" ΣΤΗ ΜΑΝΑ ΑΝΤΙΔΩΡΟΝ"

Αγαπητοί μου αδελφοί και φίλοι

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ

Σχεδόν όλες οι μέρες του χρόνου, είναι αφιερωμένες και σε κάποιο θεσμό. Η δεύτερη Κυριακή του Μαΐου, καταλαμβάνει ιδιαίτερη θέση, όπου έχει ορισθεί ως εορτή της Μητέρας. Θα ακουστούν πάλι περίτεχνες ομιλίες, θα γραφούν και θα διαβαστούν λογοτεχνικά κείμενα και άρθρα, θα σταλούν κάρτες και υπέροχα ευωδιαστά λουλούδια. Και μετά, όλα περιορίστηκαν στα πλαίσια μιας μέρας, ξεχωριστής μεν αλλά μίας ημέρας δε. Τις υπόλοιπες μέρες, τις περισσότερες φορές, δεν υπάρχει χρόνος για τιμή και σεβασμό προς τη μάνα, όσο θα έπρεπε ή σε πολλές περιπτώσεις τιμούμε τη μητέρα, με δάκρυα μάλιστα, όταν τη συνοδεύουμε στην τελευταία κατοικία της. Επειδή ότι και να πούμε και ότι και να γράψουμε είναι λίγο για τη μάνα. Αφιερώνω το παρακάτω ποίημα ως μικρή και ελάχιστη ένδειξη σεβασμού σε όλες τις μανάδες του κόσμου.

Γόρτυνα 11/05/13 ΠΑΤΗΡ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ    

"Η αγωνία ενός μικρού αγγέλου"

Μια φορά και ένα καιρό ένα παιδί ήταν έτοιμο να γεννηθεί. Την προηγούμενη ημέρα ρώτησε το Θεό: «Μου λένε ότι θα με στείλεις αύριο στη γη.Φοβάμαι. Πώς θα μπορέσω να ζήσω εκεί; Είμαι μικρός και αβοήθητος». Και ο Θεός του απάντησε: «Μην ανησυχείς. Έχω φροντίσει για σένα. Μεταξύ πολλών Αγγέλων διάλεξα έναν και για σένα. Θα σε περιμένει στη γη και θα σε φροντίζει».Το παιδί επέμενε.

«Ναι, αλλά εδώ στον παράδεισο δεν κάνω τίποτα άλλο από το να τραγουδάω και να γελάω κάθε μέρα! Μόνο αυτά χρειάζομαι για να είμαι ευτυχισμένος! Θα νοιώθω τόση ευτυχία στη γη;»

Τότε ο Θεός του είπε:

«Ο Άγγελος που έχω διαλέξει για σένα, ο Άγγελός σου, θα σου τραγουδάει όλη την ημέρα. Θα αισθάνεσαι την αγάπη του κι έτσι θα είσαι ευτυχισμένος».

Και το παιδί ρώτησε:

«Και πώς θα καταλαβαίνω τους ανθρώπους, όταν θα μιλούν, αφού δεν ξέρω τη γλώσσα τους;»

«Αυτό είναι εύκολο», του είπε ο Θεός. «Ο Άγγελός σου θα σου λέει τα πιο όμορφα και γλυκά λόγια, που έχεις ακούσει ποτέ και με πολλή υπομονή και φροντίδα θα σε μάθει να μιλάς»!

Και ύστερα το παιδί κοιτώντας το Θεό ρώτησε: «Και τι θα κάνω, όταν θα θέλω να μιλήσω σε σένα;»

Ο Θεός χαμογέλασε στο παιδί και του είπε: «Ο Άγγελός σου θα σε μάθει πώς να προσεύχεσαι»!

Και το παιδί είπε: «Έχω ακούσει ότι στη γη υπάρχουν και κάποιοι άνθρωποι, που είναι κακοί. Ποιος θα με προστατεύσει από τους κακούς;»

Ο Θεός αγκάλιασε το παιδί και του είπε:

«Ο Άγγελός σου θα σε υπερασπιστεί ακόμα και αν χρειαστεί να βάλει σε κίνδυνο την ζωή του».

Λυπημένο το παιδί τον ρώτησε: «Ναι, αλλά πάντα θα είμαι λυπημένος, γιατί δε θα σε βλέπω πια».

- «Ο Άγγελός σου θα σου μιλάει συνέχεια για μένα και θα σε διδάξει τον τρόπο που θα μπορέσεις να γυρίσεις πάλι σε μένα.Έτσι και αλλιώς δε θα σου λείψω ποτέ, αφού θα είμαι πάντα δίπλα σου».

Τη συγκεκριμένη στιγμή επικρατούσε απόλυτη γαλήνη στον παράδεισο και οι μακρινές φωνές από τη γη είχαν ήδη ακουστεί.

Το παιδί βιαστικά ρώτησε: «Θεέ μου αν πρέπει να φύγω τώρα πες μου το όνομα του Αγγέλου μου!»

Και ο Θεός απάντησε: «Τον Άγγελό σου θα τον αναγνωρίσεις εύκολα. Άλλωστε θα είναι ο πρώτος που θα αντικρίσεις, φτάνοντας στη γη. Το όνομα του Αγγέλου σου δεν είναι τόσο σημαντικό...

…θα τoν φωνάζεις απλά «μαμά»!

π. Δημήτριος Φορτετσανάκης

ΚΥΑΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΘΩΜΑ Η ΠΙΣΤΗ ΑΠΙΣΤΙΑ ΤΟΥ ΘΩΜΑ π.Δημήτριος Φορτετσανάκης

Αγαπητοί μου αδελφοί και φίλοι

Χριστός Ανέστη.

Διανύσαμε, χάριτη Θεού, το της νηστείας μέγα πέλαγος μπήκαμε στην εβδομάδα των παθών και του Σταυρού και τώρα διαλαλούμε όλοι περίτρανα και χαιρόμαστε φωνάζοντάς Χριστός Ανέστη. Κάποιοι άνθρωποι μας απαντούν και αυτοί φωναχτά και χαίρονται μαζί μας το Αληθώς Ανέστη και κάποιοι άλλοι μιμούμενοι τον Απόστολο Θωμά μας λένε μα είναι δυνατόν να Ανέστη Αληθώς, από των νεκρών δε γίνονται αυτά τα πράγματα.

 Αγαπητοί μου το πιο σπουδαίο όμως, είναι ότι δεν προσέχουμε καθόλου εκείνο το, «ότι εώρακάς Με πεπίστευκας», με το οποίο ο Χριστός απορρίπτει ουσιαστικά τον τύπο αυτό της πίστης του Θωμά, συνακόλουθα και των άλλων δέκα. Όπως επίσης δεν προσέχουμε τη θαυμάσια συνέχεια του λόγου Του,«μακάριοι οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες» με την οποία εγκαινιάζει μια πίστη άλλης μορφής, μια πίστη που θα κάλυπτε σε λίγο και τους Μαθητές και όσους θα Τον ακολουθούσαν στο πέρασμα των αιώνων. Για τούτο και δεν καταπιανόμαστε με την πίστη αυτής της μορφής, ούτε και εξετάζουμε πού θα τη βρούμε.

Το πρωταρχικό, κυρίαρχο και απόλυτο γεγονός της παρουσίας του Αναστημένου που αλλάζει όλα τα δεδομένα. Και η αλλαγή αυτή φαίνεται καθαρά από εκείνο το: «εωράκαμεν τον Κύριον» με το οποίο «οι άλλοι μαθηταί» πληροφορούν το Θωμά για την συνάντησή τους με τον Αναστάντα Κύριο από την οποία έλειπε αυτός και του μεταφέρουν τη χαρά τους.

Και που με όλα κατά βάθος είναι σαν να του λένε, «ξαναπήγε στον τόπο της η καρδιά μας», σαν να τον κοινωνούν με μια τέτοια αίσθηση. Κάποιοι θα έλεγαν ότι τους είχε δοθεί προτύπωση, όχι μόνο απλή ενημέρωση, των συνταρακτικά δραματικών όσο και θαυμαστών και παράδοξων, ότι θα έβρισκαν το Χριστό.

Και ήταν τότε που «ην εναντίος ο άνεμος», κι αυτοί παράδερναν στα ανοιχτά τις λίμνης Γεννησαρέτ, «σταδίους πολλούς από γης», σε δεινή θαλασσοταραχή πάνω σ' ένα σαπιοκάραβο, «βασανιζομένων υπό των κυμάτων». Και «την τέταρτη φυλακή της νυκτός», ένας περίπατος του Χριστού πάνω στα αφρισμένα κύματα της θύελλας στάθηκε αρκετός να κοπάσει τον άνεμο και να γαληνέψει μαζί με τη θάλασσα και τη ψυχή τους.

Η τρικυμία από το Σταυρό και το θάνατο του Χριστού είχε λειτουργήσει μέσα τους καταλυτικά, είχε επενεργήσει σαν σεισμός τεκτονικός που τα είχε γκρεμίσει όλα. Είχε κάνει να λησμονηθούν όχι μόνο οι πρόσφατες διαβεβαιώσεις Του πως θα Αναστηθεί, αλλά και όσα θαυμάσια και θαυμαστά είχαν ακούσει και δει κοντά Του τρία ολόκληρα χρόνια.

Για τούτο, έγκλειστοι σε σπίτι φιλικό «δια τον φόβον των Ιουδαίων» φτάνουν να αρνούνται να πιστέψουν το χαρμόσυνο άγγελμα, «Ανέστη ο Κύριος» που τους κομίζουν ασθμαίνουσες πλην περιχαρείς οι Μυροφόρες, οι «από θέας γυναίκες ευαγγελίστριαι» του Υμνογράφου της Εκκλησίας. Θεωρούν το μέγιστο αυτό άγγελμα παραλήρημα αφελών γυναικών, «εφάνησαν ωσεί λήρος τα ρήματα ταύτα» και δεν τις πιστεύουν - «και ηπίστουν αυταίς».

Αλλά και οι δύο της πορείας προς Εμμαούς που συμπορεύονται τόση ώρα με τον Αναστάντα ανάμεσά τους, φτάνουν να Του πετούν κατά πρόσωπο την μαύρη τους απελπισιά πως χάθηκαν όλα πια με Κείνον που, «ημείς δε ηλπίζομεν ότι αυτός εστίν ο μέλλων λυτρούσθαι τον Ισραήλ».

Αυτά οφείλουμε να τα διαβάζουμε προσεκτικά, σχεδόν σαν να ακούμε να ηχούν στα αυτιά μας, για να πιάνουμε το σφυγμό των πραγμάτων, την ατμόσφαιρα που επικράτησε εκείνες τις δραματικές ώρες στο στενό και ευρύ κύκλο των ανθρώπων του Χριστού. Για να βλέπουμε πόσο «ανθρώπινα, πολύ ανθρώπινα» ήταν όλα. Για να μπορούμε έτσι να βλέπουμε την κατοπινή διαφορά, τουτέστιν για να κατανοούμε το θαύμα της μεγάλης αλλαγής που έγινε την Πεντηκοστή στα ίδια αυτά τα πρόσωπα, για να ομολογούμε με τονΑπ. Παύλο ότι «και τούτο, δηλαδή η πίστη, ουκ εξ ημών, Θεού το δώρον!»

