Ἡ ἀλχημεία τοῦ «φαίνεσθαι»

 

Στὸ Μεσαίωνα εἶχε κυριεύσει τοὺς ἀνθρώπους τὸ πάθος νὰ βροῦν τεχνητὲς μεθόδους γιὰ τὴν κατασκευὴ χρυσοῦ. Κάθε μέταλλο ποὺ εἶχε τὴ χαρακτηριστικὴ ὑποκίτρινη λάμψη, θεωροῦνταν πολύτιμο καὶ χιλιάδες ἀλχημιστὲς ἀφιέρωναν τὴ ζωή τους σὲ πειράματα καὶ κατασκευὲς τοῦ πολύτιμου μετάλλου, ποὺ καὶ τότε, ὅπως καὶ σήμερα, παίζει κυρίαρχο ρόλο στὴ ζωή μας. Στὶς ἡμέρες μας ἡ ἀλχημεία ἔχει προοδεύσει. Ὑπάρχουν εἰδικοὶ «ἀλχημιστές», ποὺ φτιάχνουν εἰδικοὺς τύπους ἀνθρώπων, ἀνθρώπους-πρότυπα, ποὺ χάρη σὲ μία ὑποκίτρινη ἀπόχρωση, προβάλλονται σὰν ἐπιτυχημένοι, εὐτυχισμένοι, μὲ τέλειο χαρακτήρα, καμωμένο ἀπὸ χρυσάφι προσόντων κι ἀρετῶν. Οἱ μοντέρνες ἀλχημεῖες ὀνομάζονται διαφήμιση, μόδα, προπαγάνδα, δημόσιες σχέσεις, μάρκετιγκ καὶ ἄλλες, ποὺ θὰ ἐμφανισθοῦν προτοῦ ἀκόμη ὁλοκληρωθεῖ ἡ ἐκτύπωση τοῦ δοκιμίου αὐτοῦ. Γιατί μία «μοντέρνα» ἀρχὴ ζωῆς ὁρίζει πὼς οἱ νέες ἀνάγκες ἀπαιτοῦν διαρκῶς ἕνα νέο ἄνθρωπο. Ἔτσι ὁ σημερινὸς ἄνθρωπος ἀναγκάζεται συνεχῶς ν’ ἀλλάζει φλοιό, πράγμα ποὺ δὲν τοῦ ἐπιτρέπει νὰ ἔχει οὔτε πυρήνα. Παρά τὸ γεγονὸς ὅτι ζοῦμε στὴν ἐποχὴ τῶν μετρήσεων, δὲν ἔχουμε ἀκόμη στατιστικὲς σχετικὰ μὲ τὸ θέμα τῆς ἀνθρώπινης συμπεριφορᾶς. Αὐτὸ μᾶς κάνει ἐπιφυλακτικοὺς σ’ ὅ,τι ἀφορᾶ τὸ ζήτημα τῆς ἀπολυτοποίησης τῆς ἀνθρώπινης συμπεριφορᾶς. Ἔτσι ἡ διαπραγμάτευση μας μοιραία ἔχει ἕναν πιθανολογικὸ χαρακτήρα.

Ἀσφαλῶς ὑπάρχουν, ἢ τουλάχιστον ἐλπίζουμε πὼς ὑπάρχουν, ἄνθρωποι ποὺ οἱ τρόποι συμπεριφορᾶς ἀποκαλύπτουν τὸν πραγματικό τους χαρακτήρα. Φοβόμαστε ὅμως ὅτι αὐτοὶ —κι ἂν ὑπάρχουν— ἀποτελοῦν μειοψηφία. Την πλειοψηφία διακρίνει ἀσυμφωνία λόγων καὶ ἔργων, σκέψεων κι ἔργων, ἐσωτερικοῦ χαρακτήρα καὶ συμπεριφορᾶς. Ἐδῶ ἐντοπίζεται ἡ παρέμβαση τῶν «ἀλχημιστῶν».

Συγκεκριμενοποιοῦμε τὸν προβληματισμό μας. Συστηματικὰ προβάλλονται καθημερινά, κυρίως ἀπὸ τὰ μέσα μαζικῆς ἐνημέρωσης, πρότυπα «ἐπιτυχημένων» ἀνθρώπων. Συνήθως οἱ φιγοῦρες αὐτὲς δὲν παρουσιάζουν μειονεκτήματα καὶ ἀτέλειες ἀλλ’ ἐκφράζουν τὴν πιὸ ἐξελιγμένη μορφὴ σύγχρονου ἀνθρώπου: θαλεροῦ καὶ δυναμικοῦ, σίγουρου καὶ ἀποφασιστικοῦ. Τὰ πρότυπα αὐτὰ προορίζονται γιὰ νεαρὰ κυρίως ἄτομα, συμπιεσμένα ἀπὸ διάφορα συμπλέγματα καὶ φοβίες, ποὺ ἀδιαφορώντας γιὰ τη μοναδικότητα τῆς ὕπαρξής τους, καταφεύγουν σὲ ξένα πρότυπα. Μία τέτοια παραίτηση ἀπὸ τὸν ἑαυτὸ τοὺς ἀπαιτεῖ καὶ τὴν υἱοθέτηση τρόπων ζωῆς καὶ συμπεριφορᾶς, ποὺ τὶς περισσότερες φορὲς δὲ συμφωνοῦν μὲ τὶς μὴ συνειδητοποιημένες ἰδιαιτερότητες, ποὺ κάθε ἄτομο ἀσφαλῶς ἔχει.

Βασικὸ στοιχεῖο ποὺ εὐνοεῖ τὴ διαιώνιση τῆς παραπάνω κατάστασης, ἀποτελεῖ ἡ ἀνεξέλεγκτη διαφημιση. Γιὰ νὰ μετατρέψει τὸν ἄνθρωπο σὲ ἀγοραστικὸ ὄν, εἶναι ἀπαραίτητη ἡ σχηματοποίηση τῶν ἀτομικῶν ἀναγκῶν. Καθημερινὰ ὁ μέσος πολίτης βομβαρδίζεται ψυχοσωματικὰ ἀπὸ ὀνόματα μίας τεράστιας ποσότητας ἀγαθῶν. Τὰ «ἀγαθὰ» αὐτὰ δὲν ἀποτελοῦν μέσα κάλυψης ἀναγκῶν ἀλλὰ δεσμεύουν τὴ βούληση τῶν ἀνθρώπων σ’ ἕνα συγκεκριμένο τρόπο ζωῆς, πού δέν εἶναι δική του ἐπιλογή. Τὰ διαφημιζόμενα προϊόντα εἶναι οἱ σημαντικότεροι τρόποι ἔκφρασης. Ἔτσι ὅμως ξεφεύγουμε ἀπὸ τὴν ἐλευθερία ἐπιλογῆς. Ἡ συμπεριφορὰ δὲν εἶναι αὐθεντική· εἶναι «κόπια».

Ἀλλ’ ἡ ἀνθρώπινη συμπεριφορὰ μεταλλάζεται ἀνάλογα μὲ τὶς διεθνῶς περιφερόμενες μόδες ἢ ρεύματα. Κοινωνικοπολιτικὰ ἢ θρησκευτικὰ συστήματα ἀναζητοῦν ὀπαδοὺς ἢ θιασῶτες, προτάσσοντας κι ἐπιβάλλοντας περισσότερο ἕνα σύστημα κανόνων συμπεριφορᾶς παρὰ τὶς θεμελιώδεις ἀρχές τους. Μέσα στὰ κυκλώματα αὐτά περισσοτερο μαθαίνεις νὰ φέρεσαι παρὰ νὰ σκέπτεσαι. Νὰ ἐνεργεῖς κατ’ ἐντολὴ κι ὄχι ν’ αὐτενεργεῖς. Ὅμως, ὁ ἄνθρωπος, κουρασμένος ἀπὸ τὴν ἀτονία ἢ μονοτονία τῆς ζωῆς του, ἐνθουσιάζεται ἀπὸ αὐτὴ τὴ μεταβολὴ καὶ ρίχνεται σ’ ἕναν ἀγώνα προσαρμογῆς στὴ νέα «ἐθιμοτυπία», ἀγνοώντας ἢ μᾶλλον ἀδιαφορώντας γιὰ τὸ ἂν αὐτὴ ἡ μοντέρνα ἐξωτερίκευση δὲν ἀνακλᾶ τὴν ἐσωτερική του ὑπόσταση. Ἁπλούστατα: ποτὲ δὲ σκέφθηκε νὰ ψάξει νὰ βρεῖ τὸν ἑαυτό του. Οὔτε εἶχε καιρὸ νὰ τὸν φτιάξει. Καταφεύγει στὸ εὔκολο· νὰ παίρνει ἕτοιμο τὸν ἑαυτό του. Σήμερα ἄλλοι μᾶς φτιάχνουν.

