Μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν· μηδὲ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, μήποτε καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν, καὶ στραφέντες ῥήξωσιν ὑμᾶς.

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Πέμπτη, Δεκεμβρίου 19, 2013

Η απόλυτη ανατροπή .

Ο Χριστός δοξάζεται στη Βηθλεέμ όταν κενώνεται, στον Ιορδάνη όταν ταπεινώνεται, στο Θαβώρ  όταν μεταμορφώνεται, στο Όρος των Ελαιών όταν αναλαμβάνεται, στον Γολγοθά όταν θυσιάζεται, στον τάφο όταν ανασταίνεται. Όλα αυτά ανατρέπουν τη συνήθη λογική. Την συντρίβουν. Αναδεικνύουν όμως το μεγαλείο του μυστικού ανθρώπου. Αυτό που κρύβει ο καθένας μέσα του, έστω κι αν το αγνοεί. Αυτό που καλείται να αναδείξει.
Η Εκκλησία είναι Εκκλησία της Αναστάσεως γιατί ξέρει να προτρέπει τους πιστούς να εισέρχονται δια της στενής πύλης, να βαδίζουν την τεθλιμμένη οδό, να ακολουθούν τον Κύριο αίροντες τον σταυρό τους, να ζουν συσταυρωμένοι με τον Χριστό, να βλέπουν τη ζωή μέσα από τον θάνατο και να διακρίνουν τη σωτηρία μέσα από τον πόνο.

απ'το βιβλίο του π.Νικολάου Χατζηνικολάου "Εκεί που δε φαίνεται ο Θεός" 

Κυριακή, Οκτωβρίου 27, 2013

Μεσογαίας: ''Θέλουμε πολιτικούς που να πούνε ΟΧΙ στην Τρόικα και να δείξουν τι σημαίνει ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ''

mesoiga
Του Μάνου Οικονομίδη | Ysterografa
Ένα μήνυμα με βαθιά πολιτικό περιεχόμενο και εθνικό προσανατολισμό, έστειλε ο Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαος.
Ο ιεράρχης που διακρίνεται για την “άλλη λογική” με την οποία προσεγγίζει τον ρόλο της Εκκλησίας, σε μια εποχή κρίσης, βαθιάς, σύνθετης και πολυεπίπεδης, συνδέει το “ΟΧΙ” της Ελλάδας προς τις δυνάμεις του φασισμού στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με τη σημερινή πραγματικότητα από τις αρνητικές συνέπειες της οποίας απειλείται ευθέως η ελληνική κοινωνία.

Ακολουθεί το μήνυμα του Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαου:
Σήμερα γιορτάζουμε μια μέρα δόξας της ιστορίας μας, μια μέρα πανηγυρικής απόδειξης της ηρωικής ελληνικής ψυχής μας. Όλοι οι τότε ισχυροί, Γερμανοί και Ιταλοί, εναντίον μας.
Οι γονείς μας φτωχοί, μικροί, αδύνατοι. Δυνατοί όμως στην ψυχή, μεγάλοι στα οράματα, πλούσιοι σε ιδανικά. Με κυβερνήτες που άκουγαν τον αναστεναγμό της ιστορίας και ήξεραν να εκφράζουν τη φωνή του λαού στις απειλές των ξένων και όχι τη λαίμαργη βούληση των αδίστακτων δυνάμεων στον γονατισμένο και τότε λαό.
Το ΟΧΙ δεν το είπε ένας• το είπε ολόκληρος ο λαός. Απλά, βρέθηκε αυτός που συνδύασε την αρμοδιότητα της εξουσίας του με τον παλμό του λαού.
Και σήμερα η πατρίδα μας βρίσκεται σε ιδιότυπη εμπόλεμη κατάσταση και ζει σε κατοχή. Και αυτή τη φορά δυστυχώς Γερμανική. Και όχι μόνον.
Η αλήθεια είναι ότι, θύματα και της δικής μας απερισκεψίας και μικρόνοιας, ξεγελαστήκαμε και παρασυρθήκαμε σε ανόητη ζωή. Χαλάσαμε ως λαός. Τις τελευταίες δεκαετίες φροντίσαμε να καταστρέψουμε ένα-ένα τα θεμέλιά μας, τους βωμούς και τα ιερά μας, πίστη, παιδεία, παράδοση, ιστορία, γλώσσα, θεσμούς, αξίες.
Γι’ αυτό και δεν αντέξαμε τη σύγχρονη επίθεση. Και να που φτάσαμε! Μέσα σε λίγα χρόνια βλέπουμε τις περιουσίες μας να χάνονται, την ανεργία να αυξάνεται, τους νέους μας να εκπατρίζονται, τον λαό μας να πεινάει, την αξιοπρέπειά μας να εξανεμίζεται, τη χώρα μας να αδειάζει. Βουλιάξαμε σε χρέη και δάνεια, βυθιστήκαμε σε προβλήματα και αδιέξοδα, γεμίσαμε συσσίτια.
Αν συνεχίσουμε έτσι, σε λίγο θα τρώμε μπομπότα και κονσερβαρισμένες τροφές. Αν τα βρίσκουμε κι’ αυτά. Η ελληνική σημαία δεν θα μονοπωλεί την κυριαρχία μας σε αυτόν τον τόπο.
Κάποιες άλλες ξένες σημαίες θα θυμίζουν τα λάθη μας και την κατοχική μανία άλλων λαών. Κάτι πρέπει να αλλάξει. Τώρα. Άμεσα. Χωρίς δεύτερη σκέψη, δίχως καμία καθυστέρηση. Αυτοί που με την ψήφο μας διαχειρίζονται τις τύχες μας ίσως αποκατέστησαν την αξιοπιστία μας στο εξωτερικό, ίσως μείωσαν τους δείκτες της ύφεσης, ίσως δημιούργησαν πρωτογενές πλεόνασμα. Έτσι μας λένε.
Δεν θέλουμε να τους αδικήσουμε, τους πιστεύουμε. Οι ίδιοι όμως φορολόγησαν αδυσώπητα τον λαό, δημιούργησαν στρατιές ανέργων, πλήθη πεινασμένων και απελπισμένων, εκατομμύρια φτωχών και λεγεώνες αυτοεξορίστων.
Και το χειρότερο, γέννησαν πολιτικά μορφώματα και κοινωνικά εκρηκτικά μείγματα που, αν δεν γίνει κάτι σύντομα, θα βρεθούμε μέσα σε μία κοινωνία ανεξέλεγκτης αναρχίας και ανασφάλειας, βίας και εγκλήματος, διάλυσης και καταστροφής, διχασμένοι και αγριεμένοι, με κυβερνήτες χωρίς αξίες, δίχως υπόληψη και σοβαρότητα, πραγματικά επικίνδυνους. Αλήθεια, ποιός θα πάρει αυτή την ευθύνη; ποιός θα αντέξει τον αιώνιο στιγματισμό της ιστορίας;
«Ποτέ η χώρα δεν ήταν σε χειρότερο σημείο», είπε πριν από λίγες μέρες κάποιος από τους σημερινούς αντιπολιτευόμενους πολιτικούς. Και έχει δίκιο. Αλλά και ποτέ δεν είχε τόσο επικίνδυνες πολιτικές εναλλακτικές λύσεις.
Το παρόν της χώρας είναι δραματικό. Αλλά και το μέλλον της πολύ ζωφερό. Όχι γιατί δεν υπάρχουν λύσεις, αλλά γιατί δεν βρίσκονται πολιτικοί με καθαρή σκέψη και εξυπνάδα, με ηρωισμό και τόλμη. Τουλάχιστον στο ορατό πολιτικό φάσμα.
Δεν θέλουμε πολιτικούς που μόνο να ψηφίζουν κατά παραγγελία νόμους. Θέλουμε ανθρώπους να μας κυβερνήσουν, ίσως να μας διορθώσουν. Όχι να μας τιμωρήσουν για τα δικά τους κυρίως λάθη. Τους θέλουμε να εκπροσωπούν τον λαό στους δανειστές.
Όχι το αντίστροφο. Δεν αντέχουμε πολιτικές συμβιβασμού, γιατί η αξιοπρέπειά μας δεν επιδέχεται ούτε καθυστερήσεις ούτε και μισές λύσεις. Δεν τους ψηφίσαμε για να μας στύψουν στο όνομα της Ευρωπαϊκής σκοπιμότητας ούτε για να αντικαταστήσουν την πίστη μας στον Τριαδικό Θεό με την υποτέλειά μας στη μνημονιακή Τρόϊκα.
Δεν τους εκλέξαμε για να μας δέσουν με ευρωπαϊκές χειροπέδες ούτε για να υπογράψουνε τον υπαρκτικό εκφυλισμό μας, αλλά για να εκφράζουν τη δόξα του ιστορικού λαού μας. Δεν τους ψηφίσαμε για να σώσουν το Ευρώ• τους εξουσιοδοτήσαμε να σώσουν την ιστορία μας, τη ζωή μας, την καθημερινότητά μας, την αξιοπρέπειά μας, εμάς τους ίδιους.
Χωρίς αμφιβολία, κάτι πρέπει να γίνει. Την πορεία μας την δείχνει η σημερινή μέρα. Είναι μονόδρομος. Η χώρα μας την ιστορία της την έγραψε στο παρελθόν με ένα ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ, με ένα ηρωικό ΟΧΙ, που τα είπανε κάποιοι συγκεκριμένοι άνθρωποι την κατάλληλη στιγμή.
Όταν έφτασαν οι πρόγονοί μας να τρώνε ποντίκια και γέμισαν με αρρώστιες, τότε έκαναν την έξοδό τους στο Μεσολόγγι και όταν η κατοχή χτυπούσε την πόρτα της πατρίδας μας το 1941, δυό νέοι ο Μανώλης Γλέζος και ο Λάκης Σάντας τόλμησαν να κατεβάσουν τη Γερμανική σημαία από τον βράχο της Ακρόπολης. Τέτοια πρότυπα κρύβει στα σπλάγχνα του ο λαός μας.
Τέτοια γονίδια έχει η ταυτότητά μας. Θέλουμε πολιτικούς που να πούνε ΟΧΙ στην Τρόικα και να δείξουν τι σημαίνει ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ σε όλο τον κόσμο. Θέλουμε οδηγούς σε μία έξοδο ελεύθερων πολιορκημένων για να κατεβάσουμε κάθε ξενική σημαία από την Ακρόπολη της ιστορίας, του τόπου και του πολιτισμού μας. Αν δεν βρεθούν ηγέτες με ηρωικά χαρακτηριστικά, χαθήκαμε. Δώσαμε τον ιδρώτα μας, δώσαμε και το δάκρυ μας. Δεν θα δώσουμε όμως καμιά σταγόνα από το αίμα μας.
Αυτό πρέπει να βρεθεί αυτός που θα το πει σε όλον τον κόσμο. Γιατί εκεί φτάσαμε. Μόνο το αίμα μας έμεινε. Θα μας πούνε ότι, αν τολμήσουμε έτσι, θα έρθουν τα χειρότερα. Δεν υπάρχουν πλέον χειρότερα. Υπάρχει η ευκαιρία του ηρωισμού. Το ΟΧΙ και το ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ δεν τα ακουλούθησε μια φαινομενική ήττα• τα διαδέχθηκε η δόξα.
Γι’ αυτό κι εμείς σήμερα γιορτάζουμε. Η μπομπότα με αξιοπρέπεια αξίζει περισσότερο από το σουβλάκι με υποτέλεια. Την όποια δυσκολία και θυσία, με ενθουσιασμό θα την σηκώσουμε ως συνακόλουθο του ηρωισμού. Δεν μπορούμε όμως άλλο να την αντέξουμε ως συνέπεια δουλικότητας και εξευτελισμού.
Μέχρι σήμερα έχουμε δει μέτρα, συμφωνίες, εις βάρος μας εκβιασμούς, ανεκπλήρωτες υποσχέσεις, ατέλειωτες υποχωρήσεις. Δεν έχουμε δει καμία νίκη, καθόλου τόλμη.
Κάνουμε έκκληση στον πολιτικό μας κόσμο. Οφείλουν να φωνάξουνε παντού ότι δεν πεινάμε μόνον ως πολίτες, κυρίως πονάμε ως λαός.
Όποιος ηγέτης στην παρούσα φάση δεν μπορεί να είναι ριψοκίνδυνος, γίνεται από μόνος του επικίνδυνος. Αντίθετα, αν βρεθούν τώρα κάποιοι που μπορέσουν να κινηθούν με συνέπεια στην ιστορία μας, τότε θα μπορέσουμε κι εμείς να τους συγχωρέσουμε για όσα κατεργάστηκε εις βάρος μας η υποτέλεια στην ξένη λογική και τα αλλότρια συμφέροντα. Εάν σιωπήσουν, δεν θα τους συγχωρέσει η ιστορία.
Δεν μας ενδιαφέρει πλέον ποιός φταίει για τη σημερινή μας κατάσταση. Μας νοιάζει ποιός και τι θα μας σώσει. Ψάχνουμε για πατριώτες, όχι για ενόχους. Αν οι πολιτικοί μας έκαναν ως τώρα το σωστό, θα τους παραδεχόμασταν εμείς ως ικανούς. Αν το κάνουν τώρα, αυτή τη στιγμή, θα τους ομολογήσει η ιστορία ως εθνικά μεγάλους. Και έξυπνους.
Το ΟΧΙ του 1940 δεν είχε καμία λογική, είχε όμως εξυπνάδα και αξιοπρέπεια. Τώρα το ΟΧΙ έχει τη σοφία του αυτονόητου και τη σαφήνεια της μοναδικής λύσης. Οι νίκες δεν στηρίζονται σε ΝΑΙ συμβιβασμού. Στηρίζονται σε ΟΧΙ ηρωισμού.

