Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ, ΤΟ ΦΑΝΑΡΙ ΚΑΙ Ο ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος) «Ὁ “γκρίζος λύκος” Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος»

Ἡ Ὀρθοδοξία, τὸ Φανάρι καὶ ὁ Καζαντζάκης

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

 .           Ἀπὸ τὶς 8 ἕως τὶς 12 Μαΐου 2016 διεξήχθη στὰ κτίρια τῆς Ὀρθόδοξης Ἀκαδημίας Κρήτης (ΟΑΚ), ὅπου θὰ λάβει χώρα καὶ ἡ πολυσυζητημένη Πανορθόδοξη Σύνοδος, Συνέδριο, μὲ θέμα «Ὀρθοδοξία καὶ λογοτεχνία». Τὸ συνδιοργάνωσαν ἡ ΟΑΚ καὶ ἡ Τοπικὴ Ἐπιτροπὴ Χανίων τῆς Διεθνοῦς Ἑταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη. Ἡ δεύτερη συνεδρία ἦταν ἀφιερωμένη στὸν Νίκο Καζαντζάκη. Γιὰ τὸ συνέδριο καὶ τὸν Νίκο Καζαντζάκη μίλησε στὴν «Πεμπτουσία» καὶ στὴν Κατερίνα Χουζούρη ὁ Διευθυντὴς τῆς ΟΑΚ κ. Κων. Ζορμπᾶς.
.             Ὁ κ. Ζορμπᾶς εἶναι θερμὸς ὑποστηρικτὴς τοῦ Νίκ. Καζαντζάκη. Τὸν θεωρεῖ «ἔνθεο συγγραφέα», δηλαδή, κατὰ τὸ λεξικὸ τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν, «θεόπνευστο συγγραφέα». Ἀντίθετα, εἶναι ὑβριστικὸς κατὰ ὅσων δὲν ἔχουν τὴν ἴδια ἄποψη μὲ αὐτόν. Εἶπε: «Ἡ λάθος θεώρηση τοῦ Καζαντζάκη ὀφείλεται σὲ ὅλους ἐκείνους ποὺ χαρακτηρίζονται ἀπὸ ἄγνοια τῆς Ὀρθόδοξης παράδοσης καὶ κυρίως κινοῦνται ἀπὸ κακοπροαίρετα κίνητρα». Ὁ διευθυντὴς τῆς ΟΑΚ ὑποστηρίζει ὅτι ὁ Καζαντζάκης «ξεπέρασε κάθε εἴδους μανιχαϊστικὴ προσέγγιση, γιὰ νὰ φτάσει στὸ τέλειο τῆς σύνθεσης “ἀτρέπτως, ἀχωρίστως, ἀσυγχύτως, ἀδιαιρέτως”», ποὺ εἶναι τὰ τέσσερα ἀρνητικὰ ἐπιρρήματα, τὰ χρησιμοποιούμενα ἀπὸ τοὺς Πατέρες τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου τῆς Χαλκηδόνος κατὰ τοῦ μονοφυσιτισμοῦ καὶ τοῦ νεστοριανισμοῦ. «Πατερικὸς» ὁ Καζαντζάκης καὶ ἂς μὴν τὸ ὑποστήριξε ποτὲ ὁ ἴδιος…
.           Ὁ κ. Ζορμπᾶς ἀκολουθεῖ τὴ σκέψη τῆς συνεργάτιδας τῆς ΟΑΚ καὶ εἰσηγήτριας στὸ Συνέδριο γιὰ τὸν Καζαντζάκη Μαρίας Χατζηαποστόλου, ἡ ὁποία στὸ βιβλίο της «Τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ στὸ Νίκο Καζαντζάκη» γράφει: «Ὁ Καζαντζάκης στὸ πνεῦμα καὶ στὴ σκέψη ἐκφράζεται ὡς χαλκηδόνιος, ὡς ἕνας κατ᾽ ἐξοχὴν ἔνθερμος ἐκφραστὴς τοῦ δόγματος τῆς Χαλκηδόνας, ἕνας ἀνθρωπιστής, ποὺ κυοφορεῖ μέσα του τὴν ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας, καθὼς τὸ μήνυμά της, ἡ ἀλήθεια τῆς ζωῆς, διακηρύσσεται μὲ πάθος ἀπὸ ἐκεῖνον μέσα ἀπὸ τὴν καταξίωση τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος, καταξίωση ποὺ συναντοῦμε μονάχα μέσα στὴν καρδιὰ τῆς ὀρθόδοξης θεολογίας, ἡ ὁποία μάχεται κατὰ τοῦ ἀπάνθρωπου μονοφυσιτισμοῦ» (σ. 167). Ἡ κα Χατζηαποστόλου στὸν ἐπίλογο τοῦ βιβλίου της σημειώνει: «Ὁ Νίκος Καζαντζάκης, τοῦτος ὁ ἔνθεος συγγραφέας, εἶναι ἀληθινὸς χριστιανός, ἐπειδὴ εἶναι ποιητὴς μὲ λεπτὴ καὶ εὐαίσθητη ψυχή, κατὰ τὸν γέροντα Πορφύριο…». Στὴν παραπομπή, ποὺ τεχνηέντως ἐπικαλεῖται ἡ συγγραφέας, ὁ Ἅγιος Πορφύριος σημειώνει: «Γιὰ νὰ γίνει κανεὶς χριστιανὸς πρέπει νὰ ἔχει ποιητικὴ ψυχή, πρέπει νὰ γίνει ποιητής…». Ἡ ἀναφορὰ εἶναι τυμβωρυχία στὴ μνήμη τοῦ Ἁγίου Πορφυρίου. Οὐδέποτε ὁ Ἅγιος γέροντας μίλησε θετικὰ γιὰ τὸν Καζαντζάκη..           Στὸ διαδίκτυο παρουσιάζεται ἐπίσης ἀνακοίνωση τοῦ Μητροπολίτου Ἀρκαλοχωρίου Κρήτης κ. Ἀνδρέα Νανάκη, ποὺ ἔχει τίτλο «Ἡ Ἐκκλησία καὶ ὁ Νίκος Καζαντζάκης – Ὁ μύθος γιὰ τὸν ἀφορισμὸ καὶ τὴν κηδεία του». Στὴν ἀνακοίνωσή του ὁ Σεβ. χαρακτηρίζει «σημαντικότατο καὶ ἀναμφίβολα ὑποτιμητικὸ γεγονὸς γιὰ ἕνα διανοούμενο καὶ στοχαστὴ ποὺ σ’ ὅλη του τὴ ζωὴ ἀναζητοῦσε τὸ Θεὸ» τὴν ἄρνηση τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Θεοκλήτου «νὰ εἰσέλθει ἡ σορὸς τοῦ Καζαντζάκη σὲ ναὸ τῶν Ἀθηνῶν» καὶ σημειώνει ὅτι αὐτὸ «ἔρχεται νὰ προστεθεῖ στὴν ἀπαγόρευση τῆς κυκλοφορίας τῶν βιβλίων του, σὲ μία ἐποχὴ ποὺ ἔνθεν καὶ ἔνθεν οἱ φορεῖς τῆς ἐξουσίας στὸ Δυτικὸ κόσμο καὶ στὴν Ἀνατολικὴ Εὐρώπη ἀπαγορεύουν τὴν κυκλοφορία πολλῶν στοχαστῶν καὶ διανοουμένων».
.           Σημειώνεται ὅτι οὐδέποτε καὶ πουθενὰ δὲν ἀπαγορεύθηκε ἡ κυκλοφορία τῶν βιβλίων τοῦ Καζαντζάκη. Γράφεται ὅτι στὴν Ἑλλάδα ἡ Ἱερὰ Σύνοδος, τὸ 1955, ζήτησε ἀπὸ τὴν κυβέρνηση νὰ μὴν κυκλοφορηθοῦν στὴν Ἑλλάδα τὰ βιβλία «Ὁ Χριστὸς ξανασταυρώνεται» καὶ «Ὁ τελευταῖος πειρασμός», ἀλλὰ ποτὲ δὲν ἀπαγορεύθηκε ἡ κυκλοφορία τους. Τὸ Βατικανὸ περιέλαβε στὸν κατάλογο τῶν ἀπαγορευμένων βιβλίων τὸν «Τελευταῖο πειρασμό», ἀλλὰ οὐδεμία κυβέρνηση στὸν Δυτικὸ κόσμο ἀπαγόρευσε τὴν κυκλοφορία του. Γενικὰ στὴ Δύση κατὰ τὴν περίοδο τοῦ ψυχροῦ πολέμου ποτὲ δὲν ἀπαγορεύθηκε κυκλοφορία βιβλίων. Ἀντίθετα στὰ ὁλοκληρωτικὰ κομμουνιστικὰ καθεστῶτα ὅσοι διαφωνοῦσαν μὲ τὸ σύστημα διανοούμενοι, λογοτέχνες καὶ καλλιτέχνες, ὄχι μόνο δὲν ἐπιτρεπόταν νὰ κυκλοφορηθοῦν τὰ βιβλία τους, ἀλλὰ διώκονταν ἀπηνῶς, μὲ ἀνακρίσεις, βασανιστήρια, ἐξορίες, ἕως καὶ φυσικὴ ἐξόντωση καὶ ἑκατομμύρια εἶναι οἱ μάρτυρες τῆς Ἐκκλησίας στὴν Σοβιετικὴ Ἕνωση. Εἶναι ἐντυπωσιακὸ ὅτι ὁ Μητρ.Ἀρκαλοχωρίου ἐξισώνει τὸν ὁλοκληρωτισμὸ μὲ τὰ δημοκρατικὰ καθεστῶτα..           Ὁ κ. Ἀνδρέας παρατηρεῖ ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος παρέπεμψε τὸν φάκελο τοῦ Νίκου Καζαντζάκη στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο «φαινομενικῶς μὲν ἐπειδὴ αὐτὸς καταγόταν ἀπὸ τὴν Κρήτη», ποὺ ἀνήκει στὸ κλίμα τοῦ Πατριαρχείου, στὴν οὐσία ὅμως ἐπειδὴ «ἐπειδὴ δὲν ἦταν ὁμονοοῦσα». Καὶ προσθέτει: «Τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἐλεύθερο ἀπὸ τὶς σκοπιμότητες καὶ τὶς πιέσεις μίας ἐθνοκρατικῆς Ἐκκλησίας δὲν ἀσχολήθηκε μὲ τὸν Καζαντζάκη». Μάλιστα σημειώνει ὅτι ἐνῶ ἡ «ἐθνοκρατικὴ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος» εἶχε ἀρνητικὴ ἄποψη γιὰ τὸν Καζαντζάκη ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Ἀθηναγόρας κατὰ τὴν ἐπίσκεψή του στὴν Κρήτη «ὅταν ρωτήθηκε γιὰ τὸν Καζαντζάκη, ἀπήντησε ὅτι τὰ βιβλία του κοσμοῦν τὴν Πατριαρχικὴ βιβλιοθήκη»… Ἀπὸ τὴ μία δηλαδὴ εἶναι ἡ συντηρητικὴ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη τὸ «προοδευτικὸ Φανάρι»… Σημειώνεται ὅτι τὰ ἔργα «Ὁ Χριστὸς ξανασταυρώνεται» καὶ «Ἀλέξης Ζορμπᾶς» ἐκτυλίσσονται σὲ ἐδάφη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ σὲ βάρος του εἶναι οἱ ἐπικρίσεις γιὰ «καταπιεστικοὺς καὶ σταυρωτὲς τοῦ λαοῦ παπάδες»….
.           Ἂν ὁ Κρητικὸς Μητροπολίτης ἐννοεῖ ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος εἶναι ὑποταγμένη στὸ Κράτος, τότε στὸ ἴδιο «κρίμα» εἶναι καὶ ἡ ἡμιαυτόνομη Ἐκκλησία τῆς Κρήτης… Ἐπὶ πλέον τὸ Ἑλληνικὸ Κράτος ὑποστήριξε τὸν Καζαντζάκη… Σημειώνεται ὅτι σὲ ἰδιαίτερα καταθλιπτικὴ κατάσταση ὑπὸ τὴν ἑκάστοτε κρατικὴ ἐξουσία τῆς Τουρκίας εἶναι τὸ Φανάρι. Καὶ βεβαίως στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, κατὰ τὸ ὀθωμανικὸ σύστημα, δὲν ὑπάρχουν δικαιώματα, δὲν ὑπάρχουν κανόνες, δὲν ὑπάρχει καταστατικὸς χάρτης, ἀλλὰ μόνο «προνόμια», ποὺ ἀνὰ πᾶσα στιγμὴ ἀποσύρονται… Στὸ Φανάρι ὑπάρχει μόνο ὁ Πατριάρχης καὶ ἡ αὐλή του. Ὅλοι οἱ Μητροπολίτες καὶ οἱ ὑπόλοιποι κληρικοὶ εἶναι ἀπολύτως ἐλεύθεροι νὰ τὸν ὑμνοῦν καὶ νὰ τὸν κολακεύουν. Ἡ ὁποιαδήποτε κριτική τους σημαίνει τὴν ἐγγραφή τους στὸν μαυροπίνακα, τὴν ἀπόλυτη ἀπομόνωσή τους, ἕως καὶ τὴ δίωξή τους… Ἂν τέλος ἐννοεῖ ὅτι ἡ Ἑλλαδικὴ Ἐκκλησία αἰσθάνεται εὐθύνη ἔναντι τοῦ ποιμνίου της, πράγματι αὐτὸ εἶναι σημαντικὸ καὶ παίζει ρόλο στὶς ἀποφάσεις της, ἔναντι αὐτῶν μίας Ἐκκλησίας, δυστυχέστατα, χωρὶς ποίμνιο.