Ἀλλὰ τὸ πιὸ παράδοξο αὐτῆς τῆς ἀλλοτρίωσης εἶναι ἡ ἐπιφανειακὴ συμφιλίωση τῆς ἐσωτερικότητας μὲ τοὺς τρόπους συμπεριφορᾶς. Τὸ ἄτομο, συμπιεσμένο ἀπὸ τὴν ἔλλειψη χρόνου, κουρασμένο ἀπὸ τὸ μηχανικὸ ρυθμὸ ζωῆς, δεσμευμένο ἀπὸ τὴν ἀπομονωτική του διάθεση καὶ τὶς φοβίες του, ζώντας σὲ μία ἑρμαφρόδιτη κατάσταση ἀνάμεσα στὴ μοναξιὰ καὶ στὴ μαζοποίηση, ἀποδέχεται ἀνεπαίσθητα ἀλλότριες μορφὲς συμπεριφορᾶς. Σιγὰ-σιγὰ μονιμοποιεῖται αὐτὴ ἡ κατάσταση, ὄχι ὅμως ἀπόλυτα. Κάτι μέσα τοῦ μπορεῖ νὰ τοῦ θυμίζει τὸν ἀνεκπλήρωτο ἑαυτό του, ὅπως αὐτὸ ποὺ «ἔκνιζε ἀεὶ» τὸν Οἰδίποδα.

Οἱ σκέψεις αὐτὲς ἔχουν νὰ κάνουν κυρίως μὲ τὴν ἐποχή μας. Θὰ μποροῦσε, λοιπόν, νὰ ὑπάρξει ἀντίλογος. Σὲ σχέση μὲ παλαιότερους καιροὺς δὲν ὑπάρχει πιὰ ἡ κοινωνικὴ ὑποκρισία. Τὰ στεγανὰ ποὺ ὑπῆρχαν ἐξαλείφονται, τὰ ἰδιαίτερα μαθήματα γιὰ τὴν ἀπόκτηση τρόπων καλῆς συμπεριφορᾶς θεωροῦνται ξεπερασμένα. Τὸ περίφημο «savoir vivre» ἀποδείχτηκε ἕνας ψεύτικος τρόπος ζωῆς. Ὑποκριτικὸς καὶ ὑπηρετικός. Ἡ συμπεριφορὰ δὲ φοριέται μαζὶ μὲ τὸ κατάλληλο γιὰ τὴν περίσταση ροῦχο. Ὁμολογουμένως ἡ συμπεριφορὰ τῶν τωρινῶν νέων παρουσιάζει καὶ κάποιες ἀλλαγὲς πρὸς τὸ καλύτερο. Ἔχει περισσότερη εἰλικρίνεια. Ἡ προσποίηση ποὺ «φυλάκιζε» κάθε ἐνθουσιώδη κι αὐθόρμητο τρόπο ἔκφρασης ἀποτελεῖ ἄγνωστο τόπο γιὰ τοὺς σημερινοὺς νέους. Ἡ γνησιότητα ἴσως νὰ δώσει νέα πνοὴ στὶς ἀνθρώπινες σχέσεις.

Ἡ κοινωνικὴ πραγματικότητα, ὅμως, δὲ μᾶς ἐπιτρέπει νὰ εἴμαστε ἀπόλυτα αἰσιόδοξοι. Οἱ προσωπικές μας ἐμπειρίες δὲ μᾶς ἐπιτρέπουν νὰ δικαιώσουμε τὸ σύγχρονο τρόπο ζωῆς καὶ νὰ τὸν θεωρήσουμε γνήσιο. Ἡ νεανικὴ ὁρμὴ διοχετεύεται σὲ βιαιότητες καὶ ὁ αὐθορμητισμὸς σὲ χυδαιολογίες καὶ στὸ γκρέμισμα —ὄχι πάντα ἀναχρονιστικῶν- ἀξιῶν. Τὸ ὑπερβολικὰ πηγαῖο τῆς ἔκφρασης μέθυσε τὸν κουρασμένο ἀπὸ τὴν ὑποκρισία ἄνθρωπο και τον ὁδήγησε στὴν ὑπερβολή, ποὺ βέβαια δὲν ἀποκαλύπτει τὴν πραγματικὴ φύση του. Ὁ αὐθορμητισμὸς ἔγινε κι αὐτὸς προσποίηση, πῆρε βλαβερὲς προεκτάσεις ποὺ δὲν ἐκφράζουν τὸν ἀνθρώπινο ψυχικὸ κόσμο. Ἡ χυδαιότητα τώρα θεωρεῖται μοντέρνα στάση ζωῆς. Ἡ αἰσχρολογία -στὸ γραπτὸ καὶ προφορικὸ λόγο— θεωρεῖται ἔκφραση ἀπελευθέρωσης. Ἔτσι ο ἄνθρωπος σήμερα φυλακίζεται μέσα στὴν ἀπελευθέρωσή του.

Συχνὰ λέγεται —κι ὄχι ἄδικα— ὅτι ἡ ζωὴ εἶναι μία ζούγκλα. Ἔτσι πολλοὶ νέοι νομίζουν ὅτι γιὰ νὰ ἐπιβιώσουν πρέπει ν’ ἀποθηριωθοῦν. Ἐπιτηδεύονται τὸν «σκληρό», στὶς ἀναρίθμητες παραλλαγὲς ποὺ προσφέρει ὁ κινηματογράφος. Υἱοθετοῦν μία ἀντικοινωνικὴ συμπεριφορά, γιατί ἔτσι νομίζουν πὼς θὰ μπορέσουν νὰ ἐπιβιώσουν. Πίσω ἀπὸ τὴν ἐπιφανειακὴ αὐτὴ σκληρότητα κρύβεται φόβος. Τὴν ἀναντιστοιχία ἐσώτερου εἶναι καὶ συμπεριφορᾶς προωθοῦν καὶ οἱ λεγόμενοι «κοινωνικοὶ ρόλοι». Κάποιοι ἄνθρωποι κατέχουν μία θέση· τὸ κακὸ εἶναι ὅτι γίνονται θέση. «Φοροῦν» ἕνα ὁρισμένο πρωτόκολλο ὄχι μόνο τὶς ὧρες ποὺ ἀπαιτεῖ ἡ θέση τοὺς ἀλλὰ καὶ στὴν ὑπόλοιπη ζωή τους.

Πόσο, λοιπόν, αὐθεντικοὶ εἴμαστε σήμερα; Το σημαντικότερο ὑλικὸ γιὰ νὰ πάρουμε πληροφορίες γιὰ τὸ χαρακτήρα ἑνὸς ἀνθρώπου ἀποτελοῦν οἱ πράξεις του. Ἰδιαίτερα μάλιστα στὴν ἐποχή μας, ὅπου δὲν ὑπάρχει χρόνος γιὰ προσεκτικὴ ἑτεροπαρατηρησία, οἱ τρόποι συμπεριφορᾶς εἶναι τὸ «σῆμα κατατεθὲν» τοῦ χαρακτήρα μας. Χωρὶς αὐτὸ νὰ σημαίνει πὼς ἕνα «σῆμα» εἶναι ἔνδειξη ἀκριβοῦς ποιότητος. Ἑπόμενο εἶναι, λοιπόν, ἡ ἐλαχίστη ἢ ἡ μεγίστη τιμὴ ἀλλοτρίωσης τοῦ σημερινοῦ ἀνθρώπου νὰ κρίνεται ὄχι ἀπὸ αὐτὸ ποὺ πραγματικὰ εἶναι ἀλλ’ ἀπὸ αὐτὸ ποὺ φαίνεται πὼς εἶναι. Γιὰ νὰ διαπιστώσουμε μάλιστα πόσο πολὺ στὴν ἐποχή μας τὰ φαινόμενα ἀπατοῦν, ἀρκεῖ νὰ σημειώσουμε πὼς οἱ σημερινὲς συνθῆκες ἀπαιτοῦν ὄχι νὰ εἶσαι πλούσιος ἀλλὰ νὰ φαίνεσαι πλούσιος. Ἀπὸ αὐτὸ ξεκινᾶ καὶ ἡ ἔντονη τάση ἐπίδειξης, ἡ λεγόμενη ἐπιδειξιομανία.

Ἐξάλλου στὴν ἐποχή μας, παρὰ τὴν πρόοδο τῆς ψυχογνωσίας μὲ τὴν ἀνάπτυξη τῆς ψυχολογίας, εἶναι δύσκολη ἡ διάγνωση τῆς αὐθεντικῆς φύσης ἑνὸς νέου. Ἀπελπισμένοι γονεῖς βοοῦν πὼς ὄχι μόνο δὲ γνωρίζουν ἀλλ’ οὔτε καὶ ἀναγνωρίζουν τὰ παιδιά τους. Οἱ μοντέρνοι μάγοι ἀλχημιστὲς τὰ ἔχουν κάνει ἀγνώριστα. Συγχρόνως ἡ ἐξάπλωση τῆς ἀλλοτρίωσης ἐμποδίζει τὸν ἄνθρωπο νὰ ξέρει ἂν ὑποκρίνεται ἢ ὄχι, ἔτσι ποὺ σὲ μία πιθανὴ κρίση κάποιου ἄλλου, τὰ προσωπικὰ του βιώματα νὰ μὴν τὸν βοηθοῦν οὐσιαστικὰ στὴ γνώση τοῦ ἑαυτοῦ του. Ὅταν δὲν ξέρει ὁ ἴδιος τί εἶναι, δὲν μπορεῖ νὰ ξέρει ἂν ὁ ἄλλος τὸν ξέρει.

