Σεβαστοί Πατέρες
με λύπη και αγωνία παρακολουθώ εδώ και αρκετό καιρό την εξέλιξη στην εκκλησία μας με την προώθηση της δημοτικής γλώσσας στις Ιεροτελεστίες και ιδιαίτερα στην Θεία Λειτουργία.
Με λύπη και αγωνία για τρεις κυρίως λόγους:
1ον) Ελληνορθόδοξη ιστορία, παράδοση και εκπαίδευση.
2ον) Αναγνώριση από τους ξένους των βιβλίων της Αγίας Γραφής και απαντήσεις που δίνουν ορθόδοξοι αλλόγλωσσοι.
3ον) Επαναφορά της λατινικής γλώσσας στην ρωμαιοκαθολική εκκλησία.
Για το 1ον λόγο “Ελληνορθόδοξη ιστορία, παράδοση και εκπαίδευση”
Εάν φέρουμε στην σκέψη μας την ιστορία του έθνους μας των τελευταίων 6 αιώνων και την υποδούλωση μέχρι τον 19ον αιώνα, θα πρέπει να παραδεχτούμε, πως η Εκκλησία και ιδιαίτερα ο κλήρος (από Διάκονο μέχρι και Πατριάρχη) ανέλαβε τον κύριο ρόλο στο να μην χαθούν το έθνος μας, η πατρίδα μας και η γλώσσα μας. Τότε τα σχολεία είχαν καταργηθεί, οι εκπαιδευτικοί είχαν σφαχτεί ή είχαν κλειστεί στα μπουντρούμια, οι λόγιοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τον ελληνικό χώρο και να σκορπίσουν στις χώρες της δυτικής, κεντρικής και βορείου Ευρώπης για να μπορέσουν να επιζήσουν και να εξασκούν το επάγγελμά τους. Τα δύσκολα και μαύρα εκείνα χρόνια η εκκλησία ανέλαβε το έργο της διατήρησης και εκμάθησης της γλώσσας μας, της διασώσεως και μεταδόσεως του πολιτισμού μας, των αξιών της ζωής μας και σε τελική ανάλυση την ανόρθωση και αναστήλωση του έθνους μας και πρωτοστάτησε στην απελευθέρωσή του. Τα μόνα βιβλία που υπήρχαν τότε (εάν και όπου υπήρχαν) ήταν τα βιβλία της εκκλησίας μας με πρώτα και καλλίτερα την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Όπως και τώρα έτσι και τότε τόσο η Αγία Γραφή όσο και τα λειτουργικά βιβλία ήταν στην γλώσσα, που είχαν γραφεί από το 250 πΧ (Παλαιά Διαθήκη, Μετάφραση των Εβδομήκοντα) και μετέπειτα. Επομένως τα γράμματα που μάθαιναν τα παιδιά στα κρυφά σχολεία ήταν τα αρχαία ελληνικά, ήταν η γλώσσα που μιλούσαν ο Κύριος μας και οι μαθητές του. Ήταν η γλώσσα των Πατέρων της Εκκλησίας μας, των μεγάλων αυτών Ιεραρχών.
