Ο ανταγωνισμός των Οικουμενιστών στην προβολή της αιρέσεως

Ο ανταγωνισμός των Οικουμενιστών στην προβολή της αιρέσεως

Ἀδαμάντιος Τσακίρογλου, Κλασσικὸς Φιλόλογος, Ἱστορικός

Οἱ οἰκουμενιστὲς ἱερωμένοι –διαστρεβλώνοντας οἰκτρὰ τὴν πραγματικότητα καὶ τὴν Πίστη–συναγωνίζονται, ποιός θὰ ἀποκτήσει τὴν εὔνοια τοῦ γκουροὺ τοῦ Οἰκουμενισμοῦ ΠατριάρχηΒαρθολομαίου!

«Πονηροὶ δὲ ἄνθρωποι καὶ γόητες προκόψουσιν ἐπὶ τὸ χεῖρον, πλανῶντες καὶ πλανώμενοι». Ἀπὸ τὸν σημερινὸἈπόστολο, (προς Τιμόθεον Β΄, γ΄10-15)

Διαβάζοντας τὰ διάφορα κείμενα τῶν οἰκουμενιστῶν λυκοποιμένων ρασοφόρων, κυρίως ἀρχιμανδριτῶν ἄνευμάνδρας μὲ προοπτικὴ ἐπισκοπικῆς καριέρας, διακρίνουμε, ὅτι τὰ κείμενά τους αὐτὰ ἔχουν, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον,ὡς σκοπὸ τὴν εὔνοια τοῦ Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Τὰ κείμενα αὐτὰ χαρακτηρίζονται ἀπὸ τὴν ἔλλειψηἁγιοπατερικῶν χωρίων, ἀπὸ τὴν ἔλλειψη τῆς διαχρονικῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας, ἀπὸ τὴν ἔλλειψηὀρθοδόξου μαρτυρίαςἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴν πληθώρα αἱρετικῶν ἀπόψεων, βλασφήμων σκέψεων καὶ ἀπὸ τὴνἀναφορὰ λόγων τοῦ Πατριάρχη καὶ τῶν οἰκουμενιστῶν ἀρωγῶν του σὲ ἕνα ἀνίερο ἀγῶνα δρόμου, ποιὸς θὰφανεῖ ὁ πιὸ αἱρετικός. Σὲ αὐτὰ τὰ κείμενα ὁ γκουροὺ τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, ἀρχιαιρεσιάρχης Βαρθολομαῖοςἐμφανίζεται ἀπροκάλυπτα ὡς «προφήτης», «πατέρας», καὶ«διδάσκαλος» τῆς Ἐκκλησίας.Ἕνα τέτοιο κατάπτυστοκείμενο, ἀπομίμηση τῆς ρητορικῆς τῶν ρητόρων ποὺ ζοῦσαν στὴν αὐλὴ τοῦ αὐτοκράτορα μὲ μόνη τους ἀσχολίατὸν ἐγκωμιασμό του, εἶναι τὸ πρόσφατο κείμενο τοῦ γνωστοῦ ἀνὰ τὴν Ἑλλάδα γιὰ τὴν ποιότητα τοῦ λόγου του ἀρχιμανδρίτη Γ. Φραγκουλάκη μὲ τίτλο «Διαθρησκειακὸς καὶ Οἰκουμενικὸς Διάλογος» (http://fanarion.blogspot.de/2017/02/blog-post_2.html).

Στὸ κείμενο αὐτὸ προσπαθεῖ ὁ ἐν λόγῳ Ἀρχιμανδρίτης ἀπεγνωσμένα καὶ ἀθεολόγητα νὰ ἀποδείξει, ὅτι οἱοἰκουμενιστικὲς πρακτικὲς τῶν λυκοποιμένων τῆς Παναίρεσης τοῦ Οἰκουμενισμοῦ εἶναι θεάρεστες καὶ ἀνάλογεςμὲ τὴν φύση καὶ τὴν διδασκαλίατῆς Ὁρθοδόξου Ἐκκλησίας. Στὸ κείμενο αὐτὸ γίνεται φανερό ὅτι:

α) Δὲν ἀναφέρεται κανένας Ἅγιος, κανένας Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας. Ἀντιθέτως παρατηρεῖται προσπάθεια ὑποβάθμισης τῶν Ἁγίων, τρανταχτὴ ἀπόδειξη βλασφημίας. Γράφει ὁ κ. Φραγκουλάκης «Σε ότι αφορά στην οικουμενική κίνηση, στον περιβόητο “οικουμενισμό”,που με τόσο πάθος ασχολούνται κάποιοι, έχουν προσδώσει ερμηνείες και έννοιες που ουδεμία σχέση έχουν με την πραγματικότητα». Αὐτοὶ οἱ «κάποιοι» κατὰ τὸν «μέγα θεολόγο» κ. Φραγκουλάκη εἶναι μεγάλοι γέροντες ὅπως ὁ π. Ἀθανάσιος Μυτιληναῖος, ὁ π. Ἐφραὶμ ὁ Κατουνακιώτης, καθὼς καὶ ἀναγνωρισμένοι Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας ὅπως ὁ Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς, ὁ Ἅγιος Νικόλαος Βελομίροβιτς, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κροστάνδης, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης Μαξίμοβιτς, γιὰ νὰ ἀναφέρουμε μόνο τοὺς μὴ Ἕλληνες Ἁγίους, οἱ ὁποῖοι κατὰ τὸν κ. Φραγκουλάκη, δὲν κατάλαβαν τὸ πνεῦμα τοῦ Οἰκουμενισμοῦ καὶ ἡ ἀνακήρυξή του ὡς ἑωσφορικὴ Παναίρεση ἐκ μέρους τους «δὲν ἔχει καμία σχέση μὲ τὴν πραγματικότητα». Οἱ μόνες ἀναφορὲς ποὺ γίνονται στὸ κείμενο εἶναι ρήσεις τοῦ Πατριάρχη, ρήσεις οἰκουμενιστῶν ταγῶν, ὅπως ὁ μητροπολίτης Σηλυβρίας Αἰμιλιανός, ρήσεις δυτικῶν νεοθεολόγων ὅπως ὁ KonradRaiserκαὶ ρήσεις μεταπατερικῶν θεολόγων ὅπως ὁ κ. Νικόλαος Ματσούκας. Ἐννοεῖται ὅτι γιὰ τὸν κ. Φραγκουλάκη ὁ γκουροὺ τοῦ Οἰκουμενισμοῦ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος καὶ οἱ σὺν αὐτῷ εἶναι ἀνώτεροι τῶν Ἁγίων.