Ἡ τυποποίηση καὶ ἡ ἰσοπέδωση δὲν ἐπιτρέπουν τὴν προσωπικὴ ἔκφραση. Σήμερα ξέρουμε τὴν τιμὴ τοῦ ἀνθρώπου κατὰ κατηγορίες. Ἀλλὰ δὲν ξέρουμε στὸ βάθος τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Τὰ στερεότυπα συμπεριφορᾶς δὲν ἐπιτρέπουν αὐτοδημιουργία. Παρ’ ὂλ’ αὐτὰ ἀκόμη καὶ στὰ πιὸ γιγάντια τσιμεντένια φράγματα ἐμφανίζονται ρήγματα. Ρήγματα παρουσιάζει καὶ ἡ «τσιμεντοποιημένη» ζωή μας. Μέσα ἀπὸ αὐτὰ ὁ προσεκτικὸς παρατηρητὴς μπορεῖ νὰ δεῖ κάποια «φωτεινὰ σημεῖα». Ψήγματα χρυσοῦ. Εἶναι ἴχνη τοῦ πραγματικοῦ μας ἑαυτοῦ. Αν γίνουν μαγιὰ ἑνὸς νέου «ἐπανανθρωπισμοῦ,» τότε μποροῦμε νὰ ἐλπίζουμε πὼς ἡ γνησιότητα ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο δὲν χάθηκε ἀκόμη.

Ἕνας κόσμος μὲ πετρωμένη συνείδηση

Iσως εἶναι δικὴ μου ἰδιοτροπία ἀλλὰ μὲ ἐνοχλεῖ ἀφάνταστα νὰ διαβάζω βιβλία ποὺ ἀναφέρονται δῆθεν στὴ σύγχρονη θρησκολογία ἀλλὰ νὰ πουλᾶνε στὸν ἀναγνώστη μιὰ ὕπουλη σαπρὴ φιλοσοφία ἤ λογοτεχνία. Γι’ αὐτὸ πουλᾶνε σὰν πορνογραφήματα! Ὁμολογουμένως ὑπάρχουν στὸν καιρὸ μας συγγραφεῖς καὶ διανοούμενοι παντός τύπου ποὺ ἐνῶ –ὑποτίθεται– μάχονται γιὰ ὑψηλὲς ἠθικὲς ἀρχὲς, οἱ ἴδιοι ἔχουν ἀρχὲς σὰν αὐτὲς τοῦ δαιμόνιου Γάλλου διπλωμάτη Ταλλεϋράνδου γιὰ τὸν ὁποῖο εἶχε λεχθεῖ τὸ ἀπίθανο: «Τὸν ἀγόρασαν ὅλοι, μὰ τοὺς πούλησε ὅλους. Τὸν μόνο ποὺ δὲν πούλησε ἦταν ἡ μητέρα του˙ καὶ τοῦτο διότι ἦταν... ὀρφανὸς!».

Πολλοὶ στὰ χρόνια μου, πουλώντας κάλπικη πνευματικότητα καὶ ἐπιστημονικότητα, ἔφθασαν ψηλὰ καὶ φόρεσαν τηβένους ἤ ἄλλες ἐπίσημες ἐνδυμασίες. Δὲν ἀποκλείω οὔτε τὸ ράσο. Ὄντως, ἡ τέτοια στολή ταίριαζε πάνω τους σὰν δεύτερη ἐπιδερμίδα. Πρὶν ἀπὸ χρόνια κάποιος νεόφυτος ἱστορικὸς ἐλέγχοντας μιὰ μελέτη μου σχετικὰ μὲ τὶς ἀγριότητες –παντελῶς ἄσκοπες– ποὺ ἔγιναν στὴ διάρκεια τῆς Γαλλικῆς Ἐπαναστάσεως, βρῆκε νὰ μοῦ πεῖ τοῦτο τὸ ἀποστομωτικὸ, ὅτι δηλαδή οἱ ἐπαναστάσεις δὲν γίνονται μὲ ροδόσταμο! Μόνο ποὺ ἡ φράση αὐτὴ δὲν ἦταν προϊόν τῆς δικῆς του κεφαλῆς. Τὴν εἶχε πεῖ ὁ Σεμπαστιὰν Σαπφόρ στὸ σπουδαῖο Γάλλο τραγικό συγγραφέα Μαρμοντέλ (1723-1799) ποὺ γιὰ κάποιοι διάστημα «φιλοξενήθηκε» στὴ Βαστίλλη.

Πολλοὶ ἀποροῦν πῶς καὶ γιατὶ κάποια ἐπιδέξια μηδενικὰ κατορθώνουν νὰ φθάσουν ψηλὰ, παρακάμπτοντας τοὺς νόμους καὶ περνώντας μέσα ἀπὸ... ὑπονόμους. Ἄς μὴ γελιόμαστε. Ὅπως ἔχει λεχθεῖ ἀπὸ παλιὰ, ὁ νόμος εἶναι στὸ μεγαλύτερο μέρος του μιὰ ταχυδακτυλουργία - χάρτινη τίγρη ποὺ φυλάει τὸ ναὸ μιᾶς τυφλῆς, τώρα καὶ κουφῆς, θεᾶς. Ἄν κοιτάξουμε γύρω μας, θὰ δοῦμε νὰ κυκλοφοροῦν πλῆθος ἔννομοι ἀπατεῶνες. Ἡ κλίμακα τῶν ἀξιῶν στὴν ἐποχὴ μας ἔχει ἀνατραπεῖ ὁλοσχερῶς. Δὲν ὑπάρχει ἠθικὴ ταυτότητα. Πολλοὶ σοῦ δηλώνουν μὲ κυνικότητα ὅτι γιὰ νὰ φᾶς μὲ τὸ διάβολο, πρέπει να ἔχεις μακρύ κουτάλι. Ποιὸς καταδέχεται νὰ καθίσει στὸ τραπέζι τοῦ Θεοῦ, ποὺ εἶναι φτωχότερο καὶ ἀπὸ τὰ σπαρτιατικὰ συσσίτια, τὰ περίφημα «φιδίτια»; Φίδια ποὺ σὲ φάγανε, ἄν σὰν τὸν Ἡρακλῆ, ἀκολουθήσεις τὸ δρόμο τῆς ἀρετῆς! Ἡ ἄνοδος μὲ πλάγιους τρόπους φορτίζει τὴ ματαιοδοξία καὶ τὴ φιλαρέσκεια πολλῶν. Καὶ ἡ φιλαρέσκεια κάνει τὴ ζωὴ τους περισσότερο ἑλκυστικὴ, περισσότερο θελκτική. Ποιός ἀντέχει σήμερα στὴν ἐποχὴ τῶν ἐπιπλεόντων φροκάλων χωρὶς μιὰ ἐπίσημη θέση σὲ κάποιον ὀργανισμὸ, ὅταν μάλιστα οἱ κατέχοντες τὶς θέσεις αὐτὲς εἶναι ἁδρὰ μισθοδοτούμενοι;

Φοβᾶμαι ὅτι αὐτὸς ὁ διογκούμενος «ἑαυτουλισμός» ἔκανε τὴ χώρα μας ἕναν ἀσθενικὸ σφυγμό. Σὰν λαὸς δὲν ἔχουμε πλέον ἐθνικό παλμό. Σὰν τοὺς «Μοιραίους» τοῦ Βάρναλη προσμένουμε –ἀφοῦ ὁ Μεσσίας δὲν ἔρχεται– τὴν τελειωτικὴ καταβύθισή μας στὸ σκοτάδι. Κατὰ καιρούς ἐμφανίζονται κάποιοι ἐπίδοξοι σωτῆρες –κάποιοι μὲ σωρὸ φανταστικὰ λεφτὰ– ποὺ ὑπόσχονται νὰ βροῦν διέξοδο στὸ ἀδιέξοδο ὅπου ἔχουμε βρεθεῖ. Καὶ εἶναι τόσο πειστικοί καὶ σοβαροί, ποὺ λὲς καὶ κάθε μέρα κουβεντιάζουν μὲ τὸ Θεὸ! Συχνὰ, διερωτῶμαι, ὑπάρχει σωσμὸς; Ναὶ, ἄν γίνει μέσα μας σεισμὸς καί στὸ χάσμα ποὺ θ’ ἀνοίξει ὁ σεισμὸς φυτρώσουν ἄνθη, ὅπως λέει ὁ Σολωμὸς. Γιὰ νὰ βγοῦμε ἀπὸ τὰ δαιδαλώδη ἀδιέξοδα, πρέπει νὰ ἐπανακτήσουμε τὸ ποιητικὸ αἴσθημα τῆς ζωῆς. Σήμερα ἀκόμη καὶ οἱ καλοὶ ἔχουν σκληρύνει πολύ. Μόνον ἡ ἀθωότητα, ἡ ποιητικὴ εὐαισθησία μπορεῖ νὰ ξανανοίξει τὸ μυαλό μας. Ὅταν δὲν μᾶς συγκινεῖ τὸ χαμόγελο ἑνὸς κοιμισμένου μωροῦ ἤ ἡ θέα μιᾶς γριούλας ποὺ μισοκοιμᾶται στὴ λιακάδα, τὶ ἄλλο μπορεῖ νὰ μᾶς συγκινήσει; Ὅ,τι μπορεῖ νὰ μᾶς ταρακουνήσει, ὅ,τι μπορεῖ ἁπλῶς νὰ μᾶς ἀναδείξει ἤ νὰ μᾶς φωταγωγήσει δὲν προσφέρει συγκίνηση· τὸ πιθανώτερο εἶναι νὰ προσφέρει μιὰ ψυχικὴ σκλήρυνση καὶ μιὰ πετρωμένη συνείδηση.

