Σκέψεις με αφορμή την Κυριακή της Ορθοδοξίας

«Οἱ Προφῆται ὡς εἰδον, οἱ ἀπόστολοι ὡς ἐδίδαξαν, ἡ Ἐκκλλησία ὡς παρέλαβεν, οἱ διδάσκαλοι ὡς ἐδογμάτισαν…Οὕτω φρονουμεν, οὔτε λαλοῦμεν, οὕτω κηρύσσομεν Χριστόν, τὸν ἀληθινὸν Θεὸν καὶ τοὺς αὐτοῦ ἁγίους….Αὐτὴ ἡ πίστις τῶν ἀποστόλων, αὐτὴ ἡ πίστις τῶν πατέρων, αὐτὴ ἡ πίστις τῶν ὀρθόδοξων, αὐτὴ ἡ πίστις τὴν οἰκουμένην ἐστηριξεν….»

Τα παραπάνω λόγια θα ακουστούν καθαρά, πανηγυρικά σε λίγο από τους Ιερείς, την ώρα που όλοι θα κρατάμε στην λιτανεία από μια εικόνα.

Το κενό της ιδιωτείας, η απομόνωση θα δώσει για λίγο την θέση της στην χαρά της συμπόρευσης όλων μέσα στην Εκκλησία! Ξέρουμε καλά ότι πέρα από την οικονομική κρίση έχουμε και έναν άλλο υπαρξιακό σταυρό: Την μοναξιά, την απαξίωση, την από-ϊεροποίησηπου «κατατρώγουν τα σωθικά» κάθε ευαίσθητου ανθρώπου. Η Κυριακή που διανύουμε έρχεται να μας βροντοφωνάξει ότι δεν είμαστε μόνοι, χωρίς αξία. Έχουμε έναν θησαυρό που μας τον κληροδότησαν οι πρόγονοί μας με πολύ κόπο: Την Ορθόδοξη πίστη. Τον Χριστό. Τους Αγίους. Μετέχουμε σε μια τεράστια αλυσίδα που ξεκινά από τον Χριστό, τους Αποστόλους και τους Αγίους και καταλήγει σε εμάς μέσα στην Εκκλησία: Είμαστε στο σήμερα οι μαθητές του Χριστού! Πως μπορεί ένας άνθρωπος να αισθάνεται μόνος, ξεκάρφωτος, όταν τόσοι πριν από αυτόν, Αρχιερείς, Ιερείς, μοναχοί, λαϊκοί αγωνίστηκαν για την κοινή πίστη, για την αλήθεια; Πολύ εύστοχα ο Νίκος ο Καζαντζάκης κάπου τονίζει στο ίδιο μήκος κύματος με την σημερινή ημέρα, την τρομερή ευθύνη κάθε ανθρώπου πάνω στην γη: «Κάποτε, λέει ήταν μόνος. Άκουσα μια φωνή από μέσα μου που μου φάνηκε σαν να ήταν μία και πολλές να μου λέει. -Εσύ δεν είσαι εσύ, αλλά εμείς: Αναρίθμητες γενιές από τον Αδάμ και την Εύα. Άλλοι από εμάς με νόμιμο, άλλοι με παράνομο τρόπο, με πόνους και κινδύνους, με αποτυχίες και απρόοπτα, πασχίσαμε  για αιώνες να συνεχίσουμε την ανθρωπότητα…. Εσύ μας εκπροσωπείς τώρα πάνω στην γη. Σαν μάρτυρες από εδώ ψηλά βλέπουμε την ζωή σου. Συνέχισε το κοινό χρέος. Την ασταμάτητη ανθρώπινη αλυσίδα που με τόση αγωνία κτίσαμε αιώνες τώρα από το πρώτο ζευγάρι, τον Αδάμ και την Εύα μέχρι τον έσχατο κρίκο, εσένα. Μην προδώσεις τον κάματο μας. Μην κόψεις την αλυσίδα. Μην μας ακυρώνεις. Συνέχισε….»!!!

