αὐτή νά ξανασυμβῆ.

Οἱ ἱεροί Κανόνες τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων εἶναι ἐξίσου θεόπνευστοι, ὅπως ἀκριβῶς θεόπνευστα εἶναι καί τά Δόγματα, τά ὁποῖα διευκρίνησαν καί διετύπωσαν οἱ ἴδιες ἐκεῖνες Ἅγιες Οἰκουμενικές Σύνοδοι. Γι’ αὐτόν ἀκριβῶς τόν λόγο ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης χαρακτήρισε τό "Πηδάλιον" μέ τά ἑξῆς ὑπέροχα λόγια: "Αὕτη ἡ βίβλος εἶναι ἡ μετά τάς Ἁγίας Γραφὰς Ἁγία Γραφή, ἡ μετά τήν Παλαιάν καί Καινήν Διαθήκην Διαθήκη. Τά μετά τά πρῶτα καί θεόπνευστα λόγια δεύτερα καί θεόπνευστα λόγια. Αὕτη ἐστι τά Αἰώνια Ὅρια, ἅ ἔθεντο οἱ Πατέρες ἡμῶν, καί Νόμοι οἱ ὑπάρχοντες εἰς τόν αἰώνα καί ὑπέρ πάντας τούς ἐξωτερικούς καί βασιλικούς νόμους ὑπερέχοντες…"

Ἐκεῖνος, πού πραγματικά μετανοεῖ γιά τήν ἁμαρτία του καί ἔχει γνήσια ταπείνωση, δέχεται ἀγόγγυστα τό ἐπιτίμιο, πού ἔκρινε κατάλληλο νά τοῦ βάλη ὁ Πνευματικός. Ἐκεῖνος, πού γογγύζει γιά τό τυχόν ἐπιτίμιο, πού τοῦ ἐπιβλήθηκε, αὐτός ὁπωσδήποτε δέν συνειδητοποίησε τό μέγεθος τῆς ἁμαρτίας, στήν ὁποία περιέπεσε, δέν κατανοεῖ τό βάθος τοῦ Μυστηρίου τῆς Μετανοίας καί Ἐξομολογήσεως, καί μέ τήν πρώτη εὐκαιρία πάλιν θά ξαναπέση, ἴσως καί σέ χειρότερα.

Ὅπως ὁ γιατρός δέν πρέπει νά ξεγελᾶ τόν ἄρρωστο, κρύβοντάς του τή σοβαρότητα τῆς ἀσθένειάς του καί στερώντας τον τά ἀναγκαῖα φάρμακα, παρομοίως πρέπει νά ἐνεργῆ καί ὁ Πνευματικός. Εἶναι ἀδύνατο νά ὁδηγῆ στή σωτηρία τούς ἀνθρώπους, ἄν στή συνείδησή τους ἀπαμβλύνη καί δικαιολογῆ κάποιες ἁμαρτίες, πού μερικές φορές μπορεῖ νά εἶναι καί θανάσιμες.

Ὡς Γέροντάς σας καί Πνευματικός σας, κάθε ἡμέρα εἶμαι νοερῶς κοντά σας. Μή νομίζετε ὅτι σᾶς ξεχνῶ.Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει "ἀπὼν τῷ σώματι, παρών δέ τῷ πνεύματι" (Α’ Κορ. 5,3). Δηλαδή νοερῶς, μέ τό πνεῦμα εἶμαι παρών, ἄν καί ἀπουσιάζω σωματικά. Ναί! Μέ τή σκέψη καί τίς προσευχές μου εἶμαι πάντοτε πλησίον σας, ἔστω κι ἄν σωματικά βρίσκωμαι πολύ μακριά. Ἄς εἶναι, κι ἀπό μακριά, ἔχω τήν ἔγνοια καί τή φροντίδα σας.

Μή νομίζετε ὅτι εἶστε μόνοι στόν ἀγώνα σας. Ὁ Γέροντάς σας βρίσκεται δίπλα σας, μαζί σας.

Ἄν σέ πλακώση ἡ στενοχώρια καί σοῦ βάλη ὁ πειρασμός τόν λογισμό νά μή πᾶς στόν ναό, οὔτε τό Ἀπόδειπνο νά κάνης, καί τά παρόμοια, νά ἐνθυμηθῆς πώς ὁ Πνευματικός καί ὁ Γέροντάς σου εἶναι δίπλα σου νοερῶς, καί σέ παρακολουθεῖ. Καί θά λυπηθῆς πολύ, ἄν ὑποκύψης στόν πειρασμό, καί δέν ἀντισταθῆς σ’ αὐτόν. Μή τό ξεχνᾶτε πώς πράγματι ὁ Γέροντάς σας εἶναι πάντοτε κοντά σας μέ τίς προσευχές του, καί σᾶς παρακολουθεῖ.

Κι ἄν ὅλοι γύρω σου σ’ ἐγκαταλείψουν, δέν πρέπει νά ἐπιτρέψης στόν ἑαυτό σου νά αἰσθάνεται πώς δέν ἔχεις ἀνθρώπινο στήριγμα. Γιατί ὁ Πνευματικός σου σοῦ ὑπόσχεται πώς θά ἔχη τή φροντίδα καί τήν ἔγνοια σου.

Ἀφοῦ ξέρης πώς σέ ἀγαπᾶ ὁ Θεός καί ὁ Πνευματικός σου, δέν πρέπει νά φοβᾶσαι! Νά σκέφτεσαι ὅτι, "κι ἄν δέν μοῦ ἀπομείνη τίποτα στόν κόσμο νά στηριχθῶ, νά ἀκουμπήσω, νά σταθῶ, ὅμως ὑπάρχει ὁ πανταχοῦ παρών Θεός. Γι’ αὐτό καί δέν μπορῶ ν’ ἀπελπισθῶ. Κοντά μου βρίσκεται κι ὁ Πνευματικός μου, καί μπορῶ νά στηριχθῶ." "Τί δύναται νά μᾶς χωρίση ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ; Θλίψη; Στενοχωρία; Ξίφος; Κίνδυνος; Θάνατος; " (πρβλ. Ρωμ. 8,35). Τίποτε δέν μπορεῖ νά μᾶς χωρίση ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ὅταν ἔχουμε τήν πίστη καί ἐλπίδα μας σ’ Αὐτόν.

Ὅταν ἔχης ἀνάγκη νά ’δης τόν Πνευματικό σου, κι ἀναλογίζεσαι πώς εἶναι πολύ μακριά, καί εἶναι δύσκολο νά τόν συναντήσης τή στιγμή ἐκείνη, πού ἔχεις ἀνάγκη, τότε νά ἔχης ὑπόψη σου, καί νά τό πιστεύης, πώς ὁ Πνευματικός σου πατέρας, ἄν καί εἶναι "ἀπών τῷ σώματι", εἶναι ὅμως "παρών τῷ πνεύματι" (Α΄, Κορ. 5,3) [δηλαδή ἄν καί ἀπουσιάζη σωματικά, εἶναι ὅμως παρών πνευματικά], καί παρακαλεῖ τόν Θεό νά σ’ ἐνδυναμώνη καί νά σέ σώζη.

Τό ἄν θά "φύγη" (σ.σ ἐννοεῖ ὁ Γέροντας τό νά ἀποθάνη) σύντομα ὁ Πνευματικός σου, σημαίνει ὅτι ὁ Θεός τό παρεχώρησε αὐτό. Καί ὁ Κύριος θά φροντίση ὁπωσδήποτε γιά τό συμφέρον τῆς ψυχῆς σου καί γιά τή σωτηρία σου. Κάποιος ἄλλος θά βρεθῆ νά τόν ἀντικαταστήση. "Ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, κἄν ἀποθάνη ζήσεται" (Ἰωάν. 11, 26). Ἄν κάποιος πιστός ἀποθάνη, θά ζήση ὅμως στήν ἄλλη ζωή. Κι ἄν ἀποθάνη ὁ Πνευματικός σου, ὅμως θά ζῆ κοντά στόν Θεό. Καί θά πρεσβεύη σ’ Αὐτόν γιά τά πνευματικά του παιδιά. Θά παρακαλῆ καί γιά σένα, νά σέ δυναμώνη ὁ Κύριος καί νά σέ στηρίζη!

Ἐγώ πιστεύω στήν εὐσπλαχνία τοῦ Θεοῦ. Αὐτός θά σέ βοηθήση ν’ ἀπαλλαγῆς ἀπό τόν πειρασμό, πού ἔχεις. Πρέπει ὅμως νά κάνης ὑπομονή, κι ἐγώ θά παρακαλῶ τόν Θεό γιά σένα, ὅσο μπορῶ. Κι ἐσύ ὅμως πρέπει νά παρακαλῆς νά σέ ἐλεήση ὁ Θεός. Καί θά’ ρθῆ σίγουρα ἡ λύτρωση.

Πάντοτε ἡ ἐξομολόγηση στόν Πνευματικό πρέπει νά εἶναι καθαρή. Νά μή ἀποκρύπτη ὁ ἐξομολογούμενος ἐν γνώσει του καμμία ἁμαρτία του. Καί τότε θά ’χη τή συγχώρηση ἀπό τόν Θεό. Ὅταν ἡ ἐξομολόγηση εἶναι εἰλικρινής, τότε ἀκριβῶς εἶναι πού βρίσκει ὁ ἐξομολογούμενος ἔλεος, παρηγορία καί ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν του.

Ὡς Πνευματικός σας, ἐλπίζω καί πιστεύω πώς σιγά σιγά θά γίνετε ὅπως σᾶς θέλει ὁ Θεός. Ἐγώ, ὅσο μπορῶ, θά σᾶς βοηθῶ. Ἀλλά καί σεῖς πρέπει νά ὑπακούετε σέ ὅσα σᾶς λέγω. Πέραν τούτου, εἶναι τοῦ Θεοῦ δουλειά. Καί ἡ δική σας σωτηρία εἶναι καί δική μου σωτηρία.

Γιά ὅσους προσέρχονται σέ μένα, καί μέ ἐμπιστεύονται, καί γίνονται πνευματικά μου παιδιά, γι’ αὐτούς θεωρῶ τόν ἑαυτό μου ὑπεύθυνο ἐνώπιον Θεοῦ καί ἀνθρώπων. Καί θεωρῶ καθῆκον μου νά ἐκπληρώσω στό ἀκέραιο τήν ὑποχρέωσή μου ἀπέναντι σ’ αὐτά τά πρόσωπα. Ἡ σωτηρία τῶν πνευματικῶν μου παιδιῶν εἶναι ταυτόχρονα καί δική μου σωτηρία.

πηγή

Παραπονιέσαι ότι δεν σου συμπεριφέρονται καλά…

Παραπονιέσαι ότι δεν σου συμπεριφέρονται καλά αυτοί με τους οποίους συναναστρέφεσαι. Άκου τη συμβουλή μου: Εάν κάποιος δεν σου συμπεριφέρεται καλά, εσύ να του συμπεριφέρεσαι με καλωσύνη. Όλη η υπόθεση θέλει ταπείνωση.

Ας πούμε ένα παράδειγμα: Σου λέγει κάποιος πως η δουλειά σου δεν είναι καλή. Να του πης: “Ευχαριστώ, που με συμβουλεύεις. Βοήθησε με να γίνω καλύτερος. Λέγε μου τα λάθη μου, για να τα διορθώσω”. Να δέχεσαι απ’ όλους συμβουλές, από ταπείνωση όμως και όχι από δειλία. Έτσι θα διατηρής στην ψυχή σου την ουράνια χαρά και την ειρήνη.

Σου είπε ο αδελφός σου ότι είσαι ύπουλος! Πάρε το για αστείο, και μη σου κακοφανεί! Αλλά, κι άν ακόμη το εννοούσε, σε ερωτώ: Μήπως στην πραγματικότητα δεν είμαστε όλοι ύπουλοι; Ποιός μπορεί να ισχυρισθεί πως είναι παντού και πάντοτε ευθύς και ειλικρινής; Πες ότι σου το είπε αυτό ο αδελφός σου κατά παραχώρηση Θεού, για να ταπεινωθείς και να διορθωθείς. Και εσύ να νοιώθεις όχι αντιπάθεια, αλλά αγάπη και ευγνωμοσύνη για τον αδελφό σου, που, έστω και μ’ αυτό τον τρόπο, σε βοηθά να διορθωθείς και να σωθείς!

Όταν σε λυπούν ή όταν σε προσβάλλουν, τότε να ενθυμήσαι τα Πάθη του Κυρίου μας: Όταν τον ύβρισαν, αυτός δεν ύβριζε, όταν τον ειρωνεύονταν, αυτός δεν ειρωνευόταν, όταν τον κτυπούσαν, αυτός δεν κτυπούσε, όταν τον κακολογούσαν, αυτός δεν κακολογούσε, αλλά σ’ όλα αυτά ανταποκρινόταν με ηρεμία: “Ει κακώς ελάλησα, μαρτύρησον περί του κακού” (Ιω. ιη’ 23). Και προσευχόταν για τους σταυρωτές Του. Να ζούμε, όπως έζησε ο Χριστός, δηλαδή με ταπείνωση, με υπακοή, με ανεξικακία. Να φροντίζουμε να Τον μιμούμαστε, όσο γίνεται, σε όλα. Μετά χαράς να βαδίζουμε τη στενή και τεθλιμμένη οδό, και να μισούμε τον φαρδύ και αστόχαστο βίο.

Πρόσεξε να μη σου κακοφαίνεται, όταν σου πουν λόγο σκληρό. Οι λόγοι οι σκληροί, οι υβρισιές, οι καταφρονήσεις απαλλάτουν τον άνθρωπο από τους κακούς λογισμούς, και μάλιστα τους αισχρούς. Τον απαλλάτουν απ’ όλα τα πάθη, αρκεί να υπομένει όλα αυτά αγόγγυστα. Όταν φθάσης στο σημείο να ευχαριστείσαι, όταν σε καταφρονούν, σε υβρίζουν και σε συκοφαντούν, τότε να ξέρεις σίγουρα ότι θα απολαύσης στέφανον αμάραντον στους ουρανούς.

