Β΄Κυριακή των Νηστειών (Γρηγορίου του Παλαμά)- «Τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου»

Ἀπόστολος: Ἑβρ. α´ 10–14, β´ 1–3

Εὐαγγέλιον: Μᾶρκ. β´ 1–12

Ἦχος: πλ. α´.— Ἑωθινόν: Ε´

«Τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου»

Μέσα στὸ σκοτάδι τῆς ἀπελπισίας ἑνὸς δυστυχισμένου ἀνθρώπου, τοῦ παραλυτικοῦ τοῦ Εὐαγγελίου, ἐξ αἴφνης γεννᾶται ἡ ἐλπίδα. Στὴν πόλη ποὺ ζοῦσε, τὴν Καπερναούμ, ἦρθε ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς καὶ πλῆθος πολὺ συνέτρεξε νὰ ἀκούσει τὴν διδασκαλία Του καὶ νὰ λάβει θεραπεία. Ἀλλὰ ὁ παραλυτικὸς δὲν μποροῦσε νὰ μεταβεῖ μόνος του.

Ὅμως τέσσερεις φίλοι του ἀναλαμβάνουν νὰ μεταφέρουν τὸ κρεββάτι τοῦ παραλυτικοῦ ὡς τὴν οἰκία, ποὺ κήρυττε ὁ Ἰησοῦς, ἀλλὰ τὸ πολὺ πλῆθος τοὺς ἐμπόδιζε νὰ πλησιάσουν. Τότε, σκέφτονται νὰ ξηλώσουν τὴν σκεπὴ καὶ νὰ κατεβάσουν τὸν παραλυτικὸ μὲ σχοινιὰ δεμένο, ὥστε νὰ βρεθεῖ μπροστὰ στὸν Χριστό.

Τὸ σημεῖο αὐτὸ τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς μᾶς τονίζει τὴν ἀνάγκη νὰ στεκόμαστε συμπαραστάτες καὶ βοηθοὶ τῶν ἀσθενούντων. Ἡ χριστιανική μας πίστη μᾶς κατευθύνει νὰ βοηθοῦμε ἐμπράκτως τοὺς ἀσθενεῖς σὲ μία ἐποχή, ποὺ πολλοὶ δυστυχεῖς καὶ ἀνήμποροι συνάνθρωποί μας ζοῦν μόνοι τους καὶ βιώνουν τὴν ἀσθένειά τους μοναχικοὶ καὶ ἀβοήθητοι.Ἕνα δεύτερο σημεῖο ἄξιον παρατηρήσεως εἶναι ὅτι ἡ ἀγάπη καὶ βοήθεια πρὸς τοὺς ἀσθενεῖς μπορεῖ νὰ χρειαστεῖ νὰ ἀνακαλύψει πρακτικοὺς καὶ πρωτότυπους τρόπους, γιὰ νὰ γίνει πιὸ ἀποτελεσματική, ὅπως ἔπραξαν οἱ τέσσερεις φίλοι τοῦ παραλυτικοῦ. Ἡ ἀγάπη πάντα βρίσκει τὸν τρόπο.

Ἀλλὰ τὸ κεντρικὸ μήνυμα τῆς σημερινῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς εἶναι ὁ λόγος τοῦ Κυρίου πρὸς τὸν παραλυτικό: «Τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι».Ἐνῶ ὅλοι θὰ περίμεναν ὁ Χριστὸς νὰ θεραπεύσει τὸν παραλυτικό, ὁ Κύριος ἐνεργεῖ ἀπρόσμενα καὶ μὲ τὸ κῦρος τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ θεραπεύει πρῶτα τὴν ψυχή του συγχωρώντας του τὶς ἁμαρτίες, κάτι ποὺ προκαλεῖ τὴν ὑποκριτικὴ ἀγανάκτηση μερικῶν παρισταμένων γραμματέων. Ὅμως ὁ Χριστὸς δὲν ἐνεργεῖ σύμφωνα μὲ τοὺς ἀνθρώπινους διαλογισμούς, ἀλλὰ ὡς Κύριος δίδει προτεραιότητα στὴν θεραπεία τῆς ψυχῆς καὶ ἀκολουθεῖ ἡ θεραπεία τοῦ σώματος. Διότι, ὅταν ἡ ψυχὴ ἀσθενεῖ ἀπὸ τὴν ἀρρώστια τῆς ἁμαρτίας, ἡ σωματικὴ ὑγεία ὀλίγον ὠφελεῖ καὶ εἶναι προσωρινή, ἐνῶ οἱ πνευματικὲς συνέπειες τῆς ἁμαρτίας διαρκοῦν γιὰ τὴν αἰωνιότητα. Ἀλλὰ καὶ ὅταν ἡ ψυχὴ ἀσθενεῖ, τότε καὶ τὸ σῶμα ἀσθενεῖ ἀπὸ τῶν πολλῶν ἁμαρτιῶν.

Οἱ ἄνθρωποι τῆς ἐποχῆς τοῦ Χριστοῦ, ὅπως καὶ σήμερα, εὔκολα ἐντυπωσιάζονται ἀπὸ τὰ θαύματα καὶ τὶς θεραπεῖες ἀσθενῶν, ὅπως τοῦ παραλυτικοῦ. Ὅμως ὁ Χριστὸς μᾶς δείχνει πὼς πρέπει νὰ δίδουμε μεγαλύτερη σημασία στὴν σωτηρία τῆς ψυχῆς μας καὶ αὐτὴν νὰ ἐπιδιώκουμε μὲ ἐπιμέλεια. Ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ Μέγας Ἰατρὸς τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν, καὶ σὲ Αὐτὸν ὀφείλουμε νὰ προστρέξουμε μὲ μετάνοια, ἐξομολογούμενοι τὶς ἁμαρτίες, ποὺ φωλιάζουν στὴν καρδιὰ καὶ τὴν ψυχή μας, γιὰ νὰ τύχουμε τῆς συγχωρήσεως καὶ τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ, ὥστε νὰ βροῦμε τὴν πραγματικὴ θεραπεία.