 

 Κόντρα

 

 03/10/2017

πηγή

Ἄρωμα καταστροφῆς

Λίγους μῆνες μετὰ τὴν ἀγγλοαμερικανικὴ ἐπίθεση στὸ Ἰράκ, ποὺ σκοποῦσε στὴν ἀνατροπὴ τοῦ Σαντάμ, συνέτρωγα στὰ Καλύβια Ἀττικῆς μὲ ἕναν ἀμερικανοτραφὴ γιατρὸ, ὁ ὁποῖος προσπαθοῦσε νὰ μὲ πείσει ὅτι σὲ διάστημα μιᾶς τετραετίας θὰ ἔχει ἐγκαθιδρυθεῖ στὸ Ἰράκ μιὰ δυτικοῦ τύπου δημοκρατία καὶ ἐπὶ τῶν ἐρειπίων θὰ οἰκοδομηθεῖ μιὰ ἐπίσης δυτικοῦ τύπου οἰκονομία. Εἰς μάτην προσπάθησα νὰ τὸν πείσω πὼς ὅ,τι ταιριάζει στὴν Δύση δὲν ταιριάζει στὴν Ἀνατολὴ καὶ ὅτι ἀπὸ τὴν ὁλικὴ καταστροφὴ δὲν πρόκειται νὰ γεννηθεῖ καμμιὰ εὐρύτερη ἄνθιση οἰκονομική. Ἁπλῶς ἡ δυστυχία θὰ ἐκθρέψει τὸν θρησκευτικὸ φανατισμὸ μὲ συνεπακόλουθο τὴν ἐξάπλωση τῆς τρομοκρατίας καὶ ἐκτὸς Ἰράκ. Ὁ γιατρὸς ἔμεινε ἀμετάπειστος. Ἀγνοῶ τώρα τὶ λέει. Ξέρω ὅμως τὶ λένε τὰ πράγματα. Μπορεῖ στὴν κατεστραμμένη Βαγδάτη νὰ οἰκοδομήθηκε μιὰ χλιδάτη «Πράσινη Πόλη», ἄριστα φρουρούμενη καὶ περιτοιχισμένη. Ἐκεῖ ζοῦν οἱ ξένοι ἐπενδυτὲς καὶ ἰρακινοὶ χρυσοκάνθαροι, κυκλωμένοι ἀπὸ μιὰ θάλασσα δυστυχίας.

Δυστυχῶς ὁ νέος τρόπος ἀναπτύξεως, ποὺ εὐαγγελίζεται ὁ σύγχρονος καπιταλισμός, στηριγμένος στὶς ἰδεοληψίες τοῦ Μίλτον Φρίντμαν, διαμορφώνει παντοῦ μιὰ ληστρικὴ οἰκονομία. Παράλληλα μὲ τὴν ραγδαῖα αὔξηση τῆς κατασκευῆς ὑπερπολυτελῶν ξενοδοχείων καὶ ἐπαύλεων βαίνει καὶ ἡ κατασκευὴ παραγκουπόλεων. Οἱ παραγκουπόλεις εἶναι τὸ ἔμβλημα τῆς παγκοσμιοποιημένης οἰκονομίας, ποὺ τὸ μόνο ποὺ παγκοσμιοποιεῖται εἶναι ὁ ἠθικὸς ἐκπεσμὸς καὶ ἡ ἀνθρώπινη δυστυχία. Αὐτὴ ἡ ἀνισόρροπη καὶ παρανοϊκὴ ἀνάπτυξη κάποιων δεικτῶν δὲν συνιστᾶ οἰκονομία ἀλλὰ ἄρνηση οἰκονομίας. Τὸ «ἀόρατο χέρι» τοῦ Ἄνταμ Σμίθ ποὺ θὰ σκόρπιζε τάχα παντοῦ εὐημερία, ἔγινε πολὺ ἁρπακτικὸ κι ἔτσι δὲν ὑπηρετεῖ καμμιὰ εὐημερία. Διότι ἡ εὐημερία οἰκοδομεῖται πάνω στὴν ἰσορροπία, πάνω στὴν ἁρμονία, σὲ μιὰ γενικώτερη concordia. Ἡ τωρινὴ οἰκονομία τῆς παραφροσύνης γεννᾶ τὴ δυστυχία καὶ τὴν ἀπελπισία σὲ ὅλο τὸν πλανήτη, στὰ εὐρύτερα στρώματα τοῦ πληθυσμοῦ, ἐνῶ οἱ ἀπανταχοῦ χρυσοκάνθαροι, γιὰ λόγους ἀσφαλείας, ζοῦν σὲ συνθῆκες φυλακῶν πολυτελείας. Καὶ ὅπως τοὺς πεθαμένους, τοὺς πᾶνε τέσσερεις, συχνὰ καὶ περισσότεροι, γιὰ λόγους ἀσφαλείας. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ τρέμουν καὶ τὸν ἥσκιο τους. Ἀλλὰ ὅταν ὁ ἄνθρωπος φοβᾶται, ὅσα πλούτη κι ἄν ἔχει, εἶναι ψυχικὰ ἐνδεὴς. Δυστυχῶς, γιὰ τοὺς ληστοκράτες, στὸν παράδεισο δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ πάει μὲ ἰδιωτικὸ ἀεροπλάνο.

Μετὰ τὴν πτώση τῶν κομμουνιστικῶν καθεστώτων παρατηρεῖται τὸ φαινόμενο νὰ ὑποβαθμίζεται συστηματικὰ ὁ ρόλος τῆς ἐκκλησίας. Κι αὐτὸ ἐπειδὴ μπορεῖ νὰ δημιουργήσει ἕνα πλέγμα φιλαλληλίας καὶ φιλανθρωπίας καὶ, ἔτσι νὰ ὑποκατάστησε διάφορους κερδοσκοπικοὺς ὀργανισμοὺς ποὺ κάνουν σπέκουλα μὲ τὴν ἀνθρώπινη δυστυχία. Καὶ τὸ χειρότερο: Ἐδῶ καὶ χρόνια καταβάλλεται μιὰ συστηματικὴ προσπάθεια νὰ καταργηθεῖ οὐσιαστικὰ τὸ κράτος καὶ νὰ ὑποκατασταθεῖ ἀπὸ τὶς μεγάλες τράπεζες, τὰ μεγάλα ταμεῖα, ὅπως τὸ Δ.Ν.Τ., καὶ τὶς μεγάλες ἑταιρεῖες. Τὸ κράτος νὰ ὑπάρχει ἀλλὰ νὰ εἶναι χωρὶς... κράτος, δηλαδὴ χωρὶς δύναμη. Κράτος ἐν ἀκρατείᾳ. Νὰ λειτουργεῖ, ὅπως τοῦ ὑπαγορεύεται. Ὅμως οἱ σύμβουλοι-κρατοσωτῆρες μπορεῖ νὰ ξέρουν τὰ ἰατρικὰ δεδομένα ἀλλὰ δὲν ξέρουν τὸν ἀσθενῆ. Κι ὅταν αὐτὸς πεθάνει, λένε: «Τόσο τὸ χειρότερο γιὰ τὸν ἀσθενῆ». Αὐτὸς ἔκανε λάθος! Οἱ συμβουλὲς εἶναι ἀλάνθαστες. Τὴν «γιατρειὰ» αὐτὴ τὴ ζοῦμε στὸ πετσί μας. Δὲν θέλουμε ἄλλο σώσιμο. Ὁδηγούμαστε σὲ οἰκονομικὴ γενοκτονία. Ὁ μαφιόζικος καπιταλισμὸς δημιουργεῖ τὴν κουλτούρα τῆς διαφθορᾶς. Ἡ ἀφαίμαξη τῶν φτωχῶν συνεχίζεται συστηματικὰ καὶ τοῦτο γιὰ νὰ μπορέσουν οἱ πλούσιοι νὰ κρατήσουν τὰ ἄνομα πλούτη τους. Ὅλα αὐτὰ ἔχουν ἕνα ἄρωμα ἀποτυχίας. Τὸ οἰκονομικὸ χάος μπορεῖ νὰ δημιουργήσει ποικίλους ρατσισμοὺς, ποικίλες θεωρίες συνωμοσίας, πολλὰ κυνήγια μαγισσῶν καὶ πλῆθος ἀποδιο­πομπαίων τράγων. Μιὰ κούφια διακυβέρνηση εὔκολα γεννᾶ τὸ μάρκετινγκ τοῦ φόβου. Καὶ ὅπως συχνὰ ἔχουμε γράψει, ὁ φόβος εἶναι φασισμός

το είδαμε  εδώ

Κωνσταντίνος ΙΑ’ Παλαιολόγος (29-5-1453)

Δεν πολέμησε για να νικήσει τους εχθρούς, αλλά για να αναστήσει την αξιοπρέπεια των Ελλήνων

Του Σαράντου Καργάκου

Ο Κωνσταντίνος γεννήθηκε το 1403. Ήταν ο τέταρτος γιος του αυτοκράτορα Μανουήλ Β’ Παλαιολόγου (1391 -1425) και αδελφός του αυ­τοκράτορα Ιωάννη Η’ Παλαιολόγου (1425- 1449), Μητέρα του ήταν η Ελένη Δραγάτση γι’ αυτό και ονομάζεται και Δραγάτσης. Έζησε λί­γο στην Ταυρική και μετά ήρθε στην Πελοπόν­νησο, στο Μιστρά, όπου μαζί με τον αδελφό του Θεόδωρο ανέκτησαν όλες τις φραγκοκρατούμενες περιοχές.