Αν σε κοροϊδεύουν, εσύ κάνε καλούς λογισμούς, παίρνε το π.χ. για αστείο, και έτσι φεύγει εύκολα η παρεξήγηση και το σκάνδαλο. Να σας πω ένα παράδειγμα: Στο διακόνημα της γεωργίας, είχα δύο λαϊκούς βοηθούς, μισθωτούς της Μονής. Ο ένας ήταν έμπειρος στη γεωργία, ενώ ο άλλος εργαζόταν προηγουμένως ως κουρέας, και μόνο πρόσφατα είχε αρχίσει να επιδίδεται και αυτός στη γεωργία. Ο έμπειρος ήταν μικρότερος στην ηλικία από τον άλλο. Κι όμως τον πείραζε, αποκαλώντας τον “ψωμά”, υπονοώντας ότι δεν ήταν άξιος στη δουλειά του, αλλά μόνο για να τρώει ψωμί ήταν ικανός. Όμως ο άλλος ήταν πράος και ανεξίκακος, άν και ήταν μεγαλύτερος και είχε και δέκα παιδιά. Έλεγε με τον λογισμό του: “γιατί να μου κακοφανεί, άν με αποκάλεσε “ψωμά”; Ας τον να λέει. Δεν πειράζει!” Δηλαδή ταπεινώθηκε εκούσια, εξέλαβε την προσβολή για αστείο, δεν στενοχωρήθηκε, και έτσι κέρδισε ό,τι πιο πολύτιμο: Τη Χάρη του Θεού!

Ο Κύριος μακαρίζει τους πραείς. Λέγει ότι “αυτοί κληρονομήσουσι την γην” (Ματθ. ε’ 5). Αυτός, που είναι πραγματικά πράος, όχι μόνο εξωτερικά δεν οργίζεται, αλλ’ ούτε και μέσα στην ψυχή του. Την ώρα του παροξυσμού να προτιμάς τη σιωπή, την προσευχή και τη φυγή, και ποτέ σου δεν θα το μετανοιώσης.

Πολλοί οργίζονται όχι μόνον εναντίον ανθρώπων, αλλά και εναντίον αψύχων πραγμάτων, και αρχίζουν να σπάνε αντικείμενα και να χτυπούν τα ζώα, που νομίζουν ότι τους έφταιξαν. Όμως ο αληθινά πράος και ανεξίκακος δεν οργίζεται με τίποτε και είναι πάντοτε ειρηνικός. Το Πνεύμα το Άγιο κατοικεί μέσα στην ψυχή του.

Η πραότης, όταν είναι κατά Θεόν, δεν είναι ούτε δειλία, ούτε αδυναμία, αλλά είναι δύναμη πνευματική και πίστη στον Θεό αληθινή.

Ο πράος παραμένει ανεπηρέαστος στον νου και στην καρδιά του. Δεν ταράσσεται, ούτε όταν τον κατηγορούν, ούτε όταν τον επαινούν ούτε όταν τον υπολογίζουν, ούτε όταν τον αγνοούν, ούτε όταν τον εξυψώνουν, ούτε όταν τον ταπεινώνουν. Αυτή όμως η αρετή είναι καρπός μεγάλης πίστης στον Θεό, βαθιάς ταπείνωσης και καθαρής προσευχής.

Ο πράος επηρεάζει και τους άλλους γύρω του. Ειρηνεύει αυτούς, που διαπληκτίζονται, γαληνεύει αυτούς, που έχουν ταραχή και σύγχυση.

Ο πράος, και με μόνη τη θέα του, σκορπίζει ειρήνη και χάρη

Ὁ καθηγούμενος Σταυροβουνίου Γερμανός

Tὸ ὄνομα τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος καὶ Καθηγουμένου Γερμανοῦ ἐγράφη πλέον εἰς τὰς δέλτους τῆς Ζωῆς. Ἡ ὁσιωτάτη ψυχὴ του μετεφυτεύθη ἀπὸ τὸ χωράφι τοῦ ματαίου τούτου κόσμου καὶ ἐβλάστησε εἰς τοὺς ἀειθαλεῖς τοῦ Παραδείσου λειμῶνας.

Τολμῶ σήμερα νὰ χαράξω αὐτὲς τὶς γραμμές, ὄχι ἀπὸ ἐγωισμὸ καὶ ἐπίδειξη ἀλλ’ ἁπλούστατα ἀπὸ σεβασμὸ καὶ εὐγνωμοσύνη πρὸς τὸ πρόσωπον τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος - τὸν ἐγνώρισα ὅταν ἤμουν μαθητὴς Δημοτικοῦ - ὁ ὁποῖος μὲ ἐβοήθησε πολλὲς φορὲς μὲ τὸν λόγο καὶ τὴν προσευχή του καὶ κυρίως μὲ τὸ ἅγιόν του παράδειγμα.

Σήμερα ὅσον ποτέ, οἱ ψυχὲς τῶν χριστιανῶν ἔχουν ἐν πολλοῖς κορεσθεῖ ἀπὸ τὰ λόγια· ἐπιζητοῦν μὲ πόθο νὰ ἰδοῦν παράδειγμα... Ἄλλωστε αὐτοὶ ποὺ ἀρκοῦνται νὰ προσφέρουν ξηροὺς λόγους εἶναι ἤδη σίγουρο, ὅτι στὸ τέλος θὰ ἀπογοητεύσουν.

Ὁ Γέρων Γερμανὸς σχεδὸν δὲν ὡμιλοῦσε· ὡμιλοῦσε ὅμως μὲ τὸ παράδειγμά του. Διὰ τὸν Γέροντα οἱ διάφορες ἐκφράσεις, τὰ λόγια, οἱ ἀνθρώπινες σχέσεις, οἱ ψευτοευγένειες ἦταν ἁπλούστατα ἐντελῶς ἐξωτερικὰ σχήματα χωρὶς ἰδιαίτερη σημασία. Θὰ μποροῦσε κανεὶς συμπερασματικὰ νὰ τὸν ὀνομάση ἀπόκοσμο καὶ ἐσωστρεφῆ. Ἡ ἀλήθεια ὅμως εἶναι ἐντελῶς διάφορος. Ὁ Γέροντας ἦταν ἀπορροφημένος μέσα εἰς τὴν καρδίαν του· καὶ ἐκεῖ εἰς τὸ βάθος τῆς καρδίας του ἐλάμβανε χώραν καὶ ἐκρύβετο τὸ ἀνυπέρβλητό του ἀγώνισμα, τὸ πανάκριβό του μυστικό.

Διὰ τὸν π. Γερμανὸν τὸ «λάθε βιώσας» τῶν ἀρχαίων, ἦταν ἡ «δευτέρα του φύσις». Τὸ ἐβίωνε ἀπολύτως καὶ μὲ τόσην ἀκρίβειαν, πού σοῦ ἦταν ἀδύνατον νὰ καταλάβης τί ἐπιτέλους ἔκρυβε ἐκεῖνο τὸ γέρικο καὶ κυρτωμένο σῶμα. Βλέποντάς τον γιὰ πρώτη φορά, σοῦ ἐδημιουργοῦσε μᾶλλον τὸ αἴσθημα τῆς συμπάθειας, παρὰ ὁ,τιδήποτε ἄλλο. Ἕνα γεροντάκι μελαμψό, σχεδὸν πάντοτε νὰ κυτάζη στὸ ἔδαφος, μὲ ἐνδύματα πραγματικὰ ράκη, μὲ κορμὶ πονεμένο καὶ ἀδύνατο, μὲ πόδια ποὺ κυριολεκτικῶς ἔτρεμαν ἀπὸ τοὺς χρόνιους ρευματισμούς· αὐτὸς ἦταν ὁ παπᾶ-Γερμανός, ὁ νήπιος καὶ σιωπηλὸς ἡγούμενος. Ἐζοῦσες δίπλα του καὶ ὅμως δὲν ἠμποροῦσες νὰ αἰσθανθῆς τὸ μεγαλεῖο τῆς ψυχῆς του· συνέτρωγες μαζί του στὴν τράπεζα, προσευχόσουν μαζί του στὴν ἐκκλησία κι ὅμως δὲν κατανοοῦσες τὸ ὕψος τῆς πνευματικότητος καὶ τὸ μέγεθος τῶν μοναχικῶν του παλαισμάτων. Ἐβίωνε σὰν πτωχὸς καὶ ξένος ἀποφεύγοντας κάθε εἶδος ἀνθρωπίνης παρηγορίας γιατί ἀσφαλῶς ἐγνώριζε καὶ εἶχε πεισθεῖ στὸ βάθος τῆς ψυχῆς του, ὅτι «οἱ βιασταὶ ἁρπάζουσι τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν»... Τὰ πνευματικά του τέκνα ὁμολογοῦν μὲ παρρησία, ὅτι ὁ Γέροντας ἦταν φύσει καὶ θέσει ἀγωνιστής, νηστευτὴς εἰς ἄκρον - γνωρίζουμε πλέον ὅλοι, ὅτι ἔλυωνε κυριολεκτικῶς στὴν νηστεία - ταπεινὸς μέχρι ἐξευτελισμοῦ!

Μὲ βεβαιότητα ἀναφέρω, ὅτι ὁ Καθηγούμενος Γερμανὸς ἦταν πάνω ἀπ’ ὅλα ἕνας σύγχρονος νηπτικὸς πατέρας, ἕνας ἡσυχαστής. Αὐτὸ τὸ συμπέρασμα ἔβγαλα ἀπὸ μαρτυρίες διαφόρων πνευματικῶν του τέκνων καὶ κυρίως ἀπὸ μερικὲς συζητήσεις ποὺ εἶχα μαζί του γύρω ἀπὸ τὸ θέμα τῆς εὐλογημένης νοερᾶς προσευχῆς. Ἐπαναλαμβάνω, ὅτι ὁ π. Γερμανὸς δύσκολα ὡμιλοῦσε· ἐπρόσφερε ὅμως ἀπὸ τὸ «περίσσευμα» τῆς ἁγνοτάτης καρδίας του σὲ ἐκεῖνον ποὺ ἐπίμονα τοῦ τὸ ἐζητοῦσε. Φέρνω στὴν σκέψη μου τὶς δύσκολες ἐκεῖνες ἡμέρες ποὺ ἐπερνοῦσε ὡς ἡγούμενος, ὅταν ἔβλεπε νὰ καταρρέη συνεχῶς ὁ Σταυροβουνιώτικος μοναχισμὸς καὶ νὰ ἐλαττοῦται ἡ ἀδελφότης τῆς μονῆς του. Ἐνθυμοῦμαι μὲ συγκίνηση ἕνα ἀπόγευμα, στὸ μοναστηράκι τῆς Ἁγίας Βαρβάρας. Ἦταν παραμονὴ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου - 25 Σεπτεμβρίου 1980- καὶ εἴχαμε διαβάσει τὸν ἑσπερινὸ ὁ μακαριστὸς Γέροντας, ἕνας γηραιὸς ἀδελφὸς καὶ ἡ ἀναξιότης μου. Σταθήκαμε μὲ τὸν Γέροντα μπροστὰ ἀπὸ τὴν εἴσοδο τῆς ἐκκλησίας καὶ ἐβλέπαμε τὴν κορυφὴ τοῦ Σταυροβουνίου νὰ χρωματίζεται μέσα στὸ τελευταῖο φῶς τοῦ ἡλίου ποὺ πήγαινε στὴν δύση του. Σὲ μιὰ στιγμή, στρέφεται ὁ Γέροντας πρὸς τὸ μέρος μου καὶ μοῦ λέγει μὲ σιγανὴ ἀλλὰ ὑποβλητικὴ φωνή: 
- «Θὰ ἀναγκασθοῦμε ἐκ τῶν πραγμάτων ἀδελφὲ Λ…. νὰ τελοῦμε τὶς ἀκολουθίες μόνο μὲ τὸ κομβοσχοίνι ἐφόσον δὲν ἔχουμε ἀνθρώπους νὰ μᾶς βοηθοῦν στὴ λατρεία..».. 
Τὸν ἐκύταξα ἀμέσως εἰς τὸν πρόσωπον· εἶχε ὑποστεῖ μίαν ἀπερίγραπτον ἀλλαγήν. Τὰ μάτια του ἐκοίταζαν τώρα πρὸς τὸ ἔδαφος· ἔμεινε σιωπηλός… Ἐκατάλαβα τότε, ὅτι καὶ μόνον ἡ ἀναφορὰ τῶν λέξεων «προσευχὴ» καὶ «κομβοσχοίνι» τὸν αἰχμαλώτιζαν ὁλόκληρο. Ἐγύρισα καὶ τοῦ εἶπα: 
«Γέροντα εἶναι μία λύσις αὐτὸ ποὺ λέτε, ὅπως γίνεται ἀκριβῶς καὶ στὸ Ἅγιον Ὄρος εἰς τὰ ἡσυχαστήρια». 
Μόλις ἄκουσε αὐτά, αἰσθάνθηκε ἀμέσως πολλὴν χαρὰν καὶ ἐζήτησε νὰ μάθη περισσότερα διὰ τὴν ζωὴν τῶν ἁγιορειτῶν ἡσυχαστῶν. Τοῦ εἶπα ὅ,τι ἐγνώριζα.... Ὅταν ἐπέστρεφα ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα καὶ ἐπερνοῦσα ἀπὸ τὴν Μονὴν Σταυροβουνίου, ἐπήγαινα πάντοτε νὰ τὸν ἐπισκεφθῶ στὸ κελλί του. Ἡ εὐχαρίστησίς του ἦταν νὰ μὲ ἐρωτᾶ γιὰ τὶς σπουδές μου· συνήθως δὲ ἐπρόσθετε στὸ τέλος:
- «Μελετᾶτε στὸ πανεπιστήμιο τοὺς νηπτικοὺς πατέρες; Νὰ διαβάζετε τὴν «Φιλοκαλία», ἡ ὠφέλεια εἶναι πολλή....» 
Ἀπὸ ἀγάπη καὶ σεβασμὸν πρὸς τὸ πρόσωπόν του καὶ μὲ τὴν βοήθειαν τῆς ἰδικῆς του προσευχῆς, ἀξιώθηκα νὰ διαβάσω σὲ διάστημα τεσσάρων μηνῶν τὸ μεγαλύτερο μέρος ἀπὸ τὴν «Φιλοκαλίαν» καὶ μπορῶ νὰ βεβαιώσω, ὅτι δι’ ἐμὲ ἡ ὠφέλεια ἦταν ἀμέτρητη... Πολλὰ πνευματικά του τέκνα ὅταν τὸν ἐρωτοῦσαν γιὰ τὴν «εὐχὴ» ἀπέφευγε ἄμεσα νὰ τοὺς ἀπάντηση λέγοντας, ὅτι δὲν γνωρίζει σχεδὸν τίποτα γιὰ τόσον ὑψηλὰ πράγματα. Συνήθως ὅμως ὅταν ἔλεγε κάτι γιὰ τὴν προσευχὴ αὐτὴ τῆς καρδιᾶς τὰ μάτια του ἦταν δακρυσμένα. Δὲν μοῦ μένει πλέον καμία ἀμφιβολία ὅτι ὁ Γέρων Γερμανὸς ἐζοῦσε συνεχῶς εἰς τοὺς χώρους τῆς «ἱερᾶς ἡσυχίας» καὶ ἀπελάμβανε μυστικῶς τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ. Εἶναι λυπηρόν, γιατί πολλοὶ ἐκ τῶν Ὀρθοδόξων Κυπρίων, κι’ ἀκόμη ἄνθρωποι ἀπὸ τὸ οἰκεῖο περιβάλλον του, δὲν ἐμπόρεσαν νὰ τὸν καταλάβουν καὶ νὰ ἀπολαύσουν τὸ πνευματικό του μεγαλεῖο ἐνόσῳ ἦταν εἰς τὴν ζωὴν καὶ ἄλλοι, τὸν ἐπεριφρόνησαν καὶ τὸν ἐλύπησαν βαθύτατα. Ὁ Γέροντας ὅμως ὅλους τοὺς ἀγκάλιαζε καὶ γιὰ ὅλους ἐπρόσφερε παράκλησιν καὶ προσευχὴν ἐνώπιον τοῦ γλυκυτάτου Νυμφίου του.