Εάν δεν υπήρχε αυτή η γλώσσα και δεν υπήρχε η εκκλησία δεν θα υπήρχε κατά πάσα πιθανότητα ούτε το ελληνικό κράτος αλλά ούτε και το ελληνικό Έθνος. Γιατί λοιπόν προσπαθούμε να ξεριζώσουμε αυτήν την γλώσσα από την εκκλησία μας και να την αντικαταστήσουμε με την δημοτική; Τι θα μας προσφέρει αυτό; Ξέρετε ποιο είναι το πρόβλημά μας στην Ελλάδα; Είναι ακριβώς η κατάργηση των αρχαίων στα σχολεία μέσης και ανωτέρας εκπαίδευσης. Αυτό συνετέλεσε ίσως στην πτώση του επιπέδου της εκπαίδευσης. Εδώ στην Γερμανία μπορούν μαθητές να παρακολουθήσουν αρχαία ελληνικά για 6 με 8 χρόνια. Η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών είναι της γνώμης ότι μαθαίνοντας τα παιδιά αρχαία ελληνικά ή λατινικά, μαθαίνουν να σκέφτονται και να μελετούν. Γιατί δεν το κάνουμε και εμείς αυτό; Γιατί σεβαστοί πατέρες δεν προσπαθείτε να καθιερωθούν πάλι τα αρχαία στα σχολεία; Ντρέπομαι όταν βλέπω να μπορούν να διαβάζουν και να καταλαβαίνουν οι Γερμανοί, Ισπανοί (αλλά και άλλοι λαοί) την Ιλιάδα και την Οδύσσεια και τα άλλα αρχαία λογοτεχνικά και φιλοσοφικά έργα στην αρχαία ελληνική γλώσσα και εμείς να μην μπορούμε να κατανοήσουμε τίποτε.
Για το 2ον λόγο “Αναγνώριση από τους ξένους των βιβλίων της Αγίας Γραφής και απαντήσεις που δίνουν ορθόδοξοι αλλόγλωσσοι.”
2α) Την 28η Ιανουαρίου 2009 στο Βερολίνο έγινε η παρουσίαση του βιβλίου “Η Παλαιά Διαθήκη των εβδομήκοντα στα γερμανικά. Η ελληνική Παλαιά Διαθήκη στα γερμανικά ”. Ένα έργο που εργάστηκαν επί 10 χρόνια μέχρι 80 άτομα για να φτάσει στην έκδοσή του. Ερμηνευτές, θεολόγοι και κληρικοί της ευαγγελικής εκκλησίας, της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας της ελληνικής ορθοδόξου εκκλησίας της Γερμανίας καθώς επίσης Ιουδαίοι ραβίνοι εργάστηκαν για την ολοκλήρωση του έργου. Στους πανηγυρικούς που εκφωνήθηκαν κατά την παρουσίαση της Παλαιάς Διαθήκης στα Γερμανικά ακούστηκαν τα ακόλουθα:
Dr. Johannes Friedrich επίσκοπος της ευαγγελικής εκκλησίας της Βαυαρίας (Μόναχο) δήλωσε, ότι με την μετάφραση αυτή, δίνεται η δυνατότητα σε όσους ενδιαφέρονται, να γνωρίσουν ιουδαϊκά κείμενα (έγγραφα) από την εποχή της γεννήσεως και του έργου του Ιησού, τα οποία είχαν μεγάλη αξία και έπαιξαν μεγάλο ρόλο στους Χριστιανούς και την Εκκλησία του Χριστού που είχε αρχίσει να δημιουργείται.
Bischof Joachim Wanke, Bistum Erfurt αφού εξύμνησε την εργασία της μετάφρασης και την Παλαιά Διαθήκη των εβδομήκοντα, έκανε την πρόταση, να βρεθεί κάποιος τρόπος να καθιερωθεί η Παλαιά Διαθήκη των εβδομήκοντα στα γερμανικά σαν μάθημα τόσο στα σχολεία, όσο και στις θεολογικές και ανθρωπιστικές σχολές της ανωτέρας και ανωτάτης εκπαίδευσης. “Νωρίς θα πρέπει οι νέοι μετά από υπόδειξή μας στην Παλαιά Διαθήκη των εβδομήκοντα να γνωρίσουν μία από τις πιο σπουδαίες ρίζες του δυτικού Χριστιανικού πολιτισμού και έτσι να τους ανοίξουμε μία θύρα πρόσβασης στην ωραιότητα της Βίβλου και στις διάφορες μορφές της Βιβλικής παραδόσεως”
Nikolaus Schneider Präses της ευαγγελικής εκκλησίας της Ρηνανίας (νυν πρόεδρος της ιερατικής συνόδου) είπε: “Για θεολόγους, φιλολόγους και την θρησκευτική ιστορία, η Παλαιά Διαθήκη των εβδομήκοντα είναι ανεκτίμητος θησαυρός. Πολλά θρησκευτικά νοήματα της χριστιανικής πίστης (όπως η γέννηση του Ιησού από μία παρθένο) γίνονται μόνο με την ελληνική Παλαιά Διαθήκη κατανοητά”.