 Στο Δεσποτάτο του Μυστρά, που δέσποζε τό­τε σ’ ολόκληρη την Πελοπόννησο, και ουσιαστικά είχε εξελιχθεί σ’ ένα δεύτερο Βυζάντιο, πιο σφρι­γηλό όμως και ακμαίο σπα το πρώτο; είχαν εγκα­τασταθεί και οι τρεις γιοι του Ανδρονίκου: Θεόδωρος, Κωνσταντίνος και Θωμάς,

 Επειδή μεταξύ των αδελφών ανεφύησαν διάφορες, αποφασί­στηκε ν’ ανατεθεί η διοίκηση του Δεσποτάτου στους Θεόδωρο και Θωμά και ο Κωνσταντίνος να μεταβεί στην Πόλη, για να συμπαρασταθεί στον αυτοκράτορα αδελφό του Ιωάννη, που τότε αντι­μετώπιζε άμεσα την τουρκική απειλή. Τον αντι­κατέστησε μάλιστα στο θρόνο, όταν ο Ιωάννης, επικεφαλής μεγάλης πρεσβείας, μετέβη στην Ιτα­λία και έλαβε μέρος στην περιβόητη σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας (27 Νοεμβ.-1 Φεβρ. 1440). 

Μόλις ο Ιωάννης έφθασε στην Κωνσταντινούπολη, ο Κων/νος επέστρεψε στην Πελοπόννησο. Ανα­γκάσθηκε άλλη μια φορά να ξαναπάει στην Πό­λη, για να στηρίξει τον αδελφό του που αντιμετώπιζε το στασιαστικό κίνημα του Δημητρίου Πα­λαιολόγου, το οποίο υποστήριζαν οι Τούρκοι. Εί­ναι ενδεικτικό ότι η σήψη είχε προχωρήσει τόσο βαθειά, ώστε τα μέλη της αυτοκρατορικής οικο­γένειας έβαζαν σαν επιδιαιτητή των διαφορών τους τον Τούρκο σουλτάνο. Έτσι οι άξεστοι Τούρ­κοι, χωρίς να έχουν γνώση των μυστικών της δι­πλωματίας, εφάρμοζαν χάρη σ’ εξωμότες Έλλη­νες εις βάρος των Ελλήνων την τεχνική του «διαί­ρει και βασίλευε».

Χωρίς να έχουν γνώσεις στρα­τιωτικής τακτικής, οργάνωσαν μεγάλους τακτι­κούς στρατούς χάρη σε εξωμότες Έλληνες στρα­τιωτικούς, όπως ο Εβρενός, που τ’ όνομά του εί­ναι αραβική γραφή της λέξης Ουρανός. Έτσι ο Ελ­ληνισμός αυτοκαταλύθηκε.

Κι έμειναν μόνο μερικοί Ιππότες της Αυταπαρνήσεως ν’ αγωνίζονται έως την τελευταία πνοή τους για την τιμή και την περηφάνεια του Γένους. Ανάμεσα σ’ αυτούς, πρώτος στους πρώτους, και ο Κωνσταντίνος.
Aπό το 1443 έως το 1449, ο Κων/νος ως δε­σπότης του Μιστρά, κάνει το Δεσποτάτο δεσπόζουσα δύναμη της Βαλκανικής κι εφαρμόζει μια πολιτική, που νεώτερη έκφρασή της είναι η βαλ­κανική πολιτική των ετών 1912-1913. Συναισθάνεται ότι μόνοι τους οι Έλληνες, καθώς μάλιστα είναι διεσπασμένοι, δεν θα κατορθώσουν ν’ ανα­χαιτίσουν τους γεμάτους πολεμική ορμή Τούρ­κους. Πρέπει οι Βαλκάνιοι να συνενωθούν και να συνασπισθούν. Ν ‘ αποτινάξουν τον τουρκικό ζυ­γό που ήδη τους έχει επιβληθεί και να συναντη­θούν σ’ ένα ενιαίο μέτωπο.

Μυστράς – Από εδώ ξεκίνησε ο Παλαιολόγος 

Προϋπόθεση όμως μιας τέτοιας πολιτικής ήταν η ασφάλεια της Πελοποννήσου. Ο Κων/νος θέλη­σε να κάνει την Πελοπόννησο, που ήταν έδρα και βάση των εξορμήσεών του, νησίδα ασφαλείας. Ξανάχτισε το τείχος του Ισθμού, που είχε κατα­στραφεί με τις επιδρομές του φοβερού Τούρκου στρατηγού Τουραχάν κατά τα έτη 1422 και 1432. 

Το τείχος κτίσθηκε σε χρόνο ρεκόρ, μέσα σε διά­στημα 30 ημερών! Θέλοντας μη θέλοντας όλοι οι άρχοντες της Πελοποννήσου συνέδραμαν στην ανέγερση του τείχους. Και ήταν ένα τείχος φτιαγ­μένο με την τελευταία λέξη της τεχνοδομής: με λί­θους αλλά και ξύλα φερμένα ειδικά από τη Βενε­τία. Γράφει ο Λάκων ιστορικός Παν. Δούκας στο μνημειώδες έργο του «Η Σπάρτη διά μέσου των αιώνων» τα ακόλουθα: 

«Και δικαίως ο Κωνστα­ντίνος την ανάκτησιν του Ισθμού εθεώρησε αναγκαιότατης ουχί μόνον χάριν της αμύνης από νέων επιδρομών των Τούρκων, αλλά και χάριν της ανυψώσεως του καταπεπτωκότος φρονήματος των Πελοποννησίων, οίτινες θα είχαν ούτω το συ­ναίσθημα της βεβαίας ασφαλείας» (σ. 533).


 Δεν είναι αληθές ότι οι Έλληνες τότε δεν είχαν δυνάμεις. Δεν είχαν ψυχή. Είχαν χάσει το ηθικό τους, την πίστη στον εαυτό τους. Ζητούσαν τη σωτηρία από άλλους, όχι από τους ἰδιους. Ιστο­ρικά είναι ερμηνεύσιμο αυτό. Για τελευταία φορά που οι Έλληνες αισθάνθηκαν ασφαλείς ήταν λίγο πριν το μοιραίο 1204. Έκτοτε ο ελληνικός κόσμος τεμαχίσθηκε σε ελληνικά και φραγκικά κρατίδια. Κι αν η Βασιλεύουσα ανακτήθηκε το 1261, η Αυ­τοκρατορία ανέζησε σαν σκιά του παλαιού εαυ­τού της. Επί δύο αιώνες εσύρετο, δεν εζούσε, για­τί δεν μεγαλουργούσε. Κανένα στρατιωτικό ή πο­λιτικό τρόπαιο δεν σημείωσε στη διάρκεια των διακοσίων χρόνων του ιστορικού επιλόγου της. Έτσι ο λαός, χωρίς ψυχή, χωρίς εσωτερικό δυνα­μισμό, είχε πέσει σε κατάσταση μοιρολατρίας. Μό­νο τα θρησκευτικά πάθη ήταν σε έξαρση. Πάθη που δεν γεννούσαν πατριωτικό ενθουσιασμό, αλ­λά διχασμό.

 Οι Έλληνες περισσότερο μισούσαν οι μισοί τους άλλους μισούς παρά τους Τούρκους ή τους Δυτικούς. Έτσι «δειλοί, μοιραίοι, άβουλοι αντάμα, προσμένανε ίσως κάποιο θαύμα», θα μπορούσαμε να πούμε παραλλάσσοντας το στί­χο του Βάρναλη. Για την Πόλη ουσιαστικά ισχύει ο καταδικαστικός στίχος που έγραψε στο «Δωδεκάλογο του Γύφτου» ο Παλαμάς: «Και περίμε­νε τον Τούρκο να την πάρει».

