ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ

Ἀναστασίου Παρούτογλου Πρωτοπρεσβυτέρου

Δύο εἶναι οἱ βάσεις πάνω στὶς ὁποῖες ἔχει στηριχθεῖ ὁ ἑλληνικὸς πολιτισμὸς διὰ μέσου τῶν αἰώνων. Ἡ μία εἶναι ἡ ἀρχαία ἑλληνικὴ σκέψη καὶ γραμματεία καὶ ἡ ἄλλη εἶναι ἡ ὀρθόδοξη χριστιανικὴ πίστη, παράδοση καὶ θεολογία. Ἡ σχέση ἀνάμεσα σὲ αὐτοὺς τοὺς δύο τρόπους σκέψης καὶ ζωῆς, τὸν ἑλληνικὸ καὶ τὸν χριστιανικό, ξεκίνησε ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμή, ποὺ τὸ εὐαγγελικὸ κήρυγμα τῶν Ἀποστόλων βγῆκε ἀπὸ τὰ ἀρχικὰ ἰουδαϊκά του ὅρια, γιὰ νὰ ἐξαπλωθεῖ σὲ ὁλόκληρο τὸν ρωμαϊκὸ κόσμο. Ἡ ἑλληνιστικὴ κοινὴ ἦταν ἡ γλῶσσα, ποὺ ἔγινε τὸ ἀναντικατάστατο ὄχημα γιὰ τὴν πρώτη αὐτὴ μετάδοση

καὶ ἐξάπλωση τοῦ χριστιανισμοῦ.

Ἀπὸ τότε μέχρι σήμερα, οἱ δύο αὐτοί, ἀρχικὰ ξένοι καὶ ἀντιφατικοὶ μεταξύ τους τρόποι σκέψης καὶ ζωῆς, βρῆκαν πολὺ περισσότερα κοινὰ σημεῖα ἀπὸ ὅσα

φαίνονταν στὴν ἀρχή. Ἔχουν συνδεθεῖ τόσο ἄρρηκτα μεταξύ τους, ὥστε μέχρι μόλις πρὶν ἀπὸ λίγες δεκαετίες, ἐθεωρεῖτο ἀδιανόητο νὰ ἀποκαλεῖται κάποιος Ἕλληνας ἢ νὰ χαρακτηριστεῖ ἑλληνικὴ μία πολιτιστικὴ δημιουργία, ἕνα κείμενο ἢ μία εἰκόνα, ἐὰν δὲν εἶχε ἄμεση σχέση, ἀναφορὰ καὶ προέλευση ἀπὸ τὸν ἑλληνορθόδοξο τρόπο σκέψης, ἀπὸ τὴν ἑλληνορθόδοξη παράδοση.

Τὸ ἑλληνικὸ σύνταγμα ἀναγνωρίζει τὴ θρησκεία τῆς Ἀνατολικῆς Ὀρθόδοξης Χριστιανικῆς Ἐκκλησίας ὡς τὴν ἐπίσημη καὶ ἐπικρατοῦσα θρησκεία στὴ χώρα μας. Στὴν Ἑλλάδα δηλαδὴ ὑπάρχει μὲν ἀνεξιθρησκία, ἀλλὰ ὑπάρχει καὶ ἐπίσημα ἀναγνωρισμένη ἐπικρατοῦσα θρησκεία, τὴν ὁποία τὸ κράτος ἔχει δεσμευθεῖ νὰ προστατεύει ὡς παράδοση τοῦ ἔθνους, ὡς ἀναπόσπαστο συστατικὸ στοιχεῖο τοῦ ἔθνους. Αὐτὸ δὲν εἶναι ἁπλῶς ἕνα νομικὰ κατοχυρωμένο καθεστώς, οὔτε βασίζεται ἀποκλειστικὰ στὸ ποσοστὸ τοῦ ὀρθόδοξου χριστιανικοῦ θρησκεύματος στὸν ἑλληνικὸ πληθυσμό.

Ἀλλὰ εἶναι ἀποτέλεσμα πολλῶν αἰώνων ἱστορίας τοῦ ἑλληνισμοῦ καὶ τοῦ πολιτισμοῦ του καὶ ἡ ἑλληνορθοδοξία ἔχει ἐμπεδωθεῖ στὸ διάβα τῶν αἰώνων ὡς ἀδιάσπαστη ὑπαρξιακὴ ὀντότητα. Ὁ Ἕλληνας ξέρει νὰ ἀγαπᾶ τὴν ὀρθόδοξη πατρίδα του, νὰ τὴν ὑπερασπίζεται καὶ νὰ δίνει ἀκόμη καὶ τὴ ζωή του γι’ αὐτήν.

Ἡ ἔννοια τῆς πατρίδας εἶναι συνυφασμένη μὲ τὴν ἔννοια τῆς θρησκείας, διότι σ’ αὐτὴν ὑπάρχουν τὰ ἱερὰ καὶ ὅσια τῆς πίστεώς μας. Ἀκόμη καὶ οἱ ἀρχαῖοι

πρόγονοί μας ἔδιναν μία ἱερότητα στὴν ἔννοια τῆς πατρίδος καὶ αὐτὸ τὸ τονίζει ὁ σοφὸς Σωκράτης: «Μητρός τε καὶ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτερον ἐστὶν ἡ πατρὶς καὶ σεμνότερον καὶ ἁγιώτερον » (Καὶ ἀπὸ τὴ μητέρα ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ Ἀναστασίου Παρούτογλου

Πρωτοπρεσβυτέρου καὶ ἀπὸ τὸν πατέρα κι ὅλους γενικὰ τοὺς ἄλλους προγόνους πιὸ πολύτιμο ἀγαθὸ εἶναι ἡ πατρίδα καὶ πιὸ σεβαστὸ καὶ πιὸ

ἱερό … ).

Ὁ δὲ στρατηγὸς Μακρυγιάννης στὰ Ἀπομνημονεύματά του ἔγραφε: «Γλυκύτερον πρᾶγμα δὲν εἶναι ἄλλο ἀπὸ τὴν πατρίδα καὶ τὴν θρησκεία». Καὶ ὁ

Κωστὴς Παλαμᾶς γράφει μὲ τόλμη: «Δὲν ζεῖ χωρὶς πατρίδα ἡ ἀνθρώπινη ψυχή». Εἶναι γεγονὸς ἀναμφισβήτητο ὅτι στὴν πατρίδα ἐμπιστευόμαστε τὴ ζωή μας, τὴ ζωὴ τῶν παιδιῶν μας, τὴν τιμή μας, τὰ ἱερὰ καὶ τὰ ὅσιά μας. Γι αὐτὸ εἶναι ἀνάγκη νὰ ἀγαπᾶμε τὴν πατρίδα μας καὶ νὰ ἔχουμε ἐθνικὴ συνείδηση. Διότι ἡ ἐθνικὴ συνείδηση δηλώνει κοινοὺς ἀγῶνες, κοινὴ γλῶσσα καὶ θρησκεία καὶ κοινὲς παραδόσεις.