Για να καταλαβαίνουμε και το λάθος που κάνουμε κατευθύνοντας την προσοχή μας στο παρεμπίπτον περιστατικό της απιστίας του Θωμά και μη επικεντρώνοντάς την στο πρωταρχικό, στο κυρίαρχο, στο απόλυτο γεγονός της παρουσίας του Αναστημένου που αλλάζει όλα τα δεδομένα.

Για να βλέπουμε ότι ο Χριστός δεν απέρριψε ουσιαστικά την απιστία του Θωμά, αλλά τον τύπο της πίστης που ήθελε να εισαγάγει, φυσικά και τον ανάλογο των άλλων. «Ότι εώρακάς Με πεπίστευκας», του είπε, η πίστη σου δεν είναι πίστη, είναι απλή φυσική θέα! Και η απλή φυσική θέα δεν είναι παρά κοινή διαπίστωση και αίσθηση μιας παρουσίας. Η πίστη όμως είναι ένα βαθύ βίωμα που κρατάει ολοζώντανη μέσα μας μια παρουσία και στην απουσία της και δεν χάνει ούτε λεπτό τα παρεπόμενά της.

Κα τα παρεπόμενά της είναι η αγάπη και η εμπιστοσύνη στο πρόσωπο της απουσίας, πράγματα που αποκτούν ιδιαίτερη ως και απόλυτη αξία όταν την απουσία προκάλεσε θύελλα και διωγμός. Η πίστη του Θωμά και των άλλων εκείνη την ώρα ήταν μια πίστη de facto άχρηστη. Είχε νικηθεί από τον πειρασμό του κήπου της Γεθσημανή, αυτόν που υπονοούσε ο Χριστός όταν τους σήκωσε από τον ύπνο και τους είπε: «Γρηγορείτε και προσεύχεσθε, ίνα μη εισέλθητε εις πειρασμόν». Δεν ξέρει κανείς αν Τον άκουσαν. Τα πράγματα όμως έδειξαν πως βγήκε αληθινή η συνέχεια του λόγου, «το μεν πνεύμα πρόθυμον η δε σαρξ ασθενής»!

Γι' αυτό και ‘κείνο το: «ότι εώρακάς Με πεπίστευκας», που απευθύνει τώρα στο Θωμά δείχνοντας και στους άλλους, είναι και κάτι σαν δικαιολογημένο παράπονο και ευδιάκριτη πικρία. Κάτι σαν εκείνο το, «ούτε μίαν ώραν ουκ ισχύσατε γρηγορήσαι μετ' Εμου»! Είναι όμως ο Χριστός που τα λέει αυτά, Αυτός που μπορεί να πηγαίνει και παραπέρα. «Μακάριοι οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες». Έρχεται μια πίστη άλλης μορφής, αυτή που εγκαινιάζω τώρα, έρχεται η πίστη της δικής Μου ευλογίας. Έρχεται η πίστη που θα ενδυναμώσει και ‘σας και όσους δεν θα Με έχουν δει στο πέρασμα των αιώνων.

Και εδώ είναι το πιο σπουδαίο που δεν το προσέχουμε, ότι σπέρνει αυτή την πίστη ακριβώς και εκείνη την ώρα στην ψυχή τους. «Ειρήνη υμίν...» τους λέει και προχωρεί: «λάβετε Πνεύμα Άγιον»! Εσείς που κυριολεκτικά έχετε καταρρεύσει, εσείς που στείλατε την πίστη στο πρόσωπό Μου, περίπατο. Ακριβώς γι' αυτό! Ιδιαίτερα γι' αυτό! Ήταν βλέπετε και Άνθρωπος ο Χριστός και το ήξερε, δεν τα αντέχει αυτά τα πράγματα η αδυναμία της ανθρώπινης φύσης.

Εκείνο που κρατάει κάποιον πιστό σε πρόσωπα μεγάλης ελπίδας και προσδοκίας είναι η δωρεά της ειρήνης του Χριστού, της χάρης του Πνεύματος του Αγίου. Η εκπληκτική χωρίς όρους και όρια Αγάπη του Θεού, που αποκαλύφτηκε στο πρόσωπο και στο έργο του Χριστού, αυτή η ανερμήνευτη μεγαλοσύνη της θείας πρωτοβουλίας. Που περιμένει το «ναι» της ελευθερίας της φύσης μας, ένα νεύμα κατάφασης, ακόμα και όταν όλα έχουν καταρεύσει. Ακόμα και όταν έχει βυθιστεί κανείς στα βάραθρα της αμαρτίας. Το διαβεβαιώνει με τον Απόστολο, «ου δε επλεόνασεν η αμαρτία, υπερεπερίσσευσεν η χάρις»!

Περιμένει να ακούσει από τον όποιο άνθρωπο, «Σε εμπιστεύομαι Χριστέ, κι ας μη σε έχω ούτε μια φορά αντικρίσει». Εμπιστεύομαι την απεραντοσύνη της Αγάπης, που Εσύ μόνο ξέρεις να δείχνεις. «Έρχου, λοιπόν, Κύριε Ιησού Χριστέ» με τα δώρα της ειρήνης και της χάρης Σου, στύλωσε και τα παραμελημένα γόνατα της δικής μου απιστίας μεταποιώντας την σε πίστη αληθινή.

Αυτά αποκτούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον σήμερα, που πάει να περάσει η πίστη σαν «γυμναστική του νου», σαν τελικό συμπέρασμα μιας αλυσιδωτής σειράς συλλογισμών. Αυτά αποκτούν ξεχωριστή σημασία σε εποχή μεγάλου κενού και «μεταμοντέρνου χάους». Και είναι τόσο αληθινός ο λόγος του Δανού χριστιανού φιλοσόφου Σαίρεν Κίρκεγκααρτ πως: «ο Θεός δεν είναι μια ιδέα που την αποδεικνύουμε, είναι ένα Πρόσωπο σε σχέση με το Οποίο ζούμε».

Για τούτο η πίστη που ζητάει να δει «τύπους των ήλων» ή «να βάλει το δάκτυλο στην πληγή της πλευράς του Χριστού», δεν είναι πίστη αληθινή, δεν είναι χριστιανική πίστη, είναι κοινή αίσθηση, απλή γνώση και εμπειρία. Δεν δέχτηκε την ειρήνη του Χριστού, ούτε τη Χάρη του Πνεύματος του Αγίου. Δεν τρέφεται με «Σώμα και Αίμα Χριστού», αλλά με τα ξυλοκέρατα που δεν χόρταιναν την πείνα του ασώτου. Για τούτο και δεν έχει «ζωή και περισσόν ζωής», ζωή με το παραπάνω, ζωή που νικάει το θάνατο. Γι' αυτό μπορεί να βλέπει να γίνονται μπροστά στα μάτια της θαύματα και να τα αποδίδει, καθώς τότε οι Φαρισαίοι στον «Βεελζεβούλ τον άρχοντα των δαιμονίων».

Η πίστη είναι δωρεά της ειρήνης του Χριστού και της Χάρης του Πνεύματος του Αγίου και δεν έχει ανάγκη ούτε να δει ούτε να πιάσει κάτι. Βλέπει διάχυτη την αβυσσαλέα αγάπη του Θεού και το λαλεί και το φωνάζει, «κατενόησα τα έργα Σου και εδόξασά Σου την θεότητα»! Την Τριαδική θεότητα που «Αγάπη εστί»! Για τούτο είναι πίστη ζωντανή και μένει ακλόνητη στην απουσία, ιδιαίτερα αν αυτή την προκάλεσε η όποιας μορφής και έντασης θύελλα ή μπόρα. Και έτσι είναι άξια του υπέροχου μακαρισμού του Κυρίου: «Μακάριοι οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες».

Η αλήθεια αυτών φαίνεται καθαρά από την στάση των ίδιων αυτών Μαθητών μετά την Πεντηκοστή, από την ανάλογη στάση της χρυσής αλυσίδας των μαρτύρων και των αγίων της Εκκλησίας στους αιώνες των αιώνων. Η χριστιανική πίστη είναι δωρεά της ειρήνης του Χριστού, της Χάρης του Πνεύματος του Αγίου. Δικός μας μερτικό, η απιστία της πίστης μας - από την εκπληκτικά εκφραστική κραυγή του πατέρα του δαιμονιζόμενου νέου: «Πιστεύω Κύριε. Βοήθει μου τη απιστία». Και η ολοκλήρωση έρχεται από την ωραία παράκληση των Mαθητών: «Κύριε, πρόσθες ημίν πίστιν»!

Αγαπητοί μου αδελφοί και φίλοι εύχομαι ολόψυχα να έχουμε όλοι την πιστή απιστία του Θωμά, και ναι μεν να λέμε, ένα δε βάλω στον τύπο των ήλων και αν δε βάλω την χείρα μου εις την Πλευρά ου μη Πιστεύσω, Αλλά και να κραυγάζουμε μετά χαρά μεγάλης και λέμε Ο Κύριος μου και Ο Θεός μου Δόξα Σοι.

Γόρτυνα 11/05/13

ΠΑΤΗΡ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

 

ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ "ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ" π. Δημήτριος Φορτετσανάκης

Αγαπητοί μου αδελφοί και φίλοι

Χαίρεται.

Μια ακόμα αυτοκτονία. Δυστυχώς προσφιλούς μου ατόμου αλλά και συχωριανού μου, αποκαλύπτει,  τη συχνότητα που έχει πάρει τελευταία στο Ηράκλειο, την Κρήτη αλλά και όλη την Ελλάδα το νοσηρό αυτό φαινόμενο. Φαινόμενο που μοιάζει περισσότερο με επιδημία. Πολλές εξ αυτών είχαν αφορμή οικονομικά προβλήματα. Το προχθεσινό γεγονός στο Ηράκλειο όπου επιχειρηματίας και πατέρας δύο ανήλικων παιδιών τινάζει έξω από την επιχείρηση του τα μυαλά του στον αέρα. Συγκλόνισε την τοπική μας κοινωνία.

Το φαινόμενο της αυτοκτονίας στην εποχή της οικονομικής κρίσης έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις. Κάτι σαν ένα  κακό παράδειγμα που υιοθετείται και μάλιστα με αριθμητική πρόοδο. Οι ευθύνες σε πολιτικό , οικονομικό επίπεδο δεδομένες και σαφέστατες. Σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο τι γίνεται; Υπάρχουν τρόποι πρόληψης, αντίδρασης;

Ποιο είναι το «χρονικό» μιας αυτοκτονίας; Υπάρχουν από πριν σημάδια και ποια είναι αυτά; Και κυρίως το σπουδαιότερο ερώτημα, τι μπορούμε να κάνουμε για να μην φτάσουμε σε αυτή την αυτοκαταστροφική επιλογή;

Στα πλαίσια πια της πρόληψης και θεραπείας αυτού του νοσηρού φαινομένου φιλοξενούμαι συνέντευξη που δόθηκε στο thebest.gr, από την ψυχολόγο Κυρία Πηνελόπη Ιωακείμ Ρέζου. Για τους παράγοντες και τα συμπτώματα που τυχόν υπάρχουν σε τέτοιες περιπτώσεις.