Σάββατο, Οκτωβρίου 05, 2013

“Γιατί σε μένα , Θεέ μου;”

αρχείο λήψης
Η ευλογία του πόνου 
Ευλογημένα γιατί! Τα καθαγίασε ο Ίδιος ο Χριστός στο σταυρό: «Θεέ μου, Θεέ μου, ίνα τι με εγκατέλιπες;». Θεέ μου, γιατί μου το έκανες αυτό; Τι σου έκανα; Δεν είμαι ο Υιός σου; Το ίδιο ακριβώς ερώτημα με το δικό μου∙ και έμεινε και αυτό αναπάντητο. Έμεινε αναπάντητο στα φαινόμενα. Τα γεγονότα όμως φανέρωσαν την απάντηση.
Τέτοια πολλά «γιατί» βγήκαν και από το στόμα του πολύαθλου Ιώβ ή τη γραφίδα του τραυματισμένου Δαυίδ, δύο ανθρώπων που οι τραγικοί θάνατοι των παιδιών τους σφράγισαν το πέρασμά τους από την ιστορία και που μας παρουσιάζονται συχνά ως τα μοναδικά πρότυπα πίστης, εγκαρτέρησης και υπομονής.
Το ερώτημα αυτό το απευθύνουμε στο Θεό, το λέμε στον εαυτό μας, το επαναλαμβάνουμε στους ανθρώπους που νιώθουμε ότι ιδιαίτερα μας αγαπούν. Το λέμε κυρίως για να εκφράσουμε το μέσα μας, το λέμε όμως και προσδοκώντας το χάδι μιας απάντησης. Ποιος όμως μπορεί να δώσει μια απάντηση; Ακόμη κι αν την ξέρει, ποιος μπορεί να μας την πει;
Λέγει ο Μέγας Βασίλειος προς πενθούντα πατέρα ότι ο πόνος κάνει τον άνθρωπο τόσο ευαίσθητο, ώστε μοιάζει με το μάτι που δεν ανέχεται ούτε το φτερό. Και η πιο τρυφερή κίνηση αυξάνει τον πόνο του πονεμένου. Και η πιο διακριτική αναλογία δεν αντέχεται. Ο λόγος που εκφέρεται ως λογικό επιχείρημα ενοχλεί αβάσταχτα. Μόνο το δάκρυ, η κοινωνία της απορίας, η σιωπή, η εσωτερική προσευχή θα μπορούσαν να ανακουφίσουν τον πόνο, να φωτίσουν το σκοτάδι ή να γεννήσουν μια μικρή ελπίδα.
Ο πόνος γεννά αλήθεια, συμπόνια, κοινωνία 
Ο πόνος δεν ξυπνάει μόνο εμάς, αλλά γεννάει και την αγάπη στους γύρω μας. Προσπαθούν να μπουν στη θέση μας. Αγωνίζονται στον καιρό της ασφάλειάς τους να μοιρασθούν τα πιο ανεπιθύμητα γι’ αυτούς δικά μας αισθήματα. Και το κάνουν. Ο πόνος γεννά την υπομονή μας, ταυτόχρονα όμως γεννά και τον εξ αγάπης σύνδεσμο με τους αδελφούς μας. Ο πόνος γεννά την αλήθεια. Η συμπόνια των άλλων τη φυτεύει στη δική μας καρδιά. Εκεί διακριτικά κρύβεται και η απάντηση.
Έτσι γεννιέται στην καρδιά η παρηγοριά, της οποίας η γλύκα και η ανακούφιση είναι πολύ εντονότερες ως εμπειρίες από το βάρος του πόνου.
Η απάντηση γεννιέται μέσα μας 
Δυο γονείς, μας λέγουν οι επιστήμονες, μπορούν να κάνουν άπειρα διαφορετικά παιδιά. Όσο διαφέρουν οι φυσιογνωμίες μας, άλλο τόσο και παραπάνω ποικίλουν οι εκφράσεις του εσωτερικού κόσμου μας. Το ίδιο και οι απαντήσεις στα μεγάλα αυτά ερωτήματα. Αν ένας τρίτος μας δώσει τη μία «σωστή» δήθεν απάντησή του, θα καταστρέψει την ποικιλία και την προσωπικότητα των δικών μας απαντήσεων- των ιερών απαντήσεων που για τον καθένα μας επιφυλάσσει ο Θεός. Η υποτιθέμενη σοφία του όποιου σοφού θα συντρίψει την αλήθεια και την ελευθερία του Θεού μέσα μας.
Το μεγάλο λάθος είναι να περιμένουμε την απάντηση απ’ έξω μας, από τους άλλους. Ποιος σοφός; Ποιος φιλόσοφος; Ποιος ασφαλισμένος στην ορθότητα των επιχειρημάτων του ιερέας γνωρίζει την απάντηση των τόσο προσωπικών μας «γιατί»; Η απάντηση μπορεί να ανιχνευθεί μόνο μέσα μας. Όχι στις ανάλογες δήθεν περιπτώσεις ,ούτε σε βαρύγδουπα βιβλία, ούτε σε συνταγές παρηγοριάς και σοφίας. Η απάντηση δεν υπάρχει κάπου, δεν την ξέρει κάποιος. Η απάντηση γεννιέται μέσα μας. Η δική μας απάντηση είναι το δώρο του θεού.
Ο πόνος μας βγάζει από τα ανθρώπινα μέτρα. 
Τελικά αυτά τα «γιατί» δεν έχουν τις απαντήσεις που η φτώχεια και η αδυναμία μας περιμένει. Στη λογική αυτή συνήθως παραμένουν αναπάντητα. Γι’ αυτό και ο Χριστός για το θάνατο δεν είπε παρά ελάχιστα. Απλά ο Ίδιος τον επέλεξε∙ και πόνεσε όσο κανένας άλλος. Και όταν αναστήθηκε ,το στόμα Του έβγαλε περισσότερη πνοή και λιγότερα λόγια. Δεν είπε τίποτε για τη ζωή και θάνατο- μόνο προφήτευσε το μαρτύριο του Πέτρου. Ο πόνος δεν απαντιέται με επιχειρήματα . Ούτε η αδικία και ο θάνατος αντιμετωπίζονται με τη λογική. Τα προβλήματα αυτά λύνονται με το εμφύσημα και την πνοή που μόνο ο Θεός δίνει. Λύνονται με το Άγιο Πνεύμα . Ξεπερνιούνται με την ταπεινή αποδοχή του θελήματος του Θεού, που είναι τόσο αληθινό αλλά συνήθως και τόσο ακατανόητο.
Στο διάβα της, η δοκιμασία συνοδεύεται από το σφυροκόπημα των αναπάντητων ερωτημάτων. Κι εμείς, γαντζωμένοι στα «μήπως», στα «γιατί», στα «αν», συντηρούμε τις ελπίδες και αντέχουμε την επιβίωση σε αυτό τον κόσμο , προσδοκώντας κάτι σίγουρο ή κάτι σταθερό.
Αυτό όμως συνήθως δεν εντοπίζεται στην προτεινόμενη από μας λύση, αλλά επικεντρώνεται στην απροσδόκητη, υπέρλογη θεϊκή παρηγοριά. Κάθε προσπάθεια αντικατάστασής της με ανθρώπινα υποκατάστατα αδικεί εμάς τους ίδιους. Κάθε περιορισμός στην ασφυκτική θηλιά των ορθολογιστικών απαντήσεων μας παγιδεύει βαθύτερα στο δράμα μας. Στο διάλογο με τον πόνο, την αδικία και το θάνατο είμαστε υποχρεωμένοι να βγούμε από τα ανθρώπινα μέτρα. Αυτή είναι όχι μόνο η έξοδος από τη δοκιμασία αλλά και η ευεργεσία της.
Η μοναδική ευκαιρία 
Τελικά, το μεν ερώτημα μπορούμε να το υποβάλλουμε, τη δε απάντηση πρέπει να την περιμένουμε. Ή ο Θεός δεν υπάρχει ή παραχωρεί μια δοκιμασία για να μας δώσει μια μοναδική ευκαιρία. Αν δεν γινόταν η Σταύρωση , δεν θα υπήρχε η Ανάσταση. Ο Χριστός θα ήταν ένας καλός δάσκαλος∙ όχι ο Θεός. Ο Θεός δίνει την ευκαιρία . Σε μας μένει να τη δούμε και να την αξιοποιήσουμε. Η δε χαρά και το περιεχόμενο αυτής της ευκαιρίας είναι πολύ μεγαλύτερα από την ένταση και τον πόνο της δοκιμασίας.
Ο θάνατος , ο πόνος, η αδικία αποτελούν μυστήριο που η όποια απάντηση το διασαλεύει. Στις περιπτώσεις αυτές η αλήθεια δεν εκφράζεται ως άποψη ή επιχείρημα ,αλλά προσφέρεται ως ταπείνωση και κοινός πόνος. Η πορεία στο μεθόριο της ζωής και του θανάτου, του σκανδαλισμού και της δοξολογίας, του θαύματος και της αδικίας παρουσιάζει στροφές και κρυμμένες γωνιές, όπου διασφαλίζεται η αλήθεια της ζωής. Αν ξεφύγει κανείς τον πειρασμό να λυγίσει, τότε αντικρίζει την αλήθεια με τέτοια όψη που ποτέ του δεν είχε καν φαντασθεί. Ο πόνος, αν κάποιος καταφέρει να τον αγκαλιάσει, γεννά πρωτόγνωρες ευαισθησίες και ξεδιπλώνει πραγματικότητες που με άλλο τρόπο δεν μπορούν να ιδωθούν. Η πρόκληση δεν είναι να συμβούν γεγονότα και αποκαλύψεις∙ αυτά υπάρχουν. Η πρόκληση είναι να ανοίξει κανείς μάτια του για να μπορεί να τα αντικρίσει.
Είναι αναντίλεκτη αλήθεια δυστυχώς: συνήθως μόνο χάνοντας τα πολύ επιθυμητά ,γνωρίζουμε και κερδίζουμε τα πολύ μεγάλα.
Σίγουρα ο πόνος και η αδικία δεν μπορούν να καταργήσουν την αγάπη του Θεού. Ο Θεός υπάρχει. Και είναι και αγάπη και ζωή. Η τέλεια αγάπη και το πλήρωμα της ζωής . Και το μεγαλύτερο θαύμα της ύπαρξής Του είναι η συνύπαρξη Του με τον πόνο, την αδικία και το θάνατο.
Ίσως και η μεγαλύτερη πρόκληση για τον καθένα μας να είναι η συνύπαρξη με το δικό του προσωπικό πόνο, το ελπιδοφόρο σφιχταγκάλιασμα με τα βαθύτερα αυτά «γιατί», η ταπεινή εσωτερική περιχώρηση στην προσδοκία του Θεού μέσα από τις «αδικίες» που νομίζουμε πως Αυτός μας κάνει.
Πριν από λίγες μέρες με πλησίασε κάποια νεαρή κοπέλα , που το καντηλάκι της ζωής της φαίνεται να τρεμοσβήνει. Μέσα στον αβάσταχτο πόνο της διέκρινα την ελπίδα. Μέσα από τα δακρυσμένα μάτια της αντίκρισα τη χαρά, τη δύναμη και τη σοφία.
- Θέλω να ζήσω, μου είπε. Αλλά δεν ήλθα για να μου το επιβεβαιώσετε. Ήλθα για να με βοηθήσετε να φύγω έτοιμη από αυτό τον κόσμο.
- Εγώ είμαι παπάς της ζωής και όχι του θανάτου, της απαντώ. Γι’ αυτό και θέλω να ζήσεις . Επίτρεψέ μου, όμως, να σε ρωτήσω κάτι: μέσα στη δοκιμασία σου, ρωτάς ποτέ «γιατί σε μένα ,Θεέ μου;»
- Δεν σας καταλαβαίνω, πάτερ, μου λέει. Εγώ ρωτώ «γιατί όχι σε μένα, Θεέ μου;». Και δεν περιμένω το θάνατό μου ,αλλά προσδοκώ το φωτισμό μου!
Από το βιβλίο: «ΝΙΚΟΛΑΟΥ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ
ΚΑΙ ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
Άνθρωπος μεθόριος
Από τα αναπάντητα διλήμματα
Στα περάσματα της «άλλης λογικής»
Εκδόσεις: «Εν πλω»