Ὕβρεις κατὰ Καντιώτη

.           Ὁ Μητρ. Ἀρκαλοχωρίου παραθέτει στὴν ἀνακοίνωσή του κείμενο τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης Αὐγουστίνου (Καντιώτη), ποὺ ὡς ἀρχιμανδρίτης καταφέρθηκε σφοδρὰ ἐναντίον τοῦ Νίκου Καζαντζάκη καὶ τοῦ ἔργου του, καὶ σημειώνει: «Βέβαια γκρίζοι λύκοι, φανατικοὶ καὶ διχαστικοί, ὑπάρχουν παντοῦ καὶ πάντοτε». Πρόκειται γιὰ βαρύτατους χαρακτηρισμοὺς σὲ βάρος κληρικοῦ, ὁ ὁποῖος προσέφερε πολλὰ στὴν Ἐκκλησία καὶ στὸ Ἔθνος. Ἀρνητικὰ γιὰ τὸν Καζαντζάκη δὲν μίλησε μόνον ὁ π. Αὐγουστίνος, ἀλλὰ οἱ πλεῖστοι τῶν κληρικῶν ποὺ ζοῦσαν στὴν ἐλεύθερη Ἑλλάδα. Μεταξὺ αὐτῶν καὶ ὁ μακαριστὸς γέροντας, ἀρχιμανδρίτης Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος. Στὸ φύλλο τοῦ Ἀπριλίου 1955 τοῦ περιοδικοῦ «Οἱ τρεῖς Ἱεράρχαι» χαρακτηρίζει τὸν Νίκο Καζαντζάκη «μιαρὸ καὶ ἀνόσιο ὑβριστὴ τοῦ Κυρίου»… Κατὰ τὸν κ. Ἀνδρέα καὶ ὁ   μακαριστὸς γέροντας «γκρίζος λύκος»; Καὶ ὑπόδειγμα Ὀρθοδόξου ἤθους καὶ πρότυπο Πατερικῆς Θεολογίας ὁ Καζαντζάκης;….
.           Ὁ π. Εὐάγγελος Κ. Πριγκιπάκης, διδάκτορας Θεολογίας, σὲ ὁμιλία του στὴν Πάτρα τὴν 1η Φεβρουαρίου 2016, μὲ θέμα «Νίκος Καζαντζάκης καὶ ἡ σχέση του μὲ τὴν Ἐκκλησία», γράφει ὅτι στὴν «Ἀσκητική» του, ποὺ ἀποτελεῖ τὸ θεωρητικὸ ἐγχειρίδιο τῆς θρησκευτικῆς του κοσμοθεωρίας, καταδεικνύει τὴν ἀποστασιοποίηση καὶ τὴν προϊοῦσα ἀπομάκρυνσή του ἀπὸ τὴν ἐκκλησιαστικὴ διδασκαλία, καθὼς «ἐμπεριέχει καὶ ἀναπτύσσει στοχαστικὰ τὶς μεταφυσικὲς θέσεις κυρίως τοῦ δασκάλου του Ἀνρὶ Μπερκσὸν καὶ τοῦ ἐμπνευστοῦ του Φρειδερίκου Νίτσε» καὶ δίνει τὴν ἐντύπωση θεολογικοῦ ἐκκλησιαστικοῦ λόγου, μιλώντας καθαρὰ γιὰ σωτηρία ἀλλὰ μὲ ἀντίστροφο τρόπο, δηλαδὴ «σωτηρία τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους».
.           Σὲ ἄλλο σημεῖο ὁ π. Εὐάγγελος σημειώνει ὅτι ὁ Καζαντζάκης διαμόρφωσε τὸ ὅραμα «μίας νέας παγκόσμιας φυσικῆς θρησκείας, κάτι ποὺ προϋπέθετε περιθωριοποίηση καὶ ἀντικατάσταση ὅλων τῶν ὑφισταμένων θρησκειῶν, στὸ κέντρο τῆς ὁποίας δὲν θὰ εἶναι πλέον ὁ Θεὸς ἀλλὰ ὁ ἀγωνιζόμενος ἄνθρωπος ποὺ θέλει νὰ γίνει θεός». Καὶ προσθέτει: «Εἶναι σχεδὸν βέβαιο ὅτι ἐκείνη ἀπὸ τὶς θρησκευτικὲς προσωπικότητες ποὺ τὸν ἐνέπνεε περισσότερο καὶ ἦταν τὸ ἰδανικό του πρότυπο ἦταν πρωτίστως ὁ Σιντάρτα Γκαουντάμα ὡς “Βούδας”, δηλαδὴ ὡς ὁ φωτισμένος καὶ ἀπράγμων ἄνθρωπος ποὺ δὲν εἶναι Θεός, ἀλλὰ ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἀποθεώνεται μέσῳ ἑνὸς φωτισμοῦ…». Θεωρεῖ ἀκόμη ἀδιαμφισβήτητο γεγονὸς ὅτι «στὸν καθολικῆς ἀποδοχῆς θεὸ καὶ στὴ νέα θρησκεία, ποὺ ὁραματίζεται, οἱ χριστιανικὲς ἰδέες ἔχουν κυρίαρχο ρόλο καὶ ἰδιαίτερη θέση, ὅμως ἔχει ριζικὰ διαφορετικὸ περιεχόμενο καὶ σημασία ἀπὸ αὐτὴν ποὺ τὶς ἑρμηνεύει καὶ τὶς κατανοεῖ ἡ Ἐκκλησία».

