Ο Ευαγγελιστής Λουκάς, Επιστήμων και Χριστιανός.

«Ασπάζεται υμάς Λουκάς ο ιατρός ο αγαπητός»

του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αχελώου κ. Ευθυμίου(Κ. Στυλίου)

από το βιβλίο του «Λόγος Ζωής», Εκδόσεις «ΑΘΩΣ», Αθήνα 2001

Προοίμιον: Φυσιογνωμία μοναδική στην ιστορία της Εκκλησίας, ο Λουκάς. Υπήρξε ιατρός καί συνεργάτης του αποστόλου Παύλου, αξιώθηκε δε να γίνει και συγγραφεύς του τρίτου Ευαγγελίου και των Πράξεων των Αποστόλων.

α. Η μόρφωση του: Ο Λουκάς καταγόταν από την Αντιόχεια και η καταγωγή του ήταν ελληνική. Ήταν άνθρωπος μορφωμένος, με επιστημονική γνώση και σοφία. Είχε σπουδάσει την ιατρική και ασκούσε το επάγγελμα του ιατρού. Ο απόστολος Παύλος τον προσείλκυσε στη χριστιανική πίστη και τον έκαμε συνεργάτη του. Ο Παύλος τον αποκαλεί «ιατρόν αγαπητόν». Μελετώντας κανείς τα δύο έργα του, το «κατά Λουκάν Ευαγγέλιον» και τις «Πράξεις των Αποστόλων», διαπιστώνει ότι ο Λουκάς ήταν όχι μόνο θερμός ιεραπόστολος, αλλά και άριστος χειριστής της ελληνικής γλώσσας, δόκιμος συγγραφεύς, ακριβής ιστορικός, απαράμιλλος λογοτέχνης και υπέροχος χρονογράφος. Στις σελίδες των έργων του φαίνεται ο πλούτος των γνώσεων πού κατείχε απ' όλους τους κλάδους της επιστημονικής σοφίας. Είχε επίσης βαθιά θρησκευτική μόρφωση, γνώριζε τα βιβλία της Π. Διαθήκης, καθώς και την εβραϊκή ποίηση.

β. Η χριστιανική του ιδιότητα: Ο ιατρός Λουκάς ήταν χριστιανός επιστήμων. Δέχθηκε τη χριστιανική πίστη, χωρίς δισταγμούς και επιφυλάξεις, από το στόμα και την φλογερή καρδιά του αποστόλου Παύλου. Ο άριστος ιατρός έγινε και άριστος χριστιανός. Οι γνώσεις του και τα έκτακτα πνευματικά του χαρίσματα δεν τον γέμισαν με έπαρση και αλαζονεία και δεν τον εμπόδισαν να γνωρίσει και να δεχθεί την πίστη του Χριστού. Διότι, ο Λουκάς ήταν μεν μορφωμένος, αλλά είχε και το χάρισμα του αληθινά σοφού: ήταν ταπεινός.

γ. Το ιεραποστολικό του έργο: Ο Λουκάς διεκρίθη ακόμη και ως ιεραπόστολος. Η χάρη του Θεού πού τον οδήγησε κοντά στον απόστολο των εθνών, ανέδειξε και αυτόν «σκεύος εκλογής» και μεγάλο ιεραπόστολο. Ακολούθησε τον Παύλο σε όλες σχεδόν τις ιεραποστολικές του περιοδείες. Εκήρυξε το ευαγγέλιον του Χριστού σε πολλά μέρη της Ασίας, της Μακεδονίας, της Ελλάδος (Αχαΐας), της Ιταλίας και ίσως της Γαλλίας και της Αφρικής. Το ύψιστο όμως κήρυγμα και το μεγαλύτερο ιεραποστολικό έργο του Λουκά ήταν η συγγραφή δύο βιβλίων της Κ. Διαθήκης, του τρίτου Ευαγγελίου και του βιβλίου των Πράξεων των Αποστόλων. Ο Λουκάς πρόσφερε ολόκληρη τη ζωή του στην χριστιανική υπόθεση, αξιώθηκε δε να δώσει και τη μαρτυρία του αίματος, διότι πέθανε με μαρτυρικό θάνατο σε ηλικία 84 ετών!

Επίλογος: Αυτός υπήρξε ο Λουκάς, ο Ιατρός ο αγαπητός, φίλος και συνεργάτης του αποστόλου Παύλου. Πραγματικά μορφωμένος και ανώτερος άνθρωπος, πού συνδύαζε την επιστήμη με την πίστη και την ευσέβεια. Ανεδείχθη άξιος ευαγγελιστής και ιεραπόστολος, αλλά και υπηρέτης των συνανθρώπων του. Ο Λουκάς αποτελεί έξοχο παράδειγμα για τους επιστήμονες και, ειδικότερα, τους ιατρούς, αλλά και για κάθε σύγχρονο χριστιανό.

(1996)

πηγή

'' Θαρσείτε ,

πηγή

'' Θαρσείτε ,

 εγώ νενίκηκα τον κόσμον '' 

( Ιωάν. ιστ' 33 )

Ο Χριστός δεν είπε

 '' εγώ κατέκτησα τον κόσμον '' ,

\ αλλά ότι '' ενίκησα τον κόσμον '' . 

Ποια είναι η διαφορά ;
'' Κόσμον '' , κατ`αρχήν , ο Χριστός

 εννοεί την μεταπτωτική κατάσταση

 της ανθρωπότητος. Αυτό , στο οποίο 

κατάντησε η ανθρωπότητα , 

μετά τον αποχωρισμό της από 

τον Θεό. Και αυτό ήταν μια 

ασχήμια , μια γελιογραφία , ένα έκτρωμα. 

'' Νίκη '' του , επομένως , ο Χριστός χαρακτηρίζει την 

αναδημιουργία , την ανακαίνιση  , την αναμόρφωση

 της μεταπτωτικής κτιστής δημιουργίας , την οποία

 αποκατέστησε στο αρχαίο της κάλλος. Ένδειξη της

 αναδημιουργίας και ανακαίνισης του παλαιού κόσμου 

αποτέλεσε η Μεταμόρφωση του Χριστού , κατά την

 οποία επέτρεψε στους Μαθητές Του να δουν με τα

 πήλινα μάτια τους , την απαρχή  της καινής κτίσης 

 ( Ματθ. ιζ΄ 2-6 ) .
Πολλοί άνθρωποι στην ιστορία προσπάθησαν να

 κατακτήσουν τον κόσμο , σκοτώνοντας και εξανδραποδίζοντας 

τους ανθρώπους και καταστρέφοντας τα πάντα. Ο Χριστός δεν

 ήλθε για να κατακτήσει τον κόσμο , καταστρέφοντάς τον , 

αλλά για να τον ανακαινίσει και αποκαταστήσει τον κόσμο ,

 στο αρχαίο κάλλος του.
Η νίκη του Χριστού είναι πηγή θάρρους και αισιοδοξίας 

για τους πιστούς. Η νίκη του Αρχηγού είναι χαρά και για

 τους στρατιώτες . Η δόξα της νίκης είναι ταυτόχρονα και

 δικός τους δοξασμός. Οι πιστοί μετέχουμε στη χαρά της 

νίκης του Χριστού. Ο Χριστός , με τη νίκη του εξουδετέρωσε

 τους μεγάλους εχθρούς του ανθρώπου .Ο διάβολος , 

ο θάνατος και η αμαρτία μοιάζουν τώρα με ξεδοντιασμένα

 λιονταράκια. Το μόνο που τους έχει απομείνει από την 

παλαιά τους ισχύ είναι η σκιά τους , ο φόβος τους !
Είναι πολύ εντυπωσιακό , το ότι οι χριστιανοί , 

κατά το υπόδειγμα του Χριστού επέδειξαν απαράμιλλο 

θάρρος και γενναιότητα , αντιμετωπίζοντας τους τρεις

 αυτούς εχθρούς του ανθρώπου. 

Οι Άγιοι Μάρτυρες πορεύονταν χαίροντες μέσα

 σε Αμφιθέατρα της Ρώμης και προκαλούσαν τα

 διστάζοντα λιοντάρια , αν και πεινασμένα ,

 να τους καταβροχθίσουν.

 Ο Χριστός ήταν ο πρώτος και Μέγας Ήρωας και

 οι χριστιανοί ακόλουθοί του αγωνίζονται 

να τον μιμηθούν κατά πάντα.

                                                                                       
                                                                                    

     + Μητροπολίτου Αχελώου
                                                                                     

    ΕΥΘΥΜΙΟΥ ( Κ.ΣΤΥΛΙΟΥ )
                                                                                    

      Δρος Πανεπιστημίου Αθηνών                                                                  


                                        '' 100 Ρήματα  του Χριστού ''

Τό Δεύτερο Πάσχα τῶν Ὀρθοδόξων Μητροπολίτης Ἀχελώου Εὐθύμιος

«Ἐν τῇ κοιμήσει τόν κόσμον οὐ κατέλιπες, Θεοτόκε»

Προοίμιον: Μέ ἰδιαίτερη χαρά γιορτάζει σήμερα o ὀρθόδοξος ἑλληνικός λαός τήν ἑορτή τῆς Παναγίας. Αὐτό, ἄλλωστε, φανερώνει καί τό γεγονός ὅτι ἀπό τούς 8000 περίπου ἐνοριακούς ναούς ποὺ ὑπάρχουν στή Χώρα μας, οἱ 2000 εἶναι ἀφιερωμένοι στήν Παναγία. Γεννᾶται ὅμως τό ἐρώτημα, γιατί ἑορτάζαμε μέ τόση χαρά, ἐνῶ τό γεγονός στό ὁποῖο ἀναφέρεται ἡ σημερινή ἡμέρα δέν εἶναι χαρμόσυνο, ἀλλά λυπηρό, ὅπως εἶναι ὁ θάνατος τῆς Παναγίας;

α. Ὁ θάνατος-κοίμηση: Τό γεγονός στό ὁποῖο ἀναφέρεται ἡ σημερινή μέρα, εἶναι ὄντως ὁ θάνατος τῆς Παναγίας. Διότι ἦλθε ἡ ὥρα τοῦ θανάτου καί γιά τήν Παναγία. Τόσο ἡ ὑμνογραφία τῆς Ἐκκλησίας μας ὅσο καί ἡ εἰκονογραφία της παρουσιάζουν μέ ζωηρά χρώματα τό γεγονός αὐτό. Οἱ Ἀπόστολοι, ἐνῶ ἦσαν διασκορπισμένοι στά πέρατα τῆς γῆς, μέ εἰδικό θαῦμα, συγκεντρώνονται στό σπίτι τῆς Παναγίας στή Γεθσημανῆ καί κηδεύουν τό πανάχραντο καί πανάγιο σῶμα της.

Ἄλλ' ἐνῶ πρόκειται περί τοῦ θανάτου τῆς Παναγίας, ἡ σημερινή ἑορτή δέν λέγεται «ὁ θάνατος» τῆς Θεοτόκου ἀλλά ἡ «κοίμηση τῆς Θεοτόκου»! Γιατί; Διότι ὁ θάνατος, μετά τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, τήν ὁποία εἶδε καί ἡ Θεοτόκος, δέν ἦταν πλέον παρά ἕνας ὕπνος, μία προσωρινή κοίμηση. Ἀπό τήν ἐποχή, μάλιστα, ἐκείνη, οἱ χριστιανοί ποὺ πεθαίνουν δέν λέγονται «νεκροί», ἀλλά «κεκοιμημένοι» καί οἱ χῶροι ὅπου τούς ἐνταφιάζουν δέν λέγονται πιά νεκροταφεῖα, ἀλλά «κοιμητήρια»!