Ὡς ἡγούμενος καὶ ἀρχιμανδρίτης ὁ π. Γερμανὸς ἔζησε σχεδὸν ἀπαρατήρητος. Εἰς τὰς μοναστηριακὰς ἀκολουθίας, οὐδέποτε ἐχρησιμοποίησε τὰ ἐμβλήματα τοῦ ἀξιώματός του· οὐδέποτε ἐφόρεσε μανδύαν ἤ ἐγκόλπιον σταυρὸν καὶ οὐδέποτε ἐκράτησε βακτηρίαν ἡγουμενικήν. Ἐστήριζε τὰ χέρια του ἐπάνω εἰς τὸ ταπεινόν του στασίδι καὶ ὅταν ἐκάθητο συνήθως ἐκάλυπτε τὸ πρόσωπόν του μὲ τὶς παλάμες του. Ἡ ἄκρα πτωχεία καὶ ἡ ἁπλότης του ἐξεχώριζαν πραγματικὰ εἰς τὴν Θείαν Λειτουργίαν. Θὰ μείνουν ἱστορικὰ καὶ παροιμιώδη ἐκεῖνα τὰ λευκὰ εὐτελέστατα ἄμφια ποὺ ἐφοροῦσε ὅταν ἐτελοῦσε τὶς ἀκολουθίες καὶ τὰ ὁποῖα οὐδέποτε ἀποχωριζόταν καὶ δὲν ἐννοοῦσε νὰ τὰ ἀλλάξη μὲ καινούργια. Ὅταν ἐλειτουργοῦσε καὶ ἐνόσῳ ἐδιαβάζοντο τὰ καθίσματα τοῦ ψαλτηρίου καὶ οἱ κανόνες, ἐχωνόταν κυριολεκτικῶς σὲ ἕνα παλαιότατο σταδίσι τοῦ μικροτάτου καὶ σκοτεινοῦ ἱεροῦ τῆς Ἁγίας Βαρβάρας καὶ ἐκεῖ ἐπαραδίδετο ὁλόκληρος εἰς τὴν προσευχὴν μὲ τὸ κομβοσχοίνι εἰς τὸ χέρι. Μέσα εἰς τὴν ἐκκλησίαν, ἐτελοῦσε τὰ πάντα ἀβίαστα, μὲ ὄρεξη νέου ἀνθρώπου καὶ δὲν ἔδειχνε τὸ παραμικρὸν σημεῖον κοπώσεως. Καὶ ἐθαύμαζες πραγματικὰ γιὰ τὴν ἀσυνήθιστη δύναμη ποὺ ἔκρυβε τὸ ἀσθενικὸ καὶ ἀδύνατόν του σῶμα καὶ ἐχαιρόσουν νὰ τὸν βλέπης νὰ περπατᾶ δεξιὰ ἀριστερὰ μὲ τὶς ἀξέχαστες καὶ χαριτωμένες του κινήσεις.

Ἡ ἀλήθεια εἶναι, ὅτι ἡ χαρακτηριστικὴ πτωχεία τοῦ π. Γερμανοῦ ἦταν διάχυτη καὶ στοὺς χώρους ποὺ ἐζοῦσε καὶ μεταδιδόταν ἁπλὰ καὶ στοὺς ἄλλους μοναχούς· θὰ μείνουν ἀλησμόνητες οἱ μορφὲς τῶν ἀοιδίμων μοναχῶν Νικάνδρου καὶ Ἀκακίου μὲ τὶς καταλερωμένες ἐνδυμασίες καὶ τὰ ἀτημέλητα κελλιά. Μορφὲς ποὺ ἄφησαν ἀνεξίτηλα τὰ ἴχνη τους ἐπάνω εἰς τὰ ἁγιασμένα χώματα τῆς Κύπρου μας, μορφὲς ποὺ θὰ καθοδηγοῦν γιὰ τὴν συνέχιση τῆς ἁγίας παραδόσεως τοῦ μοναχισμοῦ.

Ὁ Γέροντας ὡς πνευματικὸς ἐχειραγώγησε χιλιάδες ψυχὲς εὐσεβῶν καὶ ἀναδείχθηκε πιστὸς τῶν κανόνων τηρητής, ἄτεγκτος σὲ θέματα ἀρχῆς καὶ συγκαταβατικὸς μὲ διάκρισιν. Κάτω ἀπὸ τὸ πετραχῆλι του εὑρῆκαν ἀνάπαυσιν πολλὲς «ἀδάμαστες» ψυχὲς καὶ ἄνθρωποι κάθε κοινωνικῆς τάξεως καὶ κυρίως πρόσωπα ποὺ ἤθελαν νὰ ζοῦν ἀνωτέραν κατὰ Χριστὸν ζωήν.

Ὁ Καθηγούμενος Γερμανὸς ἐβοήθησε τὰ μέγιστα εἰς τὴν ἀνάπτυξιν τοῦ γυναικείου κυρίως μοναχισμοῦ. Ἐνόσῳ ἐζοῦσε, ἦτο ὁ πνευματικὸς καθοδηγητὴς τριῶν γυναικείων μονῶν τῆς ἐπαρχίας Λεμεσοῦ καὶ ἀναδέχθηκε διὰ τοῦ ἀγγελικοῦ Σχήματος δεκάδες μοναζουσῶν. Παρόλον ποὺ μερικὲς ἐκ τῶν ἀδελφῶν καλογραιῶν τὸν ἐπλήγωναν πολλὲς φορὲς μὲ τὶς ἀκρότητές των αὐτὸς ὁ μακάριος, τὶς ἐσκέπαζε πάντοτε καὶ τὶς ἐνίσχυε μὲ ὅσα πνευματικὰ καὶ ὑλικὰ μέσα διέθετε τόσον ὁ ἴδιος, ὅσον καὶ ἡ μονή του. Εἶναι χαρακτηριστικὸ τὸ γεγονός, ὅτι τοὺς πρώτους καρποὺς ἀπὸ τὰ προϊόντα τοῦ Σταυροβουνίου εἴτε αὐτοὶ ἦσαν ἑσπεριδοειδῆ, εἴτε ἦσαν λαχανικά, τοὺς ἐγεύοντο πρῶτες, οἱ μοναχὲς τῶν ἀναφερθέντων μονῶν, οἱ ἀγαπητές του πνευματικὲς θυγατέρες. Ἀγωνιοῦσε πραγματικὰ γι’ αὐτὲς καὶ ἤθελε νὰ τὶς βλέπη νὰ ἀγωνίζονται σωστὰ καὶ μὲ ταπείνωσιν ἀνεβαίνοντας συνεχῶς τὴν κλίμακα τῶν μοναχικῶν ἀρετῶν. Ἡ στοργὴ καὶ ἡ ἀγάπη του αὐτὴ μᾶς θυμίζει τὸν Ρῶσον ἅγιον Σεραφεὶμ τοῦ Σάρωφ ποὺ ἐπρόσφερε τὸν ἑαυτὸν του θυσίαν διὰ τὸ μοναστῆρι καὶ τὰς ἀδελφὰς τοῦ Ντιβέγιεβο. 

Καρδίες ποὺ ἔχουν γευθεῖ εἰς τὴν πληρότητά της τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἔχουν τρωθεῖ ἀπὸ τὴν ἀγάπην τοῦ Ἐσφαγμένου Ἀρνίου, γνωρίζουν νὰ ἀγαποῦν καθαρά, ἁπλά, χωρὶς ἀπαιτήσεις καὶ μικρότητες καὶ προσφέρουν ὁλόκληρον τὴν ὕπαρξίν των ὁλοκαύτωμα καὶ δωρεὰν εἰς τὸν ἄνθρωπον ποὺ ἔχει ἀνάγκην καὶ ζητεῖ ἀνάψυξιν καὶ παρηγορίαν. Ὁ Γέρων Γερμανὸς εἶχε μοιράσει τὴν καρδίαν του· τὸ ἕνα μέρος της ἀνῆκε εἰς τὴν ὑπηρεσίαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὸ ἄλλο εἰς τὴν ὑπηρεσίαν τοῦ συνανθρώπου. Πολλὲς φορὲς τὸν εἶδα νὰ ἐξομολογῆ μέχρι τὰ μεσάνυκτα. Ἄλλοτε, ἐπέστρεφε ἀργὰ τὸ βράδυ ἀπὸ τὰ γυναικεῖα μοναστήρια κατάκοπος, μὲ ἀφόρητους, πόνους στὰ ἀδύναμα πόδια. Καὶ ἐκεῖ ἔξω ἀπὸ τὸ μικρὸ κελλί του, τὸν ἐπερίμεναν ψυχὲς φιλοθέες ποὺ ἐκαρτεροῦσαν ὑπομονετικὰ ἀπὸ τὸ πρωὶ γιὰ νὰ ἀποθέσουν στὰ πόδια του τὶς ἀγωνίες καὶ τοὺς πόνους των. Ὁ μακαριστός, ἐδεχόταν τοὺς πάντες μὲ τὴν ἰδίαν ἀγάπην, μὲ τὴν ἰδίαν καρτερίαν καὶ ἔδιδε εἰς ὅλους τὰ δῶρα τῆς καρδίας του.

Ὁ θάνατος διὰ τὸν βασανισμένον Γέροντα ἦταν ὄντως ἀνάπαυσις! Καὶ ἀντιμετώπιζε τὸν θάνατο φυσικώτατα, μὲ δέος. Ὁμολόγησε σὲ πολλὰ πνευματικοπαίδια του, ὅτι ἐπερίμενε τὸν θάνατον πανέτοιμος· κι' ἀκόμα, ὅτι ὁ θάνατός του θὰ ἐπλησίαζε πολὺ σύντομα. Ὁ ἴδιος στὶς προσευχές του, ἐπαρακαλοῦσε τὸν Θεὸν νὰ μὴν τοῦ στείλη ἀνθρωπίνην βοήθειαν στὶς τελευταῖες του στιγμές· δὲν ἤθελε νὰ ἐπιβαρύνη κανέναν ἀφήνοντας ἔτσι νὰ φανῆ ἡ λεπτή του ψυχή. Καὶ ἐκοιμήθη μόνος καὶ ἀβοήθητος δίπλα εἰς τὸν ἀχώριστον σύντροφόν του - τὸ γεωργικὸ τρακτὲρ - ποὺ ἔμελλε νὰ τοῦ γίνη ὄργανον μαρτυρίου. Οἱ μοναχοὶ συνασκητὲς του τὸν εὑρῆκαν σὲ στάση νεκρικὴ· ἔχοντας πλήρη συνείδησιν τοῦ ἐπερχομένου τέλους, ἐσταύρωσε χέρια καὶ πόδια καὶ ἐπέρασε ἔτσι εἰς τὴν αἰωνιότητα.

Ὁ Γέροντας θὰ ἀγάλλεται τώρα βλέποντας, ὅτι οἱ προσευχὲς του διὰ τὸ ἀγαπημένο του μοναστῆρι εὑρῆκαν ἀπάντησιν εἰς τὸν θρόνον τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἀείμνηστος, πρὸς 25ετίας περίπου, εἶχε προβλέψει τὰ ἑξῆς:... «Θὰ ἔλθη ἐποχή, ἔλεγε, ποὺ θὰ κοινοβιάση στὸ Σταυροβοῦνι μία ὁμάδα ἀπὸ δέκα νέους μοναχούς· ἐμεῖς ὅμως δὲν θὰ ζοῦμε ὥς τότε γιὰ νὰ τοὺς κληρονομήσουμε τὶς δικές μας «παραξενιές»... Τὰ πιὸ πάνω ἐπληροφορήθηκα ἀπὸ δύο παλαιοὺς Σταυροβουνιῶτες οἱ ὁποῖοι σήμερα ζοῦν καὶ ἐργάζονται ἐκτός τῆς μετανοίας τους καὶ προσφέρουν τὶς ὑπηρεσίες τους στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ἡ σημερινὴ ἀδελφότης τοῦ Σταυροβουνίου ὑπὸ τὴν ἐπαξίαν καθηγεσίαν τοῦ ἀρχιμανδρίτου Ἀθανασίου συνεχίζει τὸν ἀγώνα τὸν καλὸν πρὸς δόξαν τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ἂς τοὺς εἶναι πάντοτε πυξίδα ἀλάθευτος ἡ ἀγαθὴ καὶ ὁσιακὴ μορφὴ τοῦ παπᾶ - Γερμανοῦ.