Ο σεβασμιότατος Μητροπολίτης Γερμανίας και έξαρχος κεντρώας Ευρώπης Αυγουστίνος τονίζει πως η Παλαιά Διαθήκη των εβδομήκοντα είναι το κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης που χρησιμοποίησαν ο Ιησούς και οι Απόστολοί του.
Διαβάζοντας τα παραπάνω και έχοντας υπ όψιν ότι τόσο η ρωμαιοκαθολική λατινική μετάφραση όσο και η μετάφραση του Λουθήρου βασίζονταν στα εβραϊκά κείμενα, βγάζουμε το συμπέρασμα, ότι η ελληνική Παλαιά Διαθήκη είναι για όλο τον κόσμο ανεκτίμητη. Εμείς, που έχουμε ακόμη το αυθεντικό κείμενο, το κείμενο που μιλούσαν οι μαθητές του Κυρίου μας, πρέπει να το θεωρούμε καθήκον και υποχρέωση ταυτόχρονα να υπερασπιστούμε το κείμενο αυτό και να μην το αλλάξουμε. Είναι η γλώσσα του Κυρίου μας και των Αποστόλων. Είναι η γλώσσα της Καινής Διαθήκης. Είναι η γλώσσα των Πατέρων της Εκκλησίας μας. Είναι η γλώσσα του κρυφού σχολείου. Είναι η γλώσσα που έσωσε το έθνος μας, τον πολιτισμό μας και την Ελλάδα. Αυτήν την γλώσσα θέλουμε να απαρνηθούμε; Αυτήν την γλώσσα θέλουμε να ξεριζώσουμε από την εκκλησία μας, από τις Ιεροτελεστίες της, από την Θεία Λειτουργία; Και τι θα λέει ο ψάλτης στο χερουβικό;
“Εμείς που εικονίζουμε μυστικά τα Χερουβείμ και ψάλλουμε στη ζωοποιό Τριάδα τον τρισάγιο ύμνο, ας αφήσουμε κάθε βιοτική φροντίδα, για να υποδεχθούμε τον Βασιλέα των όλων, που αόρατα συνοδεύεται από τις αγγελικές τάξεις. Αλληλούια”;
Ή πως θα προσφωνούμε την Θεομήτορα αντί του “Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε”, “Γεια και χαρά σου γυναίκα (κόρη) άγαμη (ανύπαντρη)”;
Πως θα ακούγονται αυτά;
2β) Εκφράζω αυτές τις σκέψεις γιατί είχα ο ίδιος μου την τύχη (ατυχία) να βρεθώ δύο τρεις φορές σε Ναό, τόσο σε Θεία Λειτουργία, όσο και σε Εσπερινό, όταν ξαφνικά αναγνώσματα διαβάζονταν και ψαλμοί ψάλλονταν στην δημοτική εν αλλάξει με τα γερμανικά και την αρχαία ελληνική. Τόσο η σύζυγός μου όσο και εγώ απορήσαμε και αναρωτηθήκαμε τι συμβαίνει και ποιος ψαλμός ή ποιο ανάγνωσμα ήταν εκείνο που ακούγαμε.
Την δεύτερη και την τρίτη φορά προσπάθησα να παρακολουθήσω την αντίδραση των υπολοίπων πιστών.
Στα αρχαία ελληνικά, στις προσευχές ή στις ευχές που κάνει ο πιστός τον σταυρό του (όπως “Δόξα Πατρὶ καὶ Υἱῷ καὶ Ἁγίῳ Πνεύματι,...” ή “Τῆς Παναγίας, ἀχράντου, ὑπερευλογημένης, ἐνδόξου, Δεσποίνης ἡμῶν ...”), το 95 % των πιστών τον έκανε. Σε ότι λέγονταν ή ψάλλονταν στην δημοτική το 80 με 85 % έμενε απαθές. Σε αυτά που ψάλλονταν στα γερμανικά πάνω από το 95 % των πιστών έμενε απαθές.