β. Μετάσταση-ἀνάσταση: Ἀφοῦ οἱ Ἀπόστολοι κήδευσαν καί ἐνταφίασαν τό ἱερό σκήνωμα τῆς Θεοτόκου, ὑστέρα ἀπό τρεῖς μέρες, κατά τήν παράδοση, χρειάσθηκε νά ἀνοίξουν τόν τάφο. Καί ὦ τοῦ θαύματος! Τό σῶμα τῆς Παναγίας ἔλειπε. Τό πράγμα ἦταν συνταρακτικό καί ἄρχισε νά ἀπασχολεῖ τήν Ἐκκλησία: «τί ἔγινε τό σῶμα τῆς Παναγίας;» Τήν ἀπάντηση καί πίστη τῆς Ἐκκλησίας τήν διατύπωσε ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός: Τό σῶμα τῆς Παναγίας, μέ ἐνέργεια τῆς θείας Χάρης «μετέστη» στόν οὐρανό. Μέ ἄλλα λόγια, τό σῶμα τῆς Παναγίας, μέ θεϊκή ἐνέργεια, ἄλλαξε κατάσταση ὑπάρξεως καί πέρασε ἀπό τήν κατάσταση τοῦ θανάτου στήν κατάσταση τῆς ζωῆς. Ἡ «μετάσταση», ἑπομένως, τῆς Παναγίας εἶναι μιὰ πρώτη ἀνάσταση ποὺ ἐνήργησε ὁ Χριστός, τιμώντας ἰδιαίτερα τήν Θεοτόκο καί μητέρα του. Γι’ αὐτό, λοιπόν, χαίρεται ἡ Ἐκκλησία. Διότι στή «μετάσταση» τῆς Παναγίας προγεύεται τήν κοινή ἀνάσταση τῶν ἀνθρώπων. Μέ τόν τρόπον αὐτό, ἡ «μετάσταση» τῆς Θεοτόκου γίνεται τό δεύτερο Πάσχα τῶν Ὀρθοδόξων.

Ἐπίλογος: Ὑπάρχει, ὅμως, καί κάτι ἄλλο, πολύ σημαντικό γιά μᾶς: ἐνῶ ἡ Παναγία «μετέστη» ἀπό τή γῆ στόν οὐρανό, ἐν τούτοις «τόν κόσμον οὐ κατέλιπε». Ὅπως ὁ Χριστός ὑποσχέθηκε πὼς θά εἶναι κοντά μας «πάσας τάς ἡμέρας ἕως τῆς συντέλειας τοῦ αἰῶνος» (Ματθ. κη' 20), ἔτσι καί ἡ Παναγία εἶναι κοντά μας, ὅπως ἀποδεικνύουν τά ἄπειρα θαύματά της.


(1975)

Ἡ Ὠδή τῆς Θεοτόκου Μητροπολίτης Ἀχελώου Εὐθύμιος

Μεγαλύνει ἡ ψυχή μου τόν Κύριον καί ἠγαλλίασε τό πνεῦμά μου ἐπί τῷ Θεῷ τῷ σωτῆρι μου, ὅτι ἐπέβλεψεν ἐπί τήν ταπείνωσιν τῆς δούλης αὐτοῦ. Ἰδού γάρ ἀπό τοῦ νῦν μακαριοῦσί με πᾶσαι αἱ γενεαί, ὅτι ἐποίησέ μοι μεγαλεῖα ὁ δυνατός καί ἅγιον τό ὄνομα αὐτοῦ, καί τό ἔλεος αὐτοῦ εἰς γενεάς γενεῶν τοῖς φοβουμένοις αὐτόν. Ἐποίησε κράτος ἐν βραχίονι αὐτοῦ, διεσκόρπισεν ὑπερηφάνους διανοίᾳ καρδίας αὐτῶν· Καθεῖλε δυνάστας ἀπό θρόνων καί ὕψωσε ταπεινούς, πεινῶντας ἐνέπλησεν ἀγαθῶν καί πλουτοῦντας ἐξαπέστειλε κενούς. Ἀντελάβετο Ἰσραήλ παιδός αὐτοῦ μνησθῆναι ἐλέους, καθώς ἐλάλησε πρός τούς πατέρας ἡμῶν, τῷ Ἀβραάμ καί τῷ σπέρματι αὐτοῦ εἰς τόν αἰῶνα .

(Κατά Λουκᾶν α´ 46 –55)



1. «Καί εἶπε Μαριάμ· μεγαλύνει» (Λουκ. α´ 46).

Μόλις ἡ Ἐλισάβετ τελείωσε τόν ἐμπευσμένο χαιρετισμό της, ἡ Μαριάμ ἄρχισε ν᾿ ἀπαγγέλη μιά δική της Ὠδή! Ἡ πανηγυρική, εὐχαριστήρια καί δοξολογική ὠδή (=τραγούδι), μετά ἀπό ἐξαιρετικά γεγονότα ἦταν κάτι τό συνηθισμένο στήν ἱστορία τῶν ἀρχαίων Ἑβραίων. Ἔτσι, τόσο ὁ χαιρετισμός τῆς Ἐλισάβετ ὅσο καί ἡ Ὠδή τῆς Παρθένου Μαρίας ἔρχονται νά προστεθοῦν στίς Ὠδές τῆς ἀδελφῆς τοῦ Μωϋσῆ Μαριάμ (Ἐξοδ. ιε´ 1-19), τῆς Δεββώρας (Κριταί ε´ 2-31) καί τῆς προφήτιδος Ἄννης μητέρας τοῦ προφήτου Σαμουήλ (Α´ Βασ. β´). Ἰδίως ἡ Ὠδή τῆς Θεοτόκου ἔχει πολλές ἀπηχήσεις ἀπό τούς ψαλμούς καί τήν Ὠδή τῆς Ἄννης. Αὐτό φανερώνει, ὅτι ἡ Παρθένος Μαρία ὅπως καί οἱ ἄλλες παρθένες τοῦ Ἰσραήλ, γνώριζε ἀπό τήν παιδική της ἡλικία τούς Ψαλμούς καί τίς Ὠδές τῆς Π. Διαθήκης πού ἀναφέραμε πιό πάνω (ΥΛ, 63).

Ἡ Ὠδή τῆς Θεοτόκου ἔμελλε νά γίνη ἡ κατ᾿ ἐξοχήν εὐχαριστήρια Ὠδή τῆς ἀνθρωπότητος. Διότι ἀποτελεῖ μιά περίληψι τῶν Ὠδῶν τῆς Π. Διαθήκης καί ἀφετηρία τῶν πιό ἐμπνευσμένων συνθέσεων τῆς χριστιανικῆς ψυχῆς (πρβλ. Τή θέσι τῆς Ὠδῆς αὐτῆς στήν ὀρθόδοξο Λατρεία, καθώς καί τοῦ ὕμνου (MAGNIFICAT) (=μεγαλύνει) στήν λατρεία καί τή θρησκευτική μουσική τῆς Δύσεως).

Ἡ Θεοτόκος, ὑπό τήν ἔξαρσι τῶν θαυμαστῶν γεγονότων τῆς ζωῆς της συνθέτει τήν ἐμπνευσμένη δοξολογική Ὠδή της. Οἱ μεγάλες στιγμές τῆς ἐπεμβάσεως τοῦ Θεοῦ στήν προσωπική ἤ τήν συλλογική ζωή ἐμπνέουν ἰδιαίτερα τίς εὐσεβεῖς καί ἀφιερωμένες ψυχές. Πρῶτες αὐτές βλέπουν τό εὐεργετικό χέρι τοῦ Θεοῦ· ἀκοῦνε τή φωνή του καί νοιώθουν τό περπάτημά του στήν ἱστορία (πρβλ. «Φωνή ἀδελφιδοῦ μου· ἰδού οὗτος ἥκει πηδῶν ἐπί τά ὄρη… ὅμοιός ἐστιν ἀδελφιδός μου τῇ δορκάδι ἤ νεβρῷ (=ἐλαφάκι) ἐλάφων». Ἆσμα Ἀ. Β´ 8-9)· διαισθάνονται τό πέρασμά του κοντά τους (πρβλ. «ὀπίσω σου εἰς ὀσμήν μύρων σου δραμοῦμεν» Ἆσμα Α´. α´ 4) καί ξεσποῦν σέ ὕμνους καί ὠδές.

Οἱ ποιηταί ἔγραψαν τά πιό ὄμορφα ποιήματα καί τραγούδια σέ στιγμές ἰδιαίτερης ἐμπεύσεως καί ἐξάρσεως. Οἱ ἅγιες ψυχές γράφουν τίς πιό ὡραῖες ὠδές τους σέ στιγμές παρουσίας τοῦ Θεοῦ στήν προσωπική τους ζωή καί στήν ἱστορία τοῦ κόσμου…



2. «Μεγαλύνει ἡ ψυχή μου τόν Κύριον» (Λουκ. α´ 46).

Ὁλόκληρη ἡ ὕπαρξίς μου ὑμνεῖ καί δοξολογεῖ τόν Κύριον! Ὁ πρῶτος αὐτός στίχος τῆς Ὠδῆς τῆς Θεοτόκου ἀποκαλύπτει τήν κατάστασι στήν ὁποία βρισκόταν ἡ Παρθένος Μαρία: Κατάστασι ἐξάρσεως καί ἐμπνεύσεως πού βρίσκει διέξοδο στόν ὕμνο. Ὁ Κύριος μέ ὅσα τῆς ἀπεκάλυψε καί ὅσα ἐνήργησε στό πρόσωπό της ἔθεσε τήν ὕπαρξί της σέ κίνησι, σέ ἔξαρσι καί ἡ ἔξαρσίς της ὡδήγησε στόν ὕμνο. Ὁ Κύριος ἀνάβει τή φωτιά, ἡ χύτρα τῆς ψυχῆς βράζει καί ἀπό τό στόμα βγαίνει ὁ ἀτμός τῆς δοξολογίας. Χωρίς τή φωτιά τοῦ Θεοῦ δέν ὑπάρχει ὕμνος. Γιά νά τραγουδήσης τά τραγούδια τοῦ Θεοῦ χρειάζεται «ἐνθουσιασμός» μέ τήν ἀρχαία ἔννοια τῆς λέξεως «ἐνθουσιάζω», πού σημαίνει ἔχω μέσα μου τό Θεό.

Ὁ ὕμνος καί ἡ δοξολογία τοῦ Θεοῦ φυτρώνει στά χείλη τῶν πιστῶν μέσα στούς ναούς. Ἡ πίστι καί ἡ ἀγάπη στόν Θεό θερμαίνουν τήν ψυχή τῶν χριστιανῶν καί ἀπό τό στόμα τους ἀνεβαίνει ὁ ὕμνος. Ἄν λιγοστεύουν οἱ ἐκκλησιαζόμενοι εἶναι γιατί ἔχει λιγοστέψει ἡ πίστη καί ἠ ἀγάπη στόν Θεό. Καί ἄν ἡ σύγχρονη γενεά εἶναι «γενεά χωρίς τραγούδι» καί ἀπό τό στόμα τῶν παιδιῶν δέν ἀκούγονται πιά τραγούδια τοῦ Θεοῦ εἶναι γιατί ἡ φωτιά τῆς ἀγάπης καί τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ ἔχει σβήσει μέσα στίς καρδιές.