Παρόμοια είναι η αλυσίδα της οικογένειας, της κοινής πίστης. Της κατ οίκον (της μικρής) και της κατά ενορίας (της μεγάλης) Εκκλησίας. Η αποστολική διαδοχή είναι η συνέχεια, η μεταλαμπάδευση της πίστεως μας στις επόμενες γενεές. Ιδιαίτερα σήμερα όπου ο σεβασμός, η τιμή, το φιλότιμο, η ποιότητα είναι αξίες παραγκωνισμένες, από την κυνικότητα του κέρδους.Ευτυχώς όμως. Κρατάμε έναν θησαυρό που οφείλουμε να μεταλαμπαδεύσουμε στις επόμενες γενεές.    Εξάλλου, το κυριότερο ιδίωμα της ζωής είναι ότι εκείνη μεταδίδεται. Το φώς διαμοιράζεται. Η ομορφιά κοινοποιείται. Η πίστη είναι παρόμοια μια μετοχή. Μια αλληλο- περιχώρηση Θεού και ανθρώπων.

Η σημερινή ευαγγελική περικοπή επίσης μας τονίζει την ανάγκη για αληθινή επί- κοινωνία. Ο Φίλιππος δεν κρατάει για τον ίδιο την χαρά της γνωριμίας του με τον Ιησού Χριστό. «Τρέχει» να την μεταδώσει στον καλύτερο φίλο του, τον Ναθαναήλ. Από τα παραπάνω βλέπουμε ότι η Ορθοδοξία δεν είναι ένας ατομικός συναισθηματισμός, ένα μουσειακό έκθεμα. Μια ιδεολογία. Ένα έθιμο. Είναι ξεκάθαρα υπαρξιακή εμπειρία. Πολιτισμός. Βίωμα. Κοινωνία ζωής.

Κυριακή της Ορθοδοξίας: Η πρώτη Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής είναι αφιερωμένη στο να μας «υποψιάσει» για την μεγάλη ευθύνη τουανεκτίμητου θησαυρού, μια ζωντανής πίστεως.

Από την σημερινή ημέρα ας κρατήσουμε δύο πράγματα.

Πρώτον: Το γεγονός ότι η Ορθόδοξηπίστη μας παραδόθηκε καθαρή με αιμάτινους αγώνες. Από τους Μάρτυρες, τους εγκρατευτές και ομολογητές προγόνους μας. Από τον κάθε οικογενειάρχη που θυσίασε το εγώ του για τους υπόλοιπους.

Δεύτερον: Έχουμε ευθύνη να διατηρήσουμε με εξίσου μαρτυρικόκαι υπεύθυνο τρόπο, την αλήθεια της Ορθοδοξίας από κάθε λογής συγκρητισμούς και νοθείες.

Ο κόσμος διψάει απεγνωσμένα για αλήθεια. Έχει κορεστεί από μια τεχνολογική πρόοδο χωρίς Θεό. Εμείς οι Χριστιανοί είμαστε για την κοσμική κοινωνία η πολύτιμη μαγιά, το προζύμι της. Και να το ξεχνάει η τελευταία μέσα στην ανεμοζάλη της, έχει καλώς… Το να το λησμονούμε όμως οι ίδιοι οι Χριστιανοί, είναι έγκλημα!

Η Εκκλησία σήμερα με την λαμπρότητα της τονίζει την ξεχασμένη αγιότητα που λάβαμε με την Βάπτισή μας.

Η πορεία προς την Ανάσταση περνάει μέσα από την Μεγάλη Σαρακοστή της επί Γής ζωής μας. Κάθε στιγμή είναι κρίση, ευκαιρία για αγιασμό. Μάχη που χάνεται ή που κερδίζεται ανάμεσα στην μιζέρια ενός κόσμου χωρίς Θεό και της αλήθειας του Θεανθρώπου.

Η ευχή όλων μας ας είναι αυτή η Μεγάλη Σαρακοστή να γίνει σταθμός προσωπικής και συλλογικής αλλαγής ώστε «η θολούρα, το μπέρδεμα» που επικρατεί μέσα και γύρω μας να δώσουν την θέση τους στο φώς της Βασιλείας του Θεού.
Καλή και ευλογημένη συνέχεια στο ταξίδι της Μεγάλης Σαρακοστής!!!

π. Νεκτάριος Κουτρουμάνης Μ.Th.