Ἀρχιμανδρίτης π. Κύριλλος Κεφαλόπουλος

Ορθόδοξος Τύπος, 07/3/2014/ Πηγή

ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ «Τι ταύτα διαλογίζεσθε εν ταις καρδίαις υμών;» εκ της Ιεράς Μητροπόλεως Πάφου

Ένα από τα μεγάλα χαρίσματα που έλαβε ο άνθρωπος από τον Θεό, αγαπητοί μου αδελφοί, είναι ο νους και η ικανότητά του να σκέπτεται. Το χάρισμα αυτό τον ξεχωρίζει από τα ζώα και τον βοηθά να προοδεύει, να μορφώνεται και να δημιουργεί πολιτισμό. Όμως, όπως με όλα τα άλλα χαρίσματα, έτσι και ο νους, μετά την πτώση των πρωτοπλάστων, εσκοτίσθη και διεστράφη. Γι’ αυτό και δεν χρησιμοποιείται πάντοτε όπως όρισε ο Θεός, να γνωρίζει δηλαδή και να σκέπτεται το άγιο και αγαθό θέλημα Του, αλλά γίνεται συχνά όργανο και κέντρο κακίας και αμαρτίας, νους αμαρτωλός, γεμάτος πονηριά και αχρειότητα. Στο σημερινό Ευαγγέλιο, ανάμεσα στον κόσμο που ακούει την διδασκαλία του Χριστού και βλέπουν την θεραπεία του παραλυτικού, είναι και μερικοί Γραμματείς. Όταν, λοιπόν, ακούουν τον Χριστό να λέει στον παραλυτικό «σου συγχωρώ τις αμαρτίες σου», αρχίζουν να σκέπτονται κρυφά μέσα στις σκοτεινές καρδιές τους. Ποιος είναι αυτός που εκστομίζει τέτοιες βλασφημίες. Αυτός είναι ένας άνθρωπος σαν κι εμάς. Και που βρήκε την εξουσία να συγχωρεί αμαρτίες, αφού τέτοια πνευματική εξουσία την έχει μόνο ο Θεός; Κι’ αυτά τα έλεγαν μέσα τους με την ιδέα πως δεν τους βλέπει και δεν τους ακούει κανείς. Αλλά ο Κύριος σαν Παντογνώστης που είναι και τους βλέπει και τους ακούει. Βλέπει και ακούει τους απόκρυφους διαλογισμούς τους και γυρίζει τότε προς αυτούς, τους βλέπει καλά και τους λέει: «Γιατί σκέπτεσθε τέτοια πονηρά και άδικα πράγματα και γιατί βάζετε στο νου σας βλάσφημους λογισμούς;». Με αφορμή τα λόγια αυτά του Κυρίου προς τους Γραμματείς, ας δούμε κι εμείς σήμερα πότε και πως αμαρτάνει ο νους μας και πως είναι δυνατό να διορθωθεί και ανακαινισθεί.

Ο Θεός, αδελφοί μου, δεν μας έδωσε το νου για την εξυπηρέτηση της φυσικής μόνο ζωής μας, αλλά και για να μας βοηθά να προσεγγίζουμε Εκείνο. Να Τον ενθυμούμαστε, να Τον σκεπτόμαστε και να επικοινωνούμε μαζί Του. Πόσοι όμως χρησιμοποιούμε τον νου μας, για τους σκοπούς αυτούς; Μια μικρή μειοψηφία. Οι περισσότεροι τον αφήνουμε να αμαρτάνει. Σκέψεις οίησης, αλαζονείας και εγωισμού αφήνουμε ν’ αναπτύσσονται συχνά στον νου μας και να μας δημιουργούν μια νοσηρή κατάσταση υψηλοφροσύνης. Κι’ έτσι, υπό την επίδραση των σκέψεων αυτών, φρονούμε ότι εμείς είμαστε σπουδαίοι και ανώτεροι από όλους τους άλλους. Αυτή η υψηλοφροσύνη ήταν και το ιδιαίτερο γνώρισμα των Γραμματέων και των Φαρισαίων, κατά την εποχή που ζούσε στη γη ο Χριστός. Σήμερα, είναι το γνώρισμα σχεδόν όλων μας που δίκαια μας κάνει αποκρουστικούς στο Θεό.

Βέβαια το ότι η υψηλοφροσύνη είναι σοβαρό αμάρτημα του νου, που πρέπει να την καταπολεμούμε συστηματικά, ελάχιστοι το γνωρίζουμε. Θα πρέπει να την καταπολεμούμε ενθυμούμενοι πάντοτε την παραγγελία του αποστόλου Παύλου, που λέει: «Μη υπερηφανεύεσαι, αλλά ταπεινοφρονών έχε φόβον» (Ρωμ. ΙΑ΄,20). Σαν αποτέλεσμα της υψηλοφροσύνης είναι ένα άλλο αμάρτημα που διαπράττουμε πάλι με το νου μας. Πρόκειται για την κατάκριση των άλλων που κάμνουμε κατ’ αρχάς μέσα μας. Επηρεασμένοι πολλές φορές από τον θαυμασμό για τον εαυτό μας και τυφλωμένοι από την αλαζονεία μας, κρίνουμε τους άλλους με πολλήν ευκολία. Και βρίσκουμε σ’ αυτούς όλα τα σφάλματα του κόσμου, τους θεωρούμε ένοχους και τους καταδικάζουμε με ασπλαχνία. Αυτό έκαμαν και οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι κατά του Κυρίου, που συγχώρεσε και θεράπευσε τον παραλυτικό του σημερινού Ευαγγελίου. Άρχισαν, όπως είδαμε, να Τον κατακρίνουν και να θεωρούν βλασφημία τα λόγια Του. Όμως, τι μας λέει ο Κύριος γι’ αυτό; «Μη κρίνετε τους συνανθρώπους σας, για να μη σας κρίνει κι εσάς ο Θεός. Με το κριτήριο που κρίνετε θα κριθείτε και με το μέτρο που μετράτε θα μετρηθείτε» (Ματθ. Ζ΄1-2).