Με τα παραπάνω αναφερόμενα σεβαστοί πατέρες, γίνεται σαφές, ότι οι διαμαρτυρίες των πιστών σε τέτοιες περιπτώσεις (όπως έγιναν τελευταία στην Ελλάδα) δεν είναι γιατί ορισμένοι είναι «βαλτοί να κάνουν φασαρία» ή είναι “ταραξίες”, είναι η φωνή της αγωνίας των πιστών, που βλέπουν και αισθάνονται να ξεριζώνονται και να κόβονται οι ρίζες της Ορθοδοξίας. Είναι η φωνή των πιστών που είναι πιστοί στην Παράδοση. Είναι η φωνή των πιστών που βλέπουν να χάνεται το κατανυκτικό και η μυσταγωγία από την Θεία Λειτουργία.
2γ) Ρώτησα και Γερμανούς πιστούς που βαπτίστηκαν Ορθόδοξοι, αν προτιμούν την Θεία λειτουργία στα γερμανικά, στην δημοτική ή στην αρχαία ελληνική. Η απάντησή, που έδωσαν όλοι τους ήταν:
“Στα γερμανικά ίσως να καταλάβαινα περισσότερα, το ίδιο ίσως και στην δημοτική. Με την αρχαία ελληνική όμως νοιώθω και ζω την Θεία Λειτουργία. Αυτή είναι που σηκώνει την καρδιά μας και το νου μας στον ουρανό. Αυτή είναι που μας επιτρέπει να βιώνουμε τον Κύριό μας, τους Αγγέλους και τους Αγίους στην Θεία Λειτουργία. Αυτή είναι που μας εισάγει στην μυσταγωγία και την κατάνυξη”.
Τι μπορούμε να αντιτάξουμε σʼαυτήν την αποστομωτική απάντηση;
Τι θέλουμε να πετύχουμε με την δημοτική (και εδώ στην Γερμανία με τα γερμανικά); Θέλουμε να φέρουμε τους νέους στην εκκλησία ή να διώξουμε τους μεγαλύτερους; Ήξεραν οι γιαγιάδες και οι παππούδες μας γράμματα και καταλάβαιναν τα αρχαία; Θα υπάρχουν πολλοί που θα απαντήσουν πως δεν τα καταλάβαιναν. Και πως μπορούν να ερμηνεύσουν το γεγονός ότι ήξεραν αν όχι όλους όμως τους περισσότερους ψαλμούς, τους παρακλητικούς κανόνες και πολλά άλλα από στήθους και έψαλλαν χαμηλόφωνα μαζί;
Ας πάρουμε όμως και την σημερινή εποχή και τους νέους. Καταλαβαίνουν όλοι άριστα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, ρωσικά, γερμανικά ή οποιαδήποτε άλλη γλώσσα; Και όμως ακούν και καταλαβαίνουν τα τραγούδια σε αυτές τις γλώσσες. Γιατί αυτό; Απλούστατα γιατί υπάρχει το ενδιαφέρον. Εκεί είναι το πρόβλημα. Πως μπορούμε να κινήσουμε το ενδιαφέρον τους. Αν το καταφέρουμε αυτό, πιστεύω ότι θα καταφέρουμε να προσελκύσουμε αρκετούς.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι η εκπαίδευση. Πως θα μπορέσει η αρχαία ελληνική να καθιερωθεί σαν μάθημα στο σχολείο;
Το τηλεοπτικό κανάλι “4ε” στην εκπομπή του “Γράμματα Σπουδάματα” κάνει ορισμένες σκέψεις, κρητικές και υποδείξεις για την εκπαίδευση και το σχολείο. Τον Οκτώβριο του 2010 έγινε το 1ο
Εκπαιδευτικό Συνέδριο με θέμα "Επαναπροσδιορισμός του Σύγχρονου Σχολείου" της Ο.Χ.Α «Χριστιανική Ελπίς». Όλες οι εισηγήσεις ήταν ενδιαφέρουσες και ωφέλιμες. Η εισηγήτρια όμως Ζωή Γούλα με το θέμα “Ελληνορθόδοξη Παράδοση” παρουσίασε κάτι που αξίζει προσοχής και υποστήριξης, εάν θέλουμε να προχωρήσουμε εμπρός σαν έθνος, σαν λαός, σαν Έλληνες, σαν Ορθόδοξοι. Επίσης το τηλεοπτικό κανάλι “ο Λύχνος” έχει παρόμοιες εκπομπές, όπως “απόψεις” και την εισήγηση του κυρίου Χολέβα “Ελληνορθόδοξη παιδεία”. Πρέπει όμως να υποστηριχτούν αυτού του είδους οι εκπομπές και να γίνονται σε ευρύτερο κοινό γνωστές.