β) Χρησιμοποιεῖται τὸ γνωστὸ οἰκουμενιστικὸ λεξιλόγιο στὸ ὁποῖο δὲν ὑπάρχει ἡ λέξη αἵρεση καὶ κακοδοξία,ἐνῶ παράλληλα ἐμφανίζονται συνειδητὲς γενικολογίες καὶ ἀσάφειες μὲ σκοπὸ τὴν χειραγώγηση τοῦ ποιμνίου, τὸ ὁποῖο οἱ οἰκουμενιστὲς ἀφήνουν ἐδῶ καὶ δεκαετίες σκοπίμως ἀκατήχητο, καὶ ἀπίστευτες βλασφημεῖεςὅπως «Η οικουμενική κίνηση ξεκίνησε στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν κάποιοι Χριστιανοί οραματίστηκαν ένα νέο μέλλον της Εκκλησίας και της Κοινωνίας. Στο ξεκίνημά του ο οραματισμός αυτός στηριζόταν στην πεποίθηση, ότι ο Χριστιανικός πολιτισμός και οι Χριστιανικές αξίες θα μπορούσαν να επεκταθούν σε όλο τον κόσμο». Ὁ κ. Φραγκουλάκης ὑποστηρίζει ἐδῶ ἀπροκάλυπτα ἕνα «νέο μέλλον» τῆς «νέας ἐκκλησίας» τοῦ Βαρθολομαίου καὶ τῶν αὐλικῶν του. Ὁ Χριστὸς καὶ ἡ Μία Ἐκκλησία Του δὲν ὑπάρχουν πιὰ γιὰ τοὺς οἰκουμενιστές.

γ) Ὑπάρχει καταφανὴς διαστέβλωση τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ τῶν Πατέρων, συνήθης πρακτικὴ τῶν ἀπανταχοῦ αἱρέσεων. Γράφει ὁ κ. Φραγκουλάκης ἀναφέροντας τὸν λόγο τοῦ Κυρίου πρὸς τὸν Ἀβραάμ νὰ αφήσει τὴν γῆ του καὶ νὰ πορευθεῖ στὴν γῆ τὴς ἐπαγγελίας (Γεν. 12, 1-3).«Και μόνο τούτος ο Λόγος θα μπορούσε να αποτελέσει το θεμέλιο των Διαθρησκειακών Διαλόγων από πλευράς Ορθοδοξίας. Φαίνεται ξεκάθαρα ο Θεός να παροτρύνει την έξοδο από τα όρια και την συνάντηση με το συνάνθρωπο, κάτι το οποίο κάνει καιο ίδιος ο Χριστός αργότερα όταν συναντιέται με τη Σαμαρείτιδα. Η συνάντηση μάλιστα αυτή αποτελεί ουσιαστικά τον πρώτο Διαθρησκειακό διάλογο.Όμως έχουμε και άλλες περιπτώσεις που ο Χριστός, μέσα από την διδασκαλία του αναδεικνύει την αναγκαιότητα της επικοινωνίας με τους υπολοίπους ανθρώπους και ιδιαιτέρως με τους αλλόθρησκους και τους αλλοεθνείς.Τρανό παράδειγμα αποτελεί η διήγηση, από τον ίδιο το Χριστό, τηςπαραβολής του καλού Σαμαρείτη (Λουκ. 10, 25-37). Εδώ δεν έχουμε απλά ένα διάλογο μεταξύ αλλοθρήσκων και αλλοεθνών όπως στην περίπτωση της Σαμαρείτιδος, αλλά την σωτηρία της ίδιας της ζωής. Όποιος πραγματικά θέλει να συναντήσει τον συνάνθρωπό του δεν πρέπει να προβάλλει αξιώσεις. Θα τον πλησιάσει στην όποια καλή ή κακή πνευματική κατάσταση που εκείνος βρίσκεται. Ο Χριστός όταν μιλούσε ήξερε τα ψυχικά κενά των συνομιλητών του. Όμως δεν έδειχνε απέχθεια, ούτε περιφρονούσε».

Τὰ παραδείγματα ποὺ ἀναφέρονται στὸ παραπάνω κείμενο εἶναι συνειδητὲς διαστρεβλώσεις τοὺ λόγου τοῦ Κυρίου και φανερώνουν ἕνα ἀπύθμενο βάθος πανουργίας. Τὰ παραδείγματα αὐτὰ εἶναι παραδείγματα εὐαγγελισμοῦ τῆς Μίας Ἀλήθειας καὶ τῆς μοναδικότητας τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὄχι διαλόγου οἰκουμενιστικοῦ χαρακτῆρα, τὸ δὲ παράδειγμα τοῦ καλοῦ Σαμαρείτη δὲν εἶναι κἂν διάλογος.

Ὁ Χριστὸς δὲν μίλησε μὲ τὴν Σαμαρείτιδα γιὰ νὰ κάνει ἀτέρμονο διάλογο, γιὰ νὰ δεῖ, τί τοὺς ἐνώνει καὶ ὄχι τί τοὺς χωρίζει. Μίλησε μαζί της γιὰ νὰ τὴν σώσει ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ δὲν δίστασε νὰ τῆς ἀναφέρει καὶ τὸν ἁμαρτωλὸ βίο της.