 Όμως ο Κωνσταντίνος ήταν παλληκάρι. Δεν περίμενε παθητικά τη σωτηρία από τη Θεία Χά­ρη. Η Θεία Χάρη είναι αρωγός, όταν οι άνθρωποι αξιοποιούν και εξαντλούν το δικό τους δυναμικό. Ο Κων/νος, επωφελούμενος από τους περισπασμούς του Σουλτάνου Μουράτ κατά του ηγεμό­να της Καραμανίας στην Ανατολή και κατά των Ούγγρων και του Σκεντέρμπεη στη Βαλκανική, θέλησε να προχωρήσει πέρα από τον Ισθμό και να απελευθερώσει από τον τουρκικό ζυγό όλη την ηπειρωτική Ελλάδα. 

Να γιατί ο Κων/νος θε­ωρείται ο πρώτος των Ελλήνων. Με αυτόν άρχι­σε η απελευθερωτική πολιτική του Ελληνισμού. Προς εφαρμογή του σχεδίου του ορμά στη Βοιωτία, απελευθερώνει τη Θήβα φθάνει μέχρι τη Λιβαδιά, το Λιδωρίκι και το Ζητούνι (Λαμία). 

Ο Κωνσταντίνος είναι ο πρώτος που κατενόησε και αξιοποίησε τη δύναμη των Βλάχων της Πίνδου. Οι Βλάχοι, οι αμφισβητούμενης ελληνικάτητος, από επιτήδειους πράκτορες, Βλάχοι, συνέ­πραξαν με τον Κων/νο, για να διώξουν από τη Θεσσαλία τους Τούρκους. Ο Κων/νος δεν είχε μεγάλες τακτικές μονάδες στρατού. Γι αυτό χρη­σιμοποίησε μικρά καταδρομικά σώματα. Είναι, μετά τον αρχαίο στρατηγό Ιφικράτη, ο πρώτος που χρησιμοποίησε σώματα επιλέκτων «κομά­ντος». Αυτό δημιούργησε παράδοση στην περιο­χή της Πίνδου. Από τα καταδρομικά σώματα του Κων/νου βγήκαν τα αρματολικά και κλέφτικα σώ­ματα της Τουρκοκρατίας, αυτά που ο Μακρυγιάννης ονόμασε εύστοχα «Μαγιά της Λευτε­ριάς».

 Η απελευθερωτική κίνηση του Κων/νου επεξετάθηκε μέχρι Ηπείρου. Σκοπός του ήταν να συνενωθεί με τις δυνάμεις του θρυλικού Γ. Καστριώτη (Σκεντέρμπεη). Παράλληλα απέσπασε από το φραγκικό δουκάτο των Αθηνών τη Λιβαδιά και την Θήβα και υποχρέωσε τον δούκα Νέριο Β’ Ατζαγιόλι να γίνει φόρου υποτελής στο Δεσποτάτο του Μιστρά.

 Η δράση του Κωνσταντίνου εθορύβησε τον Μουράτ, ο οποίος από την Αδριανούπολη, τότε πρω­τεύουσα των Τούρκων, έσπευσε με στρατό 60.000 ανδρών κατά του Κων/νου, που είχε οχυρωθεί στον Ισθμό. Τη δύναμη του Κων/νου απο­τελούσαν Έλληνες και Αλβανοί. Αλλ’ οι τελευταίοι στις 10 Φεβρουαρίου 1447 εγκατέλειψαν τον Κων/νο. Ίσως εκάμφθησαν από τον σφοδρό κανο­νιοβολισμό κατά του τείχους του Ισθμού, ίσως να δελεάσθηκαν από τις υποσχέσεις ή τις παροχές του σουλ­τάνου. Ο Κων/νος, μετά την προδο­σία των Αλβανών, αναγκάσθηκε να υποχωρήσει στα ενδότερα της Πε­λοποννήσου. Κατά την υποχώρηση υπέστη μεγάλες απώλειες. Τριακόσι­οι στρατιώτες του κυκλώθηκαν στο όρος Οξύ. πάνω από τις Κεγχρεές, και σφάχτηκαν από τους Τούρκους. Αλλοι εξακόσιοι, που πιάστηκαν αιχ­μάλωτοι, θυσιάστηκαν για να τιμηθεί η σκιά του πατέρα του Μουράτ.

 Ο Μουράτ, μετά την υποχώρηση του Κων/νου, χώρισε το στρατό του σε τέσσερα τμήματα με σκοπό την πλήρη καθυπόταξη της Πελοποννήσου. Τότε εί­χαμε και την ηρωική αντίσταση της Πάτρας. Όμως ξαφνικά σταμάτησε την επιδρομική δράση. Ο Σκεντέρμπεης πίσω από την πλάτη του Σουλτάνου, κινούσε τις δυνάμεις του απειλητικά. Υπήρχε κίν­δυνος να εγκλωβίσει τον Μουράτ στην Πελοπόν­νησο και να τον αφανίσει. Έτσι ο σουλτάνος υπο­χρεώθηκε να υποχωρήσει, αφού πήρε μαζί του χι­λιάδες αιχμαλώτους και αφού ανάγκασε τους Παλαιολόγους ν’ αναγνωρίσουν την επικυριαρχία του.

 Στο διάστημα αυτό ο Μιστράς είχε εξελιχθεί στο μεγαλύτερο πνευματικό και καλλιτεχνικό κέντρο της Αυτοκρατορίας: Εκκλησίες με εκπάγλου καλλονής αγιογραφίες και ψηφιδογραφίες, ανάκτορα, μέγαρα πολυτελή, κάστρα φαινομενι­κώς απόρθητα. Ο Μιστράς ζούσε ένα ελληνικό όραμα. Να αναβιώσει το αρχαίο ελληνικό μεγα­λείο. 

Εμψυχωτής της προσπάθειας αυτής ο ιδιόρ­ρυθμος αλλά μεγάλος φιλόσοφος Γεμιστός ή Πλη­θών και ο μαθητής του Βησσαρίων. Ο τελευταί­ος είχε μείνει στη Δύση. Είχε πολύ αγαπήσει τη Λακωνία και τη θεωρούσε σαν μήτρα για τη γέν­νηση ενός νέου θαυμαστού Ελληνικού κόσμου. Συ­νέταξε ένα περισπούδαστο υπόμνημα και το έστειλε στον Κων/νο. Το υπόμνημα Βησσαρίωνα περιέχει ένα πλήρες πρόγραμμα πολιτικό, οικο­νομικό, στρατιωτικό. Λόγου χάρη, δημιουργία τα­κτικού επαγγελματικού στρατού, περιστολή της πολυτέλειας, οχύρωση του Ισθμού, ανάπτυξη της βιομηχανίας και της μεταξουργίας, αποστολή νέων στην Ιταλία για να μορφωθούν κ.λπ. Στην ίδια περίοδο ζούσε κοντά στον Κων/νο και ο Γ. Σφραντζής, ο γνωστός ιστορικός της Αλώσεως.

 Ενώ ο Κων/νος συνέχιζε το ανορθωτικό έργο του στην Πελοπόννησο, έφθασε η είδηση ότι απέθανε ο Αυτοκράτορας αδελφός του, Ιωάννης Η’, στις 31 Οκτωβρίου 1448. Δημιουργήθηκε κε­νό εξουσίας, γιατί ο Ιωάννης ήταν άτεκνος. Ο Σουλτάνος Μουράτ, μια και ο Κων/νος ήταν φό­ρου υποτελής σ’ αυτόν, δεν είχε καμμία αντίρρη­ση για την ανάρρησή του. Έτσι πρεσβεία από την Κωνσταντινούπολη ήρθε στην Πελοπόννησο και προσέφερε στον Κων/νο τον αυτοκρατορικό θρό­νο. 

Ο Κων/νος, ο τελευταίος βυζαντινός αυτο­κράτορας, είναι ο πρώτος βασιλιάς που εστέφθη επί του μητροπολιτικού ελληνικού εδάφους, και μάλιστα επί λακωνικού εδάφους. Να ένας ακόμη λόγος που κάνει τον Κων/νο πρώτο Έλληνα βα­σιλιά. Η στέψη έγινε στις 6 Ιανουαρίου 1449 στον Άγιο Δημήτριο, τον μητροπολιτικό ναό του Μι­στρά. Και αμέσως έφυγε για την Πόλη συνοδευό­μενος από τον πιστό του Γεώργιο Σφραντζή.

Στην Πόλη έγινε δεκτός με θερμή υποδοχή. Ο θρύλος των κατορθωμάτων του είχε φθάσει μέχρι εκεί. Αμέσως άρχισε αθορύβως την οργά­νωση για την άμυνα. Υποσχέσεις από τη Δύση για βοήθεια πολλές. Ανταπόκριση περιορισμένη. Ο Κων/νος αντιλήφθηκε ότι πρέπει να στηριχθεί σε δικές του δυνάμεις. Αλλά η δύναμη της πόλης ήταν περιορισμένη. Και οι άνθρωποι ήταν αφοσιωμένοι στα πολεμικά έργα. Ο Κων/νος παρέκαμψε όλα τα εμπόδια. Στην Πόλη άρχισε να πνέει ένας άνεμος παλληκαριάς. Η Πόλη ξαναζούσε. Όλα αυτά μέχρις ότου στο σουλτανικό θρόνο ανήλθε ο Μωάμεθ Β’. Ο Κων/νος κατάλαβε πως ήρθε η στιγμή της αλή­θειας. 

