Ηταν τα χρόνια που κάποιες άλλες λίστες πήγαιναν και έρχονταν από γραφείο σε γραφείο της πολιτικής και εκκλησιαστικής διοικήσεως. Πανεπιστημιακοί και δημοσιογράφοι καλούνταν να έχουν λόγο, καταλήγοντας με συντακτικές πράξεις στην έκπτωση ισαρίθμων των 12 Αποστόλων διαδόχων τους. Βέβαια, μας τρομάζουν αυτά τα «έκπτωση για λόγους…» που είτε ονομάστηκαν «όριο ηλικίας» είτε «έξωθεν καλή μαρτυρία», και μετά «μη κανονικώς εκλεγέντες». Ο φυσικός νόμος επιτάσσει «ό,τι κάνεις λάβεις», και έτσι φτάσαμε στην καθαίρεση (γιατί το απαιτεί ο νόμος) και στη διχοτόμηση του υπολοίπου τής από το 1936 περιωνύμου Μητροπόλεως Αττικής και Μεγαρίδος, εξαλειφθέντος και αυτού του ονόματός της.
Οι παλιοί έλεγαν πως την Αττική την κατατρέχει η «ευχή» του πρώτου μητροπολίτου της Ιακώβου Βαβανάτσου, που κηρύχθηκε έκπτωτος, ώστε ο μεν πρώτος μετά από αυτόν να αρνηθεί την εκλογή του και σήμερα να απολαμβάνει πολύφερνη Αρχιεπισκοπή, ο δε επόμενος να απολέσει τον θρόνο επτά χρόνια μετά. Από τότε όπλισε το καριοφίλι σ' έναν κλεφτοπόλεμο με τα πρόσωπα της εκκλησιαστικής εξουσίας, που δεν κατάφεραν έως τον τάφο να υπερβούν τα ανθρώπινα με τον θεϊκό νόμο της αγάπης.
Και όταν το 1991 δόθηκε δυνατότητα ανατροπής του καθεστώτος της εκπτώσεως, οι εν ζωή τότε εννέα από τους 12 ιεράρχες πήραν διαφορετικούς δρόμους και άλλος για Κιλκίς τράβηξε, άλλος για Καλαμπάκα και άλλος Αγιάς έγινε, με τους έξι να εμμένουν στην επιστροφή τους στο Διδυμότειχο, στην Αλεξανδρούπολη, τη Λάρισα, στον Βόλο, στην Καρδίτσα και την Αττική. Ετσι μας προέκυψε η ακοινωνησία, που επεβλήθη κρατικά και έδωσε ασφάλεια στους κυβερνώντες.
Ο Βολιώτης από το 1927 και θεολόγος από το 1949 Νικόλαος Γκατζιρούλης, περνώντας μέσα από τις δομές της αδελφότητος Ζωή, χειροτονείται διάκονος ως Νικόδημος το 1956 και πρεσβύτερος το 1959. Εκλέγεται το 1968 μητροπολίτης Αττικής και Μεγαρίδος, για να συνεχίσει το ανακαινιστικό λόγοις και πράγμασι έργο του προκατόχου του. Ακολουθεί η δική του έκπτωση και καθίσταται το 1974 μητροπολίτης Ελους, μετά τη δεικτική επιλογή των τίτλων, όπως έγινε ο Γαλάζων γιατί ήταν γαλανομάτης και ούτω καθεξής.
Και τότε στον Γολγοθά του βρίσκει ψυχική παρηγοριά από την περί αυτόν αδελφότητα με την ανέγερση του Νέου Στουδίου στις παρυφές της Πάρνηθας. Εκτονώνει τις πνευματικές του δυνάμεις στη λογομαχία με την πένα, που αναδεικνύει τον οξυγράφο κάλαμό του, τέτοιο που θα μπορούσε από τα βιβλία του να φωτιστεί «ο λαός ο καθήμενος εν σκότει» για τον δρόμο που «λιτανεύουν τον Σταυρό και βιώνουν την Ανάσταση» κατά τη χαρακτηριστική του φράση, δρόμο που οδηγεί στον χαμένο Παράδεισο.
Ομως, τον δικό του επίγειο Παράδεισο δεν τον βρήκε δίνοντας «τόπο στην οργή» και καθιστάμενος επίσκοπος μιας προσωποπαγούς εκκλησιαστικής επαρχίας, αλλά συγχρόνως και μέλος μιας Συνόδου «γέννημα της Πεντηκοστής και πράξη της Εκκλησίας όλης». Και τότε θα μπορούσε από τα «άσημα Σάσιμα» να κενώσει αυτό που του χάρισε απλόχερα ο Πλάστης, πληρώνοντας το στρατευόμενο σώμα του Χριστού με το άρωμα της αγνής του πίστης, της φιλανθρώπου αγάπης και της ζωογόνου ελπίδας με τη χρήση από τις εικόνες του Θεού, της λιπαράς του σοφίας.