Ὁ Χρ. Γιανναρᾶς γιὰ τὸν Καζαντζάκη

.         Γιὰ τὸν Καζαντζάκη στὸ μηνιαῖο περιοδικὸ «Σκαπάνη» καὶ σὲ δύο συνέχειες (Νοέμβριος καὶ Δεκέμβριος τοῦ 1961) ἔγραψε ὁ Χρ. Γιανναρᾶς. Στὴν ἀρχὴ παίρνει ἀπόσταση ἀπὸ «τοὺς ἀπόλυτους θαυμαστὲς καὶ τοὺς ἀπόλυτους ἐπικριτές του» καὶ σημειώνει ὅτι κάθε ἀπροκατάληπτος ἄνθρωπος θὰ ἀναγνωρίσει στὸν Καζαντζάκη ὅτι ἦταν μεγάλος συγγραφέας καὶ μεγάλος σὰν ἄνθρωπος. Ὅμως προσθέτει: «Νομίζω πὼς ἀπὸ αὐτὸν τὸν μεγάλο ἄνθρωπο, τὸν Καζαντζάκη, πρέπει νὰ ἔχουμε ὅλοι μας ἕνα παράπονο τραγικό: Ἀδίκησε τὸν ἄνθρωπο πολύ. Τοῦ ψαλλίδισε τὰ φτερὰ τῆς μεταφυσικῆς, ποὺ εἶναι ἡ ἴδια ἡ οὐσία τοῦ ἀνθρώπου, τὸν κάρφωσε πάνω στὸ χῶμα τῆς γῆς, τὸν κατάντησε δεσμώτη μίας ἀλύτρωτης ἐγκοσμιότητας». Σὲ ἄλλο σημεῖο ὁ Χρ. Γιανναρᾶς γράφει ὅτι μέσα ἀπὸ τὴ σκέψη τοῦ Καζαντζάκη «φτάνουμε στὸ γνήσιο μηδενισμό, ὕστερα ἀπὸ μία πορεία ποὺ περνάει πολὺ φανερὰ μεσ’ ἀπὸ τὶς περιοχὲς τοῦ Πανθεϊσμοῦ καὶ τοῦ Ὑλισμοῦ. “Δὲν ὑπάρχει τίποτα!”. Αὐτὸ θὰ πῆ ὁ Καζαντζάκης καὶ μὲ τὸ στόμα τοῦ Ζορμπᾶ καὶ μὲ τὸ στόμα τοῦ Καπετὰν Κατσιρμᾶ στὸν “Καπετὰν Μιχάλη”…Ὑπάρχει βέβαια μία κάποια παλληκαριὰ σ’ αὐτὰ τὰ λόγια, μὰ δὲν μπορεῖ νὰ κρύψη τὴν σκοτεινὴ ἀπελπισία τοῦ ἀδιέξοδου».
.         Ἐπισημαίνεται ὅτι ἡ πρώτη σύζυγος τοῦ Καζαντζάκη Γαλάτεια στὸ βιβλίο της «Ἄνθρωποι καὶ ὑπεράνθρωποι», ποὺ κυκλοφορήθηκε τὸ 1953, εἶναι ἔναντί του αὐστηρότερη τῶν ἐκκλησιαστικῶν τῆς ἐποχῆς. Τὸν χαρακτηρίζει μικροπρεπῆ, ὑπερφίαλο, καὶ στοχαστὴ ποὺ περιφρονεῖ τὸ λαὸ καὶ πάσχει ἀπὸ μεταφυσικὲς συγχύσεις…
.         Ἡ Ἐκκλησία θεωρεῖ ξένο πρὸς τὴν Ὀρθοδοξία τὸν Καζαντζάκη καὶ ὑβριστικὸ πρὸς τὸν Χριστὸ τὸ ἔργον του. Γενικὴ εἶναι ἡ πεποίθηση ὅτι εἶχε τὴ φιλοδοξία νὰ ἀντικαταστήσει τὴν Ἐκκλησία μὲ ἕνα δικό του συγκρητιστικὸ ἰδεολογικὸ κατασκεύασμα, ποὺ εἶναι ἐπηρεασμένο ἀπὸ τὸν τεκτονισμό, τὸν πανθεϊσμό, τὸν βουδισμὸ καὶ τὸν ὑλισμὸ καὶ ποὺ ἀποτελεῖ πρόγευση τῆς μετανεωτερικῆς παγκοσμιοποίησης. Τὰ στελέχη τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου τὸν θεωροῦν «πατερικὸ καὶ παραδοσιακὸ ὀρθόδοξο συγγραφέα» καὶ φιλοδοξοῦν νὰ τὸν ἐπιβάλουν στὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ ἔργο του νὰ ἀποτελέσει τὴ βάση τῆς σύγχρονης Ὀρθόδοξης σκέψης καὶ πορείας. Ἐπειδὴ στὸ κλίμα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου οὐδὲν τελεῖται, γράφεται ἢ λέγεται χωρὶς τὴν εὐλογία τοῦ Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου, εἶναι τεράστια ἡ προσωπική του ἱστορικὴ εὐθύνη γιὰ τὴν προώθηση τῆς «καζαντζάκιας Ὀρθοδοξίας». Ἂν ἐπιχειρήσει νὰ τὴν προωθήσει νὰ εἶναι βέβαιος ὅτι οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ θὰ παραμείνουν πιστοὶ φύλακες ὅσων ἔμαθαν καὶ πιστώθηκαν.-

Πηγή

Γιώργος Παπαθανασόπουλος, Η Έξοδος του Μεσολογγίου και η αχαριστία των Νεοελλήνων

Η Έξοδος του Μεσολογγίου και η αχαριστία των Νεοελλήνων

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

            Η 190ή φετινή επέτειος της ηρωικής Εξόδου του Μεσολογγίου συμπίπτει με την τότε κινητή εορτή. Η 10η (23η με το διορθωμένο ημερολόγιο) Απριλίου του 1826 ήταν η νύχτα του Λαζάρου προς την Κυριακή των Βαΐων. Το ίδιο και εφέτος. Πρόκειται για μια από τις πιο συγκλονιστικές ημέρες της Επανάστασης του 1821 για την ανεξαρτησία μας. Η Έξοδος των κάτισχνων από την πείνα και βασανισμένων από την πολύμηνη πολιορκία των Τούρκων αγωνιστών, με όσα γυναικόπαιδα και γέροντες ήσαν μαζί τους, συνοδεύθηκε από την ανυπέρβλητης αξίας θυσία των εντός της πόλεως εναπομεινάντων Ελλήνων. Ο Επίσκοπος Ρωγών Ιωσήφ στον «Ανεμόμυλο» και ο Χρήστος Καψάλης στην «Πυριτιδαποθήκη» προκάλεσαν ανατινάξεις και μαρτύρησαν στον βωμό της Πίστεως και της Ελευθερίας, ψάλλοντας το «Μνήσθητί μου εν τη Βασιλεία Σου».
       Η προς την Πατρίδα αγάπη των Μεσολογγιτών και όσων άλλων Ελλήνων και Φιλελλήνων ήσαν μαζί τους, με ό, τι αυτή εκπροσωπούσε, και η ασύγκριτη θυσία τους προκάλεσε σε Ευρώπη και Αμερική συγκλονισμό συνειδήσεων. Το γιγάντιο κύμα φιλελληνισμού έπεισε τότε τις κυβερνήσεις των τριών μεγάλων Δυνάμεων της Ευρώπης (Ρωσία, Αγγλία και Γαλλία) να συνεννοηθούν και να αποδεχθούν το αυτονόητο, ότι οι Έλληνες που αγωνίστηκαν με ηρωισμό και αυταπάρνηση για την ελευθερία τους άξιζαν να ζουν σε μιαν ανεξάρτητη Πατρίδα. 

            Η αγάπη στον Θεό και στην Πατρίδα είναι συνυφασμένη με την ίδια την ύπαρξη του ανθρώπου και με την ψυχική του ισορροπία. Το  ίδιο ισχύει και με την αγάπη στην οικογένεια. Αυτή η αγάπη οδήγησε τους προγόνους μας να αγωνιστούν και πολλοί να θυσιαστούν για την ελευθερία τους και την ελευθερία μας. Χωρίς αυτή την αγάπη είναι ανεξήγητη η θυσία των Μεσολογγιτών, του Αθανασίου Διάκου, του Παπαφλέσσα, του Σαμουήλ στο Κούγκι, του Αντωνίου Βρατσάνου στα Ψαρά, του ηγουμένου Γαβριήλ στο Αρκάδι, των Παλληκαρίδη και Αυξεντίου στην Κύπρο. Θα κρίνονταν επίσης ως τρελοί οι Καποδίστριας και Δαβάκης, που άφησαν την άνεσή τους στη Ρωσία – και την περιουσία του ο δεύτερος – για να προσφέρουν τα πάντα, και τη ζωή τους ακόμη, στην Ελλάδα.  

            Οι Νεοέλληνες αντί να εκτιμήσουμε τους αγώνες και τις θυσίες των προγόνων μας βυθιζόμαστε όλο και περισσότερο στον ωφελιμισμό, στην ηδονή και στον μηδενισμό. Καταντήσαμε να μας κυβερνούν άνθρωποι που αμφισβητούν την ταυτότητά μας ως Ελλήνων, που αλλοιώνουν την ιστορία μας και που στηρίζουν την ιδεολογία τους στον μαρξισμό και στον φροϋδισμό. Ο υπουργός Πολιτισμού κ. Αρ. Μπαλτάς λ.χ. στηρίζει τη σκέψη του στο ότι «εμμένει και παραμένει κομμουνιστής»,  στα γραπτά των Μαρξ και Φρόϋντ, μέσω του στρουκτουραλισμού   των Αλτουσέρ και Πουλαντζά, και σε «συνθήματα του προέδρου Μάο».