Μέ πόση νοσταλγία θυμᾶται κανείς τά χρόνια τοῦ ᾿40 καί τά πρῶτα μεταπολεμικά χρόνια. Τήν ἐποχή τοῦ πολέμου καί τά ἐλαφρά ἀκόμα τραγούδια εἶχαν μεταποιηθῆ σέ τραγούδια τοῦ Θεοῦ καί τῆς Παναγίας, σέ τραγούδια τῆς Νίκης! Μέ πόσο ἐνθουσιασμό τραγουδήσαμε ἔπειτα τούς ὕμνους καί τά χριστιανικά τραγούδια! Κάτω ἀπ᾿ φωτεινούς θόλους τῶν ναῶν, στίς ἐξοχές, στούς δρόμους, στίς βουνοκορφές καί τίς ἀκρογιαλιές. Ἀτέλειωτα δοξαστικά, ἀπό νεανικές ὑπάρξεις, γεμάτες ἱερό ἐνθουσιασμό… Τά πιό πολλά δοξαστικά, τά ὡραιότερα τραγούδια τῆς ζωῆς μας τά τραγουδήσαμε τόν καιρό πού ἡ παρουσία καί ἡ κλῆσις τοῦ Θεοῦ πυρπολοῦσαν τήν ψυχή μας…



3. «Καί ἠγαλλίασε τό πνεῦμά μου ἐπί τῷ Θεῷ τῷ σωτῆρί μου» (Λουκ. α´ 47).

Ὅ,τι συνέβη στήν Ἐλισάβετ, στό κυοφορούμενο βρέφος της—τόν Ἰωάννη— συμβαίνει τώρα καί στή Θεοτόκο· «ἠγαλλίασε τό πνεῦμα της»! Ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ προκαλεῖ σκιρτήματα χαρᾶς στήν ἀνθρώπινη ψυχή.


Ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ στήν προχριστιανική ἐποχή προκαλοῦσε δέος καί τρόμο στόν ἄνθρωπο. Καί αὐτός ὁ Θεός τῶν Ἑβραίων, ὁ Γιαχβέ, ἦταν Θεός τρομερός. Ἐπίσης ἡ παρουσία τοῦ ἀνθρώπου στά ἱερά καί στούς οἴκους τοῦ Θεοῦ γινόταν ὕστερα ἀπό ἀλλεπάλληλους καθαρισμούς, μέ δαπανηρές θυσίες καί μέσα στό ζόφο τοῦ τρόμου καί τῆς φρίκης…

Μόνο ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ στόν κόσμο ἄλλαξε τήν κατάστασι αὐτή. Ἡ ἔλευσις τοῦ Χριστοῦ στόν κόσμο ἔφερε τή χαρά καί τήν ἀγαλλίασι πρῶτα στήν Μητέρα του, ἔπειτα στόν μικρό κύκλο τῶν γνωστῶν του καί ὕστερα σ᾿ ὁλόκληρο τόν κόσμο. Ὅπως ἡ πέτρα πού πέφτει στά νερά τῆς λίμνης καί δημιουργεῖ ὁμόκεντρους κύκλους, πού συνεχῶς διευρύνονται ἔτσι καί ὁ Χριστός. Ἡ παρουσία του στόν κόσμο ἀγκαλιάζει ὅλο καί πιό πολλούς. Ἔτσι ὅλο καί πιό πολλοί πηδοῦν καί χορεύουν ἀπό χαρά καί ἀγαλλίασι.

Δές τε τί συμβαίνει μέ τούς πιστούς. Ἔξω ἀπό τό ναό, εἴμαστε συνηθισμένοι ἄνθρωποι. Ὅταν ὅμως μποῦμε μέσα στό ναό μεταβαλλόμαστε· γινόμαστε διαφορετικοί. Καί πρῶτα – πρῶτα γινόμαστε δοξολογικά πλάσματα. Μέσα στό ναό δέν ὁμιλοῦμε, ἀλλά δοξολογοῦμε. Ἀπό τό στόμα μας βγαίνουν ὕμνοι καί δοξολογίες. Αὐτό μάλιστα ἰσχύει ἀπόλυτα γιά τή Θ. Λειτουργία, στήν ὁποία κατά τήν ἀρχαία συνήθεια, πρέπει νά ψάλλουν ὅλοι οἱ πιστοί καί ὄχι μόνο οἱ ἱεροψάλται ἤ μιά μικρή χορωδία, ὅπως ἄλλωστε γίνεται καί σήμερα σέ ὅλες τίς ἄλλες ὁμόδοξες Ἐκκλησίες!

Μετά τόν ὕμνο καί πολλές φορές μαζί μέ τόν ὕμνο μέσα στό ναό ὑπάρχει καί ὁ θρησκευτικός χορός. Μέ χορό πανηγυρίζει ὁ χριστιανός τήν εἴσοδό του στήν Ἐκκλησία. Γι᾿ αὐτό, ἀμέσως μετά τό βάπτισμα, γύρω ἀπό τήν ἱερή κολυμβήθρα γίνεται χορός ἐνῶ ὅλοι ψάλλουν τόν ὕμνο:

«Ὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ἐνεδύσασθε»! Ὁ χορός εἶναι πάλι χαρακτηριστικό στοιχεῖο τοῦ χριστιανικοῦ γάμου. Μετά τήν στέψι ἀρχίζει «ὁ χορός τοῦ Ἡσαΐα», ὅπως λέει ὁ λαός. Οἱ νεόνυμφοι χορεύουν στό κέντρο τοῦ Ναοῦ, ἐνῶ ἀκούγεται ὁ χαρούμενος ὕμνος: «Ἡσαΐα χόρευε ἡ Παρθένος ἔσχεν ἐν γαστρί…»! Ἡ χαρά αὐτή γιά τή σωτηρία τοῦ Χριστοῦ, τοὐλάχιστον μιά φορά τό χρόνο, στό ἐτήσιο πανηγύρι τοῦ προαστικοῦ ἑλληνικοῦ χωριοῦ πού ἦταν μαζί καί ἡ ἑορτή τοῦ προστάτου Ἁγίου τῆς Κοινότητος, ξεχυνόταν καί ἔξω ἀπό τό ναό, στόν εὐρύχωρο αὐλόγυρο τοῦ Ναοῦ. Τό χορό αὐτό τόν ἄρχιζε πρῶτος ὁ Ἱερεύς τοῦ χωριοῦ.

Ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ ἔφερε τή χαρά, τήν ἀγαλλίασι καί τό σκίρτημα στόν κόσμο, ὁ ὁποῖος ἔκτοτε, ὅπως καί ἡ Θεοτόκος, «σκιρτᾶ ἐν ἀγαλλιάσει»!



4. «Ἐπέβλεψεν ἐπί τήν ταπείνωσιν τῆς δούλης αὐτοῦ» (Λουκ. α´ 48).

Τό πρῶτο συναίσθημα, πού ἐκφράζει ἡ Παρθένος στήν Ὠδή της, ἀναφέρεται στήν μηδαμινότητα τοῦ προσώπου της. Σχολιάζει σχετικά ὁ Ὠριγένης: «Τίς γάρ εἰμί ἐγώ πρός τοσοῦτον ἔργον; Αὐτός ἐπέβλεψεν, οὐκ ἐγώ προσεδόκησα. Ταπεινή γάρ ἤμην καί ἀπερριμμένη καί νῦν ἀπό γῆς εἰς οὐρανόν μεταβαίνω καί εἰς ἄρρητον οἰκονομίαν ἕλκομαι» (ΥΛ, 64).

Μαζί μέ τό μεγαλεῖο τοῦ Θεοῦ ἀποκαλύπτεται συγχρόνως καί ἡ μηδαμινότης καί ἡ ἀναξιότης τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ Δαβίδ, ἀτενίζοντας τόν ἔναστρο οὐρανό, ἔνοιωσε τό μεγαλεῖο τοῦ Θεοῦ, ταυτοχρόνως ὅμως ἔνοιωσε καί τήν ἀνθρώπινη μηδαμινότητα (Ψαλμ. 8, 1-5). Τό γεγονός τῆς θαυμαστῆς ἁλιείας κάνει τόν ἀπόστολο Πέτρο νά αἰσθανθῆ τή θεότητα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί τήν προσωπική του ἁμαρτωλότητα. Ἡ διπλῆ αὐτή συναίσθησις τόν ἔκανε νά πέση στά γόνατα, μέσα στή βάρκα του, καί νά πῆ τόν ὑπέροχο ἐκεῖνο λόγο: «Ἔξελθε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι ἀνήρ ἁμαρτωλός εἰμι, Κύριε» (Λουκ. ε´ 8).

Ὅταν ἀποκαλύπτεται ὁ Θεός στόν ἄνθρωπο, φαίνεται ὅτι δημιουργοῦνται δύο ἀντίθετες κινήσεις πού διατηροῦν τήν ἀνθρωπίνη ὕπαρξι στήν ἰσορροπία καί ἁρμονία: ἡ μία, τό θάμβος τοῦ Θεοῦ, τόν ἑλκύει πρός τά πάνω καί ἡ ἄλλη, τό δέος τῆς μηδαμινότητός του, τόν πιέζει πρός τά κάτω. Χάρις στίς δύο αὐτές δυναμικές κινήσεις ζῆ καί ὑπάρχει ὁ ἄνθρωπος.

Σέ μιά μικρή χειρουργική ἐπέμβασι πού μοῦ ἔγινε στήν περιοχή τοῦ προσώπου, αἰσθάνθηκα λιποθυμία… Ὁ γιατρός τότε, μέ μιά δυναμική κίνησι πίεσε τό κεφάλι μου, χαμηλώνοντάς το ἀνάμεσα στά γόνατά μου… Ὅταν, κατά κάποιον τρόπο, ἐπεμβαίνει ὁ Θεός στή ζωή μας, τό μέτωπό μας πρέπει νά ἐγγίζη τό χῶμα. (Γεν. ιζ´ 1-3).



5. «Ἀπό τοῦ νῦν μακαριοῦσί με πᾶσαι αἱ γενεαί» (Λουκ. α´ 48).

Ἡ Παρθένος ἐδῶ προφητεύει γιά τόν ἑαυτό της. Αὐτό πού γιά μᾶς σήμερα φαίνεται φυσικό, γιά τήν Θεοτόκο ἦταν θέμα ἀποκαλύψεως. Τό Ἅγιο Πνεῦμα ἔσυρε τό πέπλο τῆς ἱστορίας καί ἔδειξε στήν Θεοτόκο τήν προσωπική της τύχη. «Μακαριοῦσί με πᾶσαι αἱ γενεαί» τοῦ μέλλοντος. Ἐκείνη πού ἔμελλε νά γίνη Μητέρα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ θά γινόταν ταυτόχρονα καί τό πιό σημαντικό πρόσωπο ὅλων τῶν γενεῶν. Αὐτή πού θά ἔδινε τήν ἀνθρώπινη φύσι στόν Υἱό καί Λόγο τοῦ Θεοῦ, ἔμελε νά πάρη ἀπ᾿ Αὐτόν —σάν μιά ἀντίδοσι ἰδιωμάτων— ὑπερχρονική τιμή καί δόξα.αν κανείς μπαίνει στόν κόσμο τοῦ Θεοῦ, ἡ ὕπαρξίς του διευρύνεται. Ὁ Ἄβραμ, ὅταν συνέδεσε τήν τύχη του μέ τόν Θεό ἔγινε Ἀβραάμ· ἀπό ἀρχηγός δηλαδή μιᾶς οἰκογένειας, ἔγινε γενάρχης καί πατριάχης πολλῶν λαῶν: «ἰδού ἡ διαθήκη μου μετά σοῦ, καί ἔσῃ πατήρ πλήθους ἐθνῶν» (Γεν. ιζ´ 4 ἑξ.) Ὅποιος μπαίνει στόν κύκλο τοῦ Θεοῦ, μπαίνει στόν κύκλο τῆς αἰωνιότητος. «Τό ἔλαττον ἀπό τοῦ κρείττονος εὐλογεῖται» (Ἑβρ. ζ´ 7). Ὅταν τό μηδέν μπαίνει κοντά στήν μονάδα, χάνει τήν μηδαμινότητά του καί ἀποκτᾶ μεγάλη ἀξία. Ἐκείνη πού ἀξιώθηκε νά γίνη Νύμφη καί Μητέρα τοῦ Νυμφίου Χριστοῦ, πῆρε τήν πρώτη θέσι κοντά στήν Τριαδική Μονάδα.