Ἂν ὁ Χριστός, κ. Φραγκουλάκη, δὲν προέβαλε ἀξιώσεις, τότε γιατί εἶπε στὴν Σαμαρείτιδα «Ἔρχεται ὥρα, καὶ ἤδη ἦρθε, ποὺ οἱ ἀληθινοὶ προσκυνητὲς θὰ λατρεύσουν τόν Πατέρα «ἐν Πνεύματι καὶ Ἀληθεία. Πνεῦμα ὁ Θεός, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτόν ἐν Πνεύματι καὶ Ἀληθεία δεῖ προσκυνεῖν», μιλώντας γιὰ ἀληθινοὺς προσκυνητὲς καὶ ἀναφέροντας δύο φορὲς τὴν ἀξίωση τῆς Ἀληθείας, γιατί μίλησε γιὰ μικρὸ ποίμνιο, γιατί ἀναρωτήθηκε, ἂν θὰ βρεῖ πίστη, ὅταν θὰ ξαναέρθει στὴν γῆ, γιατί τὸν σταύρωσαν;

Ἂν οἱ Ἀπόστολοι, κ. Φραγκουλάκη, δὲν προέβαλαν ἀξιώσεις τότε γιατίφυλακίσθηκαν, βασανίσθηκαν καὶ διώχθηκαν; Γιατί εἶπε ὁ Ἀπ. Παῦλος «Ὦ ἀνόητοι Γαλάται, τίς ὑμᾶς ἐβάσκανε τῇ ἀληθείᾳ μὴ πείθεσθαι»; Τὰ λόγια τοῦ Ἀποστόλου δὲν σᾶς ἐλέγχουν; Δὲν ἀξιώνουν ἀπὸ ἐσᾶς τὴν Ἀλήθεια καὶ ὄχι τὴν κολακεία τοῦ Πατριάρχη;

Ἂν οἱ Ἅγιοι, κ. Φραγκουλάκη, δὲν προέβαλαν ἀξιώσεις, τότε γιατί ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς εἶπε «ὁ Μωάμεθ δὲ κυρίευσε τὸν κόσμο μὲ τὴν δύναμη του, ἀλλὰ μὲ τὴν δύναμη τοῦ διαβόλου»; Γιατί ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος χαρακτήρισε τὰ λόγια τῶν Ἀρειανῶν «ἰὸν ὄφεων»; Γιατί τόσοι Ἅγιοι χαρακτήρισαν βαρύτατα τοὺς αἱρετικούς, συμβουλεύοντάς μας ἀκόμη καὶ «χαίρειν αὐτοῖς μὴ λέγετε»;·Γιατί ὀνομάζει ἡ ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας μας –μᾶλλονἄγνωστη γιὰ σᾶς–τοὺς Ἰουδαίους «δυσσεβεῖς, θεοκτόνους, κατάκριτο συναγωγή»;Γιατί ὁ Χριστὸς τοὺς χαρακτήρισε «γενεὰ ἄπιστο καὶ διεστραμμένη»; Γιατί ὁ Ἅγιος Μᾶρκος ὁ Εὐγενικὸς δὲν ἤθελε τοὺς λατινόφρονες οὔτε στὴν κηδεία του; Γιατί ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς συμβούλευσε τὸ ποίμνιο«τὸν Πάπα νὰ καταράστε»;

Ὁ κ. Φραγκουλάκης μιλάει στὸ κείμενό του γιὰ τὴν ἀνάγκη «εἰλικρίνειας, βαθιᾶς μαχητικῆς πίστης, ταπείνωσης». Δυστυχῶς ἐννοεῖ τοὺς ἄλλους καὶ ὄχι τὸν ἑαυτό του καὶ φυσικὰ τὸν Πατριάρχη. Αὐτό καὶ ὅλα τὰ παραπάνω εἶναι κοινὰ στὰ οἰκουμενιστικὰ κείμενα. Πλήρης διαστρέβλωση καὶ ἀναφορὰ κατὰ τὸ δοκοῦν τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου, προσπάθεια χειραφέτησης τῶν ἀπὸ τοὺς ποιμένες τους ἐγκαταλελειμένων καὶ προδομένων ψυχῶν καὶ διάδοση τῆς αἱρέσεως. Γιὰ αὐτὸν τὸν λόγο δὲν ὑπάρχει δυστυχῶς ἐλπίδα μετανοίας τῶν οἰκουμενιστῶν. Προσβλέπουν τὸ «νέο μέλλον τῆς νέας ἐκκλησίας τους» καὶ τὸ μόνο ποῦ θέλουν εἶναι νὰ ὑμνοῦν συναγωνιζόμενοι τὸν Πατριάρχη, νὰ δείξουν τὴν αὐλικότητά τους καὶ τὴν ὑποταγή τους, μήπως καὶ γίνουν ἀρχιμανδρῖτες, ὀφφικιάλιοι, Πρωτοπρεσβύτεροι, Ἐπίσκοποι καὶ ἴσως κάποτε χαλίφης στὴν θέση τοῦ χαλίφη. 

πηγή

Οι αλήθειες του Τελώνη και του Φαρισαίου(Ουχ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων)

Στην αρχή του Τριωδίου η Εκκλησία μας έχει ορίζει να διαβάζεται η παραβολή του τελώνη και του Φαρισαίου. Ο Χριστός, απευθυνόμενος σε εκείνους που είχαν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και κατέκριναν τους άλλους, διηγείται την άνοδο δύο ανθρώπων στον ναό των Ιεροσολύμων και την προσευχή τους. Και οι δύο μίλησαν αληθινά για τον τρόπο που έβλεπαν τον εαυτό τους. Ο Φαρισαίος είπε στο Θεό και στους ανθρώπους ότι ήταν διαφορετικός από όλους τους αμαρτωλούς, ότι τηρούσε τον μωσαϊκό νόμο και δεν έμοιαζε ειδικά με τον τελώνη. Δεν ήταν άδικος, άρπαγας και μοιχός. Δεν αδικούσε δηλαδή τους ανθρώπους ούτε με τη σκέψη, ούτε  με την πράξη, ούτε με τις επιθυμίες. Δεν άρπαζε τα αγαθά τους ούτε προσέβαλε την οικογενειακή τιμή και υπόληψή τους. Ο Φαρισαίος ανήκε στην τάξη των ευσεβών, των καθαρών, των τελείων εξωτερικά και σύμφωνα με το γράμμα του νόμου. Ο τελώνης έβλεπε την αμαρτωλότητά του και ενώπιον του Θεού ομολογούσε ότι δεν είχε τίποτε καλό να παρουσιάσει. Πενθούσε γι’ αυτό. Και παρακαλούσε το Θεό να τον ευσπλαχνισθεί. Από τους δύο αλήθειες η μία οδήγησε στην άφεση, την συγχώρεση, την δικαίωση. Η άλλη, η οποία είχε οδηγήσει τον Φαρισαίο στην αυτο-ύψωση, δεν έγινε αποδεκτή από το Θεό και ο Φαρισαίος κατακρίθηκε.

                Πολλά μηνύματα διδασκόμαστε από την παραβολή. Και καθώς ξεκινά η προετοιμασία όλων μας για την Μεγάλη Τεσσαρακοστή η Εκκλησία πρωτίστως μας καλεί να δούμε την δική μας αλήθεια. Να εξετάσουμε τους εαυτούς μας και να παραδειγματιστούμε από την κατάκριση την οποία υπέστη ο Φαρισαίος.

                Οι περισσότεροι άνθρωποι ή φοβούνται ή παραθεωρούν ή κατασκευάζουν την αλήθεια για τον εαυτό τους.

Η αλήθεια για τον εαυτό μας, για τη ζωή, για τους στόχους μας, για τις σχέσεις μας χρειάζεται γενναιότητα για να μπορεί να διακριβωθεί, αλλά και να γίνει αντικείμενο προβληματισμού ή αφορμή για μετάνοια και αλλαγή.Συνήθως φοβόμαστε την αλήθεια που δεν μας είναι ευχάριστη. Το ότι έχουμε πάθη. Το ότι φέρουμε μερίδιο ευθύνης για ό,τι συμβαίνει τη ζωή μας. Για τις επιλογές μας. Για το ότι η ζωή μας έχει όρια και τέλος. Για το ότι ο χρόνος περνά και μας λείπουν καταστάσεις ή αγάπη ή νόημα σε ό,τι κάνουμε και ιδίως στις σχέσεις μας με τους άλλους.  Όλα αυτά δεν είμαστε έτοιμοι και φοβόμαστε να τα αντικρίσουμε. Γιατί ή θα μας πνίξουν οι ενοχές μας ή θα χρειαστεί να πάρουμε αποφάσεις, να ζητήσουμε άφεση και από το Θεό και από τους ανθρώπους, να κάνουμε καινούριες αρχές στη ζωή μας. Και οι άνθρωποι έχουμε μάθει στη συνήθεια. Μας βολεύει. Δεν αισθανόμαστε ότι μπορούμε να αλλάξουμε.

                Άλλοτε πάλι παραθεωρούμε την αλήθεια. Αφηνόμαστε στον εκκοσμικευμένο τρόπο ζωής, στις επιλογές του πολιτισμού εντός του οποίου ζούμε. Συμπνιγόμαστε στις μέριμνες του βίου. Και έχουμε πολλές δυνατότητες να μην ακούσουμε και να μη δούμε τον εαυτό μας. Η εικονική μας πραγματικότητα. Οι υποχρεώσεις μας. Η αίσθηση ότι η ζωή μας είναι γεμάτη. Κυρίως η βεβαιότητα ότι έχουμε χρόνο, αλλά και η αίσθηση ότι η αλήθεια έχει να κάνει μόνο με τον παρόντα χρόνο και προσεγγίζεται μονάχα με ό,τι βλέπουμε, ό,τι ακούμε, ό,τι γευόμαστε, ό,τι απολαμβάνουμε και δεν χρειάζεται να γυρνούμε σε σχήματα του παρελθόντος, όπως νομίζουμε ότι είναι ο Θεός, η ηθική, η ενασχόληση με το τι θέλει και πώς αισθάνεται ο πλησίον μας  και το πλήθος των πειρασμών που αντιμετωπίζουμε, μας κάνουν να αδιαφορούμε γι’ αυτή.

                Άλλοτε, όπως ο Φαρισαίος, κατασκευάζουμε την δική μας αλήθεια.Αναγορεύουμε τους εαυτούς μας σε αυθεντίες. Μετρούμε τα πάντα με βάση το πώς νομίζουμε ή πώς θα θέλαμε να είναι και θεωρούμε ότι έχουμε βρει την αλήθεια. Την δική μας όμως αλήθεια. Δεν μπορούμε να σκεφτούμε με άλλα κριτήρια, όπως αυτά του λόγου του Θεού και της εκκλησιαστικής ζωής. Ο Φαρισαίος νόμιζε ότι η αλήθεια του ήταν αποδεκτή από το Θεό και τους ανθρώπους. Πίστευε σ’ αυτήν. Δεν μπορούσε να διακρίνει ότι μέσα από την αλήθεια του είχε διαγράψει την ταπείνωση, την αγάπη για τους άλλους και την ευθύνη την οποία θα έπρεπε να έχει για εκείνους. Αυτοδικαιώθηκε. Λησμόνησε ότι ενώπιον του Θεού, εκ των πραγμάτων, δεν υπάρχει τέλειος και αναμάρτητος. Λησμόνησε ότι χωρίς το Θεό τίποτε δεν μπορεί να πετύχει κανείς αυθεντικά. Και πίστεψε ότι ήταν «ουχ ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων» (Λουκ.18, 11). Και ευχαριστούσε το Θεό κιόλας γι’ αυτό.     

                Στην προβληματική μας στάση έναντι της αλήθειας συμβάλλει αποφασιστικά η λογική της σύγκρισης. Μας παρηγορεί το γεγονός ότι δεν είμαστε όπως οι άλλοι άνθρωποι. Ο καθένας μας χρησιμοποιεί στον εαυτό του ως άλλοθι το γεγονός ότι σε σχέση με τους άλλους είμαστε καλύτεροι ή δεν είμαστε τόσο άσχημα. Έχουμε πρόοδο. Έχουμε επιτυχίες. Έχουμε χαρίσματα. Έχουμε αυτάρκεια ενίοτε. Ότι στη διαφθορά και την κρίση του κόσμου εμείς αντέχουμε. Είμαστε διαφορετικοί. Και μπορεί να είναι αλήθεια. Ιδίως όσοι ανήκουμε στην Εκκλησία και αισθανόμαστε ότι προσπαθούμε να λειτουργούμε με γνώμονά μας την πνευματική πορεία, έχουμε την αίσθηση ότι σε σχέση με τους λοιπούς των ανθρώπων είμαστε πολύ καλύτερα. Και τολμούμε να πούμε ότι ο Θεός δεν θα μας λησμονήσει. Θα αναγνωρίσει τον κόπο μας και ότι θα μας ανταμείψει. Γι’ αυτό και δυσκολευόμαστε, για παράδειγμα, να κατανοήσουμε γιατί υφιστάμεθα δοκιμασίες στη ζωή μας, ενώ ενώπιον του Θεού είμαστε εντάξει. Και μπορεί κι αυτό να είναι αλήθεια. Μέσα όμως από τη σύγκριση λησμονούμε ότι ο Θεός δεν μας κρίνει με βάση τι είναι οι άλλοι, αλλά με βάση ποιοι είμαστε εμείς. Με βάση όχι την έλλειψη της κακίας, που είναι κι αυτή αμφίβολη, αλλά με βάση το πόσο προχωρήσαμε στο αληθινό νόημα της πνευματικής ζωής που είναι η ταπείνωση, η αγάπη και η εκζήτηση του ελέους και της ευσπλαχνίας του Θεού, όπως επίσης και της άφεσης που ζητούμε από Εκείνον και από όσους δυσκολέψαμε στη ζωή μας.

                Ο τελώνης και η αλήθεια του αποτελούν ένα παράδειγμα που μας καλεί να ξαναδούμε  τη ζωή μας. Την αλήθεια. Να μην εγκλωβιστούμε στην αλήθεια μας, αλλά να κρίνουμε του εαυτούς μας με βάση αυτό που θέλει ο Θεός. Και «εν τη ταπεινώσει» να αναφωνήσουμε το «ιλάσθητι», ακόμη κι αν ο πολιτισμός μας μάς λέει ότι δεν χρειάζεται. Και ας εφευρίσκει τρόπους για να μην μας αφήσει τελικά χρόνο και όψη, ώστε να δούμε αληθινά την καρδιά και την ψυχή μας. Το Τριώδιο προσφέρεται, μέσα από την λειτουργική ζωή, μέσα από την περισυλλογή, αλλά και τα ερωτήματα που θέτει, να μας δώσει την ευκαιρία να μας ξαναδούμε. Και να επαναπροσεγγίσουμε την αλήθεια του Θεού. Ή, καλύτερο, τον Θεό που είναι η Αλήθεια.

π.Θεμιστοκλή Μουρτζανού

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ & ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ (Λκ. ιη΄ 10-14)

ΚΥΡΙΑΚΗ  ΤΕΛΩΝΟΥ  &  ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ

(Λκ. ιη΄ 10-14) 

Μὲ τὴν σημερινὴ Κυριακή, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,  ἐγκαινιάζεται γιὰ τὴν Ἐκκλησία μας ἡ λεγομένη περίοδος τοῦ Τριωδίου ἢ ἀλλιῶς μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἀπὸ σήμερα ἀρχίζουν οἱ κινητὲς γιορτὲς  πρὶν ἀπὸ τό Πάσχα. Ἡ περίοδος αὐτή, ἡ ὁποῖα κλείνει μὲ τὴν ἔνδοξη Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας, δημιουργεῖ μὲ ὅσα ψάλλονται καὶ τελοῦνται στοὺς ἱεροὺς Ναούς μεγάλες καὶ ἱερὲς συγκινήσεις καλώντας συγχρόνως τοὺς πιστοὺς σὲ  πνευματικὸ ἀγῶνα. Ἔτσι μὲ τὴν παραβολὴ τοῦ Τελώνου καὶ  Φαρισαίου ποὺ ἀκούσαμε διδασκόμαστε γιὰ τό κακὸ ποὺ προκαλεῖ  στὸν ἄνθρωπο ἡ ὑπερηφάνεια καὶ παράλληλα γιὰ τὴν ὠφέλεια τῆς πραγματικῆς προσευχῆς καὶ τῆς ταπείνωσης.

        Οἱ δύο ἄνθρωποι ποὺ ἀνέβηκαν στὸ ἱερὸ γιὰ νὰ προσευχηθοῦν, σύμφωνα μὲ τήν εὐαγγελικὴ ἀφήγηση, ξεκίνησαν ὁ καθένας ἀπὸ μιὰ διαφορετικὴ αἰτία. Καὶ αὐτὸ γίνεται ἀντιληπτὸ ἀπὸ τὴν πρώτη κιόλας στιγμή. Ὁ μὲν Φαρισαῖος πῆγε  στὸ Ναό, διότι ἦταν δημόσιος τόπος λατρείας, πιὸ δημόσιος ἀπὸ τὶς γωνιὲς καὶ τοὺς δρόμους τῆς πόλης. Ἐκεῖ θὰ τὸν ἔβλεπαν περισσότεροι ἄνθρωποι, θὰ ἐπικροτοῦσαν τὴν εὐλάβεια του καὶ  ἔτσι  θὰ ἱκανοποιοῦνταν ὁ ἐγωισμὸς του. Ὁ δὲ Τελώνης πῆγε στὸ Ἱερὸ, ὄχι μόνο διότι ἦταν τόπος καθορισμένος γιὰ κοινὴ λατρεία, σὰν οἶκος προσευχῆς, ἀλλά καὶ γιὰ ἕνα ἀκόμη σοβαρὸ λόγο: ἤθελε νὰ βρῆ παρηγοριὰ καὶ ἀνακούφιση στὴ συνείδησή του, ἡ ὁποῖα τὸν βασάνιζε ἀκριβῶς ἐπειδὴ αἰσθανόταν ὅτι ἦταν ἁμαρτωλός.

Ἡ προσευχὴ τὴν ὁποῖα κάνουν καὶ οἱ δύο πρὸς τὸν Θεὸ, εἶναι ἡ νοερὰ, ἡ ἀτομικὴ προσευχή. Ὅμως αὐτὸ ποὺ κάνει ὁ Φαρισαῖος δὲν εἶναι κἂν προσευχή, ἀλλὰ εἶναι ἐπίδειξη τῶν προσόντων ποὺ πίστευε ὅτι εἶχε: «οὐκ εἰμι ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων». Δηλαδὴ, οὔτε λίγο οὔτε πολὺ, ἦταν σὰν νὰ ἀνάγκαζε τὸν Θεὸ νὰ τὸν ἀνταμείψει γιὰ τὶς ἀρετές του.  «Νηστεύω δύο φόρες τήν ἑβδομάδα καὶ δίνω στὸ Ναὸ τό δέκατο ἀπὸ τά εἰσοδήματα μου». Ὁ Τελώνης ἀντίθετα, συντετριμμένος ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, φωνάζει μέσα ἀπὸ τὰ βάθη τῆς καρδιᾶς του: «Θεέ μου, συγχώρεσε με τόν ἁμαρτωλό».

Ἡ στάση τοῦ Φαρισαίου εἶναι προκλητικὴ, κάτι ποὺ συμβαίνει μὲ ὅλους ἐκείνους τούς ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι ἔχουν πωρωμένη τήν συνείδησή τους. Στέκονται καὶ αὐτοί ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ὑπερήφανοι σὰν νὰ εἶναι ἀναμάρτητοι. Ἀντὶ δηλαδὴ νὰ ζητήσουν τό ἔλεος Του, γιὰ νὰ τοὺς ἐνισχύσει στὸν ἀγῶνα ἐναντίον τοῦ κακοῦ,  ἀντὶ νὰ Τὸν εὐχαριστήσουν γιὰ τὶς δωρεὲς καὶ τὶς χαρὲς ποὺ τοὺς παρέχει, δικαιώνουν τὸν ἑαυτό τους γιὰ τὶς ἁμαρτίες τους: «Δὲν σκότωσα…» λένε οἱ περισσότεροι.  Πράγματι, ἴσως νὰ μὴν ἀφαίρεσαν τὴ ζωὴ κάποιου συνανθρώπου τους, ὅμως φόνος εἶναι καὶ ἡ συκοφαντία καὶ ὅ,τι δήποτε ἄλλο μπορεῖ νὰ βλάψει τήν προσωπικότητα καὶ τό ἦθος τοῦ ἀδελφοῦ  τους. Ἡ ἀφαίρεση τῆς ζωῆς καὶ ἡ δηλητηρίαση τῶν συνειδήσεων, ποὺ προέρχεται ἀπὸ τήν συκοφαντία, εἶναι ἐξ ἴσου μεγάλες ἁμαρτίες, ἐπειδὴ καὶ τὰ δύο εἶναι ἔργα τοῦ διαβόλου.

Ὁ Φαρισαῖος τῆς παραβολῆς δὲν μποροῦσε νὰ δεῖ τὸ κακὸ ποὺ τοῦ συνέβαινε. Ὁ ἐγωϊσμὸς τύφλωσε τά μάτια τῆς ψυχῆς του  καὶ δὲν ἔβλεπε τόν δρόμο ποὺ θὰ τόν ὁδηγοῦσε στὴ  σωτηρία του. Ἀντίθετα ὁ Τελώνης, μὲ τήν ταπείνωση καὶ μὲ τήν  συναίσθηση ὅτι εἶναι ἁμαρτωλὸς, σώθηκε. Ἡ στάση αὐτὴ μᾶς διδάσκει πὼς πρέπει νὰ ἀγωνιζόμαστε τόν πνευματικὸ μας ἀγῶνα μὲ ταπεινοφροσύνη, ἐπειδὴ αὐτή εἶναι ποὺ τελειοποιεῖ  τούς ἀνθρώπους καὶ ἀνακηρύσσει τοὺς ἁγίους. Ὁ ἱερὸς Αὐγουστῖνος τήν ὀνομάζει «μείζονα τῶν ἀρετῶν» καὶ σὲ ἕνα του βιβλίο γράφει: «Ἂν μὲ ρωτήσεις τὶ εἶναι πρῶτο στὸ χριστιανισμὸ  θὰ ἀπαντήσω: Ἡ ταπεινοφροσύνη. Τὶ δεύτερο; Ἡ  ταπεινοφροσύνη. Τὶ τρίτο; Ἡ  ταπεινοφροσύνη, διότι χωρὶς αὐτὴν καὶ ἡ  πιὸ μεγάλη ἀρετὴ καταντᾶ κακία».

Ἀνέβηκαν καὶ οἱ δύο στὸ ἱερὸ γιὰ νὰ προσευχηθοῦν. Ὁ  Φαρισαῖος  δὲν κατάφερε νὰ ἐπικοινωνήσει μὲ τὸν Θεό, διότι ἡ   ἀλαζονεία του δὲν τὸν ἄφηνε νὰ προσευχηθῆ μέ εἰλικρίνεια. Ὅμως ὁ Τελώνης, μὲ τὴν ψυχικὴ του συντριβὴ, κατάφερε ὥστε ἡ προσευχή του νὰ φθάσει στὸ θρόνο τοῦ Κυρίου καὶ νὰ φύγει ἀπό τόν Ναὸ γιὰ τὸ σπίτι του «δικαιωμένος». Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Ἅγιος  Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς μᾶς λέει πὼς ἡ εἰλικρινὴς προσευχὴ   «ἀνεβάζει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴ γῆ στὸν οὐρανὸ καὶ ἀφοῦ ξεπεράσει ἀκόμη καὶ κάθε τὶ τὸ ἐπουράνιο, κάθε θεωρητικὴ σκέψη περὶ Θεοῦ, τὸν φέρνει μπροστὰ  σ’ αὐτὸν τὸν ἴδιο τὸν Θεὸ ποὺ εἶναι πάνω ἀπ’ ὅλα». Εἶναι δηλαδὴ ἡ προσευχή ἀνέβασμα, συνάντησις μὲ τὸν Θεὸ καὶ παράστασις μπροστὰ Του.

Γιατὶ ὅμως χρειάζεται ἡ προσευχή, αὐτὴ ἡ πνευματικὴ ἀνάβαση στὸν οὐρανὸ, προκειμένου νὰ συναντήσουμε τὸ Θεό; Μήπως ὁ Θεὸς δὲν εἶναι πανταχοῦ παρὼν; Δὲν εἶπε ὁ ἀπόστολος Παῦλος «ἐν αὐτῷ ζῷμεν καὶ κινούμεθα καὶ ἐσμέν;» Σίγουρα καὶ εἶναι πανταχοῦ παρών, ὅμως σύμφωνα μὲ τὴν Ἁγία Γραφὴ ὁ  οὐρανὸς εἶναι ὁ χῶρος τῆς κατοικίας τοῦ Θεοῦ. «Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς» λέμε στὴν Κυριακὴ προσευχή, χωρὶς αὐτὸ νὰ σημαίνει ὅτι ὁ Θεὸς βρίσκεται μακριὰ μας, στὸν οὐρανό, ἀλλὰ σημαίνει ὅτι ἐμεῖς μὲ τὸν νοῦ μας καὶ τήν καρδιὰ μας εἴμαστε ἀπομακρυσμένοι ἀπ’ αὐτόν, διότι ἔχουμε στραμμένη τὴν προσοχή μας στὰ γήϊνα καὶ πρόσκαιρα.

Τὸ σημερινὸ Εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα, ἀδελφοί μου, μᾶς δείχνει τὸν δρόμο τῆς νίκης γιὰ τὰ  πάθη  μας  ποὺ προέρχονται ἀπὸ τήν ὑπερηφάνεια. Ἡ  δὲ Ἐκκλησία,  σὰν καλὴ παιδαγωγός, τώρα ποὺ ἀρχίζει τό Τριώδιο, μὲ στοργὴ καὶ ἀγάπη μᾶς ὁδηγεῖ   γιὰ νὰ φθάσουμε στὶς ἅγιες ἡμέρες τοῦ Πάσχα πνευματικὰ καθαροὶ καὶ ἕτοιμοι ὥστε νὰ δεχθοῦμε τὸν ἀναστημένο Κύριο. Νὰ μὴν ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι ἔχουμε νὰ ἀντιμετωπίσουμε ἕναν ὕπουλο ἐχθρὸ, τὴν ἁμαρτία, καὶ πρέπει σιγὰ – σιγὰ νὰ ἐνισχυθοῦμε μὲ ἐκεῖνα τά πνευματικὰ ἐφόδια ποὺ θὰ μᾶς βοηθήσουν νὰ τὴν ἀντιμετωπίσουμε προτοῦ αὐτὴ μᾶς καταβάλει καὶ μᾶς νικήσει.

        Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἕνα ἰδιόμελο τοῦ Τριωδίου τοῦ ἑσπερινοῦ μᾶς λέει χαρακτηριστικὰ: «Μὴ προσευξώμεθα φαρισαϊκῶς ἀδελφοί. Ὁ γὰρ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται,  ταπεινωθῶμεν ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, τελωνικῶς διὰ νηστείας κράζοντες  ‘‘ Ἱλάσθητι ἡμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς’’». Μὲ τὴν προσευχὴ καὶ τὴν ταπείνωση οἱ ἥρωες τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ Ἅγιοι, κερδίσαν τὸν Παράδεισο. Γι’ αὐτὸ κι ἐμεῖς ἂς προσευχόμαστε σωστὰ καὶ ἄς μὴν ξεχνᾶμε ποτὲ ὅτι αὐτὸς ποὺ ὑψώνει τὸν ἑαυτό του ταπεινώνεται. Ἂς ταπεινωθοῦμε μπροστὰ στὸν Θεό μὲ εἰλικρίνεια καὶ πίστη, ἂς νηστέψουμε ὅπως πρέπει καὶ μέ κατάνυξη νὰ παρακαλέσουμε ὥστε «ὁ  Θεὸς νὰ μᾶς ἐλεήση τοὺς ἁμαρτωλοὺς» καὶ ἔτσι δικαιωμένοι ἀπὸ Αὐτὸν νὰ κληρονομήσουμε τὴν Οὐράνια Βασιλεία Του. Ἀμήν.

O Tελώνης και ο Φαρισαίος.Ας διαλέξουμε τι μας ταιριάζει!

Η μορφή του τελώνου της σημερινής Ευαγγ. περικοπής τόσο συμπαθητική μέσα στην αθλιότητα της, μας διδάσκει μια μεγάλη αρετή. Την ταπεινοφροσύνη.Είναι ακριβώς η αρετή που λείπει από τον άνθρωπο της εποχής μας και τον Πολιτισμό του. Ο κόσμος γέμισε από  Φαρισαίους  που καμαρώνουν για τα προτερήματα και τα επιτεύγματα τους, ενώ οι  τελώνες  που σκύβουν στοχαστικά το κεφάλι μπροστά στα λάθη τους είναι ελάχιστοι.

Ο Ιερός Αυγουστίνος θεωρεί την ταπείνωση αρετή των αρετών γράφοντας σε ένα βιβλίο Του : «Αν με ρωτήσεις τι είναι πρώτο στην χριστιανική θρησκεία θα απαντήσω : Η ταπεινοφροσύνη. Τι δεύτερο; Η ταπεινοφροσύνη. Το τρίτο; Η ταπεινοφροσύνη. Χωρίς αυτήν και η πιο μεγάλη αρετή καταντά κακία».

Ο Ιερός Χρυσόστομος και όλοι οι Πατέρες της Εκκλησίας μας μίλησαν για την αρετή αυτή αλλά κυρίως βίωσαν την ταπεινοφροσύνη και την έκαναν τρόπο ζωής. Άκουσαν τα λόγια του Χριστού ο οποίος διακήρυξε «Ος εάν θέλη εν υμίν είναι πρώτος, έσται υμών δούλος» δίνοντας το μεγαλύτερο παράδειγμα ταπεινώσεως, που δεν έμεινε στα λόγια, αλλά πέρασε στην πράξη από τον νιπτήρα του Μυστικού Δείπνου, μέχρι την εκούσια Θυσία πάνω στο Ξύλο του Σταυρού. Όχι μόνον οι Πατέρες αλλά και αυτή ακόμα η φύση με χίλια παραδείγματα διδάσκει την ταπεινοφροσύνη. Σ΄ ένα χωράφι τα γεμάτα στάχυα σκύβουν γέρνουν στο χώμα, από το βάρος του καρπού, ενώ τα κούφια υψώνουν τα κεφάλια τους και καμαρώνουν στον Ήλιο.