            Ο Γιώργος Σαραντάρης απορρίπτει απολύτως τον μαρξισμό και τον φροϋδισμό. Στο φιλοσοφικό του δοκίμιο «Συμβολή σε μια φιλοσοφία της ύπαρξης» γράφει: « Ο μαρξισμός  και ο φροϋντισμός είναι θεωρίες που θυσιάζουν τον άνθρωπο στο θάνατο, και δεν το γνωρίζουν. Είναι διαστροφές που γεννήθηκαν από έναν αχαλίνωτο ηδονισμό. Στην επιφάνεια χαρίζουν το μίσος, στο βάθος την πεποίθηση του θανάτου. Η ηδονή του θανάτου, του θανάτου όλου του κόσμου, τις διατρέχει». Ο Σαραντάρης ήταν και σ’ αυτό το σημείο της σκέψης του προφητικός. Το 1938 και στην παντοδυναμία του Στάλιν πρόβλεψε ότι δεν είναι δυνατό αυτό το απάνθρωπο και ολοκληρωτικό καθεστώς να επιβιώσει για πολύ στη Ρωσία. Ένα χρόνο ενωρίτερα, το 1937, σκιαγραφεί τη ζωή όσων  ακολουθούν  το μαρξισμό και τον φροϋδισμό και προβλέπει τα υπαρξιακά  τους αδιέξοδα.

            Ο δάσκαλος του Γένους Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων σε ομιλία του προς τους κατοίκους των Κυδωνιών της Μικράς Ασίας το 1819 «Περί αγάπης της Πατρίδος» χαρακτήρισε θανάσιμα αμαρτήματα τη δημαγωγία, που την χαρακτηρίζει «προδοσία» προς την κοινωνία, και την αχαριστία προς τους προγόνους και προς την Πατρίδα. Εμείς σήμερα πάσχουμε και από τη δημαγωγία των εξουσιαστών μας και από την αχαριστία τους προς την  ένδοξη Πατρίδα μας και προς όσους μας έδωσαν την ελευθερία και σ’ αυτούς την άνεση να τους απαρνιούνται  και να περιφρονούν τις αξίες, με τις οποίες δημιουργήθηκε η ελεύθερη Ελλάδα.-

πηγή

Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος, Αρχιερατικές εκλογές: Μια από τα ίδια

Αρχιερατικές εκλογές: Μια από τα ίδια

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

            Ολοκληρώθηκαν οι εκλογές για την πλήρωση των Μητροπόλεων Κεφαλληνίας και Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς. Εξελέγησαν οι εκλεκτοί του Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου, ο Αρχιμανδρίτης Γεράσιμος Φωκάς στη Μητρόπολη Κεφαλληνίας και ο Αρχιμανδρίτης Ιουστίνος Μπαρδάκας στη Μητρόπολη Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς. Οι εκλογές  ήσαν «μια από τα ίδια», όπως όλα τα τελευταία χρόνια... Η λέξη εκλογές θα μπορούσε να είναι εντός εισαγωγικών. Μάλλον γίνονται τυπικά, για να είναι νόμιμη η όλη διαδικασία. Θεωρητικά θα μπορούσαν τα μέλη της Ιεραρχίας να δίδουν εξουσιοδότηση στον Αρχιεπίσκοπο, όπως του δίδουν τα μέλη της ΔΙΣ  για το μέγιστο μέρος του μηνός που δεν συνεδριάζουν, να επιλέγει εκείνος  τον  εκλεκτό του και εκ των υστέρων να  τον εγκρίνουν και να τον χειροτονούν....

            Τη συγκεκριμένη εκλογική διαδικασία επιλογής Μητροπολιτών από τον εκάστοτε Προκαθήμενο είχε κατακρίνει ως Μητροπολίτης Θηβών ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος  και είχε καταγγείλει τον συγκεκριμένο τρόπο εκλογής  ως σύμπτωμα παρακμιακής κατάστασης της Εκκλησίας και ως φαλκίδευση του Συνοδικού συστήματος. Η ευθύνη της παρακμιακής κατάστασης δεν πέφτει βεβαίως εξ ολοκλήρου στους ώμους του Αρχιεπισκόπου. Βαρύνει και τα μέλη της Ιεραρχίας. Όταν Μητροπολίτες δημόσια δηλώνουν ότι θα ακολουθήσουν τις επιλογές του Αρχιεπισκόπου, όταν Μητροπολίτης από την εις Επίσκοπο χειροτονία του έδωσε εν λευκώ το σύμψηφό του στον Αρχιεπίσκοπο, όταν πλειάδα Μητροπολιτών τη Δευτέρα, παραμονή των εκλογών, πέρασαν από την Αρχιεπισκοπή και αφού έδωσαν τα σέβη τους στον Προκαθήμενο  με προθυμία ζήτησαν και πήραν τη «γραμμή» για την ψήφο τους αποδεικνύεται ότι οι εκλογές έχουν πάρει τυπικό χαρακτήρα. Είναι λυπηρό ότι στην Ιεραρχία υπάρχει έλλειμμα επισκοπικής ευθύνης και κυρίως προσωπικοτήτων, που να μπορούν να επαναφέρουν την πνευματικότητα στην Εκκλησία. Ορισμένοι Μητροπολίτες είχαν εκφράσει της ελπίδα ότι όταν ολοκληρωθεί ο κύκλος των Βοιωτών κληρικών και των άλλων συνδαιτυμόνων της Ζάλτσας θα μπορούσε να προωθηθεί ένα σύστημα δικαιότερο και πιο αξιοκρατικό στην εκλογή των Αρχιερέων. Όμως ο κύκλος δεν κλείνει αλλά διευρύνεται...

Η κατάστασή της Ιεραρχίας έχει παραμορφώσει το Συνοδικό σύστημα, που έχει διολισθήσει σε Πατριαρχικό. Κάποτε Μητροπολίτης υπερηφανευόταν ότι η Εκκλησία της Ελλάδος είναι εκκλησιαστικά η πιο δημοκρατική στη διοίκηση Της σε όλη την Ορθοδοξία. Ως επιχείρημα έλεγε ότι οι Μητροπολίτες έχουν άποψη και ψήφο και εφαρμόζεται σωστά ο 34^ος Κανόνας των Αγίων Αποστόλων, που επισημαίνει τον ρόλο του Πρώτου στην Εκκλησία, αλλά και των Επισκόπων Της. Τώρα  στην Εκκλησία της Ελλάδος ισχύουν, όπως στα Πατριαρχεία,  από τον συγκεκριμένο Κανόνα μόνο τα αναφερόμενα στον Πρώτο, και οι Επίσκοποι έχουν αυτοπαραιτηθεί των ποιμαντικών ευθυνών τους, και έχουν καταστεί ένα είδος βοηθών Επισκόπων του. 

Ακόμη ηχούν στα αυτιά οι λόγοι Μητροπολιτών, φίλα προσκείμενων στον σημερινό Αρχιεπίσκοπο, ότι προτεραιότητά του είναι η αναβάθμιση του Συνοδικού συστήματος... Το πρόσφατο παράδειγμα της σύγκλησης της Ιεραρχίας για τις εκλογές αποδεικνύει, για μιαν ακόμη φορά, το έλλειμμα Συνοδικότητας. Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος συνεδρίασε το Μάϊο το συνηθισμένο, ανά μήνα, τριήμερο και τα μέλη της απήλθαν στις επαρχίες τους χωρίς ενημέρωση για τη σύγκληση της Ιεραρχίας! Τις επόμενες ημέρες ενημερώθηκαν από ΜΜΕ προσκείμενο στην Αρχιεπισκοπή για την έκτακτη σύγκληση Της.... Ακολούθησε η πρόσκληση εκ μέρους του Αρχιεπισκόπου, ο οποίος πάντως ενήργησε σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας, άρα νόμιμα. Αλλά υπάρχει και το ηθικό μέρος της αρχιεπισκοπικής ενέργειας. Δικαιολογήθηκε ότι διενήργησε εκτάκτως τις εκλογές, για να μην προκληθεί δυσάρεστη κατάσταση στην Εκκλησία, αν οι εκλογές γίνονταν μήνες μετά, κατά την τακτική σύγκληση της Ιεραρχίας, τον Οκτώβριο. Αλλά το θέμα δεν είναι το πότε, αλλά το πώς συνεκάλεσε την Ιεραρχία. Ο εκ μέρους του τρόπος έκτακτης σύγκλησης της Ιεραρχίας από ορισμένους σωστά θεωρήθηκε μειωτικός για τα μέλη της ΔΙΣ.

Ως προς τους εκλεγέντας, για την επιλογή του Αρχιεπισκόπου στη  Μητρόπολη Κεφαλληνίας, εκ του αποτελέσματος φάνηκε ότι δεν υπήρξε  αμφισβήτηση. Στην εκλογή για τη Μητρόπολη Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης από την πλευρά του πρότεινε τον πρωτοσύγκελλό του, αρχιμανδρίτη Στέφανο Τόλιο. Με επιστολή του προς τους Μητροπολίτες – μέλη της Ιεραρχίας – περιέγραψε τα προσόντα του  και ζήτησε ελευθέρως και αξιοκρατικά να κρίνουν και να ψηφίσουν. Στην τελική ψηφοφορία της εκλογής ο προταθείς από τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης έλαβε 15 ψήφους επί 76 ψηφισάντων, έναντι 53 του Αρχιμανδρίτου Ιουστίνου Μπαρδάκα, την υποψηφιότητα του οποίου υποστήριξε ο Αρχιεπίσκοπος.

Στην εκλογή αυτή φάνηκε υπέρ του εκλεγέντος Μητροπολίτου Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς ένας παραγοντισμός Μητροπολιτών και Αρχιμανδρίτου, που είναι εκ των στενών συνεργατών του κ. Ιερωνύμου. Νέοι στην ηλικία και νωποί στα αξιώματα που ανέλαβαν, δοθείσης ευκαιρίας, έκαναν ταξίδι στη Φλώρινα, για να δώσουν έμφαση στην υποψηφιότητα του π. Ιουστίνου και να δηλώσουν με τον τρόπο τους ότι και αυτοί ενήργησαν για την εκλογή του, την οποία θεωρούσαν, φυσικά, βεβαία... Ο τρόπος συμπεριφοράς τους είναι δείγμα ανωριμότητας πνευματικής και απουσίας καλλιεργημένης εκκλησιαστικής συνείδησης, όπως, όχι πολύ παλιά, δίδαξε με τα γραπτά του και με τη ζωή του ο Άγιος Νεκτάριος. Και ο π. Ιουστίνος, πνευματικό παιδί δύο εξαίρετων κληρικών, του μακαριστού Γέροντα Αυγουστίνου Καντιώτη και του σεμνού σημερινού Μητροπολίτου Φλωρίνης κ. Θεοκλήτου τι έπαθε και σχετικά νέος στην ηλικία, 46 ετών, θέλησε και το επιδίωξε να φύγει από τη Μητρόπολη Φλωρίνης, όπου υπηρετούσε επί μακρόν και θα μπορούσε  να ψηφιστεί στη θέση του 83χρονου γέροντά του; Αφήνει ερωτηματικά αυτή η επιλογή του και χρειάζεται μιαν εξήγηση. 