Ὁ χριστιανός δέν εἶναι παρά ἕνα ἀπό τά πολλά μηδενικά πού βρίσκονται πίσω ἀπό τήν Τριαδική Μονάδα. Μέσα στόν πολυψήφιο αὐτό ἀριθμό ὁ ἄνθρωπος ἀποκτᾶ τρισμέγιστη ἀξία. Ἔξω ὅμως ἀπ᾿ αὐτόν παραμένει ἕνα ἄχρηστο μηδενικό…



6. «Ἐποίησέ μοι μεγαλεῖα ὁ δυνατός» (Λουκ. α´ 49).

Ἡ δοξολογική προσευχή ἀναφέρεται συνήθως στά μεγάλα καί θαυμαστά ἔργα τῆς δημιουργίας, ἡ θεώρησις τῶν ὁποίων προκαλεῖ στόν ἄνθρωπο τόν ὕμνο καί τήν δοξολογία τοῦ Δημιουργοῦ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οἱ δοξολογικοί ψαλμοί. Σχεδόν ὅλοι ἀναφέρονται στά μεγαλειώδη ἔργα τῆς Δημιουργίας καί προσφέρονται σέ Ἐκεῖνον πού «ἐποίησε τόν οὐρανόν καί τήν γῆν, τήν θάλασσαν καί πάντα τά ἐν αὐτοῖς» (Ψαλμ. 145, 6) καί ὁ Ὁποῖος «πάντα ὅσα ἠθέλησεν ἐποίησεν ἐν τῷ οὐρανῷ καί ἐν τῇ γῇ» (Ψαλμ. 134, 6).

Στήν περίπτωσι ὅμως τῆς Παρθένου ὁ δοξολογικός ὕμνος της ἀναφέρεται σέ ὅσα ἐποίησε ὁ Θεός σέ μιά ὕπαρξι τοῦ μικροκόσμου, δηλαδή στήν Θεοτόκο. Πρόκειται βέβαια γιά τή σύλληψι, τήν κυοφορία καί τήν μέλλουσα γέννησι τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Τά ἔργα αὐτά πού συνδέονται μέ τό σχέδιο τῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ Θεοῦ εἶναι πιό μεγαλειώδη ἀπό ἐκεῖνα πού ἀναφέρονται στόν ἄψυχο μακρόκοσμο.

Τή μεγαλειώδη διαδικασία τῆς Ἐνσαρκώσεως τοῦ Θεοῦ ἡ Παρθένος ἀποδίδει στήν παντοδυναμία καί τήν ἁγιότητα τοῦ Δημιουργοῦ. Ἡ παντοδυναμία του ὑπερνικᾶ τήν τάξι τῆς φύσεως (παρθενογέννησις) καί ἡ ἁγιότης του διατηρεῖ τήν ἁγιότητα καί τήν ἀκεραιότητα τῆς Θεοτόκου (ἀειπαρθενία) σέ ὅλες τίς φάσεις τῆς ἐφαρμογῆς τοῦ θείου αὐτοῦ σχεδίου.

Ὁ πιστός τῆς Π. Διαθήκης ἔβλεπε τά «ἔργα τῶν δακτύλων» τοῦ Δημιουργοῦ (Ψαλμ. 8, 4) στόν μακρόκοσμο καί δοξολογοῦσε τόν Κύριο. Οἱ πιστοί τῆς Κ. Διαθήκης ἀρχίζουν νά βλέπουν τά μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ στόν μικρόκοσμο, τόν ἄνθρωπο. Πρώτη ἐπισημαίνει τήν ἀλλαγή ἡ Θεοτόκος. Εἶναι ἡ πρώτη θεολόγος καί ποιήτρια τῆς Κ. Διαθήκης. Ὁ πρῶτος ψαλμωδός καί ὑμνογράφος τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ Παρθένος Μαρία ἦταν ποίημα καί δημιούργημα τῆς παντοδυναμίας καί τῆς ἁγιότητος τοῦ Θεοῦ. Ἡ παναγία μορφή καί ἡ ζωή της ἔμελλε ν᾿ ἀποτελέσουν τό ὡραιότερο ποίημα τῆς ἀνθρωπότητος.


7. «Τό ἔλεος αὐτοῦ εἰς γενεάς γενεῶν τοῖς φοβουμένοις αὐτόν» (Λουκ. α´ 50).

Ἡ Παρθένος ἀπό τήν προσωπική της ἐμπειρία ἀνάγεται τώρα στήν κοινή ἐμπειρία ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Ἀπό τό ἐπί μέρους ὁδηγεῖται στό γενικό. Ὅπως σ᾿ αὐτήν ἐκδηλώθηκε τό θεῖον ἔλεος, ἔτσι ἡ εὐσπλαχνία τοῦ Θεοῦ ἁπλώνεται καί σ᾿ ὅλους τούς ἄλλους. Ἡ εὐσπλαχνική ἐπέμβασις τοῦ Θεοῦ στήν προσωπική της ζωή τήν ὁδηγεῖ στήν διαπίστωσι τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ γιά ὅλους. Ὁ ἕνας πιστός εἶναι μαρτυρία γιά τούς ὑπόλοιπους. Ὁ ἕνας εἶναι λεπτομέρεια τοῦ συνόλου.

Ἡ Παρθένος ἔμελλε νά γίνη μιά ἀκόμη ζωντανή μαρτυρία γιά τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ πού ἐκδηλώθηκε πλούσιο καί στίς γενεές τῆς Π. Διαθήκης. Αὐτή ἦταν ἡ συνισταμένη τοῦ θείου ἐλέους. Ἀπό τήν ἀγάπη πού ὁ Κύριος ἔδειξε στό πανάγιο πρόσωπό της μποροῦμε σάν σέ καθρέφτη νά δοῦμε τόν πλοῦτο τῆς εὐσπλαχνίας μέ τόν ὁποῖο ὁ Θεός ἐκάλυψε ὅλες τίς προχριστιανικές γενεές.

Ἀλλ᾿ ἡ Θεοτόκος ἔγινε ἡ μαρτυρία γιά τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ πού ἐκδηλώθηκε καί μετά ἀπ᾿ αὐτήν, στίς χριστιανικές γενεές. Τό ἔλεος πού ἔδειξε ὁ Θεός στό πρόσωπο τῆς Θεομήτορος βλέπομε νά ἔχη ἀπεριόριστες προεκτάσεις μέσα στήν ἱστορία, ἀπό γενεά σέ γενεά. Τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ πού ἄρχισε νά πηγάζη μέ τήν Ἐνσάρκωσι αὐξάνεται κλιμακωτά καί πλημμυρίζει ὁλοένα καί περισσότερους ἀνθρώπους, ἀπό γενεά σέ γενεά κι αὐτό μέχρις ὅτου καλύψει πάντα τά ἔθνη. Τό πρόσωπο πού συνεκέντρωσε τό μεγαλύτερο ἔλεος τοῦ Θεοῦ μέχρι τήν Ἐνσάρκωσι ἦταν ἡ Θεοτόκος. Καί μετά τήν Ἐνσάρκωσι, τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ πού δόθηκε σ᾿ ὅλες τίς γενεές εἶχε ἀφετηρία του τό πρόσωπο τῆς Θεοτόκου.



8. «Ἐποίησε κράτος ἐν βραχίονι αὐτοῦ» (Λουκ. α´ 51).

Τό θαυμαστό γεγονός τῆς Ἐνσαρκώσεως τοῦ Θεοῦ, στό ὁποῖο ἐκλήθη ἡ Παρθένος Μαρία νά συμμετάσχη προσωπικά, ἦταν μιά ἀπόδειξις καί μαρτυρία γιά τά θαυμαστά ἔργα τῆς παντοδυναμίας τοῦ Θεοῦ πού ἔγιναν στό παρελθόν καί πού θά γίνουν στό μέλλον. Τό παρελθόν, τό παρόν καί τό μέλλον ἑνώνονται μέσα στήν παντοδύναμη παρουσία τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἱστορία δέν εἶναι μιά παρέλασις ἄσχετων γεγονότων. Ἡ ἱστορία δέν εἶναι «τό ποτάμι τοῦ χρόνου πού στό χάος κυλᾶ». Τό παρελθόν, τό παρόν καί τό μέλλον ἔχουν ἕνα κοινό συντελεστή: τό παντοδύναμο χέρι τοῦ Θεοῦ.

Ἡ Παρθένος, ξεκινώντας ἀπ᾿ τό προσωπικό θαυμαστό γεγονός τῆς παντοδυναμίας τοῦ Θεοῦ, κάνει φιλοσοφία καί θεολογία τῆς ἱστορίας. Ἡ ἱστορία—λέγει— γράφεται μέ τό παντοδύναμο χέρι τοῦ Δημιουργοῦ. Προσωπικά ἤ ὁμαδικά περιστατικά ἤ γεγονότα ὀφείλονται στόν ἰσχυρό «βραχίονα» τοῦ Κυρίου.

Πολλοί ἀμφιβάλλουν ἄν ὁ «βραχίων τοῦ Κυρίου» εἶναι καί σήμερα ἀρκετά ἰσχυρός γιά νά ἐλέγξη τά παρόντα «σεσαλευμένα» στοιχεῖα τῆς ἐξελισσομένης ἀνθρωπότητος: πυρηνική ἐνέργεια, ὑπερπληθυσμός, μόλυνσις τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος, ἀλλοτρίωσις τοῦ ἀνθρώπου κλπ. Ὅσοι ἀμφιβάλλουν, ἄς ἀκολουθήσουν τήν μέθοδο τῆς Θεοτόκου. Μιά ματιά στό παρελθόν καί στό παρόν — προσωπικό καί ὁμαδικό— θά τούς πείσει καί γιά τό μέλλον· θά τούς δείξη ὅτι «ὁ βραχίων Κυρίου» δέν ἔγινε ἀσθενέστερος, ὥστε νά μή μπορῆ νά ἐλέγξη καί τά μελλοντικά γεγονότα. Ὅσοι μαζί μέ τή Θεοτόκο θά φιλοσοφήσουν καί θά θεολογήσουν πάνω στήν ἱστορία καί τήν πορεία της τελικά θά ὁμολογήσουν ὅτι ἡ παντοδύναμη παρουσία τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ πιό βασικός καί θετικός παράγων πού ἐπηρεάζει, κατευθύνει καί δίνει νόημα στά γεγονότα τοῦ παρελθόντος, τοῦ παρόντος καί τοῦ μέλλοντος, στήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος καί τοῦ κόσμου.



9. «Διεσκόρπισεν ὑπερηφάνους διανοίᾳ καρδίας αὐτῶν» (Λουκ. α´ 51).

Ἡ Παρθένος τώρα ἀναφέρεται σέ συγκεκριμένα περιστατικά τῆς ἱστορίας πού φανερώνουν τήν παντοδύναμη ἐπέμβασι τοῦ Δημιουργοῦ. Πρόκειται γιά τίς περιπτώσεις πού ὁ Θεός ἐπεμβαίνει καί ματαιώνει τά ὑπεροπτικά σχέδια καί διαλύει τά ματαιόδοξα ἔργα τῶν ἀνθρώπων.