Εἴμαστε πλέον σὲ θέση νὰ ποῦμε ἀπερίφραστα, ὅτι ἐπῆρε ὁ Θεὸς τὸν Γέροντα ἀπὸ τὸν μάταιον τοῦτον κόσμον διότι ἐπρογνώριζε γι’ αὐτὸν μεγαλύτερες δυσκολίες καὶ πειρασμούς. Μόνο αὐτὸ μποροῦσε νὰ ἀναφέρουμε ….. Καὶ ὅσοι τυχὸν ἐπίκραναν τὸν πολύπαθον Γέροντα εἴτε ἑκουσίως εἴτες ἀκουσίως νὰ εἶναι βέβαιοι, ὅτι ὁ μακάριος παπᾶ - Γερμανὸς δὲν θὰ παύση νὰ πρεσβεύη στὸν Θεὸν γι’ αὐτοὺς καὶ γιὰ μᾶς ἀσφαλῶς, ποὺ τὸ ἔλεος τοῦ Κυρίου μας ἐπιτρέπει νὰ ζοῦμε ἀκόμη ἐπάνω στὴ γῆ.

Δι’ εὐχῶν τοῦ μακαρίου πατρὸς ἡμῶν Γερμανοῦ, Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.

Λ.Ν.

Πῶς μπορῶ νὰ δῶ ἄν ἔχω ταπείνωση; Γέρων Γερμανὸς Σταυροβουνιώτης

Περὶ ταπεινώσεως

Ὅποιος ἔχει τήν ταπείνωση μιμεῖται τόν ἴδιο τόν Χριστό. Οὐδέποτε παρεκτρέπεται, οὔτε κατακρίνει, οὔτε ὑπερηφανεύεται. Τίς ἐξουσίες ποτέ δέν τίς ἐπιθυμεῖ. Ἀποφεύγει τίς τιμές τῶν ἀνθρώπων. Δέν φιλονικεῖ γιά κανένα πράγμα τοῦ κόσμου τούτου!

Δέν ἔχει παρρησία, ὅταν ὁμιλῆ, καί δέχεται πάντοτε τίς συμβουλές τῶν ἄλλων. Ἀποφεύγει τά ὡραῖα ἐνδύματα, καί ἡ ἐξωτερική του ἐμφάνιση εἶναι ἁπλή καί ταπεινή.

Ὁ ἄνθρωπος, πού ὑπομένει ἀγόγγυστα ταπεινώσεις καί ἐξουδενώσεις, πάρα πολύ ὠφελεῖται. Γιά τοῦτο, ὄχι νά λυπῆσαι, ἀλλά ἀπεναντίας νά χαίρεσαι γι’ αὐτά, πού ὑποφέρεις. Κερδίζεις ἔτσι τήν πολύτιμη ταπείνωση, μέ τήν ὁποία σώζεσαι.

«Ἐταπεινώθην καί ἔσωσέ με (ὁ Κύριος)» (Ψαλμ. Ριδ΄ 6). Αὐτή τή ρήση πρέπει νά τήν ἔχωμεν πάντοτε κατά νοῦν.

Δέν ὠφελεῖ νά λυπῆσαι, ὅταν σέ κατηγοροῦν. Ἡ λύπη στίς περιπτώσεις αὐτές σημαίνει ὅτι ἔχεις κενοδοξία. Ἐκεῖνος, πού θέλει νά σωθῆ, ὠφείλει νά ἀγαπᾶ νά τόν καταφρονοῦν, διότι ἡ καταφρόνηση φέρνει τήν ταπείνωση. Καί ἡ ταπείνωση ἀπαλλάττει τόν ἄνθρωπο ἀπό πλῆθος πειρασμῶν.

Ποτέ σου μή ζηλέψης, μή φθονήσης, μή ἐπιθυμήσης δόξες, μή ποθήσης ἀξιώματα. Πάντα νά ἐπιδιώκης νά ζῆς στήν ἀφάνεια. Σέ συμφέρει νά μή σέ ξέρει ὁ κόσμος, γιατί ὁ κόσμος εἶναι πλάνος. Μέ τά κενόδοξά του λόγια καί τίς μάταιες παρακινήσεις του μᾶς πλανᾶ καί μᾶς βλάπτει πνευματικά.

Ὁ σκοπός εἶναι νά κατορθώσης νά ἀποκτήσης τήν ταπείνωση. Νά εἶσαι ὑποκάτω πάντων. Νά θεωρῆς πώς τίποτε δέν κάνεις ἄξιο γιά τή σωτηρία σου, ἀλλά νά παρακαλῆς τό Θεό νά σέ σώση μέ τήν εὐσπλαχνία του.

Ἡ ταπείνωση μαζί μέ τήν ὑπακοή καί τή νηστεία γεννοῦν τόν φόβο τοῦ Θεοῦ, καί εἶναι αὐτός ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ ἡ ἀρχή τῆς ἀληθινῆς σοφίας.

Ὅτι πράττεις νά τό πράττης μέ ταπείνωση, γιά νά μή ζημιώνεσαι ἀπό τά καλά σου ἔργα.

Μή νομίζης ὅτι μόνο ὅποιος ἐργάζεται πολύ ἔχει τόν μισθό.

Ὅποιος ἔχει τήν προαίρεση νά κάνη τό καλό καί ἔχει συνάμα τήν ταπείνωση, αὐτός, ἔστω καί ἄν δέν μπορῆ νά φέρη εἰς πέρας πολλή ἐργασία, ἔστω καί ἄν δέν μάθη τέχνες, ὅμως δέν ἐμποδίζεται ἀπό τό νά σωθῆ.

Ἡ ταπείνωση κατορθώνεται μέ τήν αὐτομεμψία, μέ τό νά πιστεύης δηλαδή γιά τόν ἑαυτό σου ὅτι κανένα καλό οὐσιαστικά δέν ἔχεις. Ἀλίμονο σ’ ἐκεῖνον, πού νομίζει τίς ἁμαρτίες του μικρές. Αὐτός σίγουρα θά πέση σέ χειρότερες!

Αὐτός, πού ὑπομένει τίς ἐναντίον του κατηγορίες μέ ταπείνωση, πλησίασε τήν τελειότητα. Αὐτόν τόν θαυμάζουν ἀκόμη καί οἱ Ἄγγελοι, γιατί καμμιά ἄλλη ἀρετή δέν εἶναι τόσο δυσκολοκατόρθωτη καί μεγάλη ὅσο ἡ ταπείνωση.

Ἡ πτωχεία, ἡ θλίψη καί ἡ καταφρόνηση εἶναι οἱ στέφανοι τοῦ μοναχοῦ. Ὅταν ὁ μοναχός ὑπομένη ἀγόγγυστα τίς ὕβρεις, τίς συκοφαντίες, τήν καταφρόνηση, ἀπαλλάττεται εὔκολα ἀπό τούς αἰσχρούς λογισμούς.

Ὁπωσδήποτε εἶναι ἀξιέπαινο τό νά ἀναγνωρίζης τήν ἀδυναμία σου ἐνώπιόν τοῦ Θεοῦ. Αὐτό εἶναι τό γνῶθι σαὐτόν. «Κλαίω καί κατανύσσομαι», λέγει ὁ Ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος, «ὅταν τό φῶς μοὶ λάμψη, καί ἴδω τήν πτωχείαν μου,καί γνῶ τό πῶς ὑπάρχω». Ὅταν ἐννοήση κανείς τήν ψυχική του πτωχεία καί συνειδητοποιήση τό ποῦ καί σέ ποιό πράγματι ἐπίπεδο εὑρίσκεται, τότε, ὤ τότε! λάμπει μέσα στήν καρδία του τό φῶς τοῦ Χριστοῦ, κι ἀρχίζει νά κλαίη. (Καί διηγούμενος αὐτά ὁ Γέροντας κατενύχθη καί ἄρχισε ὁ ἴδιος νά κλαίη).

Ἄν σοῦ πῆ ὁ ἄλλος «εἶσαι ἐγωιστής», νά μή σοῦ βαρυφαίνεται, οὔτε καί νά λυπῆσαι. Νά πῆς μέ τόν λογισμό σου «μπορεῖ νά εἶμαι καί νά μή τό καταλαβαίνω»! Ἐξ ἄλλου δέν πρέπει νά ἐξαρτώμεθα ἀπό τή γνώμη τῶν ἄλλων. Ὁ καθένας ἄς κοιτάζη τή συνείδησή του καί τά λόγια τῶν ἐμπείρων καί γνωστικῶν του φίλων, πρό πάντων ὅμως ἄς ζητῆ τή γνώμη τοῦ πνευματικοῦ του. Καί μέ αὐτά τά δεδομένα ἄς ρυθμίζη τήν πνευματική του πορεία.

Μοῦ γράφεις πώς δέν τά καταφέρνεις στόν ἀγώνα σου. Ξέρεις ἀπό ποῦ προέρχεται αὐτό. Ἐπειδή δέν ἔχεις ταπείνωση πολλή. Νομίζης ὅτι μέ τήν ἰδική σου δύναμη θά κατορθώσης κάτι. Ἐνῶ, ὅταν ταπεινωθῆς καί πῆς «μέ τή δύναμη τοῦ Ἰησοῦ, μέ τή βοήθεια τῆς Παναγίας καί μέ τήν εὐχή τοῦ Γέροντά μου θά τό κατορθώσω ἐκεῖνο, πού θέλω», νά εἶσαι βέβαιος πώς θά τό κατορθώσης! Ἐγώ βέβαια δέν ἔχω τή δύναμη νά βάζω τέτοιες εὐχές, ἀλλά, ὅταν ἐσύ ταπεινωθῆς καί πῆς «μέ τήν εὐχή τοῦ Γέροντά μου θά τό κάνω», τότε, γιά τήν ταπείνωσή σου, ἐνεργεῖ ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ καί θά τό κατορθώσης!

Στόν «ταπεινό καί ἡσύχιον» ἐπιβλέπει ὁ Θεός (Ἡσ. ξστ΄ 2), ἀλλά, γιά νά ἔλθη ἡ πραότης, ἡ ἡσυχία, ἡ ταπείνωση, ἀπαιτεῖται κόπος. Μά ἐκεῖνος ὁ κόπος πληρώνεται! Γιά νά ἀποκτήσης τήν ταπείνωση, κατά τή δική μου ἀντίληψη, δέν χρειάζονται τόσο, οὔτε οἱ πολλές μετάνοιες (γονυκλισίες), οὔτε οἱ πολλές ἐργασίες, ἀλλά πρό πάντων ὁ λογισμός σου νά κατεβῆ κάτω-κάτω, νά φθάση στό ἐπίπεδο τῆς γῆς! Τότε δέν ἔχεις φόβο νά πέσης, γιατί εἶσαι χαμηλά. Κι ἄν ἀκόμη πέσης ἀπό τά χαμηλά, δέν θά πάθης τίποτε.

Τό κατ’ ἐμέ, ἄν καί βεβαίως, οὔτε πολλά διαβάζω, οὔτε καί κάνω τίποτε σπουδαῖο, ἡ ταπείνωση εἶναι ἡ πιό σύντομη ὁδός γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ Ἀββᾶς Ἡσαΐας λέγει: «Ἔθισον τήν γλῶσσαν σου τοῦ λέγειν συγχώρησον, καί ἡ ταπείνωσις ἐπελεύσεται ἐπί σέ». Μάθε τή γλώσσα σου νά λέγει, «συγχώρησέ με», κι ἄν ἀκόμη δέν τό λές μέ συναίσθηση, ὅμως λίγο λίγο θά συνηθίσης, ὄχι μόνο νά τό λέγης, ἀλλά καί νά τό νοιώθης μέσα σου!

Λέγουν οἱ Ἅγιοι ὅτι σύμφωνα μέ τήν καλή διάθεση, πού ἔχεις, πηγαίνοντας νά ζητήσης συγχώρηση, δηλαδή ἄν ἔχης ταπείνωση, θά φωτίση ἀνάλογα ὁ Θεός τόν ἄλλο, γιά νά ἐπιτευχθῆ ἡ ἐπιζητούμενη συνδιαλλαγή. Ὅταν λ.χ. συντριβῆς καί πῆς μέ τόν λογισμό σου, «φταίω καί δέν τό καταλαβαίνω», μετά λίγο λίγο θά πῆς ὅτι «πράγματι φταίω». Καί, ὅταν βάλης στόν λογισμό σου ὅτι πράγματι φταίεις, θά ἀλλάξη μετά καί ὁ ἄλλος διάθεση.

Νά ζητῆς μέ ἐπιμονή ἀπό τόν Θεό νά σοῦ δωρήση τό χάρισμα τῆς ἐσωτερικῆς αὐτομεμψίας καί ταπείνωσης.

Στήν προσευχή σου νά παρακαλῆς νά σοῦ δώση ὁ Κύριος τό χάρισμα νά βλέπης τά δικά σου ἁμαρτήματα μόνο καί νά μή δίδης σημασία στά ἁμαρτήματα τῶν ἄλλων. «Δός μοι, Κύριε, τό ὁρᾶν τά ἐμὰ πταίσματα καί μή κατακρίνειν τόν ἀδελφόν μου», λέγει ὁ Ἅγιος Ἐφραίμ ὁ Σῦρος.

Ὁ ταπεινός θεωρεῖ τόν ἑαυτό του «ὑποκάτω πάντων». Γι’ αὐτό τόν λόγο ὅλους τοὺς ἀγαπᾶ, ὅλους τοὺς συγχωρεῖ καί πρό πάντων κανένα δέν κατηγορεῖ.