Άλλο αμάρτημα του νου είναι οι πονηροί και οι σαρκικοί λογισμοί. Όπως ο ίδιος ο Θεός, είπε, η σκέψη του ανθρώπου είναι πονηρή από την νεότητά του (Γεν. Η΄21). Φυσιολογικά, λοιπόν, οι λογισμοί αυτοί, μολύνουν και ρυπαίνουν το νου. Κι εδώ είναι που συνεργάζεται ο νους με την καρδιά του ανθρώπου. Η καρδιά, όπως είναι γνωστό, είναι η πηγή των πονηρών επιθυμιών του ανθρώπου. Κι ο νους που θα έπρεπε ν’ αντισταθεί στην επίδρασή τους, τις δέχεται και τις επεξεργάζεται. Το αποτέλεσμα είναι να παθαίνει βαρύ μολυσμό. Γιατί συνηθίζει να στρέφεται όλο γύρω από σαρκικές έννοιες και εικόνες. Και το κάθε τι, μάλιστα πολλές φορές και αθώες ενέργειες, να τις κρίνει με πονηριά. Για τους καθαρούς όλα είναι καθαρά, μας λέει ο απόστολος Παύλος, για τους μολυσμένους όμως  και τους άπιστους, τίποτε δεν είναι καθαρό, γιατί και το μυαλό τους και η συνείδησή τους είναι μολυσμένη (Τίτ. Α΄,15). Με αυτούς, λοιπόν, τους τρόπους αμαρτάνει συνήθως ο νους. Κι ας μη ξεχνούμε ότι ο Κύριος, σαν Παντογνώστης που είναι, γνωρίζει για τους διαλογισμούς μας και κάποια μέρα θα μας ελέγξει και γι’ αυτούς, όπως έλεγξε σήμερα τους Γραμματείς. Γι’ αυτό μη τους αφήνουμε να μας μολύνουν γιατί, εκτός από το φόβο της φανερώσεώς τους, οι λογισμοί συνήθως είναι η αρχή και η αφετηρία των αμαρτωλών και ένοχων πράξεων. Αντίθετα, ας φροντίζουμε για την καθαρότητα και ανακαίνιση του νου μας. Πως όμως θα πετύχουμε την  ανακαίνιση αυτή;

Η ανακαίνιση του νου είναι πρώτα ο καρπός ενός συνεχούς πνευματικού αγώνος κι έπειτα η συνέργεια της Θείας Χάριτος. Σ’ αυτό πολύ θα βοηθήσει η ειλικρινής μετάνοια. Με την μετάνοια και την εξομολόγηση θα αποβάλουμε το ακάθαρτο περιεχόμενό του. Σαν  αποτέλεσμα της κάθαρσης αυτής έρχεται η Χάρις του Θεού, που φωτίζει το νου και όλη μας την ύπαρξη. Νέες σκέψεις και νέα φρονήματα επικρατούν πλέον στον εσωτερικό μας κόσμο. Και βέβαια δεν αρκεί μόνο αυτό. Χρειάζεται και πάλιν προσοχή, ώστε να μη αναπτυχθούν εκ νέου εντός μας σκέψεις αλαζονείας ή κατακρίσεως ή πονηριάς. Θετικά θα βοηθηθούμε πολύ αν εκμεταλλευθούμε όλα αυτά και αν στρέψουμε το νου μας προς τον Θεό. Αν στην καθημερινή μας ζωή σκεπτόμαστε Εκείνο και το Πανάγιο θέλημα Του, τότε να είμαστε βέβαιοι ότι θα έχουμε άφθονη τη Χάρη Του. Αν διαλογιζόμαστε όσα είναι αληθινά, σεμνά, δίκαια, καθαρά, αξιαγάπητα, καλόφημα, ό,τι έχουν σχέση με την αρετή και είναι άξια επαίνου. (Φιλ. Δ΄,8). Αν διατηρούμε τον εαυτό μας σε κατάσταση ταπεινοφροσύνης και σωφροσύνης και φόβου Θεού και ο νους μας θα είναι αγνός και καθαρός. Γιατί ένας αγνός νους είναι η καλύτερη προϋπόθεση μιας ζωής μεταμορφωμένης και πνευματικής.

Αδελφοί μου! Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, μας καλεί να κάνουμε έργο πάθους. Σ’ αυτό πρωτίστως εντάσσεται και ο έλεγχος των λογισμών. Άλλωστε και ο σήμερον τιμώμενος Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ιδιαίτερα ασκήθηκε στον τομέα αυτό και διακρίθηκε για το πειθαρχημένο και φωτεινό νου του. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, κι εμείς τον αγώνα. Με ενθουσιασμό, επαγρύπνηση και δυναμισμό. Να κρατήσουμε την σκέψη μας καθαρή, ιερή, ουράνια. Ώστε ολόκληρη η ύπαρξη μας να γίνει ειρηνική, φωτεινή, εξαγιασμένη, πράγματι ευλογημένη.

† Ηγούμενος Χρυσορροϊατίσσης κ. Διονύσιος

 

Κυριακής Β΄Νηστειών: Εβρ. α’ 10 – β’ 3 (16-03-2014) εκ της Ιεράς Μητροπόλεως Κωσταντίας και Αμμοχώστου

                             Τρύ Η Κυριακή Β΄ Νηστειών αποτελεί συνέχεια της προηγούμενης, της Κυριακής της Ορθοδοξίας και το θρίαμβο της Εκκλησίας. Στο πρόσωπο του μεγάλου Πατέρα της, Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά βλέπει τη συνέχεια της νίκης της ορθής πίστης απέναντι αυτή τη φορά στους νέους διαστρεβλωτές της, το δυτικοθρεμμένο φιλόσοφο Βαρλαάμ και τους ομόφρονές του, που με ότι δίδασκαν συρρίκνωναν κατ’ ουσία την πίστη του Χριστού σ’ ένα ξερό και απονευρωμένο από τη χάρη του Θεού ανθρώπινο κατασκεύασμα. Ο Άγιος Γρηγόριος είναι εκείνος που με αφορμή το Βαρλαατισμό εξέφρασε συνολικά την ορθόδοξη πίστη, αγωνιζόμενος να κρατηθεί η Εκκλησία σ’ αυτό που αποκάλυψε ο Κύριος, κήρυξαν οι απόστολοι, δίδαξαν οι Πατέρες της Εκκλησίας, δηλαδή τη Χάρη του Θεού. Έγινε μέτρο πίστης και κήρυκας της χάριτος. Στο αποστολικό ανάγνωσμα αυτής της μέρας βλέπουμε την ανάγκη πιστότητας στο λόγο του Χριστού. Τονίζει μεταξύ άλλων ότι θεμέλιο αυτής είναι η αιωνιότητα του Θεού και λόγου Του.