Τετάρτη, Σεπτεμβρίου 11, 2013

Μητροπολίτης Μεσογαίας Νικόλαος, Ἡ πρώτη αἰτία τοῦ παγκόσμιου διασυρμοῦ μας καὶ τῆς κοινωνικο-οικονομικῆς κρίσης μας εἶναι ἡ ἀπονεύρωση καὶ ἴσως ἀπονέκρωση τῆς παιδείας μας


Σεπτέμβριος 2013 - Ἐγκύκλιος 86η
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ἡ 1η Σεπτεμβρίου κάθε ἔτους ὀνομάζεται ἀρχὴ τῆς Ἰνδίκτου καὶ ἑορτάζεται στὴν Ἐκκλησία μας ὡς ἡ ἀρχὴ τοῦ νέου ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους. Μὲ τὴν εὐκαιρία λοιπὸν αὐτήν, εὔχομαι σὲ ὅλους σας ἡ νέα ἐκκλησιαστικὴ χρονιὰ νὰ εἶναι καρποφόρα καὶ εὐλογημένη. 
Οἱ μέρες ποὺ βρίσκονται μπροστά μας διαγράφονται δύσκολες. Οὔτε οἱ συνθῆκες καὶ οἱ ὅροι τῶν τελευταίων ἐτῶν δικαιολογοῦν αἰσιοδοξία οὔτε ἡ παγκόσμια κατάσταση μᾶς ἐπιτρέπει νὰ ἐλπίζουμε σὲ ἀνώδυνη ἀναστροφὴ τοῦ κλίματος. Κρίσιμα γεγονότα στὴν Εὐρώπη, προκλητὲς ἐξεγέρσεις στὴ γεωγραφικὴ γειτονιά μας ἀλλὰ καὶ λάθος ἐπιλογὲς σὲ ὁλόκληρο τὸν πλανήτη ρυθμίζουν τὶς λεπτομέρειες τῆς ζωῆς μας σὲ κοινωνικό, οἰκονομικό, ἐθνικὸ ἀλλὰ καὶ πνευματικὸ ἐπίπεδο. Ὁ πόλεμος ποὺ διεξάγεται παγκοσμίως καὶ στὸν ὁποῖο ὀφείλεται ἡ ὅλη ἀναταραχὴ εἶναι καὶ οἰκονομικός, εἶναι ὅμως κυρίως πνευματικός. Καὶ στὴν πατρίδα μας, τὸ ξήλωμα τοῦ πολιτισμοῦ καὶ τῆς πίστης, τὸ ξέφτισμα τῶν παραδόσεων καὶ τῶν συνηθειῶν μας, ἡ ἀλλοίωση τῆς νοοτροπίας καὶ τοῦ ἤθους ἐξελίσσονται μὲ ἐπιταχυνόμενους ρυθμούς.

Ἡ μόνη ἐλπίδα μας θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Ὄχι βέβαια ἡ ἐκκλησία τῆς ἐκκοσμίκευσης καὶ τοῦ συμβιβασμοῦ, ὄχι ἡ ἐκκλησία τῶν νεκρῶν συνηθειῶν καὶ τῆς τυπολατρίας, ὄχι ἡ ἐκκλησία τῆς βίας καὶ τοῦ ἐμπαθοῦς ζηλωτισμοῦ, ὄχι ἡ ἐκκλησία τῆς ἀδράνειας καὶ τοῦ ἐφησυχασμοῦ, ὄχι ἡ ἐκκλησία ὡς ἐξάρτημα τοῦ κοσμικοῦ κράτους. Ἡ μόνη λύση εἶναι ἡ Ἐκκλησία τῆς ὁμολογίας καὶ τοῦ ἡρωισμοῦ, ἡ Ἐκκλησία τοῦ συνεποῦς βίου καὶ τοῦ ἀληθοῦς ἁγιασμοῦ, ἡ Ἐκκλησία τῆς γνήσιας ἀγάπης καὶ τῆς αὐθεντικῆς προσευχῆς, ἡ Ἐκκλησία τῆς εὐλογημένης μας παράδοσης καὶ τοῦ καινοτόμου λόγου, ἡ Ἐκκλησία τοῦ σταυρωμένου καὶ ἀναστημένου Χριστοῦ.
Γιὰ αὐτὸ καὶ σᾶς προτρέπω ὅλους, ὅπου συναντήσετε ζωντανό λόγο, καθαρὴ μαρτυρία, τίμιο ἱερέα, ἀληθινὴ ζωή, νὰ τὰ στηρίξετε μὲ ὅλη σας τὴ δύναμη ὡς ὅ,τι πολυτιμότερο ὑπάρχει. Παράλληλα ὅμως σᾶς καλῶ νὰ ἀγωνιστοῦμε μαζὶ γιὰ τὴν ἐξυγίανση τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ζωῆς. Ὅπου δεῖτε ψέμα, συμφέρον, τεμπελιά, ἀδιαφορία, ἀνηθικότητα, ἐκμετάλλευση, πρόκληση, ἀσέβεια στὴ ζωὴ τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας, στιγματῆστε το μέσα σας καὶ μὴ διστάσετε διακριτικὰ νὰ τὸ μοιρασθεῖτε μαζί μας. Δὲν θὰ φερθοῦμε σκληρὰ σὲ κανένα πρόσωπο, ἀλλὰ καὶ δὲν θὰ ἐπιτρέψουμε τὸν πνευματικὸ ἐκφυλισμό μας σὲ κανέναν ἀπολύτως. Πρέπει νὰ τὸ καταλάβουμε ὅλοι. Δὲν ὑπάρχουν περιθώρια ἀνοχῆς στὴν ἀσέβεια καὶ στὸ γκρέμισμα τῆς πίστης. Ἡ ἐξυγίανση καὶ τὸ ζωντάνεμά μας εἶναι μονόδρομος. Καὶ πρέπει νὰ τὸν βαδίσουμε ὅλοι μαζί.
Ἡ ἀρχὴ τῆς Ἰνδίκτου ὅμως συνδυάζεται καὶ μὲ τὴν ἔναρξη τῆς νέας σχολικῆς χρονιᾶς. Εἴθισται μὲ αὐτὴ τὴν ἀφορμή, κάθε χρόνο ὁ Μητροπολίτης νὰ στέλνει μιὰ ἐγκύκλιο στὰ παιδιά. Ἐγὼ φέτος δὲν θὰ τὸ κάνω, γιατὶ οὔτε ἡ κραυγή μου θὰ ἀκουστεῖ οὔτε ἡ φωνή μου θὰ γίνει κατανοητὴ ἐκείνη τὴ στιγμή.
Ἀπευθύνομαι ὅμως σὲ σᾶς, ὡς πιστοὺς τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ ὡς ἁγνοὺς πολῖτες τῆς τσακισμένης κοινωνίας μας. Ἡ πρώτη αἰτία τοῦ παγκόσμιου διασυρμοῦ μας καὶ τῆς κοινωνικο-οικονομικῆς κρίσης μας εἶναι ἡ ἀπονεύρωση καὶ ἴσως ἀπονέκρωση τῆς παιδείας μας. Αὐτὴ εἶναι ἡ σπονδυλικὴ στήλη τῆς ἐθνικῆς μας ὑπόστασης. Ἀσυγχώρητα ἐπιπόλαιες ἢ καὶ καταστροφικὲς πολιτικὲς στὸν χῶρο τῆς παιδείας, ἐδῶ καὶ χρόνια, προσπάθησαν συστηματικὰ νὰ μᾶς ἀποξενώσουν ἀπὸ τὴ γλῶσσα μας, νὰ ξεθωριάσουν τὴν ἱστορία μας, νὰ γελοιοποιήσουν τὴν πίστη μας, νὰ ἀλλοιώσουν τὶς διαχρονικὲς ἀρχές μας, νὰ καταργήσουν τὴν ἠθική μας, νὰ ἀμφισβητήσουν τὶς ἱστορικὲς σταθερές μας, νὰ γκρεμίσουν τὰ θεμέλια τῆς κοινωνίας μας. Ἡ αἰδὼς ἐξαφανίστηκε ἀπὸ τὸ στερέωμα τῆς ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν μας, ὁ σεβασμός, ἡ ἐπιδίωξη τῆς ἀρετῆς, ὁ στόχος τῆς ἀξιοκρατίας, ἡ ἀγάπη στὴν πατρίδα ἔχουν πλέον ἀποκτήσει ἄλλη σημασία ἀπὸ τὴν πρωταρχική τους.
Πρέπει μὲ πόνο νὰ ποῦμε τὴν ἀλήθεια. Ἡ παιδεία μας δὲν ἐμπνέει, δὲν ἀσκεῖ ἀγωγή, δὲν καλλιεργεῖ. Τὸ σημερινὸ σχολεῖο δὲν ἔχει καμμία σχέση μὲ τὸ σχολεῖο τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ. Ἐκεῖνο συγκρινόταν μὲ ναό, τὸ σημερινὸ μὲ ἐργαστήρι πληροφόρησης καὶ μόνον∙ ἐκεῖνο ἔδινε φτερὰ στὴν καρδιὰ καὶ ἔφτιαχνε ἐλεύθερους ἀνθρώπους· τὸ σημερινό κατασκευάζει ἐπίπεδα μυαλὰ καὶ μονοδιάστατες ἀνθρώπινες ὀντότητες·∙ ἐκεῖνο εἶχε στόχο τὴν ὁλοκλήρωση τοῦ προσώπου, τὸ σημερινό τὴν ἰσοπέδωσή του στὸ ἐπίπεδο τοῦ μηδενισμοῦ καὶ τοῦ ἀτομισμοῦ.
Τί νὰ τὴν κάνουμε τέτοια παιδεία, τί μᾶς προσφέρει αὐτὸ τὸ σχολεῖο, τί νὰ ἐλπίζουμε ἀπὸ ἕνα τέτοιο ἐκπαιδευτικὸ μηχανισμό; Οὔτε τὴν ψυχή μας ζωντανεύει οὔτε τὸν νοῦ μας φωτίζει. Δὲν εἶναι ἱκανὸ οὔτε ἐργασιακὴ προοπτικὴ νὰ μᾶς ἐξασφαλίσει. Προβάλλει ὡς καινούργια ἰδέα τὴν διὰ βίου μάθηση, καὶ μᾶς ὁδηγεῖ νομοτελειακὰ στὴ διὰ βίου ἀνεργία. Ἐκεῖ φτάσαμε! 
Kάποιοι πάλι ἔφτασαν νὰ ἐπιμένουν στὴν κατάργηση τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν ἐνῶ ἀρκετοὶ ὑπερασπίζονται τὴ διατήρησή του. Ἡ λύση ὅμως δὲν εἶναι οὔτε τὸ ἕνα οὔτε τὸ ἄλλο. Αὐτὸ ποὺ χρειάζεται ἡ παιδεία μας εἶναι ἕνα ἀνανεωμένο μάθημα καὶ μία διδαχὴ ποὺ θὰ ξαναζωντανέψει τὴν πίστη καὶ θὰ ἐπαναφέρει τὴν ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ στὴ ζωὴ τῶν παιδιῶν μας.
Καιρὸς νὰ ἀπαιτήσουμε τὴν ἀναγκαία ἀλλαγή. Αὐτὴν ποὺ ἐπιβάλλει ἡ λογικὴ τῆς ἐθνικῆς ἐπιβίωσης καὶ ἀρνεῖται νὰ υἱοθετήσει δυστυχῶς τὸ σύνολο τῶν πολιτικῶν φορέων μας. Ἂς ὑψώσουμε τὴ φωνή μας. Ἂς τὸ ποῦμε ἐμεῖς στὰ παιδιά μας καὶ στοὺς δασκάλους τους. Ἂς τὸ φωνάξουμε στὰ αὐτιὰ τῶν κυβερνώντων, ἂς κάνουμε ὅ,τι μποροῦμε. Ἂς ἀποφύγουμε τὸν ἐφησυχασμό, τὴ σιωπή, τὴν ἀδράνεια, τὴν ἀναβολή. Ἡ παιδεία μας πρέπει νὰ ἀναστηθεῖ. Καὶ αὐτὸ δὲν θὰ γίνει μὲ θαῦμα οὔτε ἀπὸ μόνο του. Θὰ τὸ πετύχουμε μὲ ἀγῶνα καὶ προσπάθεια. 
Καλῶ καὶ ὅσους ἐκ τῶν ἐκπαιδευτικῶν μας συμμερίζονται αὐτὴ τὴ διαπίστωση σὲ μιὰ συμπόρευση ἀναγεννητική. Ἡ τιμὴ ποὺ θὰ ἀπολαύσουν εἶναι ἀσύγκριτα μεγαλύτερη ἀπὸ τὸ ὅποιο τίμημα θὰ καταβάλουν. Ἐμεῖς προσευχόμαστε γι’ αὐτοὺς καὶ εὐχόμαστε. 
Ὁ Θεὸς νὰ σᾶς εὐλογεῖ ὅλους, ἀδελφοί μου, καὶ νὰ μᾶς φωτίζει.
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