Ἀπό τήν ἀρχαιότητα ἀκόμη ἡ ὑπερηφάνεια, «τό ὑπερφρονεῖν παρ᾿ ὅ δεῖ φρονεῖν» (Ρωμ. ιβ´ 3) ἐθεωρεῖτο τό μεγαλύτερο ἁμάρτημα τοῦ ἀνθρώπου. Ἦταν ἡ «ὕβρις» πρός τόν Θεό. Ὁ μικρός, θνητός καί φθαρτός ἄνθρωπος νά ὑψώνη τό ἀνάστημά του μπροστά στόν παντοδύναμο καί αἰώνιο Θεό. Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες, τόσο οἱ φιλόσοφοι ὅσο καί οἱ τραγωδοί, μᾶς κληροδότησαν μοναδικά κείμενα πάνω στό θέμα αὐτό: «Ζεύς μεγάλης γλώσσης κόμπους (=κομπορρημοσύνες) ὑπερεχθαίρει (=μισεῖ θανάσιμα)» (Σοφ. Ἀντιγόνη, 127). Καί ὁ Πύργος τῆς Βαβέλ (Γέν. ια´ 1-9) θά παραμείνη χαρακτηριστικό δεῖγμα τῆς ἀλαζονικῆς διαστροφῆς τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά καί μαρτυρία τῆς ἀμέσου ἐπεμβάσεως τοῦ Θεοῦ.

Ὁ ἐπηρμένος καί ὑπερήφανος νοῦς εἶναι ὅ,τι χρειάζεται γιά νά ὁδηγήση τόν ἄνθρωπο σέ λανθασμένη κατεύθυνσι, σέ ὕβρι καί ἀσέβεια πρός τόν Θεό. Γι᾿ αὐτό καί ἡ ἀντίθεσις τοῦ Θεοῦ εἶναι ἄμεση: «Θεός ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται» (Παρ. Γ´ 34). Ἡ ἐπέμβασις τοῦ Θεοῦ στίς περιπτώσεις αὐτές δέν πρέπει νά θεωρεῖται ἀρνητικά (σάν τιμωρία), ἀλλά θετικά (σάν φιλανθρωπία). Διότι στήν πραγματικότητα ἐμποδίζει τόν ἄνθρωπο νά προχωρήση σέ κάτι πού θά τοῦ προκαλέση μεγαλύτερες συμφορές… Ἔτσι ἡ ἐπέμβασις τοῦ Θεοῦ ἀποδεικνύεται κι ἐδῶ φιλάνθρωπη καί εὐεργετική.



10. «Καθεῖλε δυνάστας ἀπό θρόνων καί ὕψωσε ταπεινούς» (Λουκ. α´ 52).

Οἱ καταχρασταί τῆς ἐξουσίας εἶναι οἱ δεύτεροι πού δέχονται τήν ἄμεση ἐπέμβασι τοῦ Θεοῦ. Ὅσοι ἀποκτοῦν δύναμι καί τή χρησιμοποιοῦν γιά τήν καταπίεσι καί τή καταδυνάστευσι τῶν λαῶν· οἱ ἰσχυροί γενικά, πού ἐξασφαλίζουν πολιτική, στρατιωτική, κοινωνική καί θρησκευτική δύναμι· ὅσοι ἀναρριχόνται στούς θρόνους τῆς ζωῆς καί γίνονται αὐθέντες καί διαχειρισταί τῆς ἐλευθερίας τῶν ἄλλων· αὐτοί πού συνήθως εἶναι ὑπερήφανοι καί ἀλαζόνες —ὅλοι αὐτοί προκαλοῦν τήν ἄμεση ἐπέμβασι τοῦ Θεοῦ. Διότι ἡ ζωή, ἡ τιμή καί ἡ ἐλευθερία τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἀγαθά πού δόθηκαν ἀπ᾿ τόν ἴδιο τόν Δημιουργό. Καί Ἐκεῖνος δέν ἐπιτρέπει νά καταπατοῦνται οἱ ἀναφαίρετες αὐτές δωρεές του πρός τά δημιουργήματά του. «Οὐκ ἀφήσει τήν ράβδον τῶν ἁμαρτωλῶν ἐπί τόν κλῆρον τῶν δικαίων» (Ψαλμ. 124, 3).

Ἡ ἐξουσία, ὅταν δέν προέρχεται ἐκ τοῦ Θεοῦ, γίνεται «σύντριμμα καί ταλαιπωρία» γι᾿ αὐτούς πού τήν κατακτοῦν, «πατώντας ἐπί τῶν πτωμάτων» τῶν ἄλλων. Ὁ θρόνος, στόν ὁποῖο ἀναρριχᾶται κάποιος, ἀνατρέποντας τόν φυσικό του κάτοχο ζζἀποδεικνύεται τελικά ἀσταθής γιά τόν ἐπιβήτορα. Θρόνος ἤ θέσι πού κατακτήθηκε μέ ἀδικίες, συναλλαγές καί ἐγκλήματα δέν πρόκειται ποτέ νά στεριώση.

Ἡ Παρθένος Μαρία ἔμελλε νά γίνη ὄργανο ἀποκαταστάσεως τῆς δικαιοσύνης τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεάνθρωπος Υἱός της θά ἀνέτρεπε τό «κατεστημένο» τῆς ἐποχῆς του, τούς ἰσχυρούς τῆς μέρας, τούς Γραμματεῖς καί Φαρισαίους, τούς «δοκοῦντας ἄρχειν» (Μαρκ. ι´ 42) καί θά ἀνύψωνε τούς «πτωχούς τῷ πνεύματι» (Ματθ. ε´ 3), τούς τελῶνες καί ἁμαρτωλούς, τούς ψαράδες τῆς Γαλιλαίας, τήν Παρθένο τῆς Ναζαρέτ.

Ὁ χριστιανός δέν πρέπει ποτέ νά καταφεύγη στή συναλλαγή γιά νά ἀποκτήση μιά θέση, γιά ν᾿ ἀποκτήση δύναμι καί ἐξουσία. Ἔστω καί ἄν ἔχη καλές διαθέσεις γιά τήν μετέπειτα καλή διαχείρησι τῆς ἐξουσίας. Ἐπίσης, ἐκεῖνος πού πιστεύει στόν Χριστό δέν πρέπει ποτέ νά γίνη «κατεστημένο» καταδυναστεύσεως καί κατατυραννήσεως τῶν ἄλλων· «δεσπότης καί αὐθέντης» τῶν ὑφισταμένων. Ἀντίθετα, ὁ χριστιανός πρέπει νά γίνεται ὄργανο στά χέρια τοῦ Θεοῦ, γιά τήν ἀποκατάστασι τῆς ἐλευθερίας, τῆς δικαιοσύνης καί τῆς ἰσότητος μεταξύ τῶν ἀνθρώπων τῆς ἐποχῆς του.



11. «Πεινῶντας ἐνέπλησεν ἀγαθῶν καί πλουτοῦντας ἐξαπέστειλε κενούς» (Λουκ. α´ 53).

Ὁ Θεός ἐπεμβαίνει καί σέ μιά τρίτη κατηγορία ἀνθρώπων, λέει ἡ Παρθένος Μαρία, συνεχίζοντας τήν Ὠδή της: στούς πλουσίους. Ὅσοι πιστεύουν στό χρῆμα· ὅσοι βασίζονται στή δύναμι τοῦ χρήματος· ὅσοι νοιώθουν ἀσφαλισμένοι στόν πλοῦτο, ἔρχεται στιγμή πού γίνονται φτωχότεροι τῶν φτωχῶν. Εἶναι ἡ πιό κοινή ἐμπειρία σέ ὅλους τούς κοινούς θνητούς!

Ὑπάρχει ὅμως καί ἡ ἄλλη πλευρά: ἡ αὐτάρκεια τῶν φτωχῶν. Δέν πρόκειται ἐδῶ γιά τό φτωχό πού δέν πιστεύει στόν Θεό ἤ τεμπελιάζει ἤ δέν ἐργάζεται τίμια ἤ σπαταλάει σέ ἀσωτεῖες τό μεροκάματό του. Πρόκειται γιά τό φτωχό πού πιστεύει στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ καί ἐξαρτᾶται ἀπό τόν Θεό: Πρόκειται γιά τό φτωχό πού ἐργάζεται μέ τιμιότητα καί δικαιοσύνη καί πού χρησιμοποιεῖ μέ σύνεσι καί σωφροσύνη τά λίγα εἰσοδήματά του.

Σ᾿ ἕνα τέτοιο ἄνθρωπο τά λίγα τοῦ φθάνουν. Ὄχι ὅτι δέν θά ἤθελε νά ἔχη περισσότερα. Τά περισσότερα τά περιμένει ἀπό τόν Θεό. Στήν ὥρα τους. Αὐτός ἐν τῷ μεταξύ συνεχίζει νά ζῆ καί νά ἐργάζεται τίμια.

Ἡ ἀρχή αὐτή τῆς Θεοτόκου ἦταν καί τό «πιστεύω» τῶν φτωχῶν πατέρων μας. Ἀπό τά κακοτράχαλα βουνά τῆς πατρίδος μας κατέβαιναν στίς πολιτεῖες τοῦ κάμπου. Ξυπόλυτοι. Γυμνοί. Ἀδέκαροι! Καί ἄρχιζαν νά ἐργάζωνται, παιδιά μόλις 11-13 ἐτῶν! Καί ὄχι ὀκτάωρο, ἀλλά ὁλημερίς. Μικρά καί ἀσήμαντα τά κέρδη. Ἀρκοῦσαν μόνο γιά τήν προσωπική τους ἐπιβίωσι. Μόνο ὕστερ᾿ ἀπό 20 καί πλέον ἐτῶν σκληρῆς προσωπικῆς ἐργασίας ἄρχιζαν νά γνωρίζουν τό κέρδος, τήν καλλιτέρευσι, κάποια στοιχειώδη ἄνεσι καί ὕστερα τόν πλοῦτο. Ἀλλά καί τόν πλοῦτο αὐτό δέν τόν θεωροῦσαν δικό τους. Δέν τόν χαίρονταν. Δέν τόν σπαταλοῦσαν γιά τόν ἑαυτό τους. Οἱ ἴδιοι, μαθημένοι δεκάδες χρόνια νά ζοῦν μέ ἀνήκουστες στερήσεις, δέν χρησιμοποιοῦσαν γιά τόν ἑαυτό τους παρά ἐλάχιστα. Τά πολλά τά προώριζαν γιά τούς ἄλλους. Γιά τά παιδιά τους, τήν πόλι τους, τό χωριό τους, τήν πατρίδα. Δέν ὑπάρχει καλύτερο σχόλιο γιά τόν λόγο τοῦ Ἰησοῦ «κατά Θεόν πλουτεῖν» (Λουκ. ιβ´ 21).

Παίρνοντας ἡ Ἐκκλησία ἀπό τά χείλη τῆς Παρθένου τόν ὡραῖο αὐτό στίχο τῆς Ὠδῆς της τόν ἔκανε καί δικό της πιστεύω: «Πλούσιοι ἐπτώχευσαν καί ἐπείνασαν, οἱ δέ ἐκζητοῦντες τόν Κύριον οὐκ ἐλαττωθήσονται παντός ἀγαθοῦ».

Ὅσοι ἀγαποῦμε τήν Θεοτόκο δέν μπορεῖ παρά νά ἔχωμε μαζί της τίς ἴδιες ἀπόψεις.



12. «Ἀντελάβετο Ἰσραήλ παιδός αὐτοῦ» (Λουκ. α´ 54).