Αγαπητοί μου αδελφοί και φίλοι, κάποια στιγμή πρέπει σαν αφυπνιστούμε σαν κοινωνία και να δούμε το ξένο πρόβλημα δικό μας, να ψάξουμε να βρούμε τα βαθύτερα αίτια που οδηγούν τους συνάνθρωπους μας, σε τέτοιες πράξεις. Με την ευχή το προχθεσινό να είναι το τελευταίο περιστατικό, όχι μόνο για την τοπική μας κοινωνία αλλά για όλο τον κόσμο.

Γόρτυνα 09/04/13

ΠΑΤΗΡ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ.   

Η ψυχολόγος Πηνελόπη Ιωακείμ Ρέζου μιλώντας στο thebest.gr δίνει απαντήσεις στα ερωτήματα.

Πώς οδηγείται κάποιος στην αυτοκτονία; Ποιοι παράγοντες τον κάνουν επιρρεπή

«Αυτός που προβαίνει σε αυτή την κίνηση έχει κλειστές όλες τις επιλογές. Δηλαδή, δεν βλέπει επιλογή, παρά μόνο ένα αδιέξοδο. Οι παράγοντες που τον κάνουν επιρρεπή σε μια τέτοια επιλογή είναι ο χαρακτήρας - η προσωπικότητα, η κρυφή διαταραχή, που δεν έχει διαγνωστεί, οι δύσκολες συνθήκες του περιβάλλοντος και τώρα έχει προστεθεί κι ένας επιπλέον παράγοντας, που είναι το κακό παράδειγμα. Δηλαδή , βλέπω εγώ τον άλλον που δεν άντεξε και όταν πιέζομαι πάρα πολύ, έχω στο μυαλό μου την “εύκολη λύση”, την αποφυγή δηλαδή» εξηγεί η Πηνελόπη Ιωακείμ – Ρέζου.

Ο ρόλος των ΜΜΕ

Ο τρόπος που τα ΜΜΕ χειρίζονται τέτοιου είδους περιστατικά έχει τη δική του βαρύτητα. «Με το να συζητάμε πολύ και να δίνουμε έμφαση σε αυτή τη μορφή πράξης, χωρίς να κάνουμε ένα ανάλογο άρθρο που να λέει πώς βοηθιέται ένας άνθρωπος πώς οδηγείται εκεί, πώς προλαβαίνει το περιβάλλον του,, τι κάνουμε; Δίνουμε μια διέξοδο σε έναν άνθρωπο, που δεν μπορεί να βρει μια καλή εικόνα για τον εαυτό του στη ζωή» λέει η ψυχολόγος και προσθέτει: «Όλοι θέλουμε να έχουμε μια καλή εικόνα για τον εαυτό, ότι τα καταφέραμε και είμαστε σωστοί στο ρόλο μας, αλλά επειδή δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό με τις παρούσες συνθήκες , βρίσκουμε έναν τρόπο να δικαιωθούμε με αυτόν τον θάνατο. Να μείνουμε στα παιδιά μας και στην κοινωνία, σαν ο ήρωας που δεν άντεξε.»

Η αρνητική είδηση

«Επίσης χρειάζεται να πω ότι τεράστιο ρόλο παίζει και η αρνητική είδηση. Τα τηλεοπτικά κανάλια που διαρκώς , από το πρωί μέχρι το βράδυ, δεν δίνουν πουθενά ελπίδα. Είναι και αυτοί ηθικοί αυτουργοί».

Υπάρχουν σημάδια

Όπως αναφέρει η κ. Ιωακείμ – Ρέζου, υπάρχουν σημάδια, «δεν αυτοκτονεί ένας άνθρωπος στα καλά καθούμενα, εκτός αν είναι διαγνωσμένος με καταθλιπτικό ιδεασμό.

Τα σημάδια είναι ότι πλέον δεν κάνει καμία κίνηση, είναι παραιτημένος, αυτομέμφεται , του αρέσει πάρα πολύ να επιβεβαιώνει ότι υπάρχει αδιέξοδο, δεν κάνει πράγματα που έκανε πριν, δεν κάνει σεξ , δεν γελάει, αποσύρεται.»

Tι μπορούμε να κάνουμε μπροστά στο αδιέξοδο και ενάντια στην αυτοκαταστροφή; Η τυπική και η «άτυπη» αυτοκτονία

Η Πηνελόπη Ιωακείμ – Ρέζου επισημαίνει τι μπορούμε να κάνουμε μπροστά στο αδιέξοδο και μιλά για τυπική και «άτυπη» αυτοκτονία. « Αυτό που μπορούμε να κάνουμε για έναν είναι αυτό που πρέπει να κάνουμε όλοι μας, γιατί υπάρχει η τυπική αυτοκτονία, αλλά και η άτυπη, που είναι η αρρώστια, η παθητικότητα, το βούλιαγμα, η μη συμμετοχή, η καμία αντίδραση. Δηλαδή είναι και η αυτοκτονία που δεν πιστεύει κάποιος ότι ζει και τέτοιους έχουμε πολύ περισσότερους. Παραδείγματος χάριν άτυπη είναι και η αυτοκτονία όταν κάποιος δουλεύει από το πρωί μέχρι το βράδυ και κοιμάται για να ξαναδουλέψει. Δεν υπάρχει ζωή. Δηλαδή αυτό που κάνει κάποιον να αυτοκτονήσει είναι αυτό που τον κάνει να μην μπορεί να ζήσει, που δεν έχει διαστάσεις σαν άτομο και δεν έχει ένα προσωπικό χρόνο, μέσα στον οποίο να αναπτύξει τα όνειρά του, να αλληλεπιδράσει τα συναισθήματά του , να αυτοπραγματωθεί και να ολοκληρωθεί».

Tι μπορούμε να κάνουμε μπροστά στο αδιέξοδο και ενάντια στην αυτοκαταστροφή;

«Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε είναι να πάψουμε να προσδοκούμε πως θα έχουμε ολοκληρωθεί μέσα από το παλιό κοινωνικό πρόγραμμα, με το οποίο μας μεγάλωσαν..Να πάψουμε να πιστεύουμε ότι αξίζει αυτός που τα έχει καταφέρει οικονομικά, αυτός που οπωσδήποτε έχει δουλειά, αυτό που είναι όμορφος, αδύνατος και νέος. Αντιθέτως χρειάζεται να δούμε ότι αξίζει η ζωή και ο καθένας μας είναι μια αχτίδα ζωής, ότι είναι μοναδικό πλάσμα και αξίζει να ζει και να ολοκληρώνεται σε οποιοσδήποτε συνθήκες».

«Ο καιρός δε φτιάχνει προβλήματα τα αναδεικνύει»

Η Πηνελόπη Ιωακείμ – Ρέζου καθημερινά εισπράττει τους φόβους ,τις αγωνίες και τα αδιέξοδα των ανθρώπων, που ζητούν τη βοήθειά της και αυτό που παρατηρεί ,σε σχέση με την εποχή της οικονομικής ένδειας, που διανύουμε , είναι ότι «ο καιρός δεν φτιάχνει προβλήματα, τα αναδεικνύει. Τα κρυφά βγαίνουν στην επιφάνεια. Το πρόβλημα υπήρχε από τον προηγούμενο καιρό. Το αδιέξοδο στις ψυχές των ανθρώπων δεν έχει δημιουργηθεί από την τωρινή κρίση, αλλά από την προηγούμενη φιλοσοφία ζωής, που έλεγε ότι για να αξίζει η ζωή μας έπρεπε να είχαμε τεράστιο σπίτι, πολλά ταξίδια πολλά ρούχα, μεγάλο αυτοκίνητο, πολλούς εραστές και πολύ χρήση ουσιών για να μπορούμε να αντέξουμε το κενό μέσα μας. Στη δική μου γενιά των σημερινών 50άρηδωνο έγινε ένα πέρασμα. Από εκεί που οι παππούδες είχαν αξίες και επικέντρωση στην οικογένεια , επίκεντρο έγινε το επίτευγμα. Ο άνθρωπος μέσα στην αγωνία του για το επίτευγμα, έχασε τον εαυτό του και τώρα που το επίτευγμα γίνεται ανύπαρκτο ή δύσκολο, δεν έχει αυτό ως στήριγμα και παράλληλα δεν έχει και οικογένεια και ομάδα φίλων.

Ο επαναπροσδιορισμός είναι να γυρίσουμε στις αυλές που τώρα είναι μπαλκόνια. Να γυρίσουμε στις γειτονιές, να γυρίσουμε στους ανθρώπους μας, να ξαναφτιάξουμε τις ομάδες δηλαδή.»

Κάποιος κάνοντας τον συνήγορο του διαβόλου θα μπορούσε να πει καλά όλα αυτά, αλλά όταν ο άλλος φτάνει σε σημείο να μην έχει να φάει ο ίδιος ούτε τα παιδιά του, τι γίνεται;

«Εάν έχει έναν κύκλο που ενδιαφέρεται γι’αυτόν θα τον υποστηρίξει. Η πείνα μέσα σε δέκα δεν υπάρχει. Όταν όμως είσαι μόνος σου σε εξολοθρεύει.»

 

ΚΥΡΙΑΚΗ Γ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΗΣ π.Δημήτριος Φορτετσανάκης

Η τρίτη Κυριακή των Νηστειών ονομάζεται <<Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης>>. Μετά από τη μεγάλη Δοξολογία στον όρθρο, ο Σταυρός μεταφέρεται σε μια σεμνή πομπή στο κέντρο του ναού και παραμένει εκεί όλη την υπόλοιπη εβδομάδα, οπότε στο τέλος κάθε ακολουθίας γίνεται προσκύνηση του Σταυρού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το θέμα του Σταυρού, που κυριαρχεί στην υμνολογία αυτής της Κυριακής, παρουσιάζεται όχι μέσα στα πλαίσια του πόνου, αλλά της νίκης και της χαράς.
Βρισκόμαστε στη μέση της Μεγάλης Σαρακοστής. Από τη μια πλευρά η φυσική και πνευματική προσπάθεια, αν είναι συστηματική και συνεχής, αρχίζει να μας γίνεται αισθητή, το φόρτωμα να γίνεται πιο βαρύ, η κόπωση πιο φανερή. Έχουμε ανάγκη από βοήθεια και ενθάρρυνση. Από την άλλη πλευρά, αφού αντέξουμε αυτή τη κόπωση και έχουμε αναρριχηθεί στο βουνό μεχρι αυτό το σημείο, αρχίζουμε να βλέπουμε το τέλος της πορείας μας και η ακτινοβολία του Πάσχα γίνεται πιο έντονη.
Η Σαρακοστή είναι η σταύρωση του εαυτού μας, είναι η εμπειρία - περιορισμένη βέβαια - που αποκομίζουμε από την εντολή του Χριστού που ακούγεται στο ευαγγελικό ανάγνωσμα αυτής της Κυριακής: <<όποιος θέλει να με ακολουθεί, ας απαρνηθεί τον εαυτό του ας σηκώσει το σταυρό του, και έτσι ας με ακολουθεί>> (Μαρκ.8,34).
Αλλά δεν μπορούμε να σηκώσουμε το σταυρό μας και ν' ακολουθήσουμε το Χριστό αν δεν ατενίζουμε το Σταυρό που Εκείνος σήκωσε για να μας σώσει. Ο δικός Του Σταυρός είναι εκείνος που δίνει νόημα αλλά και δύναμη στους άλλους. Αυτό μας εξηγεί το συναξάρι της Κυριακής:
Στη διάρκεια της νηστείας των σαράντα ημερών, κατά κάποιο τρόπο, και μείς σταυρωνόμαστε, νεκρωνόμαστε από τα πάθη, έχουμε την πίκρα της ακηδίας και της πτώσης, γι' αυτό υψώνεται ο τίμιος και ζωοποιός Σταυρός, για αναψυχή και υποστήριξή μας. Μας θυμίζει τα πάθη του Κυρίου και μας παρηγορεί.. Είμαστε σαν τους οδοιπόρους σε δύσκολο και μακρινό δρόμο που, κατάκοποι, κάθονται για λίγο να αναπαυθούν. Με το ζωοποιό Σταυρό γλυκαίνει την πίκρα που νοιώθουμε από τη νηστεία, μας ενισχύει στη πορεία μας στην έρημο έως ότου φθάσουμε στην πνευματική Ιερουσαλήμ με την ανάστασή Του.. Επειδή ο Σταυρός λέγεται Ξύλο Ζωής και είναι εκείνο το ξύλο που φυτεύθηκε στον Παράδεισο, γι' αυτό και οι θείοι Πατέρες τοποθέτησαν τούτο στο μέσο της Σαρακοστής, για να μας θυμίζει του Αδάμ την ευδαιμονία και την πτώση του από αυτή, να μας θυμίζει ακόμα ότι με τη συμμετοχή μας στο παρόν Ξύλο δεν πεθαίνουμε πια αλλά ζωογονούμαστε>>.