Ἡ ἐθνικὴ καὶ ἡ θρησκευτικὴ συνείδηση πρέπει νὰ πορεύονται μαζί, ὅπως ἡ ἑνότητα ἑνὸς ἔθνους καὶ ἡ πίστη στὸν Θεό, ἡ ἀρετὴ καὶ τὸ θεῖο. Καὶ οἱ δύο μαζὶ ὁδηγοῦν στὴν ὁμόνοια ἑνὸς ἔθνους. Τὸ παρελθὸν τῆς Ἑλλάδος εἶναι λαμπρὸ μὲ τὶς ἡρωικὲς μορφές της, ποὺ τὴν διέκριναν ἀπὸ ὅλα τὰ ἔθνη τοῦ κόσμου. Οἱ ἱερὲς παραδόσεις ἐξυψώνουν τὴν ἐθνικὴ συνείδηση γιὰ νέους ἀγῶνες καὶ θυσίες. Ἡ πίστη στὰ ὑψηλὰ ἰδανικὰ ἐμπνέει τὸ πνεῦμα τῆς ἅμιλλας, τῆς ἑνότητας καὶ συνεργασίας ποὺ ξυπνᾶ τὸν Ἕλληνα ἀπὸ τὸν λήθαργο τῆς ἀδιαφορίας καὶ τῆς ἀτομικῆς εὐμάρειας. Ἂς ξεχάσουμε τοὺς φανατισμούς μας, τὶς μισαλλοδοξίες, τὶς ἀδικίες καὶ τὰ μίση ποὺ διασποῦν τὴν ἑνότητά μας, διότι ἡ ἑλληνικὴ ἱστορία μᾶς ἔχει διδάξει ὅτι τίποτε καλὸ δὲν ἔχουμε ἐπιτύχει μὲ τὶς διχόνοιες. Ὅπως προέτρεπε ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης τοὺς Ἕλληνες, «νά ‘στε μονιασμένοι». Ἀλλὰ καὶ ἡ Ὀρθοδοξία ἦταν πάντοτε παράγοντας ἑνότητας, εἰρήνης καὶ συμφιλιώσεως τῶν Ἑλλήνων, διότι κηρύττει τὴν ἐλευθερία καὶ τὴν ἀγάπη μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων. Βλέπει τὸ ἀνθρώπινο πρόσωπο ὡς εἰκόνα τοῦ Θεοῦ καὶ τὸ σέβεται προσφέροντάς του τὰ ὑψηλὰ ἰδανικὰ καὶ τὶς θεανθρώπινες ἀξίες τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ἡ Ὀρθοδοξία στοχεύει νὰ δημιουργήσει ὥριμους καὶ ὑπεύθυνους ἀνθρώπους μὲ ὑψηλοὺς σκοπούς, ὥστε νὰ συμβάλουν γιὰ μία καλύτερη κοινωνία, ἡ ὁποία νὰ ἐμφορεῖται ἀπὸ τὶς ἀξίες τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς ἀγάπης. Ὡς ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ ἔχουμε τὴν προσωπικὴ εὐθύνη γιὰ ὀρθόδοξο καὶ ἑλληνικὸ ἦθος. Καὶ τὰ δύο μαζὶ νὰ συμπορεύονται καὶ νὰ κατευθύνουν τὴν ψυχὴ τοῦ Ἕλληνα σὲ νέους ἀγῶνες καὶ θυσίες. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες εἶχαν ἀναπτύξει σὲ μεγάλο βαθμὸ τὴ μεγάλη ἀξία τῆς θρησκείας καὶ τῆς πατρίδος. Μπορεῖ νὰ αἰσθανόμαστε ἀδύναμοι μπροστὰ στὶς δυνάμεις τῶν μεγάλων ἐθνῶν, στὶς ὑπεράριθμες στρατιὲς ἄλλων χωρῶν, ἀλλὰ ἂς μὴν ξεχνᾶμε ὅτι 12.000 στρατιῶτες ποὺ εἶχαν μείνει στὰ τείχη τῆς Κωνσταντινούπολης μὲ τὸν πατριάρχη Σέργιο καὶ τὸ στρατηγὸ Βῶνο πολέμησαν τὶς μυριάδες τῶν Περσῶν καὶ τῶν Ἀβάρων, ποὺ κτυποῦσαν ἀλύπητα τὰ φρούρια τῆς Κωνσταντινούπολης ἀπὸ ξηρὰ καὶ θάλασσα. Ἡ νίκη τῶν βαρβάρων ἦταν σίγουρη, ἀλλὰ δὲν εἶχαν ὑπολογίσει τὴν πίστη τῶν ὀλιγάριθμων Χριστιανῶν.  Ἡ Παναγία ἔκανε τὸ θαῦμα Της καὶ ὡς Στρατηγὸς διηύθυνε τὸ στράτευμα, προσθέτοντας τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ καὶ κατατροπώνοντας τὶς ἐχθρικὲς δυνάμεις τῶν Περσῶν καὶ τῶν Ἀβάρων. Ἡ δύναμή μας εἶναι ἡ πίστη μας στὸν Θεὸ καὶ τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο, ἡ ὁποία ὡς Ὑπέρμαχος Στρατηγὸς θὰ ὁδηγήσει τὴν Ὀρθοδοξία καὶ τὴ μικρὴ Ἑλλάδα καὶ σὲ ἄλλα θαύματα, ἀρκεῖ ἐμεῖς νὰ εἴμαστε σταθεροὶ στὴν πίστη καὶ στὰ ἰδανικά μας.

Ἡ Ὀρθοδοξία καὶ ὁ Ἑλληνισμὸς πορευόμενοι μαζὶ δίνουν μήνυμα καὶ πρόσκληση στὸν σύγχρονο κόσμο, προσφέροντας τὶς παραδόσεις καὶ τὴν πνευματικὴ κληρονομιά της. Πάντοτε ἡ Ὀρθοδοξία καὶ ὁ Ἑλληνισμὸς ὑπῆρξαν ἑνωμένοι καὶ αὐτὸ δηλώνεται μὲ τὴν σφραγῖδα τοῦ ἑλληνοχριστιανικοῦ πολιτισμοῦ.

Ἡ Ὀρθοδοξία καὶ ὁ Ἑλληνισμὸς δίνουν πάντοτε τὴ δική τους μαρτυρία σὲ ὅλον τὸν κόσμο, προβάλλοντας τὶς πνευματικές τους ἀξίες στὸ δυτικὸ τρόπο

ζωῆς, ὁ ὁποῖος ἀποχαυνώνει τὸ ἀνθρώπινο πρόσωπο καὶ προξενεῖ μία νέα ἀπαξία, τοῦ μηδενισμοῦ καὶ τῆς στείρας λογικῆς.

Ἡ μὲν Ὀρθοδοξία ἐκτὸς ἀπὸ μία μυστηριακὴ ἐκκλησιολογικὴ ἑνότητα, δημιουργεῖ ἕνα συγκροτημένο ἄνθρωπο μὲ ὀρθόδοξο ἦθος. Ὁ δὲ Ἑλληνισμὸς μὲ τὸν

πολιτισμό του προσφέρει ἕνα κοινωνικὸ γίγνεσθαι στὸ σημερινὸ ἄνθρωπο, γιὰ νὰ ξεφύγει ἀπὸ τὸν λαβύρινθο τῶν ἀδιεξόδων ποὺ μαστίζουν τὴν κοινωνία. Ἡ ορθοδοξία προβάλλει τὸν ἐσταυρωμένο Ἰησοῦ Χριστό, ὁ Ἑλληνισμὸς τὴν ἀκρόπολη τῶν ἀξιῶν, τὴ Δημοκρατία μὲ ὅλα τὰ ὑγιῆ στοιχεῖα της. Ἡ Ὀρθοδοξία μὲ τὴν λατρεία της ἑνώνει τὸν πιστὸ μὲ τὸν Θεό, γιὰ νὰ νικήσει τὶς δυνάμεις τῆς ἁμαρτας καὶ νὰ τὸν ὁδηγήσει πλέον στὴ θεία ζωὴ τοῦ καινοῦ κόσμου τοῦ Θεοῦ. Ὁ Ἑλληνισμὸς προβάλλει τὴν ἀρετὴ τοῦ Σωκράτη, τὴν ἠθικὴ τοῦ Πλάτωνα, τὴν ἀνδρεία τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου καὶ τὰ ὑψηλὰ ἰδανικὰ σοφῶν ἀνδρῶν. Καὶ σήμερα ὑπάρχουν πολλοὶ ποὺ ἐπιβουλεύονται τὴν ἀκεραιότητα τῆς Ἑλλάδος, προσβάλλοντας τὴν ἐθνικὴ συνείδησή μας μὲ τὸ νὰ ἀλλοιώνουν τὴν ἑλληνικὴ ἱστορία. Ἐπίσης ἐσωτερικοὶ ἐχθροὶ ποὺ προσβάλλουν τὸ ὀρθόδοξο φρόνημα τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ, προβάλλοντας ξενόφερτα πρότυπα ζωῆς, ἰδέες καὶ δοξασίες ἄλλων χωρῶν. Προσπαθοῦν μὲ ὅλα αὐτὰ νὰ μειώσουν τὴ δύναμη τῆς Ἑλλάδος καὶ νὰ δεσμεύσουν τὴν ἐλευθερία τῆς πίστεως τοῦ λαοῦ. Στὴν Ἑλλάδα γεννήθηκαν ὁ λόγος καὶ ἡ ἐλευθερία καὶ ἡ Ἑλλάδα μεγαλούργησε, γιατί πίστευε σὲ ὑψηλὰ ἰδανικὰ καὶ ἀξίες ποὺ τὴν διέ

κριναν ἀπὸ τὶς ἄλλες χῶρες τοῦ κόσμου. Καὶ σήμερα, ἂν ἀγαπᾶμε τὴν πατρίδα καὶ τὴν Ὀρθοδοξία μας, εἶναι ἀνάγκη νὰ ὑψώσουμε τὴ φωνή μας τόσο σὲ ξένους ἐπιβουλεῖς ὅσο καὶ σ’ ἐκείνους, ποὺ ζητοῦν νὰ σκλαβώσουν τὴ θρησκευτικὴ πίστη μας εἴτε σὲ μία ταυτότητα ἢ σὲ ξενόφερτες παραθρησκεῖες καὶ αἱρέσεις, ποὺ ἀλλοιώνουν τὴν ὀρθόδοξη ἑλληνικὴ παράδοση. Γιατί, εἶναι ἀλήθεια, πὼς ἡ Ὀρθοδοξία καὶ ὁ Ἑλληνισμὸς δέχονται ἀπίστευτο πόλεμο καὶ ἀμφισβήτηση στὴν πατρίδα μας, γεγονὸς ποὺ συνιστᾶ φαινόμενο σαφοῦς παρακμιακοῦ σκοταδισμοῦ. Οἱ ἐκφραστές του προφανῶς δὲν ἔλαβαν ὑπ

ὄψιν τὶς ἐπισημάνσεις ἑνὸς ἐκ τῶν μεγαλυτέρων Ρώσων Θεολόγων τοῦ 20οῦ αἰῶνα, τοῦ π. Γεωργίου Φλορόφσκι, ὁ ὁποῖος διεκήρυττε ὅτι «Ἡ Ὀρθόδοξος