Ως προς την αξιοκρατία, για την οποία μίλησε ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται επιλεκτικά. Μπορεί στην περίπτωση της Μητρόπολης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς να έχει δίκιο, όμως διεξήχθησαν πολλές αρχιερατικές εκλογές και πρόσφατα ακόμη, στις οποίες  δεν υπήρξε οποιαδήποτε αξιοκρατία και ουδείς διαμαρτυρήθηκε, ούτε ο ίδιος ο κ. Άνθιμος...

 Για τα όσα ελέχθησαν σε βάρος του εψηφισμένου Μητροπολίτου Νέας Κρήνης την ευθύνη της απόδειξης των υφερπουσών καταγγελιών έχουν όσοι τις παράγουν και τις διαδίδουν ανωνύμως, δηλαδή με άνανδρο και ανέντιμο τρόπο. Να βγουν στην επιφάνεια και να πουν δημόσια τις καταγγελίες τους, για να έχουν και την ευθύνη των όσων διαδίδουν. Αλλιώς να σιωπήσουν.- 

πηγή

Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος, Η άλωση της Κωνσταντινουπόλεως και η προσφορά της Εκκλησίας κατά την τουρκοκρατία

Η άλωση της Κωνσταντινουπόλεως και η προσφορά της Εκκλησίας κατά την τουρκοκρατία

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

            Μέρα μνήμης η 29^η Μαΐου, η ημέρα (Τρίτη ήταν) που το  1453 συνέβη το τραγικό γεγονός της άλωσης της Κωνσταντινουπόλεως. Μέρα αποφράδα (καταραμένη) αποκλήθηκε και συνδέθηκε με θρύλους και με το δημοτικό τραγούδι. Με αυτό ο λαός εξέφρασε τον καημό του, και έτσι θρήνησε τον χαμό της Βασιλεύουσας. Να τί γράφει ένας   θρήνος του Πόντου:

            Έναν πουλίν καλόν πουλίν εβγαίν’ από την Πόλιν

            Ουδέ στ’ αμπέλια κόνεψεν ουδέ στα περιβόλια,

            Επήγεν και ν- εκόνεψεν και ΄ς σου Ηλί τον κάστρον.

            Εσείξεν τ’ έναν το φτερόν ΄ς σο αίμα βουτεμένον.

Εσείξεν τ’ άλλο χαρτίν έχει γραμμένον.

            Από κανείς κ’ ενέγνωσεν, ουδ’ ο μητροπολίτης,

            Έναν παιδίν, καλόν παιδίν, έρχεται και αναγνώθει.

            Σίτ’ αναγνώθ’, σίτε κλαίγει, σίτε κρούει την καρδίαν,

            «Αλί εμάς και βάϊ εμάς, πάρθεν η Ρωμανία!».

            Μοιρολογούν τα εγκλησιάς, κλαίγ’νε τα μοναστήρια

            Κι ο Γιάννες ο Χρυσόστομον κλαίει δερνοκοπιέται.

            -Μην κλαις, μην κλαις Άι-Γιάννε μου, και δερνοκοπισκάσαι.

            -Η Ρωμανία πέρασεν, η Ρωμανία πάρθεν!

            -Η Ρωμανία κιΑΝ πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο.

            Οι πέντε τελευταίοι στίχοι έχουν και την ακόλουθη παραλλαγή:

            Όλ’ έπαιρναν υπομονήν, επαίρναν παρ’γορίαν

            Α-γιάννες κι Αε-Θόδωρον και Αγιά Σοφιά στην Πόλιν

            Παρηνοσίαν κ’ είχανε ουδέ παρηγορίαν.

            -Αγιάννε, έπαρ΄υπομονήν, έπαρ’ και παργ’γορίαν

            Οι Έλληνες γερούν κι ανθούν και φέρουν πάλιν άλλα.

            Οι τελευταίοι στίχοι δίνουν το στίγμα της μετά την άλωση αρχής, το γενέσιο, του νέου Ελληνισμού και θυμίζουν τα λόγια του ιερομάρτυρα Αρχιεπισκόπου  Κύπρου Κυπριανού πριν από το Μαρτύριο του, την 9η Ιουλίου 1821, στον Μουσελλίμ Αγά, που απαθανάτισε ο Κύπριος εθνικός μας ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης:

            Η Ρωμιοσύνη έν φυλή συνότζιαιρη του κόσμου,

            Κανένας δεν ευρέθηκεν για να την ηξηλείψει,

            Κανένας, γιατί σκέπει την ΄πού τά ΄ψη ο Θεός μου.

            Η Ρωμιοσύνη έν να χαθεί, όντας ο κόσμος λείψει!

            Για την άλωση τίθενται δύο ζητήματα. Το πρώτο είναι αν ήταν σωστή η επιλογή του λαού, όπως την εξέφρασε ο Νοταράς, «προτιμότερο το οσμανικό φακιόλιο, παρά η παπική τιάρα». Σημειώνεται ότι ο Νοταράς τις αμέσως επόμενες ημέρες της αλώσεως, με εντολή του Μωάμεθ,  εκτελέστηκε μαζί με τους δύο πρεσβύτερους υιούς του, ενώ ο νεότερος παραδόθηκε στον αρχιευνούχο του Σουλτάνου... Το δεύτερο είναι αν θα σωζόταν η αυτοκρατορία, στην περίπτωση που οι Έλληνες προσκυνούσαν τον Πάπα.

            Το δίλημμα περιγράφει απαράμιλλα ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος στο βιβλίο του «Άσματα Δημοτικά της Ελλάδος- Εκδοθέντα μετά μελέτης ιστορικής περί Μεσαιωνικού Ελληνισμού» (Εν Κερκύρα, Τυπογραφείον Ερμή Α. Τερζάκη και Θ. Ρωμαίου, 1852, σελ. 503 -504). Γράφει:

            «Οφείλει το γένος των Ελλήνων, παραιτούμενον των περί Ορθοδοξίας αξιώσεων του, και επί σκοπώ του να διαφυλαχθή από τους άκρους κινδύνους, να στρέψη όμμα συνδιαλλακτικόν προς την Δύσιν, να παραδεχθή τον Παπισμόν, να συγχωνευθή μετά των εσπερίων εθνών, να απολέση την αρχαιόγονον φύσιν του, να εξουθενηθή εις τον ωκεανόν των δυτικών εθνικοτήτων, να αποταχθή τη αυθεντία του παρελθόντος, να απεκδυθή της ιστορικής ηγεμονείας του και ταύτα πάντα χωρίς της βεβαιότητος ότι θέλει σωθή ποτε από της ημέραν παρ’ ημέραν αναβαινούσης βαρβαρικής πλημμύρας. Ή μάλλον, ρέπον προς τούτον τον βάρβαρον, επειδή ταχέως ή βραδέως ο βάρβαρος μέλλει να νικήση, οφείλει προς τούτον μεν να παραχωρήση την αυτονομίαν, τον βυζαντινόν θρόνον, την πολιτείαν, εις εαυτό δε να φυλάξη την κατοχήν του θρησκεύματος, ως παλλάδιον εντός του οποίου ήθελε καταφύγει και κρυφθή ο σπόρος της πολιτικής ελευθερίας;- Εις άλλας λέξεις, τι μέλλει να δώση βοράν εις τον της Ανάγκης αδυσώπητον δράκοντα; Την ύλην, ή το πνεύμα; Να δώση το θρήσκευμα και την εν τω θρησκεύματι περιεχομένην μέλλουσαν αναγέννησιν προς τους Δυτικούς, ή να παραδώση το μεσαιωνικόν ατελέστατον πολίτευμα προς τους διαδόχους του Οτομάνου;

            Δεξιόθεν κρημνός- αριστερόθεν τάφος».

            Και προσθέτει ο Ζαμπέλιος:

            « Δεν εννόησαν και δεν εξετίμησαν εισέτι (Σημ. το 1852...) οι Ευρωπαίοι την αληθινήν φύσιν του περί ενώσεως ζητήματος, διότι δεν εγνώρισαν εισέτι καλώς την φύσιν και την αποστολήν της Ορθοδοξίας. Διότι δεν εννόησαν ότι δόγμα θρησκευτικόν, οίον το Ελληνικόν, είναι όρος της του έθνους ατελευτησίας, είναι αυτό εκείνο το έθνος.

            Το γένος λοιπόν των Γραικών ώφειλε κατά θείαν οικονομίαν, και κατά ιστοριονομικόν δίκαιον να υποπέση υπό την αιχμαλωσίαν. Ώφειλεν εις την κολυμβήθραν της δουλείας να βαπτισθή, ίνα εξέλθη πάντως κεκαθαρισμένον και αγνισμένον εις την ζωήν του μέλλοντος. Αυτήν δε την καθαρτηρίαν κολυμβήθραν η Ορθοδοξία ητοίμασεν».