Ίσως να μπορέσουν αυτοί οι τηλεοπτικοί σταθμοί να βάλουν στο πρόγραμμα τους και μία εκπομπή “μαθαίνω αρχαία ελληνικά”.
Πως γίνεται στην Κίνα, στην Ταϊβάν και σε άλλες χώρες, που οι κληρικοί κάνουν αρχαία ελληνικά στους εκεί πιστούς και εκείνοι ενθουσιασμένοι λένε πως επί τέλους καταλαβαίνουν την Βίβλο και την Θεία Λειτουργία; Γιατί να μην γίνουν πάλι τα κρυφά σχολεία (σχολεία αρχαίων ελληνικών) με την βοήθεια και της εκκλησίας; Γιατί η Ιεραποστολή προοδεύει στο εξωτερικό σε ξένους λαούς και πάσχει στο εσωτερικό και στους Έλληνες; Εδώ θα πρέπει ίσως να τοποθετήσουμε τον μοχλό αν θέλουμε να αλλάξουμε κάποιες καταστάσεις.
Η ερμηνεία (όχι τόσο η μετάφραση) των αναγνωσμάτων εκτός της Θείας Λειτουργίας και των Ιεροτελεστιών (π. χ. στο σπίτι, στο κατηχητικό ή σε εκκλησιαστικές συγκεντρώσεις συζήτησης θεμάτων της Ορθοδοξίας) είναι καλό.
Το ίδιο ισχύει και για το κήρυγμα. Αυτό θα πρέπει να γίνεται στην ομιλούμενη γλώσσα και όχι στην καθαρεύουσα.
Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να ξαναβρούμε τις ρίζες μας. Το σύνθημά μας θα πρέπει να είναι “ολοταχώς προς τις ρίζες μας” και όχι απομάκρυνση και αποκοπή από αυτές. Δεν πρέπει να μείνουμε χωρίς ρίζες, γιατί είναι γνωστό τι συμβαίνει στα δέντρα και τα φυτά που δεν έχουν ρίζες. Αρκεί ο παραμικρός άνεμος να τα ρίξει κάτω ή λίγη ζέστη να τα ξεράνει τελείως (παραβολή του Σπορέα). Θέλουμε να γίνει αυτό και με μας; Πιστεύω όχι.
Θέλουμε να παραμερίσουμε “Τον Ακρογωνιαίο Λίθο” της Εκκλησίας μας γιατί μας φαίνεται βαρύς και τα θεμέλιά της και να χτίσουμε στην άμμο και χωρίς θεμέλια; Πιστεύω όχι.