Ἐκκλησία ὑπῆρξεν ὁ θεματοφύλαξ τοῦ Χριστιανικοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ αὐτὸ τὸ δημιουργικὸν πνεῦμα τοῦ Χριστιανικοῦ Ἑλληνισμοῦ πρέπει νὰ  αναζητῶμεν. Ἂς γίνωμεν περισσότερον Ἕλληνες, διὰ νὰ ἀποβῶμεν Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί». Τὶς σωτήριες συνέπειες γιὰ τὸν Ἑλληνισμὸ ἀπὸ τὴν ἐπικράτηση τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ τῆς Ὀρθοδοξίας στὸν ἑλληνικὸ χῶρο ἐπισημαίνει ξεκάθαρα ὁ ἀείμνηστος πολιτικὸς καὶ ἱστορικὸς Παναγιώτης Κανελλόπουλος: «Τὸ θαῦμα ποὺ σήμανε ἡ ἐπικράτηση τοῦ Χριστιανισμοῦ ἔσωσε καὶ τὸ ἑλληνικὸ πνεῦμα. Χωρὶς τὸ πνεῦμα τῆς Ἑλλάδος δὲν θὰ μποροῦσε νὰ διαμορφωθεῖ ὁ κόσμος, ὅπως τὸν ξέρουμε, ἂς ποῦμε ὁ δυτικὸς κόσμος. Ἀλλὰ καὶ χωρὶς τὸν Χριστιανισμὸ τὸ ἑλληνικὸ πνεῦμα θὰ εἶχε ταφεῖ καὶ χαθεῖ κάτω ἀπὸ τὰ ἐρείπια τοῦ ρωμαϊκοῦ κόσμου». Σὲ μιὰ ἐποχή, λοιπόν, ποὺ ὁ Νέος Ἑλληνισμὸς ἀντιμετωπίζει κρίση ταυτότητας, πέρα ἀπὸ τὰ τεχνικά, αἱρετικὰ καὶ κτιστὰ διλήμματα, ἀξίζει νὰ θυμηθοῦμε ὅτι ὁ Ἑλληνισμὸς σώθηκε μέσα στὸν Χριστιανισμὸ καὶ ὁ Χριστιανισμὸς μίλησε ἑλληνικά.

Μόνο ἔτσι ὡς Ἕλληνες Χριστιανοὶ θὰ ἀντιμετωπίσουμε δημιουργικὰ τὴν ψευδῆ διδασκαλία τοῦ νεοπαγανισμοῦ καὶ τῆς «ἀρχαιολατρείας», ἡ ὁποία ἐπιδι

-ώκει νὰ γκρεμίσει τὴν πίστη τῶν Πατέρων μας καὶ τὸ πολιτισμικό μας ὑπόβαθρο καὶ νὰ ἐπιβάλει τὸ δικό της ἰσοπεδωτικὸ «πολιτισμὸ» καὶ βέβαια τὴ νέα πανθρησκεία τῆς σύγχρονης Βαβέλ, στὴν ὁποία δὲν θὰ ὑπάρχει θέση γιὰ τὸν Ἑλληνισμὸ καὶ τὴν Ὀρθοδοξία, γιὰ τὸν ἄνθρωπο, τὴ ζωὴ καὶ τὴν ἐλευθερία του.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Μητροπολίτου Περγάμου Ἰωάννου (Ζηζιού

–

λα), Εὐρωπαϊκὸ πνεῦμα καὶ ἑλληνικὴ Ὀρθο

–

δοξία, περιοδ. Εὐθύνη, τ. 167/1985.

-Ἀρχιμ. Δαμιανοῦ Ζαφείρη, Ἑπτὰ Λόγοι στοὺς

Χαιρετισμούς,

ἐκδ. Ἀποστολικὴ Διακονία,

Ἀθήνα, 1998.

-Ὀρθοδοξία καὶ Ἑλληνισμός. Ἐκδόσεις Ἱ.Μ.

Κουτλουμουσίου, Ἅγιον Ὄρος.

-«Ὀρθόδοξος Παρατηρητής», Περιοδικὸ Ἀρχι

–

επισκοπῆς Βορείου καὶ Νοτίου Ἀμερικῆς, Ἰα

–

νουάριος, 1957.

-Ἰωάννου Δανδουλάκη, Ἑλληνισμὸς καὶ

Ὀρθοδοξία.

-Παναγιώτου Κανελλοπούλου, Ὁ Χριστια

–

νισμὸς καὶ ἡ ἐποχή μας

πηγή

Πορεία Μετανοίας

   

Μέσα στόν ἐτήσιο ἑορταστικό κύκλο, ξεχωριστή θέση κατέχει ὁ κύκλος τῶν κινητῶν ἑορτῶν, πού κέντρο καί σκοπός τους εἶναι τό Πάσχα. Τό διαρκές πέρασμα καί ἡ εἴσοδός μας στήν «καινή ζωή τῆς Βασιλείας». Γιά νά βιωθεῖ ὅμως μέ ἐσωτερικότητα αὐτή ἡ «ἑορτή τῶν ἑορτῶν», εἶναι ἀπαραίτητη καί ἡ κατάλληλη προετοιμασία. Αὐτήν τήν προετοιμασία ἔρχεται νά μᾶς τή διασφαλίσει ἡ εὐλογημένη αὐτή περίοδος τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Ἡ κατανυκτική αὐτή περίοδος ἀποτελεῖ γιά ὅλους τούς πιστούς μοναδική εὐκαιρία καί δυνατότητα γιά πορεία μετανοίας.

Τήν πνευματική πορεία μας τήν χαρακτηρίζει ἡ μετάνοια, πού πρέπει νά εἶναι συνεχής. Καί μετανοῶ σημαίνει ἀλλάζω, ἀλλάζω ὁλοκληρωτικά τή ζωή μου, ἀρνοῦμαι, μέ ὅλη μου τήν καρδιά, τήν ἁμαρτία, ἀλλάζω νοοτροπίες, νιώθω μέ ὅλη μου τήν ὕπαρξη, ὅτι ὁ δρόμος πού ἀκολουθῶ δέν πάει πουθενά καί ψάχνω πλέον καινούριο δρόμο, τό δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς.

Εἰδικότερα δέ τώρα, μέσα στήν περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἔχουμε ἀνάγκη ὅλοι ἀπό ἐντονότερη ἄσκηση μετανοίας. Καλούμαστε τώρα νά καθαρίσουμε τήν ὕπαρξή μας ἀπό κάθε «μολυσμόν σαρκός καί πνεύματος». Καλούμαστε νά διαφοροποιηθοῦμε ἀπό τίς ἁμαρτωλές ἐπιλογές μας, πού εἶναι πάμπολλες. Καλούμαστε νά ἀνασυγκροτηθοῦμε καί νά ἀναγεννηθοῦμε μέ συντονισμένο πνευματικό ἀγώνα, ὥστε νά βροῦν θέση μέσα στήν καρδιά μας, ἡ ἀγάπη, ἡ ἀνεξικακία, ἡ εὐσπλαχνία, ἡ ἐλεημοσύνη, ἡ ὑπομονή, ἡ συγχωρητικότητα καί τέλος ἡ προσευχή. Αὐτά τά κατορθώματα συνιστοῦν τήν πνευματική ζωή καί πορεία τοῦ πιστοῦ.

Τό ζητούμενο λοιπόν εἰδικά τήν περίοδο αὐτή εἶναι ἡ «ἀλλαγή».Ἡ ἀλλαγή τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ἀπαλλαγή τοῦ καθενός μας ἀπό τά πάθη του. Εἶναι ἡ μετάνοια. Καί μετάνοια στή συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ ἡρωική ἀπόφαση ἐπιστροφῆς στήν περιοχή τῆς χάριτος, ἀπό τήν ὁποία ἀποσπᾶται ὁ πιστός, ὅταν ἀκολουθεῖ «τό ἴδιον θέλημα». Εἶναι ἡ πράξη πού μαρτυρεῖ τήν ἀλλαγή πορείας καί δηλώνει τήν ἐπιστροφή στήν «παραδείσια σχέση». Εἶναι τό «γνῶθι σ΄ αὑτόν». Καί ἡ γνώση τοῦ ἑαυτοῦ μας συνδέεται ἄμεσα μέ τή γνώση τοῦ Θεοῦ. «Οἱ βουλόμενοι» τήν πνευματική πορεία «εἰσέλθετε». «Ἰδού καιρός εὐπρόσδεκτος, ἰδού καιρός μετανοίας».

Τό πρῶτο, λοιπόν, πού πρέπει νά προσέξουμε καί σήμερα καί αὔριο καί ὅλες τίς ἡμέρες, ἰδιαίτερα αὐτήν τήν περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, εἶναι νά εἴμαστε τίμιοι μέ τόν Θεό. Ν’ ἀφήσουμε κατά μέρος τίς ὑποκρισίες μας, ν’ ἀφήσουμε κατά μέρος τίς δικαιολογίες μας, ν’ ἀφήσουμε κατά μέρος ὅλα αὐτά τά δέν γίνεται, δέν μπορῶ, ὅτι εἶναι ἀλλιῶς τώρα τά πράγματα. Τίποτε. Αὐτά ὅλα εἶναι δικαιολογίες. Αὐτά ὅλα εἶναι καμώματα. Αὐτά ὅλα εἶναι ἀνθρώπινες πονηριές. Ὁ Θεός θέλει τίμιο ἄνθρωπο.