Στέρησε την Εκκλησία, αφού υποστήριζε ότι ο λαός «δεν χειραγωγείται στο ανώγειο του Μυστικού Δείπνου και δεν ζει την οδύνη και τη μυστική χαρά του Σταυρού». Αδίκησε τον εαυτό του παραμένοντας στο περιθώριο, ίσως μη διακρίνοντας τους οπαδούς που τον κρατούσαν Προμηθέα δεσμώτη. Πολύκλαυστος γέγονε από επισκόπους και κληρικούς, με τους πλείστους των οποίων δεν βρέθηκε συλλειτουργός στο ίδιο θυσιαστήριο και ας έλεγαν εκείνοι στην εξόδιο «αδελφού και συλλειτουργού γενομένου». Απηχήθηκε με τα δάκρυα των πνευματικών του τέκνων και πλήθους λαού. Επαινέθηκε από του πολιού Ιεροκήρυκος, που «δεν μασά τα λόγια του», αλλά και του πρώτου μετά τον ένα της Ιεραρχίας, που έψαχνε στα δικά του να μιλήσει για το ποιος και πού τον «εδόξασε». Τώρα, αφού έφυγε ανώδυνα και ειρηνικά, αναπαύεται σωματικά στα δεξιά του πρόναου και ψυχικά στα δεξιά του Δημιουργού και εμείς μένουμε στο «ο αποθανών δεδικαίωται».
Στυλιανός Δραγαλεβίτης
Μια (διπλή) πληγή που θα παραμείνει ανοιχτή για χρόνια
Του μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου
Ὁ μητροπολίτης Νικόδημος Γκατζιρούλης ὑπῆρξε μία ἐξέχουσα φυσιογνωμία πού μέ τήν μορφή καί τό ἒργο του σφράγισε τά τελευταῖα 50 χρόνια τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ βίου τῆς Ἑλλάδος.
Προικισμένος μέ πολλά καί ἰδιαίτερα χαρίσματα διακόνησε θεοφιλῶς ὂχι μόνο τό ποίμνιό του, ἀλλά καί εὑρύτατα σύνολα τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ κήρυκτικός λόγος του πατερικός καί ἀφυπνιστικός. Τό συγγραφικό ἒργο του ἐκτεταμένο, μέ σειρά ἐκδόσεων πνευματικῆς οἰκοδομῆς καί ὀρθοδόξου μαρτυρίας. Ἰδιαίτερη ἡ ἀναφορά του στά κείμενα τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας καί σφοδρή ἡ ἐπιθυμία του νά μεταφέρει στό σύγχρονο πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας τούς θησαυρούς τῆς Πατερικῆς παραδόσεως.
Ἡ πλούσια καί θεοφιλής διακονία τοῦ Μητροπολίτου Νικοδήμου διεκόπη ἀποτόμως καί ὃλως ἀντικανονικῶς. Ἐξεθρονίσθη βιαίως ἀπό τόν θρόνο τῆς Μητροπόλεώς του, χωρίς καμιά δυνατότητα δικαστικῆς ἀποκατάστασης.
Ἒτσι ἂρχισε μία νέα ὀδυνηρή καί σταυρώσιμη περίοδος τῆς ζωῆς του, πού διήρκεσε 40 περίπου χρόνια, μέχρι τήν κοίμησή του. Μέ ἀκατάβλητη ὑπομονή καί καρτερία ἐσήκωσε τόν σταυρό τῆς ἀδίκου μεταχείρισής του ἀπό τήν διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας. Προσπάθησε μέ σειρά δημοσιευμάτων του νά πληροφορήσει τήν διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας καί τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας γιά τήν ἐκκλησιαστική αὐτή ἐκκρεμότητα, χωρίς ὃμως κανένα ἀποτέλεσμα. Τόν δίκαιο αὐτό ἀγώνα του τόν συνέχισε μέχρι τήν αἰφνίδια θανή του.
Ἡ ἂχρηστη αὐτή περιπέτεια ἐζημίωσε καί τήν Ἐκκλησία καί τόν ἲδιο. Ἡ διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας στερήθηκε τή συμβολή ἑνός σοφοῦ καί ἒμπειρου μέλους της καί ὁ ἲδιος ἒχασε τήν εὐκαιρία νά ἀναπτύξη τό πολυτάλαντο χάρισμά του. Ἡ ζημιά ἦταν διπλῆ. Ἡ πληγή αὐτή στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας πού λέγεται «ἐκκλησιαστικό πρόβλημα» θά παραμένει ἀνοιχτή -τίς οἶδε;- γιά πολλά ἀκόμη χρόνια...
Τοῦ μητροπολίτου Νικοδήμου, ἀδελφοῦ καί συλλειτουργοῦ ἡμῶν γενομένου, αἰωνία ἡ μνήμη!