Με το καλό στην Αγία Ανάσταση

π. Δημήτριος Φορτετσανάκης

ΤΑ ΕΠΤΑ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ

Αγαπητοί μου αδελφοί και φίλοι.

Χαίρεται.

Πολλά έχουν λεχθεί κατά καιρούς για τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα, από Θεολογικής και θρησκευτικής πλευράς, σήμερα θα παραθέσω στην αγάπη σας, και την επιστημονική πλευρά του θέματος, για να μπορούμε να το δούμε στο σύνολο του. Το τι είναι αμαρτία και οι συνέπειες, από αυτή, κατά τους πατέρες της Εκκλησίας, είναι γνωστό, σε γενικές γραμμές, είναι το λάθος, και εξ αιτίας αυτού του λάθους, τιμωρούμαστε, τόσο εμείς που το διαπράττουμε όσο και οι γύρο άνθρωποι οι οποίοι μας περιβάλλουν με την στοργή και την αγάπη τους. Κύριο αποτέλεσμα αυτού του λάθους είναι η σταδιακή απομάκρυνση μας από το Θεό. Γι αυτό το λόγο χρειάζεται η μετάνοια, δηλαδή η αλλαγή του τρόπου σκέψης μας, η αλλαγή των κακών συνηθειών μας, ούτως ώστε  ξανά να πορευθούμε προς τις αγκάλες του Άγιου Τριαδικού Θεού , ώστε από το κατ εικόνα να περάσουμε στο καθ ομοίωση και να γίνουμε και εμείς κατά χάρη θεοί γνήσια παιδιά και τέκνα του  Άγιου Τριαδικού Θεού. Επισυνάπτω μια επιστημονική προσέγγιση των θανάσιμων αμαρτημάτων, για ενημέρωση και προβληματισμό.


Γόρτυνα 12/07//2012

ΠΑΤΗΡ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ    

Εχουν αξιολογηθεί από τη θρησκεία ως παραπτώματα που επισείουν την ύψιστη τιμωρία και καταδικάζονται εδώ και χιλιετίες από την εκάστοτε ηθική τάξη ως ελαττώματα που πρέπει να καταπολεμούνται. Παρ’ όλα αυτά η αλαζονεία, η απληστία, η ζηλοφθονία, η λαγνεία, η οργή και η λαιμαργία αποτελούν αδυναμίες που εξακολουθούν να «βασιλεύουν» στη σύγχρονη εποχή. Και αυτό γιατί είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την ανθρώπινη φύση.

Οι επιστήμονες, οι οποίοι έχουν αρχίσει τα τελευταία χρόνια να αφιερώνουν σε αυτές τις μελέτες τους, τις θεωρούν εκφράσεις οικουμενικών χαρακτηριστικών, ενστίκτων που συνοδεύουν το ανθρώπινο είδος «εκ κατασκευής», εξυπηρετώντας την πορεία της εξέλιξης. Και αν ακόμα τις έχουν απαλλάξει από τη «θανάσιμη» διάστασή τους _ ορισμένες μάλιστα, όπως την παχυσαρκία, αποφεύγουν να τις καταλογίσουν στην ελεύθερη βούληση _ δεν παύουν να τις θεωρούν προβληματικές, αφού πολλές από αυτές φαίνεται να συνδέονται με αντικοινωνικές συμπεριφορές και διαταραχές της προσωπικότητας.
Το παν, τονίζουν οι ψυχολόγοι, είναι να χρησιμοποιούμε αυτά τα «εξελικτικά εργαλεία» που μας έχει χαρίσει η φύση με τον σωστό τρόπο, χωρίς να χάνουμε το μέτρο. Και επειδή κάθε εποχή έχει τα δικά της πρότυπα και τις δικές της αδυναμίες, επτά εδικοί προτείνουν για τους αναγνώστες του «Βήματος» επτά νέα αμαρτήματα για τη σύγχρονη εποχή

Αλαζονεία, απληστία, ζηλοφθονία, λαγνεία, οργή, λαιμαργία, οκνηρία. Επτά θανάσιμα αμαρτήματα «βαραίνουν» εδώ και αιώνες τη χριστιανική συνείδηση και έχουν εντυπωθεί μέσω της τέχνης στην κουλτούρα ολόκληρου του δυτικού κόσμου. Τα βρίσκουμε παντού, από τις αλληγορικές μορφές των έργων των αναγεννησιακών ζωγράφων, τη «Θεία Κωμωδία» και τους «Θρύλους του Καντέρμπουρι» ως τα έργα του Σαίξπηρ, τη σάτιρα του Μπέρτολτ Μπρεχτ και του Κουρτ Βάιλ ή, σε απολύτως σύγχρονη εκδοχή, τη δολοφονική εμμονή της ταινίας «Seven».

Τα βλέπουμε επίσης να εκδηλώνονται σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό γύρω μας – στις καθημερινές ειδήσεις, στον κοινωνικό μας περίγυρο, ενδεχομένως και στον ίδιο τον εαυτό μας. Οι επίπονες προσπάθειες της θρησκείας να εξορίσει αυτές τις αδυναμίες μαζί με τους δαίμονές τους εις το πυρ το εξώτερον δεν φαίνεται να έχουν αποδώσει. Ισως επειδή αποτελούν εκφράσεις χαρακτηριστικών που είναι απολύτως συνυφασμένα με την ανθρώπινη φύση. Ετσι ακριβώς αντιμετωπίζονται σήμερα από την επιστήμη, η οποία βλέπει στη βάση του καθενός από αυτά τα «θανάσιμα αμαρτήματα» ένα εξελικτικό «εργαλείο» το οποίο εξυπηρετεί την επιβίωση και τη διαιώνιση του είδους. Τα προβλήματα, λένε οι ειδικοί, αρχίζουν όταν χάνουμε τον έλεγχο και ξεπερνάμε τη σωστή «δόση».

«Τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα απεικονίζουν τον αιώνιο αγώνα της ανθρωπότητας να υπερβεί τα ζωώδη ένστικτά της και να κυριαρχήσει στα συναισθήματά της» επισημαίνει μιλώντας στο «Βήμα» ο δρ Κρίστιαν Τζάρετ, ο οποίος υπογράφει ένα σχετικό άρθρο σε πρόσφατο τεύχος του περιοδικού «Psychologist» της Βρετανικής Εταιρείας Ψυχολόγων. «Η ανικανότητά μας να επιτύχουμε απόλυτα αυτόν τον έλεγχο είναι αυτή που τα κάνει επίκαιρα ακόμη και σήμερα». Η «διαχρονικότητα» αυτών των ενστίκτων είναι έκδηλη στο γεγονός ότι όλα αποτελούν τα τελευταία χρόνια αντικείμενο μελέτης από τους ειδικούς.

Αλαζονεία

Η αλαζονεία θεωρείται από τη θρησκεία η «μητέρα» όλων των αμαρτημάτων – δεν είναι τυχαίο ότι ο δαίμονας με τον οποίο συνδέεται είναι ο Εωσφόρος. Για τους ψυχολόγους ωστόσο η υπερηφάνεια είναι απλώς ένα ανθρώπινο συναίσθημα – δευτερεύον μεν και σύνθετο, αλλά απολύτως οικουμενικό και, σε μια «υγιή» διάσταση, εξαιρετικά χρήσιμο. Η έκφρασή του στη «γλώσσα του σώματος» – ελαφρό χαμόγελο, κεφάλι ψηλά, σώμα στητό και χέρια ανασηκωμένα ή στη μέση – αναγνωρίζεται, όπως δείχνουν οι επιστημονικές μελέτες, από όλους τους λαούς, ακόμη και από τετράχρονα παιδιά.
«Σε διαπολιτισμικές έρευνες που κάναμε διαπιστώσαμε ότι η μη λεκτική έκφραση της υπερηφάνειας αναγνωρίζεται ακόμη και από πληθυσμούς της Μπουρκίνα Φάσο, οι οποίοι δεν είχαν καμία επαφή με τον δυτικό πολιτισμό, ούτε καν μέσω της τηλεόρασης ή των περιοδικών» τονίζει μιλώντας στο «Βήμα» η Τζέσικα Τρέισι, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας, η οποία ειδικεύεται στη μελέτη των συναισθημάτων.
Σε μια άλλη εργασία η κυρία Τρέισι και οι συνάδελφοί της μελέτησαν τους αθλητές στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Διαπίστωσαν ότι όλοι, από όποια χώρα και αν προέρχονταν, επιδείκνυαν την ίδια ακριβώς «γλώσσα του σώματος» ύστερα από κάποια επιτυχία. Το ίδιο ίσχυε και για τους εκ γενετής τυφλούς αθλητές των Παραολυμπιακών, οι οποίοι δεν είχαν δει ποτέ την έκφραση της υπερηφάνειας σε κάποιον άλλο ώστε να τη μιμούνται. «Αυτό» τονίζει «αποτελεί για μένα μία από τις πιο ισχυρές ενδείξεις ότι το εν λόγω συναίσθημα είναι οικουμενικό, προφανώς έμφυτο, αποτελεί μέρος της γενετικής κατασκευής μας».

Η υπερηφάνεια είναι για την ψυχολογία μια θετική συναισθηματική εμπειρία. «Είναι ένα ευχάριστο συναίσθημα· οι άνθρωποι το επιδιώκουν και θέλουν να το έχουν» λέει η ψυχολόγος. «Τώρα το κατά πόσον οι συνέπειές του είναι θετικές, αυτό εξαρτάται». Οι ερευνητές έχουν «εντοπίσει» δύο μορφές του: την αυθεντική και την υβριστική υπερηφάνεια. Η πρώτη θεωρείται θετική. Η δεύτερη εκφράζει μάλλον αυτό που έχει οριστεί ως το αμάρτημα της αλαζονείας.