πηγή

Σκέψεις για την Κυριακή των Β’ Νηστειών π. Νεκτάριος Κουτρουμάνης

Η Μ. Τεσσαρακοστή είναι μια περίοδος επτά εβδομάδων που συνήθως κατανοείται από τους περισσότερους Χριστιανούς αρνητικά, ως ένα σύνολο απαγορευτικών για την ζωή κανόνων. Όμως ο σκοπός της Μ. Τεσσαρακοστής είναι άλλος: Θέλει να μας «μαλακώσει» την καρδιά, ώστε ο νους να απελευθερωθεί από τις έγνοιες και τις σκοτούρες που στραγγαλίζουν κάνοντας ανυπόφορη την ζωή μας.  Η Εκκλησία επιθυμεί να μας κάνει να δούμε πιο καθαρά και αληθινά, με απλότητα την ζωή.  Το ευαγγελικό ανάγνωσμα της Β΄ Κυριακής των νηστειών είναι ενταγμένο ακριβώς σε αυτήν την λογική: Μας παρουσιάζει την τεράστια επίδραση του περιβάλλοντος, των οικείων μας στην διαμόρφωση της πνευματικής μας ζωής. Η σημερινή διήγηση είναι ίσως η μοναδική στην Κ.Δ. όπου ο θεραπευμένος δεν ομιλεί και δεν είναι ο πρωταγωνιστής. Εμφανίζεται στο προσκήνιο να μεταφέρεται από μια τετράδα ανδρών. Εξαιτίας της αντικειμενικής τους αδυναμίας να προσεγγίσουν τον Κύριο, ανεβαίνουν στην στέγη του οικοδομήματος, χαλάνε την σκεπή και το κρεβάτι του παραλυτικού και τον κατεβάζουν μπροστά στα έκπληκτα μάτια του πλήθους μπροστά στον Ιησού Χριστό. Εκείνος βλέποντας την παράτολμη πίστη τους απευθύνεται στον παράλυτο συγχωρώντας τις αμαρτίες του και θεραπεύοντας τον. Από την διήγηση κατανοούμε πόσο σημαντικό είναι το άμεσο περιβάλλον, των ανθρώπων που μας αγαπάνε, αλλά και το έμμεσο, το κοινωνικό περιβάλλον  τα οποία επηρεάζουν αρκετά την προσωπική μας ψυχική, σωματική και πνευματική ισορροπία.   Η Εκκλησία θέλει να μας δείξει με το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα ότι η ευθύνη για την προσωπική μας πνευματική  ανεπάρκεια, για τις ψυχικές μας αναπηρίες δεν είναι  πάντοτε απόλυτα προσωπική. Συνδιαμορφώνεται από πλήθος εσωτερικών και εξωτερικών ερεθισμάτων. Κάθε προσπάθεια για αποκατάσταση, για θεραπεία είναι καταδικασμένη σε αποτυχία εάν δεν υπάρχει και το κατάλληλο  υποστηρικτικό πλαίσιο. Στην σημερινή διήγηση  για παράδειγμα, ο παράλυτος θεραπεύεται όταν η κοινότητα των τεσσάρων συνανθρώπων του που τον περιβάλλει, τον μεταφέρει στον αρχηγό της ζωής. Με άλλα λόγια, ο πνευματικός αγώνας μας δεν είναι μια ιδιωτική υπόθεση. Υπάρχει  δηλαδή μια συνεχής αλληλεπίδραση του χαρακτήρα με το γύρω του περιβάλλον.   Επιγραμματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι στην ζωή μας συναντάμε δύο κατηγορίες ανθρώπων: Αυτών που μας βοηθάνε με την διάθεση και την πίστη τους να οδηγηθούμε σε μια ωριμότητα και στην κοινωνία, σε σχέση σωτηρίας με τον Ιησού Χριστό και αυτών που μας εμποδίζουν και μας δυσκολεύουν. Οι τελευταίοι περιγράφονται από το σημερινό Ευαγγέλιο ως οι Γραμματείς. Οι τυπικοί θρησκευόμενοι, οι διανοούμενοι και οι καθοδηγητές της εκάστοτε εποχής που δυστυχώς τις περισσότερες φορές αδυνατούν να μας δείξουν τον αληθινό δρόμο για την σωτηρία μας. Είναι έτοιμοι να κατηγορήσουν. Κοροϊδεύουν και μπερδεύουν τον κάθε λογής παράλυτο που αποζητάει την υγεία του σχετιζόμενος γόνιμα με τους συνανθρώπους του και με τον αληθινό Θεό.   Παραλυτικός μπορεί να είναι κανείς σωματικά εξαιτίας μιας ασθένειας, ενός ατυχήματος ή εκ’ γενετής. Όμως υπάρχει και μια χειρότερη μορφή παραλυσίας: Αυτής του χαρακτήρα ανεξάρτητα μάλιστα του εάν είναι κανείς πλούσιος, φτωχός, αγράμματος ή μορφωμένος. Μακριά από την εμπειρία της γνήσιας κοινωνίας με τον Χριστό η παραλυσία λαμβάνει καταστροφικές, δαιμονικές διαστάσεις. Το ψυχικό και συναισθηματικό αδιέξοδο της εποχής μας, ο πόνος, η μοναξιά, η απουσία νοήματος ζωής, χαράς και ελπίδας, ακόμη και το παγκόσμιο οικονομικό και κοινωνικό αδιέξοδο είναι πλευρές, κομμάτια της μιας αμαρτίας. Της αυτοθέωσης του ανθρώπου.   Η σημερινή περικοπή μας υπενθυμίζει τον τρόπο και τον στόχο του πνευματικού μας αγώνα.  Ο μόνος κατάλληλος τρόπος για να σωθούμε από την αμαρτία είναι η συνύπαρξη όπως την βιώνει η Εκκλησίας ως Σύναξη. Είναι με απλά λόγια η έμπρακτη αλληλοβοήθεια, η αλληλοσυμπαράσταση των ανθρώπων. Όμως ο τρόπος αυτός από μόνος του δεν επαρκεί. Ένας έντονος κοινοτισμός, ένας ανθρωπισμός χωρίς στόχο, χωρίς  κοινή αναφορά εκφυλίζεται σε σχέσεις συμφέροντος.   Ο στόχος τον οποίο ευχόμαστε να πετύχει ο καθένας και η κάθε μια από εμάς, μας τον προσφέρει ξεκάθαρα η Εκκλησία σε κάθε λειτουργική της Σύναξη: Είναι η σχέση, η κοινωνία με τον αρχηγό και σωτήρα μας τον Ιησού Χριστό. 