«Κατ᾽ ἀρχάς σύ, Κύριε, τήν γῆν ἐθεμελίωσας, καί ἔργα τῶν χειρῶν σού εἰσιν οἱ οὐρανοί. Αὐτοί ἀπολοῦνται, σύ δέ διαμένεις καί πάντες ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσονται...Σύ δέ ὁ αὐτός εἶ καί τά ἔτη σου οὐκ ἐκλείψουσι»: Ο Απόστολος Παύλος διατυπώνει επιγραμματικά ένα μεγάλο μυστήριο της πίστης μας: ότι ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός δεν είναι μόνο άνθρωπος, αλλά είναι και ο προαιώνιος και αναλλοίωτος Θεός. Και τεκμηριώνει τη μεγάλη αυτή δογματική αλήθεια αναφέροντας ένα χωρίο της Παλαιάς Διαθήκης που απευθύνεται στον Υιό του Θεού και λέγει: "Εσύ, Κύριε, στην αρχή της δημιουργίας θεμελίωσες τη γη στο ουράνιο στερέωμα, και «ἔργα τῶν χειρῶν σού εἰσιν οἱ οὐρανοί· αὐτοὶ ἀπολοῦνται, σὺ δὲ διαμένεις». Αυτοί θα εξαφανιστούν και το σχήμα τους θα αλλάξει. Εσύ όμως παραμένεις αμετάβλητος. Όλος ο κόσμος σαν ένδυμα θα παλιώσει, κι’ Εσύ θα τον περιτυλίξεις σαν ρούχο και θα γίνει καινούργιος. Εσύ όμως είσαι πάντοτε ο ίδιος και τα έτη σου θα είναι ατελείωτα.

Στη συνέχεια ο απόστολος Παύλος εξηγεί ότι ο Κύριός μας είναι ασυγκρίτως ανώτερος από τους αγγέλους, θέτοντας το εξής ερώτημα: Σε ποιον από τους αγγέλους έχει πει ποτέ ο Θεός Πατήρ: Κάθισε στα δεξιά μου, μέχρι να υποτάξω τους εχθρούς σου και να τους βάλω κάτω από τα πόδια σου; Σε κανένα. Μόνο στον Υιό του το είπε. Διότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο προαιώνιος Υιός του Θεού. Είναι ο δημιουργός της κτίσεως. Αυτός δημιούργησε τον ουρανό και τη γη και όλη την οικουμένη. Όλα μέσα στην κτίση φθείρονται, γηράσκουν και χάνονται. Το σύμπαν ολόκληρο είναι υπόδουλο στη φθορά και οδηγείται προς το τέλος του. Αλλά και η ιστορία των ανθρώπων διαρκώς μεταβάλλεται. Βασιλείες και αυτοκρατορίες εμφανίζονται, ακμάζουν, παρακμάζουν και τελικά εξαφανίζονται. Όλα κάποτε τελειώνουν, και οι εγκόσμιες επιτυχίες σβήνουν. Οι γενιές διαδέχονται η μία την άλλη. Κι εμείς ολοένα αλλάζουμε, στον κόσμο αυτό όλοι είμαστε προσωρινοί. Ας μην αφήνουμε λοιπόν την καρδιά μας να προσκολλάται στα επίγεια και φθαρτά, που φεύγουν και χάνονται. Αλλά να ζούμε με τον πόθο και την αγάπη για τον ασυγκρίτως ανώτερο εκείνο κόσμο που θα ανατείλει, τον αιώνιο και άφθαρτο και αληθινό. Να ποθούμε τον ουρανό και τη Βασιλεία του Θεού. Εκεί να στρέφουμε τη σκέψη μας και τη ζωή μας, εκεί να είναι τα όνειρά μας και οι προσδοκίες μας. Και να είμαστε πάντοτε άγρυπνοι για να την κατακτήσουμε.

Ο απόστολος Παύλος στη συνέχεια μας θέτει ενώπιον των ευθυνών μας. Αφού λοιπόν, λέγει, ο Κύριός μας είναι ο προαιώνιος Θεός, «διά τοῦτο δεῖ περισσοτέρως ἡμᾶς προσέχειν τοῖς ἀκουσθεῖσι». Πρέπει περισσότερο να προσέχουμε σ’ αυτά που ακούσαμε και είναι λόγοι του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Διότι εάν δεν προσέξουμε, διατρέχουμε τον κίνδυνο να παρασυρθούμε και να πέσουμε έξω. Στο ιερό αυτό κείμενο ο Απόστολος Παύλος μας προειδοποιεί ότι κινδυνεύουμε να χάσουμε τη σωτηρία μας, εάν δεν δείξουμε την ανάλογη προσοχή στις θείες αλήθειες που μας αποκάλυψε ο Κύριος. Κινδυνεύουμε να τις συνηθίσουμε και σιγά-σιγά να χάσουμε το δρόμο μας. Και τότε θα είμαστε αναπολόγητοι την ημέρα της Κρίσεως. Διότι δεν μπορούμε να παίζουμε με το νόμο του Θεού και να τον περιφρονούμε. Γι’ αυτό ο θείος Απόστολος μας ζητά να δείξουμε σοβαρότητα και υπευθυνότητα απέναντι στο νόμο του Θεού. Να τον ακούμε με προσοχή και ενδιαφέρον. Πόσες φορές ακούμε στην εκκλησία το ιερό Ευαγγέλιο ή κάποιο κήρυγμα; Πόσες φορές διαβάζουμε στο σπίτι μας την Αγία Γραφή ή κάποιο πνευματικό βιβλίο! Κάθε φορά λοιπόν που ακούμε τον θείο λόγο, να κατανοούμε ότι είναι μεγίστης σπουδαιότητας. Και γι’ αυτό να τον ακούμε με πίστη και φόβο Θεού. Να τον μελετούμε συχνά και με προσοχή, συγκρατώντας τα θεία νοήματα στη μνήμη μας και στις καρδιές μας. Κι έτσι να ευθυγραμμίζουμε τη ζωή μας με το θείο νόμο. Για να μη χάσουμε την ψυχή μας, αλλά να κερδίσουμε τη σωτηρία μας και να αξιωθούμε να ζήσουμε κι εμείς μαζί με τον Κύριο στη Βασιλεία του αιωνίως.
Τρύφωνα Παπαγιάννη,Θεολόγου – Καθηγητή Σχολείων Μ.Ε.