            Μένει να απαντηθεί το ερώτημαΑΝ οι δυτικοί ήθελαν και μπορούσαν να αποτρέψουν την άλωση. Ο Πάπας και οι δυτικοί δεν ήθελαν να βοηθήσουν τους «σχισματικούς» Έλληνες στην άμυνα έναντι των Οσμανιδών. Είναι χαρακτηριστικός ο λόγος του καρδιναλίου της Φλωρεντίας Αντωνίνου: «Δεν υπάρχει λόγος να δοθεί βοήθεια σε αιρετικούς, σχισματικούς και αναθεματισμένους. Όπως με τους πανωλόβλητους έτσι και με τους άθεους αιρετικούς δεν επιτρέπεται κοινωνία. Πρέπει οι Έλληνες να αφεθούν αβοήθητοι στην τιμωρία, την οποία εξέλεξε γι’ αυτούς ο Θεός». (Βλ. σχ. Αρχ. Θυατείρων και Μεγ, Βρετ. Μεθοδίου «Έλληνες και Λατίνοι» Β΄ Έκδ. Αποστ. Διακονία, σελ. 418).  Ας μην ξεχνάμε τον λόγο του Πετράρχη: «Οι Τούρκοι είναι εχθροί, αλλά οι Έλληνες σχισματικοί είναι χειρότεροι από εχθρούς». (Ζοέλ Νταλέγκρ «Έλληνες και Οθωμανοί 1453-1923», 3^η έκδ., Σ.Ι.Ζαχαρόπουλος, σελ. 45).

            Υπήρχε ένα  μίσος των Δυτικών σε βάρος των «ατίθασων» Ελλήνων μετά το Σχίσμα του 1054. Περίτρανη απόδειξη η άλωση της Πόλης από τους Φράγκους το 1204 κατά την Δ’ Σταυροφορία.  Τότε αντί να πάνε να απελευθερώσουν την Ιερουσαλήμ κούρσεψαν την Βασιλεύουσα και καταδυνάστευσαν τον Ελληνισμό. Στο «Χρονικό του Μορέως» είναι προφανής αυτός ο μισελληνισμός όχι μόνο του φραγκόδουλου συγγραφέα, αλλά γενικότερα των Φράγκων. Επίσης μελέτες περί της φραγκοκρατίας – ενετοκρατίας των Γεωργίου Δώριζα και Κώστα Καιροφύλα για την Τήνο,  Περικλέους Ζερλέντου για την Πελοπόννησο, Διακόνου Φιλαρέτου Κουρίτου για την Κύπρο, WilliamMiller και Νίκου Ζαχαρόπουλου για όλη την Ελλάδα, περιγράφουν την καταπίεση που υφίσταντο οι Έλληνες υπό την εξουσία των Φράγκων και των Ενετών. Ήταν τόση η πίεση από τον Πάπα και τους υποτελείς του ηγεμόνες της Δύσης να τους στερήσουν την ύπαρξή τους και να τους καταστήσουν ανδράποδα, που τους έσπρωχνε στην άλλη τυραννία, των αλλόθρησκων Οσμανιδών.

            Tο άλλο ερώτημα είναι:ΑΝ οι Έλληνες δέχονταν να καταστούν υποτελείς στον Πάπα, τότε αυτός και οι δυτικοί ηγεμόνες θα είχαν τη δύναμη να αποτρέψουν την άλωση; Η απάντηση είναι απολύτως αρνητική. Κατά τον Κων. Παπαρρηγόπουλο αν στην εποχή του η Δύση μετά κόπου μπορούσε να ομοφωνήσει ως προς τα ανατολικά πράγματα δύσκολα μπορεί να παραδεχθεί ότι μπορούσε να πολιτευθεί διαφορετικά πριν από 400 χρόνια, πριν κατά και μετά την άλωση, όταν, όπως γράφει, « η μεν πολιτική περίνοια ήτο ταπεινοτέρα τα δε ευτελή τοπικά συμφέροντα ήσαν πολυπλοκώτερα και ισχυρότερα» (Κων. Παπαρρηγόπουλου «Ιστορία Ελληνικού Έθνους», Εκδ. Οίκος Ελευθερουδάκη, Αθήναι, 1925,Τ. 5^ος, Μέρος 2^ο, σελ. 10). Απόδειξη ο πρώην Ορθόδοξος Μητροπολίτης Τραπεζούντος και μετά καρδινάλιος Βησσαρίωνας. Ο Πάπας αφού του αγόρασε την ψυχή τον ξεγέλασε και δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημα του να διοργανώσει σταυροφορία απελευθέρωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Οσμανίδες. 

Μέρος Β΄  

            Ο Σουλτάνος Μωάμεθ, για τους δικούς του λόγους, άφησε στους υπόδουλους Έλληνες τον βυζαντινό θεσμό του Πατριαρχείου. Πολλά έχουν γραφτεί για τους λόγους της  απόφασης του Μωάμεθ. Το γεγονός είναι πως στον Πατριάρχη δόθηκαν ορισμένα προνόμια, τα οποία στη συνέχεια συνήθως οι Σουλτάνοι παραβίαζαν. Γράφει ο Στίβεν Ράνσιμαν ότι «στους χριστιανούς δεν επετράπη να λησμονήσουν ότι ήταν υποτελής λαός». Και προσθέτει ο άγγλος ιστορικός:

            «Δεν μπορούσαν να χτίσουν νέες εκκλησίες χωρίς ειδική άδεια, η οποία σπάνια διδόταν...Οι χριστιανοί έπρεπε να φορούν ιδιαίτερη ενδυμασία. Εκτός από τον Πατριάρχη κανένας από αυτούς δεν μπορούσε να ιππεύει άλογο. Κανένας χριστιανός δεν μπορούσε να υπηρετεί επισήμως στις ένοπλες δυνάμεις, αν και στην πραγματικότητα τους στρατολογούσαν βιαίως στο ναυτικό, και στις χριστιανικές περιοχές είχαν σχηματισθεί τοπικά τμήματα εθνοφρουρών, οι γνωστοί Αρματολοί. Οι χριστιανικές οικογένειες ήσαν εκτεθειμένες στην αυθαίρετη αρπαγή των νεαρών γιών τους, για να εξισλαμισθούν και να καταταγούν στα τάγματα των γενιτσάρων. Ένας χριστιανός που είχε εξισλαμισθεί, έστω και παρά τη θέλησή του ως παιδί ή ως αιχμάλωτος, ήταν υποκείμενος στην ποινή του θανάτου, αν ξαναγύριζε στην παλιά του πίστη». (Στ. Ράνσιμαν «Η Μεγάλη Εκκλησία εν αιχμαλωσία», Εκδ. Μπεργαδή, τόμος Β’ Αθήνα, 1979, σελ. 357-358). Ο δόλος και η βιαιότητα των εξισλαμισμών εκ μέρους των αλλοθρήσκων κατακτητών είχαν ως αποτέλεσμα το νέφος των Νεομαρτύρων. Περί των Νεομαρτύρων κατά τους χρόνους της φρικτής δουλείας του Γένους έγραψαν ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης (1749-1809) το  «Νέον Μαρτυρολόγιον» Του και ο θεολόγος Ιωάννης Περαντώνης «Το λεξικόν των Νεομαρτύρων», Έκδοση της Εκκλησίας της Ελλάδος με την ΕΥΚΑΙΡΊΑ της επετείου των 150 ετών από της ενάρξεως της Επαναστάσεως του 1821.

            Σημαντικό ήταν το γεγονός πως οι Έλληνες του 1821 είχαν διατηρήσει την ίδια Πίστη, την πνευματική ιδιοπροσωπία και την εθνική ταυτότητα που είχαν οι πρόγονοί τους πριν από 400 χρόνια. Επίσης είχαν εκείνων την άσβεστη επιθυμία  για ελευθερία. Πρόκειται περί θαύματος που οφείλεται στην Ορθόδοξη Εκκλησία, κλήρο και λαό. Ο καθηγητής και ακαδημαϊκός Διον. Α. Ζακυθηνός γράφει σχετικά:

«Πανθομολογούμενον είναι ότι η Εκκλησία έσωσε το Ελληνικόν Έθνος κατά τους σκοτεινούς χρόνους της δουλείας....Καθ’ ημάς η Εκκλησία υπήρξε πρωταρχικός ηθικός συντελεστής της συντηρήσεως του Έθνους. Δια της αναγνωρίσεως των προνομίων του πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως εδημιουργήθη εν τοις πλαισίοις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας παρακρατικός τις οργανισμός, το ορθόδοξον εκκλησιαστικόν Κράτος του Ελληνικού Έθνους». (Διον. Α. Ζακυθηνού «Η Τουρκοκρατία – Εισαγωγή εις την Νεωτέραν Ιστορίαν του Ελληνισμού», Εκδ. Ε.Γ. Βαγιονάκη, σελ. 27-28).

Μετά την Επανάσταση το σωτήριο έργο της Εκκλησίας επαίνεσαν αγωνιστές, όπως οι Θεόδ. Κολοκοτρώνης και Ιωάν. Μακρυγιάννης, ιστορικοί της Επαναστάσεως, όπως ο Σπυρ. Τρικούπης, και ο σοφός νομομαθής Νικόλαος Σαρίπολος, ο οποίος στην Εθνοσυνέλευση του 1864 είχε διακηρύξει: «Εσώθημεν, ως Έθνος, δια της Εκκλησίας». Επίσης το 1833 η υπό την προεδρία του Σπ. Τρικούπη Επιτροπή, που συνέστησε  η Αντιβασιλεία του Όθωνα για να μελετήσει την κατάσταση της Ελληνικής Εκκλησίας,  στην Έκθεσή της γράφει:

«Η αναλλοίωτος διατήρησις των εθίμων της Ανατολικής Εκκλησίας εν διαστήματι 378 χρόνων, των από της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως άχρι τούδε, είναι το πλέον αξιοπαρατήρητον εις την Εκκλησιαστικήν ιστορίαν. Τοιαύτη κατά τούτο υπήρξεν εις όλον τούτο το διάστημα η ακρίβεια της διατηρήσεως της εν Κωνσταντινουπόλει Εκκλησίας, ώστε δύναταί τις να είπη μετά βεβαιότητος ότι η Ανατολική Εκκλησία του 1833 είναι, καθ΄ όσον ανάγεται εις τα έθιμα, απαραλλάκτως η αυτή με την των 1453....Την στέρησιν της προόδου των φώτων αναπληροί εις τον κλήρον της Ανατολικής Εκκλησίας πίστις ανυπόκριτος, απλότης ευαγγελική και παραδειγματική φιλοπατρία. Πρώτοι οι ιερείς του Υψίστου έκλιναν ους ευήκοον εις την φωνήν της Ελευθερίας και περιζωσάμενοι μετά της νοητής ρομφαίας του Ευαγγελικού λόγου το ξίφος του Άρεως, διέπρεψαν πολλαχώς εις τον Ελληνικόν Αγώνα». ( Βλ. Αρχιμ. Θεοφίλου Σιμοπούλου «Μάρτυρες και Αγωνισταί Ιεράρχαι», Εκδ. Γραφείον «Σείριος», Αθήναι, 1972, Τόμος Β΄ σελ. 498).  