Σκέψεις για την Κυριακή των Β’ Νηστειώνπ. Νεκτάριος Κουτρουμάνης

  Η Μ. Τεσσαρακοστή είναι μια περίοδος επτά εβδομάδων που συνήθως κατανοείται από τους περισσότερους Χριστιανούς αρνητικά, ως ένα σύνολο απαγορευτικών για την ζωή κανόνων.

Όμως ο σκοπός της Μ. Τεσσαρακοστής είναι άλλος: Θέλει να μας «μαλακώσει» την καρδιά, ώστε ο νους να απελευθερωθεί από τις έγνοιες και τις σκοτούρες που στραγγαλίζουν κάνοντας ανυπόφορη την ζωή μας.

 Η Εκκλησία επιθυμεί να μας κάνει να δούμε πιο καθαρά και αληθινά, με απλότητα την ζωή.  Το ευαγγελικό ανάγνωσμα της Β΄ Κυριακής των νηστειών είναι ενταγμένο ακριβώς σε αυτήν την λογική: Μας παρουσιάζει την τεράστια επίδραση του περιβάλλοντος, των οικείων μας στην διαμόρφωση της πνευματικής μας ζωής. Η σημερινή διήγηση είναι ίσως η μοναδική στην Κ.Δ. όπου ο θεραπευμένος δεν ομιλεί και δεν είναι ο πρωταγωνιστής. Εμφανίζεται στο προσκήνιο να μεταφέρεται από μια τετράδα ανδρών. Εξαιτίας της αντικειμενικής τους αδυναμίας να προσεγγίσουν τον Κύριο, ανεβαίνουν στην στέγη του οικοδομήματος, χαλάνε την σκεπή και το κρεβάτι του παραλυτικού και τον κατεβάζουν μπροστά στα έκπληκτα μάτια του πλήθους μπροστά στον Ιησού Χριστό. Εκείνος βλέποντας την παράτολμη πίστη τους απευθύνεται στον παράλυτο συγχωρώντας τις αμαρτίες του και θεραπεύοντας τον. Από την διήγηση κατανοούμε πόσο σημαντικό είναι το άμεσο περιβάλλον, των ανθρώπων που μας αγαπάνε, αλλά και το έμμεσο, το κοινωνικό περιβάλλον  τα οποία επηρεάζουν αρκετά την προσωπική μας ψυχική, σωματική και πνευματική ισορροπία.  