Αγνόησε το θλιβερό παρόν, αδιαφόρησε για τον εαυτό του και ατένισε προς το ένδοξο πα­ρελθόν. Έπρεπε να σταθεί αντάξιος των πιο έν­δοξων προκατόχων του. Αυτό που είχε, αυτό που ήταν δεν ήταν δικά του, ανήκαν στο Γένος. Και το γένος απαιτούσε, θυσία, όχι παράδοση. Ο Κων/νος δεν πολέμησε για να νικήσει, πολέμησε για να μην ηττηθεί η αξιοπρέπεια και η τιμή της Πόλης. Ο Αυτοκράτωρ πεθαίνει αλλά δεν παραδί­δεται. Και αυτή η στάση ήταν εγγραφή ελευθε­ρίας. Το Γένος δεν θα το έσωζε μία νίκη, θα το έσωζε μια θυσία. Ο Κων/νος και τα παλληκάρια του με το αίμα τους ξέπλυναν όλες τις προηγού­μενες ντροπές της αυτοκρατορίας. 

Η Πόλη πέ­φτοντας στρατιωτικά, ανυψώθηκε ηθικά. Δεν θα σταθώ σε λεπτομέρειες της πολιορκίας, που άλλωστε είναι γνωστές. Στη διάρκεια της πολιορκίας ο Κων/νος στάθηκε άγρυπνος , ακαταπόνητος, ακατάβλητος. Ενέπνεε με τα λόγια και το παράδειγμα του. Υπερασπίστηκε με πάθος την πόλη, που ήταν όπως ο έλεγε ο ίδιος, «η ελπίς και η χαρά παντών των Ελλήνων». Ο Κων/νος είχε πέρα για πέρα Ελληνική συνείδηση. Είχε επίγνωση της ιστορικής αποστολής του. Με την τελευταία ομιλία του, το απόγευμα της 28ης Μαίου, την παραμονή της αλώσεως με εναν εμπνευσμένο Λογο προς τους στρατιώτες και αξιωματικούς του, καθόρισε με λακωνική επιγραμματικότητα την αποστολή αυτή, που έκτοτε έγινε ιερά παρακαταθήκη του Γένους:

«Παρακαλώ ημάς, ινα στήτε γεν­ναίος. Καλώς ουν οϊδατε. αδελφοί, ότι δια τέσσερά τινα οφείλεται κοινώς έσμιέν πάντες, ϊνα προτιμησωμεν άποθανειν μάλλον ή ζην. πρώτον μεν υπέρ τής πίστεως ημών και εϋσεβειας, δεύτερον δέ ΰπέρ πατρίδος, τρίτον δέ υπέρ του βασιλέως, ώς χριστού κυρίου, και τέταρτον ύπέρ συγγενών και φίλων. Άλλως… πατρίδα πε­ρίφημον τοιαύτην υστερούμεθα και τήν έλευθερίαν ημών, βασιλείαν την ποτέ μεν περιφανή, vυv δε τεταπεινωμένην καί έξουθενωμένην άπωλεσαμεν» (Λεονάρδου Επ. παρ. 37).
 Και έρχεται η ώρα της τελικής αναμετρήσεως.

 Ο Κων/νος αποχαιρετά στο παλάτι τους φίλους και συγγενείς και πάει να πάρει θέση ως πολεμι­στής πάνω στις επάλξεις. 

Γράφει ο Σφραντζής που ήταν αυτόπτης: «Εν τήδε τή ώρα τις διηγησεται τους τότε κλαυθμούς καί θρήνους τους εν τω παλατίω: Ei και από ξύλου άνθρωπος n έκ πέτρας ην, ούκ ήδύνατο μή θρηνήσαι». 

Έχουν και οι ήρω­ες τις ανθρώπινες στιγμές τους. Η μάχη πάνω στα τείχη άρχισε. Ο Κων/νος, όπως ο Διάκος, πολε­μούσε με σπασμένο σπαθί. Γύρω του πολεμού­σαν εκλεκτοί και αφοσιωμένοι. 

Ένας από αυτούς, ο Θεόφιλος Παλαιολόγος, βλέποντας τον αυτο­κράτορα κυκλωμένο, όρμησε ανάμεσα στους Τούρ­κους κραυγάζοντας: «Θέλω θανείν μάλλον ή ζην». Και σκοτώθηκε. Όπως σκοτώθηκαν όλοι οι γεν­ναίοι, «μή ανεχόμενοι επιδείν σφίσι τήν πατρίδα δεδουλωμένην», όπως λέει ο Σφραντζής.

 Ο Κων/νος κάποια στιγμή ένοιωσε ότι ήταν μόνος, ότι πολεμούσε μόνος. Οι γενναίοι είχαν πέσει. Οι άλλοι τον είχαν εγκαταλείψει. Και τότε με παρά­πονο ανέκραξε: «Ουκ έστι τις των Χριστιανών του λαβείν την κεφαλήν μου απ’ εμού;». Ίσως η επίκληση αυτή του Κων/νου να δημιούργησε την κλεφταρματολική παράδοση να παίρνουν τα παλ­ληκάρια την κεφαλή του καπετάνιου, για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων.

 Ένας Τούρκος τον κτύπησε κατά πρόσωπο και άλλος από τα νώτα. Ο Κων/νος έπεσε από το άλο­γο και ξεψύχησε ανάμεσα στους σκοτωμένους στρατιώτες του. Αργότερα, λένε, το πτώμα του αναγνωρίστηκε από τα πορφυρά σανδάλια. Το κεφάλι του κόπηκε και στήθηκε πάνω σε πορφυ­ρά στήλη στην Πλατεία Αυγουσταίου.

 Μέχρι το 1930 στην αυλή ενός ταπεινού τουρκικού σπιτι­ού μπορούσε ο επισκέπτης να δει μια μαρμάρινη πλάκα, που κατά μία παράδοση σκέπαζε το σε­μνό σκήνωμα του Αυτοκράτορα. Ο Αλέξανδρος Πασπάτης, που μας έδωσε το 1890 την καλύτε­ρη περιγραφή της άλωσης και που γνώριζε όσο κανείς την τοπογραφία της Κωνσταντινούπολης γράφει: «Εν τω στενώ τούτω περιβάλω, μάνδρα την σήμερον προβάτων, ρυπαρά και κακόσμω, κατέπεσεν άκλαυστος και αμνημόνευτος ο βασι­λεύς Παλαιολόγος υπό πάντων εγκαταλελειμμέ­νος και μέχρι τέλους ανδρείως αγωνιζόμενος προς μυρίους στρατούς και ηγεμόνα οξύνουν και μεγαλουργόν» (σ. 156).

Η πόλη έπεσε αλλά η Κολώνα μένει… 

Το πτώμα του Παλαιολόγου, γράφει ο Πασπά­της, ουδέποτε βρέθηκε. Αλλά κι αυτό που βρέθη­κε, σκυλευμένο από τους Τούρκους, δεν θεωρή­θηκε βασιλικό σκήνωμα. Ο λαός έθαψε το βασι­λιά στην ψυχή του. Και τον ανέστησε. 

Έτσι ανα­στήθηκε και το Γένος. Ο Κων/νος έγινε το πτηνό Φοίνικας, που αναγεννάται από την τέφρα του. Η αναγέννηση του Κων/νου μέσα στη λαϊκή ψυχή δίνει σε κάθε κρίσιμη στιγμή νέα πνοή στο Γένος. 

Γιατί, όπως λέει ο Σφραντζής, ο Κων/νος «εκομίσατο τον του μαρτυρίου στέφανον μή θελήσας προδούναι τους ανόμοις τά βασίλεια, μήτε θελή­σας τον κίνδυνον διαφυγείν, δυνατού όντος». Αυ­τό ήταν μια κατ’ εξοχήν ελληνική στάση. Γι’ αυτό ο λαός θεώρησε τον Κων/νο όχι Ρωμαίο βασιλιά, όπως απαιτούσε η αυτοκρατορική παράδοση, αλλ’ Έλληνα. Ένα ποντιακό τραγούδι τον ονομά­ζει Έλληνα. 