Ἡ ἐνσάρκωσις τοῦ Θεοῦ ἦταν συγχρόνως καί ἐνσάρκωσις τῶν ὑποσχέσεων τοῦ Θεοῦ πρός τούς πιστούς Ἰσραηλίτες. Ὁ Θεός διά τοῦ Μεσσίου ἔμελλε νά ἐκπληρώση ὅλες τίς ὑποσχέσεις του «πρός τούς πατέρες ἡμῶν» —λέει ἡ Παρθένος— «τῷ Ἀβράμ καί τῷ σπέρματι αὐτοῦ εἰς τόν αἰῶνα»! Ἡ Θεοτόκος βρίσκεται σέ πλεονεκτική θέσι, ἀπ᾿ τήν ὁποία βλέπει τήν ἱστορία τῆς πατρίδος της. Μέ τόν φακό τῆς Ἐνσαρκώσεως βλέπει πιό καθαρά τά γεγονότα τῆς ἱστορίας καί τά ἑρμηνεύει εὐκολώτερα καί τά κατανοεῖ βαθύτερα. Οἱ προσωπικές της ἐμπειρίες τήν βοηθοῦν τώρα νά κατανοήσει καλύτερα τήν γενικώτερη ἱστορία τοῦ τόπου της καί τοῦ κόσμου ὁλοκλήρου.

Γιά νά κατανοήση κανείς τήν ἱστορία πρέπει νά τήν διαβάση μέσα ἀπ᾿ τόν κρυστάλλινο φακό τῆς Ἐνσαρκώσεως. Ἡ Ἐνσάρκωσις τοῦ Θεοῦ εἶναι τό μυστικό κλειδί τῆς κατανοήσεως τῶν γεγονότων τῆς ἱστορίας τοῦ παρελθόντος, τοῦ παρόντος καί τοῦ μέλλοντος. Χωρίς τήν Ἐνσάρκωσι ἡ ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος φαίνεται τυχαία καί ἄσκοπη. Ἕνα παιδί —λέει τό ἀνέκδοτο— προσπαθεῖ νά ταιριάση ἕναν χάρτη πού εἶναι κομμένος σέ μικρά κομμάτια, διαφορετικοῦ σχήματος. Ἐπειδή δυσκολεύεται, κάποιος γιά νά τό διευκολύνη τοῦ λέει: «Πίσω ἀπό τόν χάρτη ὑπάρχει μιά Εἰκόνα. Φτιάξε πρῶτα τήν Εἰκόνα καί ὁ χάρτης ἀπ᾿ τήν ἄλλη μεριά θά ταιριάξη μόνος του»!

Τά γεγονότα τῆς ἱστορίας, αὐτά καθ᾿ ἑαυτά, φαίνονται ἄσχετα μεταξύ τους. Ὅταν ὅμως τά δοῦμε ὑπό τό πρῖσμα τῆς Ἐνσαρκώσεως, τότε τά πιό ἀσήμαντα περιστατικά ἀποκτοῦν ἕνα μεγάλο νόημα.

Τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τή ζωή μας. Ἡ ὕπαρξις τοῦ καθενός μας μέσα στόν Γαλαξία τοῦ σύμπαντος ἔχει τόση ἀξία ὅση καί ἕνα μόριο σκόνης. Ὅταν ὅμως τή δοῦμε ὑπό τό πρῖσμα τῆς αἰωνιότητος (SUB SPECIAE AETERNITATIS), τότε ἀποκτᾶ αἰώνια ἀξία. Τόσο μεγάλη ἀξία, ὥστε ὄχι μόνο ὁ Γαλαξίας, ἀλλά τό Σύμπαν ὁλόκληρο νά μή μπορῆ νά ἰσοφαρίση τήν ἀξία μιᾶς καί μόνης ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως: «Τί ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐάν κερδήσῃ τόν κόσμον ὅλον καί ζημιωθῇ τήν ψυχήν αὐτοῦ»; εἶπε ὁ Κύριος (Μαρκ. η´ 36).

Τίποτε ἄς μή μᾶς σταματᾶ

πηγή

«Ο προφήτης Νάθαν ήταν πνευματικός πατέρας και διδάσκαλος του Βασιλέως Δαβίδ. Το Άγιον Πνεύμα φανέρωσε στον Προφήτη ότι ο Δαβίδ επρόκειτο να παραβεί το θέλημα του Θεού και να πέσει στο αμάρτημα της μοιχείας. Ο Προφήτης τότε έσπευσε να αναγγείλει στον Βασιλέα τον κίνδυνο που διέτρεχε…
Δυστυχώς όμως ο διάβολος εμπόδισε τον Προφήτη να εκπληρώσει το σχέδιό του. Ο Νάθαν, πορευόμενος προς το Παλάτι, βρήκε μπροστά του πεσμένο ένα σκοτωμένο. Στάθηκε, άνοιξε ένα λάκκο και τον έθαψε.
Εν τω μεταξύ , ο Δαβίδ έπεσε στο αμάρτημα. Ο Νάθαν το διεγνώρισε . Επέστρεψε στο σπίτι του και άρχισε να κλαίει και να οδύρεται» ( Συναξάρι ,26 Δεκεμβρίου) .
Στα πνευματικά θέματα δεν χωράει αναβολή. Ούτε για λίγη ώρα. Ο διάβολος που πληροφορείται τις αποφάσεις μας, ενεργεί αμέσως, για τη  ματαίωσή τους.

 Πόσο καλά δεν έγιναν και δεν γίνονται εξαιτίας της αναβολής. Η αναβολή πάντοτε είναι υπέρ του διαβόλου. Είναι ο χρόνος και η ευκαιρία του διαβόλου.
Ακόμη και καλές απασχολήσεις μπορεί να γίνουν εμπόδιο για άλλες καλύτερες. Ο προφήτης Νάθαν έθαψε ένα νεκρό και έχασε τη δυνατότητα να προφυλάξει τον Βασιλέα Δαβίδ από την αμαρτία. Όταν ξεκινάμε να κάνουμε κάτι καλό, πριν από μας και με μεγαλύτερη ταχύτητα τρέχει ο διάβολος, σπέρνοντας στο δρόμο μας παγίδες και εμπόδια.
 Έχοντας αυτό υπ’ όψιν , τίποτε ας μη μας σταματά, όταν ξεκινάμε για ένα αγαθό σκοπό. Ακόμη και ένα λεπτό αργοπορία ή καθυστέρηση είναι αρκετός χρόνος, για να μας προλάβει ο διάβολος και να καταστρέψει αυτό που σπεύδαμε εμείς να πετύχουμε.
 Αν δεν αναβάλαμε, αν σπεύδαμε πόσα κακά θα προλαβαίναμε ! Και, αντίθετα. Πόσα κακά συμβαίνουν στη ζωή μας και στη ζωή των αδελφών μας, γιατί αναβάλαμε, γιατί αργήσαμε να ξεκινήσουμε , γιατί καθυστερήσαμε στο δρόμο λίγα μόλις δευτερόλεπτα…

Από το βιβλίο: «+ Μητροπολίτου Αχελώου
ΕΥΘΥΜΙΟΥ (Κ. ΣΤΥΛΙΟΥ)
ΟΙ ΑΕΤΟΙ
Ορθόδοξο Θεολογικό Αγιολόγιο»
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Η Πτώση των Πρωτοπλάστων-του Επισκόπου Αχελώου Ευθυμίου

του Επισκόπου Αχελώου Ευθυμίου

Για τη χριστιανική θεώρηση των θεμάτων του ανθρώπου καί του κόσμου βασική καί ουσιαστική σημασία έχει η Πτώση, η απομάκρυνση δηλαδή των πρώτων ανθρώπων από τον Θεό. Το ιστορικό αυτό γεγονός είχε βαθειές καί ουσιαστικές (οντολογικές) συνέπειες στην ανθρώπινη φύση, στον τρόπο της ζωής του ανθρώπου καί στο φυσικό περιβάλλον. Άλλος ήταν ο άνθρωπος πρίν καί διαφορετικός μετά την Πτώση...

Ο προπτωτικός άνθρωπος ήταν «λίαν καλός», σχεδόν τέλειος, Βασιλεύς της Κτίσεως, «εικόνα» του Θεού! Όλες οι ψυχοσωματικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού λειτουργούσαν αρμονικά καί το πνεύμα καθοδηγούσε το σώμα. Οι σχέσεις των ανθρώπων με τον Θεό καί μεταξύ τους (άνδρα καί γυναίκας) ήταν αρμονικές, φιλικές καί ευχάριστες. Ειδικότερα, η σχέση των Πρωτοπλάστων με το Δημιουργό τους καί η καθημερινή επαφή τους μαζί του είχε παιδαγωγικό χαρακτήρα. Στην καθημερινή τους επικοινωνία ο Θεός τους αποκάλυπτε τα μυστικά της ζωής καί της δημιουργίας καί τους καθοδηγούσε στην ολοκλήρωση καί τελειοποίηση τους.

Αυτό όμως δεν κράτησε πολύ. Η παραδείσια παιδαγωγία του ανθρώπου διακόπηκε καί οι μαθητές έφυγαν από το θεϊκό σχολείο, πρίν ο Θείος Παιδαγωγός ολοκληρώσει το μορφωτικό του πρόγραμμα. Κι αυτό έγινε γιατί ένας τρίτος καί άγνωστος παράγων (ο διάβολος) τούς κάλεσε να διακόψουν τις σχέσεις τους με τον Θεό καί Δημιουργό τους καί να προσπαθήσουν να γίνουν μόνοι τους θεοί! Καί το σημαντικό στην υπόθεση αυτή ήταν ότι οι ανώριμοι πνευματικά πρωτόπλαστοι-μαθητές δέχθηκαν τις δελεαστικές προτάσεις του Πειρασμού, πού σημειωτέον ήταν τελείως αντίθετες με τις υποδείξεις καί τις διδαχές του Μεγάλου Παιδαγωγού τους! Αυτή ήταν καί η Πτώση των Πρωτοπλάστων: απέρριψαν το θεϊκό σχέδιο καί τον τρόπο ζωής πού τους υποδείκνυε ο Θεός καί ακολούθησαν τις υποδείξεις ενός άγνωστου παράγοντα για μια απατηλή καί ψεύτικη θέωση.

Έτσι άρχισε η μεταπτωτική ζωή που είναι τελείως διαφορετική από την προηγούμενη, προπτωτική καί παραδείσια ζωή. Η μεταπτωτική περίοδος της ιστορίας του ανθρώπου χαρακτηρίζεται από τις σημαντικές συνέπειες πού είχε η Πτώση στον ψυχοσωματικό οργανισμό του ανθρώπου καί στις σχέσεις του με τον Θεό καί τον κόσμο.

Η αλλοίωση της ανθρώπινης ύπαρξης

Το προπατορικό αμάρτημα, ως αλλοτρίωση καί απομάκρυνση του ανθρώπου από την θεοκοσμική κοινωνία προκάλεσε την ουσιαστική αλλοτρίωση καί αλλοίωση της ψυχοσωματικής ανθρώπινης ύπαρξης. Οι σημαντικότερες αλλοιώσεις πού προκάλεσε στην ανθρώπινη φύση το προπατορικό αμάρτημα ήταν οι εξής:

1) Η αλλοίωση του σώματος. Το σώμα του ανθρώπου, πρίν από την Πτώση, ήταν «λίαν καλό». Τρία ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά του τέλειου αυτού προπτωτικού ανθρωπίνου σώματος: Η λεπτότητα καί ελαφρότητα των υλικών συστατικών του, η απουσία παθών (κόπου, πόνου, αρρώστιας) καί η ισόρροπη λειτουργία του με το πνεύμα, στο οποίο καί έδινε την προτεραιότητα. Μετά όμως την Πτώση, το ανθρώπινο σώμα αλλοιώθηκε προς το χειρότερο. Τα υλικά συστατικά του έγιναν παχύτερα καί βαρύτερα. Οι οργανικές λειτουργίες αποδιοργανώθηκαν καί αποπροσανατολίσθηκαν καί με την εισβολή των διαφόρων παθών το σώμα έγινε γενικά φθαρτό καί θνητό!