Δέν μπορεῖς; Ὅσο μπορεῖς.

Νά βάλουμε κάτω τόν ἑαυτό μας καί νά σταθοῦμε ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Ὅ,τι κι ἄν εἴμαστε, ἐφόσον ζοῦμε καί εἶναι ἀνοικτά τά μάτια μας καί ἔχουμε μιά ἐπαφή, μιά ἐπικοινωνία μέ τόν Θεό καί μποροῦμε νά ποῦμε ἕνα «Κύριε ἐλέησον», ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ θά μᾶς κάνει ἁγίους. Ἐκεῖνο πού ἐμποδίζει τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, ἐκεῖνο πού πειράζει εἶναι τά καμώματα τά ἀνθρώπινα, οἱ δικαιολογίες, οἱ προφάσεις καί ὅλες αὐτές οἱ κουτοπονηριές.

Στούς καιρούς μας βλέπουμε νά βρίσκεται σέ μιά ἔξαρση τό φαινόμενο νά τρέχουν οἱ ἄνθρωποι στούς ψυχολόγους, γιά νά βοηθηθοῦν. Ἀλλά ἡ Ἐκκλησία μας μέ τό ἰδιαίτερο χάρισμα τοῦ πνευματικοῦ, μέ τήν ἰδιαίτερη χάρη τοῦ μυστηρίου τῆς ἐξομολογήσεως, εἶναι ὁ πραγματικός ψυχολόγος, πού μπορεῖ νά ἀγγίξει τό βάθος τῆς ψυχῆς, καί ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ μπορεῖ νά εἰσέλθει στήν ψυχή, νά εἰσχωρήσει, νά παρηγορήσει, νά ἀπαλύνει τά τραύματα καί νά ἐπουλώσει τίς πληγές, πού δημιουργεῖ ἡ ἁμαρτία.

Μόνο τότε μπορεῖ νά προέλθει ἡ πραγματική θεραπεία τῆς ψυχῆς καί νά νιώσει ἀληθινή ἀνακούφιση καί παρηγοριά.Ἡ ἐξομολόγηση μᾶς δίνει τή δύναμη νά γίνουμε ζωντανά μέλη τῆς Ἐκκλησίας καί νά συνεχίσουμε μιά ὄντως καθαρή χριστιανική ζωή. Ὁ ἄνθρωπος, πού ἀναγεννήθηκε καί χαριτώθηκε ἀπό τήν ἐνέργεια τοῦ μυστηρίου τῆς ἐξομολογήσεως, γίνεται εὐλογία γιά τό ἄμεσο καί εὐρύτερο περιβάλλον του. Γίνεται εὐεργετικός καί ὠφέλιμος γιά ὅλους.

Μιά φανέρωση τῆς εὐλογίας τοῦ Θεοῦ καί δοξάζεται τό ὄνομά Του διά τοῦ ἀνθρώπου αὐτοῦ. Εἶναι ὡραία καί εὐχάριστη ἡ ἐκκλησιαστική ζωή μέ τίς ποικίλες γιορτές, πού σημαδεύουν καί ἀνανεώνουν τή ζωή. Καί ἡ ζωή δέν εἶναι καί δέν πρέπει νά εἶναι ρουτίνα, συμβατικότητα, ἀλλά ἐνσυνείδητη βίωση τῶν γεγονότων, πού καθιστοῦν τήν ὕπαρξή μας ζωντανή καί δημιουργική. Ὅσοι βιώνουν τήν ἐκκλησιαστική ζωή, μάλιστα στή ζῶσα Ἐνορία, βιώνουν τήν ἀληθινή κοινωνική ζωή μέσα στόν πολυμορφισμό τῶν διαπροσωπικῶν ἐνοριακῶν σχέσεων. Και σήμερα ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀνάγκη αὐτή τήν ἐπικοινωνία σέ μία ἐποχή ἀποξένωσης καί ἀπομόνωσης.

Οἱ γιορτές δημιουργοῦν εὐκαιρίες ψυχικῆς ἀνανέωσης καί μέ νέες διαθέσεις συνεχίζεται ἡ πορεία τῆς ζωῆς. Ἰδιαίτερα ἡ περίοδος τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς μᾶς στρέφει πρός τόν ἔσω ἄνθρωπο γιά μία ἐσωτερική κάθαρση. Καί αὐτή ἡ πνευματική κάθαρση χαρίζει τήν πνευματική Ἀνάσταση. Ὁ ἀναστημένος ἐσωτερικά ἄνθρωπος βλέπει τή ζωή μέ τό ὑπέρλαμπρο φῶς τῆς Ἀναστάσεως.

Πρωτ. Ἀναστασίου Παρούτογλου

Γεν. Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Λαγκαδᾶ, Λητῆς καί Ρεντίνης

πηγή : Ὀρθόδοξα Μηνύματα

Περιοδική Ἔκδοση Ἱερᾶς Μητροπόλεως Λαγκαδᾶ, Λητῆς καί Ρεντίνης

πηγή

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ

Ἀναστασίου Παρούτογλου

            Πρωτοπρεσβυτέρου

           Δύο  εἶναι οἱ  βάσεις  πάνω  στὶς  ὁποῖες  ἔχει  στηριχθεῖ ὁ ἑλληνικὸς πολιτισμὸς διὰ  μέσου   τῶν  αἰώνων. Ἡ  μία  εἶναι  ἡ ἀρχαία ἑλληνικὴ σκέψη καὶ γραμματεία καὶ ἡ ἄλλη εἶναι ἡ ὀρθόδοξη χριστιανικὴ πίστη, παράδοση καὶ θεολογία. Ἡ σχέση ἀνάμεσα σὲ αὐτοὺς τοὺς δύο τρόπους σκέψης καὶ ζωῆς, τὸν ἑλληνικὸ καὶ τὸν χριστιανικό, ξεκίνησε ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμή, ποὺ τὸ εὐαγγελικὸ κήρυγμα τῶν Ἀποστόλων βγῆκε ἀπὸ τὰ ἀρχικὰ ἰουδαϊκά του ὅρια, γιὰ νὰ ἐξαπλωθεῖ σὲ ὁλόκληρο τὸν ρωμαϊκὸ κόσμο. Ἡ ἑλληνιστικὴ κοινὴ ἦταν ἡ γλώσσα, ποὺ ἔγινε τὸ ἀναντικατάστατο ὄχημα γιὰ τὴν  πρώτη  αὐτὴ μετάδοση καὶ ἐξάπλωση τοῦ χριστιανισμοῦ.

            Ἀπὸ τότε μέχρι σήμερα οἱ δύο αὐτοί, ἀρχικὰ ξένοι καὶ ἀντιφατικοὶ μεταξύ τους τρόποι σκέψης καὶ ζωῆς, βρῆκαν πολὺ περισσότερα κοινὰ σημεῖα ἀπὸ ὅσα φαίνονταν στὴν ἀρχή. Ἔχουν συνδεθεῖ τόσο ἄρρηκτα μεταξύ τους, ὥστε μέχρι μόλις πρὶν ἀπὸ λίγες δεκαετίες, ἐθεωρεῖτο ἀδιανόητο νὰ ἀποκαλεῖται κάποιος Ἕλληνας ἢ νὰ χαρακτηριστεῖ ἑλληνικὴ μία πολιτιστικὴ δημιουργία, ἕνα κείμενο ἢ μία εἰκόνα, ἐὰν δὲν εἶχε ἄμεση σχέση, ἀναφορὰ καὶ προέλευση ἀπὸ τὸν ἑλληνορθόδοξο τρόπο σκέψης, ἀπὸ τὴν ἑλληνορθόδοξη παράδοση.

            Τὸ ἑλληνικὸ σύνταγμα ἀναγνωρίζει τὴ θρησκεία τῆς Ἀνατολικῆς Ὀρθόδοξης Χριστιανικῆς Ἐκκλησίας ὡς τὴν ἐπίσημη καὶ ἐπικρατοῦσα θρησκεία στὴ χώρα μας. Στὴν Ἑλλάδα δηλαδὴ ὑπάρχει μὲν ἀνεξιθρησκία, ἀλλὰ ὑπάρχει καὶ ἐπίσημα ἀναγνωρισμένη ἐπικρατοῦσα θρησκεία, τὴν ὁποία τὸ κράτος ἔχει δεσμευθεῖ νὰ προστατεύει ὡς παράδοση τοῦ ἔθνους, ὡς ἀναπόσπαστο συστατικὸ στοιχεῖο τοῦ ἔθνους. Αὐτὸ δὲν εἶναι ἁπλῶς ἕνα νομικὰ κατοχυρωμένο καθεστώς, οὔτε βασίζεται ἀποκλειστικὰ στὸ ποσοστὸ τοῦ ὀρθόδοξου χριστιανικοῦ θρησκεύματος στὸν ἑλληνικὸ πληθυσμό. Ἀλλὰ εἶναι ἀποτέλεσμα πολλῶν αἰώνων ἱστορίας τοῦ ἑλληνισμοῦ καὶ τοῦ πολιτισμοῦ του καὶ ἡ ἑλληνορθοδοξία ἔχει ἐμπεδωθεῖ στὸ διάβα τῶν αἰώνων ὡς ἀδιάσπαστη ὑπαρξιακὴ ὀντότητα. Ὁ Ἕλληνας ξέρει νὰ ἀγαπᾶ τὴν ὀρθόδοξη πατρίδα του, νὰ τὴν ὑπερασπίζεται καὶ νὰ δίνει ἀκόμη καὶ τὴ ζωή του γι’  αὐτήν.