Λέει: «Την Πόλιν όντας όριζεν ο Έλλεν Κωνσταντίνος». Ο Έλλεν, δηλαδή, ο Έλλην, ο Έλλη­νας. Κι ακόμη ο λαός ποτέ δεν πίστεψε στο θά­νατο του. «Πεθαίνει ο άνεμος;», έλεγαν οι Μεξι­κανοί αγρότες για τον Αιμιλιανό Ζαπάτα. Όταν ένας άνθρωπος γίνεται με τη θυσία του ιδέα και σύμβολο, ασφαλώς δεν πεθαίνει. Ο άγνωστος στι­χουργός του «Θρήνου της Πόλης» εκφράζει πα­ραστατικά το λαϊκό αίσθημα: «Ω Κωνσταντίνε βασιλεύ, Δραγάζη το πινόμιν ειπέ μοι, πού ευρίσκεσαι· εχάθης; εκρυβήθης; ή ζης ή καί απέθανες επάνω στο σπαθί σου;» Ο Κων/νος πέθανε επάνω στο σπαθί του. Γι’ αυτό ζη και θα ζη, όσο το έθνος θα τον αναζητεί και θα λέει, «ειπέ μοι, πού ευρίσκεσαι;»

πηγή

Οἱ ξένοι στόν τόπο μας ἤ ξένοι στόν τόπο μας Σαράντος Ι. Καργάκος

Σαράντος Ι. Καργάκος

Στήν Ἑλλάδα δέν ὑπῆρξε ποτέ ρατσισμός. Ὑπῆρχε -καί πρό Ψαθά- σουσουδισμός. Κάποιοι «ἀνερχόμενοι» τό «ἔπαιζαν» ἀριστοκράτες καί μάλιστα εὐρωπαῖοι ἀριστοκράτες, καί περιφρονοῦσαν ὄχι μόνο τήν ἑλληνικότητα, ἀλλά καί πάσα ἄλλη φυλετικότητα.

Δέν εἶναι ἄλλωστε τυχαῖο ὅτι πρό ἐτῶν σέ κάποιους «ἀνεβασμένους» κύκλους «νεοπροοδευτικῶν» εἶχαν γίνει συρμός σάν ὀνειδιστικοί ὄροι τά «Κατίνα» καί «κατινισμός». Ὡσάν τό λαϊκό ὄνομα Κατίνα νά εἶχε κάτι μιασματικό!

Τήν ἔκφραση τοῦ σουσουδισμοῦ αὐτοῦ τή βρίσκουμε ἀπό παλιά σέ πολλές ἐκφράσεις τῆς ζωῆς μας, ἀκόμη καί στήν ἱστορία μας. Σήμερα θρηνοῦμε ὅλοι γιά τή συμφορά πού ἔπληξε τήν Ἀϊτή καί λησμονοῦμε ὅτι κάτι ὀφείλουμε σ' αὐτήν. Καί τοῦτο τό «κάτι» τό ἀποκάλυψα τό 1971 στή «Γενική Ἱστορία» μου, μέ τήν ὁποία μορφώθηκαν ἱστορικά τρεῖς γενεές Ἑλληνοπαίδων. Ἀπεκάλυπτα τότε ὅτι ὁ πρῶτος ἀρχηγός κράτους πού ἀναγνώρισε τήν ἑλληνική ἐπαναστατική κυβέρνηση ἦταν ὁ μαῦρος Πρόεδρος τῆς Ἀϊτῆς Ζᾶν Πιέρ Μπουαγιέ, πρώην δοῦλος...

Καί σημείωνα σέ ὑποσημείωση μέ πικρία: «Τόν ἄνθρωπο αὐτόν ὄχι μόνο δέν τόν ἔχουμε τιμήσει, ἀλλά τόν ἔχουμε παντελῶς ἀγνοήσει. Ἴσως διότι ἡ μαυρίλα καί ἡ πρώην δουλοσύνη τοῦ ἐνοχλοῦν». Κι ἕναν χρόνο μετά τήν πτώση τῆς δικτατορίας συμπλήρωνα: «Εὐελπιστοῦμε ὅτι ὁ ἑλληνικός πνευματικός κόσμος καί τό ἑλληνικό κοινοβούλιο θά ἐγκαταλείψουν τόν σουσουδίστικο ἀριστοκρατισμό τους καί θά τιμήσουν τόν ἀγνοημένο αὐτόν φιλέλληνα».

Ἄς ἔλθουμε ὅμως τώρα σέ ἕνα ἄλλο μαῦρο πρόβλημα. Ἐδῶ καί χρόνια, μετά τόν κατακλυσμό τῶν λαθρομεταναστῶν πού πλήττει τή χώρα μας καί ὁ ὁποῖος κατά ἕνα σημαντικό μέρος ἐντάσσεται στά εὐρύτερα στρατιωτικοπολιτικά σχέδια τῆς Τουρκίας (καί ὄχι μόνον), προτοῦ καν ἐκδηλωθεῖ κάποια ὀργανωμένη ἀντίδραση, πέρα ἀπό κάποια μεμονωμένα περιστατικά, ἐκδηλώθηκε ὀργανωμένος, συγκροτημένος, καλά βολεμένος -κυρίως στόν Τύπο καί σέ θέσεις κλειδιά- ἕνας (ὑπερφυλετικός τάχα) κραυγαλέος σουσουδισμός: «Ρατσισμός, ρατσισμός! Ἐκπέμπουμε σῆμα κινδύνου! Ἐν ὄψει φασισμός!». Κι ὅλα αὐτά ἐκπορεύονταν ἀπό ἀνθρώπους τόσο εὔπορα ρατσιστές, ὥστε ἡ ὀσμή τοῦ Ἕλληνα νά τούς βρωμά! Εὐρωπαῖοι γάρ! Δέν εἶναι ἄλλωστε τυχαῖο ὅτι ὁ πιό ρατσιστικός χῶρος τῆς Ἑλλάδος εἶναι τό Κολωνάκι καί τά πέριξ, ὅπου τεμπελοσκυλιάζουν ὅλα τά προοδευτικά «κουμάσια» μας.Σέ αὐτόν τόν ἱερό χῶρο (πλατεία Φιλικῶν βλέπεις!) σχεδιάστηκε καί τό μεγαλεπήβολο πρόγραμμα τῆς ἐλληνοποιήσεως τῶν ἀκαθορίστου ἀριθμοῦ ξένων πού οἱ πλεῖστοι διά εἰσβολῆς -ἔστω καί χωρίς ὄπλα- ἔχουν εἰσέλθει στή χώρα μας. Διότι πάσα παραβίαση συνόρων θεωρεῖται εἰσβολή. Καί ἡ ὁποιαδήποτε ἀνοχή ἔναντί του φαινομένου αὐτοῦ συνιστᾶ προσβολή. Τώρα, ὅμως, βρισκόμαστε μπροστά -γιά νά δείξουμε κι ἐμεῖς εὐρωπαϊκό πρόσωπο- σ' ἕνα φαινόμενο πού οἱ Γάλλοι ὀνομάζουν fait accompli (= τετελεσμένο γεγονός). Ἄν περάσεις ἀπό τήν Ὁμόνοια κι ἀκούσεις ἑλληνική φωνή θά εἶναι ἀπό... Ἀλβανό! Μόνον ἡ λέξη μέ τά τρία ἄλφα, πού καθιστά συνονόματούς τους Ἑλληνόπαιδες, συνιστᾶ «ταυτότητα»!

Κατά τῶν ξένων ποτέ δέν ἔγραψα. Κατά τῶν κοιλιοφρόνων καί δουλοφρόνων Ἑλλήνων ἔγραψα καί γράφω ἀδιαλείπτως, διότι ἁπλούστατα ἔχασαν τό ἑλληνικό ἦθος. Γι' αὐτό ἄλλωστε πολεμήθηκε τόσο σκληρά ἀπό τόν προοδευτικό μας σουσουδισμό τό βιβλίο μου «Ἑλληνική Ζωονομία, ἤτοι ζωοφυσική μελέτη τῶν συγχρόνων Ἑλλήνων», πού βγῆκε τό 1986. Πολλοί στίς σελίδες τοῦ ἀναγνώρισαν τόν ἑαυτό τους. Στό βιβλίο αὐτό σέ μία σελίδα ἔγραψα ὅτι κάποια στιγμή οἱ ξένοι θά μᾶς σώσουν. Ποῦ δέν εἶχαν ἔλθει ἀκόμα. Διότι, συμπλήρωνα, αὐτοί θά δουλεύουν γιά νά καθόμαστε ἐμεῖς, αὐτοί θά γεννοῦν καί θ' ἀνατρέφουν παιδιά, διότι ἐμεῖς -ὡς εὐρωκατσίβελοι- ἀνατρέφουμε... σκυλιά. Κι ἔπεσαν οἱ ζωόφιλοι νά μέ φᾶνε...!

Συνεπῶς δέν δυσπιστῶ πρός τούς ξένους, οὔτε φοβᾶμαι τούς ξένους. Πρό πολλῶν ἐτῶν μάλιστα, ὅταν ἀρθρογραφοῦσα στόν «Ἐλεύθερο Τύπο», εἶχα καταπολεμήσει μία «προοδευτική» ἄποψη ὅτι θά τούς χρησιμοποιήσουμε ὅπως οἱ ἀρχαῖοι Ἀθηναῖοι τους δούλους! Δυσπιστῶ ὅμως -καί μάλιστα σφοδρῶς- πρός τούς κατά ταυτότητα Ἕλληνες. Δυσπιστῶ πρός τήν πανσοφία -πού συχνά ἐξελίσσεται σέ οὐρανομήκη βλακεία- τῶν ἰθυντόρων μας. Διότι, ὅπως ἔγραφε γιά κάποιους ὁ Νίτσε, ἀντί νά ἔχουν τό μυαλό στό κεφάλι, τό ἔχουν στά... πόδια.

Ἀπό:«To Παρόν τῆς Κυριακῆς» - 31-01-2010
πηγή