Παρά το ότι ο κλήρος επί τουρκοκρατίας κατηγορείται για αγραμματοσύνη –κυρίως από εκείνους τους Έλληνες που κατέφυγαν στην Εσπερία και από τις ανέσεις που απολάμβαναν παρίσταναν τους εισαγγελείς εναντίον εκείνων που έμειναν μαζί με τον λαό και του έδιναν ό, τι μπορούσαν – οι κληρικοί ήσαν που όλους αυτούς τους αιώνες κράτησαν την Παιδεία του Έθνους.

Στους πρώτους αιώνες της δουλείας οι ολιγογράμματοι παπάδες και μοναχοί κρατούν την πίστη και μαθαίνουν στα παιδιά τα λίγα «κολυβογράμματα» που γνώριζαν, με το Οκτωήχι, το Ευαγγέλιο, τα Μηναία. Οι ίδιοι και το ποίμνιό τους έγραφαν ανορθόγραφα, αλλά έγραφαν ελληνικά. Και το κρυφό σχολειό ήταν μια πραγματικότητα, όπως αποδεικνύει στο βιβλίο του «Το κρυφό σχολειό» ο Γιώργος Κεκαυμένος (Εκδ. Εναλλακτικές εκδόσεις, Αθήνα, 2012), που και αυτό κοντά στα φανερά σχολεία συνέβαλε καίρια στη διατήρηση της ελληνικής εθνικής συνείδησης. Αποκρύπτεται πάντως επιμελώς από τους εχθρούς της Εκκλησίας ότι ΟΛΟΙ οι δάσκαλοι του Γένους ήσαν ή κληρικοί, - οι περισσότεροι -, ή λαϊκοί, πιστά μέλη της Εκκλησίας. Αναφέρουμε ενδεικτικά ορισμένα ονόματα: Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, Άγιος Αθανάσιος ο Πάριος, Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, Νεκτάριος Τέρπος, Μεθόδιος Ανθρακίτης, Ευγένιος Βούλγαρης, Νικηφόρος Θεοτόκης, Άνθιμος Γαζής, Διονύσιος ο εκ Φουρνά, Ιώσηπος Μοισιόδαξ, Γρηγόριος Κωνσταντάς, Μάξιμος Μαργούνιος και άλλοι πολλοί ακόμη. Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός παντού όπου πήγαινε παρότρυνε τους Έλληνες να φτιάχνουνε σχολεία, γιατί αυτά «φωτίζουν τους ανθρώπους, και ανοίγουν τα ομμάτια των ευσεβών και ορθοδόξων χριστιανών να μανθάνουν τα Μυστήρια της Εκκλησίας».

Όλα δεν ήσαν τέλεια στην Εκκλησία τον καιρό της τουρκοκρατίας. Υπήρξαν Έλληνες, κληρικοί και λαϊκοί, που αλλαξοπίστησαν, ή εκμεταλλεύθηκαν καταστάσεις επί τουρκοκρατίας, ή φάνηκαν ανάξιοι της αποστολής τους. Όμως η πλειονοψηφία των Ελλήνων έμεινε πιστή και υπεύθυνη έναντι της Παράδοσής της και επιτέλεσε το θαύμα για το οποίο οι δυτικοί εξέφρασαν τον θαυμασμό τους ομολογώντας πως ΑΝ είχε βασιλεύσει Τούρκος εις την Φραγγίαν δέκα χρόνους χριστιανούς εκεί δεν θα εύρισκες...» (Βλ. σχ. Βιβλίο Γ. Κεκαυμένου «Το κρυφό σχολειό», σελ. 77).

Ημέρα μνήμης η 29^η Μαΐου, που πρέπει να την τηρούμε όσο θα υπάρχει Ελληνισμός. Ο Ζήσιμος Λορεντζάτος τονίζει ότι μνήμη και παράδοση είναι η ίδια η ζωή, και μάλιστα η ανώτερη φάση της, που δεν ξεχωρίζει πεθαμένους από ζωντανούς. Απευθυνόμενος στη νιότη, το μέλλον του Έθνους, γράφει:

«Εσύ νιότη,ΑΝ είσαι αληθινά ζωντανή, κάνεις τα έργα της παράδοσης να μην πεθαίνουν. Με την ενδεχόμενη κάθε φορά δημιουργία ή προσθήκη σου. Εσύ συντηρείς την παράδοση και αυτή εσένα συντηρεί. Εσύ είσαι η παράδοση. Ο Όμηρος είσαι εσύ. Χωρίς εσένα Όμηρος δεν υπάρχει. Αν εσύ νιότη, δεν είσαι ζωντανή, τα έργα της παράδοσης σου μοιάζουν πεθαμένα....Από εσένα εξαρτάται να είναι η παράδοση ζωντανή ή νεκρή. Κάθε νιόκοπη γενιά αν δεν φυσήξει στο κάρβουνο της παράδοσης να το κάνει να κοκκινίσει, κάλλιο να την κλαις. Είναι γενιά νεκρή και τα γεννήματά της κοιλάρφανα...». (Ζήσ. Λορεντζάτου «Οι Ρωμιές», Εκδ. Δόμος, Αθήνα, 1990, σελ. 31-32) .-
πηγή

Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος, Πάντα υπάρχει ελπίδα

Πάντα  υπάρχει ελπίδα

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Είναι γεγονός αναμφισβήτητο πως ζούμε σε μια εποχή νεοειδωλολατρείας, όπως ορθά την χαρακτήρισε ο Ορθόδοξος Αμερικανός καθηγητής Βιοηθικής Ένγκερχαρντ Τρίστραμ. Δεν πιστεύουμε στα αρχαία είδωλα,  όμως λατρεύουμε τα νέα: τη βία, το σεξ, τον ωφελιμισμό, τον υλισμό, με μια λέξη την ηδονή στις ποικίλες μορφές της. Σήμερα δεν καλούμεθα στο μαρτύριο, όπως συνέβαινε στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, αυτό   ακόμη δεν συμβαίνει στις λεγόμενες χριστιανικές χώρες, αλλά σε αυτές της Ανατολής – ισλαμικές και ινδουιστικές - 100.000 είναι οι μάρτυρες για τον Χριστό κάθε χρόνο. Όμως υφιστάμεθα την επιβολή μιας πεζής, μιας επίπεδης ζωής χωρίς ανάταση και χωρίς Ανάσταση.

Είναι μια ζωή που μας επιβλήθηκε από τη Δύση. Σημειώνω πως ο  ποιητής και διανοητής Γιώργος Σαραντάρης όταν μιλάει για τη Δύση εννοεί το κοσμικό φρόνημα, που έχει θεμελιωθεί πάνω στη λογική και στην ηδονή. Γράφει σχετικά:

«Η Δύση καλλιεργεί τη θνητή ζωή του ατόμου, την καλλωπίζει σύμφωνα μ’εκείνο το κριτήριο του έρωτα, που είναι το μόνο κριτήριο, που ειλικρινά επιτρέπει στο άτομο η προοπτική του θανάτου. Γιατί η Δύση λησμονεί το θάνατο, αλλά ο θάνατος είναι η κύρια υποστασιακή προοπτική της. Ό,τι για το Χριστιανό είναι ο Θεός, για τη Δύση είναι ο θάνατος...». (Το κείμενο εγράφη στις 3 Ιουλίου του 1938 και περιλαμβάνεται στον 2^ο Τόμο των Έργων το, που περιλαμβάνει τα Κατάλοιπά του από το 1932 έως το 1940. Το δίτομο έργο είναι έκδοση της Βικελαίας Βιβλιοθήκης – Ηράκλειο, 2006, σελ. 464).

Εδώ αβίαστα γεννάται το ερώτημα: Πώς μπορεί να επιβιώσουμε στον καταιγισμό του πρακτικού υλισμού που μας επιβάλλεται; Πρώτα να εγκολπωθούμε αυτό που είχε συνειδητοποιήσει ο Ζήσιμος Λορεντζάτος, όπως και τόσοι άλλοι κληρικοί και λαϊκοί. Γράφει στα «Collectanea» του:

« Χωρίς την πίστη μου και χωρίς τη γλώσσα μου – τα δυο αυτά υπερατομικά κρατήματα ή κερκέλια (Σημ. Σημαίνει συνδετικούς κρίκους) – πέφτω …πέφτω… πέφτω… στο κενό… στην άβυσσο την πνευματική, την άπατη (αν τέτοιο πράμα υπάρχει πουθενά)». Και τα δύο αυτά σημαντικά για τη ζωή του Έθνους μας στοιχεία από καιρό και συν τω χρόνω υποβαθμίζονται.