πηγή

Περὶ πραότητος καί ἀνεξικακίας Γέρων Γερμανὸς Σταυροβουνιώτης

Παραπονιέσαι ὅτι δέν σοῦ συμπεριφέρονται καλά αὐτοί μέ τούς ὁποίους συναναστρέφεσαι. Ἄκου τή συμβουλή μου: Ἐάν κάποιος δέν σοῦ συμπεριφέρεται καλά, ἐσύ νά τοῦ συμπεριφέρεσαι μέ καλωσύνη. Ὅλη ἡ ὑπόθεση θέλει ταπείνωση. Ἄς ποῦμε ἕνα παράδειγμα: Σοῦ λέγει κάποιος πώς ἡ δουλειά σου δέν εἶναι καλή. Νά τοῦ πῆς: "Εὐχαριστῶ, πού μέ συμβουλεύεις. Βοήθησέ με νά γίνω καλύτερος. Λέγε μου τά λάθη μου, γιά νά τά διορθώσω". Νά δέχεσαι ἀπ’ ὅλους συμβουλές, ἀπό ταπείνωση ὅμως καί ὄχι ἀπό δειλία. Ἔτσι θά διατηρῆς στήν ψυχή σου τήν οὐράνια χαρά καί τήν εἰρήνη.

Σοῦ εἶπε ὁ ἀδελφός σου ὅτι εἶσαι ὕπουλος! Πάρε το γιά ἀστεῖο, καί μή σοῦ κακοφανῆ! Ἀλλά, κι ἄν ἀκόμη τό ἐννοοῦσε, σέ ἐρωτῶ: Μήπως στήν πραγματικότητα δέν εἴμαστε ὅλοι ὕπουλοι; Ποιός μπορεῖ νά ἰσχυρισθῆ πώς εἶναι παντοῦ καί πάντοτε εὐθύς καί εἰλικρινής; Πές ὅτι σοῦ τό εἶπε αὐτό ὁ ἀδελφός σου κατά παραχώρηση Θεοῦ, γιά νά ταπεινωθῆς καί νά διορθωθῆς. Καί ἐσύ νά νοιώθης ὄχι ἀντιπάθεια, ἀλλά ἀγάπη καί εὐγνωμοσύνη γιά τόν ἀδελφό σου, πού, ἔστω καί μ’ αὐτό τόν τρόπο, σέ βοηθᾶ νά διορθωθῆς καί νά σωθῆς!

Ὅταν σέ λυποῦν ἤ ὅταν σέ προσβάλλουν, τότε νά ἐνθυμῆσαι τά Πάθη τοῦ Κυρίου μας: Ὅταν τόν ὕβρισαν, αὐτός δέν ὕβριζε· ὅταν τόν εἰρωνεύονταν, αὐτός δέν εἰρωνευόταν· ὅταν τόν κτυποῦσαν, αὐτός δέν κτυποῦσε· ὅταν τόν κακολογοῦσαν, αὐτός δέν κακολογοῦσε· ἀλλά σ’ ὅλα αὐτά ἀνταποκρινόταν μέ ἠρεμία: "Εἰ κακῶς ἐλάλησα, μαρτύρησον περί τοῦ κακοῦ" (Ἰω. ιη’ 23). Καί προσευχόταν γιά τούς σταυρωτές Του. Νά ζοῦμε, ὅπως ἔζησε ὁ Χριστός· δηλαδή μέ ταπείνωση, μέ ὑπακοή, μέ ἀνεξικακία. Νά φροντίζουμε νά Τόν μιμούμαστε, ὅσο γίνεται, σέ ὅλα. Μετά χαρᾶς νά βαδίζουμε τή στενή καί τεθλιμμένη ὁδό, καί νά μισοῦμε τόν φαρδύ καί ἀστόχαστο βίο.

Πρόσεξε νά μή σοῦ κακοφαίνεται, ὅταν σοῦ ποῦν λόγο σκληρό. Οἱ λόγοι οἱ σκληροί, οἱ ὑβριστές, οἱ καταφρονήσεις ἀπαλλάτουν τόν ἄνθρωπο ἀπό τούς κακούς λογισμούς, καί μάλιστα τούς αἰσχρούς. Τόν ἀπαλλάτουν ἀπ’ ὅλα τά πάθη, ἀρκεῖ νά ὑπομένη ὅλα αὐτά ἀγόγγυστα. Ὅταν φθάσης στό σημεῖο νά εὐχαριστεῖσαι, ὅταν σέ καταφρονοῦν, σέ ὑβρίζουν καί σέ συκοφαντοῦν, τότε νά ξέρης σίγουρα ὅτι θά ἀπολαύσης στέφανον ἀμάραντον στούς οὐρανούς.

Ἄν σέ κοροϊδεύουν, ἐσύ ἔχε καλούς λογισμούς, παῖρνε το π.χ. γιά ἀστεῖο, καί ἔτσι φεύγει εὔκολα ἡ παρεξήγηση καί τό σκάνδαλο. Νά σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα: Στό διακόνημα τῆς γεωργίας, εἶχα δύο λαϊκούς βοηθούς, μισθωτούς τῆς Μονῆς. Ὁ ἕνας ἦταν ἔμπειρος στή γεωργία, ἐνῶ ὁ ἄλλος ἐργαζόταν προηγουμένως ὡς κουρέας, καί μόνο πρόσφατα εἶχε ἀρχίσει νά ἐπιδίδεται καί αὐτός στή γεωργία. Ὁ ἔμπειρος ἦταν μικρότερος στήν ἡλικία ἀπό τόν ἄλλο. Κι ὅμως τόν πείραζε, ἀποκαλώντας τον "ψωμᾶ", ὑπονοώντας ὅτι δέν ἦταν ἄξιος στή δουλειά του, ἀλλά μόνο γιά νά τρώη ψωμί ἦταν ἱκανός. Ὅμως ὁ ἄλλος ἦταν πρᾶος καί ἀνεξίκακος, ἄν καί ἦταν μεγαλύτερος καί εἶχε καί δέκα παιδιά. Ἔλεγε μέ τόν λογισμό του: "γιατί νά μοῦ κακοφανῆ, ἄν μέ ἀποκάλεσε "ψωμᾶ"; Ἄς τον νά λέη. Δέν πειράζει!" Δηλαδή ταπεινώθηκε ἑκούσια, ἐξέλαβε τήν προσβολή γιά ἀστεῖο, δέν στενοχωρήθηκε, καί ἔτσι κέρδισε ὅ,τι πιό πολύτιμο: Τή Χάρη τοῦ Θεοῦ!

Ὁ Κύριος μακαρίζει τούς πραεῖς. Λέγει ὅτι "αὐτοί κληρονομήσουσι τήν γῆν" (Ματθ. ε’ 5). Αὐτός, πού εἶναι πραγματικά πρᾶος, ὄχι μόνο ἐξωτερικά δέν ὀργίζεται, ἀλλ’ οὔτε καί μέσα στήν ψυχή του. Τήν ὥρα τοῦ παροξυσμοῦ νά προτιμᾶς τή σιωπή, τήν προσευχή καί τή φυγή, καί ποτέ σου δέν θά τό μετανοιώσης.

Πολλοί ὀργίζονται ὄχι μόνον ἐναντίον ἀνθρώπων, ἀλλά καί ἐναντίον ἀψύχων πραγμάτων, καί ἀρχίζουν νά σπᾶνε ἀντικείμενα καί νά χτυποῦν τά ζῶα, πού νομίζουν ὅτι τούς ἔφταιξαν. Ὅμως ὁ ἀληθινά πρᾶος καί ἀνεξίκακος δέν ὀργίζεται μέ τίποτε καί εἶναι πάντοτε εἰρηνικός. Τό Πνεῦμα τό Ἅγιο κατοικεῖ μέσα στήν ψυχή του.

Ἡ πραότης, ὅταν εἶναι κατά Θεόν, δέν εἶναι οὔτε δειλία, οὔτε ἀδυναμία, ἀλλά εἶναι δύναμη πνευματική καί πίστη στόν Θεό ἀληθινή.

Ὁ πρᾶος παραμένει ἀνεπηρέαστος στόν νοῦ καί στήν καρδιά του. Δέν ταράσσεται, οὔτε ὅταν τόν κατηγοροῦν, οὔτε ὅταν τόν ἐπαινοῦν· οὔτε ὅταν τόν ὑπολογίζουν, οὔτε ὅταν τόν ἁγνοοῦν· οὔτε ὅταν τόν ἐξυψώνουν, οὔτε ὅταν τόν ταπεινώνουν. Αὐτή ὅμως ἡ ἀρετή εἶναι καρπός μεγάλης πίστης στόν Θεό, βαθιᾶς ταπείνωσης καί καθαρῆς προσευχῆς.

Ὁ πρᾶος ἐπηρεάζει καί τούς ἄλλους γύρω του. Εἰρηνεύει αὐτούς, πού διαπληκτίζονται, γαληνεύει αὐτούς, πού ἔχουν ταραχή καί σύγχυση.

Ὁ πρᾶος, καί μέ μόνη τή θέα του, σκορπίζει εἰρήνη καί χάρη

Ἐξομολόγησις καί πνευματικὴ καθοδήγησις Γέρων Γερμανὸς Σταυροβουνιώτης

Ἡ Ἐκκλησία ἔχει δύο τρόπους καθοδηγήσεως τῶν ψυχῶν: Τήν ἀκρίβεια καί τήν οἰκονομία. Τά ζητήματα, πού ἐπιδέχονται οἰκονομία, ὁ Πνευματικός πρέπει νά τά χειρίζεται μέ προσοχή, προσευχή καί διάκριση, ὥστε νά προκύπτη ὠφέλεια καί ὄχι βλάβη. Στά ζητήματα ὅμως, πού δέν εἶναι ἐπιδεκτικά οἰκονομίας, νά εἶναι αὐστηρότατος, γιά νά μή κατακριθῆ ἐν ἡμέρᾳ Κρίσεως ὡς θεομάχος.

Ὁ Πνευματικός κατά τό Μυστήριο τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως ἔχει τή δυνατότητα νά κάνη οἰκονομία καί συγκατάβαση μέσα στά ὅρια τῶν Ἱερῶν Κανόνων, δηλαδή μέχρι ἐκείνου τοῦ σημείου, πού δέν θά βλάψη τόν ἐξομολογούμενο. Διότι ἡ οἰκονομία δέν γίνεται, γιά νά ἐπαναπαυθῆ καί νά παραμείνη ὁ ἐξομολογούμενος στίς πτώσεις του, ἀλλά γιά νά παρακινηθῆ νά τίς ξεπεράσει.

Ὑπάρχουν ζητήματα στήν Ἐξομολόγηση, γιά τά ὁποῖα ὁ Πνευματικός πρέπει νά χρησιμοποιήση καί τό μέτρο τῆς συγκαταβάσεως καί οἰκονομίας, προκειμένου νά φέρη τόν ἐξομολογούμενο στήν ὁδό τῆς σωτηρίας. Ὑπάρχουν ὅμως καί ἄλλα ζητήματα, στά ὁποῖα δέν μπορεῖ κατ’ οὐδένα λόγο νά γίνη οἰκονομία. Γιά παράδειγμα δέν χωρεῖ συγκατάβαση, ἄν ὁ ἐξομολογούμενος ἐμμένει στή μνησικακία, ζητᾶ ἐκδίκηση, δέν συγχωρεῖ αὐτόν, πού τοῦ ἔφταιξε, εἴτε δίκαια, εἴτε ἄδικα. Δέν μπορεῖ ἀκόμη νά γίνη συγκατάβαση σ’ αὐτόν πού ἐπιμένει ἀμετανόητα σέ αἱρετικά φρονήματα ἤ καί δέν πείθεται νά ἀποχωρήση ἀπό ἀντιχριστιανικές μυστικές θρησκεῖες, ὅπως εἶναι π.χ. ἡ Μασωνία. Εἶναι ἐπίσης τελείως ἀνεπίδεκτα οἰκονομίας τά κωλύματα Ἱερωσύνης. Δέν ἐπιτρέπεται δηλαδή σέ καμμιά περίπτωση νά δοθῆ συμμαρτυρία, γιά νά προσέλθη στίς τάξεις τῆς Ἱερωσύνης κάποιος, πού ἔπεσε σέ βαριά σαρκικά ἁμαρτήματα, ὅπως εἶναι οἱ πρίν τό γάμο του σεξουαλικές σχέσεις, ἔστω καί μέ αὐτήν ἀκόμη τήν ἀρραβωνιαστικιά του, ἀλλά καί κάθε ἄλλη ἔξω ἀπό τόν γάμο του σεξουαλική σχέση, ὅπως εἶναι ἡ πορνεία, ἤ ἡ μοιχεία, ἤ ἡ ἀρσενοκοιτία. Οἱ Πνευματικοί, πού συγκαταβαίνουν σέ τέτοιες περιπτώσεις καί δίνουν συμμαρτυρία, φέρουν τεράστια εὐθύνη ἐνώπιόν τοῦ Θεοῦ. Ἀλίμονο καί σ’ ἐκείνους πού κρύβουν τέτοια ἁμαρτήματα ἀπό τόν Πνευματικό, γιά νά ὑποκλέψουν συμμαρτυρία, καί νά γίνουν ἀναξίως ἱερεῖς!

Ὁ στόχος τοῦ Πνευματικοῦ, ὅταν ἐξομολογῆ, εἶναι τό νά κερδηθῆ ὁ ἁμαρτωλός!

Πολλοί ἐγκαταλείπουν τόν Πνευματικό τους καί προστρέχουν σέ ἄλλο, ὁ ὁποῖος, ὅπως λέγουν, τούς "ἀναπαύει" καλύτερα. Χρειάζεται ὅμως πολλή προσοχή στό θέμα αὐτό, διότι ὅπως δυστυχῶς ὑπάρχει "καλή ἀνάπαυση", ὑπάρχει καί "κακή ἀνάπαυση". Ἄν κάποιος Πνευματικός ἐξασθενίζη στή συνείδηση τοῦ ἐξομολογουμένου τή σοβαρότητα κάποιων πτώσεών του ἤ τοῦ ἐπιτρέπει νά κοινωνῆ τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, παρ’ ὅτι πέφτει σέ σοβαρά ἁμαρτήματα, τέτοιου εἴδους "ἀνάπαυση" καταποντίζει, ὄχι μόνο τόν ἐξομολογούμενο, ἀλλά καί τόν Πνευματικό.