  Η Εκκλησία θέλει να μας δείξει με το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα ότι η ευθύνη για την προσωπική μας πνευματική  ανεπάρκεια, για τις ψυχικές μας αναπηρίες δεν είναι  πάντοτε απόλυτα προσωπική. Συνδιαμορφώνεται από πλήθος εσωτερικών και εξωτερικών ερεθισμάτων. Κάθε προσπάθεια για αποκατάσταση, για θεραπεία είναι καταδικασμένη σε αποτυχία εάν δεν υπάρχει και το κατάλληλο  υποστηρικτικό πλαίσιο. Στην σημερινή διήγηση  για παράδειγμα, ο παράλυτος θεραπεύεται όταν η κοινότητα των τεσσάρων συνανθρώπων του που τον περιβάλλει, τον μεταφέρει στον αρχηγό της ζωής. Με άλλα λόγια, ο πνευματικός αγώνας μας δεν είναι μια ιδιωτική υπόθεση. Υπάρχει  δηλαδή μια συνεχής αλληλεπίδραση του χαρακτήρα με το γύρω του περιβάλλον.

  Επιγραμματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι στην ζωή μας συναντάμε δύο κατηγορίες ανθρώπων: Αυτών που μας βοηθάνε με την διάθεση και την πίστη τους να οδηγηθούμε σε μια ωριμότητα και στην κοινωνία, σε σχέση σωτηρίας με τον Ιησού Χριστό και αυτών που μας εμποδίζουν και μας δυσκολεύουν. Οι τελευταίοι περιγράφονται από το σημερινό Ευαγγέλιο ως οι Γραμματείς. Οι τυπικοί θρησκευόμενοι, οι διανοούμενοι και οι καθοδηγητές της εκάστοτε εποχής που δυστυχώς τις περισσότερες φορές αδυνατούν να μας δείξουν τον αληθινό δρόμο για την σωτηρία μας. Είναι έτοιμοι να κατηγορήσουν. Κοροϊδεύουν και μπερδεύουν τον κάθε λογής παράλυτο που αποζητάει την υγεία του σχετιζόμενος γόνιμα με τους συνανθρώπους του και με τον αληθινό Θεό.

  Παραλυτικός μπορεί να είναι κανείς σωματικά εξαιτίας μιας ασθένειας, ενός ατυχήματος ή εκ’ γενετής. Όμως υπάρχει και μια χειρότερη μορφή παραλυσίας: Αυτής του χαρακτήρα ανεξάρτητα μάλιστα του εάν είναι κανείς πλούσιος, φτωχός, αγράμματος ή μορφωμένος. Μακριά από την εμπειρία της γνήσιας κοινωνίας με τον Χριστό η παραλυσία λαμβάνει καταστροφικές, δαιμονικές διαστάσεις. Το ψυχικό και συναισθηματικό αδιέξοδο της εποχής μας, ο πόνος, η μοναξιά, η απουσία νοήματος ζωής, χαράς και ελπίδας, ακόμη και το παγκόσμιο οικονομικό και κοινωνικό αδιέξοδο είναι πλευρές, κομμάτια της μιας αμαρτίας. Της αυτοθέωσης του ανθρώπου.

  Η σημερινή περικοπή μας υπενθυμίζει τον τρόπο και τον στόχο του πνευματικού μας αγώνα.

 Ο μόνος κατάλληλος τρόπος για να σωθούμε από την αμαρτία είναι η συνύπαρξη όπως την βιώνει η Εκκλησίας ως Σύναξη. Είναι με απλά λόγια η έμπρακτη αλληλοβοήθεια, η αλληλοσυμπαράσταση των ανθρώπων. Όμως ο τρόπος αυτός από μόνος του δεν επαρκεί. Ένας έντονος κοινοτισμός, ένας ανθρωπισμός χωρίς στόχο, χωρίς  κοινή αναφορά εκφυλίζεται σε σχέσεις συμφέροντος.

  Ο στόχος τον οποίο ευχόμαστε να πετύχει ο καθένας και η κάθε μια από εμάς, μας τον προσφέρει ξεκάθαρα η Εκκλησία σε κάθε λειτουργική της Σύναξη: Είναι η σχέση, η κοινωνία με τον αρχηγό και σωτήρα μας τον Ιησού Χριστό.

π. Νεκτάριος Κουτρουμάνης

Mth. Συστηματικής Θεολογίας