Εμείς στην υποβάθμιση αυτή αντιστεκόμαστε πνευματικά, ο καθένας με τις δυνάμεις που διαθέτει και από τη θέση όπου βρίσκεται. Σκοπός μας να επιβιώσουν και τα δύο και να μεταλαμπαδευθούν στην επόμενη από μας γενιά. Ο Σεφέρης είχε εκφράσει στον Λορεντζάτο το φόβο του, ότι η γενιά τους θα ήταν η τελευταία που θα μιλούσε τα ελληνικά…Δόξα τω Θεώ εμείς τα μιλάμε. Πρόβλημα όμως υπάρχει και με την Πίστη και με τη Γλώσσα.

Ως προς την Πίστη μας, λυπούμαι που το λέγω, αλλά από την ποιμαίνουσα Εκκλησία υπάρχει, πλην φωτινών εξαιρέσεων, μια σιωπή στα κακώς κείμενα, και μια αδράνεια στο ξήλωμα  των παραδοσιακών ζωογόνων Αξιών μας.

Ως προς τη γλώσσα οι νεοέλληνες ξεχνούν τον πλούτο της γλώσσας μας περιορίζουν με την πάροδο του χρόνου το λεξιλόγιό τους, και αγνοούν σιγά-σιγά όχι μόνο τους Πατέρες της Εκκλησίας, αλλά και κλασσικά έργα ελλήνων συγγραφέων, ακόμη και τον Παπαδιαμάντη. Το πρόβλημα εντείνεται  αφενός μεν με τη νοοτροπία  του Υπουργείου Παιδείας και πολλών διδασκόντων, αφετέρου δε με τη συνήθεια που επικρατεί, δυστυχώς με την ανοχή των γονέων, στους μαθητές και τις μαθήτριες, να βρίσκονται υπό την επήρρεια των ηλεκτρονικών υπολογιστών και της τηλεόρασης. Τα αγαθά αυτά της τεχνολογίας είναι όπως το μαχαίρι. Απαιτούν σωστή χρήση, αλλιώς κάνουν κακό στις νεανικές ευαίσθητες ψυχές.

Δεύτερον. Για να επιβιώσουν οι Αξίες στις οποίες πιστεύουμε, οφείλουμε να αποτελούμε παράδειγμα στα παιδιά μας, στα εγγόνια μας, στο περιβάλλον μας. Όχι μόνο λόγια, κυρίως έργα. Πάλι ο Λορεντζάτος γράφει:

« Το μέγιστο που μπορείς να γίνεις μια μέρα για τον τόπο σου- μια καλή πυξίδα». Μακάρι όλοι και όλες να αποτελούμε μια έστω μικρή, -σημασία δεν έχει το μέγεθος, αλλά ο προσανατολισμός-, πυξίδα στη ζωή του οικογενειακού και κοινωνικού μας περιβάλλοντος.

Και το τρίτο, αλλά ίσως το σημαντικότερο για την επιβίωση του Έθνους μας, είναι να προσευχόμαστε, πολύ θερμά και με ειλικρίνεια.

Διερχόμαστε, ως Έλληνες,  μια σοβαρή κρίση που είναι άγνωστο πού θα μας οδηγήσει. Τις ευθύνες γι’ αυτήν τις ρίχνουμε κυρίως στους ξένους. Όμως αυτή είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή είναι πως ο τρόπος της ζωής μας και πιο συγκεκριμένα  ο πρακτικός υλισμός που κυριαρχεί μέσα μας   είναι αυτός που έχει αλλοιώσει τις ψυχές μας  και μας έχει οδηγήσει στη σημερινή κρίση. Ο αείμνηστος εξαίρετος φιλοσοφών φιλόλογος και σπουδαίος πνευματικός άνθρωπος Βασίλειος Τατάκης, στα 1938 έγραψε για τις οικονομικές κρίσεις, που διέρχεται περιοδικά η ανθρωπότητα:

«Η κρίση δεν είναι οικονομική. Θρονιάζει μέσα μας». Αν ζούσε η γιαγιά μου και η μητέρα μου, πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, θα χαμογελούσαν πικρά, είμαι βέβαιος, για αυτό που λέμε εμείς σήμερα κρίση. Πέρασαν μια καταστροφή, μια γενοκτονία, ένα ξεριζωμό. Χάσανε τα πάντα: πατρίδα, βιός, αγαπημένα πρόσωπα και μέρη. Άλλο να ακούμε για ξεριζωμό, και τελείως άλλο να μας συμβαίνει... Στη συνέχεια πέρασαν την κατοχή όπου, όπως περιέγραψε και η Αρβελέρ, οι άνθρωποι πολλές φορές περνούσαν πάνω από πτώματα συνανθρώπων τους που είχαν πεθάνει από ασιτία. Μακάρι να μην ξαναδεί το Έθνος μας τέτοιες δοκιμασίες...

Πρέπει να ομολογήσουμε πως η ζωή μας έχει δυσκολέψει και των παιδιών και εγγόνων μας θάναι δυσκολότερη. Και δεν μιλάω μόνο από οικονομικής πλευράς, που συνήθως πάει το μυαλό μας. Μιλάω από πνευματικής, ηθικής και κοινωνικής πλευράς. Η γενιά μας φταίει για την κατάσταση που διαμορφώνεται στα παιδιά και στα εγγόνια μας. Εμείς από την πλευρά μας, το επαναλαμβάνω,  συνεχίζουμε να  αγωνιζόμαστε για να σώσουμε τις ψυχές μας και να περισώσουμε ό, τι μπορούμε. Γι΄αυτό χρειάζεται η εκτενής προσευχή μας και η εκζήτηση της βοηθείας και του ελέους από τον Κύριο μας Ιησού Χριστό. Θα αναφέρω  πάλι μια σκέψη του  Λορεντζάτου:

«Αγαπάω το Χριστό γιατί είναι ο μόνος που μου δείχνει την αθλιότητά μου. Ιδιαίτερα την ώρα της προσευχής λογαριάζω τη φοβερή απόσταση και συντρίβομαι αποκαμωμένος στρατοκόπος – γυρεύω ένα χάνι στο δρόμο να κάνω ένα λουτρό, να αλλάξω ρούχα και να ξεκουραστώ, να ξεκουραστώ. Μπροστά στη συχώρεση του Χριστού η προσπάθειά μου τίποτα. Όμως προσπαθώ, προσπαθώ». Όλα μπορεί να μας τα συχωρέσει ο Θεός», έλεγε ο Πικιώνης, «πως δεν προσπαθήσαμε δεν θα μας το συχωρέσει ποτέ».

Ναι, εμείς προσπαθούμε και διδάσκουμε τους νεότερους  ότι και αυτοί οφείλουν να προσπαθούν και πως πρέπει να απαρνηθούν κάθε μορφής ηδονή, όλα όσα αναφέρει ο Απόστολος Παύλος στους Γαλάτες ως «έργα της σαρκός». Γιατί, όπως γράφει ο Σαραντάρης, « Η πράξη η αντίθετη της ηδονής είναι εκείνο που οι περισσότεροι ονομάζουμε <πνευματική ζωή>, είναι η πορεία προς την ύπαρξη». Είναι εκείνο που τονίζει ο Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς στο βιβλίο του «Άνθρωπος και Θεάνθρωπος», ότι ο αμαρτωλός άνθρωπος αν και ζει και κινείται είναι χωρίς ύπαρξη, χωρίς ζωή.

Εμείς προσπαθούμε αλλά, θα ρωτήσει κάποιος, στη σημερινή κρίση υπάρχει ελπίδα, ή «αέρα δέρομε»; Ασφαλώς και υπάρχει ελπίδα. Οι κρίσεις, -καλύτερα  να τις λέμε δοκιμασίες-, σε όλα τα επίπεδα, προσωπικό, οικογενειακό, κοινωνικό, εθνικό, είναι ευκαιρία για να αποκτήσουμε αυτοσυνειδησία των πραγματικών μας διαστάσεων και για να φιλοσοφήσουμε στη ζωή με την προοπτική της αιωνιότητας.  Μέσα σε αυτό το καύμα της κρίσης ας είμαστε γεμάτοι Αγάπη, Πίστη, Ελπίδα, υπομονή, θέληση, ενέργεια.

Ο Ελληνισμός έχει περάσει πολλές και δεινές δοκιμασίες και έχει επιζήσει. Και τώρα αυτό θα συμβεί. Πρέπει να είμαστε βέβαιοι. Ακόμη και μέσα σ’ αυτό τον υλιστικό ορυμαγδό πάντα θα υπάρχει η μικρά ζύμη που όλο το φύραμα θα ζυμώνει.. Και μη μας λήψει η  Αισιοδοξία....ας είμαστε αυτό που περιγράφει ο Απόστολος Παύλος στους Κορινθίους: «Ως λυπούμενοι αεί δε χαίροντες, ως πτωχοί πολλούς δε πλουτίζοντες, ως μηδέν έχοντες και πάντα κατέχοντες» Β΄Κορ. στ΄10).

Συμπερασματικά η ελπίδα να μη μας αφήνει! να μην το βάζουμε κάτω! ΤΩΡΑ μας χρειάζονται τα παιδιά μας, οι συνάνθρωποί μας, ΤΩΡΑ μας χρειάζεται η Πατρίδα μας.

 Mην ξεχνάμε ποτέ πως όταν ο Ηλίας ήταν απελπισμένος στη σπηλιά του πιστεύοντας ότι το παν είχε χαθεί στο Ισραήλ, φωνή Κυρίου τον ενημέρωσε πως επτά χιλιάδες άνδρες, δεν είχαν κάμψει γόνυ ούτε είχαν προσκυνήσει τον Βάαλ.(Βασ. Γ΄ ιθ΄18).  Κι εμείς δεν είμαστε λίγοι και ο Θεός είναι βοηθός μας.- 

*Χαιρετισμός εις συνεστίαση της Ενώσεως Γυναικών Επιστημόνων. Κυριακή 8 Φεβρουαρίου

πηγή