2) Η αποδυνάμωση τον πνεύματος. Ένα από τα χαρίσματα που είχε δώσει ο Θεός στον άνθρωπο (= χαρίσματα του «κατ' εικόνα») ήταν καί η γνωστική πληρότητα. Έτσι ο άνθρωπος διέθετε έξοχες διανοητικές καί πνευματικές ικανότητες. Γνώριζε τη φύση των άψυχων καί έμψυχων δημιουργημάτων, των όποιων είχε καταστεί βασιλεύς (Βλ. Γεν. β' 19-20,23). Ο πρώτος άνθρωπος επομένως ήταν προικισμένος με γνωστική πληρότητα, δηλαδή με σοφία. Όταν ο άνθρωπος απομακρύνθηκε από την Πηγή της σοφίας καί της γνώσεως, άρχισε να χάνει την ευρύτητα καί πληρότητα των γνώσεων του. Ο άνθρωπος από σοφός καί σχεδόν παντογνώστης έγινε σιγά-σιγά μωρός καί στερημένος από κάθε γνώση, tabula rasa (= λευκό χαρτί). Έτσι, τώρα για να αφυπνισθεί το πνεύμα του καί για ν' αποκτήσει τις απαραίτητες γνώσεις χρειάζεται μακροχρόνια προσπάθεια (πρβλ. την εξελικτική πορεία της γνώσης: άναρθρες κραυγές, λέξεις, αλφαβητάριο, σχολείο, αλλεπάλληλες βαθμίδες της εκπαίδευσης κ.λπ.).

3) H κυριαρχία των παθών. Πρίν από την Πτώση, ο άνθρωπος ήταν κυρίαρχος των ψυχοσωματικών του λειτουργιών. Η ελεύθερη θέληση του είχε απόλυτο έλεγχο στις αισθητικές, λογικές καί βιολογικές λειτουργίες. Με τον τρόπο αυτό η ψυχοσωματική φύση του ανθρώπου λειτουργούσε ομαλά καί αρμονικά. Μετά την Πτώση, η αρμονία αυτή άρχισε σιγά-σιγά να χαλαρώνει καί να διασαλεύεται. Η θέληση άρχισε να εξασθενεί καί να χάνει τον έλεγχο των άλλων λειτουργιών. Ειδικότερα, ο άνθρωπος έπαυσε να ελέγχει κυρίως τις βιολογικές καί σωματικές λειτουργίες, σε τέτοιο βαθμό ώστε να κυριαρχείται απ’ αυτές. Με τον τρόπο αυτό η ανθρώπινη ύπαρξη καί ζωή άρχισε να κυριαρχείται από τις κατώτερες βιολογικές καί σωματικές λειτουργίες. Έτσι ο άνθρωπος έγινε έρμαιο (= αντικείμενο που φέρεται εδώ καί κει) των παθών καί επιθυμιών του, όχι πολύ διαφορετικός από τα άλογα ζώα της δημιουργίας.

4) Η τροπή προς το κακό. Μετά το πρώτο (το προπατορικό) αμάρτημα ο άνθρωπος συνήθισε να κάνει καί άλλα αμαρτήματα. Η ανθρώπινη φύση πήρε μια τροπή προς το κακό. Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος ευκολότερα κάνει το κακό καί δυσκολότερα το καλό. Την κατάσταση αυτή περιγράφει ο απόστολος Παύλος με τα εξής υπέροχα λόγια: «Θέλω να κάνω το καλό, αλλά δεν μπορώ. Έτσι, δεν κάνω το καλό πού θέλω, αλλά το κακό πού δεν θέλω» (Ρωμ. ζ' 18-19).

Η αλλοιωμένη φύση, ως κακή κληρονομιά της ανθρωπότητας: Οι πρώτοι άνθρωποι άρχισαν να τεκνογονούν καί να αναπαράγονται μετά το προπατορικό αμάρτημα (Γεν. δ' 1). Αυτό σημαίνει ότι το πρώτο ανθρώπινο ζευγάρι, ο Αδάμ καί η Εύα, μετέδωσαν στα παιδιά καί στους απογόνους τους την αλλοιωμένη καί αλλοτριωμένη ανθρώπινη φύση. Έτσι, όλοι οι άνθρωποι αποκτούν κληρονομικά την αλλοιωμένη αδαμική φύση, γιατί ολόκληρο το ανθρώπινο γένος κατάγεται φυσιολογικά από τους Πρωτοπλάστους.

Οι απόγονοι βέβαια των πρωτοπλάστων δεν έχουν ασφαλώς καμιά ευθύνη για το προπατορικό αμάρτημα. Εκείνο πού κληρονομούν φυσιολογικά είναι η αλλοιωμένη καί αλλοτριωμένη ανθρώπινη φύση, ειδικότερα κληρονομούν τη φθαρτότητα, αμαρτωλότητα καί θνητότητα. Μόνο ο Ιησούς Χριστός, επειδή συνελήφθη υπερφυσικά (χωρίς το αλλοιωμένο σπέρμα του Αδάμ) δεν κληρονόμησε την αρρωστημένη αδαμική φύση…

Συμπέρασμα

Οι σημερινοί άνθρωποι δεν ευθύνονται για το αμάρτημα των πρωτοπλάστων. Εκείνο πού συμβαίνει είναι ότι, σαν απόγονοι του Αδάμ καί της Εύας κληρονομούν φυσιολογικά την αλλοιωμένη ανθρώπινη φύση καί, ειδικότερα, τη φθαρτότητα, την αμαρτωλότητα καί τη θνητότητα.

Βιβλιογραφία: «Αθώος» Επισκόπου Αχελώου Ευθυμίου – Εκδ. 

Αποστολική Διακονία

πηγή

Πατέρες καὶ πνευματικὰ τέκνα

Εὐθύμιος Στύλιος (Μητροπολίτης Ἀχελώου)

«Ἐὰν μύριους παιδαγωγοὺς ἔχητε ἐν Χριστῷ, ἀλλ' οὐ πολλοὺς πατέρες»

Προοίμιον: Γιατί τοὺς τρεῖς Ἱεράρχες Βασίλειο, Γρηγόριο καὶ Χρυσόστομο τοὺς λέμε «Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας»; Τί σημαίνει ὁ ὅρος «πατέρες τῆς Ἐκκλησίας»;

α. Μιὰ πνευματικὴ γέννηση: Ἡ πίστη καὶ ὁ χριστιανικὸς τρόπος ζωῆς δὲν εἶναι κάτι ποὺ μαθαίνουμε ἢ ἀποκτοῦμε. Εἶναι μία γέννηση. Τὸ νὰ ἐγκαταλείψει κανεὶς τὸ σκοτάδι τῆς ἄγνοιας καὶ τῆς πλάνης καὶ νὰ πιστέψει στὸν Χριστό, σημαίνει ὅτι ξαναγεννήθηκε σὲ μιὰ νέα ζωή. Πρόκειται γιὰ μιὰ πνευματικὴ γέννηση. Τὴ γέννηση αὐτὴ τὴν πραγματοποιεῖ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, ὁ Θεός, εἶναι «γέννησις ἄνωθεν», ὅπως εἶπεν ὁ Χριστὸς (Ἰωαν. γ' 3).

β. Οἱ Πατέρες μας στὴν ἐν Χριστῷ ζωή: Ὅπως στὸ ἔργο τῆς βιολογικῆς γέννησης, ὁ Θεὸς χρησιμοποιεῖ τοὺς γονεῖς, ἔτσι καὶ στὸ ἔργο τῆς πνευματικῆς ἀναγεννήσεως, ὁ Θεὸς χρησιμοποιεῖ καὶ ἀνθρώπους. Στὴν προκειμένη περίπτωση, ὁ Θεὸς χρησιμοποιεῖ τοὺς ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας, τοὺς Ἐπισκόπους καὶ ἱερεῖς. Τὸ Ἅγιον Πνεῦμα ἀναγεννᾶ τὸν ἄνθρωπο. Οἱ ἐκκλησιαστικοὶ ποιμένες καλλιεργοῦν τὸ φυτὸ τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς, μὲ τὸν λόγο, τὴν προσευχή, τὰ ἱερὰ μυστήρια, μὲ κόπο καὶ δάκρυα... «Αὐτοὶ ἀγρυπνοῦσιν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν» (Ἑβρ. ιγ' 17). Γι' αὐτὸ καὶ ὁ Παῦλος λέγει στοὺς χριστιανούς: «Ἐὰν μύριους παιδαγωγούς...»!

Ἐπίλογος: Στὴν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, τὸν ὁποιοδήποτε ἱερωμένο τὸν ἀποκαλοῦμε «Πατέρα»! Τὸ ὡραῖο αὐτὸ ὀρθόδοξο ἔθιμο ἔχει δύο ἀναφορές: πρῶτα σὲ μᾶς τοὺς ἴδιους, τοὺς ἱερωμένους, διότι μᾶς ὑπενθυμίζει τὴν κλήση νὰ γινόμαστε πνευματικοὶ πατέρες. Ἔπειτα καὶ σὲ σᾶς τοὺς πιστούς, διότι σᾶς ὑπενθυμίζει νὰ γίνεσθε πνευματικὰ τέκνα. Ὅλοι δέ, Ἱερωμένοι καὶ λαϊκοὶ ἔχομε τὴν κλήση νὰ γινόμαστε πνευματικὰ τέκνα τῶν μεγάλων καὶ ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας.

(1972)

Τρεῖς Ἱεράρχαι καὶ ἡ σύγχρονη ἀθεΐα

Εὐθύμιος Στύλιος (Μητροπολίτης Ἀχελώου)

 

«Ἡττᾶται ἡ θρασύτης τῶν αἱρέσεων»

Προοίμιον: Τὸ φαινόμενο τῆς ἀθεΐας ἐμφανίσθηκε στὴ Δύση καὶ ἔγινε μεγάλο καὶ ἐπικίνδυνο παγκόσμιο ρεῦμα, τὸ ὁποῖο ἐπλήρωσε ἀκριβὰ ὁ Δυτικὸς Πολιτισμὸς κατὰ τὸν 20όν αἰώνα. Τὸ φαινόμενο τῆς ἀθεΐας, ἐξάλλου, ἐμφανίσθηκε στοὺς κόλπους τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας, ὡς ἀντίδραση τῶν ἐπιστημόνων γιὰ τὶς αὐθαιρεσίες καὶ τὴν σκληρότητα τῆς Ἐκκλησίας αὐτῆς (Ἱερὰ Ἐξέταση κ.λ.π.). Στὸ χῶρο, ὅμως, τῆς Ἀνατολῆς, δὲν ὑπῆρξε ποτὲ πρόβλημα στὶς σχέσεις μεταξὺ τῶν ἐπιστημόνων καὶ τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ τοῦτο τὸ ὀφείλουμε στοὺς τρεῖς μεγάλους Ἱεράρχες ποὺ γιορτάζουμε σήμερα.

α. Ἦσαν ἐπιστήμονες: Ἦσαν λόγιοι ἱεράρχαι, μὲ μακρὲς σπουδὲς καὶ μεγάλη ἀκαδημαϊκὴ κατάρτιση. Ὁ Βασίλειος καὶ ὁ Γρηγόριος εἶχαν φοιτήσει καὶ στὸ Πανεπιστήμιο τῶν Ἀθηνῶν τῆς ἐποχῆς τους. Ὁ Γρηγόριος λέγει γιὰ τὸν Βασίλειο, ὅτι γνώριζε ὅλες τὶς ἐπιστῆμες ὅπως ἄλλοι γνωρίζουν μία καὶ μόνη. Ἦσαν ἐπιστήμονες καὶ ἅγιοι μαζί. Μὲ τὸν προσωπικὸ αὐτὸ τρόπο, ἔλυσαν τὸ θέμα τῶν σχέσεων ἐπιστήμης καὶ πίστεως. Οἱ τρεῖς Ἱεράρχαι διεκήρυτταν μὲ τὴ ζωή τους ὅτι πίστη καὶ ἐπιστήμη δὲν εἶναι δύο πράγματα ἀσυμβίβαστα...