            Ἡ ἔννοια τῆς πατρίδας εἶναι συνυφασμένη μὲ τὴν ἔννοια τῆς θρησκείας, διότι σ’ αὐτὴν ὑπάρχουν τὰ ἱερὰ καὶ ὅσια τῆς πίστεώς μας. Ἀκόμη καὶ οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας ἔδιναν μία ἱερότητα στὴν ἔννοια τῆς πατρίδος καὶ αὐτὸ τὸ τονίζει ὁ σοφὸς Σωκράτης: «Μητρός τε καὶ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτερον ἐστὶν ἡ πατρὶς καὶ σεμνότερον καὶ ἁγιώτερον…» (Καὶ ἀπὸ τὴ μητέρα καὶ ἀπὸ τὸν πατέρα κι ὅλους γενικά τους ἄλλους προγόνους πιὸ πολύτιμο ἀγαθὸ εἶναι ἡ πατρίδα καὶ πιὸ σεβαστὸ καὶ πιὸ ἱερό…). Ὁ δὲ στρατηγὸς Μακρυγιάννης στὰ ἀπομνημονεύματά του ἔγραφε: « Γλυκύτερον πράγμα δὲν εἶναι ἄλλο ἀπὸ τὴν πατρίδα καὶ τὴν θρησκεία». Καὶ ὁ Κωστὴς Παλαμᾶς γράφει μὲ τόλμη: «Δὲν ζεῖ χωρὶς πατρίδα ἡ ἀνθρώπινη ψυχή».

            Εἶναι γεγονὸς ἀναμφισβήτητο ὅτι στὴν πατρίδα ἐμπιστευόμαστε τὴ ζωή μας, τὴ ζωὴ τῶν παιδιῶν μας, τὴν τιμή μας, τὰ ἱερὰ καὶ τὰ ὅσιά μας. Γι’ αὐτὸ εἶναι ἀνάγκη νὰ ἀγαπᾶμε τὴν πατρίδα μας καὶ νὰ ἔχουμε ἐθνικὴ συνείδηση. Διότι ἡ ἐθνικὴ συνείδηση δηλώνει κοινοὺς ἀγῶνες, κοινὴ γλώσσα καὶ θρησκεία καὶ κοινὲς παραδόσεις.

            Ἡ ἐθνικὴ καὶ ἡ θρησκευτικὴ συνείδηση πρέπει νὰ πορεύονται μαζί, ὅπως ἡ ἑνότητα ἑνὸς ἔθνους καὶ ἡ πίστη στὸ Θεό, ἡ ἀρετὴ καὶ τὸ θεῖο. Καὶ οἱ δύο μαζὶ ὁδηγοῦν στὴν ὁμόνοια ἑνὸς ἔθνους. Τὸ παρελθὸν τῆς Ἑλλάδος εἶναι λαμπρὸ μὲ τὶς ἡρωικὲς μορφές της, ποὺ τὴν διέκριναν ἀπὸ ὅλα τὰ ἔθνη τοῦ κόσμου. Οἱ ἱερὲς παραδόσεις ἐξυψώνουν τὴν ἐθνικὴ συνείδηση γιὰ νέους ἀγῶνες καὶ θυσίες.

            Ἡ πίστη στὰ ὑψηλὰ ἰδανικὰ ἐμπνέει τὸ πνεῦμα τῆς ἅμιλλας, τῆς ἑνότητας καὶ συνεργασίας ποὺ ξυπνᾶ τὸν Ἕλληνα ἀπὸ τὸν λήθαργο τῆς ἀδιαφορίας καὶ τῆς ἀτομικῆς εὐμάρειας. Ἂς ξεχάσουμε τοὺς φανατισμούς μας, τὶς μισαλλοδοξίες, τὶς ἀδικίες καὶ τὰ μίση ποὺ διασποῦν τὴν ἑνότητά μας, διότι ἡ ἑλληνικὴ ἱστορία μᾶς ἔχει διδάξει ὅτι τίποτε καλὸ δὲν ἔχουμε ἐπιτύχει μὲ τὶς διχόνοιες. Ὅπως προέτρεπε ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης τοὺς Ἕλληνες, «νά’ στε μονιασμένοι».

            Ἀλλὰ καὶ ἡ Ὀρθοδοξία ἦταν πάντοτε παράγοντας ἑνότητας, εἰρήνης καὶ συμφιλιώσεως τῶν Ἑλλήνων, διότι κηρύττει τὴν ἐλευθερία καὶ τὴν ἀγάπη μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων. Βλέπει τὸ ἀνθρώπινο πρόσωπο ὡς εἰκόνα τοῦ Θεοῦ καὶ τὸ σέβεται προσφέροντάς του τὰ ὑψηλὰ ἰδανικὰ καὶ τὶς θεανθρώπινες ἀξίες τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ἡ Ὀρθοδοξία στοχεύει νὰ δημιουργήσει ὥριμους καὶ ὑπεύθυνους ἀνθρώπους μὲ ὑψηλοὺς σκοπούς, ὥστε νὰ συμβάλλουν γιὰ μία καλύτερη κοινωνία, ἡ ὁποία νὰ ἐμφορεῖται ἀπὸ τὶς ἀξίες τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς ἀγάπης.

            Ὡς ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ ἔχουμε τὴν προσωπικὴ εὐθύνη γιὰ ὀρθόδοξο καὶ ἑλληνικὸ ἦθος. Καὶ τὰ δύο μαζὶ νὰ συμπορεύονται καὶ νὰ κατευθύνουν τὴν ψυχὴ τοῦ Ἕλληνα σὲ νέους ἀγῶνες καὶ θυσίες. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες εἶχαν ἀναπτύξει σὲ μεγάλο βαθμὸ τὴ μεγάλη ἀξία τῆς θρησκείας καὶ τῆς πατρίδος.

                        Μπορεῖ νὰ αἰσθανόμαστε ἀδύναμοι μπροστὰ στὶς δυνάμεις τῶν μεγάλων ἐθνῶν, στὶς ὑπεράριθμες στρατιὲς ἄλλων χωρῶν, ἀλλὰ ἂς μὴν ξεχνᾶμε ὅτι 12.000 στρατιῶτες ποὺ εἶχαν μείνει στὰ τείχη τῆς Κωνσταντινούπολης μὲ τὸν πατριάρχη Σέργιο καὶ τὸ στρατηγὸ Βῶνο πολέμησαν τὶς μυριάδες τῶν Περσῶν καὶ τῶν Ἀβάρων, ποὺ κτυποῦσαν ἀλύπητα τὰ φρούρια τῆς Κωνσταντινούπολης ἀπὸ ξηρὰ καὶ θάλασσα. Ἡ νίκη τῶν βαρβάρων ἦταν σίγουρη, ἀλλὰ δὲν εἶχαν ὑπολογίσει τὴν πίστη τῶν ὀλιγάριθμων Χριστιανῶν. Ἡ Παναγία ἔκανε  τὸ θαῦμα Της καὶ ὡς Στρατηγὸς διηύθυνε τὸ στράτευμα, προσθέτοντας τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ καὶ κατατροπώνοντας τὶς ἐχθρικὲς δυνάμεις τῶν Περσῶν καὶ τῶν Ἀβάρων. Ἡ δύναμή μας εἶναι ἡ πίστη μας στὸν Θεὸ καὶ τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο, ἡ ὁποία ὡς Ὑπέρμαχος Στρατηγὸς θὰ ὁδηγήσει τὴν Ὀρθοδοξία καὶ τὴ μικρὴ Ἑλλάδα καὶ σὲ ἄλλα θαύματα, ἀρκεῖ ἐμεῖς νὰ εἴμαστε σταθεροὶ στὴν πίστη καὶ στὰ ἰδανικά μας.

            Ἡ Ὀρθοδοξία καὶ ὁ Ἑλληνισμὸς πορευόμενοι μαζὶ δίνουν μήνυμα καὶ πρόσκληση στὸν σύγχρονο κόσμο, προσφέροντας τὶς παραδόσεις καὶ τὴν πνευματικὴ κληρονομιά της. Πάντοτε ἡ Ὀρθοδοξία καὶ ὁ Ἑλληνισμὸς ὑπῆρξαν ἑνωμένοι καὶ αὐτὸ δηλώνεται μὲ τὴν σφραγίδα τοῦ ἑλληνοχριστιανικοῦ πολιτισμοῦ.