Πιστεύω, πως όλοι μας θέλουμε να φέρουμε τόσο τους νέους, όσο και τους μεσήλικες και τους ηλικιωμένους στην Εκκλησία, να τους φέρουμε κοντά στον Κύριό μας, δίχως να επηρεάσουμε αρνητικά τους ήδη υπάρχοντες πιστούς. Πως θα το καταφέρουμε αυτό; Με την αγάπη μας, την κατανόησή μας για τα προβλήματά τους και προ παντός με το παράδειγμά μας, ζώντας την Ορθοδοξία και όχι ομολογώντας την μόνο με τα χείλη. Ας γίνουμε ο λύχνος που τοποθετείται σε υψηλό μέρος για να φέγγει πολλούς και ας πούμε σ᾿όλους "Δεύτε λάβετε Φως εκ του ανεσπέρου Φωτός...". Ας είμαστε σαν τις πόλεις (ακροπόλεις) που είναι χτισμένες στην κορυφή του λόφου και όλοι οι κάτοικοι της γύρω περιοχής τις βλέπουν. Ας προσπαθήσουμε να τους πλησιάσουμε με αυτόν τον τρόπο. Με τον τρόπο που μας δίδαξε ο Κύριος και τον λόγο του Κυρίου μας. Αμήν.
Για το 3ον λόγο “Επαναφορά των λατινικών στην ρωμαιοκαθολική εκκλησία”
Στην μετασυνοδική αποστολική επιστολή “Sacramentum Caritatis“ (Μυστήριο της Αγάπης δηλ. “Η Θεία Ευχαριστία”) του ποντίφικα Βενεδίκτου του 16ου και μάλιστα στην παράγραφο 62 διαβάζουμε τα εξής:
“Για να μπορούν η ενότητα και η ομογένεια της εκκλησίας να προβάλλονται καλλίτερα, συνιστώ αυτό που προτείνει η σύνοδος σε ευθυγράμμιση με τους κανονισμούς του δευτέρου κονσιλίου του Βατικανού, ότι είναι καλό εκτός των περικοπών, του κηρύγματος και τις παρακλήσεις των πιστών, η θεία Λειτουργία (θεία Ευχαριστία) να τελείται στα λατινικά. Το ίδιο πρέπει να γίνεται και με τις γνωστότερες προσευχές και τους ύμνους από την παράδοση της εκκλησίας να ψάλλονται στα λατινικά και, αν είναι δυνατόν, ορισμένοι από αυτούς να ψάλλονται σε Γρηγοριανό ρυθμό. Εν γένει παρακαλώ, οι μελλοντικοί ιερείς να προετοιμάζονται κατάλληλα στα σεμινάρια, για να μπορούν να τελούν την θεία ευχαριστία στα λατινικά, να χρησιμοποιούν λατινικά κείμενα και να ψάλλουν σε γρηγοριανό ρυθμό. Δεν πρέπει να χαθεί η ευκαιρία να οδηγηθούν οι πιστοί στο να γνωρίζουν στα λατινικά τους γνωστούς ύμνους και τις γνωστές προσευχές και να τα ψάλλουν γρηγοριανά.”
Για το Θέμα αυτό γράφει η γερμανική εφημερίδα “Süddeutsche Zeitung“ στο άρθρο “Πάπας Βενέδικτος ο 16ος – πάτερ ημών – pater noster“ της 13.01.2007:
“... ο πάπας Βενέδικτος ο 16ος κάλεσε την (Ρωμαιο)καθολική εκκλησία, να κάνει χώρο στην θεία λειτουργία για τα λατινικά και την γρηγοριανή ψαλμωδία...”
Η εβδομαδιαία εφημερίδα „die Welt“ στο άρθρο “Ο πάπας επιθυμεί περισσότερα λατινικά στην Λειτοργία” της 14.03.2007 αναφέρεται στο “Sacramentum Caritatis“
Το περιοδικό “Spiegel“ της 20.01.2007 στο άρθρο “Συζήτηση για την Λειτουργία – πρέπει να υπάρχουν τα λατινικά” γράφει: “Ο πάπας Βενέδικτος ο 16ος είπε ότι όποιος απαγορεύει τον αρχαίο τύπο της Λειτουργίας, παραγκωνίζει το παρελθόν και την παράδοση της εκκλησίας.