Τά ἐπιτίμια εἶναι φάρμακα, πού τά ἐπιβάλλει ὁ Πνευματικός, γιά νά κλείση τό τραῦμα, καί νά θεραπευθῆ ἡ ἀσθένεια τοῦ ἐξομολογουμένου. Τά ἐπιτίμια προλαμβάνουν τήν ἐπανάληψη τῆς ἁμαρτίας. Ἄν δέν μπῆ τό κατάλληλο ἐπιτίμιο σέ κάποια σοβαρή πτώση, εἶναι πολύ εὔκολο αὐτή νά ξανασυμβῆ.

Οἱ ἱεροί Κανόνες τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων εἶναι ἐξίσου θεόπνευστοι, ὅπως ἀκριβῶς θεόπνευστα εἶναι καί τά Δόγματα, τά ὁποῖα διευκρίνησαν καί διετύπωσαν οἱ ἴδιες ἐκεῖνες Ἅγιες Οἰκουμενικές Σύνοδοι. Γι’ αὐτόν ἀκριβῶς τόν λόγο ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης χαρακτήρισε τό "Πηδάλιον" μέ τά ἑξῆς ὑπέροχα λόγια: "Αὕτη ἡ βίβλος εἶναι ἡ μετά τάς Ἁγίας Γραφὰς Ἁγία Γραφή, ἡ μετά τήν Παλαιάν καί Καινήν Διαθήκην Διαθήκη. Τά μετά τά πρῶτα καί θεόπνευστα λόγια δεύτερα καί θεόπνευστα λόγια. Αὕτη ἐστι τά Αἰώνια Ὅρια, ἅ ἔθεντο οἱ Πατέρες ἡμῶν, καί Νόμοι οἱ ὑπάρχοντες εἰς τόν αἰώνα καί ὑπέρ πάντας τούς ἐξωτερικούς καί βασιλικούς νόμους ὑπερέχοντες…"

Ἐκεῖνος, πού πραγματικά μετανοεῖ γιά τήν ἁμαρτία του καί ἔχει γνήσια ταπείνωση, δέχεται ἀγόγγυστα τό ἐπιτίμιο, πού ἔκρινε κατάλληλο νά τοῦ βάλη ὁ Πνευματικός. Ἐκεῖνος, πού γογγύζει γιά τό τυχόν ἐπιτίμιο, πού τοῦ ἐπιβλήθηκε, αὐτός ὁπωσδήποτε δέν συνειδητοποίησε τό μέγεθος τῆς ἁμαρτίας, στήν ὁποία περιέπεσε, δέν κατανοεῖ τό βάθος τοῦ Μυστηρίου τῆς Μετανοίας καί Ἐξομολογήσεως, καί μέ τήν πρώτη εὐκαιρία πάλιν θά ξαναπέση, ἴσως καί σέ χειρότερα.

Ὅπως ὁ γιατρός δέν πρέπει νά ξεγελᾶ τόν ἄρρωστο, κρύβοντάς του τή σοβαρότητα τῆς ἀσθένειάς του καί στερώντας τον τά ἀναγκαῖα φάρμακα, παρομοίως πρέπει νά ἐνεργῆ καί ὁ Πνευματικός. Εἶναι ἀδύνατο νά ὁδηγῆ στή σωτηρία τούς ἀνθρώπους, ἄν στή συνείδησή τους ἀπαμβλύνη καί δικαιολογῆ κάποιες ἁμαρτίες, πού μερικές φορές μπορεῖ νά εἶναι καί θανάσιμες.

Ὡς Γέροντάς σας καί Πνευματικός σας, κάθε ἡμέρα εἶμαι νοερῶς κοντά σας. Μή νομίζετε ὅτι σᾶς ξεχνῶ.Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει "ἀπὼν τῷ σώματι, παρών δέ τῷ πνεύματι" (Α’ Κορ. 5,3). Δηλαδή νοερῶς, μέ τό πνεῦμα εἶμαι παρών, ἄν καί ἀπουσιάζω σωματικά. Ναί! Μέ τή σκέψη καί τίς προσευχές μου εἶμαι πάντοτε πλησίον σας, ἔστω κι ἄν σωματικά βρίσκωμαι πολύ μακριά. Ἄς εἶναι, κι ἀπό μακριά, ἔχω τήν ἔγνοια καί τή φροντίδα σας.

Μή νομίζετε ὅτι εἶστε μόνοι στόν ἀγώνα σας. Ὁ Γέροντάς σας βρίσκεται δίπλα σας, μαζί σας.

Ἄν σέ πλακώση ἡ στενοχώρια καί σοῦ βάλη ὁ πειρασμός τόν λογισμό νά μή πᾶς στόν ναό, οὔτε τό Ἀπόδειπνο νά κάνης, καί τά παρόμοια, νά ἐνθυμηθῆς πώς ὁ Πνευματικός καί ὁ Γέροντάς σου εἶναι δίπλα σου νοερῶς, καί σέ παρακολουθεῖ. Καί θά λυπηθῆς πολύ, ἄν ὑποκύψης στόν πειρασμό, καί δέν ἀντισταθῆς σ’ αὐτόν. Μή τό ξεχνᾶτε πώς πράγματι ὁ Γέροντάς σας εἶναι πάντοτε κοντά σας μέ τίς προσευχές του, καί σᾶς παρακολουθεῖ.

Κι ἄν ὅλοι γύρω σου σ’ ἐγκαταλείψουν, δέν πρέπει νά ἐπιτρέψης στόν ἑαυτό σου νά αἰσθάνεται πώς δέν ἔχεις ἀνθρώπινο στήριγμα. Γιατί ὁ Πνευματικός σου σοῦ ὑπόσχεται πώς θά ἔχη τή φροντίδα καί τήν ἔγνοια σου.

Ἀφοῦ ξέρης πώς σέ ἀγαπᾶ ὁ Θεός καί ὁ Πνευματικός σου, δέν πρέπει νά φοβᾶσαι! Νά σκέφτεσαι ὅτι, "κι ἄν δέν μοῦ ἀπομείνη τίποτα στόν κόσμο νά στηριχθῶ, νά ἀκουμπήσω, νά σταθῶ, ὅμως ὑπάρχει ὁ πανταχοῦ παρών Θεός. Γι’ αὐτό καί δέν μπορῶ ν’ ἀπελπισθῶ. Κοντά μου βρίσκεται κι ὁ Πνευματικός μου, καί μπορῶ νά στηριχθῶ." "Τί δύναται νά μᾶς χωρίση ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ; Θλίψη; Στενοχωρία; Ξίφος; Κίνδυνος; Θάνατος; " (πρβλ. Ρωμ. 8,35). Τίποτε δέν μπορεῖ νά μᾶς χωρίση ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ὅταν ἔχουμε τήν πίστη καί ἐλπίδα μας σ’ Αὐτόν.

Ὅταν ἔχης ἀνάγκη νά ’δης τόν Πνευματικό σου, κι ἀναλογίζεσαι πώς εἶναι πολύ μακριά, καί εἶναι δύσκολο νά τόν συναντήσης τή στιγμή ἐκείνη, πού ἔχεις ἀνάγκη, τότε νά ἔχης ὑπόψη σου, καί νά τό πιστεύης, πώς ὁ Πνευματικός σου πατέρας, ἄν καί εἶναι "ἀπών τῷ σώματι", εἶναι ὅμως "παρών τῷ πνεύματι" (Α΄, Κορ. 5,3) [δηλαδή ἄν καί ἀπουσιάζη σωματικά, εἶναι ὅμως παρών πνευματικά], καί παρακαλεῖ τόν Θεό νά σ’ ἐνδυναμώνη καί νά σέ σώζη.

Τό ἄν θά "φύγη" (σ.σ ἐννοεῖ ὁ Γέροντας τό νά ἀποθάνη) σύντομα ὁ Πνευματικός σου, σημαίνει ὅτι ὁ Θεός τό παρεχώρησε αὐτό. Καί ὁ Κύριος θά φροντίση ὁπωσδήποτε γιά τό συμφέρον τῆς ψυχῆς σου καί γιά τή σωτηρία σου. Κάποιος ἄλλος θά βρεθῆ νά τόν ἀντικαταστήση. "Ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, κἄν ἀποθάνη ζήσεται" (Ἰωάν. 11, 26). Ἄν κάποιος πιστός ἀποθάνη, θά ζήση ὅμως στήν ἄλλη ζωή. Κι ἄν ἀποθάνη ὁ Πνευματικός σου, ὅμως θά ζῆ κοντά στόν Θεό. Καί θά πρεσβεύη σ’ Αὐτόν γιά τά πνευματικά του παιδιά. Θά παρακαλῆ καί γιά σένα, νά σέ δυναμώνη ὁ Κύριος καί νά σέ στηρίζη!

Ἐγώ πιστεύω στήν εὐσπλαχνία τοῦ Θεοῦ. Αὐτός θά σέ βοηθήση ν’ ἀπαλλαγῆς ἀπό τόν πειρασμό, πού ἔχεις. Πρέπει ὅμως νά κάνης ὑπομονή, κι ἐγώ θά παρακαλῶ τόν Θεό γιά σένα, ὅσο μπορῶ. Κι ἐσύ ὅμως πρέπει νά παρακαλῆς νά σέ ἐλεήση ὁ Θεός. Καί θά’ ρθῆ σίγουρα ἡ λύτρωση.

Πάντοτε ἡ ἐξομολόγηση στόν Πνευματικό πρέπει νά εἶναι καθαρή. Νά μή ἀποκρύπτη ὁ ἐξομολογούμενος ἐν γνώσει του καμμία ἁμαρτία του. Καί τότε θά ’χη τή συγχώρηση ἀπό τόν Θεό. Ὅταν ἡ ἐξομολόγηση εἶναι εἰλικρινής, τότε ἀκριβῶς εἶναι πού βρίσκει ὁ ἐξομολογούμενος ἔλεος, παρηγορία καί ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν του.

Ὡς Πνευματικός σας, ἐλπίζω καί πιστεύω πώς σιγά σιγά θά γίνετε ὅπως σᾶς θέλει ὁ Θεός. Ἐγώ, ὅσο μπορῶ, θά σᾶς βοηθῶ. Ἀλλά καί σεῖς πρέπει νά ὑπακούετε σέ ὅσα σᾶς λέγω. Πέραν τούτου, εἶναι τοῦ Θεοῦ δουλειά. Καί ἡ δική σας σωτηρία εἶναι καί δική μου σωτηρία.

Γιά ὅσους προσέρχονται σέ μένα, καί μέ ἐμπιστεύονται, καί γίνονται πνευματικά μου παιδιά, γι’ αὐτούς θεωρῶ τόν ἑαυτό μου ὑπεύθυνο ἐνώπιον Θεοῦ καί ἀνθρώπων. Καί θεωρῶ καθῆκον μου νά ἐκπληρώσω στό ἀκέραιο τήν ὑποχρέωσή μου ἀπέναντι σ’ αὐτά τά πρόσωπα. Ἡ σωτηρία τῶν πνευματικῶν μου παιδιῶν εἶναι ταυτόχρονα καί δική μου σωτηρία.

πηγή

Περὶ σιωπῆς Γέρων Γερμανὸς Σταυροβουνιώτης

Σιώπα καί εἰρήνευε

Ὁ πολύλογος, ἔστω κι ἄν εἶναι ρήτορας, πνευματικά δέν εὐδοκιμεῖ.

Ἡ ἀργολογία ἐκδιώκει ἀπό τήν καρδιὰ τό χαροποιόν πένθος.

Νά ὁμιλεῖς μόνο ὅταν πρόκειται νά πεῖς κάτι ἀνώτερο τῆς σιωπῆς.

Αὐτός, πού θέλει νά μιμηθῆ τόν πράο καί ἡσύχιο Κύριο, πρέπει νά ἀγαπήση τήν εὐλογημένη σιωπή. Τότε μόνο θά μπορεῖ νά προφέρη ἀδιαλείπτως τό πανάγιό Του ὄνομα καί νά ἐργάζεται διαρκῶς τό θέλημά Του "ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς" του καί μέ πόθο ἅγιο.

Γιά νά ἀποκτήσης τή σιωπή καί τήν ἡσυχία στήν καρδιά σου, ἀπόφευγε τίς περιττές βιοτικές σκέψεις. Ἔτσι θά σωθεῖς καί θά συγχορεύης μέ Ἀγγέλους.

Νά γνωρίζεις γιά ποιό σκοπό σιωπᾶς. Ἄν π.χ. μέ τή γλώσσα σιωπᾶς καί μέ τόν λογισμό σου κατακρίνης, δέν σέ ὠφελεῖ μία τέτοια σιωπή. Οὔτε πάλιν ὠφελεῖ νά σιωπᾶς καί στήν καρδία σου νά βασιλεύη μελαγχολία καί ἀπόγνωση.

Ἕνας Γέροντας, πολύ μεγάλος νηστευτής, εἶπε: "Ἐκείνη τήν ἡμέρα, πού θά παραβιάσω ἀσκόπως τήν εὐλογημένη σιωπή, δέν μπορῶ οὔτε κι αὐτό τόν κανόνα τῆς νηστείας μου νά τηρήσω, καθώς πρέπει".