«Η αυθεντική υπερηφάνεια» εξηγεί η ειδικός «είναι η υπερηφάνεια την οποία οι άνθρωποι αισθάνονται όταν έχουν επιτύχει κάτι – όταν έχουν “δοκιμάσει” τις δυνάμεις τους, όταν αισθάνονται άξιοι και παραγωγικοί». Αυτού του είδους η υπερηφάνεια κινητοποιεί κάθε θετική κοινωνική συμπεριφορά, την αίσθηση της προσφοράς, της φιλοπονίας και της οικοδόμησης καλών σχέσεων. «Από την άλλη πλευρά όμως» προσθέτει «υπάρχει η υβριστική υπερηφάνεια η οποία, αν και είναι εξίσου ευχάριστη ως συναίσθημα, συνδέεται με τον ναρκισσισμό και φαίνεται να έχει περισσότερο αρνητικές πλευρές». Στις έρευνές τους οι ειδικοί έχουν διαπιστώσει ότι οι άνθρωποι στους οποίους το συγκεκριμένο συναίσθημα εκδηλώνεται με αυτόν τον τρόπο συνδέονται με αντικοινωνικές συμπεριφορές και τάσεις: τείνουν να είναι επιθετικοί, αντιπαθείς στον περίγυρό τους και επιρρεπείς σε διαταραχές της προσωπικότητας.

Τι είναι αυτό που κάνει τη διαφορά; «Μπορεί κάποιος να νιώσει αυθεντική ή υβριστική υπερηφάνεια από το ίδιο ακριβώς γεγονός» λέει η κυρία Τρέισι. Το «κρίσιμο» σημείο βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο θα το εκτιμήσει. «Εχουμε διαπιστώσει ότι, όταν κάποιος θεωρεί πως το γεγονός αυτό είναι αποτέλεσμα προσπάθειας, είναι πιο πιθανό να νιώσει αυθεντική υπερηφάνεια. Αν όμως θεωρήσει ότι είναι κάτι πιο γενικό – π.χ., αν πει “α, εγώ έχω ταλέντο, είμαι έξυπνος, είμαι καλύτερος από τους άλλους” -, τότε υπάρχει μια χροιά ανωτερότητας, κοινωνικής σύγκρισης που συνδέεται με την υβριστική υπερηφάνεια».

Απληστία

Για τη θρησκεία η απληστία είναι ένα ελάττωμα που υποκινείται από τον Μαμμωνά, το δαίμονα του υλικού πλούτου και του χρήματος. Για την ψυχολογία αποτελεί την υπερβολική έκφραση ενός βασικού «υλιστικού» ενστίκτου, το οποίο αποδεικνύεται επίσης οικουμενικό και εποικοδομητικό, αφού μας βοηθά να προοδεύουμε και να βελτιώνουμε τη θέση μας.
«Τη συναντάμε σε όλους τους πολιτισμούς και σε όλες τις εποχές» τονίζει μιλώντας στο «Βήμα» ο Τιμ Κάσερ, καθηγητής Ψυχολογίας στο Κολέγιο Νοξ του Ιλινόι, ο οποίος ειδικεύεται στη μελέτη των υλιστικών αξιών. «Η επιθυμία για χρήματα, κοινωνική θέση και άλλα ανάλογα αγαθά αποτελεί μία από τις βασικές αξίες που κινούν τις φαντασιώσεις των ανθρώπων. Οταν όμως η αίσθηση αυτών των υλιστικών αξιών γίνεται ακραία, οι άνθρωποι υιοθετούν άπληστες συμπεριφορές».
Μελέτες που έχουν αρχίσει να διεξάγονται τα τελευταία χρόνια έχουν εντοπίσει ορισμένους παράγοντες οι οποίοι ενισχύουν τις υλιστικές τάσεις και την απληστία μας. «Ενα πράγμα που γνωρίζουμε είναι ότι όταν οι άνθρωποι αισθάνονται ψυχολογικά ανασφαλείς τείνουν να ενεργούν με περισσότερο υλιστικούς τρόπους» λέει ο κ. Κάσερ. «Το ίδιο ισχύει για όσους μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον με γονείς ψυχρούς ή καταπιεστικούς, χωρίς φροντίδα, όπως και για εκείνους που βιώνουν το διαζύγιο των γονιών τους ως παιδιά ή που μεγαλώνουν σε καταστάσεις φτώχειας ή σε οικονομικά δύσκολους καιρούς». Επίσης, μερικές έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι οι άνθρωποι που σκέφτονται ή φοβούνται τον θάνατό τους έχουν την τάση να είναι περισσότερο υλιστές.

Μια άλλη σημαντική παράμετρος εντοπίζεται στα κοινωνικά πρότυπα. Οι έρευνες δείχνουν ότι όσο περισσότερο εκτίθεται κανείς σε μηνύματα από το περιβάλλον του που υπονοούν πως το πιο σημαντικό είναι να αποκτήσει χρήματα, αγαθά και κοινωνική θέση τόσο πιθανότερο είναι να υιοθετήσει και αυτός την ίδια άποψη. «Αυτά τα μηνύματα μπορεί να έρχονται από τη μητέρα σας, μπορεί να έρχονται από τους φίλους σας, μπορεί να έρχονται από την τηλεόραση και τις διαφημίσεις που προβάλλει» εξηγεί ο ψυχολόγος.

Οι πιο πρόσφατες μελέτες έχουν αναδείξει, τέλος, σε υπολογίσιμο «υπεύθυνο» τα οικονομικά μοντέλα των κρατών. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι οι πολίτες των χωρών που έχουν υιοθετήσει απολύτως φιλελεύθερα και ανταγωνιστικά καπιταλιστικά συστήματα εστιάζουν περισσότερο σε αξίες όπως το χρήμα ή η κοινωνική θέση. Αντιθέτως, στα κράτη που έχουν ηπιότερες μορφές καπιταλισμού, με πνεύμα πρόνοιας και συνεργασίας, όπως οι σκανδιναβικές χώρες, οι άνθρωποι δεν επικεντρώνονται τόσο στις υλιστικές αξίες. «Και αυτό είναι λογικό» σχολιάζει ο κ. Κάσερ. «Τα νεοφιλελεύθερα ανταγωνιστικά οικονομικά συστήματα για να λειτουργήσουν πρέπει να εξασφαλίσουν ότι ο καθένας θα επιδιώκει το συμφέρον του και θα καταναλώνει όσο το δυνατόν περισσότερο, αφού αυτοί οι δύο παράγοντες κινούν τους τροχούς της οικονομίας τους».

Οργή


Ο θυμός ανήκει στα βασικά συναισθήματα, μαζί με τη λύπη, τον φόβο, την αηδία και την ευτυχία. Τον συναντάμε σε όλους τους ανθρώπους, αλλά και στα ζώα, και η χρησιμότητά του για την επιβίωση είναι προφανής. Ο Δαρβίνος έγραφε ότι κινητοποιεί «τα ζώα κάθε είδους ώστε όταν δέχονται επίθεση ή απειλή από κάποιον εχθρό να πολεμήσουν και να προστατευθούν». Αναγνωρίζεται στην έκφραση – κοκκινισμένο πρόσωπο, σφιγμένα δόντια – και, όπως συμπληρώνει, διαφέρει από την οργή – την οποία η θρησκεία συνδέει με τον ίδιο τον Σατανά – «μόνο ως προς την ένταση, χωρίς να υπάρχει καμία εμφανής διάκριση στα χαρακτηριστικά τους».

Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν φαίνεται να έχει κατορθώσει να ελέγξει το αρχέγονο αυτό συναίσθημα. Μάλλον το αντίθετο. «Νομίζω ότι η οργή είναι ίσως ένα από τα πιο σημαντικά αμαρτήματα για τη σύγχρονη εποχή» λέει ο Κρίστιαν Τζάρετ. «Οι άνθρωποι φαίνονται να είναι περισσότερο επιρρεπείς από ποτέ στο να χάνουν την ψυχραιμία τους μέσα στις πολυάσχολες πόλεις, στην κίνηση των δρόμων. Βλέπουμε την επιθετική οδήγηση, τον εκνευρισμό στον συνωστισμό των μέσων μαζικής μεταφοράς, τον εκνευρισμό με την τεχνολογία. Ολοι φαίνεται ότι έχουμε μια τάση να χάνουμε την ψυχραιμία μας πιο εύκολα».

Αν και πρόκειται για κάτι τόσο διαδεδομένο και τόσο προβληματικό – οι ψυχολόγοι θεωρούν ότι αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες διαταραχών στις διαπροσωπικές σχέσεις – η οργή είναι σχετικά παραμελημένη από τις επιστημονικές έρευνες, οι οποίες «προτιμούν» την κατάθλιψη ή το άγχος. Σαφείς «οδηγίες» για τη διάγνωσή της δεν περιλαμβάνονται στον σχετικό «διαγνωστικό κώδικα» των ψυχικών ασθενειών.

Μόλις πέρυσι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βαλένθια στην Ισπανία διερεύνησαν για πρώτη φορά τον βιολογικό μηχανισμό της οργής. Διαπίστωσαν πως όταν θυμώνουμε ο καρδιακός ρυθμός επιταχύνεται, η αρτηριακή πίεση αυξάνεται, τα επίπεδα τεστοστερόνης ανεβαίνουν, η παραγωγή κορτιζόλης – της λεγόμενης ορμόνης του στρες – μειώνεται, ενώ παρατηρείται εντονότερη διέγερση του αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου. Οσον αφορά τους γενετικούς ή άλλους παράγοντες που ενδέχεται να «προκαλούν» τον θυμό, να τον καθιστούν προβληματικό ή να τον μετατρέπουν σε επιθετικότητα, η επιστήμη έχει ακόμη να μάθει πολλά.

Ορισμένοι ερευνητές έχουν εντοπίσει ωστόσο κάποια διαπραγματευτικά πλεονεκτήματα στον «ελεγχόμενο θυμό» – ο οποίος βεβαίως απέχει πολύ από την οργή. Σε μια πρώτη μελέτη πριν από μερικά χρόνια ερευνητές της εμπορικής σχολής INSEAD είχαν διαπιστώσει ότι οι εθελοντές που εκπαιδεύθηκαν ώστε να υποκρίνονται πως είναι θυμωμένοι επετύγχαναν περισσότερες παραχωρήσεις από τους συνομιλητές τους. Μια δεύτερη μελέτη όμως που δημοσιεύθηκε πέρυσι από μια άλλη ερευνητική ομάδα της ίδιας σχολής έδειξε ότι ο θυμός βελτίωνε μεν τη διαπραγματευτική έκβαση στα πειράματα όπου οι εθελοντές είχαν «δυτική» αμερικανική καταγωγή αλλά είχε τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα στους εθελοντές «ανατολικής» ασιατικής καταγωγής.

Λαγνεία


Η λαγνεία – η λατρεία του Ασμοδαίου – αποτελεί ίσως το «αμάρτημα» με την πιο προφανή εξελικτική σκοπιμότητα, αυτήν της διάδοσης των γονιδίων μας και της διαιώνισης του είδους. Οι ψυχολόγοι τη συνδέουν με τη σεξουαλική ορμή και, όπως συμβαίνει και με τις άλλες «θανάσιμες» αδυναμίες, τη θεωρούν προβληματική μόνο όταν ξεφεύγει προς την υπερβολή ή στρέφεται προς ακατάλληλους στόχους.