Ο καρδινάλιος του Schönborn Christoph (Αυστρία) αναφέρει τα εξής: “Τα λατινικά στην Αυστρία δεν είναι ένα τρωτό σημείο. Χάρις στην προνοητικότητα του προ-προηγουμένου καρδιναλίου König συνυπήρχαν οι λειτουργίες στα λατινικά με αυτές στην γερμανική γλώσσα. Έτσι σε αρκετές εκκλησίες της Βιένης γίνεται κάθε Κυριακή και γιορτή και μία λειτουργία στα λατινικά. Σε μία μάλιστα γίνεται από το 1962 μόνο στα λατινικά και μάλιστα βάσει με τον κανονισμό που ίσχυε το 1962 πριν από το κονσίλιο του Βατικανού και πριν από το νέο κανονισμό “Novus Ordo“, και γίνεται βάσει των αποφάσεων του κονσιλίου του Τρέντο (1545-1563).
Οι οπαδοί του αρχιεπισκόπου Marcel Lefebvre και ο ίδιος, αρνούμενοι να ακολουθήσουν τους όρους του κονσιλίου του Βατικανού ίδρυσαν την αδελφότητα των ιερέων του “Αγίου Πίου του 10ου” και μέχρι σήμερα όλες οι ακολουθίες και οι τελετές τους γίνονται με τους κανονισμούς του κονσιλίου του Τρέντο. Μια τέτοια εκκλησιαστική ενορία υπάρχει και εδώ στην Καρλσρούη της Γερμανίας.
Όπως είναι γνωστό με το κονσίλιο του Βατικανού του 1962, ουσιαστικά είχε καταργηθεί η λατινική γλώσσα και οι μέχρι τότε κανονισμοί στις τελετές της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας. Ο νύν Ποντίφικας όμως επαναφέρει την λατινική γλώσσα στην εκκλησία. Γιατί άραγε; Μία ερώτηση που πρέπει να τρέξει κάποιος δεκαετίες πίσω, στις αρχές της δεκαετίας του 1960 για να μπορέσει να δώσει την απάντηση. Με τους όρους του κονσιλίου του Τρέντο, ο τύπος της θείας λειτουργίας της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, έμοιαζε με τον τύπο της Θείας Λειτουργίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Μετά το 1962 (1970) είχε μεγάλη αλλαγή. Τα λατινικά καταργήθηκαν η γρηγοριανή ψαλμωδία εξαφανίστηκε. Ο ιερέας στέκεται κατά την Θεία Λειτουργία με το πρόσωπο προς τους πιστούς και όχι προς την ανατολή κτλ.
Όπως επίσης είναι γνωστό ότι τα λατινικά είναι μία νεκρή γλώσσα. Σε αντίθεση με τα αρχαία ελληνικά η λατινική γλώσσα δεν έχει συνέχεια. Η νεοελληνική γλώσσα είναι η συνέχεια της αρχαίας ελληνικής. Οι περισσότερες λέξεις έχουν τις ίδιες ρίζες, έτσι πού να μπορεί κάποιος να καταλάβει τι σημαίνει η κάθε μία από αυτές (αυτό ισχύει για τις περισσότερες αρχαίες ελληνικές λέξεις).