Γιά τή σιωπή, πού μ’ ἐρωτᾶς, πρέπει νά ξέρεις ὅτι αὐτή δέν ἔγκειται μόνο στή σιωπή τῆς γλώσσας, ἀλλά πρό παντός στή σιωπή τῶν λογισμῶν. Ἄν δηλαδή σιωπᾶ ἡ γλώσσα σου, οἱ λογισμοί σου ὅμως κρίνουν καί καταδικάζουν τούς ἄλλους, ἔ! τότε αὐτό δέν εἶναι σιωπή! Εἶναι γραμμένο κάπου: "Μπορεῖ νά ὁμιλῆς ὅλη τήν ἡμέρα, καί ὅμως ἐσωτερικά νά ἔχης εὐλογημένη σιωπή, ἐπειδή δηλαδή δέν θά λέγης ἐκεῖνα, πού δέν ἁρμόζουν. Καί μπορεῖ νά σιωπᾶς ὅλη τήν ἡμέρα, καί ὅμως νά μήν τηρῆς θεάρεστα τή σιωπή, διότι ὁ λογισμός σου φλυαρεῖ καί κατακρίνει".

Ἔλεγε κάποιος: "Ἄν καί πολλές φορές μετάνοιωσα, ἐπειδή μίλησα, ὅμως ποτέ μου δέν μετάνοιωσα, ἐπειδή σιώπησα." Καί ἐγώ σέ συμβουλεύω νά ὁμιλῆς μόνο, ὅταν πρόκειται νά πῆς κάτι, πού εἶναι καλύτερο τῆς σιωπῆς!

Ὅπως ὑπάρχει ἡ καλή σιωπή, ὑπάρχει καί ἡ κακή. Ὅπως ὑπάρχει ἡ καλή ὁμιλία, ὑπάρχει καί ἡ κακή. Καλή σιωπή εἶναι ἡ ταπεινή, ἡ ἐσωτερική, αὐτή, πού συνοδεύεται μέ προσευχή, καί γεμίζει τήν ψυχή μέ χαρά. Κακή σιωπή εἶναι ἐκείνη, πού τήν συνοδεύει ἡ δειλία, ἡ ἐσωτερική κατάκριση, ἡ ὀλιγοπιστία, ἡ θλίψη, ἡ ἀπόγνωση. Καλή ὁμιλία εἶναι ἐκείνη, πού λέγει τά σωστά καί ἀναγκαῖα. Κακή ὁμιλία εἶναι ἡ ἀργολογία, ἡ εὐτραπελία, ἡ κολακεία, ἡ ὑποκρισία, ὁ θυμός, ἡ ὀργή, ἡ αἰσχρολογία, ἡ κατάκριση, ἡ συκοφαντία καί ὅλα τά παρόμοια. Πρέπει λοιπόν νά ἀποκτήσουμε "νοῦν Χριστοῦ" (Α’ Κορ. β’ 16), ὥστε νά μποροῦμε νά διακρίνουμε πότε θά πρέπει νά μιλήσουμε καί πότε θά πρέπει νά σιωπήσουμε.

πηγή

ΠΕΡΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΕΩΣ - Από τη διδασκαλία του Γέροντος Γερμανού Σταυροβουνιώτη

Η Εκκλησία έχει δύο τρόπους καθοδηγήσεως των ψυχών: Την ακρίβεια και την οικονομία. Τα ζητήματα, που επιδέχονται οικονομία, ο Πνευματικός πρέπει να τα χειρίζεται με προσοχή, προσευχή και διάκριση, ώστε να προκύπτη ωφέλεια και όχι βλάβη. Στα ζητήματα όμως, που δεν είναι επιδεκτικά οικονομίας, να είναι αυστηρότατος, για να μη κατακριθή εν ημέρα Κρίσεως ως θεομάχος. Ο Πνευματικός κατά το Μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως έχει τη δυνατότητα να κάνη οικονομία και συγκατάβαση μέσα στα όρια των Ιερών Κανόνων, δηλαδή μέχρι εκείνου του σημείου, που δεν θα βλάψη τον εξομολογούμενο.

Διότι η οικονομία δεν γίνεται, για να επαναπαυθή και να παραμείνη ο εξομολογούμενος στις πτώσεις του, αλλά για να παρακινηθή να τις ξεπεράσει.

Υπάρχουν ζητήματα στην Εξομολόγηση, για τα οποία ο Πνευματικός πρέπει να χρησιμοποιήση και το μέτρο της συγκαταβάσεως και οικονομίας, προκειμένου να φέρη τον εξομολογούμενο στην οδό της σωτηρίας. Υπάρχουν όμως και άλλα ζητήματα, στα οποία δεν μπορεί κατʼ ουδένα λόγο να γίνη οικονομία. Για παράδειγμα δεν χωρεί συγκατάβαση, αν ο εξομολογούμενος εμμένει στη μνησικακία, ζητά εκδίκηση, δεν συγχωρεί αυτόν, που του έφταιξε, είτε δίκαια, είτε άδικα.

Δεν μπορεί ακόμη να γίνη συγκατάβαση σʼ αυτόν που επιμένει αμετανόητα σε αιρετικά φρονήματα ή και δεν πείθεται να αποχωρήση από αντιχριστιανικές μυστικές θρησκείες, όπως είναι π.χ. η Μασωνία. Είναι επίσης τελείως ανεπίδεκτα οικονομίας τα κωλύματα Ιερωσύνης. Δεν επιτρέπεται δηλαδή σε καμμιά περίπτωση να δοθή συμμαρτυρία, για να προσέλθη στις τάξεις της Ιερωσύνης κάποιος, που έπεσε σε βαριά σαρκικά αμαρτήματα, όπως είναι οι πριν το γάμο του σεξουαλικές σχέσεις, έστω και με αυτήν ακόμη την αρραβωνιαστικιά του, αλλά και κάθε άλλη έξω από τον γάμο του σεξουαλική σχέση, όπως είναι η πορνεία, ή η μοιχεία, ή η αρσενοκοιτία.

Οι Πνευματικοί, που συγκαταβαίνουν σε τέτοιες περιπτώσεις και δίνουν συμμαρτυρία, φέρουν τεράστια ευθύνη ενώπιον του Θεού. Αλίμονο και σʼ εκείνους που κρύβουν τέτοια αμαρτήματα από τον Πνευματικό, για να υποκλέψουν συμμαρτυρία, και να γίνουν αναξίως ιερείς! Ο στόχος του Πνευματικού, όταν εξομολογή, είναι το να κερδηθή ο αμαρτωλός!

Πολλοί εγκαταλείπουν τον Πνευματικό τους και προστρέχουν σε άλλο, ο οποίος, όπως λέγουν, τους "αναπαύει" καλύτερα. Χρειάζεται όμως πολλή προσοχή στο θέμα αυτό, διότι όπως δυστυχώς υπάρχει "καλή ανάπαυση", υπάρχει και "κακή ανάπαυση". Αν κάποιος Πνευματικός εξασθενίζη στη συνείδηση του εξομολογουμένου τη σοβαρότητα κάποιων πτώσεων του ή του επιτρέπει να κοινωνή των Αχράντων Μυστηρίων, παρʼ ότι πέφτει σε σοβαρά αμαρτήματα, τέτοιου είδους "ανάπαυση" καταποντίζει, όχι μόνο τον εξομολογούμενο, αλλά και τον Πνευματικό.

Τα επιτίμια είναι φάρμακα, που τα επιβάλλει ο Πνευματικός, για να κλείση το τραύμα, και να θεραπευθή η ασθένεια του εξομολογουμένου. Τα επιτίμια προλαμβάνουν την επανάληψη της αμαρτίας. Αν δεν μπη το κατάλληλο επιτίμιο σε κάποια σοβαρή πτώση, είναι πολύ εύκολο αυτή να ξανασυμβή. Οι ιεροί Κανόνες των Οικουμενικών Συνόδων είναι εξίσου θεόπνευστοι, όπως ακριβώς θεόπνευστα είναι και τα Δόγματα, τα οποία διευκρίνησαν και διετύπωσαν οι ίδιες εκείνες Άγιες Οικουμενικές Σύνοδοι.

Γιʼ αυτόν ακριβώς τον λόγο ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης χαρακτήρισε το "Πηδάνλιον" με τα εξής υπέροχα λόγια: "Αύτη η βίβλος είναι η μετά τας Αγίας Γραφάς Αγία Γραφή, η μετά την Παλαιάν και Καινήν Διαθήκην Διαθήκη. Τα μετά τα πρώτα και θεόπνευστα λόγια δεύτερα και θεόπνευστα λόγια. Αύτη εστί τα Αιώνια Όρια, ά έθεντο οι Πατέρες ημών, και Νόμοι οι υπάρχοντες εις τον αιώνα και υπέρ πάντας τους εξωτερικούς και βασιλικούς νόμους υπερέχοντες…"

Εκείνος, που πραγματικά μετανοεί για την αμαρτία του και έχει γνήσια ταπείνωση, δέχεται αγόγγυστα το επιτίμιο, που έκρινε κατάλληλο να του βάλη ο Πνευματικός. Εκείνος, που γογγύζει για το τυχόν επιτίμιο, που του επιβλήθηκε, αυτός οπωσδήποτε δεν συνειδητοποίησε το μέγεθος της αμαρτίας, στην οποία περιέπεσε, δεν κατανοεί το βάθος του Μυστηρίου της Μετανοίας και Εξομολογήσεως, και με την πρώτη ευκαιρία πάλιν θα ξαναπέση, ίσως και σε χειρότερα.

Όπως ο γιατρός δεν πρέπει να ξεγελά τον άρρωστο, κρύβοντάς του τη σοβαρότητα της ασθένειας του και στερώντας τον τα αναγκαία φάρμακα, παρομοίως πρέπει να ενεργή και ο Πνευματικός. Είναι αδύνατο να οδηγή στη σωτηρία τους ανθρώπους, αν στη συνείδηση τους απαμβλύνη και δικαιολογή κάποιες αμαρτίες, που μερικές φορές μπορεί να είναι και θανάσιμες.

Ως Γέροντας σας και Πνευματικός σας, κάθε ημέρα είμαι νοερώς κοντά σας. Μη νομίζετε ότι σας ξεχνώ.Ο Απόστολος Παύλος λέγειR "απών τω σώματι, παρών δε τω πνεύματι" (Αʼ Κορ. 5,3). Δηλαδή νοερώς, με το πνεύμα είμαι παρών, άν και απουσιάζω σωματικά. Ναί! Με τη σκέψη και τις προσευχές μου είμαι πάντοτε πλησίον σας, έστω κι άν σωματικά βρίσκωμαι πολύ μακριά. Ας είναι, κι από μακριά, έχω την έγνοια και τη φροντίδα σας.

Μη νομίζετε ότι είστε μόνοι στον αγώνα σας. Ο Γέροντας σας βρίσκεται δίπλα σας, μαζί σας. Αν σε πλακώση η στενοχώρια και σου βάλη ο πειρασμός τον λογισμό να μη πας στον ναό, ούτε το Απόδειπνο να κάνης, και τα παρόμοια, να ενθυμηθής πως ο Πνευματικός και ο Γέροντας σου είναι δίπλα σου νοερώς, και σε παρακολουθεί. Και θα λυπηθής πολύ, αν υποκύψης στον πειρασμό, και δεν αντισταθής σʼ αυτόν. Μη το ξεχνάτε πως πράγματι ο Γέροντας σας είναι πάντοτε κοντά σας με τις προσευχές του, και σας παρακολουθεί.

Κι άν όλοι γύρω σου σʼ εγκαταλείψουν, δεν πρέπει να επιτρέψης στον εαυτό σου να αισθάνεται πως δεν έχεις ανθρώπινο στήριγμα. Γιατί ο Πνευματικός σου σου υπόσχεται πως θα έχη τη φροντίδα και την έγνοια σου. Αφού ξέρης πως σε αγαπά ο Θεός και ο Πνευματικός σου, δεν πρέπει να φοβάσαι! Να σκέφτεσαι ότι, "κι άν δεν μου απομείνη τίποτα στον κόσμο να στηριχθώ, να ακουμπήσω, να σταθώ, όμως υπάρχει ο πανταχού παρών Θεός. Γιʼ αυτό και δεν μπορώ νʼ απελπισθώ. Κοντά μου βρίσκεται κι ο Πνευματικός μου, και μπορώ να στηριχθώ." "Τί δύναται να μας χωρίση από την αγάπη του Χριστού; Θλίψη; Στενοχωρία; Ξίφος; Κίνδυνος; Θάνατος; " (ππρβλ. Ρωμ. 8,35). Τίποτε δεν μπορεί να μας χωρίση από την αγάπη του Χριστού, όταν έχουμε την πίστη και ελπίδα μας σʼ Αυτόν.

Όταν έχης ανάγκη να ʼδης τον Πνευματικό σου, κι αναλογίζεσαι πως είναι πολύ μακριά, και είναι δύσκολο να τον συναντήσης τη στιγμή εκείνη, που έχεις ανάγκη, τότε να έχης υπόψη σου, και να το πιστεύης, πως ο Πνευματικός σου πατέρας, άν και είναι "απών τω σώματι", είναι όμως "παρών τω πνεύματι" (Α΄, Κορ. 5,3) [δηλαδή άν και απουσιάζη σωματικά, είναι όμως παρών πνευματικά], και παρακαλεί τον Θεό να σʼ ενδυναμώνη και να σε σώζη. Το αν θα "φύγη" (σ.σ εννοεί ο Γέροντας το να αποθάνη) σύντομα ο Πνευματικός σου, σημαίνει ότι ο Θεός το παρεχώρησε αυτό. Και ο Κύριος θα φροντίση οπωσδήποτε για το συμφέρον της ψυχής σου και για τη σωτηρία σου.

Κάποιος άλλος θα βρεθή να τον αντικαταστήση. "Ο πιστεύων εις εμέ, κάν αποθάνη ζήσεται" (Ιωάν. 11, 26). Άν κάποιος πιστός αποθάνη, θα ζήση όμως στην άλλη ζωή. Κι άν αποθάνη ο Πνευματικός σου, όμως θα ζη κοντά στον Θεό. Και θα πρεσβεύη σʼ Αυτόν για τα πνευματικά του παιδιά. Θα παρακαλή και για σένα, να σε δυναμώνη ο Κύριος και να σε στηρίζη! Εγώ πιστεύω στην ευσπλαχνία του Θεού. Αυτός θα σε βοηθήση νʼ απαλλαγής από τον πειρασμό, που έχεις. Πρέπει όμως να κάνης υπομονή, κι εγώ θα παρακαλώ τον Θεό για σένα, όσο μπορώ. Κι εσύ όμως πρέπει να παρακαλής να σε ελεήση ο Θεός. Και θαʼ ρθη σίγουρα η λύτρωση.