«Στον ανθρώπινο εγκέφαλο υπάρχουν τρία διαφορετικά συστήματα για το ζευγάρωμα και την αναπαραγωγή» τονίζει μιλώντας στο «Βήμα» η Ελεν Φίσερ, καθηγήτρια Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Ράτζερς του Νιου Τζέρσεϊ, η οποία μελετά την ανθρώπινη συμπεριφορά και θεωρείται η κορυφαία ειδικός στη βιολογία των μηχανισμών της αγάπης και της σεξουαλικής έλξης. «Το πρώτο αφορά τη σεξουαλική ορμή, τη δίψα για σεξουαλική ικανοποίηση. Το δεύτερο αφορά τον έρωτα, τον ενθουσιασμό, την ευφορία, τη δίψα να κερδίσεις ένα συγκεκριμένο πρόσωπο. Το τρίτο αφορά την αφοσίωση, την αίσθηση ηρεμίας και ασφάλειας που μπορείς να νιώσεις με έναν μόνιμο σύντροφο».

Η σεξουαλική ορμή διαφοροποιείται από τον έρωτα και στο συμπεριφορικό επίπεδο. Ο έρωτας, όπως τονίζει, έχει τρία βασικά χαρακτηριστικά: την εστίαση σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, τη συνεχή σκέψη του συγκεκριμένου προσώπου και την ανάγκη συναισθηματικής επαφής μαζί του. «Αυτό το πρόσωπο “κατασκηνώνει” μέσα στο μυαλό σου, κοιμάσαι και ξυπνάς με τη σκέψη του και θέλεις πάση θυσία να το κερδίσεις. Φυσικά θέλεις να πας στο κρεβάτι μαζί του, αλλά εκείνο για το οποίο πραγματικά διψάς είναι να σου πει ότι σε αγαπάει, να σε βγάλει έξω, να ανταποδώσει τα αισθήματά σου» εξηγεί. «Αντιθέτως, η σεξουαλική ορμή δεν εστιάζεται σε ένα πρόσωπο, μπορείς να την αισθανθείς και ενώ οδηγείς το αυτοκίνητό σου. Επίσης, όταν επιδιώκεις μόνο το περιστασιακό σεξ, δεν εμπλέκεσαι συναισθηματικά, δεν σε νοιάζει αν ο άλλος απορρίψει τις προτάσεις σου ούτε αν έχει άλλες σχέσεις».

Τα τρία διαφορετικά δίκτυα έχουν, σύμφωνα με την ανθρωπολόγο, διαφορετικές εξελικτικές λειτουργίες. «Πιστεύω ότι η σεξουαλική ορμή εξελίχθηκε για να μας κάνει να αναζητήσουμε γενικώς κάποιον σύντροφο, ο έρωτας για να μας κάνει να εστιάσουμε την ενέργειά μας σε έναν μόνο σύντροφο για ένα διάστημα ικανό ώστε να αποκτήσουμε απογόνους και η αφοσίωση για να μας κάνει να μείνουμε με αυτόν τον σύντροφο τουλάχιστον ώσπου να μεγαλώσουμε μαζί ένα παιδί» λέει.

Γιατί η σεξουαλική ορμή απέκτησε τόσο νωρίς την ετικέτα της «αμαρτίας»; «Είναι ένας τρόπος να ελεγχθεί η αναπαραγωγική ζωή των ανθρώπων» απαντά. «Αν το σκεφτεί κανείς, μάλλον οι πρώτοι κανόνες που ανέπτυξε η ανθρωπότητα αφορούσαν την αναπαραγωγική συμπεριφορά: π.χ. δεν μπορείς να παντρευτείς κάποιον από αυτή τη φατρία ή από την ίδια οικογένεια. Η αιμομιξία ήταν ένα από τα πρώτα ταμπού».

Ζηλοφθονία


Η ζηλοφθονία – αδυναμία που η θρησκεία συνδέει με τον δαίμονα Λεβιάθαν, τον έναν από τους «επτά πρίγκιπες της κολάσεως» – ανήκει και αυτή στα οικουμενικά συναισθήματα. «Πολλοί υποστηρίζουν ότι δεν αποτελεί βασικό συναίσθημα αλλά ένα συναίσθημα “ανώτερης τάξης”» λέει η κυρία Τρέισι. «Δεν θα δείτε τον φθόνο σε άλλα ζώα. Θα τον δείτε μόνο στους ανθρώπους, οι οποίοι, εκτός του ότι εκδηλώνουν συναισθήματα όπως ο θυμός ή ο φόβος, κάνουν παράλληλα κοινωνικές συγκρίσεις και κοιτάζουν τι έχουν οι άλλοι που οι ίδιοι δεν έχουν. Πιστεύω ότι ένας συνδυασμός όλων των προαναφερθέντων, και ίσως της θλίψης, οδηγεί σε αυτή την κατάσταση».

Αν και συχνά χρησιμοποιούμε την ίδια λέξη για να εκφράσουμε και τα δύο συναισθήματα, ο φθόνος δεν θα πρέπει να συγχέεται με τη ζήλια. Η ζήλια είναι το συναίσθημα που νιώθουμε όταν φοβόμαστε ότι θα χάσουμε κάποιον ή κάτι εξαιτίας κάποιου ανταγωνιστή. Αντιθέτως ο φθόνος «πυροδοτείται» όταν κάποιο άλλο πρόσωπο επιτύχει ή αποκτήσει κάτι το οποίο και εμείς θα θέλαμε να έχουμε. Βασικό χαρακτηριστικό του είναι ότι συνήθως επιθυμούμε το κακό εκείνου που έχει αυτό που εμείς δεν έχουμε.

Τι είναι αυτό που τον προκαλεί; Οι ειδικοί έχουν αρχίσει να εντοπίζουν ορισμένους παράγοντες. Ενας από αυτούς είναι η «εγγύτητα»: φθονούμε περισσότερο τους πλησίον μας και τους ομοίους μας. Ερευνες έχουν δείξει ότι μας «πονάει» περισσότερο όταν συγκρίνουμε την κοινωνική θέση ή το εισόδημά μας με αυτά των ανθρώπων που βρίσκονται γύρω μας ή σε παρόμοια κατάσταση με εμάς παρά με εκείνων που βρίσκονται στην άλλη άκρη του κόσμου ή σε πολύ πιο προνομιούχο θέση από τη δική μας.

«Ορόσημο» στον εντοπισμό της ομοιότητας ως βασικού συστατικού του φθόνου θεωρείται μια μελέτη στην οποία ο Τζον Σάουενμπρεκ και ο Σάιμον Λαμ έδειξαν ότι οι υπάλληλοι μιας τράπεζας του Χονγκ Κονγκ που δεν πήραν προαγωγή ζήλευαν περισσότερο τους προαχθέντες συναδέλφους τους τους οποίους θεωρούσαν όμοιους με τους ίδιους. Στην ίδια μελέτη διαπιστώθηκε ότι οι υπάλληλοι που ζήλευαν περισσότερο είχαν καλύτερη απόδοση τους επόμενους πέντε μήνες, γεγονός το οποίο υποστηρίζει τη θεωρία ότι ο φθόνος έχει εξελικτικό σκοπό εφόσον μας βοηθά να αυξήσουμε τις πιθανότητες επιβίωσής μας κινητοποιώντας μας στο να αποκτήσουμε περισσότερα εφόδια. Από την άλλη πλευρά, άλλες έρευνες δείχνουν ότι η τάση μας για συγκρίσεις δεν ωφελεί ούτε την ψυχική ούτε τη σωματική υγεία μας, αφού μας κάνει λιγότερο ευτυχισμένους και επιρρεπείς στην κατάθλιψη και στο στρες.

Οκνηρία


Η οκνηρία – αδυναμία που συνδέεται με τον δαίμονα Βηλφεγώρ – διαφέρει από τα άλλα θανάσιμα αμαρτήματα στο ότι, υπό μια έννοια, φαίνεται να αποτελεί το αντιδιαμετρικά αντίθετό τους. «Τα άλλα αμαρτήματα αφορούν το να χάνει κανείς τον έλεγχο των συναισθημάτων του και να επιδεικνύει υπερβολικές συμπεριφορές. Να έχει, για παράδειγμα, υπερβολική ερωτική επιθυμία ή να θυμώνει υπερβολικά. Η οκνηρία όμως είναι ακριβώς το αντίθετο» λέει ο κ. Τζάρετ. «Είναι το να μην κάνει κανείς τίποτε, να μην έχει καμία κινητοποίηση».

Στην ψυχολογία η κινητοποίηση διακρίνεται σε εξωγενή και ενδογενή, αν και οι απόψεις των ειδικών σχετικά με το πώς πρέπει να γίνεται η διάκριση ανάμεσα στους δυο τύπους διίστανται. Σύμφωνα με την πιο διαδεδομένη, χαρακτηρίζεται ενδογενής όταν κάνουμε κάτι για να «ανταμείψουμε» τον εαυτό μας – απλώς επειδή μας προσφέρει χαρά ή ικανοποίηση. Αντιθέτως, όταν μιλάμε για εξωγενή κινητοποίηση, συνήθως κάνουμε κάτι για να κερδίσουμε μιαν ανταμοιβή από κάποιον τρίτο, όπως π.χ. όταν κάποιος μας προσφέρει κάτι ως αντάλλαγμα ή μας πληρώνει. «Θεωρώ ότι κατά κάποιον τρόπο στην αυθεντική οκνηρία θα πρέπει να υπάρχει έλλειψη οποιουδήποτε από τους δύο τύπους κινητοποίησης ή και των δύο» εξηγεί ο ψυχολόγος.

Η έλλειψη κινητοποίησης δεν θεωρείται επιλογή από τους ψυχολόγους. Αντιθέτως, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Ζιβεσκίλε στη Φινλανδία που μελέτησαν την αποφυγή έργων – η οποία μπορεί να θεωρηθεί μια μορφή οκνηρίας _ διαπίστωσαν ότι αυτή μπορεί να προκληθεί από τον φόβο της αποτυχίας, από μια μη ρεαλιστική τελειομανία ή από αρνητικές εμπειρίες του παρελθόντος. Ορισμένοι ειδικοί επισημαίνουν μάλιστα ότι η οκνηρία συχνά εναλλάσσεται με περιόδους ανήσυχης δραστηριότητας, παρουσιάζοντας τις δύο όψεις του ίδιου προβλήματος, το οποίο δεν μπορεί να λυθεί αν δεν βρεθεί η «ρίζα του κακού» που προκαλεί την έλλειψη κινητοποίησης.

Οσον αφορά την απλή «τεμπελιά», την απραξία στην οποία μας αρέσει τόσο συχνά να πέφτουμε όταν δεν έχουμε κάτι συγκεκριμένο να κάνουμε, αυτή φαίνεται να είναι «περασμένη» στα γονίδιά μας. Μια μελέτη ψυχολόγων του Πανεπιστημίου του Σικάγου με επικεφαλής τον Κρίστοφερ Χσέε που δημοσιεύθηκε πέρυσι υποστηρίζει ότι έχουμε κληρονομήσει ένα «ένστικτο της τεμπελιάς» από τους προγόνους μας, οι οποίοι, ζώντας σε συνθήκες εντελώς διαφορετικές από τις σημερινές, εξοικονομούσαν με τον τρόπο αυτόν πολύτιμη ενέργεια.