β. Ὑπηρέτησαν τὴν ἀλήθεια: Ἡ Ἐκκλησία, ὅπως τὴν ἴδρυσεν ὁ Χριστὸς καὶ οἱ Ἀπόστολοι, εἶναι χῶρος φωτός, ἀλήθειας καὶ ζωῆς. Ὁ ἐπιστήμων, ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος, ἀναζητεῖ τὸ φῶς καὶ τὴν ἀλήθεια μὲ τὸ δικό του τρόπο. Οἱ τρεῖς Ἱεράρχαι ὑπηρέτησαν τὴν ἀλήθεια τοῦ χριστιανισμοῦ, χωρὶς νὰ τὴν νοθεύσουν. Οἱ ἐπιστήμονες τῆς Δύσης διεφώνησαν καὶ εἶχαν σφοδρὲς ἀντιρρήσεις γιὰ τὴ σχολαστικὴ θεολογία τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας. Διαβάζοντας, ὅμως, κανεὶς τὴ διδαχὴ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν δὲν διαφωνεῖ, δὲν ἔχει ἀμφιβολίες καὶ ἀντιρρήσεις. Διότι οἱ Ἕλληνες Πατέρες ὑπηρέτησαν τὸ φῶς καὶ τὴν ἀλήθεια καὶ μὲ τὴν ἀλήθεια δὲν διαφωνεῖ κανείς...

Ἐπίλογος: Ἡ ἀθεΐα δὲν εἶναι πνευματικὸ φαινόμενο τῆς Ἀνατολῆς. Ἡ ἀθεΐα εἰσήχθη στὴν Ἑλλάδα ὡς πνευματικὸ ὑποπροϊὸν τῆς Δύσης, στὰ τέλη τοῦ 19ου καὶ στὶς ἀρχὲς τοῦ 20οῦ αἰώνα καί, δυστυχῶς, τὰ χρόνια ἐκεῖνα, οἱ Ἕλληνες τρέφονταν μὲ τροφὲς -ὑλικὲς καὶ πνευματικὲς- ποὺ εἰσάγονταν ἐκ τοῦ ἐξωτερικοῦ...

Σήμερα ζοῦμε σὲ ἄλλη ἐποχή. Στὴν Ἑλλάδα ὑπάρχει μεγάλη στροφὴ πρὸς τὴν ὀρθόδοξη θεολογικὴ παράδοση, πρὸς τοὺς Ἕλληνες Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Ἀρκετὰ τραφήκαμε μὲ τὰ «ξυλοκέρατα» τῆς Δύσης. Ἦταν καιρὸς νὰ ἐπιστρέψουμε στὸ σπίτι τῶν Πατέρων μας. Νὰ χαροῦμε τοὺς θησαυρούς τους. Γιὰ νὰ τραφοῦμε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι καὶ νὰ θρέψουμε τὸν πεινασμένο γιὰ λόγον Κυρίου λαό μας.

(Κήρυγμα σὲ ἐπιστήμονες, 1971)

Η «μοίρα» και το «πεπρωμένο» του Επισκόπου Αχελώου Ευθυμίου

του Επισκόπου 

Αχελώου Ευθυμίου

α) Οι έννοιες της «Μοίρας» 

καί του «Πεπρωμένου»:

 Για τους αρχαίους Έλληνες

 η Μοίρα (= αυτή πού 

μοιράζει) ήταν θεότητα πού 

αποφάσιζε για την 

τύχη του κάθε ανθρώπου

 από τη στιγμή της γέννησής 

του μέχρι το 

θάνατό του. Η μοίρα ταυτίζεται με

 τη θεά Τύχη 

πού είναι τυφλή. Γι' αυτό καί σε όποιον πέσει

 επάνω του τον κάνει ευτυχισμένο (πλούσιο)

 ή δυστυχή!...

Η διδαχή για το «Πεπρωμένο» προέρχεται από 

τη μουσουλμανική θρησκεία. Οι Μουσουλμάνοι 

πιστεύουν στο «Κισμέτ», στην ιδέα δηλαδή ότι 

ο Θεός ρυθμίζει απόλυτα τη ζωή του 

ανθρώπου (=απόλυτος προορισμός), χωρίς 

ν' αφήνει στον ανθρώπινο παράγοντα κανένα 

περιθώριο συμμετοχής. Έτσι, όλα όσα συμβαίνουν

 στη ζωή (επιτυχίες, αποτυχίες, ατυχήματα,

 αρρώστιες κ.λπ.) αποδίδονται στόν Θεό. 

Όλα είναι προκαθορισμένα, γραμμένα στο

 βιβλίο του Θεού (πρβλ. την έκφραση: «ήταν 

γραφτό του»!), Συνέπεια της αντίληψης αυτής 

είναι η μοιρολατρική στάση έναντι της 

ζωής. Εφ' όσον όλα προέρχονται από τον

 Θεό καί τίποτε από τον άνθρωπο, τότε ο άνθρωπος

 όλα πρέπει να τα περιμένει από τον Θεό. 

Για τον άνθρωπο επομένως δεν υπάρχει κανένα

 περιθώριο προσωπικής καί υπεύθυνης δράσης. 

Γι' αυτό καί οι οπαδοί του «πεπρωμένου» 

χαρακτηρίζονται για την παθητικότητα καί 

απραξία τους!

Η απαισιόδοξη καί παθητική (μοιρολατρική) 

αυτή αντίληψη του «πεπρωμένου», όπως ήταν 

φυσικό, επηρέασε κι εμάς τους χριστιανούς 

Έλληνες πού ζήσαμε μαζί με τους Μουσουλμάνους

 για 400 ολόκληρα χρόνια!

β) Η χριστιανική άποψη: Ο Χριστιανισμός

 καί ειδικότερα η Ορθοδοξία δέχεται το «σχετικό 

προορισμό», τα βασικά χαρακτηριστικά του οποίου

 είναι τα εξής:

Πρώτον, ότι ο άνθρωπος διατηρεί καί έχει σχετική

 ελευθερία. Ο άνθρωπος, μετά την Πτώση δεν 

έχασε όλα καί σε απόλυτο βαθμό τα χαρίσματα 

του «κατ' εικόνα» (Όπως δέχονται οι Διαμαρτυρόμενοι). 

Χάρη στην επέμβαση του αγαθού Θεού, η

 απογύμνωση του μεταπτωτικού ανθρώπου από

 τα θεϊκά χαρίσματα δεν ήταν ολοκληρωτική. 

Έτσι, η θέληση του ανθρώπου, χάρη στην αγάπη

 του Θεού διατήρησε καί έχει μια σχετική ελευθερία, 

η οποία είναι το ουσιαστικό καί απαραίτητο 

στοιχείο για την αποκατάστασή του στην αρχέγονη 

θεϊκή κοινωνία.

Δεύτερον, Ότι η επίγεια καί αιώνια ζωή του ανθρώπου

 εξαρτάται από τη συνεργασία Θεού καί ανθρώπου.

 Η ζωή του ανθρώπου δεν εξαρτάται μόνο από τον Θεό.

 Ο άνθρωπος καί στην μεταπτωτική του κατάσταση 

έχει τις σχετικές ικανότητες καί δυνατότητες 

(ελευθερία, θέληση, νόηση) για να οργανώσει καί 

τελειοποιήσει τη ζωή του. Το ίδιο ισχύει καί για 

την αιώνια ζωή του ανθρώπου. Ο Θεός θέλει 

ν' αποκατασταθούν κοντά του όλοι οι άνθρωποι 

(Α' Τιμ. β' 4). Καί για το σκοπό αυτό δεν έπαυσε 

να εργάζεται καί να φροντίζει Από την αυγή

 της ιστορίας της ανθρωπότητας. Ωστόσο, η 

αποκατάσταση αυτή δεν μπορεί να γίνει μονομερώς,

 δηλαδή μόνο από τον Θεό, χωρίς την ελεύθερη (σχετικώς)

 θέληση των ανθρώπων. Στήν αιώνια ζωή καί βασιλεία 

του Θεού θ' αποκατασταθούν μόνο όσοι το 

θελήσουν καί συνεργασθούν υπεύθυνα με τη δεδομένη

 θέληση καί αγάπη του Θεού για το μεγάλο αυτό σκοπό! 

Γενική είναι η πεποίθηση των αγίων Πατέρων της 

Ορθοδοξίας ότι ο Θεός ενώ θέλει να σωθούν όλοι οι 

άνθρωποι, ωστόσο δεν θα χρησιμοποιήσει ποτέ τη

 βία για να το επιτύχει. Αυτό σημαίνει ότι ο Θεός

 δεν μπορεί ν' αποφασίσει αυθαίρετα για τη ζωή 

καί το μέλλον ενός ανθρώπου, χωρίς την ελεύθερη

 συγκατάθεση καί συνεργασία του, όπως είπαμε.

 Τρίτον, ο Θεός γνωρίζει, αλλά δεν προκαθορίζει 

αυθαίρετα τη ζωή καί τον προορισμό του κάθε 

ανθρώπου (σχετικός προορισμός). Ο Θεός

 ως παντογνώστης προγνωρίζει ολόκληρη τη ζωή

 του ανθρώπου, το παρελθόν, το παρόν καί το 

μέλλον. Η πρόγνωση όμως αυτή του Θεού δεν 

επηρεάζει την ελευθερία του ανθρώπου ούτε

 πολύ περισσότερο την καταργεί. Ο Θεός 

προγνωρίζει τη ζωή του ανθρώπου, όπως αυτή

 θα διαμορφωθεί καί εξελιχθεί από την καλή

 ή κακή χρήση της ελευθερίας καί των χαρισμάτων

 πού θα κάνει ο κάθε άνθρωπος.

Ένα παράδειγμα: Δύο τραίνα κινούνται στην 

ίδια γραμμή αλλά με αντίθετη κατεύθυνση. 

Κάποιος ορειβάτης πού βρίσκεται σε μια ψηλή

 κορυφή βλέπει τα δύο τραίνα να κινούνται αντίθετα

 καί συμπεραίνει (προβλέπει) ότι σ' ένα ορισμένο 

σημείο της γραμμής θα συγκρουσθούν. Καί 

πραγματικά, ύστερα από λίγο τα δυο τραίνα

 συγκρούονται... Το ερώτημα λοιπόν είναι: 

Ποιος είναι υπεύθυνος για τη σύγκρουση;

 Μήπως ο ορειβάτης πού προείδε (λόγω 

πλεονεκτικής θέσεως) το δυστύχημα; Όχι, βέβαια! 

Η σύγκρουση δεν οφείλεται στην πρόγνωση του 

ορειβάτη, αλλά στην αμέλεια των οδηγών ή 

άλλων αρμοδίων για την ασφαλή κίνηση των 

αμαξοστοιχιών.

Συμπέρασμα

Πεπρωμένο ή μοίρα δεν υπάρχει. 

Τη ζωή, την εξέλιξη καί το μέλλον

 του κάθε ανθρώπου δεν προκαθορίζει αυθαίρετα

 ο Θεός. Ο Θεός ως παντογνώστης απλώς προγνωρίζει 

την καλή ή κακή χρήση της ελευθερίας που

 θα κάνει ο άνθρωπος στη ζωής του!

(Από το βιβλίο: «Αθώος» του Επισκόπου Αχελώου Ευθυμίου

 – Εκδ. Αποστολικής Διακονίας)

πηγή