ΕΠΙ ΤΩΝ ΠΗΓΩΝ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΚΥΡΙΑΚΗ Β' ΝΗΣΤΕΙΩΝ (Μάρκου Β' 1-12)

ΕΠΙ  ΤΩΝ  ΠΗΓΩΝ  ΤΗΣ  ΠΙΣΤΕΩΣ

ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ

ΚΥΡΙΑΚΗ Β' ΝΗΣΤΕΙΩΝ

(Μάρκου Β' 1-12)

Μετά τον θρίαμβο της Ορθοδοξίας, γεμάτοι δυνάμεις πνευματικές, συνεχίζουμε τον αγώνα μέσα στο ευλογημένο στάδιο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Στην λειτουργική μας σύναξη, που κάθε Κυριακή την προσμένουμε ως το πολυτιμότερο και ακριβότερο δώρο του Θεού στη γη μας, θα ακούσουμε την θεραπεία του παραλύτου της Καπερναούμ. Μια Ευαγγελική περικοπή η οποία είναι γεμάτη μηνύματα και περιγράφει καταστάσεις τόσο θετικές όσο και αρνητικές. Φαίνεται η αγάπη των φίλων του Παραλυτικού που υποβάλλονται στον κόπο για να τον μεταφέρουν, περιγράφεται το παράτολμο του σχεδίου που μας το περιγράφει ο Ευαγγελιστής Μάρκος “απεστέγασαν την στέγην  όπου ην και εξορύξαντες χαλώσι τον κράβαττον, εφ' ω ο Παραλυτικός κατέκειτο”.

Κυρίως δε αποκαλύπτεται κατά τρόπο άμεσο αυτή η αγάπη του Θεανθρώπου Κυρίου μας, δίνοντας την θεραπεία πρώτα στην ψυχή με το “αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι σου” και στην συνέχεια χαρίζοντας την ποθητή υγεία και στο ανάπηρο σώμα: “ Ίνα δε είδητε ότι εξουσίαν έχει ο υιός του ανθρώπου αφιέναι επί της γής αμαρτίας – λέγει τω παραλυτικώ, σοι λέγω, έγειρε και άρον τον κράββατόν σου και ύπαγε εις τον οίκον σου”!

  Και φυσικά αποδεικνύεται αυτή η Θεότητα του Ιησού, αφού, όπως με κακία παρατηρούν οι γραμματείς, μόνο Θεός μπορεί να συγχωρεί τις αμαρτίες, αλλά και να θεραπεύει τις χρόνιες ασθένειες των ανθρώπων.

Αυτός δε είναι και ο λόγος που αμέσως μετά την θεραπεία του παραλυτικού και την συγχώρεση των αμαρτιών του που προηγήθηκε  όλοι οι παρευρισκόμενοι δόξασαν τον Θεόν, “λέγοντας ότι ουδέποτε ούτως είδομεν”!

Η Ευαγγελική περικοπή, είναι γεμάτη μηνύματα που πρέπει να προσλάβουμε και να τα μελετήσουμε. Αλλά εκείνο που ευθύς εξ' αρχής προξενεί εντύπωση στον πιστό Χριστιανό, είναι η προθυμία των κατοίκων της Καπερναούμ, αλλά και όλης της Παλαιστίνης και των γύρω περιοχών να ακούσουν με ενδιαφέρον τον λόγο του Κυρίου.

Αυτός ο χαρακτηριστικός λόγος του Ευαγγελιστού Μάρκου στην αρχή της Ευαγγελικής Περικοπής ότι “ηκούσθη, ότι εις οίκον εστί. Και ευθέως συνήχθησανν πολλοί, ώστε μηκέτι χωρείν μηδέ τα προς την θύραν· και ελάλει αυτοίς τον λόγον”, οπωσδήποτε έχει να πει πολλά και σε εμάς αλλά και στους ανθρώπους της κάθε εποχής.

Και έχει να πει πολλά, διότι αναλόγως των περιπτώσεων οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν είτε με προθυμία, είτε με περιφρόνηση τον λόγο του Θεού, όπως αυτός κηρύσσεται υπό της Εκκλησίας και ερμηνεύεται υπό των φωτισμένων και θεουμένων Αγίων μας.

Και αφού αναφερθήκαμε στους Αγίους της Ορθοδοξίας μας, να τονίσουμε το γεγονός ότι, Μεγάλοι Πατέρες και σοφοί εκκλησιαστικοί συγγραφείς, εντρυφούσαν συνεχώς στα κείμενα της Αγίας Γραφής, τόσο της Παλαιάς όσο και της Καινής, και αυτήν ακριβώς την διδασκαλία της Γραπτής και προφορικής Παραδόσεως, την εκήρυσσαν ακαταπαύστως στο ποίμνιόν τους.

Χαρακτηριστικό μάλιστα στο σημείο αυτό είναι το φωτεινό παράδειγμα των τριών Ιεραρχών, αλλά και άλλων Πατέρων και Διδασκάλων οι οποίοι επί καθημερινής βάσεως δίδασκαν αυθεντικά τον Ευαγγελικό λόγο.

Είναι δε τόσο συγκινητική η βαθυστόχαστη ομολογία του Αγίου Ιγνατίου του θεοφόρου, ο οποίος  παρά το προχωρημένο της ηλικίας του και παρά την άμεση και πολύπλευρη γνώση της Αγίας Γραφής, όταν έστρεφε τον λόγο του στην Ευαγγελική διδασκαλία, έλεγε “νυν ηρξάμην μαθητής γενέσθαι”. Και εάν το έλεγε αυτό ένας Άγιος Ιγνάτιος που γνώριζε τα Ευαγγελικά κείμενα και ζούσε την θεία αγάπη όσο ελάχιστοι, τι άραγε να πούμε εμείς που τόσες ελλείψεις παρουσιάζουμε στα κείμενα του λόγου του Θεού και γενικώς δείχνουμε απροθυμία στην ακρόαση και στη μελέτη της Αγίας Γραφής; Έχει δυστυχώς επικρατήσει σε κάποιες περιπτώσεις η άποψη ότι, το να μελετά ο πιστός Χριστιανός τόσο την Παλαιά, όσο και την Καινή Διαθήκη, αυτό δήθεν δεν είναι και τόσο Ορθόδοξο, διότι την Βίβλο την μελετούν και την παρερμηνεύουν οι Προτεστάντες και γενικώς οι αιρετικοί.

Το ότι οι αιρετικοί διαστρέφουν τα Βιβλικά κείμενα, αυτό βεβαίως είναι πραγματικότητα, και τούτο διότι, όπως αρκετές φορές έχουμε τονίσει, η Αγία Γραφή δεν μπορεί να σταθεί εκτός του Σώματος της Εκκλησίας.

Αλλά είναι δυνατόν η πραγματικότητα αυτή των Προτεσταντών και όλων των εκτός της Αγίας μας Ορθοδοξίας, είναι δυνατόν να ισχύει για όλους εμάς, που χάριτι Θεού αποτελούμε  μέλη του Σώματος του Χριστού;

Είναι δυνατόν να τίθεται καν θέμα για τους Ορθοδόξους πιστούς, όταν υπάρχει η Ευλογία των Αγίων Πατέρων που με τα συγγράμματά τους μας ερμηνεύουν κατά τρόπον μοναδικό τα Ιερά κείμενα; Και επιτρέπεται να διατυπώνονται τέτοιου είδους ισχυρισμοί, όταν οι φωτισμένοι ποιμένες γνωρίζουν να καθοδηγούν το ποίμνιο στην ορθή  ερμηνευτική οδό  μέσω των Πατέρων και Διδασκάλων;

Φυσικά η μελέτη του λόγου του Θεού δεν μπορεί να γίνεται ξεκομμένα από όλες τις λειτουργικές εκφράσεις και τα μυστήρια του βιώνει η Εκκλησία μας, αυτό είναι πραγματικότητα, την οποία όμως ουδείς έχων σώας τας πνευματικάς φρένας, αρνείται. Όπως πάλι η συμμελέτη της Αγίας Γραφής δεν μπορεί να γίνεται αίτια ώστε να αναπτύσσεται κάποια περίεργη καθοδηγητική των πιστών και ν' αναπτύσσονται τάσεις οργανικής αυτονομίας.

Άλλωστε οι ίδιοι οι Πατέρες που αγωνίσθηκαν να ερμηνεύσουν τα κείμενα των Θεοπνεύστων Αποστόλων, ταυτοχρόνως και ακόμα περισσότερο αγωνίζονται στο να αναπτύξουν στο ποίμνιο που τους είχε εμπιστευθεί ο Θεός την αυθεντική εκκλησιολογική συνείδηση.

Αλλά η προθυμία των πιστών τέκνων της Εκκλησίας μας και η Ευλογία της σποράς του λόγου του Θεού, δεν περιορίζεται μόνο στον τρόπο που προαναφέραμε, αλλά επεκτείνεται και σε τόσες άλλες ευλογημένες ευκαιρίες και δυνατότητες που έχουμε.

Φυσικά τον πρώτο λόγο τον έχει ο ίδιος ο ενοριακός μας ναός, όπου κατά τις Κυριακές και τις εορτές, γίνεται, θα πρέπει να γίνεται κήρυγμα του Θείου Λόγου. Και πάλι θα μας πουν οι Άγιοι που έχουν ασχοληθεί με το θέμα, και έχουν εργασθεί στο θείο κήρυγμα και ιδίως με την ποιμαντική των ψυχών, ότι ιδιαίτερη χάρη και δύναμη αποκτούν τα λόγια του Κυρίου, όταν λέγονται και ακούγονται εντός του πλαισίου της Θείας Λειτουργίας, αλλά και των άλλων φυσικά μυστηρίων και Ιερών ακολουθιών. Γι' αυτό δε τον λόγο, από την αρχή της Εκκλησίας μας, όπως βλέπουμε ακόμα και μέσα στις Επιστολές του Απ. Παύλου, αλλά και όπως  συνεχίζεται από τους Αποστολικούς Πατέρες και γενικώς από την λειτουργική και ποιμαντική πραγματικότητα, το κήρυγμα το αυθεντικό ήταν αναπόσπαστα συνδεδεμένο με την θεία λατρεία. Ήταν αδύνατον να νοηθεί Ιερά λειτουργία άνευ του κηρύγματος.

Εννοείται δε ότι η προθυμία και η διάθεση για γνώση των λόγων του Κυρίου μας και γενικώς των δογμάτων της πίστεώς μας, σε συνδυασμό βεβαίως με το ορθό βίωμα των Αγίων μας, δεν θα πρέπει να εξαντλούνται μόνο κατά τις λατρευτικές ώρες και τις χρυσές ευκαιρίες των Ιερών ακολουθιών, αλλά να συνεχίζονται και στην οικία.

Άλλωστε, παρά τα άλλα αρνητικά της εποχής μας, έχουμε την δυνατότητα να κατέχουμε βιβλία, τόσο αυτών των Ιερών ακολουθιών, όσο και Πατερικές διδαχές και ερμηνείες, μέσα στα σπίτια μας.

Και ομολογουμένως, δεν υπάρχει ωραιότερο πράγμα από το να συγκεντρώνεται ολόκληρη η οικογένεια, “η κατ' οίκον εκκλησία” τόσο για κοινή προσευχή, όσο και για μελέτη της πίστεώς μας.

Έλεγε ένας σύγχρονος Άγιος το εξής για το θέμα που αναπτύξαμε. Η ευλογημένη οικογένεια, και μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, θα συνεχίσει την δική της λειτουργία και μέσα στο σπίτι. Δια της ευχής, της προσευχής αλλά και της μελέτης της Γραφής μέσω των Αγίων, η χάρις θα ενεργεί και θα κατευθύνει τα διαβήματα στην οδόν της καθάρσεως πρώτα, του θείου φωτισμού κατόπιν και τέλος αυτό που βίωσαν πολλοί εκ των Αγίων, αυτής της θεώσεως.

Αδελφοί μου, εάν οι κάτοικοι της Καπερναούμ έχαιραν και έσπευδαν, με λαχτάρα να ακούσουν τον λόγο του Κυρίου, ας σκεφθούμε πόσο εμείς σήμερα που κοινωνούμε αυτό το Δεσποτικό Σώμα και Αίμα του Κυρίου Ιησού Χριστού, που προστατευόμαστε από την Πανάχραντο Μητέρα του και που καθοδηγούμαστε από τους Αγίους του, πόση λαχτάρα και δίψα καρδιακή πρέπει να αισθανόμαστε στην μελέτη, στην γνώση και κυρίως στην εφαρμογή αυτών των λόγων του Θεανθρώπου που κατέχει, διασφαλίζει και μας μεταδίδει η Αγία μας Εκκλησία!

Αποτελεί δε μεγάλη ευλογία το να κλείσουμε με ένα έξοχο απόσπασμα εκ των λόγων του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, ακριβώς για το θέμα αυτό.

“Μεγάλο το κέρδος που προσφέρουν οι θείες Γραφές και διαρκής η ωφέλεια που πηγάζει από αυτές. Και αυτό έδειχνε ο Παύλος όταν έλεγε· “Διότι όσα από ενωρίτερα έχουν γραφεί, έχουν γραφεί προς νουθεσία δική μας, που φτάσαμε στους τελευταίους τούτους καιρούς, για να κρατούμε την ελπίδα με την υπομονή και την παρηγορία των Γραφών” (Ρωμ. 15, 4· Α' Κορινθ. 10, 11), Και είναι πράγματι τα θεία λόγια θησαυροφυλάκιο φαρμάκων κάθε είδους· ώστε, είτε χρειάζεται να σβήσει κανείς την υπερηφάνεια, είτε να κοιμίσει την επιθυμία, είτε να καταπατήσει τον έρωτα των υλικών πραγμάτων, είτε να ξεπεράσει την οδύνη, είτε να εμπνεύσει ευψυχία και να δημιουργήσει υπομονή, απ' εδώ να βρει πολύ το υλικό” (Εις τον Ιωάννην, Ομιλία ΛΖ', α' P.G. 59,207).

Αμήν

                                              Αρχιμ. Ιωήλ.  Κωνστάνταρος

Γέρων Ιωσήφ Βατοπαιδινός (+2009) Η ανθρώπινη και η Θεανθρώπινη φιλοσοφία

 «Ο  άνθρωπος είναι όμοιος με τη ματαιότητα· οι ημέρες του περνούν σαν τη σκιά»

(Ψαλμ. 143, 4.).

            Δεν  υπάρχει καταλληλότερος ιερός λόγος για να περιγράψουμε την ανθρώπινη ζωή και δραστηριότητα.

 Ματαιότητα δεν είναι κάθε επιδίωξη του ανθρώπου μέσα στο  χώρο και το χρόνο;

            «Ποιο είναι το κέρδος του ανθρώπου, μετά από τους κόπους που καταβάλλει, εδώ στη γη κάτω από τον ήλιο;»(Εκκλ. 1, 3.) Μήπως  είναι αυτός ο λόγος, που το πρώτο πράγμα που κάνει ο άνθρωπος μόλις έλθει στον κόσμο είναι το κλάμα! Ποιός είναι ο παράγοντας που τον κάνει να κλαίει και να σπαράζει με πόνο, ενώ θα έπρεπε να χαίρεται και να σκιρτά για το προνόμιό του να μπαίνει στη σφαίρα της ζωής; Πόσο παράδοξα αρχίζει ο άνθρωπος! Ο  χώρος και ο χρόνος υποδέχθηκαν τον άνθρωπο στο κράτος τους και του επέβαλαν τους βίαιους και απάνθρωπους νόμους και κανόνες της δύναμής τους χωρίς αναστολή. Μόλις ο άνθρωπος αισθανθεί τον εαυτό του εγκλωβισμένο, προσπαθεί να ανακτήσει την ελευθερία του. Αλλά μάταια κοπιάζει και φροντίζει. Το συμπέρασμα; Ο άνθρωπος είναι μια τραγική και θλιβερή ύπαρξη, καταδικασμένη να κρατά το ζυγό της δουλείας του, μη γνωρίζοντας από που έρχεται και που πηγαίνει. Δεν  γνωρίζει και τη φύση του φορτίου του και το νόημα και το σκοπό του. Υποδουλωμένος στη σκληρή καταδίκη του διερωτάται, ποιός είναι ο σκοπός της εισόδου του στο σκληρό αυτόν αγώνα. Δεν είναι άσκοπο το πικρό φορτίο του χρόνου; Δεν είναι παράλογο το βάρος του χώρου; Ναι! Και τα δύο συναγωνίζονται πάνω στο θύμα τους, τον άνθρωπο.

Η ύπαρξη του ανθρώπου δεν είναι μάταιη, ούτε ο ίδιος είναι μάταιος, αλλά μια ακατανίκητη αναγκαιότητα· μόλις παρουσιασθεί ο άνθρωπος στη ζωή, βρίσκεται αιχμάλωτος κάτω από το ζυγό του χρόνου και του χώρου. Τί προσφέρει επί τέλους αυτή η φυλακή; Σ’ αυτή τη φυλακή βρίσκεται όλος ο κόσμος. Αν ζητήσουμε από αυτόν να μας περιγράψει την ιδιότητά του, τα συναισθήματά του, την αποστολή του, τα όνειρα του, τί άλλο θα μας εξέφραζε παρά την τραγική του απογοήτευση; Πέραν του τι φαντάζεται ή περιμένει, συνολικά όσα επικρατούν και συνέχουν τον κόσμο, και κάθε άνθρωπο ιδιαιτέρως, είναι ο πόνος, τα βάσανα, οι θλίψεις, οι τραγωδίες, οι φόνοι και η απόγνωση! Αν μόνοι μας ερευνήσουμε αυτόν τον κόσμο θα βρούμε ότι είναι ένας μελλοθάνατος χωρίς καμιά ελπίδα. Απ’ αυτό αποδεικνύεται, γιατί η πικρία και η οδύνη σφίγγουν κάθε ανθρώπινη καρδιά, τα δε δάκρυα έγιναν κοινό γνώρισμα σ’ όλη την ανθρωπότητα. Πίσω απ’ όλα αυτά τα δεινά στέκεται αμείλικτος, ο πιο μεγάλος εχθρός του ανθρώπου, για να τον αφανίσει ολοκληρωτικά.

Ποιός είναι αυτός; Ο θάνατος· το μόνο βέβαιο και απαράβατο στην ανθρώπινη ύπαρξη. Ποιός ο σκοπός των προτερημάτων, των ταλέντων, των ικανοτήτων και όσων, φυσικών και επίκτητων, μπορεί ο άνθρωπος να αναπτύξει και να καλλιεργήσει στον εαυτό του, όταν το φάσμα του θανάτου, ως δαμόκλειος σπάθη, κρέμεται συνεχώς πάνω από το κεφάλι του;

            Αίσθηση, σκέψη, μνήμη, συνείδηση, τί είναι όλα αυτά; Δεν είναι μήπως τα στοιχεία της προσωπικότητας;

            Αίσθηση. Πράγματι είναι στοιχείο πολύ ωφέλιμο, με το οποίο επικοινωνούμε με το περιβάλλον μας, εκλέγουμε το ευχάριστο, το τερπνό, το χρήσιμο, αποφεύγουμε τα βλαβερά και επικίνδυνα, και γενικά μετέχουμε όσο μπορούμε στην ευτυχία. Δεν γίνεται όμως βασανιστικό, όταν τα εργαλεία και όργανα του θανάτου μας εμποδίζουν από αυτήν την επαφή; Και τί μας απομένει παρά η νοσταλγία αυτών τα οποία τόσον επιθυμούμε, αλλά τα στερούμαστε;

            Σκέψη.  Τί είναι επί τέλους η σκέψη, παρά ένα αδιάλειπτο βάσανο μιας τυραννίας χωρίς τέλος; Μήπως δεν είναι το στοιχείο του παραλόγου; Αν η σκέψη ήταν ανθρώπινη σύλληψη ή εφεύρεση, θα ήταν εύκολη η απαλλαγή μας από την εξουσία της, αλλά δυστυχώς δεν είναι δικό μας επινόημα. Μας επιβάλλεται, και μάλιστα συνεχώς και όταν ακόμη εμείς δεν την επιθυμούμε. Μας ωθεί σε φαντασίες, πλάθει όνειρα, επιθυμίες, πόθους και νοσταλγίες, οι οποίες είναι απλησίαστες και μας βασανίζει. Θα προτιμούσαμε να μη σκεφτόμαστε ποτέ, διότι όσον υπάρχει αίσθηση και σκέψη στον άνθρωπο, είναι αδύνατον να μη θρηνεί με το φρικτό μυστήριο αυτού του κόσμου.

            Μνήμη. Άλλο μαρτύριο πάνω στα προηγούμενα, όχι λιγότερο βασανιστικό. Μνήμη ποιού και ποιών πραγμάτων ή νοημάτων; Όλου του παρελθόντος, όχι μόνο του δικού μας, αλλά όλου του κόσμου και της ιστορίας του. Περίεργο φαινόμενο. Διά μέσου αοράτου και ακατάληπτου στοιχείου μετέχουμε αισθητά με όλο το παρελθόν και την ιστορία και όμως αυτά μας είναι ακατάληπτα. Τί είναι επί τέλους η μνήμη; Πώς είναι, πού μένει, πώς λειτουργεί και πώς αυτομάτως φέρνει μπροστά μας τα σχήματα του παρελθόντος, πρόσωπα και πράγματα και εικόνες, πάντοτε τις ίδιες, και όσες φορές θελήσουμε; Ποιος χώρος συγκεντρώνει ως τεράστια αποθήκη τόσες εικόνες τόσων γεγονότων; Ποιος ο σκοπός όμως της οξύτητας της μνήμης, η επανάληψη τόσων γεγονότων; Δεν είναι βάσανο να φαντάζομαι και να βλέπω πράγματα τα οποία δεν μπορώ να πλησιάσω; Γιατί τα ενθυμούμαι, γιατί δεν σβήνονται και από τη μνήμη, όπως εξαφανίστηκαν και από την πραγματικότητα και μένουν ως μόνιμο μαρτύριο της επίγειας ζωής μας;

(Γέροντος Ιωσήφ, Εκ του θανάτου εις την ζωήν, Ψυχωφελή Βατοπαιδινά 3, σ. 9-13, σε μεταφορά στην νεοελληνική γλώσσα)

πηγή

Ἔσχατα καί ἅγιοι γέροντες ... λές καί περιγράφουν τίς μέρες μας πολλά χρόνια πρίν.