            Ἡ Ὀρθοδοξία καὶ ὁ Ἑλληνισμὸς δίνουν πάντοτε τὴ δική τους μαρτυρία σὲ ὅλον τὸν κόσμο, προβάλλοντας τὶς πνευματικές τους ἀξίες στὸ δυτικὸ τρόπο ζωῆς, ὁ ὁποῖος ἀποχαυνώνει τὸ ἀνθρώπινο πρόσωπο καὶ προξενεῖ μία νέα ἀπαξία, τοῦ μηδενισμοῦ καὶ τῆς στείρας λογικῆς. Ἡ μὲν Ὀρθοδοξία ἐκτὸς ἀπὸ μία μυστηριακὴ ἐκκλησιολογικὴ ἑνότητα, δημιουργεῖ ἕνα συγκροτημένο ἄνθρωπο μὲ ὀρθόδοξο ἦθος. Ὁ δὲ Ἑλληνισμὸς μὲ τὸν πολιτισμὸ τοῦ προσφέρει ἕνα κοινωνικὸ γίγνεσθαι στὸ σημερινὸ ἄνθρωπο, γιὰ νὰ ξεφύγει ἀπὸ τὸ λαβύρινθο τῶν ἀδιεξόδων ποὺ μαστίζουν τὴν κοινωνία. Ἡ Ὀρθοδοξία προβάλλει τὸν ἐσταυρωμένο Ἰησοῦ Χριστό, ὁ Ἑλληνισμὸς τὴν ἀκρόπολη τῶν ἀξιῶν, τὴ Δημοκρατία μὲ ὅλα τὰ ὑγιῆ στοιχεῖα της. Ἡ Ὀρθοδοξία μὲ τὴν λατρεία της ἑνώνει τὸν πιστὸ μὲ τὸν Θεό, γιὰ νὰ νικήσει τὶς δυνάμεις τῆς ἁμαρτίας καὶ νὰ τὸν ὁδηγήσει πλέον στὴ θεία ζωὴ τοῦ καινοῦ κόσμου τοῦ Θεοῦ. Ὁ Ἑλληνισμὸς προβάλλει τὴν ἀρετὴ τοῦ Σωκράτη, τὴν ἠθική του Πλάτωνα, τὴν ἀνδρεία τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου καὶ τὰ ὑψηλὰ ἰδανικὰ σοφῶν ἀνδρῶν.

            Καὶ σήμερα ὑπάρχουν πολλοὶ ποὺ ἐπιβουλεύονται τὴν ἀκεραιότητα τῆς Ἑλλάδος, προσβάλλοντας τὴν ἐθνικὴ συνείδησή μας μὲ τὸ νὰ ἀλλοιώνουν τὴν ἑλληνικὴ ἱστορία. Ἐπίσης ἐσωτερικοὶ ἐχθροὶ ποὺ προσβάλλουν τὸ ὀρθόδοξο φρόνημα τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ, προβάλλοντας ξενόφερτα πρότυπα ζωῆς, ἰδέες καὶ δοξασίες ἄλλων χωρῶν. Προσπαθοῦν μὲ ὅλα αὐτὰ νὰ μειώσουν τὴ δύναμη τῆς Ἑλλάδος καὶ νὰ δεσμεύσουν τὴν ἐλευθερία τῆς πίστεως τοῦ λαοῦ. Στὴν Ἑλλάδα γεννήθηκαν ὁ λόγος καὶ ἡ ἐλευθερία καὶ ἡ Ἑλλάδα μεγαλούργησε, γιατί πίστευε σὲ ὑψηλὰ ἰδανικὰ καὶ ἀξίες ποὺ τὴν διέκριναν ἀπὸ τὶς ἄλλες χῶρες τοῦ κόσμου. Καὶ σήμερα, ἂν ἀγαπᾶμε τὴν πατρίδα καὶ τὴν Ὀρθοδοξία μας, εἶναι ἀνάγκη νὰ ὑψώσουμε τὴ φωνή μας τόσο σὲ ξένους ἐπιβουλεῖς ὅσο καὶ σ’ ἐκείνους, ποὺ ζητοῦν νὰ σκλαβώσουν τὴ θρησκευτικὴ πίστη μας εἴτε σὲ μία ταυτότητα ἢ σὲ ξενόφερτες παραθρησκεῖες καὶ αἱρέσεις, ποὺ ἀλλοιώνουν τὴν ὀρθόδοξη ἑλληνικὴ παράδοση.

            Γιατί, εἶναι ἀλήθεια, πὼς ἡ Ὀρθοδοξία καὶ ὁ Ἑλληνισμὸς δέχονται ἀπίστευτο πόλεμο καὶ ἀμφισβήτηση στὴν πατρίδα μας, γεγονὸς ποὺ συνιστᾶ φαινόμενο σαφοῦς παρακμιακοῦ σκοταδισμοῦ. Οἱ ἐκφραστές του προφανῶς δὲν ἔλαβαν ὑπ’ὄψιν τὶς ἐπισημάνσεις ἑνὸς ἐκ τῶν μεγαλυτέρων Ρώσων Θεολόγων τοῦ 20οῦ αἰώνα, τοῦ π. Γεωργίου Φλορόφσκι, ὁ ὁποῖος διεκήρυττε ὅτι «Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ὑπῆρξεν ὁ θεματοφύλαξ τοῦ Χριστιανικοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ αὐτὸ τὸ δημιουργικὸν πνεῦμα τοῦ Χριστιανικοῦ Ἑλληνισμοῦ πρέπει νὰ ἀναζητῶμεν. Ἂς γίνωμεν περισσότερον Ἕλληνες, διὰ νὰ ἀποβῶμεν Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί».

            Τὶς σωτήριες συνέπειες γιὰ τὸν Ἑλληνισμὸ ἀπὸ τὴν ἐπικράτηση τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ τῆς Ὀρθοδοξίας στὸν ἑλληνικὸ χῶρο ἐπισημαίνει ξεκάθαρα ὁ ἀείμνηστος  πολιτικὸς καὶ ἱστορικὸς Παναγιώτης Κανελλόπουλος: «Τὸ θαῦμα ποὺ σήμανε ἡ ἐπικράτηση τοῦ Χριστιανισμοῦ ἔσωσε καὶ τὸ ἑλληνικὸ πνεῦμα. Χωρὶς τὸ πνεῦμα τῆς Ἑλλάδος δὲν θὰ μποροῦσε νὰ διαμορφωθεῖ ὁ κόσμος, ὅπως τὸν ξέρουμε, ἂς ποῦμε ὁ δυτικὸς κόσμος. Ἀλλὰ καὶ χωρὶς τὸν Χριστιανισμὸ τὸ ἑλληνικὸ πνεῦμα θὰ εἶχε ταφεῖ καὶ χαθεῖ κάτω ἀπὸ τὰ ἐρείπια τοῦ ρωμαϊκοῦ κόσμου».

            Σὲ μιὰ ἐποχή, λοιπόν, ποὺ ὁ Νέος Ἑλληνισμὸς ἀντιμετωπίζει  κρίση ταυτότητας, πέρα ἀπὸ τὰ τεχνικά, αἱρετικὰ καὶ κτιστὰ διλήμματα, ἀξίζει νὰ θυμηθοῦμε ὅτι ὁ Ἑλληνισμὸς σώθηκε μέσα στὸν Χριστιανισμὸ καὶ ὁ Χριστιανισμὸς μίλησε ἑλληνικά.

            Μόνο ἔτσι ὡς Ἕλληνες Χριστιανοὶ θὰ ἀντιμετωπίσουμε δημιουργικὰ τὴν ψευδῆ διδασκαλία τοῦ νεοπαγανισμοῦ καὶ τῆς «ἀρχαιολατρείας», ἡ ὁποία ἐπιδιώκει νὰ γκρεμίσει τὴν πίστη τῶν Πατέρων μας καὶ τὸ πολιτισμικό μας ὑπόβαθρο καὶ νὰ ἐπιβάλει τὸ δικό της ἰσοπεδωτικὸ «πολιτισμὸ» καὶ βέβαια τὴ νέα πανθρησκεία τῆς σύγχρονης Βαβέλ, στὴν ὁποία δὲν θὰ ὑπάρχει θέση γιὰ τὸν Ἑλληνισμὸ καὶ τὴν Ὀρθοδοξία, γιὰ τὸν ἄνθρωπο, τὴ ζωὴ καὶ τὴν ἐλευθερία του.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Μητροπολίτου Περγάμου Ἰωάννου (Ζηζιούλα), Εὐρωπαϊκὸ πνεῦμα καὶ ἑλληνικὴ Ὀρθοδοξία, περιοδ. Εὐθύνη, τ. 167/1985.

-Ἀρχιμ. Δαμιανοῦ Ζαφείρη, Ἑπτὰ Λόγοι στοὺς Χαιρετισμούς, ἐκδ. Ἀποστολικὴ Διακονία, Ἀθήνα, 1998.

 -Ὀρθοδοξία καὶ Ἑλληνισμός. Ἐκδόσεις Ἱ.Μ. Κουτλουμουσίου, Ἅγιον Ὄρος.

-«Ὀρθόδοξος Παρατηρητής», Περιοδικὸ Ἀρχιεπισκοπῆς Βορείου καὶ Νοτίου Ἀμερικῆς, Ἰανουάριος, 1957.

-Ἰωάννου Δανδουλάκη, Ἑλληνισμὸς καὶ Ὀρθοδοξία.