† ῾Ο Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Δευτέρα, Σεπτεμβρίου 02, 2013

Λόγος ἐν χάριτι, ἅλατι ἠρτυμένος




Φεβρουάριος τοῦ 1988. Στίς Καρυές κάνει ἀρκετό κρύο. Ἔχει σημαντικό ὑψόμετρο· ἔχει καί ὑγρασία πού δυσκολεύει τά πράγματα. Σήμερα ὅμως εἶναι ξερός ὁ καιρός. Ἔχει κι ἕνα ἀεράκι πού ἄν εἶσαι καλά ντυμένος τό ἀπολαμβάνεις. Εἶναι ἀπόγευμα. Μόλις ἔπεσε ὁ ἥλιος πίσω ἀπό τό βουνό. Προχωροῦμε στό μονοπάτι μαζί μέ τόν π. Παΐσιο. Στόν δρόμο συναντοῦμε τόν π. Καλλίνικο ἀπό τή Σκήτη τοῦ Κουτλουμουσίου.

Φθάνουμε στό ξύλινο γεφυράκι του. Γύρω μας φουντουκιές γυμνές χωρίς φύλλα. Μόνο κλαδιά.

«Μπά, ποιός ἔφερε μανταρίνια;», ρωτᾶ ἔκπληκτος ὁ π. Παΐσιος.

Στό βάθος, σέ ἀπόσταση μεγαλύτερη ἀπό ἑξήντα μέτρα, διακρίνεται ἡ πόρτα τῆς αὐλῆς του καί κάτι πού ροδίζει στή βάση της, ἴσως νά ‘ναί χρώματος πορτοκαλί. Ἡ ἀπόσταση δέν ἀφήνει περιθώρια γιά περισσότερες λεπτομέρειες.

Σέ λίγη ὥρα πλησιάζουμε. Πράγματι, βλέπουμε μία μεγάλη σακούλα διαφανή, πορτοκαλί χρώματος, γεμάτη μανταρίνια. Ποῦ τά εἶδε ὁ ἄνθρωπος! Πῶς διέκρινε ὅτι εἶναι μανταρίνια καί ὄχι πορτοκάλια! Ἀφοῦ δέ καί ἡ σακούλα εἶναι πορτοκαλί, θά μποροῦσε νά περιεῖχε καί μῆλα.

«Πῶς μ’ ἀρέσουν τά μανταρίνια!», λέει μέ ἐμφανῶς προσποιητή λαιμαργία, ὁ γέροντας. «Θά κρατήσω γιά τόν ἑαυτό μου τρία… Καλύτερα, ἄς τά κάνω πέντε… Μιὰ πού βρῆκα τήν εὐκαιρία, θά πάρω ἑπτά», λέει μέ ἕνα πολύ χαριτωμένο χαμόγελο καί σταματᾶ.
«Πάρε τά ὑπόλοιπα, π. Καλλίνικε, καί πήγαινέ τα ἀπέναντι στόν γερό-Ἰωσήφ».

Ὁ γερό-Ἰωσήφ ἦταν ἕνα γεροντάκι στήν Κουτλουμουσιανή Σκήτη, 103 ἐτῶν, πού ὅμως καθημερινά καλλιεργοῦσε τόν κῆπο του.

Ὁ π. Καλλίνικος ἔβαλε σχῆμα, ζήτησε εὐλογία καί ἔφυγε. Ἐμεῖς μέ τόν π. Παΐσιο μπήκαμε στό καλυβάκι του. Καθίσαμε στό ἕνα κελλί καί μοῦ ζήτησε νά τοῦ διαβάσω κάτι χειρόγραφα κείμενά του.

Πέρασαν περίπου εἴκοσι λεπτά καί χτυπάει τό σίδερο τῆς αὐλόπορτας. Κάποιοι ἦλθαν γιά νά τόν συναντήσουν.

«Νά ἀνοίξω, γέροντα;», ρωτῶ.

«Ἄσε καλύτερα. Ἄν εἶναι περίεργοι θά φύγουν. Ἄν εἶναι πονεμένοι ἤ διψασμένοι θά ἐπιμείνουν».

Συνεχίζουμε τήν ἀνάγνωση. Σέ λίγα λεπτά ξαναχτυπάει τό σίδερο.

«Τί κάνουμε τώρα, γέροντα;». ξαναρωτῶ.

Στό παράθυρό του, ἀντί κουρτίνας κρεμόταν ἕνα κομμάτι ἀπό σεντόνι.

«Κοίτα λοξά, νά μήν σέ δοῦν καί δές πόσοι εἶναι», μοῦ λέγει.

«Δέν μπορῶ νά τούς μετρήσω, δέν φαίνονται», ἀπαντῶ.

«Καλά, δέν ξέρεις οὔτε ἀριθμητική; Τί ἔκανες τόσα χρόνια στήν Ἀμερική; Ἄς περιμένουμε, αὐτοί θά ξαναχτυπήσουν».

Πράγματι, σέ λίγα λεπτά, χτυποῦν γιά τρίτη φορά.

«Τώρα θά προσπαθήσω ἐγώ νά τούς μετρήσω. Μπορεῖ νά μήν τελείωσα τό Δημοτικό, ἀλλά θά τά καταφέρω», μοῦ λέγει.

Σηκώνεται καί ἀνοίγει τήν πόρτα τῆς καλύβας.

«Τί πάθατε. παλικάρια, τέτοια ὥρα; Τί ἤλθατε νά κάνετε;».

«Πάτερ, θέλουμε λίγο νά σᾶς δοῦμε. Γίνεται;».

«Νά μέ δεῖτε γίνεται. Ἀλλά τί θά βροῦμε νά σᾶς κεράσουμε. Πόσοι εἶστε; Γιά νά σᾶς μετρήσω ἕνας, δύο… ἑπτά. Γιά νά δῶ τί θά βροῦμε στό μαγαζί, τέτοια ὥρα».

Μπαίνει μέσα καί ἐπιστρέφει μέ τά ἑπτά μανταρίνια.

Τί φοβερός ἄνθρωπος, σκέπτομαι ἔκπληκτος ἀπό μέσα. Ποῦ τό ἤξερε καί κράτησε τά μανταρίνια ! Τό προγνώριζε; Τόν φώτισε ὁ Θεός χωρίς αὐτός νά τό συνειδητοποιεῖ;

«Ἀπό ποῦ ἔρχεσθε, παλικάρια;», ρωτάει μέ ἐνδιαφέρον.

«Εἴμαστε ἀπό τήν Ἀθήνα. Καί ὁ Βruce μέ τόν John ἀπό τήν Ἀμερική».

«Ἀπό τήν Ἀμερική; Μά ἄν τούς κεράσουμε ἕνα μανταρίνι, αὐτοί θά μᾶς ρεζιλέψουν σέ ὅλο τόν κόσμο. Γιά νά βροῦμε κάτι Ἀμερικάνικο στό… supermarket».

Ξαναμπαίνει μέσα καί ἐπιστρέφει μέ ἕνα πακέτο ἀμερικάνικα μπισκότα καί ἕνα κουτί ξηρούς καρπούς διαφόρων εἰδῶν Ρlanters, τῆς πιό φημισμένης δηλαδή μάρκας στήν Ἀμερική. Ἔκπληκτοι αὐτοί ἐκφράζουν τόν θαυμασμό καί τόν ἐντυπωσιασμό τους.

«Πάτερ, τί συμβολίζει τό τάλαντο ποὺ χτυποῦν στά μοναστήρια;», ρωτάει δειλά ὁ ἕνας.

«Δέν ξέρω τί συμβολίζει. Οὔτε καί ἔχει καμιά σημασία. Αὐτό πού ἔχει ἄξια δέν εἶναι νά χτυπάει κάνεις τό τάλαντο τοῦ μοναστηρίου, ἀλλά νά πολλαπλασιάζει τό τάλαντο τοῦ Θεοῦ. Ἀκοῦστε, παιδιά! Ἐπειδή ἡ ὥρα πέρασε, πρέπει νά πηγαίνετε. Ἕνα μόνο νά πῶ: τό πρόβλημα μέ τούς Ἀμερικάνους εἶναι ὅτι στά Ἀγγλικά τό “ἐγώ” γράφεται πάντοτε μέ κεφαλαῖο, ἐνῶ ἐμεῖς στήν Ἑλλάδα τό γράφουμε πότε-πότε καί μέ μικρό».

Γέλασαν μέ τή χαριτωμένη παρατήρηση καί ρωτοῦν οἱ Ἀμερικάνοι:

«Αὐτό τί σημαίνει; Ἐμεῖς τί πρέπει νά κάνουμε;».

«Νά διαγράψετε τό “ἐγώ” ἀπό τό λεξιλόγιό σας, παιδιά. Ὁ ἐγωισμός εἶναι ὁ μεγάλος μας ἐχθρός. Αὐτόν πρέπει νά πολεμήσουμε ὅλοι ἀνεξαιρέτως»

Ἡ ἁγιότητα ἔχει μία εὐγένεια, μία λεπτότητα, μία χάρη πάνω της. Δέν εἶπε σοφίες οὔτε θεολογίες οὔτε ἔκανε ἐντυπωσιακές ἀποκαλύψεις. Γέμισε ὅμως ὅλων τήν καρδιά. Προνόησε διακριτικά, κάλυψε τό χάρισμά του, εὐγενικά κέρασε τούς ἐπισκέπτες του, ὄμορφα πρωτοτύπησε μέ τόν τρόπο του, οἰκοδόμησε μέ τόν λόγο του, ἀνέπαυσε μέ τήν παρουσία του. Χωρίς νά προσπαθεῖ νά πείσει γιά κάτι κανέναν, πείθει γιά τά πιό μεγάλα ὅλους. Δίπλα του φωτίζεσαι, χαίρεσαι, ἀναπαύεσαι. Αἰσθάνεσαι σάν τή Μαρία «παρά τούς πόδας τοῦ Ἰησοῦ». Σάν τούς ἀποστόλους στό ὄρος τῆς θείας Μεταμορφώσεως -δέν θέλεις νά ξεκολλήσεις μέ τίποτα.