Πάντοτε η εξομολόγηση στον Πνευματικό πρέπει να είναι καθαρή. Να μη αποκρύπτη ο εξομολογούμενος εν γνώσει του καμμία αμαρτία του. Και τότε θα ʼχη τη συγχώρηση από τον Θεό. Όταν η εξομολόγηση είναι ειλικρινής, τότε ακριβώς είναι που βρίσκει ο εξομολογούμενος έλεος, παρηγορία και άφεση των αμαρτιών του. Ως Πνευματικός σας, ελπίζω και πιστεύω πως σιγά σιγά θα γίνετε όπως σας θέλει ο Θεός. Εγώ, όσο μπορώ, θα σας βοηθώ. Αλλά και σεις πρέπει να υπακούετε σε όσα σας λέγω. Πέραν τούτου, είναι του Θεού δουλειά. Και η δική σας σωτηρία είναι και δική μου σωτηρία.

Για όσους προσέρχονται σε μένα, και με εμπιστεύονται, και γίνονται πνευματικά μου παιδιά, γιʼ αυτούς θεωρώ τον εαυτό μου υπεύθυνο ενώπιον Θεού και ανθρώπων. Και θεωρώ καθήκον μου να εκπληρώσω στο ακέραιο την υποχρέωση μου απέναντι σʼ αυτά τα πρόσωπα. Η σωτηρία των πνευματικών μου παιδιών είναι ταυτόχρονα και δική μου σωτηρία.

πηγή

Γέροντας Γερμανός Σταυροβουνιώτης:Περὶ ταπεινώσεως

Ὅποιος ἔχει τήν ταπείνωση μιμεῖται τόν ἴδιο τόν Χριστό. Οὐδέποτε παρεκτρέπεται, οὔτε κατακρίνει, οὔτε ὑπερηφανεύεται. Τίς ἐξουσίες ποτέ δέν τίςἐπιθυμεῖ. Ἀποφεύγει τίς τιμές τῶν ἀνθρώπων. Δέν φιλονικεῖ γιά κανένα πράγμα τοῦ κόσμου τούτου!

Δέν ἔχει παρρησία, ὅταν ὁμιλῆ, καί δέχεται πάντοτε τίς συμβουλές τῶν ἄλλων.Ἀποφεύγει τά ὡραῖα ἐνδύματα, καί ἡ ἐξωτερική του ἐμφάνιση εἶναι ἁπλή καί ταπεινή.

Ὁ ἄνθρωπος, πού ὑπομένει ἀγόγγυστα ταπεινώσεις καί ἐξουδενώσεις, πάρα πολύ ὠφελεῖται. Γιά τοῦτο, ὄχι νά λυπῆσαι, ἀλλά ἀπεναντίας νά χαίρεσαι γι’ αὐτά, πού ὑποφέρεις. Κερδίζεις ἔτσι τήν πολύτιμη ταπείνωση, μέ τήν ὁποία σώζεσαι.

«Ἐταπεινώθην καί ἔσωσέ με (ὁ Κύριος)» (Ψαλμ. Ριδ΄ 6). Αὐτή τή ρήση πρέπει νά τήν ἔχωμεν πάντοτε κατά νοῦν.

Δέν ὠφελεῖ νά λυπῆσαι, ὅταν σέ κατηγοροῦν. Ἡ λύπη στίς περιπτώσεις αὐτές σημαίνει ὅτι ἔχεις κενοδοξία. Ἐκεῖνος, πού θέλει νά σωθῆ, ὠφείλει νά ἀγαπᾶ νά τόν καταφρονοῦν, διότι ἡ καταφρόνηση φέρνει τήν ταπείνωση. Καί ἡ ταπείνωσηἀπαλλάττει τόν ἄνθρωπο ἀπό πλῆθος πειρασμῶν.

Ποτέ σου μή ζηλέψης, μή φθονήσης, μή ἐπιθυμήσης δόξες, μή ποθήσηςἀξιώματα. Πάντα νά ἐπιδιώκης νά ζῆς στήν ἀφάνεια. Σέ συμφέρει νά μή σέ ξέρειὁ κόσμος, γιατί ὁ κόσμος εἶναι πλάνος. Μέ τά κενόδοξά του λόγια καί τίς μάταιες παρακινήσεις του μᾶς πλανᾶ καί μᾶς βλάπτει πνευματικά.

Ὁ σκοπός εἶναι νά κατορθώσης νά ἀποκτήσης τήν ταπείνωση. Νά εἶσαιὑποκάτω πάντων. Νά θεωρῆς πώς τίποτε δέν κάνεις ἄξιο γιά τή σωτηρία σου,ἀλλά νά παρακαλῆς τό Θεό νά σέ σώση μέ τήν εὐσπλαχνία του.

Ἡ ταπείνωση μαζί μέ τήν ὑπακοή καί τή νηστεία γεννοῦν τόν φόβο τοῦ Θεοῦ,καί εἶναι αὐτός ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ ἡ ἀρχή τῆς ἀληθινῆς σοφίας.

Ὅτι πράττεις νά τό πράττης μέ ταπείνωση, γιά νά μή ζημιώνεσαι ἀπό τά καλά σου ἔργα.

Μή νομίζης ὅτι μόνο ὅποιος ἐργάζεται πολύ ἔχει τόν μισθό.

Ὅποιος ἔχει τήν προαίρεση νά κάνη τό καλό καί ἔχει συνάμα τήν ταπείνωση,αὐτός, ἔστω καί ἄν δέν μπορῆ νά φέρη εἰς πέρας πολλή ἐργασία, ἔστω καί ἄν δένμάθη τέχνες, ὅμως δέν ἐμποδίζεται ἀπό τό νά σωθῆ.

Ἡ ταπείνωση κατορθώνεται μέ τήν αὐτομεμψία, μέ τό νά πιστεύης δηλαδή γιά τόν ἑαυτό σου ὅτι κανένα καλό οὐσιαστικά δέν ἔχεις. Ἀλίμονο σ’ ἐκεῖνον, πού νομίζει τίς ἁμαρτίες του μικρές. Αὐτός σίγουρα θά πέση σέ χειρότερες!

Αὐτός, πού ὑπομένει τίς ἐναντίον του κατηγορίες μέ ταπείνωση, πλησίασε τήν τελειότητα. Αὐτόν τόν θαυμάζουν ἀκόμη καί οἱ Ἄγγελοι, γιατί καμμιά ἄλληἀρετή δέν εἶναι τόσο δυσκολοκατόρθωτη καί μεγάλη ὅσο ἡ ταπείνωση.

Ἡ πτωχεία, ἡ θλίψη καί ἡ καταφρόνηση εἶναι οἱ στέφανοι τοῦ μοναχοῦ. Ὅτανὁ μοναχός ὑπομένη ἀγόγγυστα τίς ὕβρεις, τίς συκοφαντίες, τήν καταφρόνηση,ἀπαλλάττεται εὔκολα ἀπό τούς αἰσχρούς λογισμούς.

Ὁπωσδήποτε εἶναι ἀξιέπαινο τό νά ἀναγνωρίζης τήν ἀδυναμία σου ἐνώπιόν τοῦ Θεοῦ. Αὐτό εἶναι τό γνῶθι σαὐτόν. «Κλαίω καί κατανύσσομαι», λέγει ὁ Ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος, «ὅταν τό φῶς μοὶ λάμψη, καί ἴδω τήν πτωχείαν μου,καί γνῶ τό πῶς ὑπάρχω».

Ὅταν ἐννοήση κανείς τήν ψυχική του πτωχεία καί συνειδητοποιήση τό ποῦκαί σέ ποιό πράγματι ἐπίπεδο εὑρίσκεται, τότε, ὤ τότε! λάμπει μέσα στήν καρδία του τό φῶς τοῦ Χριστοῦ, κι ἀρχίζει νά κλαίη. (Καί διηγούμενος αὐτά ὁ Γέροντας κατενύχθη καί ἄρχισε ὁ ἴδιος νά κλαίη).

Ἄν σοῦ πῆ ὁ ἄλλος «εἶσαι ἐγωιστής», νά μή σοῦ βαρυφαίνεται, οὔτε καί νάλυπῆσαι. Νά πῆς μέ τόν λογισμό σου «μπορεῖ νά εἶμαι καί νά μή τό καταλαβαίνω»! Ἐξ ἄλλου δέν πρέπει νά ἐξαρτώμεθα ἀπό τή γνώμη τῶν ἄλλων. Ὁκαθένας ἄς κοιτάζη τή συνείδησή του καί τά λόγια τῶν ἐμπείρων καί γνωστικῶν του φίλων, πρό πάντων ὅμως ἄς ζητῆ τή γνώμη τοῦ πνευματικοῦ του. Καί μέ αὐτά τά δεδομένα ἄς ρυθμίζη τήν πνευματική του πορεία.

Μοῦ γράφεις πώς δέν τά καταφέρνεις στόν ἀγώνα σου. Ξέρεις ἀπό ποῦπροέρχεται αὐτό. Ἐπειδή δέν ἔχεις ταπείνωση πολλή. Νομίζης ὅτι μέ τήν ἰδική σου δύναμη θά κατορθώσης κάτι. Ἐνῶ, ὅταν ταπεινωθῆς καί πῆς «μέ τή δύναμη τοῦ Ἰησοῦ, μέ τή βοήθεια τῆς Παναγίας καί μέ τήν εὐχή τοῦ Γέροντά μου θά τό κατορθώσω ἐκεῖνο, πού θέλω», νά εἶσαι βέβαιος πώς θά τό κατορθώσης! Ἐγώ βέβαια δέν ἔχω τή δύναμη νά βάζω τέτοιες εὐχές, ἀλλά, ὅταν ἐσύ ταπεινωθῆς καί πῆς «μέ τήν εὐχή τοῦ Γέροντά μου θά τό κάνω», τότε, γιά τήν ταπείνωσή σου,ἐνεργεῖ ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ καί θά τό κατορθώσης!

Στόν «ταπεινό καί ἡσύχιον» ἐπιβλέπει ὁ Θεός (Ἡσ. ξστ΄ 2), ἀλλά, γιά νά ἔλθη ἡπραότης, ἡ ἡσυχία, ἡ ταπείνωση, ἀπαιτεῖται κόπος. Μά ἐκεῖνος ὁ κόπος πληρώνεται! Γιά νά ἀποκτήσης τήν ταπείνωση, κατά τή δική μου ἀντίληψη, δέν χρειάζονται τόσο, οὔτε οἱ πολλές μετάνοιες (γονυκλισίες), οὔτε οἱ πολλέςἐργασίες, ἀλλά πρό πάντων ὁ λογισμός σου νά κατεβῆ κάτω-κάτω, νά φθάση στόἐπίπεδο τῆς γῆς! Τότε δέν ἔχεις φόβο νά πέσης, γιατί εἶσαι χαμηλά. Κι ἄν ἀκόμη πέσης ἀπό τά χαμηλά, δέν θά πάθης τίποτε.

Τό κατ’ ἐμέ, ἄν καί βεβαίως, οὔτε πολλά διαβάζω, οὔτε καί κάνω τίποτε σπουδαῖο, ἡ ταπείνωση εἶναι ἡ πιό σύντομη ὁδός γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου.Ὁ Ἀββᾶς Ἡσαΐας λέγει: «Ἔθισον τήν γλῶσσαν σου τοῦ λέγειν συγχώρησον, καί ἡταπείνωσις ἐπελεύσεται ἐπί σέ». Μάθε τή γλώσσα σου νά λέγει, «συγχώρησέ με», κι ἄν ἀκόμη δέν τό λές μέ συναίσθηση, ὅμως λίγο λίγο θά συνηθίσης, ὄχι μόνο νά τό λέγης, ἀλλά καί νά τό νοιώθης μέσα σου!

Λέγουν οἱ Ἅγιοι ὅτι σύμφωνα μέ τήν καλή διάθεση, πού ἔχεις, πηγαίνοντας νά ζητήσης συγχώρηση, δηλαδή ἄν ἔχης ταπείνωση, θά φωτίση ἀνάλογα ὁ Θεός τόν ἄλλο, γιά νά ἐπιτευχθῆ ἡ ἐπιζητούμενη συνδιαλλαγή. Ὅταν λ.χ. συντριβῆς καί πῆς μέ τόν λογισμό σου, «φταίω καί δέν τό καταλαβαίνω», μετά λίγο λίγο θά πῆς ὅτι «πράγματι φταίω». Καί, ὅταν βάλης στόν λογισμό σου ὅτι πράγματι φταίεις, θά ἀλλάξη μετά καί ὁ ἄλλος διάθεση.

Νά ζητῆς μέ ἐπιμονή ἀπό τόν Θεό νά σοῦ δωρήση τό χάρισμα τῆς ἐσωτερικῆς αὐτομεμψίας καί ταπείνωσης.

Στήν προσευχή σου νά παρακαλῆς νά σοῦ δώση ὁ Κύριος τό χάρισμα νά βλέπης τά δικά σου ἁμαρτήματα μόνο καί νά μή δίδης σημασία στάἁμαρτήματα τῶν ἄλλων. «Δός μοι, Κύριε, τό ὁρᾶν τά ἐμὰ πταίσματα καί μή κατακρίνειν τόν ἀδελφόν μου», λέγει ὁ Ἅγιος Ἐφραίμ ὁ Σῦρος.

Ὁ ταπεινός θεωρεῖ τόν ἑαυτό του «ὑποκάτω πάντων». Γι’ αὐτό τόν λόγο ὅλους τοὺς ἀγαπᾶ, ὅλους τοὺς συγχωρεῖ καί πρό πάντων κανένα δέν κατηγορεῖ.

πηγή  / αντιγραφή