-Παναγιώτου Κανελλοπούλου, Ὁ Χριστιανισμὸς καὶ ἡ ἐποχή μας.

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ‘Ἐρῶ’ , ΙΒ΄ ΤΕΥΧΟΣ, ΟΚΤ.-ΔΕΚ. 2012

πηγή

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ* Πρωτοπρεσβυτέρου Ἀναστασίου Παρούτογλου

                   

Ἕνα τραγούδι τοῦ Κατηχητικοῦ εὔστοχα λέγει:

«Τοῦτο τὸ σπίτι τὸ μικρὸ ποὺ βλέπετε, διαβάτες,

μὲ τὰ ἀνοιχτὰ παράθυρα καὶ τὰ ζωηρὰ λουλούδια,

δὲν εἶναι μόνο σπίτι, εἶναι καὶ σπιτικό.

Τοῦτο τὸ σπίτι τὸ μικρὸ ποὺ βλέπετε, διαβάτες,

ἔχει μαννούλα τρυφερή, πατέρα στοργικό.

Ἔχει παιδιὰ ποὺ ἔθρεψε ἀπὸ μικρὰ ἡ ἀγάπη

μέσα σ’ αὐτὸ τὸ σπίτι ποὺ ‘ναι καὶ σπιτικό.

Τοῦτο τὸ σπίτι τὸ μικρὸ ποὺ βλέπετε, διαβάτες,

ἔχει γωνιὰ γιὰ τὴ γιαγιά, γωνιὰ γιὰ τὸν παππού.

Ἔχει ἱστορίες γιὰ παιδιά, εὐχὲς νὰ τὸ στηρίζουν,

νὰ ‘ναι ὄχι μόνο σπίτι, ἀλλὰ καὶ σπιτικό.

Χρόνια τώρα τὸ φτιάχνουνε ἡ πίστη κι ἡ ἀγάπη.

Χρόνια τώρα προσεύχεται γονατιστὴ ἡ ἐλπίδα,

νὰ ‘ναι ὄχι μόνο σπίτι, ἀλλὰ καὶ σπιτικό.»

 Ἡ ὡραιότερη ἀνθρώπινη φωλιὰ εἶναι ὁ πανάρχαιος καὶ ἱερὸς θεσμὸς τῆς οἰκογενείας. Φωλιὰ στὴν ὁποία ὁ ἄνθρωπος ξεκουράζεται, ἀναπτύσσεται καὶ δημιουργεῖ. Ξεκίνημα τῆς οἰκογένειας καὶ ρίζα της εἶναι ὁ θεσμὸς τοῦ γάμου. Μυστήριο θεοσύστατο καὶ μέγα.

 Ἡ οἰκογένεια εἶναι ἀπὸ τὰ ὡραιότερα κύτταρα τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου. Εἶναι κύτταρο δημιουργίας καὶ διαιωνίσεως τῆς ζωῆς. Ἡ ἀτμόσφαιρα τῆς οἰκογενείας εἶναι ἡ φυσικὴ ὀξυγονοῦχος ἀτμόσφαιρα κάθε φυσιολογικοῦ ἀνθρώπου. Ἐντός της οἱ πνευματικοὶ πνεύμονες ἀναπνέουν καθαρὰ καὶ ἡ ζωὴ κυλᾶ ὄμορφα.

 Τὸ ξέφρενο πνεῦμα τῆς ἐποχῆς μας ὅμως ἔχει δυσμενῶς ἐπηρεάσει καὶ τὸν ὡραῖο καὶ πανανθρώπινο θεσμὸ τῆς οἰκογενείας. Οἱ ἰδέες, οἱ αὐτόχρημα ἐγκληματικὲς γιὰ τὴν ἀνθρώπινη εὐτυχία, περὶ ἐλευθέρων διαβιώσεων καὶ περὶ πρωΐμων καὶ ἀνωρίμων χειραφετήσεων τῶν παιδιῶν ἀπὸ κάθε πατρικὴ καὶ μητρικὴ κηδεμονία ἔχουν κτυπήσει ἀνελέητα τὸν θεσμὸ τῆς οἰκογενείας σὲ ἄλλους λαούς, χωρὶς νὰ λείπουν καὶ περιπτώσεις ἐπιδράσεώς τους στὴ ἄλλοτε «συντηρητική» καὶ μονιασμένη οἰκογένεια.

 Πολλὲς ἀπὸ τὶς ἰδέες τῶν ἡμερῶν μας δὲν προάγουν, δυστυχῶς, τὸν ἀνθρώπινο βίο, δὲν τὸν ἀναπτύσσουν, δὲν τὸν ἀνορθώνουν, ἀλλὰ μᾶλλον τὸν ὑπονομεύουν, τὸν ὑποσκάπτουν καὶ πάμπολλες φορὲς τὸν κατακρημνίζουν.

 Ὅπως ὁ ἀνθρώπινος βίος, ποὺ μοιάζει μ’ ἕνα οἰκοδόμημα, ἔχει ἀνάγκη γερῆς θεμελιώσεως, γιὰ νὰ ἀντέχει στὶς καταιγίδες τῆς ζωῆς, ἔτσι ἡ οἰκογένεια, ποὺ εἶναι καὶ αὐτὴ ἕνα ἀνθρώπινο οἰκοδόμημα, ἔχει ἀνάγκη γερῶν θεμελίων γιὰ νὰ διατηρεῖται ἀρραγὴς καὶ ἀτράνταχτη πάνω στὶς δυσκολίες τῆς ζωῆς.

 Ἡ οἰκογένεια στὸν δικό μας ἑλληνορθόδοξο χῶρο δὲν εἶναι ἁπλὴ συμβίωση, ἀναγκαία καὶ χρήσιμη. Ὑπερβαίνει κατὰ πολὺ τὰ κοινὰ μέτρα ποὺ ἰσχύουν γιὰ τοὺς λαούς. Ἡ δική μας οἰκογένεια εἶναι «ἡ σκηνὴ τοῦ Θεοῦ μετὰ τῶν ἀνθρώπων». Στηριγμένη πάντοτε στὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ διὰ τῶν εὐχῶν τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀποτελεῖ «μυστήριον μέγα» καὶ τροφοδοτεῖ, ζωογονεῖ τὸ Ἔθνος μας διαχρονικῶς στὴν πορεία του.

Ἡ παραδοσιακὴ ἑλληνορθόδοξη οἰκογένεια ἐνέπνευσε ποιητές, ζωγράφους, πεζογράφους, οἱ ὁποῖοι διεζωγράφισαν τὸ ἰδανικό της κάλλος.

          Ἡ ἑλληνορθόδοξη οἰκογένεια στήνεται πάντοτε μὲ τὴν εὐχὴ τῶν γονέων καὶ τὴν εὐλογία τῆς Ἐκκλησίας μας, γι’ αὐτὸ καὶ εἶναι ἁγία. Δὲν ἀνοίγεται σπιτικὸ μὲ τυχάρπαστους ἀνθρώπους, μὲ ἐπιπόλαιες ἐπιλογὲς πεζοδρομιακές. Σκέψη,  σύνεση,  προσευχὴ καὶ ἱεροπρέπεια συνοδεύουν κάθε κίνηση τῶν ἀνθρώπων, ποὺ ἐμπλέκονται στὴ διαδικασία αὐτή.

Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Θεὸς εὐδοκεῖ, γι’ αὐτὸ καὶ εὐλογεῖ καὶ χαμογελᾶ στὸ νέο σπιτικό. Ὁ δὲ γάμος ἀποτελεῖ καὶ ὡς Μυστήριο καὶ ὡς παραδοσιακὴ τελετὴ μὲ τὰ σεμνὰ ἤθη καὶ ἔθιμά του, σταθμὸ σημαντικὸ καὶ γιὰ τὴν κοινωνικὴ ὁμάδα (γειτονιά, χωριό) ἐν μέσῳ τῆς ὁποίας συντελεῖται. Ὅλοι δραστηριοποιοῦνται, μικροὶ — μεγάλοι, μὲ τὶς εὐχές, τὶς ἐπισκέψεις, τὰ δῶρα, τὰ νοικοκυρέματά τους, μὲ τὴν ἐκδήλωση τῆς εἰλικρινοῦς χαρᾶς τους νὰ συμμετάσχουν στὸ γενονὸς τῆς οἰκοδομῆς μιᾶς νέας κατ’ οἶκον Ἐκκλησίας. 

          Στὴν παραδοσιακὴ ἑλληνορθόδοξη οἰκογένεια συνυπάρχουν κατὰ κανόνα τρεῖς γενεὲς ἀνθρώπων ὑπὸ τὴν αὐτὴν στέγην, ἁρμονικά, προγραμματισμένα, εὐλογημένα: ὁ παπποῦς καὶ ἡ γιαγιά, ὁ πατέρας καὶ ἡ μητέρα, τὰ παιδιά. Ποῦ λόγος γιὰ «χάσμα γενεῶν»! Κι αὐτὸ ἀκριβῶς εἶναι τὸ θαυμαστὸ ἐπίτευγμα τῆς οἰκογενείας, ὅτι συναρμόζει τόσο διαφορετικὲς ἡλικίες, χωρὶς νὰ συγχέονται οἱ διακριτοὶ ρόλοι κάθε μέλους.