Και τώρα θα ήθελα να κάνω μία ερώτηση σεβαστοί πατέρες: Καταλαβαίνουν οι Γερμανοί, οι Αυστριακοί, οι Γάλλοι, οι Ιταλοί, οι Ισπανοί, οι Άγγλοι και όλοι οι άλλοι λαοί της υφηλίου λατινικά και θέλει ο ποντίφικας να επαναφέρει τα λατινικά στην Θεία Λειτουργία; Καταλαβαίνουν και ξέρουν οι πιστοί της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας λατινικά και μπορούν να παρακολουθήσουν το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και να ψάλλουν και στα λατινικά; Δεν είναι παράδοξο να μην μπορούμε εμείς οι Έλληνες να καταλάβουμε την γλώσσα μας; Σε τι επίπεδο υποβιβάζεται ο ελληνικός πολιτισμός και η ελληνική μόρφωση; Μέχρι τώρα μπορούσαμε να αντιτάξουμε, σε όσους έλεγαν, ότι τα αρχαία ελληνικά είναι μία νεκρή γλώσσα, ότι η εκκλησία μας στις τελετές και τα Θεία Μυστήρια χρησιμοποιεί την γλώσσα των προγόνων μας, την γλώσσα που μιλούσε ο Κύριος μας και οι μαθητές του, την γλώσσα με την οποία έγινε ο Ευαγγελισμός των λαών στην εκκλησία του Χριστού. Και αυτό γίνεται εδώ και 2000 χρόνια. Θέλουμε εμείς να αρνηθούμε αυτήν την παράδοση; Πιστεύω όχι. Τι θα μπορούμε να λέμε σε μερικά χρόνια, εάν τελικά επικρατήσει η νεοελληνική γλώσσα σε παρόμοιες ερωτήσεις; Ότι δεν καταλαβαίνουμε τα αρχαία; Και τι θα απαντούμε σε όσους μας ρωτούν, “γιατί οι πιστοί των διαφόρων λαών της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας επανέφεραν τα λατινικά στην θεία λειτουργία τους, αν και κανείς τους δεν έχει τα λατινικά σαν μητρική του γλώσσα;”. Θα δίνουμε σαν απάντηση, ότι αυτοί είναι εξυπνότεροι ή ότι η χάρις του Αγίου Πνεύματος δρα περισσότερο σε αυτούς και τους καθιστά ικανούς να τα καταλαβαίνουν;
Σαν κατακλείδα παραθέτω μία παρακλητική προσευχή.
“Κύριε ημών Ιησού Χριστέ, εσύ που δέχτηκες να κατέβεις στον κόσμο και να σταυρωθείς για να μας σώσεις και να μας ανεβάσεις στον ουρανό, δέξου και την παράκλησή μας και βοήθησέ μας να κάνουμε πάντα το σωστό στην Εκκλησία Σου, της οποίας Εσύ Κύριε είσαι ο ακρογωνιαίος λίθος και που τόσο πολύ αγάπησες και που τόσο την προστατεύεις. Σε ευχαριστούμε Κύριε για την μακροθυμία Σου αυτήν. Δόξασει ο Θεός ημών δόξασει.”
Βιβλιογραφία για την «Παλαιά Διαθήκη των εβδομήκοντα»
Kraus, Wolfgang (Hrsg.); Karrer, Martin (Hrsg.)
Die Septuaginta - Texte, Theologien, Einflüsse : 2. internationale Fachtagung, veranstaltet von
Septuaginta Deutsch (LXX.D), Wuppertal 23. - 27.7.2008. - Tübingen : Mohr Siebeck, 2010.
Karrer, Martin (Hrsg.); Kraus, Wolfgang (Hrsg.);
Die Septuaginta - Texte, Kontexte, Lebenswelten / internation Fachtagung, veranstaltet von Septuaginta Deutsch (LXX.D), Wuppertal 20. - 23. Juli 2006. Tübingen : Mohr Siebeck, 2008.
Fabry, Heinz-Josef; Böhler, Dieter (Hrsg.)
Studien zur Theologie, Anthropologie, Ekklesiologie, Eschatologie und Liturgie der griechischen Bibel. Stuttgart : Kohlhammer, 2007. (Im Brennpunkt: die Septuaginta Bd. 3:)
Kreuzer, Siegfried / Lesch, Jürgen Peter (Hrsg.)
Studien zur Entstehung und Bedeutung der Griechischen Bibel. - Stuttgart : Kohlhammer, 2004. (Im Brennpunkt: die Septuaginta Bd. 2:)
Kraus, Wolfgang / Karrer, Martin (ed.): Septuaginta Deutsch. Das Griechische Alte Testament in deutscher Übersetzung. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2 Aufl. 2010
Πασχάλης Τσακίρης
Χημικός – Επιστημονικός Τεκμηριωτής
Verkehrswasserbauliche Zentralbibliothek,
Informations- und Dokumentationsstelle des Bundes
ΠΗΓΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ
