Τυπικόν της 3ης Ἰουνίου 2012,Κυριακή: Η΄ ΑΠΟ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ της Ἁγίας ΠΕΝΤΗΚΟ­ΣΤΗ

Κυριακή: Η΄ ΑΠΟ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ,  ἐν ᾗ τήν Ἁγίαν ΠΕΝΤΗΚΟ­ΣΤΗΝ ἑορτάζομεν.  Τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Λουκιλλιανοῦ, Παύλης  καί τῶν σύν αὐτοῖς νηπίων Κλαυδίου,  Ὑπατίου, Παύλου καί Διονυσίου.

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ (πρώτῃ Κυριακῇ τοῦ μηνός Ἰουνίου)  μνήμην ἐπιτελοῦμεν τῶν ἑκατόν πεντήκοντα Ἁγίων  καί θεοφόρων Πατέρων ἡμῶν τῶν καί συνελθόντων  ἐν τῇ δευτέρᾳ Οἰκουμενικῇ Ἁγίᾳ Συνόδῳ,  συγκροτηθείσῃ ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει 381  ἐπί Θεοδοσίου τοῦ Μεγάλου.  (Ἡ μνήμη αὐτῶν μετατίθεται τῇ ἐπαύριον, Δευτέρᾳ  τοῦ Ἁγίου Πνεύματος).  Πατριαρχική καί Συνοδική Θ. Λειτουργία.   Τῷ Σαββάτῳ ἑσπέρας: Θ΄ ΩΡΑ Ἀπολυτίκιον:  «Ὁ βάθει σοφίας...». Κοντάκιον:  «Μετά τῶν ἁγίων...». Ἀπόλυσις:  Μικρά.  ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ Προοιμιακός. Εἰς τό· «Κύριε, ἐκέκραξα...». Ἑσπέρια:  1.– Τά 3 Στιχηρά Ἰδιόμελα τῆς Ἑορτῆς·  «Πεντηκοστήν ἑορτάζομεν...  – Γλώσσαις ἀλλογενῶν...  – Πάντα χορηγεῖ...»εἰς 4, τό πρῶτον δίς καί  2.– Τά ἕτερα 5 Στιχηρά Ἰδιόμελα·  «Εἴδομεν τό φῶς...  – Ἐν τοῖς Προφήταις... – Ἐν ταῖς αὐλαῖς σου ὑμνήσω σε... – Ἐν ταῖς αὐλαῖς σου, Κύριε... – Τριάδα ὁμοούσιον...» εἰς 6, τό πρῶτον δίς. Δόξα, Καί νῦν:  Τό Ἰδιόμελον τῆς Ἑορτῆς· «Δεῦτε λαοί...». Εἴσοδος:  «Φῶς ἱλαρόν...». Τό Προκείμενον τῆς ἡμέρας καί τά Ἀναγνώσματα. Ἀπόστιχα:  Τά 3 Στιχηρά Ἰδιόμελα τῆς Ἑορτῆς·  «Ἀγνοοῦντα τά ἔθνη, Κύριε...  – Κύριε τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἡ ἐπιφοίτησις...  – Βασιλεῦ οὐράνιε...», μετά τῶν πρό αὐτῶν στίχων εἰς  τά δύο τελευταῖα:  α΄.– «Καρδίαν καθαράν κτίσον ἐν ἐμοί ὁ Θεός καί Πνεῦμα εὐθές  ἐγκαίνισον ἐν τοῖς ἐγκάτοις μου».  β΄.– «Μή ἀποῤῥίψῃς με ἀπό τοῦ προσώπου σου καί τό Πνεῦμα  σου τό ἅγιον μή ἀντανέλῃς ἀπ’ ἐμοῦ». Δόξα, Καί νῦν:  Τό Ἰδιόμελον αὐτῶν· «Γλῶσσαί ποτε συνεχύθησαν...». Τρισάγιον. Ἀπολυτίκιον:  Τῆς Ἑορτῆς· «Εὐλογητός εἶ...», τρίς. Ἀπόλυσις:  «Ὁ ἐν εἴδει πυρίνων γλωσσῶν οὐρανόθεν καταπέμψας τό  πανάγιον Πνεῦμα, ἐπί τούς ἁγίους αὐτοῦ μαθητάς καί  Ἀποστόλους, Χριστός ὁ ἀληθινός...». Τῇ Κυριακῇ πρωΐ: ΜΕΣΟΝΥΚΤΙΚΟΝ Μετά τό· «Εὐλογητός...», Τρισάγιον, ὁ Ν΄ Ψαλμός (χῦμα)  καί τά διά τήν Λιτήν Στιχηρά Ἰδιόμελα τῆς Ἑορτῆς·  «Ἐν τοῖς Προφήταις ἀνήγγειλας ὑ­μῖν...», κτλ. μετά τοῦ  Δόξα, Καί νῦν αὐτῶν. Τρισάγιον καί τό Ἀπολυτίκιον τῆς Ἑορτῆς·  «Εὐλογητός εἶ...». ΟΡΘΡΟΣ Ἑξάψαλμος. Εἰς τό· «Θεός Κύριος...». Ἀπολυτίκιον:  Τῆς Ἑορτῆς· «Εὐλογητός εἶ...», τρίς. Καθίσματα:  Τῆς Ἑορτῆς τῆς α΄ καί β΄ Στιχολογίας καί τό μετά τόν  Πολυέλεον, ὡς ἐν τῷ Πεντηκοσταρίῳ, ἅπαντα ἐκ δευτέρου. Ἀναβαθμοί: Τό α΄ Ἀντίφωνον τοῦ δ΄ ἤχου· «Ἐκ νεότητός μου...». Προκείμενον:  «Τό Πνεῦμά σου τό ἀγαθόν ὁδηγήσει με ἐν γῇ εὐθείᾳ». Στίχος:  «Κύριε, εἰσάκουσον τῆς προσευχῆς μου». Εὐαγγέλιον Ὄρθρου:  Τῆς Ἑορτῆς· «Οὔσης ὀψίας...», μέχρι τοῦ·  «...ἄν τινων κρατῆτε κεκράτηνται», τό Θ΄ Ἑωθινόν. Ὁ Ν΄ Ψαλμός:  (Χῦμα). Δόξα· «Ταῖς τῶν Ἀποστόλων...». Καί νῦν·  «Ταῖς τῆς Θεοτόκου...» καί τό Ἰδιόμελον· «Βασιλεῦ οὐράνιε...». Κανόνες:  Οἱ δύο τῆς Ἑορτῆς· «Ἔργῳ, ὡς πάλαι...» καί·  «Ἔφη τό σεπτόν...» μετά τῶν Εἱρμῶν αὐτῶν,  ἄνευ στίχου καί εἰς τά δύο τελευταῖα Δόξα, Καί νῦν, ἀμφότεροι εἰς 4. Ἀπό γ΄ ᾨδῆς· Μεσῴδιον Κάθισμα:   Τῆς Ἑορτῆς· «Οἱ τοῦ Σωτῆρος ἐρασταί...», ἅπαξ. Ἀφ’ ς΄ ᾨδῆς· Κοντάκιον – Οἶκος:  Τῆς Ἑορτῆς. Συναξάριον:  Τῆς ἡμέρας καί τό Ὑπόμνημα τοῦ Πεντηκοσταρίου. Καταβασίαι:  Οἱ Εἱρμοί ἀμφοτέρων τῶν Κανόνων· «Πόντῳ ἐκάλυψε...» καί·  «Θείῳ καλυφθείς...» (ἴδε ὑποσημ. 2). Ἡ Τιμιωτέρα:  Οὐ στιχολογεῖται, ἀντ’ αὐτῆς ἡ θ΄ ᾨδή ἀμφοτέρων τῶν  Κανόνων τῆς Ἑορτῆς, ὡς ἐν τῷ Πεντηκοσταρίῳ. Εἱρμός θ΄ ᾿ῼδῆς:  «Μή τῆς φθορᾶς...» καί· «Χαίροις, ἄνασσα...». Ἐξαποστειλάρια:  Τῆς Ἑορτῆς· «Τό πανάγιον Πνεῦμα...», δίς καί· «Φῶς ὁ Πατήρ...»,ἅπαξ. Αἶνοι:  Τά 3 Στιχηρά Ἰδιόμελα τῆς Ἑορτῆς·  «Παράδοξα σήμερον...  – Τό Πνεῦμα τό ἅγιον, ἦν μέν ἀεί...  – Τό Πνεῦμα τό ἅγιον, φῶς καί ζωή...» εἰς 4, τό πρῶτον δίς. Δόξα, Καί νῦν:  Τό Ἰδιόμελον αὐτῶν· «Βασιλεῦ οὐράνιε...». Δοξολογία:  Μεγάλη. «Εὐλογητός εἶ...». ΕΙΣ ΤΗΝ Θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΝ Ἀντίφωνα:  Τῆς Ἑορτῆς. Ἀντίφωνον α΄. Ἦχος β΄. «Οἱ Οὐρανοί διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ, ποίησιν δέ χειρῶν  αὐτοῦ ἀναγγέλλει τό στερέωμα. Ἡμέρα τῇ ἡμέρᾳ ἐρεύγεται ῥῆμα καί νύξ νυκτί ἀναγγέλλει γνῶ­σιν. Οὐκ εἰσί λαλιαί, οὐδέ λόγοι,  ὧν οὐχί ἀκούονται αἱ φωναί αὐτῶν. Εἰς πᾶσαν τήν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος αὐτῶν, καί εἰς  τά πέρατα τῆς οἰκουμένης   τά ῥήματα αὐτῶν. Δόξα… Καί νῦν…».        Ἀντίφωνον β΄. Ἦχος ὁ αὐτός. «Ἐπακοῦσαί σου Κύριος ἐν ἡμέρᾳ θλίψεως,  ὑπερασπίσαι σου τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ Ἰακώβ. Ἐξαποστεῖλαί σοι βοήθειαν ἐξ ἁγίου καί ἐκ  Σιών ἀντιλάβοιτό σου. Μνησθείη πάσης θυσίας σου καί τό ὁλοκαύτωμά σου πιανάτω. Δόξα… Καί νῦν… Ὁ Μονογενής Υἱός…».          Ἀντίφωνον γ΄. Ἦχος πλ. δ΄. «Κύριε, ἐν τῇ δυνάμει σου εὐ­φρανθή­σεται ὁ Βασιλεύς,  καί ἐπί τῷ σωτηρίῳ σου ἀγαλλιάσεται σφόδρα. Τήν ἐπιθυμίαν τῆς καρδίας αὐ­τοῦ ἔ­δωκας αὐτῷ  καί τήν θέλησιν τῶν χειλέων αὐτοῦοὐκ ἐστέρησας αὐτόν. Ὅτι προέφθασας αὐτόν ἐν εὐλογίαις χρηστότητος,  ἔθηκας ἐπί τήν κεφαλήν αὐτοῦ στέφανον ἐκ λίθου τιμίου. Ζωήν ᾐτήσατό σε καί ἔδωκας αὐτῷ μακρότητα ἡμερῶν  εἰς αἰῶνα αἰῶ­νος».                        Εἴσοδος. Εἰσοδικόν, Ἦχος β΄:  «Ὑψώθητι, Κύριε, ἐν τῇ δυνάμει σου, ᾄσωμεν καί ψαλοῦμεν  τάς δυναστείας σου. Σῶσον ἡμᾶς, Παράκλητε ἀγαθέ, ψάλλοντάς  σοι, Ἀλληλούϊα». Μετά τήν Εἴσοδον. Ἀπολυτίκιον:  Τῆς Ἑορτῆς· «Εὐλογητός εἶ...». Κοντάκιον:  Ὁμοίως· «Ὅτε καταβάς...». Ἀντί τοῦ Τρισαγίου:  «Ὅσοι εἰς Χριστόν...». Ἀπόστολος:  Τῆς Ἑορτῆς· «Ἐν τῷ συμπληροῦσθαι τήν ἡμέραν...» (Πράξ. β΄ 1-11). Εὐαγγέλιον:  Ὁμοίως· «Τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ τῇ μεγάλῃ τῆς ἑορτῆς...» (Ἰω. ζ΄ 37-52). Εἰς τό Ἐξαιρέτως:  «Μή τῆς φθορᾶς...». Κοινωνικόν:  «Τό Πνεῦμα σου τό ἀγαθόν ὁδηγήσει με ἐν γῇ εὐθείᾳ. Ἀλληλούϊα». «Εὐλογητός εἶ...», κτλ. Ἀπόλυσις:  Ἡ τοῦ Ἑσπερινοῦ. Ἐν συνεχείᾳ ἡ Ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ, ὡς ἕπεται. Μετά τήν Ἀπόλυσιν ὁ Μ. Ἀρχιδιάκονος ἐκφωνεῖ τό·  «Εὐλόγησον, Δέσποτα», καί ὁ Πατριάρχης ἀπό τοῦ Θρόνου·  «Εὐλογητός ὁ Θεός...» καί ἄρχεται ὁ Ἑσπερινός τῆς  Δευτέρας τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ὁ Προοιμιακός. Πρός τό τέλος τοῦ Προοιμιακοῦ ὁ Μ. Ἀρχιδιάκονος  ποιήσας σχῆμα τῷ Πατριάρχῃ καί ἐλθών πρό τῆς Ὡραίας Πύλης  ἐκφωνεῖ τήν Μεγάλην Συναπτήν τῆς Πεντηκοστῆς.  Μετά τήν ἐκφώνησιν τῆς Μεγάλης Συναπτῆς ὁ Μ. Ἀρχιδιάκονος  ἔρχεται εἰς τό μέσον τοῦ Σολέα, πλησίον δέ αὐτοῦ ἔρχεται ὁ  Δευτερεύων μετά τοῦ Τριτεύοντος, ποιοῦσι σύντρεις  σχῆμα καί ὁ μέν Μ. Ἀρχιδιάκονος λαμβάνει τήν θέσιν αὐτοῦ  κάτω δεξιά τοῦ Θρόνου, οἱ δέ Διάκονοι (Δευτερεύων καί Τριτεύων)  εἰσέρχονται εἰς τό Ἱερόν Βῆμα καί λαβόντες θυμιατά  ἐξέρχονται εἰς τό· «Κατευθυνθήτω...», ἵνα θυμιάσωσι. Εἰς τό τελευταῖον προσόμοιον οἱ Διάκονοι ποιοῦσι σχῆμα  τῷ Πατριάρχῃ ἀνά δύο καί εἰσέρχονται εἰς τό Ἱερόν Βῆμα διά τήν Εἴσοδον. Ὁ Διάκονος τῆς Σειρᾶς μετά δικήρου, ὁ Τριτεύων μετά δικήρου,  ὁ Δευτερεύων μετά δικηροτρικήρων, ὁ Μ. Ἀρχιδιάκονος  μετά θυμιατοῦ καί οἱ Ἱερεῖς πορεύονται πρός τόν Σολέα. Ὁ Δευτερεύων καί ὁ Τριτεύων λαμβάνουσι θέσιν δεξιά τοῦ Θρόνου,  ὁ Διάκονος τῆς Σειρᾶς ἀριστερά καί οἱ Ἱερεῖς πλησίον αὐτοῦ. Ὁ Μ. Ἀρχιδιάκονος ἀπέναντι τοῦ Θρόνου θυμιᾷ καί ἐκφωνεῖ·  «Σοφία· ὀρθοί», καί λαμβάνει θέσιν εἰς τήν σειράν τῶν Ἱερέων.  «Φῶς ἱλαρόν...». Εἰς τήν τελευταίαν λέξιν τοῦ·  «Φῶς ἱλαρόν» κατέρχεται ὁ Πατριάρχης εἰς τήν τελευταίαν  βαθμίδα τοῦ Θρόνου, λαμβάνει παρά τοῦ Δευτερεύοντος  τά δικηροτρίκηρα καί μετά τήν ἐκφώνησιν ὑπό τοῦ Δευτερεύοντος·  «Ἑσπέρας, Προκείμενον», ἄρχεται ἀμέσως ψάλλειν τό·  «Τίς Θεός μέγας...» καί εἰσέρχεται εἰς τό Ἱερόν Βῆμα. Ψαλλομένου ὑπό τοῦ Ἀριστεροῦ Χοροῦ διά τρίτην καί  τελευταίαν φοράν τοῦ Προκειμένου οἱ τέσσαρες Διάκονοι  μετά τῶν δικηροτρικήρων αὐτῶν  ἵστανται πρό τῆς Ὡραίας Πύλης· περατωθέντος δέ τοῦ  τρίτου Προκειμένου  ἐκφωνεῖ ὁ Μ. Ἀρχιδιάκονος·  «Ἔτι καί ἔτι, κλίναντες τά γόνατα, τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν». Ὁ Πατριάρχης ἀναγινώσκει τάς εὐχάς·  «Ἄχραντε, ἀμίαντε, ἄναρχε, ἀόρατε...».  «Εὐλογητός εἶ, Κύριε, Δέσποτα Παντοκράτορ...». Εἰς τό τέλος τῆς εὐχῆς ταύτης ὁ Μ. Ἀρχιδιάκονος·  «Ἀντιλαβοῦ, σῶσον, ἐλέησον, ἀνάστησον καί διαφύλαξον  ἡμᾶς ὁ Θεός, τῇ σῇ χάριτι».  «Τῆς Παναγίας ἀχράντου...».  Ἐκφώνησις ὑπό τοῦ Πατριάρχου·  «Σόν γάρ ἐστιν τό ἐλεεῖν καί σῴζειν ἡμᾶς...».  Ἡ Ἐκτενής, ὑπό τοῦ Μ. Ἀρχιδιακόνου. Ὁ Δευτερεύων·  «Ἔτι καί ἔτι, κλίναντες τά γόνατα, τοῦ Κυρίου δεη­θῶμεν»  καί ὁ Πατριάρχης ἐπεύχεται·  «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ὁ Θεός ἡμῶν...».  «Κύριε, Κύριε, ὁ ῥυσάμενος ἡμᾶς ἀπό παντός βέλους...».  Ὁ Δευτερεύων·  «Ἀντιλαβοῦ, σῶσον, ἐλέησον, ἀνάστησον καί διαφύλαξον ἡμᾶς  ὁ Θεός, τῇ σῇ χάριτι».  «Τῆς Παναγίας ἀχράντου...».  Ὁ Πατριάρχης· «Εὐδοκίᾳ καί χάριτι τοῦ μονογενοῦς σου Υἱοῦ...».  «Καταξίωσον...». Ὁ Τριτεύων·  «Ἔτι καί ἔτι, κλίναντες τά γόνατα, τοῦ Κυρίου δεηθῶ­μεν».  Ὁ Πατριάρχης· τάς τρεῖς τελευταίας εὐχάς·  «Ἡ ἀενάως βρύουσα ζωτική καί φωτιστική πηγή...».  «Ὁ Θεός ὁ μέγας καί αἰώνιος...».  «Ὁ Θεός ὁ μέγας καί ὕψιστος...».  Ὁ Τριτεύων·   «Ἀντιλαβοῦ, σῶσον, ἐλέησον, ἀνάστησον καί  διαφύλαξον ἡμᾶς ὁ Θεός, τῇ σῇ χάριτι».  «Τῆς Παναγίας ἀχράντου...».  Ὁ Πατριάρχης·  «Σύ γάρ εἶ ἡ ἀνάπαυσις, τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων ἡμῶν...». Ὁ Διάκονος τῆς Σειρᾶς· τά·  «Πληρωτικά».  Ὁ Πατριάρχης·  «Εἰρήνη πᾶσι». Ὁ Διάκονος τῆς Σειρᾶς·  «Τάς κεφαλάς ἡμῶν τῷ Κυρίῳ κλίνωμεν».  Ὁ Πατριάρχης·  «Εἴη τό κράτος τῆς βασιλείας σου εὐλογημένον...». Εἰς τήν ἀρχήν τῶν Ἀποστίχων ὁ Πατριάρχης ἐξέρχεται καί  ἀνέρχεται εἰς τόν Θρόνον, διά τήν Ἀπόλυσιν.      Σήμερον συμψάλλεται καί ἡ ἑορτάσιμος  Ἀκολουθία τῶν  Ἁγίων Πατέρων τῆς Β΄  Οἰκ. Συνόδου,  ὡς μή ψαλεῖσα χθές.  Ὅπου τελεῖται ἡ μνήμη τῶν Ἁγίων Πατέρων  τῆς Β΄  Οἰκ. Συνόδου,  ἀκολουθεῖται ἡ κατωτέρω τάξις.   ΜΕΓΑΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ Προοιμιακός.           Εἰς τό· «Κύριε, ἐκέκραξα...». Ἑσπέρια:  1.– Τά 3 Στιχηρά Ἰδιόμελα τῆς Ἑορτῆς·  «Παράδοξα σήμερον...  – Τό Πνεῦμα τό ἅγιον ἦν μέν ἀεί...  – Τό Πνεῦμα τό ἅγιον, φῶς καί ζωή...» καί  2.– Τά 3 Στιχηρά Προσόμοια τῶν Πατέρων·  «Οὐρανόθεν δεξάμενοι… – Ὡς  τοῦ Πνεύματος ὄργανα… –  Ὁ θεόφρων Νεκτάριος...». Δόξα, Καί νῦν:  Τό Ἰδιόμελον τῆς Ἑορτῆς· «Βασιλεῦ οὐράνιε...». Εἴσοδος:  «Φῶς ἱλαρόν...». Τό μέγα Προκείμενον·   «Τίς Θεός μέγας...», μετά τῶν πρό αὐτοῦ στίχων,  ὡς ἐν τῷ Πεντηκοσταρίῳ καί αἱ εὐχαί τῆς Γονυκλισίας. Ἀπόστιχα:  Τά 3 Στιχηρά Ἰδιόμελα τῆς Ἑορτῆς·  «Νῦν εἰς σημεῖον τοῖς πᾶσιν…  – Νῦν τό Παράκλητον Πνεῦμα…  – Νῦν περιβάλλονται κράτος…», μετά τῶν πρό αὐτῶν στίχων  εἰς τά δύο τελευταῖα:  α΄.– «Καρδίαν καθαράν κτίσον ἐν ἐμοί ὁ Θεός καί Πνεῦμα εὐθές  ἐγκαίνισον ἐν τοῖς ἐγκάτοις μου».  β΄.– «Μή ἀποῤῥίψῃς με ἀπό τοῦ  προσώπου σου καί τό Πνεῦμα σου τό ἅγιον μή ἀντανέλῃς ἀπ’ ἐμοῦ». Δόξα:  Τό Ἰδιόμελον τῶν Πατέρων· «Τήν ῥομφαίαν τοῦ Πνεύματος…». Καί νῦν:  Τό ἕτερον Ἰδιόμελον τῆς Ἑορτῆς· «Δεῦτε λαοί…». Τρισάγιον. Ἀπολυτίκια:  1.– Τῆς Ἑορτῆς· «Εὐλογητός εἶ…».  2.– Δόξα, τῶν Πατέρων· «Τῆς δευτέρας Συνόδου…» καί  3.– Καί νῦν, τῆς Ἑορτῆς· «Εὐλογητός εἶ…». Ἀπόλυσις:  «Ὁ ἐκ τῶν πατρικῶν κόλπων...» ἀπαραλλάκτως, ὡς ἀναγράφεται ἐν τῷ Πεντηκοσταρίῳ καί ἐν τῷ Ἱερατικῷ. Τήν ἑβδομάδα ταύτην γίνεται κατάλυσις εἰς πάντα.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ π. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΟΡΜΠΑΡΑΚΗΣ

῾Πεντηκοστήν ἑορτάζομεν...᾽

Δέκα ἡμέρες μετά τήν ᾽Ανάληψη τοῦ Κυρίου ἡ ᾽Εκκλησία μας ἑορτάζει τό γεγονός τῆς Πεντηκοστῆς, τότε πού τό Πνεῦμα τό ῞Αγιον κατῆλθε καί ἐπιφοίτησε στίς κεφαλές ὅλων τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ, στά ᾽Ιεροσόλυμα. Μέ τήν ἐπιφοίτηση αὐτή ἀρχίζει ἡ ἱστορία τῆς ᾽Εκκλησίας, γι᾽ αὐτό καί ἡ Πεντηκοστή θεωρεῖται ἡ γενέθλια ἡμέρα της. Ἡ κάθοδος τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος ἀποτελεῖ τήν ἐκπλήρωση τῆς ὑποσχέσεως τοῦ Κυρίου ὅτι θά ἔλθει ἄλλος Παράκλητος μετά τή δική Του ᾽Ανάληψη, ὁ ῾Οποῖος θά μείνει μαζί μέ τούς μαθητές Του καί θά τούς διδάξει καί ὁδηγήσει ῾εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν᾽ (᾽Ιωάν. 16, 13).

῎Ετσι τό ῞Αγιον Πνεῦμα ἐρχόμενο στόν κόσμο ῾ὅλον συγκροτεῖ τόν θεσμόν τῆς ᾽Εκκλησίας᾽ καί παραμένει σ᾽ αὐτήν ὡς ἡ ψυχή τῆς ᾽Εκκλησίας. Αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ ᾽Εκκλησία μέ τή διηνεκή παρουσία τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος ζεῖ μία διαρκή Πεντηκοστή. Ζωή λοιπόν στήν ᾽Εκκλησία σημαίνει ζωή ἐν ῾Αγίῳ Πνεύματι, κάτι πού διαπιστώνεται κ α ί στή διδασκαλία τῆς ᾽Εκκλησίας κ α ί στή λατρεία της κ α ί στήν ἀσκητική της ζωή καί πού δέν ἔχει καμμία σχέση μέ τό νομικό-τυπικό πνεῦμα τοῦ ᾽Ιουδαϊσμοῦ ἤ μέ τήν καπηλεία τοῦ Πνεύματος ἀπό τίς διάφορες προτεσταντικές ὁμάδες, ἀλλά εἶναι ἐλευθερία καί ἀγάπη καί παράκληση.

᾽Από τήν ἄποψη αυτή  ἡ ἐμπειρία τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος καί ἡ μετοχή στίς δωρεές Του (πρέπει νά) ἀποτελοῦν στοιχεῖα ζωῆς ὅλων τῶν μελῶν τῆς ᾽Εκκλησίας, δηλαδή στήν πραγματικότητα τό κάθε μέλος της, ἄν ὀρθά εἶναι μέλος, πρέπει νά βρίσκεται σέ μία συνεχή κατάσταση ἐκπλήξεως, σέ μία πορεία πνευματικῆς αὐξήσεως, ῾ἀπό δόξης εἰς δόξαν᾽. Διότι ἀκριβῶς εἶναι μέτοχος τοῦ ἀπείρου Θεοῦ - ῾Αγίου Πνεύματος. Μέ τόν τρόπο αὐτό, ὁ πιστός γίνεται ὡς μέλος τῆς ᾽Εκκλησίας πνευματικός. Πνευματικός δέν εἶναι αὐτός πού θεωρεῖται ἔτσι ἀπό τόν πολύ κόσμο: ὁ ἄνθρωπος τῶν γραμμάτων καί τῶν τεχνῶν, ὁ ἐπιστήμονας, ὁ ποιητής, ὁ ἠθοποιός. Μᾶλλον μπορεῖ νά θεωρηθεῖ κι αὐτός πνευματικός, ἀλλά ὄχι μέ τή χριστιανική κατανόηση τοῦ ὅρου: ἀσχολεῖται μέ τό ἀνθρώπινο πνεῦμα καί ὄχι μέ τό ῞Αγιον Πνεῦμα. Γιά τούς χριστιανούς  πνευματικός εἶναι αὐτός πού ἔχει ἐμπειρία τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος, πού τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ κατοικεῖ σέ αὐτόν. ῾Ὑμεῖς δέ οὐκ ἐστέ ἐν σαρκί, ἀλλ᾽ ἐν Πνεύματι, εἴπερ Πνεῦμα Θεοῦ οἰκεῖ ἐν ὑμῖν᾽ λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, γιά νά συνεχίσει: ῾Εἰ δέ τις Πνεῦμα Χριστοῦ οὐκ ἔχει, οὗτος οὔκ ἐστιν αὐτοῦ᾽ (Ρωμ. 8,9). Κι ὁ ἅγιος Χρυσόστομος παρατηρεῖ ἐπ᾽ αὐτοῦ ὅτι ὁ ἄνθρωπος λέγεται πνευματικός ῾ἀπό τῆς τοῦ Πνεύματος ἐνεργείας᾽.

Μιλώντας ὅμως γιά μετοχή στό ῞Αγιον Πνεῦμα στό χῶρο τῆς Ἐκκλησίας, μιλᾶμε γιά ἕνα γεγονός πού παραπέμπει κατ᾽ εὐθεῖαν στόν ἴδιο τόν Χριστό. Ἡ ἐν ῾Αγίῳ Πνεύματι ζωή εἶναι ἡ ἐν Χριστῷ ζωή. Αὐτό συμβαίνει διότι τόν Χριστό Τόν γνωρίζουμε στόν βαθμό πού τό ῞Αγιον Πνεῦμα μέσα στήν ᾽Εκκλησία Τόν φανερώνει στίς καρδιές μας. ῎Αν τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ δέν ἐνεργοῦσε μέσα μας, ἄν ᾽Εκεῖνο δέν μᾶς φώτιζε, ὁ Χριστός μπορεῖ νά εἶχε ἐπιτελέσει τό ἀπολυτρωτικό Του ἔργο γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου, ἀλλά θά παρέμενε ἕνας ξένος γιά ἐμᾶς. ᾽Εκεῖνο πού τό γενικό ἔργο σωτηρίας τοῦ Χριστοῦ τό ἔκανε καί τό κάνει οἰκεῖο, δικό μας, εἶναι τό τρίτο πρόσωπο τῆς ῾Αγίας Τριάδος, τό Παράκλητον Πνεῦμα, τό ῾Οποῖο ὁ Κύριος ἔστειλε στόν κόσμο μετά τήν ἄνοδό Του στούς Οὐρανούς, ἐνεργοποιώντας ἔτσι τήν ἵδρυση τῆς ᾽Εκκλησίας ἀπό ᾽Εκεῖνον ὡς ζωντανοῦ σώματός Του. Ὅπως τό εἶπε, ἄλλωστε, παρηγορώντας τούς μαθητές Του: ῾᾽Εάν ἐγώ μή ἀπέλθω, ὁ Παράκλητος οὐκ ἐλεύσεται πρός ὑμᾶς᾽ (᾽Ιωάν. 16, 7).

῎Ετσι ὁ ἄνθρωπος εἰσέρχεται στήν ᾽Εκκλησία, καλούμενος οὐσιαστικά ἀπό τόν ῎Ιδιο τόν Θεό - ῾οὐδείς δύναται ἐλθεῖν πρός με, ἐάν μή ὁ πατήρ μου ὁ πέμψας με ἑλκύσῃ αὐτόν᾽ (᾽Ιωάν. 6, 44) - καί εἰσερχόμενος διά τοῦ ἁγίου βαπτίσματος καί τοῦ ἁγίου χρίσματος μετέχει τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ, οἱ ὁποῖες διακονούμενες ἀπό τό Παράκλητον Πνεῦμα μετά πιά τήν ᾽Ανάληψη τοῦ Χριστοῦ, Τοῦ ἀποκαλύπτουν Αὐτόν στήν καρδιά του, μέ τήν ἔννοια ὅτι τόν ἐνσωματώνουν μέσα στόν ῎Ιδιο κάνοντάς τον μέλος Χριστοῦ. Καί γενόμενος ὁ ἄνθρωπος μέλος Χριστοῦ, μετά τήν προσωπική αὐτή Πεντηκοστή του, ὁδηγεῖται κατά φυσικό τρόπο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ Πατέρα. Γι᾽ αὐτό καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος σημειώνει ὅτι ῾οὐδείς δύναται εἰπεῖν Κύριον ᾽Ιησοῦν, εἰ μή ἐν Πνεύματι ῾Αγίῳ᾽ (Α´Κορ. 12,3), ὅπως καί ὁ Κύριος ἀποκάλυψε ὅτι ῾οὐδείς ἔρχεται πρός τόν Πατέρα, εἰ μή δι᾽ ἐμοῦ᾽ (᾽Ιωάν. 14,6). ᾽Από τήν ἄποψη αὐτή κατανοοῦμε ὅτι ὁ Θεός μας εἶναι Θεός τάξεως καί ὄχι ἀκαταστασίας, ὅπως κι ὅτι ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου ἔχει χαρακτήρα Τριαδικό κι αὐτό σημαίνει ὅτι Θεολογία, Χριστολογία, Πνευματολογία, ᾽Εκκλησιολογία, Σωτηριολογία πᾶνε μαζί στήν ὀρθόδοξη πίστη καί ὁποιαδήποτε διάσπασή τους ἀποκαλύπτει τήν αἵρεση ἤ ὁδηγεῖ σ᾽ αὐτήν, ἄρα στήν ἔκπτωση ἀπό τή ζωή καί τή σωτηρία. Καταλαβαίνει λοιπόν κανείς εὔκολα τώρα, γιατί ὁ ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ τόνιζε ὅτι ῾σκοπός τῆς πνευματικῆς ζωῆς εἶναι ἡ ἀπόκτηση τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος᾽. Γιατί ὅποιος ἔχει τό ῞Αγιον Πνεῦμα ἔχει τόν ῎Ιδιο τόν Τριαδικό Θεό.

 Τό ἐρώτημα λοιπόν τό ὁποῖο τίθεται εἶναι: πῶς κανείς ἀποκτᾶ τό ῞Αγιον Πνεῦμα; Βεβαίως ἀμέσως ἡ σκέψη μας, ὅπως ὑπονοήθηκε παραπάνω, πηγαίνει στά μυστήρια. Γιατί αὐτά ἀποτελοῦν τούς κρουνούς ἀπό τούς ὁποίους προχέεται ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ στούς πιστούς. ᾽Αλλά τά μυστήρια δέν ἐπενεργοῦν θετικά κατά τρόπο μαγικό στούς ἀνθρώπους. ᾽Απαιτεῖται ἡ προσωπική τους συμμετοχή καί προσπάθεια. Κι ἐδῶ εἰσέρχεται κανείς σ᾽ αὐτό πού ὀνομάζουμε ἀσκητική καθαρή πνευματική ζωή. Ἡ ἀσκητική ζωή, ὡς προσωπικός ἀγώνας τοῦ ἀνθρώπου, ἀποτελεῖ τήν προϋπόθεση γιά νά ἐνεργοποιοῦνται τά μυστήρια πρός σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου καί νά μήν καταντοῦν ῾εἰς κρίμα ἤ εἰς κατάκριμα᾽. Μέ τήν παρατήρηση βεβαίως ὅτι καί ὁ ἀγώνας αὐτός δέν γίνεται ἐρήμην τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ἡ χάρη Αὐτοῦ δίνει τή δυνατότητα καί τῆς ἀσκητικῆς ζωῆς. ῾Οὐ τοῦ θέλοντος οὐδέ τοῦ τρέχοντος, ἀλλά τοῦ ἐλεοῦντος Θεοῦ᾽ (Ρωμ. 9, 16).

Τί μᾶς διδάσκει λοιπόν ἡ βιβλικο-πατερική παράδοση τῆς ᾽Εκκλησίας μας, πάνω στό θέμα τῆς ἀποκτήσεως τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος καί τῶν μυστικῶν τῆς ἀσκητικῆς ζωῆς; Ὅτι κανείς δέν μπορεῖ νά ἀποκτήσει τή χάρη αὐτή τῆς παρουσίας Του, νά ἔχει συνεπῶς κανείς τόν Θεό μέσα του, ἄν δέν ἀγωνιστεῖ νομίμως. Καί νομίμως σημαίνει - μέ τή βοήθεια βεβαίως τοῦ Θεοῦ - νά ἀρχίσει τόν ἀγώνα καθάρσεως τοῦ ἑαυτοῦ του ἀπό τά ψεκτά λεγόμενα πάθη, ἰδίως κατά τοῦ κεντρικοῦ πάθους τοῦ ἀνθρώπου, τῆς φιλαυτίας (ἤ ἐγωϊσμοῦ), μέ τά παρακλάδια της, τῆς φιληδονίας, τῆς φιλαργυρίας καί τῆς φιλοδοξίας. ῎Ετσι ὁ πνευματικός ἀσκητικός ἀγώνας εἶναι στοχευμένος: ὁ πιστός καλεῖται νά μεταστρέψει τή φιλαυτία σέ φιλοθεΐα καί φιλανθρωπία, σέ ἀγάπη ἀληθινή δηλαδή, γι᾽ αὐτό καί στή θέση τῶν τέκνων τῆς φιλαυτίας θέτει τήν ἐγκράτεια, τήν ἐλεημοσύνη καί προσφορά, τήν ταπείνωση. Στό βαθμό πού ὁ ἐκκλησιαστικός πνευματικός αὐτός ἀγώνας γίνεται μέ σωστό τρόπο, μέ τήν καθοδήγηση δηλαδή τῶν ἁγίων μας καί τῶν ἐμπειροτέρων ἀπό ἐμᾶς χριστιανῶν, κυρίως δέ τοῦ πνευματικοῦ μας πατέρα, ἡ φιλαυτία ἐξαλείφεται, καθαρίζεται ἡ καρδιά μας καί τή θέση της παίρνει, εἴπαμε, ἡ χάρη τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Ὅπου ἀγάπη ὅμως, ἐκεῖ καί ὁ Θεός, ὁ ἄνθρωπος δηλαδή φτάνει στό σημεῖο νά εἶναι κατοικητήριον ᾽Εκείνου.

Τήν κατάσταση αὐτή πού ἀκολουθεῖ τήν κάθαρση τῆς καρδιᾶς τοῦ ἀνθρώπου, ὅπου ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ ἀρχίζει καί κυριαρχεῖ μέσα του, οἱ ἅγιοί μας ἔχουν ὀνοματίσει φωτισμό καί στή συνέχεια θέωση. Γι᾽ αὐτό καί συχνά ἀκοῦμε γιά τά στάδια τῆς πνευματικῆς ζωῆς: τήν κάθαρση, τό φωτισμό, τή θέωση. Εἶναι φανερό ὅτι ἀπό τά τρία αὐτά στάδια μόνο τό πρῶτο σχετίζεται ἰδιαιτέρως μέ τήν ἀσκητική προσωπική προσπάθεια, ἐκεῖ πού ὁ πιστός φανερώνει τήν ἀγαθή του προαίρεση γιά προαγωγή τῆς σχέσης του μέ τόν Θεό. Μολονότι καί τό στάδιο αὐτό πραγματοποιεῖται μέ τήν ἐνίσχυση τοῦ Θεοῦ, τό δεύτερο καί τό τρίτο θεωροῦνται καθαρά δῶρα τοῦ Θεοῦ, γιά τά ὁποῖα ὁ πιστός δέν πρέπει νά ἀνησυχεῖ καθόλου οὔτε καί νά τά θέτει ὡς ὅραμα καί προορισμό του. Ὁ πιστός ὡς ὅραμά του ἔχει τή σχέση μέ τόν Θεό, ἀγωνίζεται στή βασική ἐντολή τοῦ Χριστοῦ, τήν ἀγάπη, μέ τήν ὁποία καθαρίζει τήν καρδιά του, καί ἀφήνει τόν Θεό ῾ἐλεύθερο᾽ νά προσφέρει, ὅσο θέλει καί ὅποτε θέλει, τά δῶρα τῆς παρουσίας Του, τό φωτισμό καί τή θέωση.

Γι᾽ αὐτό καί τό οὐσιαστικότερο στοιχεῖο τελικῶς τῆς πνευματικῆς ζωῆς εἶναι ἡ ὑπομονή. ῎Ανθρωπος πού ξεκινᾶ τήν πνευματική ζωή καί ἀπαιτεῖ γρήγορα τήν ἀπόκτηση τῶν χαρισμάτων τοῦ Θεοῦ, ἤδη ἔχει βάλει ῾νάρκη᾽ στήν προσπάθειά του. Ὁ Θεός δέν εἶναι παιχνίδι ὥστε ἐμεῖς νά Τόν ῾κανονίζουμε᾽ στίς ἐνέργειές Του, ἀλλά ὁ παντοδύναμος καί πανάγαθος Θεός πού ἔχει τόν ἀπόλυτο ἔλεγχο τῶν πάντων, γνωρίζοντας τά πάντα καί στό ἔσχατο βάθος τους. ῎Ετσι ἡ ἀνυπομονησία ἀποτελεῖ σημάδι τελικῶς ταραγμένης ψυχῆς, ἄρα στήν πραγματικότητα φανερώνει τήν ἀπιστία τοῦ ἀνθρώπου καί τήν παρουσία τοῦ πονηροῦ. Δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι ὁ μέγας ᾽Ισαάκ ὁ Σύρος, στά ἀσκητικά του ἔργα, μνημονεύει ἕνα σπουδαῖο Γέροντα, ὁ ὁποῖος καθοδηγώντας ἕναν ἄπειρο νεαρό μοναχό, πού ῾βιαζόταν᾽ ν᾽ ἀποκτήσει τά χαρίσματα τοῦ Θεοῦ, τοῦ ἀποκάλυψε ὅτι ὁ ἴδιος ἄρχισε νά νιώθει τά χαρίσματα αὐτά μετά τά τριάντα πρῶτα χρόνια τῆς ἔντονης ἀσκητικῆς του ζωῆς.

Ἡ ἑορτή λοιπόν τῆς Πεντηκοστῆς μᾶς ἀποκαλύπτει γιά μία ἀκόμη φορά τό μεγαλεῖο τῆς πίστεώς μας, ἀφοῦ εἴμαστε κλημένοι σέ ἄπειρη αὔξηση μετοχῆς στό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί συγχρόνως μᾶς δείχνει τίς δυσκολίες πού ὑπάρχουν λόγω τῶν δικῶν μας ἁμαρτιῶν καί ἀδυναμιῶν. Εἶναι στή δική μας ὅμως τήν εὐθύνη νά ἀνταποκριθοῦμε στήν κλήση αὐτή, πού συνιστᾶ καί τήν ὑψηλότερη κλήση πού ὑπάρχει στόν κόσμο: νά εἴμαστε καί νά γίνουμε ῾συγκληρονόμοι Χριστοῦ᾽ (Ρωμ. 8, 17).

πηγή

Προνόμια μόνο; του αρχιμ. Δανιηλ Αερακη

 πηγή

 

Προνόμια μόνο;

 

 

 

του αρχιμ. Δανιηλ Αερακη

 

 

 

 

 

Ο Χριστός και η Εκκλησία δεν επιζητούν ποτέ προνόμια κρατικής διακρίσεως. 

Ακόμα και στο ζήτημα του κρατικού φόρου ο Χριστός θέλησε να είναι υπόδειγμα. 

Κάποτε οι φοροεισπράκτορες κατηγόρησαν το Χριστό, ότι «ου τελεί τα δίδραχμα», δεν πληρώνει φόρο. 

Ο Χριστός ήταν «ελεύθερος» να μη πληρώνη φόρο, και διότι δεν ήταν υποχρεωμένος και διότι ήταν ακτήμων.

Παρά ταύτα λέει στον Πέτρο: «Ἵνα μή σκανδαλίσωμεν αὐτούς, πορευθείς εἰς την θάλασσαν βάλε άγκιστρον καί τόν αναβάντα πρῶτον ἰχθύν ἆρον, καί ἀνοίξας τό στόμα αὐτοῦ εύρήσεις στατῆρα∙ ἐκεῖνον λαβών δός ἀντί ἐμοῦ και σοῦ» (Ματθ.ιζ΄24-27).

 

 

● Και μόνο γι’ αυτό, «ἳνα μή σκανδαλίσωμεν», δεν θα έπρεπε η σύναξις της Αθωνικής πολιτείας να ζητήση να μη φορολογούνται και τα εκτός του Όρους περιουσιακά στοιχεία των Μονών της.

 

 

● Στον τόπο μας φορολογούνται όλοι. 

Φυσικά υπάρχουν και αδικίες, όπως υπάρχουν και οι φοροφυγάδες. 

Αλλ’ η Εκκλησία δεν ανήκει στους τελευταίους. 

Όλοι οι Ναοί και τα Μοναστήρια της πληρώνουν φόρο, και φυσικά και όλα τα έσοδα από κτήματα και ενοίκια.

 

Γιατί το μόνο κομμάτι της Ελλάδος, που δεν πρέπει να φορολογήται, να είναι το Όρος Άθως; 

Βεβαίως οι μοναχοί, που είναι ακτήμονες, δεν έχουν να προσφέρουν σε χρήμα βοήθεια στην Πᾳτρίδα. 

Προσφέρουν άλλη: Τις προσευχές τους.

 

 

● Το όρος Άθως είναι και αυτό και Ελληνικός τόπος και Εκκλησία. 

Μπορεί να ισχυριστούν οι Μονές, ότι είναι φτωχές, αλλά στον τόπο μας και ο πιο φτωχός, έμμεσα ή άμεσα, φορολογείται.

 

 

● Αν, όπως λένε, τα έσοδα Αγιορειτικών Μονών από κτήματα και ακίνητα, είναι πολλά, γιατί να μη φορολογούνται;

 Βέβαια και έχουν και οι εν λόγω Μονές έξοδα από αναστηλώσεις και από φιλοξενίες. 

Αλλά και μεταξύ των κοσμικών κανένας δεν απαλάσσεται φορολογίας, επειδή έχει κτηριακές επεμβάσεις ή φιλοξενίες και φιλανθρωπίες.

 

 

● Γράφτηκε, ότι απείλησαν στη διπλή σύναξι οι Αγιορείτες, ρήξι με το Κράτος, αν δεν ικανοποιηθή το αίτημά τους να είναι εντελώς αφορολόγητα οιαδήποτε εισοδήματά τους!

 Σε άλλα ζητήματα αναμένουν οι πιστοί να έρθη το Άθως σε ρήξι με το Κράτος, όπως π.χ. νόμοι αντιευαγγελικοί, νομιμοποίησις της μοιχείας και των εκτρώσεων, ή το ότι όλο και περισσότερο συντελλείται πνευματικός και εθνικός αποχρωματισμός στον τόπο μας.

 

 

● Ακόμα και ως προς την φορολογία θα έπρεπε να παρέμβη το Άθως. 

Αλλά πώς; 

Να κάνη αγώνα, ώστε:

Να μη φορολογούνται οι ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.

Να μειωθούν οι φόροι στις πολύτεκνες οικογένειες.

Να αρθούν τα φορομπηχτικά μέτρα ιδίως κατά των μικρομεσαίων.

 

 

● Και οι πατέρες του Όρους, όπως και όλοι οι λειτουργοί της Εκκλησίας ας αγωνιστούμε, ν’ αποκτήσουν οι Έλληνες φορολογική συνείδησι, που σημαίνει:τιμιότητα και προσφορά.

Πώς θα εμπνευστή ο λαός, όταν εμείς ως διάκονοι της Εκκλησίας κηρύσσουμε ιερό πόλεμο για φοροαπαλλαγή μας;

H περίεργη μαυροφορεμένη μορφή στα Μετέωρα! Δείτε φωτό

πηγή

Ένα περίεργο περιστατικό σημειώθηκε πριν από δύο χρόνια όταν δύο αδέλφια επισκέφθηκαν τα Μετέωρα.

Συγκεκριμένα, σε μια στάση που έκανε ο ένας από τους δύο ταξιδιώτες, χάζευε ένα... πελώριο βράχο και τότε το μάτι του ξαφνικά αντιλήφθηκε μια κίνηση! Σαν κάποιος να περπατούσε μέσα στα βράχια.

Παρατηρώντας καλύτερα το σημείο είδε κάτι σαν πόρτα πάνω στο βράχο. Αμέσως τράβηξε φωτογραφία το σημείο.

Μια κανονική και μια κάνοντας ζουμ. Στη φωτογραφία όντως φαίνεται κάτι σαν πόρτα το οποίο πιθανόν να είναι τεχνητό μιας και το σχήμα είναι πολύ ακριβές. Μεγεθύνοντας τη ζουμαρισμένη φωτογραφία μέσω pc φαίνεται σαν μια μορφή μπροστά από την "πόρτα"

Τυπικόν της 31ης Mαΐου 2012

Πέμπτη: Τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Ἑρμείου.  Τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Εὐσταθίου,  Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως.

Ἀπόστολος:  Τῆς ἡμέρας· Πέμπτης ζ΄ ἑβδομάδος Πράξεων (Πράξ. κε΄ 13-19). Εὐαγγέλιον:  Ὁμοίως· Πέμπτης ζ΄ ἑβδομάδος Ἰωάννου· (Ἰω. ις΄ 23-33).

Ἡ ἀναζήτηση τῶν πανανθρώπινων ἀξιῶν -Ἀρχιεπίσκοπος Τιράνων καὶ πάσης Ἀλβανίας Ἀναστάσιος

Ποιές εἶναι οἱ βασικές ἀρχές πού μποροῦν νά γίνουν ἀποδεκτές ἀκόμη καί ἀπό ἐκπροσώπους διαφορετικῶν θρησκειῶν 


1. Κατ' ἀρχήν δέν νομίζω ὅτι ὑπάρχει μία ἄποψη. Σήμερα ἐξακολουθοῦν νά ἐπιβιώνουν 19 θρησκεῖες, οἱ ὁποῖες ὑποδιαιροῦνται σέ 240 κλάδους (1). Συγχρόνως, στούς κόλπους τους ὑπάρχουν ἀντιθέσεις μεταξύ τῶν προσκολλημένων κατά γράμμα στήν παράδοση καί τῶν ἀναζητούντων νέα ἀνοίγματα στόν σύγχρονο κόσμο.

Οἱ διάφορες θρησκεῖες, ὅπου ἐπικράτησαν, ἔχουν ἐν πολλοῖς ἐπηρεάσει συνολικά τόν ἀνθρώπινο βίο. Καί εἶναι ἑπόμενο νά σχετίζονται, ἄμεσα ἤ ἔμμεσα, μέ ὅλες τίς πλευρές τῶν διαφόρων ἀξιῶν, τῶν λογικῶν, τῶν αἰσθητικῶν, τῶν ἠθικῶν, καί βεβαίως τῶν μεταφυσικῶν (2). Διότι τά θρησκεύματα δέν κινοῦνται ὡς ἀνεξάρτητες ὀντότητες. Βρίσκονται σέ ἀλληλεπίδραση καί ἀλληλεξάρτηση μέ πολλούς ἄλλους παράγοντες: ἐθνικούς, πολιτικούς, πολιτιστικούς, κοινωνικούς, οἰκονομικούς. Ἐπηρεάζουν καί ἐπηρεάζονται.

Κάθε ἀνεπτυγμένο θρήσκευμα ἔχει α) ἕναν ὑπερβατικό προσανατολισμό, πού κατευθύνει πρός μία ἀπόλυτη ἀλήθεια, πρός ἕναν ὑπέρτατο σκοπό, καί β) ἕνα σύστημα δογματικῶν, ἀξιωματικῶν θέσεων ἑρμηνείας τοῦ κόσμου. Αὐτά προσδιορίζουν τίς λογικές καί μεταφυσικές ἀξίες, τίς ὁποῖες τό θρήσκευμα ὑποστηρίζει.

Ὅπως εἶναι προφανές, ἡ σύγκλιση ἀπόψεων, στίς περιοχές τῆς ἀπόλυτης ἀλήθειας καί τοῦ ὑπερβατικοῦ προσανατολισμοῦ πού καθορίζουν, εἶναι πολύ δύσκολη. Οἱ θρησκεῖες μάλιστα πού ἐπηρεάζουν συνολικά πάνω ἀπό τό ἥμισυ τοῦ πληθυσμοῦ τῆς γῆς (Χριστιανισμός καί Ἰσλάμ), καθώς καί ὁ προγενέστερός τους Ἰουδαϊσμός, εἶναι θρησκεῖες πού στηρίζονται σέ θεία ἀποκάλυψη. Οἱ θεμελιώδεις ἀξίες περί τοῦ ἀληθοῦς, τοῦ ἀγαθοῦ, τοῦ ἁγίου πού τίς διέπουν, θεωροῦνται δεδομένες «ἄνωθεν». Οἱ φιλοσοφικές ἀναλύσεις καί οἱ νομοθετικές ρυθμίσεις ἀκολουθοῦν.

Τό ἄλλο θρησκευτικό ρεῦμα, πού πηγάζει ἀπό τήν ἰνδική καί τήν κινεζική ἀναζήτηση τοῦ ὑπερβατικοῦ, ἐκ πρώτης ὄψεως δέν εἶναι ἐξαρτημένο ἀπό μία ἅπαξ διά παντός ἄνωθεν ἀποκάλυψη. Ἀναπτύχθηκαν ἐν τούτοις διάφορες σχολές, μέ συγκεκριμένες θεωρίες γιά τήν ἀπόλυτη ἀλήθεια. [...]

Στή σύγχρονη ἀναζήτηση γιά τήν ἐπίτευξη κάποιας συγκλίσεως τῶν θρησκειῶν στό θέμα τῶν πανανθρωπίνων ἀξιῶν, ἡ ἔμφαση δίνεται κυρίως στίς «ἠθικές ἀξίες». Δέν πρέπει ὅμως νά παραθεωρεῖται ὅτι οἱ λογικές, οἱ αἰσθητικές, οἱ ἠθικές, οἱ μεταφυσικές ἀξίες συμπλέκονται καί ἀλληλοεπηρεάζονται, ὅπως τά διάφορα συστήματα τοῦ ὀργανισμοῦ: νευρικό, μυϊκό, κυκλοφορικό.

2. Ἀπό τά τέλη τοῦ 19ου αἰῶνος ἔγιναν προσπάθειες γιά μία καλύτερη ἀλληλογνωριμία καί προσέγγιση ἀνθρώπων διαφόρων θρησκευμάτων, μέ διεθνῆ διαθρησκειακά συνέδρια καί ὀργανισμούς. Προσπάθειες ὅμως γιά μονιμότερες δομές δέν τελεσφόρησαν. H προσέγγιση κινήθηκε σέ πιό βατό ἔδαφος, ὅταν καθορίσθηκαν συγκεκριμένα ζητήματα καί στόχοι, μέ ἀναφορά σέ σύγχρονα θέματα πού ἀντιμετωπίζει ὅλη ἡ ἀνθρωπότητα. Π.χ. ἡ «Παγκόσμια Συνέλευση γιά τή Θρησκεία καί τήν Εἰρήνη» (World Conference oReligioand Peace) βρῆκε μεγαλύτερη ἀνταπόκριση σέ πολλές χῶρες καί συνεχίζει τή δράση καί τίς παρεμβάσεις της. Μετά τήν 11η Σεπτεμβρίου 2001 σημειώθηκε ἐπιτάχυνση διαθρησκειακῶν συνεδρίων, μέ τήν ἐλπίδα ὅτι αὐτό θά βοηθοῦσε στήν καταπολέμηση τῆς τρομοκρατίας καί τή στήριξη τῆς εἰρήνης. H ἀναζήτηση γιά κοινῶς ἀποδεκτές πανανθρώπινες ἀξίες πολυτροπα ἐπιταχύνεται.

Στήν ἐποχή μας, ὅλο καί περισσότερο συνειδητοποιεῖται ἡ ἱστορική πρόκληση καί εὐθύνη τῶν θρησκευτικῶν κοινοτήτων ἔναντι τῆς ἑνιαίας ἀνθρωπότητος. Διανοούμενοι πού ἀνήκουν σέ διάφορα θρησκεύματα, ἔστω καί ἄν ὁρμῶνται ἀπό διαφορετικές προϋποθέσεις, καταβάλλουν προσπάθειες ὥστε νά συμφωνήσουν σέ ὁρισμένες βασικές θέσεις.

[...] Ἐν τούτοις, πρέπει νά ἀποφευχθοῦν οἱ ἁπλουστεύσεις. Πρό καιροῦ, ἕνας γνωστός μου καθηγητής πανεπιστημίου μοῦ τηλεφώνησε γιά νά μέ παρακινήσει νά πάρουμε μία πρωτοβουλία γιά τήν εἰρήνη. H πρότασή του ἦταν νά συγκεντρωθοῦν ἡγέτες καί διανοούμενοι τῶν μεγάλων θρησκευμάτων καί νά ἀποφασίσουμε νά διαγράψουμε ἀπό τά ἱερά μας κείμενα ὅ,τι ἀντιστρατεύεται στήν εἰρήνη καί ἐνισχύει τόν πόλεμο. Προσπάθησα νά τοῦ ἐξηγήσω ὅτι κάτι τέτοιο εἶναι ἀνέφικτο. Διότι οἱ ἱερές γραφές τῶν διαφόρων θρησκευμάτων ἔχουν γιά τούς ὀπαδούς τούς ἀδιαπραγμάτευτο κῦρος καί δέν ὑπόκεινται σέ ἀναθεώρηση ὅπως τά συντάγματα τῶν κρατῶν. Οὔτε μπορεῖ νά ὑπάρξει κάποιο ὄργανο, ἕνα εἶδος θρησκευτικοῦ ΟHΕ, πού θά τολμοῦσε νά ἐπιχειρήσει κάτι τέτοιο. Ὁ μόνος τρόπος ἐνισχύσεως τῆς εἰρηνικῆς προσπάθειας σέ παγκόσμιο πεδίο εἶναι ἡ καλλιέργεια ἠπίου κλίματος μεταξύ τῶν ἐκπροσώπων τῶν θρησκευμάτων, ἡ τόνωση τοῦ εἰρηνικοῦ πυρήνα τοῦ θρησκευτικοῦ συναισθήματος.

3. Στήν ἀναζήτηση καί ἀποσαφήνιση τῶν πανανθρωπίνων ἀξιῶν συμβάλλουν ἀσφαλῶς ἡ ἀντικειμενική ἐπιστημονική ἔρευνα καί ὁ διαθρησκειακός διάλογος. Ἀπαιτεῖται ὅμως πολλή ὑπομονή, διότι ὁ δρόμος εἶναι δύσκολος καί ὀλισθηρός. Ὁ πρῶτος ἐνθουσιασμός, τά τελευταῖα χρόνια, ὑπεχώρησε μπροστά σέ σοβαρές ἐπιφυλάξεις καί ἀπογοητεύσεις. Πολλοί φοβοῦνται τό ἐνδεχόμενο τοῦ συγκρητισμοῦ καί τή σταδιακή ἀλλοίωση τῆς πίστεώς τους, καθώς καί νέους ἐσωτερικούς διχασμούς. Εἶναι ἀναγκαῖο, λοιπόν, νά ἐπιδιώκεται μέ διάκριση ἡ προσέγγιση καί ἡ εἰρηνική συνύπαρξη χωρίς νά θυσιάζεται ἡ ἰδιοπροσωπία ὁμάδων καί λαῶν. [...]

B. Βασικές ἀξίες στίς ὁποῖες μπορεῖ νά ὑπάρξει διαθρησκειακή συμφωνία

1. Στή δεκαετία τοῦ 1990 ἐντάθηκε ἡ διαθρησκειακή προσπάθεια γιά τή συγκρότηση ἑνός ἠθικοῦ κώδικα μέ παγκόσμια ἐμβέλεια. Γνωστότερες εἶναι δύο προτάσεις πού προωθήθηκαν στή διεθνῆ κοινότητα: ἡ πρώτη ἐμφανίσθηκε ὡς πρόταση τοῦ Κοινοβουλίου τῶν Θρησκειῶν τοῦ Κόσμου (Parliament of the World΄s Religions), πού συνῆλθε στό Σικάγο τό 1993, μέ πρωταγωνιστῆ τόν Γερμανό καθηγητή τῆς Τυβίγγης Hans Κung. H δεύτερη πρόταση διαμορφώθηκε ἀπό τόν Leonard Swidler τοῦ Πανεπιστημίου Τemple τῆς Φιλαδελφείας τῶν HΠΑ. H τελευταία συζητήθηκε σέ σειρά συνεδρίων, κυρίως ὅμως στό Διαδίκτυο μέ συντονιστή τό Center for Global Εthics.

H πρόταση τοῦ Κοινοβουλίου, γνωστή ὡς «Διακήρυξη πρός μία Παγκόσμια Ἠθική» (DeclaratioΤoward a Global Εthic), καθορίζει ὡς ἀρχές μιᾶς παγκόσμιας ἠθικῆς: (α) Ὅτι δέν ὑπάρχει παγκόσμια τάξη χωρίς μία νέα παγκόσμια ἠθική. (β) Θεμελιώδης ἀξίωση (demand) εἶναι, κάθε ἀνθρώπινο ὄν νά ἀντιμετωπίζεται ἀνθρωπίνως. (γ) Τέσσερις βασικές ὑποχρεώσεις γιά ἕνα πολιτισμό: Μή βίας καί σεβασμοῦ ζωῆς. Ἀλληλεγγύης καί δίκαιης οἰκονομικῆς τάξεως. Ἀνοχῆς καί φιλαλήθειας. Ἴσων δικαιωμάτων καί συντροφικότητος μεταξύ ἀνδρῶν καί γυναικών. (δ) Ἀνάγκη ἀνανεώσεως τῆς συνειδήσεως. Ὅλες σχεδόν αὐτές οἱ δέσμες κανόνων ἔχουν ἀναφορά καί στηρίζονται σέ ἀρχαίους ἠθικούς κώδικες τῶν μεγάλων θρησκειῶν.

H «Οἰκουμενική Διακήρυξη μιᾶς Παγκόσμιας Ἠθικῆς» (Universal Declaratioof a Global Εthic) τοῦ L. Swidler, μέ ἄλλη διατύπωση καί ἄλλες ἐμφάσεις τονίζει τήν ἐλευθερία, τήν ἀξιοπρέπεια, τόν σεβασμό πρός ὅλα τά ὄντα, ἔμβια καί μή, τήν οἰκουμενική ἀγάπη, τήν ἀνεξιθρησκεία καί τήν ἀνάγκη διαθρησκειακού διαλόγου (3).
Πολλοί, κυρίως Ἀσιάτες, ἐπισημαίνουν ὅτι οἱ ἀνωτέρω ἀπόπειρες, γραμμένες ἀπό λευκούς, εὐκατάστατους, ρωμαιοκαθολικούς, προερχομένους ἀπό κυρίαρχους πολιτισμούς, εἶναι πολύ «Δυτικές» - περισσότερο βεβαίως ἡ δεύτερη Διακήρυξη.

2. Ἀπό τίς ἀναζητήσεις τῶν τελευταίων δεκαετιῶν μποροῦμε νά ἐπισημάνουμε συνοπτικά ὡς κοινῶς ἀποδεκτές ἀπό τίς θρησκεῖες τίς ἀκόλουθες ἀρχές καί ἀξίες:

(α) Κοινή καταγωγή ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Οἱ μονοθεϊστικές θρησκεῖες βεβαιώνουν ὅτι ὁ Θεός ἐδημιούργησε τό πρῶτο ἀνθρώπινο ζεῦγος. Εἶναι γνωστοί οἱ στίχοι-κλειδιά τῆς Ἁγίας Γραφῆς: «Καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον• κατ΄ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν, ἄρσεν καί θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς» (Γεν. 1:27, πρβλ. 1:26, 5:1). Ὅπως καί ἡ φράση τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «Ἐποίησέ τε ἐξ ἑνός αἵματος πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων ὁ Θεός» (Πράξ. 17:26). [...]

(β) Θεμελιώδης ἀρχή σέ ὅλες σχεδόν τίς ἀνεπτυγμένες θρησκεῖες εἶναι ὁ Χρυσός Κανόνας. Στό κλασικό ἰνδουιστικό βιβλίο Μαχαμπαράτα διαβάζουμε: «Αὐτή εἶναι ἡ σύνοψη τοῦ χρέους: Μήν κάνεις ποτέ στούς ἄλλους κάτι τό ὁποῖο θά σοῦ προξενοῦσε πόνο ἄν γινόταν σέ σένα». Ὅταν ὁ Κομφούκιος ρωτήθηκε: «Ὑπάρχει μία λέξη ἡ ὁποία νά χρησιμεύει ὡς κανόνας πρακτικός γιά ὅλη τή ζωή;», ἀπάντησε: «Δέν εἶναι αὐτή ἡ λέξη ἡ ἀμοιβαιότητα; Λοιπόν, μήν κάνεις στούς ἄλλους ὅ,τι δέν θά ἤθελες νά κάνουν σέ σένα». [...]
Στήν ἰουδαϊκή σκέψη ἐπαναλαμβάνεται συχνά ἡ ἀρχή «ὅ μισεῖς, μηδενί ποιήσης» (Τωβίτ 4:15) ἤ μέ τά λόγια του μεγάλου ραββί Χιλέλ (1ος αἰ. π.Χ. - 1ος αἰ. μ.Χ.): «Μήν κάνεις στούς ἄλλους ὅ,τι δέν θά ἤθελες νά κάνουν αὐτοί σέ σένα». Στό κήρυγμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ διατυπώνεται δυναμικά ὁ κανόνας μέ θετικό τρόπο: «Καθώς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καί ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως» (Λουκ. 6:31, πρβλ. Ματθ. 7:12). Ὁ ἰσλαμικός κόσμος υἱοθέτησε αὐτή τήν ἰδέα (περιορίζοντάς την συχνά στήν οὔμα, τή μουσουλμανική κοινότητα). Στά ἀποφθέγματα πού ἀποδόθηκαν ἀργότερα στόν Μωάμεθ, συναντοῦμε καί τό ἑξῆς: «Κανείς ἀπό σᾶς δέν εἶναι πιστός ἐφόσον δέν ἐπιθυμεῖ γιά τόν ἀδελφό του αὐτό τό ὁποῖο ἐπιθυμεῖ γιά τόν ἑαυτό του».

Γιά νά μήν δημιουργοῦνται ὅμως ἀποσπασματικές ἐξιδανικευμένες εἰκόνες, πρέπει νά ποῦμε ὅτι στά διάφορα ἱερά κείμενα τῶν θρησκειῶν ὑπάρχουν καί φράσεις πού ὁδηγοῦν σέ διαφορετικές κατευθύνσεις.

(γ) Σεβασμός στή ζωή. Ὅλες οἱ θρησκεῖες ἀπαγορεύουν τόν φόνο. Ἰνδικές θρησκευτικές σχολές συνιστοῦν σεβασμό σέ κάθε μορφή ζωῆς καί τήν ἀποφυγή θανατώσεως τῶν ζώων. Στίς περί φόνου ἐντολές μπορεῖ νά θεωρηθεῖ ὅτι λανθάνει καί ἡ ἀπαγόρευση κάθε μορφῆς βασανισμοῦ. Ἐπίσης, ἡ τρομοκρατία καί ἡ βία στίς οἰκογενειακές, στίς ἐπαγγελματικές καί στίς διεθνεῖς σχέσεις. Τό θέμα, πάντως, τοῦ πολέμου -ἀμυντικοῦ ἤ ἐπιθετικοῦ- παραμένει πολύπλοκο καί διατυπώνονται θέσεις ἐκ διαμέτρου ἀντίθετες.

(δ) H δικαιοσύνη καί ἡ ἐντιμότητα ἀναγνωρίζονται ὡς θεμελιώδεις ἀρετές σέ πολλές θρησκεῖες (π.χ. στόν Κομφουκιανισμό ἡ δικαιοσύνη εἶναι μία ἀπό τίς τέσσερις σημαντικότερες• ὁ Μένκιος μάλιστα τήν ἀνύψωσε στό ὑψηλότερο ἐπίπεδο τῶν ἠθικῶν ἀξιῶν). Καί στίς τρεῖς μονοθεϊστικές θρησκεῖες ἡ δικαιοσύνη θεωρεῖται βασικό χαρακτηριστικό τῶν ἀνθρώπων τοῦ Θεοῦ. Στήν ἔννοιά της συνυπάρχουν οἱ ἔννοιες τῆς ἐντιμότητος, τῆς θεοσεβείας, ἀκόμη καί τῆς ἁγιότητος. Διότι αὐτή φέρει τόν ἄνθρωπο πλησιέστερα στόν Θεό (4). H γενική ἀρχή ἀποσαφηνίζεται ἀκόμα εἰδικότερα στίς προστακτικές «οὐ κλέψεις», μήν ἐκμεταλλεύεσαι, μή δωροδοκεῖς, μή στηρίζεις τή διαφθορά, μήν ἐξαπατᾶς (5). [...]

(ε) Σέ ὅλες τίς θρησκεῖες ὑπάρχουν ἐντολές ἤ ἁπλές ὁδηγίες γιά τή συμπεριφορά τῶν φύλων μεταξύ τους, πού καθορίζουν τόν σεβασμό στίς γενετήσιες σχέσεις. Ἐδῶ, ὅμως, οἱ παραλλαγές εἶναι πολύ περισσότερες. Βασική πάντως παραμένει ἡ ἐντολή «μήν ἀσελγήσεις», μήν ἐκτραπεῖς σέ γενετήσια ἀνηθικότητα. Κατά βάσιν, οἱ ἐκπρόσωποι τῶν διαφόρων θρησκευτικῶν παραδόσεων συμφωνοῦν ὅτι κανείς δέν ἔχει τό δικαίωμα νά ὑποτιμᾶ τούς ἄλλους στίς γενετήσιες σχέσεις, νά τούς ὁδηγεῖ ἤ νά τούς κρατεῖ σέ σεξουαλική ἐξάρτηση. H ἔξαρση τῆς ἐκμεταλλεύσεως νεαρῶν γυναικῶν καί παιδιῶν, πού παρατηρεῖται στίς ἡμέρες μας, καταδικάζεται ὁμόφωνα.

(στ) Τά περισσότερα θρησκεύματα ἀναφέρονται στήν εἰρήνη, ὡς εὐχή, ὡς χρέος, ὡς σκοπό. Ὡς προσπάθεια χαλιναγωγήσεως τῆς ἐπιθετικότητος τοῦ ἀνθρώπου• ὡς τρόπο γιά τήν ἁρμονική συμβίωση μιᾶς κοινωνίας βάσει συγκεκριμένων κανόνων συμπεριφορᾶς• καί ὡς ἐσωτερική εἰρήνη, μέ τήν κατασίγαση τῶν παθῶν, τοῦ φόβου, τῆς ἀγωνίας. [...]

Στίς μονοθεϊστικές θρησκεῖες, ἡ εἰρήνη ἀφ΄ ἑνός μέν θεωρεῖται δῶρο Θεοῦ καί καρπός τῆς ἐμπιστοσύνης σ΄ Αὐτόν, ἀφ΄ ἑτέρου ἔχει κοινωνικές καί ἱστορικές διαστάσεις. Γιά τήν ἐπικράτησή της ἀπαιτοῦνται καί οἱ προσπάθειες τοῦ ἀνθρώπου. Ἐπιδίωξή μας πρέπει νά εἶναι μία πολυδιάστατη εἰρήνη: μέ τόν Θεό, μέ τόν ἑαυτό μας, μέ τούς ἄλλους, μέ τήν κτίση ὁλόκληρη.

(ζ) Στό πρόβλημα τῆς φτώχειας ὑπάρχει μεγαλύτερη ἀπόκλιση ὡς πρός τίς ἑρμηνεῖες καί τή λύση. Πρωτοποριακές θρησκευτικές προσωπικότητες προτρέπουν στήν εὐσπλαχνία καί τήν καλοσύνη (Κομφούκιος, Λάο Τσέ, Ζωροάστρης, Βούδας). Καί ὅλες οἱ θρησκεῖες, λίγο ἤ περισσότερο, ζητοῦν νά ἀνακουφίσουν τή φτώχεια, τονίζοντας τήν εὐσπλαχνία.

Θρησκευτικά συστήματα πού ξεκίνησαν ἀπό τήν ἰνδική χερσόνησο υἱοθέτησαν τήν ἄποψη ὅτι οἱ συνθῆκες ζωῆς εἶναι συσσώρευση τοῦ «κάρμα», τῶν καλῶν ἤ κακῶν ἔργων τῶν προτέρων μορφῶν ζωῆς, τῶν μεταβιώσεων («σαμσάρα»). H διέξοδος ἀπό τήν κατάσταση αὐτή εἶναι δυνατή σέ μία ἑπόμενη φάση ὑπάρξεως. H καλοσύνη πρός τούς ἐνδεεῖς ἐπαινεῖται καί ἐξασφαλίζει θετικό «κάρμα». Ὁ Βουδισμός, υἱοθετώντας τίς περί «κάρμα» καί «σαμσάρα» ἀρχές, πρότεινε ὡς οὐσιαστική λύση, ὡς ἰδανικό τοῦ τέλειου ἀνθρώπου, τοῦ βουδιστῆ μοναχοῦ, τήν ἀπόλυτη φτώχεια. Συγχρόνως ἔλαβε πρόνοια γιά τή συντήρηση τῶν μοναχῶν, προβάλλοντας ὡς βασική ἀρετή τῶν λαϊκῶν τήν εὐσπλαχνία (τή «μέτα») πρός ὅσους βρίσκονται σέ ἔνδεια ἤ ἄλλη ἀνάγκη καί καταδικάζοντας τήν πλεονεξία καί τή χλιδή. [...]

Ὁ κατ΄ ἐξοχήν πάντως ὑπερασπιστής τῶν φτωχῶν ἀναδείχθηκε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μέ τή ζωή καί τή διδασκαλία Του. Ὑπογράμμισε τήν ἀξιοπρέπεια τοῦ φτωχοῦ, τήν ἀξία του ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, στηλίτευσε τήν ἀσπλαχνία τῶν πλουσίων, ὕμνησε τή δικαιοσύνη, ἀποκάλυψε τήν ἀγάπη καί ἐπέμεινε σ΄ αὐτή.

(η) Ὡς κορύφωμα τῆς προσφορᾶς στήν κλίμακα τῶν ἀξιῶν θεωρεῖται ἡ ἀγάπη. Ὁ Χριστιανισμός μέ τρόπο μοναδικό τόνισε τίς πανανθρώπινες διαστάσεις τῆς ἀγάπης. Ἀποσαφήνισε μέ τό δυνατότερο φῶς τήν πολυεδρική ἔννοια καί σημασία της. Τήν ἐπεξέτεινε πέρα ἀπό κάθε ὅριο, φυλετικό, θρησκευτικό, κοινωνικό (Ἐπί τοῦ ὅρους ὁμιλία, παραβολή Καλοῦ Σαμαρείτη, Ὕμνο τῆς ἀγάπης στήν Α΄ Κορινθ.). Τήν κατέστησε δύναμη οἰκουμενική, πού ἀγκαλιάζει καί μεταμορφώνει τά πάντα. Τήν ταύτισε μέ τήν ὑπέρτατη πραγματικότητα, μέ τόν Θεό. «Ὁ Θεός ἀγάπη ἐστι, καί ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐν τῷ Θεῷ μένει καί ὁ Θεός ἐν αὐτῷ» (Α΄ Ἰω. 4:16). Ἐνέπνευσε μέ μοναδικό τρόπο τή βίωση καί τήν ἄσκησή της.

Στίς ἡμέρες μας, παρατηρεῖται ἡ τάση νά ἑρμηνεύονται ὑπό τό φῶς τῆς ἀγάπης καί ἄλλες θεμελιακές ἀρχές πού κατά καιρούς ἔχουν ὑποστηρίξει ἄλλες θρησκεῖες (ὅπως λ.χ. ἡ βουδιστική «μέτα»). [...]

3. Ἀνεξάρτητα ἀπό τίς διαθρησκειακές πρωτοβουλίες, τίς πανανθρώπινες ἠθικές ἀξίες ἔχουν προωθήσει οἱ Διακηρύξεις περί ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων τοῦ ΟHΕ. Ἀσφαλῶς καί αὐτές δέχθηκαν πολλές ἐπιρροές ἀπό θρησκευτικές ἰδέες. Παρά τίς ἀντιρρήσεις πού κατά καιρούς ἔχουν διατυπωθεῖ γιά ἐπί μέρους παραγράφους τῶν ἐν λόγῳ Διακηρύξεων ἀπό ἐκπροσώπους κυρίως ἀσιατικῶν θρησκειῶν, ἀλλά ἀκόμη καί ὁρισμένων χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν, τά κείμενα αὐτά συγκεντρώνουν ὅλο καί περισσότερο τή συγκατάθεση τῶν ὀπαδῶν διαφόρων θρησκειῶν. Ἐπίσης συμβάλλουν στή διαμόρφωση μίας ἠθικῆς ὁρολογίας μέ δεσπόζοντα χαρακτηριστικά τήν ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια, τήν ἐλευθερία, τήν ἀνεξιθρησκία, τήν εἰρήνη.

Κατά κανόνα, οἱ ἐκπρόσωποι τῶν διαφόρων θρησκειῶν συμφωνοῦν μέ τό πρῶτο ἄρθρο τῆς «Οἰκουμενικῆς Διακηρύξεως τῶν δικαιωμάτων τοῦ ἀνθρώπου» (Universal Declaratioof HumaRights) τοῦ Ὀργανισμοῦ Ἡνωμένων Ἐθνῶν (ἡ ὁποία υἱοθετήθηκε στίς 10 Δεκεμβρίου 1948), ὅτι δηλαδή «ὅλοι οἱ ἄνθρωποι γεννῶνται ἐλεύθεροι καί ἴσοι σέ ἀξιοπρέπεια καί δικαιώματα. Εἶναι προικισμένοι μέ λογικό καί συνείδηση καί ὀφείλουν νά ἐνεργοῦν πρός ἀλλήλους μέ πνεῦμα ἀδελφοσύνης».

Τόν Δεκέμβριο τοῦ 1989, ἡ Οὐνέσκο (UΝΕSCΟ) ὀργάνωσε στή Μπανγκόκ ἕνα Συνέδριο μέ θέμα «H θέση τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων στίς θρησκευτικές καί πολιτιστικές παραδόσεις τοῦ κόσμου». Ἀναπτύχθηκαν οἱ ἀπόψεις τῶν μεγάλων θρησκευτικῶν ρευμάτων σκέψεως (Ἰνδουισμοῦ, Βουδισμοῦ, Ἰουδαϊσμοῦ, Ὀρθοδοξίας, Ρωμαιοκαθολικισμοῦ, Προτεσταντισμοῦ, Σιντοϊσμοῦ καί Ἰσλάμ). [...]

Ἕνα ἄλλο συνέδριο, τό «Παγκόσμιο Συνέδριο γιά τά ἀνθρώπινα δικαιώματα», πραγματοποιήθηκε τό 1993 στή Βιέννη. Θυμοῦμαι ὅτι ἀπό τήν πρώτη συνδιάσκεψη, στήν ὁποία μετεῖχα ὡς εἰσηγητής, καταλήξαμε σέ ἀρκετά κοινά συμπεράσματα: Πρῶτον, ὅτι τό πρόβλημα τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων ἀποτελεῖ πλέον σοβαρό θέμα γιά ὅλες σχεδόν τίς θρησκεῖες τοῦ κόσμου, ἄσχετα μέ τό ποιά ἔννοια καί ἑρμηνεία δίνουν σ΄ αὐτά. Δεύτερον, ὅτι ἡ ἀναγνώριση τῆς ἱερότητος τοῦ ἀνθρωπίνου ὄντος καί ὁ σεβασμός τῆς ἀξιοπρέπειάς του βοηθοῦν στή συνεργασία τῶν θρησκευτικῶν κοινοτήτων μέ τίς διεθνεῖς ὀργανώσεις πού ἀσχολοῦνται μέ τό θέμα τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων. Καί τρίτον, ὅτι ἡ Οἰκουμενική Διακήρυξη καί οἱ ἄλλες συναφεῖς προσπάθειες τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν ἀποτελοῦν σημαντική ἐξέλιξη στήν ἀναγνώριση τῆς ἀξίας καί τῆς ἀξιοπρέπειας τοῦ ἀνθρώπου. [...]

Παράλληλα, ὅμως, μέ αὐτές τίς κοινές τοποθετήσεις, πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι ὑπάρχουν ἀρκετοί ἐκπρόσωποι τῶν μή θεϊστικῶν θρησκειῶν, οἱ ὁποῖοι ὑποστηρίζουν ὅτι οἱ προϋποθέσεις, πάνω στίς ὁποῖες στηρίχθηκε ἡ Οἰκουμενική Διακήρυξη τοῦ 1948, εἶναι ξένες πρός τίς παραδόσεις τους ἤ καί ἀκόμη ἀπαράδεκτες ἀπό αὐτές. [...]

4. Τέλος, πρέπει νά ὑπογραμμισθεῖ ὅτι ἡ συμβολή τῶν θρησκειῶν δέν περιορίζεται στά κοινά σημεῖα καί στίς κοινές ἀξίες, τίς ὁποῖες λίγο-πολύ στηρίζουν, ἀλλά καί σέ ὁρισμένες βασικές ἰδιοτυπίες πού παρουσιάζουν σέ ξεχωριστά σημεῖα πού τονίζουν. Ἐπιπλέον, κατά τήν ἀναζήτηση τῶν πανανθρωπίνων ἀξιῶν, οἱ θρησκεῖες ἐπισημαίνουν τό ὑπαρκτικό βάθος πού ἔχει ἡ ἠθική συμπεριφορά τοῦ ἀνθρώπου. Ἐπιμένουν ὅτι ἡ λύση τοῦ προβλήματος τοῦ κακοῦ δέν περιορίζεται στή βελτίωση μιᾶς κοινωνικῆς ἐπιφάνειας, ἀλλά ὅτι θά πρέπει νά ἀντιμετωπισθεῖ τό βαθύτερο στρῶμα του, ὁ ἀβυσσαλέος ἀνθρώπινος ἐγωισμός. Καί προσφέρουν ἔμπνευση καί δύναμη γιά τήν ὑπέρβασή του.

Στά ἀδιέξοδα στά ὁποῖα μᾶς ὁδηγεῖ ὁ τεχνικός πολιτισμός, καλλιεργώντας τήν αὐτάρκεια, τήν ὑπερηφάνεια καί τήν ἀπληστία, ὑπενθυμίζουν ὅτι τό μέσον γιά τήν πνευματική ἰσορροπία τοῦ ἀνθρώπου δέν εἶναι ἡ ὑποταγή τῆς φύσεως στίς ἐπιθυμίες τοῦ ἀτόμου, ἀλλά ἡ ὑποταγή τῆς ἀτομικῆς ἐπιθυμίας, ἡ ἀπάρνηση, ἡ ἄσκηση, ἡ κάθαρση τοῦ ἐγώ, ἡ ἀναζήτηση καί ἡ βίωση τοῦ ἁγίου.
 

...
 

Κλείνοντας, θά ἤθελα νά ὑπογραμμίσω αὐτό πού σημείωσα στήν ἀρχή: Ὅτι, ἐκτός τῶν ἀξιῶν πού ἀναφέρονται στήν ἠθική, ἡ συνεισφορά τῶν θρησκειῶν εἶναι σημαντική καί γιά τίς δέσμες τῶν ἀξιῶν πού σχετίζονται μέ τήν ἀλήθεια, πού νοηματοδοτεῖ τή ζωή, καί τό κάλλος, πού χαρίζει σ΄ αὐτή λάμψη καί χάρη. Κάθε δέ θρησκεία ἔχει συμβάλει μέ τόν δικό της τρόπο στήν ἀναζήτηση τῆς ἀλήθειας καί τήν ἀνάδειξη διαφόρων πλευρῶν τῆς ἀξίας τοῦ κάλλους.

Ἡ εἰρηνική ἐπικοινωνία, ὁ διαθρησκειακός διάλογος καί κυρίως ὁ «διάλογος ζωῆς» μεταξύ ἀνθρώπων διαφόρων θρησκευτικῶν πεποιθήσεων μποροῦν νά βοηθήσουν στή μεταφύτευση νέων ἰδεῶν καί ἀρχῶν ἀπό τόν ἕνα πολιτισμό στόν ἄλλον καί στήν ἀνάπτυξη σπόρων πού κοιμοῦνται στό ἔδαφός τους. Δέν πρέπει δέ νά παραθεωρεῖται ὅτι οἱ θρησκεῖες, καθώς βιώνονται ἀπό ζωντανούς ἀνθρώπους, εἶναι ζῶντα, ὀργανικά σύνολα, ἀναπτυσσόμενα καί ἐξελισσόμενα. Ἔχουν τή δική τους ἐσωτερική δυναμική - θά ἔλεγα, ἐντελέχεια. Δέχονται ἐπιδράσεις καί ἀπορροφοῦν νέες ἰδέες, οἱ ὁποῖες φθάνουν στά περιβάλλοντά τους. Προσαρμόζονται μέ δικό τους τρόπο στίς καινούργιες προκλήσεις γιά νά συμβάλουν στήν περαιτέρω κοινή πορεία τῆς ἀνθρωπότητος.

Σημειώσεις

1. Οἱ σημαντικότερες σέ ἀριθμό ὀπαδῶν εἶναι ὁ Χριστιανισμός (περίπου 33,1%) καί τό Ἰσλάμ (σχεδόν 20%). Ἀκολουθοῦν ὁ Ἰνδουισμός (περίπου 13%), ὁ Βουδισμός (6%), ὁ Ταοϊσμός καί ὁ λαϊκός Κομφουκιανισμός (περίπου 4%). Διάφορα νέα σχετικῶς θρησκεύματα, τά παλαιά φυλετικά θρησκεύματα τῆς Ἀφρικῆς (ἀνά 2% ἡ κάθε μία δέσμη). Καί σέ χαμηλότερά του 0,5% ποσοστά κινοῦνται ὁ Ἰουδαϊσμός, ὁ Σικκισμός, ὁ Μπαχαϊσμός, ὁ Τζαϊνισμός, ὁ Σιντοϊσμός. Οἱ θρησκειολογικές στατιστικές γιά πολλούς λόγους εἶναι κατ΄ ἐξοχήν σχετικές καί μόνο ἐνδεικτικῶς λαμβάνονται ὑπ΄ ὄψιν. Συγχρόνως, ἕνα μεγάλο ποσοστό τῶν κατοίκων τοῦ πλανήτη, καί μάλιστα τῶν τεχνολογικά ἀνεπτυγμένων κοινωνιῶν, δέν ἀνήκουν σέ καμιά θρησκεία (15,2% ὑπολογίζονται οἱ Ἀγνωστικιστές καί 3,5% οἱ δεδηλωμένοι Ἄθεοι). D. Barrett, «World ChristiaΕncyclopedia». Α Comparative Survey of Churches and Religions ithe ΜoderWorld, Οxford University Press, Οxford - Νew York 2001.

2. Σχετικά μέ τόν προσδιορισμό καί τή διαίρεση τῶν ἀξιῶν, ὑπενθυμίζω ἀκροθιγῶς ὅτι διατυπώθηκαν διάφορες θεωρίες. Ἡ γνωστότερη στηρίζεται στή φιλοσοφία τοῦ Καντίου καί διακρίνει τίς ἀξίες σέ λογικές, αἰσθητικές καί ἠθικές. Σέ αὐτές προστίθενται ἀπό ὁρισμένους στοχαστές οἱ θρησκευτικές ἀξίες (πού ἀναφέρονται στό νόημα τοῦ κόσμου) καί οἱ οἰκονομικές ἀξίες, πού ἀνάγονται στή σφαίρα τοῦ ὠφελίμου, (Λούβαρη, Μεγάλη Ἑλληνική Ἐγκυκλοπαίδεια, τόμ. Ε, σέλ. 39). Ἐκτός τῆς διαιρέσεως αὐτῆς, πού βασίζεται στήν τριμερῆ διαίρεση τῆς ψυχολογίας, διατυπώθηκαν καί συστηματικές διαιρέσεις τῶν ἀξιῶν. Ὅπως τοῦ H. Μunsterberg («Philosophie der Werte», 2 1921), ὁ ὁποῖος ἀρχικά διακρίνει δύο κατηγορίες: τίς ζωικές ἀξίες καί τίς πολιτιστικές, καί σέ κάθε μία ἀπό αὐτές τέσσερα εἴδη ἀξιῶν: λογικές, αἰσθητικές, ἠθικές, μεταφυσικές. Διάφορες διαιρέσεις ἔχουν προταθεῖ ἀπό ἄλλους στοχαστές (Ν. Hartman, Εd. Spranger, Joh. Hessen). Γιά νεότερες τοποθετήσεις βλ. Ch. Τaliaferro, «Contemporary Philosophy of Religion», Blackwell, ΜaldeΜΑ, Οxford 1998, 190-199, 211-218 κ.α. H. Putman, «Τhe Collapse of the Fact / Value Dichotomy», Harvard University Press, Cambridge ΜΑ 2002. J. Raz, «Τhe Practice of Value», ClarendoPress, Οxford 2003.

3. Τό πρῶτο σχέδιο ἐπικυρώνει 8 βασικά σημεῖα: 1. Τήν ἐλευθερία κάθε ἀνθρωπίνου προσώπου. 2. Τήν ἔμφυτη ἀξιοπρέπεια ὅλων τῶν ἀνθρώπων. 3. Τόν σεβασμό πρός ὅλα τά ὄντα, ἔμβια καί μή. 4.Τήν ἀνάγκη νά ὑπερβαίνει τό ἄτομο τόν ἑαυτό του καί νά ἐναγκαλίζεται εὐρύτερα σύνολα: τήν κοινότητα, τό ἔθνος, τήν οἰκουμένη, τό σύμπαν. 5. Μία ἀγάπη ἐπεκτεινόμενη γιά νά περιλάβει τά πάντα. 6. Σεβασμός καί ἐλευθερία γιά κάθε θρησκεία καί πίστη. 7. Διάλογος, ἀναγκαῖος ὅρος γιά μία ἁρμονική ἀνθρώπινη συνύπαρξη στόν πλανήτη. Ἀκολούθησε μία νεότερη διατύπωση μέ 10 σημεῖα, ἡ ὁποία συντονίζεται μέ τήν Οἰκουμενική Διακήρυξη τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων τοῦ 1948, τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν. Ἀναλυτικότερα καί κριτική, βλ. S. Κing, «Α Clobal Εthic ithe Light of Comparative Religious Εthics», S.B. Τwiss and B. Grelle, Εxplorations iGlobal Εthics, Westview, Οxford 2000, 118-140.

4. Τo χρέος τῆς δικαιοσύνης τονίζεται ἐπίμονα στήν Ἁγία Γραφή. «Ἀπό παντός ρήματος ἀδίκου ἀποστήσῃ. ..οὐ δικαιώσεις τόν ἀσεβῆ ἕνεκεν δώρων» [Ἔξ. 23:6-8• πρβλ. Δευτ. 19:15, Ψαλμ. 57 (58): 2]. Δίκαιος εἶναι αὐτός πού ἀνταποκρίνεται στό θεῖο θέλημα, στούς θείους κανόνες. «Δίκαιος εἶ, Κύριε, καί εὐθεῖαι αἱ κρίσεις σου, ...ἡ δικαιοσύνη σου δικαιοσύνη εἰς τόν αἰώνα καί ὁ νόμος σου ἀλήθεια», δέεται ὁ Ψαλμωδός (Ψαλμ. 118, 137, 142). «Δικαιοσύνην μάθετε οἱ κατοικοῦντες ἐπί τῆς γῆς», ἐπιμένει ὁ Ἠσαΐας (26:9). Στήν Καινή Διαθήκη τίθεται πολύ ὑψηλότερα τό ἰδανικό της δικαιοσύνης• «μακάριοι οἱ πεινῶντες καί διψῶντες τήν δικαιοσύνην» (Ματθ. 5:6). «Ἐάν μή περισσεύσῃ ὑμῶν ἡ δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραμματέων καί Φαρισαίων, οὐ μή εἰσέλθητε εἰς τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. 5:20• πρβλ. Ἐφεσ. 4:24, 6:14, Φιλιπ. 1:11, Α΄ Τίμ. 6:11, Ἑβρ. 1:9).

5. Στή μνημονευθεῖσα Διακήρυξη τοῦ Κοινοβουλίου τῶν Θρησκειῶν τοῦ Κόσμου προστέθηκε ἡ θέση -ὄχι χωρίς ἀντιρρήσεις- ὅτι κανείς δέν ἔχει τό δικαίωμα νά χρησιμοποιεῖ τήν κάθε εἴδους περιουσία του χωρίς ἐνδιαφέρον γιά τήν ἀνάγκη τῆς κοινωνίας καί ὁλοκλήρου του πλανήτη. H περιουσία, μεγάλη ἤ μικρή, συνεπάγεται εὐθύνη - ἡ χρήση τῆς πρέπει συγχρόνως νά ἐξυπηρετεῖ τό κοινό καλό. Εἰδικότερα γιά τή δικαιοσύνη στό Ἰσλάμ βλ. Μ. Κhadduri, Τhe Ιslamic Conceptioof Justice, JohHopkins University Press, Baltimore - London, 1984.


* Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀλβανίας κ. Ἀναστάσιος (Γιαννουλάτος) εἶναι ὁμότιμος καθηγητής τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, ἀντεπιστέλλον μέλος τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν.

Ἡ περιφρόνηση τῶν κολλύβων - (τό νόημα του ψυχοσαββάτου)

Πρωτοπρεσβυτέρου Νικολάου Μανώλη

Προϊσταμένου Ἱεροῦ Βυζαντινοῦ Ναοῦ 

Προφήτου Ήλιού Θεσσαλονἰκης

Τό Σάββατο πρό τῆς Πεντηκοστῆς εἶναι Ψυχοσάββατο, δηλαδή “μνεία πάντων τῶν ἀπ’ αἰῶνος κοιμηθέντων εὐσεβῶς Χριστιανῶν”. Τό ἐσπέρας τῆς Παρασκευῆς καί τό πρωί τοῦ Σαββάτου, πλῆθος λαοῦ, προσέρχεται εἰς τούς κοιμητηριακούς ἢ ἐνοριακούς Ναούς. Ἐκεῖ ψάλλεται ὁ νεκρώσιμος κανόνας καί τό μνημόσυνο “ὃ οἱ θειότατοι πατέρες ἐθέσπισαν” ὑπέρ πάντων τῶν “ἐπ’ ἐλπίδι ἀναστάσεως ζωῆς αἰωνίου κεκοιμημένων εὐσεβῶν καί Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν”. Πρός τιμήν τους προσκομίζουν οἱ πιστοί κόλλυβα. Τό ἒθιμο τῶν κολλύβων εἶναι πάρα πολύ παλαιό. Οἱ ρίζες του χάνονται στίς πρό Χριστοῦ ἐποχές.

Τά κόλλυβα εἶναι σιτάρι βρασμένο. Ἒχουν τή μορφή στολισμένου δίσκου ἢ πιάτου μέ ξηρούς καρπούς, καρύδια, σταφίδα, ρόδι καί κυρίως ζάχαρη. Συμβολίζουν τήν κοινή μας ἀνάσταση. Ὃπως ὁ σπόρος τοῦ σιταριοῦ πέφτει στή γῆ, θάβεται, χωνεύεται, σαπίζει καί στή συνέχεια φυτρώνει καλύτερος καί ὡραιότερος, ἒτσι καί τό νεκρό σώμα τοῦ ἀνθρώπου θάβεται στή γῆ, λιώνει καί σαπίζει, γιά νά ἀναστηθῇ καί πάλι ἂφθαρτο, ἒνδοξο καί αἰώνιο. Αὐτήν τήν εἰκόνα μᾶς δίδει ὁ ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν Παῦλος στήν Α΄ πρός Κορινθίους ἐπιστολή, καθώς καί ὁ Χριστός γιά τήν Ἀνάστασή Του. “Ἀμήν ἀμήν λέγω ὑμῖν, ἐάν μή ὁ κόκκος τοῦ σίτου πεσών εἰς τήν γῆν ἀποθάνῃ, αὐτός μόνος μένει˙ ἐάν δέ ἀποθάνῃ πολύν καρπόν φέρει”.(Ἰω. 12,24).

Δυστυχῶς, ἡ οὐσιαστική αὐτή προσφορά πρός τούς κεκοιμημένους ἀδελφούς μας, τόσο ἀπό λειτουργική ὃσο καί ἀπό σωτηριολογική ὁπτική, τά τελευταῖα χρόνια ἒχει ὑποστεῖ ἀλλοιώσεις καί διαφοροποιήσεις πού τείνουν νά ἀπαξιώσουν τή σημασία καί τό μέγεθος τοῦ Μυστηρίου. Ὁ χαρακτήρας τῶν κολλύβων ἒχει ἀπό πολλούς ἀλλοιωθεῖ μέ τήν ἀνοχή, ἀλλά καί τήν παρότρυνση, σέ μερικές περιπτώσεις, τῶν ὑπευθύνων ἀνθρώπων τῆς Ἐκκλησίας, πού χαράζουν μιά διαφορετική γραμμή ἀπό αὐτήν τῆς παραδόσεως. Ἒτσι δυστυχῶς παρουσιάζεται μιά εἰκόνα κωμικοτραγική, πού οὐδόλως συνάδει μέ τό πνεῦμα καί τή σημασία τοῦ Σαββάτου τῶν ψυχῶν.

Ἀντί, λοιπόν, κολλύβων, γεμίζει ὁ Ἱερός Ναός μέ πάσης φύσεως πίττες καί γλυκίσματα. Πρόσφορα, κουλούρια καί τσουρέκια, ἕως φροῦτα ἐποχῆς ἀπό τόν μανάβη, τά ἐποχιακά ροδάκινα, κεράσια καί βερίκοκα, συνθέτουν εἰκόνα ἀπρέπειας πρός τό Ναό καί προσβολῆς πρός τήν μνήμη τῶν κεκοιμημένων. Οἱ γιαγιάδες μας τά παλαιότερα χρόνια, προσέφεραν κεράσματα, πίττες καί γλυκά κατά τά Ψυχοσάββατα, ἀλλά ἒξω, στήν αὐλή τῆς Ἐκκλησίας. Μέσα στό Ναό, προσκόμιζαν τά κόλλυβα μόνο γιά τήν ἀκολουθία.

Εἶναι παράξενο, σέ μιά ἐποχή πού οἱ νοικοκυρές, καταφέρνουν νά παρασκευάσουν τά πιό πολύπλοκα γλυκά, νά μήν ἒχουν διάθεση νά βράσουν λίγο στάρι, γιά νά τιμήσουν τούς κεκοιμημένους συγγενεῖς τους. Θά μπορούσαμε νά ποῦμε πώς ἡ ἐτοιμασία τῶν κολλύβων ἀποτελεῖ ἓνα εὐλογημένο ἐργόχειρο πρός ὠφέλεια τῆς ψυχῆς καί ἐργασία τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ. Ἡ μνήμη τοῦ θανάτου σέ συνδυασμό μέ τήν μονολόγιστη εὐχή ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν κεκοιμημένων κατά τήν προετοιμασία τῶν κολλύβων, ὃπως καί κατά τό ζύμωμα προσφόρου γιά τήν Θεία Λειτουργία, βοηθοῦν πολύ στήν ἐγρήγορση τῆς ψυχῆς. Μέ αὐτόν τόν τρόπο τιμᾶται ἡ παράδοση καί ἐπισφραγίζεται τό νόημα μέ τό ὁποῖο περιβάλλει ἡ Ἐκκλησία τό εὐλογημένο Ψυχοσάββατο.

πηγή