Πέμπτη, Αυγούστου 08, 2013

Ἡ Παναγία ἀποτελεῖ τὴν συγκλονιστικότερη ἀνθρώπινη παρουσία στὴν ἱστορία – (Μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικολάου)

i-m-panagias-amirous-vimothira-katholikou
Ἡ Παναγία ἀποτελεῖ τὴν συγκλονιστικότερη ἀνθρώπινη παρουσία στὴν ἱστορία.
Oἱ ὑμνογράφοι καὶ θεολόγοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας δὲν διστάζουν συγκρίνοντάς την μὲ τοὺς ἀγγέλους νὰ προκρίνουν τὸ δικό της ἅγιο πρόσωπο. Tὴν προσφωνοῦν ὡς «τιμιωτέραν τῶν Xερουβεὶμ καὶ ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ».
Πράγματι ἡ Παναγία ἔχει μία μοναδικότητα. Πρῶτο· εἶναι ὁ μεγαλύτερος εὐεργέτης τῆς ἀνθρωπότητος.
Δι΄ αὐτῆς ἔλαβε τὴν ἀνθρώπινη φύση Tου ο Θεάνθρωπος Kύριος καὶ κατέστη δυνατή γιὰ κάθε ἄνθρωπο ἡ κοινωνία μαζί Tου.
Δεύτερο· εἶναι τὸ ἐγγύτερο πρὸς τὸν Θεὸ πλάσμα μὲ τὴν μεγαλύτερη παρρησία πρὸς Aὐτόν: «πολλὰ γὰρ ἰσχύει δέησις Mητρὸς πρὸς εὐμένειαν Δεσπότου».
Tρίτο· εἶναι ὅμως καὶ τὸ πλησιέστερο πρὸς τὸν καθένα μας πρόσωπο. Eἶναι πιὸ κοντά μας ἀπὸ τοὺς στενότερους συγγενεῖς μας, εἶναι πιὸ πλησίον μας καὶ ἀπὸ τὸν φύλακα ἄγγελό μας, εἶναι πιὸ μάννα καὶ ἀπὸ την μητέρα μας.
Ἡ Παναγία ἐπίσης συνδέει τὸ πρόσωπό της μὲ τὸ μεγαλύτερο θαῦμα στὴν ἱστορία τοῦ κόσμου· τὴν θεία ἐνανθρώπηση.
Tέλος, ἡ Παναγία, ὡς Mητέρα τοῦ Θεοῦ, μᾶς εἰσάγει στὸ μεγαλύτερο μυστήριο γιὰ τὸ ὁποῖο «ἀπορεῖ πᾶσα κτίσις εὐφημεῖν πρὸς ἀξίαν, ἰλιγγιᾷ δὲ νοῦς» καθὼς ἀναλογίζεται τὸ πῶς μέσα ἀπὸ τὴν πύλη τοῦ θεομητορικοῦ σώματος ὁ Kύριος καὶ Θεός μας εἰσέρχεται στὴν ἱστορία καὶ τὸν κόσμο Tου «ἐν δούλου μορφῇ».
Aὐτά τὰ πέντε διακριτικὰ γνωρίσματα προσδιορίζουν καὶ πέντε ἐσωτερικὰ βιώματα ποὺ γεννιοῦνται ἀπὸ τὴν κοινωνία μας μαζί της. Ἡ σχέση μας αὐτὴ προξενεῖ τὴν βαθύτερη εὐγνωμοσύνη ποὺ μπορεῖ νὰ νοιώσει ἄνθρωπος γι΄ αὐτό καὶ δὲν χορταίνουμε νὰ τὴν εὐχαριστοῦμε καὶ δοξολογοῦμε. Προξενεῖ ἐπίσης τὴν σταθερότερη ἐμπιστοσύνη, αὐτὴν ποὺ μᾶς κάνει νὰ προσφεύγουμε στὴ βοήθειά της ἀκόμη καὶ γιὰ τὰ πιὸ δύσκολα προβλήματά μας: «οὐδεὶς προστρέχων ἐπὶ σοὶ κατῃσχυμένος ἀπὸ σοῦ ἐκπορεύεται, ἁγνὴ Παρθένε Θεοτόκε, ἀλλ΄ αἰτεῖται τὴν χάριν καὶ λαμβάνει τὸ δώρημα πρὸς τὸ συμφέρον τῆς αἰτήσεως».
Ἀλλά αἰσθανόμαστε καὶ τὴν πιὸ γλυκιὰ ζεστασιὰ καὶ τὴν βαθύτερη παρηγοριὰ μαζί της.
Γι΄ αὐτό καὶ μεταξὺ τῶν ὀνομάτων ποὺ τῆς προσδίδουμε συγκαταλέγονται καὶ αὐτὰ τῆς «Παραμυθίας», τῆς «Παρηγορήτριας», τῆς «Γλυκοφιλούσας». Mεγάλοι θεολόγοι Πατέρες, ὅπως ὁ Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὁ Ἅγιος Nικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ἐκφράζουν τὸ δέος καὶ τὸν θαυμασμὸ τῆς Ἐκκλησίας μὲ μοναδικῆς συλλήψεως ὕμνους καὶ δογματικὲς διατυπώσεις σὲ μιά προσπάθεια εὐγνώμονα καὶ δοξολογικά νὰ βάλουν σὲ λόγια τὸ θαῦμα τῆς παρθενίας της.
Tέλος, κάθε προσευχή πρός τὴν Mητέρα τοῦ Θεοῦ προικίζει τὸ ἐσωτερικό μας μὲ τὸν ἐντονότερο φωτισμό ποὺ μπορεῖ νὰ καταυγάσει τὴν ἀνθρώπινη ψυχή.
Εὔχομαι νὰ δώσει ὁ Θεὸς νὰ ὑπάρχει οὐσιαστικὴ καρποφορία στὴν προσευχὴ καὶ ἡ Παναγία καὶ νὰ μᾶς λυτρώσει ἀπὸ τὶς ἀνάγκες, τὶς θλίψεις, τοὺς πόνους, τὶς καθημερινὲς δυσκολίες, κυρίως ὅμως ν᾿ ἀποτελέσει γιὰ τὸν καθένα αὐτὸ τὸ μυστικὸ πρότυπο τῆς ἐν χάριτι καὶ ἐν πνεύματι ἄλλης ζωῆς.
Αὔγουστος 2013

Τρίτη, Αυγούστου 06, 2013

Μητροπολίτης Μεσογαίας: «Καταβάλλεται προσπάθεια νὰ ἀποβληθεῖ ἀπὸ τὴ ζωή μας κάθε τι ποὺ θυμίζει τὸν Θεό... Τὸ μόνο ποὺ μᾶς μένει εἶναι νὰ ἀφυπνισθοῦμε καὶ νὰ ἀντιδράσουμε»


Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

Ἤδη βρισκόμαστε στὴν περίοδο τοῦ Δεκαπενταυγούστου καὶ καθὼς καθημερινὰ ψάλλουμε τοὺς κανόνες τῆς Παρακλήσεως στὴν Παναγία μας, ὁ πόνος καὶ ἡ ἐλπίδα ἐναλλάσσονται στὴν καρδιά μας. Ἡ θλίψη καὶ ἡ αἴσθηση τοῦ ἀδιεξόδου γιὰ τὰ γήϊνα, τὰ καθημερινὰ ἀλλὰ καὶ τὰ κοινωνικὰ καὶ ἐθνικά μας θέματα, ὅταν δὲν τὰ ἀπωθοῦμε, κυριολεκτικὰ μᾶς πνίγουν. Φθάσαμε σὲ μία κατάσταση ὅπου οἱ διαχειριστὲς τῆς ζωῆς καὶ τῆς ἱστορίας μας μᾶς ἔχουν ἀπογοητεύσει. Τὸ μόνο ποὺ καταφέρνουν νὰ κάνουν εἶναι νὰ καταργοῦν τὴ λογική, νὰ ξερριζώνουν κάθε στοιχεῖο τῆς ἐπιβίωσής μας καὶ νὰ ξηλώνουν κάθε κλωστὴ ἀπὸ τὸ κέντημα τοῦ πολιτισμοῦ καὶ τῶν ἀξιῶν μας. 

Ἡ παιδεία ἔχει συστηματικὰ ἀπογυμνωθεῖ ἀπὸ τὴν παράδοση καὶ τὶς ἀξίες τῆς ἱστορίας καὶ τοῦ πολιτισμοῦ μας. Ἡ οἰκογένεια δέχεται καὶ αὐτὴ νομοθετικὰ χτυπήματα ποὺ ἀπεργάζονται τὴ διάλυσή της. Ἡ πολυτεκνία φορολογεῖται, ἡ πίστη περιθωριοποεῖται, ἡ ἐλευθερία καταργεῖται.

Καὶ τώρα τελευταῖα, κάποιοι ἀποφάσισαν νὰ φορολογήσουν καὶ τὸν Θεὸ ποὺ αὐτοὶ φαίνεται πὼς δὲν πιστεύουν, ἀλλὰ στὸν Ὁποῖο καὶ μόνον Αὐτὸν ἐμεῖς ἐλπίζουμε. Τὰ πάντα ἑρμηνεύονται μὲ οἰκονομικὲς παραμέτρους, ἀκόμη καὶ οἱ τελευταῖες ἐναπομείνασες πνευματικές μας σταθερές.

Μόλις πρὶν ἀπὸ λίγες μέρες, παρὰ τὶς κραυγὲς ἀγωνίας τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καὶ ἀρκετῶν Μητροπολιτῶν, ἀγνοῶντας καὶ τὶς διαμαρτυρίες τῶν συνδικάτων τῶν ἐργαζομένων, τελικὰ κατάφεραν νομοθετικὰ νὰ ἀποδυναμώσουν καὶ τὴν ἀπὸ αἰώνων καὶ ἀπὸ Θεοῦ καθιερωμένη ἀργία τῆς Κυριακῆς. Ἡ πράξη αὐτὴ χτυπάει καὶ τὴν ψυχὴ καὶ τὴν φύση μας καὶ τὶς κοινωνικὲς ἀντοχές μας. Μᾶς ἀπομυζοῦν τὸν χρόνο τοῦ Θεοῦ, τὸν χρόνο τῆς ἀνάπαυσης, καὶ μᾶς στεροῦν τὸν χρόνο νὰ ζήσουμε λίγες στιγμὲς μαζὶ ὡς οἰκογένεια. Ὁ κατήφορος, ἀγαπητοί μου, φαίνεται πὼς δὲν ἔχει τελειωμό. Οὔτε καὶ ὁ παραλογισμὸς ὅρια. «Μωραίνει Κύριος ὃν βούλεται ἀπολέσαι».

Ἤδη φτιάχνεται ἕνας λαὸς ποὺ....

ἐνοχλεῖται ἀπὸ τὴν θέα τῶν ναῶν καὶ τοὺς ἤχους τῶν καμπανῶν. Οἱ ἁγιασμοὶ καὶ οἱ εὐλογίες περιορίζονται. Τὸ μάθημα τῶν θρησκευτικῶν εἴτε διαστρέφεται εἴτε ἀποβάλλεται ἀπὸ τὴν ἐκπαίδευση τῶν παιδιῶν ὡς ἀνεπιθύμητο. Μέχρι σήμερα, οἱ γιορτές μας ὅλες εἶναι θρησκευτικές, ἐκκλησιαστικές. Θὰ μᾶς τὶς ἀλλάξουν. Καταβάλλεται προσπάθεια νὰ ἀποβληθεῖ ἀπὸ τὴ ζωή μας κάθε τι ποὺ θυμίζει τὸν Θεό. Καὶ τὸ ὄνομά Του ἐνοχλεῖ. Αὐτὸ εὔκολα βλασφημεῖται καὶ πολὺ δύσκολα ὁμολογεῖται. 

Τὸ μόνο ποὺ μᾶς μένει εἶναι νὰ ἀφυπνισθοῦμε καὶ νὰ ἀντιδράσουμε. Ὄχι βέβαια μὲ ἐμπαθεῖς καὶ κοσμικοὺς τρόπους, οὔτε πάλι γιὰ νὰ ἀναχαιτίσουμε τὸν ἐγκληματικὸ κατήφορο. Αὐτὸ δὲν θὰ τὸ καταφέρουμε. Αὐτὸ ποὺ μᾶς μένει καὶ μποροῦμε νὰ καταφέρουμε εἶναι νὰ κρατήσουμε τὴ μαγιὰ τῆς πίστης καὶ τοῦ αὐτοσεβασμοῦ μέσα μας καθαρὴ καὶ τὴ φλόγα τῆς ὁμολογίας ἀναμμένη.

Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος ποὺ ἐρχόμαστε στὶς Παρακλήσεις. Ἡ προσευχή μας στὴν Παναγία Μητέρα μας καὶ γιὰ τὰ προβλήματά μας καὶ γιὰ τὴ ζωή μας, κυρίως ὅμως γιὰ τὸ ἔθνος καὶ τὴν πίστη μας πρέπει νὰ βγεῖ καὶ φέτος πύρινη ἀπὸ τὸ βάθος τῆς ψυχῆς μας. Αὐτὸ εἶναι τὸ πρῶτο.

Ἀλλὰ καὶ ἡ ἀπάντησή μας στὴν προσπάθεια κατάργησης τῆς Κυριακῆς ἀργίας πρέπει νὰ εἶναι δυναμικὴ καὶ πνευματική. 



α. Μὲ περισσότερο ζῆλο ἐφ’ ἑξῆς νὰ ἁγιάζουμε τὴν Κυριακή μας. Μὲ προθυμία, ἀνελλιπῶς κάθε Κυριακή, νὰ προσερχόμαστε στοὺς ναούς μας, μάλιστα πιὸ νωρὶς τώρα. Ἡ κατάνυξη καὶ ἡ εὐλάβεια, ἡ μυστηριακή συμμετοχή, ἡ τάξη καὶ εὐπρέπεια, εἶναι ἀνάγκη ὅσο ποτὲ ἄλλοτε νὰ ἐπιβληθοῦν στὶς ἀκολουθίες μας. Ἐπίσης, ἡ παρακολούθηση ὁμιλιῶν ποὺ καλλιεργοῦν καὶ ἐνισχύουν τὴν πίστη, ἡ πνευματικὴ μελέτη, ἡ τόνωση τοῦ κατηχητικοῦ ἔργου, ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι δράσεις ποὺ ἁγιάζουν τὴν Κυριακή, ποὺ τὴν καθιστοῦν μέρα  ξεχωρισμένη γιὰ τὸν Κύριο καὶ τὴν ψυχή μας.



β. Ὅσοι ἔχουμε μαγαζιὰ δὲν πρέπει ἐπ’ οὐδενὶ νὰ ὑποχωρήσουμε στὸν πειρασμὸ νὰ τὰ ἀνοίγουμε. Νὰ μὴν τὸ κάνετε, ἀδελφοί μου. Οὔτε μετὰ τὴν ἐκκλησία. Ἡ Κυριακὴ εἶναι ἡ ἡμέρα τοῦ Κυρίου. Τοῦ ἀξίζει ὁλόκληρη. Ἡ ἀργία τῆς Κυριακῆς εἶναι ἱερή. Καὶ νὰ εἶστε σίγουροι ὅτι ἂν αὐτὸ τὸ κάνετε γιὰ τὸν Θεό, δὲν θὰ σᾶς ἀφήσει. Θὰ ἀπαντήσει στὴ ζωή σας μὲ σημεῖα καὶ εὐλογίες ποὺ δὲν μπορεῖτε νὰ φανταστεῖτε. Δοκιμάστε καὶ θὰ δεῖτε. 



γ. Κανένας ἀπὸ μᾶς δὲν θὰ πρέπει νὰ κάνει τὰ ψώνια του τὴν Κυριακή. Ὅπως ζήσαμε μέχρι τώρα, ἔτσι θὰ συνεχίσουμε νὰ μὴ συμμετέχουμε στὴν ἀσέβεια. Ἡ ἀργία καταργεῖται ὄχι μόνον ἀπὸ τὸν ἔμπορο ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὸν πελάτη. Καὶ 



δ. Ὅλοι μαζὶ σὰν ἕνα σῶμα θὰ πρέπει νὰ στηρίξουμε τοὺς ἐμπόρους ποὺ σέβονται τὸν Θεό καὶ δὲν παραβιάζουν τὴν ἀργία τῆς Κυριακῆς. Ἀπὸ αὐτοὺς νὰ ψωνίζουμε. Μὲ τὸν τρόπο αὐτόν, καὶ αὐτοὶ θὰ βοηθηθοῦν καὶ ἐμᾶς θὰ εὐλογήσει ὁ Θεός.



Τέλος, ἐλπίζω ἡ κυρία ἀντιπεριφερειάρχης μας, γνωστὴ γιὰ τὸν σεβασμό της στὰ ἱερὰ καὶ τὰ αὐτονόητα, νὰ κάνει αὐτὸ ποὺ τῆς ἀναλογεῖ, πειθαρχῶντας περισσότερο στὸν Θεό καὶ τὴ λογικὴ τῶν ἱερῶν ἀξιῶν παρὰ στὶς κομματικὲς ἐπιλογές ποὺ ἴσως τῆς προτείνουν. Καλὸ εἶναι νὰ ἀκούσει ὄχι μόνο τὴ φωνὴ τῶν ἀχόρταγων καταναλωτῶν ἀλλὰ καὶ τὸν στεναγμὸ τῶν μικρῶν καὶ ἀνίσχυρων ἐργαζομένων καὶ ἔτσι ἀπὸ τὰ γραφεῖα τῆς Περιφέρειας νὰ βρεθεῖ στὸ κέντρο τῆς ζωῆς μας. Ἐξ ἄλλου αὐτὸ τὸ δικαίωμα τῆς δίνει καὶ ὁ νόμος.

Ὁ Θεὸς μαζί μας καὶ βοήθειά μας ἡ Παναγία μας.

Μετὰ πατρικῶν εὐχῶν,

῾Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

† ῾Ο Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Παρασκευή, Ιουνίου 21, 2013

"Ο πνευματικός πατέρας" του Μητροπολίτου Μεσογαίας κ. Νικολάου

Πρέπει βέβαια, ο πνευματικός να είναι όντως "πνευματικός", να είναι πατέρας, να είναι ιερέας, να μπορεί να λειτουργεί, να προσεύχεται, να ξέρει να ακουμπάει στον Θεό και να μην είναι ένας απλός κοινωνικός εργάτης που κάνει ένα «θρησκευτικό χόμπυ». Ο πνευματικός δεν είναι σύμβουλος που δίνει συμβουλές, δεν είναι δάσκαλος που διδάσκει, ούτε εισαγγελέας που ελέγχει. Ο πνευματικός είναι πατέρας που αγκαλιάζει, φίλος που ελευθερώνει, αδελφός που συγχωρεί, είναι μυσταγωγός που ιερουργεί το μυστήριο της ψυχής. Δεν είναι αυτός που ξέρει, είναι αυτός που αγαπά τον Θεό ως πατέρα του και τον
 
 
 
 
κάθε άνθρωπο ως παιδί του Θεού. Ο πνευματικός έχει τη χάρη της ιεροσύνης, αρκεί να την κρατάει ζεστή και ενεργό μέσα του. Αν έτσι την διατηρεί, τότε ο Θεός δίνει πολλά και με πολλούς τρόπους. 

Εμείς οι ιερείς είμαστε υπηρέτες, διάκονοι. Τίποτα άλλο. Μόλις το καταλάβουμε, γινόμαστε τα χαλιά πάνω στα οποία πατάει ο Θεός. 




Γινόμαστε τα ποδόμακτρα που πατάει ο λαός του Θεού-αυτά τα χαλάκια που είναι έξω από την πόρτα-και μαζεύουμε τις λάσπες για να μπαίνει ο κόσμος καθαρός. Αυτή είναι η διακονία μας. Και είναι υπέροχο όταν αυτό το καταλαβαίνει κανείς και δεν προσπαθεί να κάνει κάτι παραπάνω-εκτός βέβαια αν ο Θεός φωτίσει, οπότε επειδή Αυτός ενεργεί, μας κάνει και μας να ενεργούμε κατά Θεόν.

Η ψυχή είναι τόσο ιερή! Την πλησιάζει ο πνευματικός όπως τον άγιο Άρτο την ώρα που λέει «πρόσχωμεν, τα άγια τοις αγίοις». Και με τα δύο δάχτυλα, δηλαδή με τις κατά το δυνατόν λιγότερες κινήσεις, Τον υψώνει, Τον προσφέρει στον Θεό και Τον κατεβάζει. Το ίδιο κάνει και με την ψυχή. Δεν παρεμβαίνει άτσαλα διαλύοντας και συντρίβοντάς την, αλλά απλά την αγγίζει. Αποδίδει το σεβασμό που της ανήκει αφού είναι εικόνα Θεού-και την επανατοποθετεί στο δισκάριο της ελευθερίας της και του ελέους του Θεού. Όπως στην θεία Ευχαριστία, έτσι κι εδώ, ο ιερέας καλείται να κάνει την μεταβολή: Παίρνει τον άνθρωπο, τον τεθραυσμένο, τον σπασμένο, τον κομματιασμένο από την αμαρτία, τον συντετριμμένο από τις δοκιμασίες, και τον εκθέτει στην χάρη του Θεού, και αυτή τον μεταμορφώνει. Αυτή είναι η ιερουργία της ανθρώπινης ψυχής.



Νικολάου Μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτικής

Άνθρωπος μεθόριος 

Από τα αναπάντητα διλλήματα στα περάσματα της "άλλης λογικής"

Εκδόσεις ΕΝ ΠΛΩ

από σελ. 111 έως 113
 

Κυριακή, Μαΐου 26, 2013

Σκέψεις στην Κυριακή του Παραλύτου του Σεβ. Μητροπολίτου Μεσογαίας κ. Νικολάου

Σκέψεις στην Κυριακή του Παραλύτου.

Σεβ. Μητροπολίτου Μεσογαίας κ. Νικολάου
Τί φοβερός που είναι ο κόσμος που ζούμε! Όπου στρέψεις το βλέμμα σου, αντικρύζεις πόνο, αδικία, κακότητα, ένταση, αμαρτία, βία, πολέμους, δυστυχία. Γιατί άραγε; Και γιατί όλα αυτά να συνυπάρχουν με φυσική ομορφιά, με απαράμιλλη καλωσύνη, με ανθρώπινο μεγαλείο; Γιατί να εναλλάσεται το καλό με το κακό; Γιατί να διαπλέκεται η δυστυχία με την ευτυχία; Ο κόσμος χωρίς Θεό όμως δεν αντέχεται. Κάθε σκέψη απουσίας Του προξενεί βαθειά απογοήτευση. Αντίθετα, η διαπίστωση
της παρουσίας του Θεού γεννά ελπίδα, δίνει φως, προσφέρει κατεύθυνση. Το Ευαγγέλιο παρουσιάζει τον Θεό ζώντα, ενεργούντα, παρεμβαίνοντα στην ιστορία. Το διαβάζουμε για να φωτιστούμε και να παρηγορηθούμε. Τόσα και τόσα περιστατικά φανερώνουν την παρουσία του Θεού! Τα θαύματα πιστοποιούν τη δύναμη και την αγάπη Του. Η ειλικρίνεια με την οποία είναι γραμμένο πείθει για την αυθεντικότητα των λεγομένων Του. Το διαβάζεις και αναφωνείς: «μεθ΄ημών ο Θεός. Γνώτε έθνη και ηττάσθε ότι μεθ΄ημών ο Θεός». Ο Θεός είναι μαζί μας. Αυτή η πεποίθηση αποτελεί την πηγή της δύναμής μας. Το ανοίγουμε επειδή πιστεύουμε, με την ελπίδα και να φωτισθούμε.
Να όμως που κάποτε η ανάγνωση του Ευαγγελίου ξενίζει. Αντί να στηρίζει, σκανδαλίζει ˙ αντί να οικοδομεί, γκρεμίζει ˙ αντί να ξεκαθαρίζει, σε ζαλίζει. Σου φανερώνει αλήθειες που μόλις τις ακούσεις σε κάνουν να θαυμάζεις, όταν όμως σκεφτείς, σε υποχρεώνουν να εγκατασταθείς σε ασφυκτικά αδιέξοδα.
Μια πρώτη ματιά στο θαύμα της θεραπείας του παραλύτου της Βηθεσδά, όπως αυτή περιγράφεται στο Ευαγγέλιο που σήμερα ακούσαμε, εντυπωσιάζει για τη θεϊκή δύναμη του Χριστού. Πράγματι, με μόνο τον λόγο Του θεραπεύει έναν Παράλυτο. Μια όμως προσεκτικότερη ανάγνωση των συνθηκών της περιγραφής ανατρέπει το σκηνικό. Γεννά ερωτήματα που βασανίζουν τους μηχανισμούς της πίστης.Ένας άνθρωπος τριάντα οκτώ χρόνια κατάκοιτος ξεχωρίζεται από τον Κύριο και θεραπεύεται με εντυπωσιακό τρόπο. Και ενώ το αποτέλεσμα αναπαύει την πίστη, οι λεπτομέρειες την κλονίζουν.
Μια δεξαμενή με νερό και γύρω της, κατά την περιγραφή του Ευαγγελιστού, και γύρω από τη δεξαμενή ένα τραγικό πλήθος δύστυχων, δεινοπαθούντων ανθρώπων, ο καθένας του με πόνο και όλοι μαζί με μια παράξενη, ανταγωνιστική ελπίδα. Περιμένουν την ξαφνική έλευση ενός αγγέλου, προκειμένου να ταράξει το νερό της. Μόλις το πάρουν είδηση, προσπαθούν όλοι αυτοί, με το απομεινάρι των φυσικών δυνάμεών τους, με την τεράστια πίεση της εσώτερης επιθυμίας τους, να συρθούν προς τη δεξαμενή, διότι ο «πρώτος εμβάς μετά την ταραχήν του ύδατος, υγιής εγίνετο ω δήποτε κατείχετο νοσήματι», αυτός που θα καταφέρει να βουτήξει μέσα πρώτος, θεραπεύεται από οποιαδήποτε ασθένεια έχει ˙ μόνον ο πρώτος.
Ανάμεσα σε όλους και ένας παράλυτος για τριάντα οκτώ ολόκληρα χρόνια. «Τούτον ιδών ο Ιησούς κατακείμενον», τον βλέπει διερχόμενος από την κολυμβήθρα της Βηθεσδά ο Κύριος, τον πλησιάζει και του λέει: « θέλεις υγιής γενέσθαι;» Τι απλή ερώτηση! Και εκείνος δεν απαντά ευθέως «φυσικά, θέλω», αλλά λέει «Κύριε, άνθρωπον ουκ έχω, ίνα όταν ταραχθή το ύδωρ, βάλη με εις την κολυμβήθραν», δεν έχω κάποιον άνθρωπο ώστε μόλις ταραχθεί το ύδωρ να μου δώσει μια σπρωξιά και να μπω εγώ στο νερό πρώτος. Ενώ δε εγώ πλησιάζω «άλλος προ εμού καταβαίνει», κάποιος άλλος με προλαβαίνει. Ο Κύριος δεν του λέει τίποτε άλλο παρά μόνον «έγειρε, άρον τον κράββατόν σου και περιπάτει». Και μ΄ αυτόν τον τρόπο, με έναν απλούστατο, εντελώς διαφορετικό απ΄ όλο αυτό το σκηνικό τρόπο, ο Κύριος του δίνει την υγεία του, τον σηκώνει από την κλίνη της οδύνης και της δοκιμασίας. Και όχι μόνον αυτό, του δίνει και τη δύναμη να σηκώσει και το κρεβάτι του και να πάει στην ευχή του Θεού. Χωρίς καμία κίνηση! Με έναν μόνο λόγο! Ύστερα από τριάντα οκτώ χρόνια! Ύστερα από μία ολόκληρη ζωή!
Συνήθως μένουμε στο δεύτερο μέρος, στον εντυπωσιασμό του θαύματος. Αν όμως αφήσουμε τη σκέψη μας στην περιγραφή της εισαγωγής της περικοπής, τα εσωτερικά μας αισθήματα είναι πολύ διαφορετικά.Η εικόνα είναι φοβερή. Το θέαμα αποκρουστικό. Τα ερωτήματα αδυσώπητα. Ο άγγελος απροειδοποίητα, «κατά καιρόν», ταράσσει το νερό και μόνον «ο πρώτος» βρίσκει ίαση. Εδώ τελειώνει το θαύμα, εδώ εξαντλείται και το έλεος του Θεού. Εδώ αρχίζει το δράμα της σκέψης και της λογικής. Πόνος τεράστιος, αδικία ανεξήγητη, ερωτήματα αναπάντητα. Το έλεος του Θεού ελάχιστο, μόνο για τον ένα, για τον πρώτο. Πώς να συμβαδίσει αυτό με τη λογική μας; Πώς να ερμηνεύσει την αγάπη του Θεού; τη δικαιοσύνη, την ταπείνωσή Του; Πώς να πείσει για την παρουσία Του; Μάλλον προκαλεί με την απουσία Του.
Πώς είναι δυνατόν να πιστεύσει κανείς ότι με αυτόν τον τρόπο ο Θεός επιλέγει να δείξει τη θεότητά Του και να θεραπεύσει; Γιατί θα έπρεπε –ας φανταστούμε το θέαμα- να κατεβεί ο άγγελος, να ταράξει το νερό σε άγνωστη στιγμή, ώστε δίχως καμία προετοιμασία, ξαφνικά αυτοί οι δύστυχοι άνθρωποι, τυφλοί, χωλοί, άρρωστοι και ανάπηροι, να σέρνονται, να ανταγωνίζονται μάλιστα ποιος θα μπει πρώτος για να θεραπευτεί; Μόνο για έναν υπήρχε το έλεος του Θεού; όχι για τον δεύτερο; Και με ποιο κριτήριο αυτό προσφέρεται; τη φυσική ετοιμότητα και επιδεξιότητα των αναπήρων και όχι την αρετή; την επιτυχία στην ανταγωνιστικότητα και όχι την ταπείνωση και τον πνευματικό αγώνα; Γιατί στον πρώτο και όχι στον καλύτερο; όλο αυτό δεν καταδεικνύει λίγη αγάπη και καθόλου δικαιοσύνη;Δεν προκαλεί αυτό; Είναι δυνατόν όλα αυτά να γίνονται κάτω από το βλέμμα του Θεού και σύμφωνα με το θέλημά Του;
Ο παράλυτος ομολογεί ότι «άνθρωπον ούκ έχω». Τριάντα οκτώ χρόνια παράλυτος ζει με μια ελπίδα˙ να μπει πρώτος στη δεξαμενή μετά την ταραχή του ύδατος, για να θεραπευθεί. Πώς όμως συμβαδίζει η αγάπη του Θεού με την τόσο μακρά διάρκεια της αναπηρίας του παραλύτου; Γιατί να ζήσει ως ανάπηρος τα νειάτα του και να είναι υγιής στα γηρατειά του; Γιατί έπρεπε τριάντα οκτώ ολόκληρα χρόνια να περιμένει αυτός ο άνθρωπος τη θεραπεία του, μάλιστα ύστερα από συνεχείς απογοητεύσεις αναρίθμητων αποτυχιών; Γιατί έπρεπε η μόνη παρηγοριά αυτού του δύστυχου ανθρώπου να είναι η συνύπαρξή του με άλλους ομοιοπαθείς; Γιατί ο Θεός επιτρέπει τόσο πόνο και μάλιστα τόσο άδικα και άνισα κατανεμημένο; Και ενώ τελικά φαίνεται ότι κάνει ένα θαύμα – που αναντίρρητα είναι θαύμα-, στην ουσία η όλη ατμόσφαιρα δημιουργεί μια αίσθηση απουσίας του Θεού; Πως αυτός ο Θεός συνυπάρχει με τον Θεό του υπόλοιπου Ευαγγελίου; Μήπως, όμως, κάτι υπάρχει που όχι μόνο ξεφεύγει από τον φακό της λογικής αλλά ενδεχομένως, όταν αυτή απομονώνεται, να την αποπροσανατολίζει και να την παραπλανά;
Αν ανοίξουμε το βιβλίο που ονομάζεται Ψαλτήρι, αν φυλλομετρήσουμε και μερικά πατερικά βιβλία, θα δούμε πόσο αυτή η αίσθηση της φαινομενικής απουσίας του Θεού πολλές φορές εκφράζεται από τα χείλη και του Δαυϊδ και των αγίων. Λέει κάπου ο Δαυϊδ˙ «ίνα τι, Κύριε, απέστης μακρόθεν» – γιατί κάθεσαι από μακρυά; «υπεροράς εν ευκαιρίαις εν θλίψεσι;» – γιατί με περιφρονείς εκεί που πρέπει να έλθεις δίπλα μου, στις θλίψεις και στις ανάγκες μου; Νοιώθω ξεχασμένος, νοιώθω εγκαταλελειμμένος. Μιλάω και δεν έρχεσαι, σε φωνάζω και δεν με ακούς, σε προσδοκώ και μένεις μακρυά. Απών ο Θεός από τη ζωή μου, τη στιγμή που Τον ζητώ, τη στιγμή που Τον έχω ανάγκη. Δεν είναι απών ο Θεός από τον κόσμο της ταραχής, των διενέξεων, των πολέμων, των αδικιών, των ασθενειών, των αμαρτιών, των παθών; Δεν είναι απών ο Θεός ακόμη και από το πάθος του Κυρίου, από τη σταύρωση και από την Ταφή Του; Ο Ίδιος ο Χριστός δεν είπε: «Θεέ μου, Θεέ μου, ίνα τί με εγκατέλιπες; Πώς όμως γίνεται ο πανταχού και πάντοτε Παρών να είναι απών;
Άραγε ο Θεός είναι πράγματι απών; Ο Θεός δεν είναι απών που έρχεται αλλά είναι παρών που κρύβεται. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το ρήμα που συνήθως οι ευαγγελιστές και οι πατέρες μας αγαπούν να χρησιμοποιούν είναι ότι εμφανίζεται, βγαίνει από το κρύψιμό Του και μας φανερώνεται. Και μας φανερώνεται στους ανθρώπους που μπορούν να βλέπουν. Πρέπει να υπάρξει μία συνεργασία της στιγμής του Θεού για την ψυχή μας και της καθαρότητος των οφθαλμών μας, για να αναγνωρίζουμε τον εμφανιζόμενο Θεό.
Το ευαγγελικό ανάγνωσμα δεν μιλάει για έναν μόνο παράλυτο, αλλά φανερά μεν μιλάει για τη στιγμή του ενός παραλύτου, διακριτικά δε υπαινίσσεται τη στιγμή όλων των παραλύτων αυτού του κόσμου, και φυσικά και τη δική μας. Ο αληθινός Θεός δεν είναι αυτός που ξοδεύεται, αυτός ο οποίος εξευτελίζεται με πρόχειρες φανερώσεις κατά το θέλημα του ανθρώπου, αλλά είναι αυτός που κρύβεται στις ταπεινές γωνιές και στις μυστικές στροφές της πορείας αυτής της ζωής. Ο Θεός πράγματι υπάρχει. Σε εμάς απομένουν δυό πράγματα: το ένα είναι να κάνουμε την υπομονή του χρόνου και το δεύτερο είναι να κάνουμε τον αγώνα της καθαρότητος των οφθαλμών μας. Τότε σαν τον παράλυτο θα έρθει η ώρα μας. Μπορεί να είναι ύστερα από τριάντα οκτώ χρόνια, μπορεί να είναι αύριο, μπορεί να είναι πέντε λεπτά πριν σφραγίσουμε τα μάτια μας σε αυτόν τον κόσμο, αλλά υπάρχει πάντοτε η στιγμή του Θεού για όλους. Και τότε η μακρόχρονη αναπηρία, που συνοδεύεται από θαυματουργική θεραπεία, αποτελεί μεγαλύτερη ευλογία από την υγεία που στερείται εμπειρίας θεϊκής παρουσίας.
Η παρουσία του Θεού είναι παρουσία για να δώσει στον καθένα μας την αίσθηση της σωτηρίας, τον πόθο της αθανασίας, την προσδοκία της αιωνιότητος. Να δώσει τη γλύκα ότι κι αν πονάμε, κι αν δοκιμαζόμαστε, κι αν αδικούμαστε, κι αν στερούμαστε, μπορεί να ζούμε με ζεστασιά, την αίσθηση και την εμπειρία της πνευματικής Του παρουσίας στη ζωή μας. Το Ευαγγέλιο αυτό αγαπητοί, δεν αποτελεί μια υπόμνηση ενός θαύματος μόνο, αλλά αποτελεί μια αφορμή αφύπνισης για όλους μας. Όλοι βρισκόμαστε παράλυτοι με πνευματική τύφλωση, με αναπηρία, με χωλότητα, με ξηρότητα, με αδυναμία στα πόδια, με ανεπάρκεια στα χέρια, γύρω από μια κολυμβήθρα, την κολυμβήθρα των δακρύων και των χαμένων ελπίδων αυτής της ζωής. Σκοπός και στόχος της Εκκλησίας είναι να προσπαθεί να επαναπροσανατολίσει την καρδιά μας από τη νοοτροπία των σταγόνων του θεϊκού ελέους της Παλαιάς Διαθήκης προς τον ωκεανό της αγάπης του Θεανθρώπου.

Τρίτη, Μαΐου 14, 2013

Η κατάργηση της ατομικότητας μέσα στη Θεία Λατρεία


anagnostis_
Η Ορθόδοξη χριστιανική λατρεία δεν είναι μια προσπάθεια εξιλέωσης ενός θυμωμένου Θεού· δεν είναι καθήκον που αν παραλείψουμε θα έχουμε νομικές συνέπειες· δεν είναι αναπαράσταση σκηνών και εικόνων που μας βοηθούν να νοιώθουμε καλύτερα· δεν είναι ανάμνηση παλαιών ιστορικών γεγονότων που δεν πρέπει να ξεχάσουμε· δεν είναι προσπάθεια να φαντασθούμε έναν πολύ ωραίο πνευματικό κόσμο για να εμπνευσθούμε· δεν είναι έξοδος στην ανάγκη συναισθηματικά κάπως να ανακουφισθούμε. Η ορθόδοξη λατρεία είναι μία κίνηση να διακρίνουμε τον αληθινό Θεό, ο οποίος διαρκώς φανερώνεται στην καθημερινότητα και πραγματικότητα της ζωής μας, να τοποθετηθούμε μέσα στους κόλπους της αγάπης Τον, να εκφράσουμε ανταποδοτικά την ευχαριστία και την αγάπη μας, να κοινωνήσουμε τελικά μαζί Του, να περιχωρήσουμε στη χάρη και ενέργειά Του, να ζήσουμε τη συγγένεια μαζί Του. [...]
Μέσα στη Θεία Λατρεία φανερώνεται ο Χριστός και δοξάζεται ο πιστός· «όταν ο Χριστός φανερωθή, η ζωή ημών, τότε και υμείς συν αυτώ φανερωθήσεσθί εν δόξη». Τί όμως σημαίνει η με τον Χριστό φανέρωση του ανθρώπου εν δόξη;» Η έννοια του χωρίου είναι ασφαλώς εσχατολογική. Τότε θα γίνει η πλήρης φανέρωση της δόξης του Θεού, τότε θα δοξασθεί το τέλειον, δηλαδή ο Θεός, και τότε θα φανερωθεί και ο κάθε άνθρωπος εν δόξη. Εκτός όμως από την εσχατολογική διάσταση, η με τον Χριστό φανέρωση του ανθρώπου εν δόξη έχει να κάνει και με τον ανώτερο στόχο και προορισμό του καθενός μας. Στη Θεία Λατρεία οι πιστοί αποθέτουν όλες τις μέριμνες, αποχωρίζονται από τα γήινα, εικονίζουν μυστικώς τα Χερουβείμ, κοινωνούν του Αγίου Πνεύματος, αποθνήσκουν, ζουν τα έσχατα. Τα Άγιο Πνεύμα φανερώνει το Θεό στην ιστορία και στην Εκκλησία. Τον φανερώνει στην αιώνια βασιλεία Του· φανερώνει όμως και τον κάθε πιστό, το μυστήριο του ανθρώπου. [...]
Η λατρεία διαφέρει από την προσευχή – μεταξύ των άλλων – και κατά το ότι τελείται εν τω Ναώ, όχι εν τω ταμείω· σε συγκεκριμένες ώρες, όχι όποτε θέλουμε· με προσδιορισμένες εκφράσεις, όχι όπως επιλέγουμε.[...] Η λατρεία νοείται μόνο συλλογικά, εκκλησιαστικά. Δεν λατρεύει το Θεό κανείς μόνος του, ούτε ατό σπίτι του· Τον λατρεύει μαζί με άλλους και μέσα στο Ναό, με τους αδελφούς του και τους αδελφούς του Χριστού, σε ένα χώρο που δεν είναι δικός τον για κοινή χρήση, αλλά πιο κοντινός του γιατί είναι του Θεού. Δεν μαζευόμαστε στην εκκλησία για κανέναν άλλο λόγο παρά για να λατρεύσουμε όλοι και μαζί. Δεν γίνεται η λατρεία αν είμαστε αρκετοί αλλά όχι όλοι· ούτε πάλι αν είμαστε μεν όλοι αλλά χωριστά. Ο Θεός δεν λατρεύεται από τον καθένα μόνο του, αλλά λατρεύεται μόνον από την Εκκλησία ως καθολική οντότητα. Γι’ αυτό και η Θεία Λειτουργία κάνει το χώρο σημείο, μεταποιεί την ιστορία σε διαρκές «σήμερον» και παρόν, ενώνει τους πάντες, αφού και «τους κοσμικώς διεσπαρμένους ομοχώρους ποιεί».
Μέσα στη Θεία Λειτουργία οι λέξεις «πάντων», «πάσα» και «όλοι» διαπερνούν όλες σχεδόν τις ευχές· «πάντων των αγίων μνημονεύσαντες», αναφέρουμε όλους τους Αγίους μην μας ξεφύγει κανένας. Και όταν μνημονεύουμε τις ψυχές και τα ονόματα, καταλήγουμε με την ευχή κανείς να μην εξαιρεθεί: «Και πάντων και πασών». Η Θεία Λατρεία λοιπόν προσφέρεται από όλους και επίσης από όλους μαζί. Γι’ αυτό και δεν απορεί να είναι τοπική ούτε μερική, αλλά καθολική και οικουμενική. Η Εκκλησία ζει όλες τις λειτουργίες σαν μία· συγκεντρώνει
όλους τούς Ναούς, όλες τις αναίμακτες θυσίες που προσφέρονται από όλον τον κόσμο, συλλέγει τους πάντες και τα πάντα και τα προσφέρει θυσία ευάρεστη τω Θεώ. Αυτή η καθολικότητα εκφράzει τό μυστήριο της ενότητας.
Ποιός όμως είναι ο βαθύτερος λόγος να είμαστε όλοι και μαζί; Ας ανατρέξουμε στη δημιουργία μας. Όταν ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο και έπλασε και τον Αδάμ, είπε ότι «ου καλόν είναι τον άνθρωπον μόνον», γι’ αυτό και προχώρησε στη δημιουργία της Εύας. Και από τους πρωτοπλάστους γεννάται το ανθρώπινο είδος με όλες του τις ευλογίες και με όλο το στραβό πτωτικό φύραμα που στη συνέχεια απέκτησε. «Ου καλόν είναι τον άνθρωπον μόνον». Δεν είναι εγωισμός μόνο το να θέλει κανείς να είναι πρώτος, αλλά υπάρχει ένας άλλος ύπουλος εγωισμός, το να θέλει να είναι κανείς μόνος. Και αυτό είναι τραγικό. Θα αναφέρω ένα παράδειγμα που ίσως ξαφνιάσει. Συχνά πηγαίνουμε στην εκκλησία, κρατούμε ένα βιβλιαράκι, κρυβόμαστε σε μια σκοτεινή γωνιά, δεν θέλουμε, να ασχολούμαστε με τίποτε άλλο και αν κανείς δίπλα μας κουνηθεί διαμαρτυρόμαστε ότι μας εμποδίζει να συγκεντρωθούμε. Μα στο Ναό δεν πηγαίνουμε για να συγκεντρωθούμε. Αν σκοπός μας ήταν η αυτοσυγκέντρωση, τότε ο χώρος του κελλιού μας θα ήταν καταλληλότερος. Στον Ναό πηγαίνουμε για να κοινωνήσουμε. Ο ένας να περιχωρήσει στη ζωή του άλλου και να ανοίξει τις πόρτες του και προς τα έξω, για να βγει ο ίδιος, και προς τα μέσα, για να μπουν οι άλλοι που θα φέρουν το Θεό. Πηγαίνουμε για να συγ-χωρηθούμε δηλαδή να μπούμε στον ίδιο χώρο. Πηγαίνουμε για να συγ-χρονισθούμε· δηλαδή να είμαστε ταυτόχρονοι στη δόξα μας προς το Θεό και στην παράστασή μας ενώπιόν Του. Πηγαίνουμε για να συν-αδελφωθούμε. Δεν πηγαίνουμε για να βάλουμε το μυαλό μας να πονοκεφαλιάσει με φίλαυτες απομονωτικές σκέψεις. Γι’ αυτό και η Εκκλησία, χωρίς να δέχεται την ασεβή φασαρία, είναι ανεκτική στη σχετική αταξία, στη φυσική ανησυχία των μικρών παιδιών, στη δυσκολία απόλυτης προσαρμογής των ασθενών, των γερόντων ή των ψυχικά ασταθών, που όμως όλοι τα μέγιστα συμβάλλουν στην κοινωνία της θείας λατρείας. Οι Ναοί μας δεν αποτελούν χώρους απόλυτης συμμετρίας ή επιβεβλημένης τάξης και οργάνωσης, αλλά χώρους όπου το τυπικό, η ευταξία, οι διατάξεις διευκολύνουν την μεταξύ μας και μετά του Θεού κοινωνία. Αυτός είναι και ο λόγος που οι λατρευτικές ευκαιρίες μας αποκαλούνται συνάξεις, το κατ’ εξοχήν μυστήριο κοινωνία, το δε σώμα του Χριστού Εκκλησία. Δεν γίνεται να κοινωνήσουμε το Θεό χωρίς να μπορέσουμε να κοινωνούμε μεταξύ μας• και δεν γίνεται να κοινωνούμε μεταξύ μας, αν δεν μπορέσουμε κάποτε να βγούμε από τον εαυτό μας. Και για να βγούμε από τον εαυτό μας, μάς βάζει η Εκκλησία εδώ που όλοι μαζί μαζευόμαστε, ξεχνώντας ο καθένας τη δική του αυτοσυγκέντρωση, το δικό του εαυτό.
Στη Θεία Λειτουργία πηγαίνουμε για να βρούμε τη θέση μας μέσα στο Άγιο Ποτήριο, να ακουμπήσουμε το Χριστό, να βρεθούμε με όλο τον κόσμο, όλη την κτίση, να συγχωρηθούμε με τους συνανθρώ-πους μας, να τους νιώσουμε ότι είναι κομμάτια της υποοστάσεώς μας, μέλη τού δικού μας σώματος, για να αισθανθούμε ότι όλοι μαζί είμαστε μέλη του Χρι¬στού. Αυτό είναι η ζωή και η πίστη που εμπερικλείει η Θεία Λατρεία μας. Όταν ζει κανείς τη χάρη του συνδέσμου με το Χριστό, όχι μόνον ως προσωπικό γεγονός αλλά κυρίως ως εκκλησιαστικό γεγονός, όταν δηλαδή ζει το ότι όλοι μας είμαστε μέλη του αιωνίου σώματος του Χριστού, πολίτες της βασιλείας Του, μέτοχοι της αιωνιότητας από αυτήν τη στιγμή, τότε αρχίζει να χαράζει ο καρπός του μυστηρίου στην καρδιά. Συγχωρεμένοι, αγαπημένοι, ενωμένοι εν τη Εκκλησία μπορούμε να μυσταγωγηθούμε στό μυστήριο του Θεού και να προετοιμάσουμε έτσι το έδαφος της ψυχής μας για να δέχεται τη χάρη του Θεού. Τότε κανείς παύει να παρακολουθεί, αλλά συμμετέχει στη θεία Λατρεία.
(Από εισήγησή του που έγινε στο Στ΄ Πανελλήνιο Λειτουργικό Συμπόσιο Στελεχών Ιερών Μητροπόλεων της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος στις 23 Σεπτεμβρίου 2004)

  Ἕκαστον μέλος τῆς ἁγίας σου σαρκός ἀτιμίαν δι' ἡμᾶς ὑπέμεινε τὰς ἀκάνθας ἡ κεφαλή ἡ ὄψις τὰ ἐμπτύσματα αἱ σιαγόνες τὰ ῥαπίσματα τὸ στό...