          Ἡ  πολυμελὴς σύνθεση τῆς παραδοσιακῆς οἰκογενείας πολὺ συχνὰ δίνει ἀφορμὲς πανηγυριοῦ στὴν οἰκογένεια. Τὸ καθημερινὸ κοινὸ τραπέζι μὲ τὴν προσευχή του, οἱ ὀνομαστικὲς ἑορτὲς τόσων προσώπων τοῦ σπιτιοῦ, οἱ σχολικὲς ἐπιτυχίες τῶν παιδιῶν, οἱ τιμητικὲς διακρίσεις τους κι ἡ πρόοδός τους, ἡ ἰδιαίτερη παρουσία τους στὶς ἐθνικὲς ἑορτές, ἡ οἰκογενειακή, ἡ ἐπαγγελματικὴ ἀποκατάσταση τῶν παιδιῶν καὶ τόσα ἄλλα δημιουργοῦν εὐλογημένα βιώματα βαθιὰ κι ἀνεξίτηλα στὴν ψυχὴ ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογενείας. Τὰ πρόσωπα δένονται μεταξὺ τοὺς μὲ δεσμοὺς ἁγίους καὶ ἀλληλοστηρίζονται. Ὁ σεβασμός, ἡ τιμή, ἡ ὑπακοή, ἡ φιλαδελφία, εἶναι ὅ,τι φυσικότερο νὰ ζοῦν τὰ πρόσωπα αὐτά.

          Πολὺ συχνὰ τὰ παιδιὰ τῶν οἰκογενειῶν αὐτῶν ἀναδεικνύονται καὶ στὰ γράμματα, στὶς ἐπιστῆμες ἢ σὲ ἄλλες νευραλγικὲς κοινωνικὲς θέσεις.

Κι ὅταν ἔλθει ἡ ὥρα νὰ ἀνοίξουν τὸ δικό τους εὐλογημένο σπιτικό, μὲ τὴν εὐχὴ τῶν γονέων καὶ τῆς Ἐκκλησίας, συνεχίζουν τὴν ἁγία οἰκογενειακὴ παράδοση, ποὺ ἔζησαν στὸ πατρικό τους σπίτι.

          Τέτοιας μορφῆς οἰκογένειες ἔθρεψαν διαχρονικὰ τὸ Ἔθνος μας καὶ τὸ ἀνέδειξαν πολλὲς φορὲς ρυθμιστὴ τῶν διεθνῶν πραγμάτων. Πολλοὶ ἥρωες καὶ μάρτυρες τῆς Πατρίδος μας ἀνδρώθηκαν σὲ τέτοια οἰκογενειακὰ φυτώρια. Καὶ πόσοι ἅγιοι ὀφείλουν τὸν εὐλαβῆ προσανατολισμό τους ἀκριβῶς σ’ αὐτὸ τὸ παραδοσιακὸ οἰκογενειακὸ πλαίσιο. Αὐτὲς οἱ οἰκογένειες ἐνέπνευσαν ἰδανικὰ στὰ παιδιά τους κι ἀνεδείχθησαν ἥρωες, γνωστοὶ ἡ ἄγνωστοι, σὲ κρίσιμες ἐθνικὲς περιστάσεις. Πόσοι Νεομάρτυρες τῆς Ἐκκλησίας μας, νεαρῆς ἡλικίας, ἀναθρεμμένοι ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου μέσα στὸ ἅγιο σπιτικό τους, κατέπληξαν ἀγγέλους καὶ ἀνθρώπους μὲ τὸν μαρτυρικό τους θάνατο! Ἔχει νὰ δείξει ἡ ἱστορία μας πολλὰ καὶ ποικίλα παραδείγματα.

 Ἀλλὰ καὶ Ἐθνικοὶ εὐεργέτες ἀνεδείχθησαν πολλοὶ μέσα ἀπὸ τὶς παραδοσιακὲς οἰκογένειες, ποὺ κατέθεσαν ἀνιδιοτελῶς τὴν προσφορά τους γιὰ τὸ καλό τοῦ Ἔθνους μας. Ὄχι μόνο ὅμως στὸν δημόσιο βίο, ἀλλὰ καὶ στὴ διακριτικὴ συντήρηση καὶ μεταβίβαση τῆς ἐθνικῆς, πολιτιστικῆς καὶ θρησκευτικῆς μας κληρονομιᾶς συνετέλεσε τὰ μέγιστα ἡ οἰκογένεια, ὅπως τὴν ξέρουμε. Ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιά, ἀπὸ οἰκογένεια σὲ οἰκογένεια παραδίδονται ἱερὲς συνήθειες καὶ συνεχίζονται.

Σήμερα πληθώρα παιδιῶν ἀγνοεῖ τὰ ἁπλούστατα περὶ αὐτῶν τῶν θεμάτων. Κανεὶς στὸ σπίτι δὲν τὰ ξέρει καὶ δὲν τὰ λέει. Ποιὸς θὰ ἀναλάβει τὸν ρόλο τοῦ ἁγίου παδαιγωγοῦ; Ποιὸς θὰ μορφώσει τὴν ἑλληνικὴ νεολαία ποὺ παραπαίει τὸ λιγότερο στὴν ἄγνοια; Ὁ ρόλος τοῦ σημερινοῦ σχολείου, δυστυχῶς, κατήντησε ἐν πολλοῖς ἀρνητικός.

Μόνον ἡ Ἐκκλησία μας ἀπέμεινε ἐλπίδα τοῦ Ἔθνους μας. Ἂς συστρατευθοῦμε κι ἐμεῖς στὸν ἀγώνα της συνειδητά, γιὰ νὰ ἀναστήσουμε, ὅπου εἶναι δυνατόν, τὸ ἀρχαῖον κάλλος τῆς παραδοσιακῆς οἰκογενείας ποὺ διέσωσε τὸ πολύπαθο Ἔθνος μας, ὅσο κι ἂν μᾶς ἀντιστρατεύεται ὁ πειρασμικὸς λογισμὸς «δὲν γίνεται τίποτε! Ὅλα διαλύθηκαν. Μάταιος κόπος, χαμένος χρόνος». Ἂς μὴν ἐνδώσουμε σ’ αὐτόν. Μποροῦμε νὰ κάνουμε ἀρκετά, τὰ ὁποῖα, εὐλογημένα ἀπὸ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, θὰ ἀποδώσουν μακροπρόθεσμα καρπούς.

Ἡ συστράτευσή μας, λοιπόν, στὸν ἀγώνα τῆς σωτηρίας τοῦ Ἔθνους μας δὲν εἶναι πολυτέλεια ἢ προαιρετικὴ καλὴ πράξη.

Ἡ ζοφερὴ κατάσταση πολλῶν οἰκογενειῶν τῆς πατρίδος μας ἄς μᾶς στρέψει σὲ ἔντονη προσευχὴ ἐκ βαθέων πρὸς τὸν Κύριον, ὥστε νὰ εὐδοκήσει νὰ ἀναστήσει στὰ σπλάγχνα τοῦ Ἔθνους μας ἐθνικὴ ἱστορία. Ἡ Ἐκκλησία μας εὔχεται ἀμέσως μετὰ τὸν καθαγιασμὸ τῶν Τιμίων Δώρων: «Τὰς συζυγίας τῶν πιστῶν ἐν εἰρήνῃ καὶ ὁμονοίᾳ διατήρησον, τὰ νήπια ἔκθρεψον, τὴν νεότητα παιδαγώγησον, τὸ γῆρας περικράτησον». Αὐτὸ τὸ αἴτημα μὲ πίστη καὶ ταπείνωση νὰ τὸ θέτουμε κι ἐμεῖς συχνὰ στὸν Θεὸ Πατέρα. Ὁ ἱερὸς πολυμέτωπος ἀγώνας, στὸν ὁποῖον ἔχει ἐπιδοθεῖ ἡ Ἐκκλησία μας, ἀγκαλιάζει τὴν οἰκογένεια μὲ ὅλες τὶς ἀνάγκες της, πνευματικὲς καὶ ὑλικές.

Βασικὸ ἐφόδιο στὴν ὅλη οἰκογενειακὴ ζωὴ εἶναι ἡ σταθερὴ ἀπόφαση τῶν συζύγων νὰ ζήσουν ὁπωσδήποτε μονιασμένοι, μὲ ἁρμονία καὶ ἀγάπη. Ἡ ἀγάπη εἶναι τὸ μέγιστο φάρμακο τῆς ζωῆς. Ἡ ἀγάπη, ὅπως ἀναφέρει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, «πάντα στέγει καὶ πάντα ὑπομένει». Συζυγία ἁρμονικὴ χωρὶς ἀγάπη εἶναι ἀδύνατη. Ἡ ἀγάπη κάνει τὰ ἀδύνατα δυνατά. Ἡ ἀγάπη κάνει τὴ γῆ παράδεισο καὶ ἐξασφαλίζει τὴν εἰρηνική, γαλήνια καὶ ἁρμονικὴ οἰκογενεικὴ ἀτμόσφαιρα. 

  *ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ‘Ἐρῶ’ , Ζ΄ ΤΕΥΧΟΣ, ΙΟΥΛ.-ΣΕΠ. 2011