Το ένστικτο αυτό παραμένει εξίσου ισχυρό στις μέρες μας και, από τη στιγμή που δεν έχουμε μια συγκεκριμένη δουλειά, αναλαμβάνει τον έλεγχο ωθώντας μας στην απραξία. Οπως όμως φαίνεται, ενδέχεται να αποτελεί για εμάς πηγή δυστυχίας, αφού οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι είμαστε περισσότερο ευτυχείς όταν είμαστε απασχολημένοι. «Μια απλή πρόφαση για να κάνουμε κάτι είναι αρκετή για να αντιστρέψει την πλάστιγγα και να μας κάνει να προτιμήσουμε την πιο δραστήρια επιλογή» επισημαίνει ο κ. Τζάρετ. «Και αν το κάνουμε αυτό, είμαστε πιο ευτυχισμένοι».

Λαιμαργία


Από τη στιγμή που η θρησκεία τοποθετεί τη λαιμαργία στα επτά θανάσιμα αμαρτήματα είναι προφανές ότι τη θεωρεί «επιλογή» του ανθρώπου που αφήνεται να παρασυρθεί από τους γαστριμαργικούς πειρασμούς – βοηθούντος βεβαίως και του Βεελζεβούλ, του δαίμονα που συνδέεται μαζί της. Η ψυχολογία αρνείται ωστόσο κατηγορηματικά να αποδώσει την υπερκατανάλωση φαγητού ή ποτού – και κατ’ επέκταση τις διατροφικές διαταραχές και την παχυσαρκία – αποκλειστικά στην ελεύθερη βούληση. «Νομίζω πως αυτό οφείλεται στο ότι οι ψυχολόγοι δεν θέλουν σε καμία περίπτωση να “εντοπίσουν” την ευθύνη στο ίδιο το άτομο. Επίσης η λαιμαργία είναι τόσο φορτισμένος όρος, είναι πολύ κριτικός και υποδηλώνει ότι το άτομο είναι ηθικά κακό, ενώ κάτι τέτοιο δεν ισχύει» εξηγεί ο κ. Τζάρετ.

Τα τελευταία χρόνια η επιστήμη έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η παχυσαρκία, τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο, προωθείται από ένα «παχυσαρκογόνο» περιβάλλον το οποίο ενθαρρύνει την υπερβολική κατανάλωση φαγητού και θερμίδων. Το πόσο διαθέσιμο ή το πόσο φθηνό είναι το φαγητό, το αν έχουμε εύκολη πρόσβαση σε καταστήματα που προσφέρουν έτοιμο φαγητό, ακόμη και το πόσο μεγάλες είναι οι μερίδες, όλα φαίνονται να επηρεάζουν το βάρος και ενδεχομένως τη διατροφική συμπεριφορά μας.

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιανουάριο, για παράδειγμα, ερευνητές του Πανεπιστημίου Ντρέξελ της Φιλαδέλφειας ζήτησαν από εθελόντριες να καταγράφουν σε πραγματικό χρόνο σε υπολογιστές παλάμης πληροφορίες για το περιβάλλον τους και τη διατροφική συμπεριφορά τους. Διαπίστωσαν ότι οι πιθανότητες να φάνε περισσότερο και να πάρουν παραπανίσια κιλά μειώνονταν σημαντικά όταν από το περιβάλλον τους έλειπαν τα δελεαστικά ή νόστιμα παχυντικά φαγητά. Μια άλλη μελέτη που είχε διεξαχθεί πριν από μερικά χρόνια από ερευνητές του Πανεπιστημίου Κορνέλ είχε διαπιστώσει ότι οι συμμετέχοντες κατανάλωναν ως και 73% περισσότερη σούπα όταν έτρωγαν από μπολ τα οποία γέμιζαν αυτόματα συνεχώς, χωρίς οι ίδιοι να το καταλαβαίνουν. Το περίεργο δε είναι ότι δεν δήλωναν περισσότερο χορτάτοι από τους συμμετέχοντες που είχαν καταναλώσει τη συνηθισμένη μερίδα από απλά μπολ.

Η θεωρία της περιβαλλοντικής ευθύνης για την παχυσαρκία ενισχύθηκε ιδιαίτερα πριν από μερικά χρόνια με μια έρευνα του Τζέιμς Φάουλερ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας και του Νικόλα Χρηστάκη της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ που αποκάλυπτε ότι η παχυσαρκία είναι… μεταδοτική. Αναλύοντας τα δεδομένα της Καρδιολογικής Μελέτης Φρέιμιγχαμ, οι δύο ερευνητές διαπίστωσαν πως όταν κάποιος από τους συμμετέχοντες είχε έναν φίλο ο οποίος είχε πάρει παραπανίσια κιλά μέσα σε μια χρονική φάση της μελέτης είχε και ο ίδιος 57% περισσότερες πιθανότητες να αυξήσει το βάρος του μέσα στην επόμενη χρονική φάση. Η «μεταδοτικότητα» αυτή αποδίδεται σε καθαρά κοινωνικούς παράγοντες – δηλαδή ποιο θεωρείται αποδεκτό βάρος και ποιες είναι οι κρατούσες διατροφικές συμπεριφορές σε συγκεκριμένους κύκλους ανθρώπων.
Νευροεπιστήμονες του Εθνικού Εργαστηρίου Μπρουκχέιβεν του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας έχουν παρατηρήσει ότι ο εγκέφαλος των ανθρώπων που τρώνε πολύ διαθέτει λιγότερους υποδοχείς ντοπαμίνης και παρουσιάζει αυξημένη δραστηριότητα σε περιοχές οι οποίες συνδέονται με το στόμα και τη γλώσσα. Το εύρημα θα μπορούσε να σημαίνει ότι στους ανθρώπους αυτούς το κύκλωμα της ανταμοιβής υπολειτουργεί κάνοντάς τους να επιζητούν περισσότερη απόλαυση στο φαγητό. Θα μπορούσε όμως να υποδηλώνει και το ακριβώς αντίθετο – ότι δηλαδή η ροπή τους προς τη συγκεκριμένη απόλαυση έχει επιφέρει μεταβολές στα εγκεφαλικά τους δίκτυα.

ΕΠΤΑ ΝΕΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ

Οι ψυχολόγοι εντοπίζουν επτά θανάσιμα αμαρτήματα της σύγχρονης εποχής

«Ευσεβής» αλήθεια
«Η ευσεβής αλήθεια – κατά το «ευσεβής πόθος» – είναι η ιδιότητα που έχουν ορισμένοι άνθρωποι να προτιμούν τις έννοιες ή τα γεγονότα που θα ήθελαν να είναι αληθινά παρά τις έννοιες ή τα γεγονότα που είναι γνωστό ότι είναι αληθινά. Τη θεωρώ αμάρτημα γιατί οι συνέπειές της για τους άλλους, για την κοινωνία και τον κόσμο είναι τεράστιες, θα έλεγα καταστρεπτικές. Εξαιτίας της μπορούμε όλοι να πάμε κατευθείαν στην Κόλαση. Σκεφθείτε την απόρριψη των επιστημονικών στοιχείων για την υπερθέρμανση του πλανήτη και τα αίτιά της. Η ευσεβής αλήθεια συνδέεται ενδεχομένως με την οκνηρία, υπό την έννοια ότι κάποιος ίσως δεν μπαίνει στον κόπο να συγκεντρώσει και να αξιολογήσει τα στοιχεία που θα του δείξουν αν η ενστικτώδης πεποίθησή του ευσταθεί ή όχι».

Ρίτσαρντ Σμιθ, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κεντάκι
iPhonοφιλία
«Είναι το αμάρτημα του να κοιτάζει κανείς συνεχώς το έξυπνο τηλέφωνό του για να δει e-mails, μηνύματα, ενημερώσεις στο Facebook και άλλα σχετικά ενώ βρίσκεται σε συζήτηση με ανθρώπους στον πραγματικό κόσμο. Μου αρέσουν πάρα πολύ αυτές οι συσκευές υψηλής τεχνολογίας, όπως και το γεγονός ότι κάνουν τη ζωή μας πολύ πιο εύκολη, σίγουρα όμως θέτουν προκλήσεις στις “ζωντανές” διαπροσωπικές σχέσεις».

Τζέσικα Τρέισι, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας

Ναρκισσιστική μυωπία
«Μια εγωκεντρική κοντοφθαλμία επικρατεί στην εποχή μας. Οι άνθρωποι ενθαρρύνονται όλο και περισσότερο _ αποτελεί στο κάτω κάτω φυσική τάση μας _ να σκέφτονται: Τι θα με ωφελήσει τώρα; Και όταν εστιαζόμαστε στο τι θα ωφελήσει εμάς τώρα, βλέπουμε λιγότερο τι θα ωφελήσει τους άλλους αργότερα. Ετσι ξεχνάμε ότι η ανθρωπότητα βασίζεται στην παρούσα γενιά για να της αφήσει έναν κατοικήσιμο κόσμο. Ξεχνάμε ότι υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι, άλλα είδη σε αυτόν τον πλανήτη, και ότι σε εκατό, χίλια χρόνια από τώρα τα δισέγγονα και τα τρισέγγονά μας θα πρέπει να έχουν ένα μέρος κατάλληλο για να ζήσουν».
Τιμ Κάσερ, καθηγητής Ψυχολογίας στο Κολέγιο Νοξ του Ιλινόι

Δικαιωματισμός
«Πρόκειται για μια αυταρχική απαίτηση ότι τα εγωκεντρικά αιτήματα του καθενός όχι μόνο θα πρέπει να ικανοποιούνται απόλυτα αλλά επιπλέον θα πρέπει να προκαλούν το έντονο ενδιαφέρον του υπόλοιπου κόσμου, όσο επουσιώδεις και άνευ συνεπειών και αν είναι αυτές οι αδικίες και άσχετα από το μέγεθος της αποκατάστασης των ανισοτήτων που έχει επιτευχθεί ως σήμερα. Η απαίτηση αυτή αποτελεί έναν στενό συγγενή αυτού που ο αμερικανός ψυχολόγος Αλμπερτ Ελις έχει ονομάσει πιο εύστοχα “musturbation”».
Μπιλ Γουίνογκρον, ψυχολόγος, αντιπρόεδρος της συμβουλευτικής εταιρείαςS4Potential

Τηλεφωνομανία
«Το να φωνάζεις στο κινητό σου μέσα στο λεωφορείο ή την ώρα που ανεβαίνει η αυλαία στην όπερα _ το έχω δει πολλές φορές. Μα τι έχουν πάθει όλοι αυτοί οι άνθρωποι, πού είναι το μυαλό τους; Πρόκειται για έναν ακραίο ναρκισσισμό».
Ελεν Φίσερ, καθηγήτρια Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Ράτζερς του Νιου Τζέρσεϊ.

Υπερχρέωση
«Η οικονομική κρίση που αντιμετωπίζουμε γεννήθηκε σε έναν βαθμό επειδή πολλοί είχαν συσσωρεύσει τεράστια χρέη, τα οποία δεν μπορούσαν να πληρώσουν. Οι πολιτικοί και οι κυβερνήσεις επίσης δαπανούσαν πέρα από τις δυνατότητές τους, δημιουργώντας χρέη τα οποία θα επωμιστούν οι μελλοντικές γενιές. Αν οι άνθρωποι είχαν στον νου τους να αποφεύγουν το αμάρτημα της υπερχρέωσης, τόσο οι ίδιοι όσο και η κοινωνία θα ήταν καλύτερα».
Ρόι Μπαουμάιστερ, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Φλόριδας

Ξενοφοβία
«Είναι πολύ εύκολο να παραβλέπουμε την ανθρώπινη ιδιότητα ανθρώπων που προέρχονται από άλλες χώρες και άλλες φυλές. Νομίζω ότι έχουμε μια ατυχή τάση να τους βλέπουμε σαν κάτι λιγότερο από ανθρώπους, κάτι κατώτερο, ενώ φυσικά είμαστε όλοι ίδιοι. Ερευνες έχουν δείξει πως όταν οι άνθρωποι βλέπουν άγνωστα πρόσωπα άλλης φυλής “φωτίζεται” ένα μέρος του εγκεφάλου τους που δείχνει ότι τα βλέπουν περισσότερο σαν αντικείμενα παρά σαν πρόσωπα. Αλλες έρευνες όμως έχουν δείξει ότι αυτό αντισταθμίζεται με την εκπαίδευση. Είναι σημαντικό να εκπαιδεύσουμε τους ανθρώπους ώστε να μειώσουμε τον ρατσισμό. Πρέπει να θυμόμαστε ότι είμαστε όλοι ίδιοι και ότι αξίζουμε την ίδια ζωή».
Κρίστιαν Τζάρετ, ψυχολόγος, αρθρογράφος στο περιοδικό «Psychologist» και αρχισυντάκτης του βραβευμένου μπλογκ «Research Digest»
πηγή

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ πατήρ Δημήτριος Φορτετσανάκης.

                                                           
Αγαπητοί μου αδελφοί και φίλοι. 

Χαίρεται

Διαβάζοντας το Ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής της τυρινής εβδομάδος. Διαπιστώνουμε ότι ένα συμβόλαιο κάνει ο Κύριος με όλους τους πιστούς, ας μου επιτραπεί να το πω για την ακρίβεια  μνημόνιο για να μιλήσουμε και με ορολογία των ημερών. Σε αυτό το μνημόνιο ό Κύριος μας λέει καθαρότατα ότι  αν συγχωρούμε τους ανθρώπους για τα αμαρτήματα που μας έχουν κάνει, δηλαδή τα λάθη που έκαναν και μας έβλαψαν ή μας πίκραναν, ηθελημένα ή άθελα. Ο Θεός Πατέρας, θα συγχωρήσει και τα δικά μας αμαρτήματα – λάθη. Από τη στιγμή όμως που δεν θα συγχωρούμε, του αδελφούς μας για τα λάθη και αμαρτήματα τους, τότε και Ο Θεός Πατέρας μας δε θα συγχωρήσει και τα δικά μας. 

Γιατί όμως ο Κύριος θέτει για την υλοποίηση της σωτήριας μας αυτό τον απαράβατο όρο του μνημονίου; Γιατί θέτει τη δική μας συγχώρεση προς του άλλους ως προϋπόθεση της δικής μας συγχωρήσεως και σωτηρίας; Γιατί αρνείται να μας βάλει στον Παράδεισο, εάν εμείς δεν συγχωρούμε όσους μας αδίκησαν;

Αγαπητοί μου αδελφοί, ο Κύριος θέλει εδώ, να μας δείξει, πόσο μεγάλη αρετή είναι η συγχώρεση· αρετή η οποία μας εξομοιώνει με τον Θεό, ο Οποίος είναι πολυέλεος, συγχωρεί καθημερινά τα αμέτρητα αμαρτήματά μας. Ζητά λοιπόν από εμάς να Του μοιάσουμε, να κάνουμε εκείνο που κάνει διαρκώς Εκείνος. Όπως Εκείνος συγχωρεί καθημερινά όλους μας και συγχώρησε επάνω στο Σταυρό του ακόμη και τους σταυρωτές του, ζητεί να ακολουθήσουμε κι εμείς το δικό του παράδειγμα. Να συγχωρούμε τα αμαρτήματα των άλλων. Όσο μεγάλα κι αν μας φαίνονται, όσο κι αν μας έχουν πικράνει. Κατανοώντας μάλιστα ότι αυτά στην πραγματικότητα είναι πολύ μικρά και ασήμαντα, αν συγκριθούν με τις τόσο πολλές δικές μας αμαρτίες προς τον Θεό.

Ο Κύριος ζητεί επιπλέον ως όρο της σωτηρίας μας τη συγχώρεση προς τους αδελφούς μας, γιατί χωρίς αυτήν δεν μπορούμε να γευτούμε τη δόση τι μικρή εκείνη δόση του παραδείσου, που τη βλέπουμε σε αυτή την ζωή ως εν εσόπτρω και μετά πρόσωπο προς πρόσωπο. Αν δε μάθουμε να συγχωρούμε τους άλλους σε  αυτή τη ζωή, τότε  η ζωή μας γίνεται μία κόλαση, αφαιρείται η ειρήνη από μέσα μας, και η ζωή μας γίνεται ένα δράμα.

Τέλος ο Κύριος μας ζητεί να συγχωρούμε, γιατί από τη στιγμή που εδώ στη γη, δεν μπορούμε να συγχωρέσουμε τους αδελφούς μας, δηλαδή να αφήσουμε χώρο για αυτούς μέσα στην καρδιά μας, τι θα γίνει στην άλλη ζωή; Πώς θα ανεχτούμε εκεί ο ένας τον άλλον; Γίνεται να έχουμε κακία και μνησικακία  μέσα στον Παράδεισο; Αγαπητοί μου αν συμβεί αυτό, τότε θα γίνει ο Παράδεισος κόλαση! Μας λέει λοιπόν ο Θεός: Εάν θέλετε να χωρέσετε στον Παράδεισο, πρέπει να χωρέσετε τους αδελφούς σας και στην καρδιά σας. Να τους συγχωρείτε και να τους αγαπάτε.

ΘΗΣΑΥΡΟΊ ΆΦΘΑΡΤΟΙ

Ο Κύριος προχωρεί τώρα στο θέμα της νηστείας. Όταν νηστεύετε, λέει, μη γίνεσθε σαν τους υποκριτές – ηθοποιούς που παίζουν καλά ένα ρόλο, και γίνονται σκυθρωποί και περίλυποι. Διότι αυτοί παίρνουν την έκφραση καταβεβλημένου ανθρώπου, για να φανούν στους ανθρώπους ότι νηστεύουν. Έτσι όμως δέχονται ολόκληρη την αμοιβή τους από τους επαίνους των ανθρώπων. Εσείς όμως όταν νηστεύετε, να είστε χαρούμενοι για να μην καταλαβαίνουν οι άλλοι ότι νηστεύετε. Και ο Θεός Πατέρας σας αυτό που κάνετε κρυφά, θα σας το ανταποδώσει φανερά στην άλλη ζωή. Μην επιζητείτε λοιπόν ανθρώπινους επαίνους και πρόσκαιρες αμοιβές. Μη μαζεύετε επίγειους θησαυρούς, τους οποίους ο σκόρος, η σαπίλα και η σκουριά καταστρέφουν, και κλέβουν οι κλέφτες. Μαζεύετε ουράνιους θησαυρούς, τους οποίους κανείς δεν μπορεί να καταστρέψει ή να κλέψει. Η καρδιά σας να είναι προσκολλημένη στον Θεό και στα ουράνια. Γιατί  εκεί που είναι ο θησαυρός σας, εκεί θα είναι και η καρδιά σας.

Εδώ λοιπόν ο Κύριος κάνει μια διάκριση ανάμεσα στους επίγειους και στους ουράνιους θησαυρούς. Σε ποιους επίγειους θησαυρούς αναφέρεται; Οι άνθρωποι από τότε αποθήκευαν ως  διάφορα προϊόντα της γης, μεταλλικά αντικείμενα και πολυτελή ενδύματα. Τα προϊόντα της γης όμως σάπιζαν, τα μεταλλικά αντικείμενα σκούριαζαν και τα ενδύματα τα έτρωγε ο σκόρος. Και όσοι είχαν πολύτιμα αντικείμενα από χρυσό, ασήμι και χαλκό, έτρεμαν διαρκώς μην τα χάσουν από τους κλέφτες. Όσοι λοιπόν κατείχαν υλικούς θησαυρούς, είχαν καθημερινή αγωνία μήπως πέσουν θύματα ληστειών ή μήπως καταστραφούν οι θησαυροί τους. Κι αυτή ακριβώς η αγωνία τους ταλαιπωρούσε και τους εξαθλίωνε.

Μήπως όμως παθαίνουμε κάτι παρόμοιο κι εμείς, όταν έχουμε κάποια προσκόλληση στα λίγα ή πολλά υλικά αγαθά μας; Στα σπίτια μας, στα αυτοκίνητά μας, στα ρούχα μας, στα ηλεκτρικά μηχανήματά μας, στα χρήματά μας;

Αλλά ο Κύριος σήμερα μας λέει ότι όλα αυτά τα υλικά αγαθά δεν είναι ασφαλισμένα, δεν είναι μόνιμα, δεν είναι αληθινά. Δεν δίνουν ευτυχία. Αντίθετα μας υποδουλώνουν σε μία σκληρή τυραννία. Αιχμαλωτίζουν το νου μας στα μικρά και επίγεια και δεν μας αφήνουν να ποθήσουμε τα υψηλά και αιώνια. Αυτή τη στιγμή είμαι σίγουρος πως ο λογισμός όλων μας είναι στο επιτελείο της τρόικα και του Δ.Ν.Τ, ενώ θα έπρεπε να είναι κοντά στον Κύριο

Μην ξεγελιόμαστε λοιπόν. Μην παρασυρόμαστε από τα ασήμαντα και χάνουμε τα ανεκτίμητα, τα μόνιμα, τα αληθινά, τα αιώνια πλούτη. Κι αυτά τα πλούτη είναι οι άγιες αρετές του Χριστού, οι καρποί του Αγίου Πνεύματος: η αγάπη, η χαρά, η ειρήνη, η ανεκτικότητα, η καλοσύνη, η αγαθότητα, η πίστη, η καλοσύνη, η πραότητα, η εγκράτεια. Σ’ αυτούς τους ουράνιους θησαυρούς να στρέψουμε το νου μας, αυτούς να αγαπήσουμε, να ποθήσουμε και να κατακτήσουμε. Μ’ αυτούς τους θησαυρούς να γεμίζουμε τις αποσκευές μας για το ουράνιο ταξίδι μας. Έτσι θα γίνουμε πλούσιοι, πάμπλουτοι, και σε αυτή τη ζωή όπου ο αληθινός πλούτος είναι να μοιράζεσαι το υστέρημα σου με τους γύρω σου, που σε κάνει να περνάς καλά με τους ανθρώπους που αγαπάς και σε αγαπάνε θα νιώσουμε εδώ αυτή την ευτυχία, τη καλή μας τύχη δηλαδή, αλλά το ωραιότερο είναι ότι αυτή η καλή μας τύχη θα μας συνοδεύσει και στον ουρανό. Όπου πρόσωπο προς πρόσωπο θα δούμε την ομορφιά που έχει ετοιμάσει για εμάς Ο Θεός Πατέρας.

Γόρτυνα 13/03/13

ΠΑΤΗΡ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

πηγή