Τα άδεια δοχεία είναι εκείνα που κάνουν τον μεγαλύτερο θόρυβο, ενώ η γελοιοποίηση είναι η επιεικέστερη τιμωρία για τους νάνους που θέλουν να παραστήσουν τους γίγαντες. Άξιο προσοχής είναι κα τούτο : Στην εποχή μας κυκλοφορούν πολλές απομιμήσεις της ταπεινοφροσύνης, και το σύνθημα, «Προσοχή στις απομιμήσεις» ισχύει και εδώ. Πολλοί προβάλλουν την ταπεινοφροσύνη τους βάζοντας ταμπέλες και ετικέτες. Αλλά ακριβώς αυτή η ετικέτα είναι η απόδειξη ότι πρόκειται για καλά καμουφλαρισμένο εγωισμό. Είναι χαρακτηριστικό αυτό που λέει ο Μ. Βασίλειος «ότι η αληθινή ταπεινοφροσύνη κρύβει όχι μονάχα όλες τις άλλες αρετές, αλλά ακόμη και τον εαυτό της».

Γιατί άραγε λείπει από τον άνθρωπο η ταπεινοφροσύνη; Η απάντηση είναι απλή : Γιατί του λείπει η αυτογνωσία. Δεν ξέρει στην πραγματικότητα ποιος είναι, από πού έρχεται και που πηγαίνει. Όταν κάνεις αγνοεί όλα αυτά, είναι φυσικό να υψώνει είδωλο τον εαυτό του, να βλέπει κάτω από μεγεθυντικό φακό τις αρετές του, και κάτω από σμικρυντικό τις αδυναμίες του. Η αυτογνωσία είναι η βάση της ταπεινοφροσύνης, και θα έπρεπε το ωραίο σύνθημα των Αρχαίων προγόνων μας «γνώθι σαυτόν» να γίνει έμβλημα μας. Όταν γνωρίσει ο άνθρωπος ποιος είναι, θα αποκτήσει συνείδηση της αξίας του, των ικανοτήτων του, αλλά και των αδυναμιών του, των προσόντων του, αλλά και των ατελειών του. Θα μάθει πως είναι κράμα ουράνιου και γήινου μίγμα λάσπης και πνοής Θεού, και θα ξέρει ότι χωρίς το Θεό δεν είναι τίποτα, ενώ με τον Θεό είναι το παν. Ολόκληρη η ζωή μας δεν είναι παρά ένας αγώνας να κάνουμε το σκοτάδι φως, την νύχτα ημέρα και το ψέμα αλήθεια. Ότι ωραίο πετύχουμε σ΄ αυτόν τον αγώνα θα το χρωστάμε στην Θεϊκή Πνοή που υπάρχει μέσα μας. Στις δυνάμεις και τις ικανότητες με τις οποίες μας προίκισε ο Δημιουργός.

Είναι  «Θεού το δώρον »και αν καμαρώνουμε γι΄ αυτό κλέβουμε την δόξα που ανήκει σε άλλον. Στον Θεό.

Η ταπείνωση του  τελώνου  γίνεται φάρος στην θαλασσοπορία μας στο πέλαγος της ζωής. Εάν μιμηθούμε την στάση του τελώνου της Ευαγγελικής  περικοπής θα διαπιστώσουμε πως τα λάθη μας είναι ασύγκριτα πιο πολλά από τις αρετές μας, και θα σκύψουμε το κεφάλι με συντριβή επαναλαμβάνοντας τα λόγια : «Ο Θεός ιλασθητι μοι τω αμαρτωλω». Και αυτό το σκύψιμο θα είναι το πιο τιμητικό ανέβασμα στη ζωή μας.   

ΟΜΙΛΙΑ ΔΙΑ ΤΟ ΤΡΙΩΔΙΟ Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου «Της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας ζωοδότα»

Αρχή του τριωδίου αγαπητοί μου αδελφοί, Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου αύριο, είναι η μέρα που σηματοδοτεί την έναρξη μίας ιδιαίτερης περιόδου για την Εκκλησία μας. Είναι η περίοδος που συνδέεται, με πολλά ήθη και έθιμα της εκκλησιαστικής και λαϊκής μας παράδοσης. Φυσικά εμείς θα προσεγγίσουμε με συντομία, Χριστοκεντρικά το θέμα, διότι το Τριώδιο τι είναι σε τελική ανάλυση; είναι ένα μέσο του οποίου τα γραφόμενα, μας οδηγούν σε ένα ασφαλές πνευματικό ταξίδι, με προορισμό το Άγιο Πάσχα, την Εορτή τον Εορτών, η οποία Πανήγυρις εστί πανηγύρεων .

Το τριώδιο είναι μια υμνογραφική πανδαισία, που μας οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια, κοντά στον Θεό. Η άγνοια της μεγάλης σημασίας των ύμνων του, είναι αυτή που μας κρατά δεμένους στην αμαρτωλή ζωή.

Η περίοδος του τριωδίου μοιάζει με κλίμακα, με σκάλα, όπου θεωρητικά έχει λίγα σκαλοπάτια, αλλά ώμος είναι δυσπρόσιτα και δυσανάβατα , διότι για να ανεβούμε σε κάθε ένα από αυτά, θα πρέπει να αντιμετωπίσομε πολλές δυσκολίες, τόσο οδυνηρές που όλο και περισσότερο θα έχουμε στον νου μας την φράση του Κυρίου μας «ευκοπώτερον εστί κάμηλον δια τρυπήματος ραφίδος διελθείν ή πλούσιον εις την βασιλείαν του Θεού εισελθείν».

Φυσικά η δυσκολία έγγειται σε έναν παράγοντα, στο ΕΓΩ μας. Ο εγωισμός είναι αυτός που τροφοδοτεί κάθε πράξη μας, που είναι αντίθετη με το θέλημα του Θεού . Με τον ΕΑΥΤΟ μας λοιπόν πρέπει να αντιπαλέψομε, ώστε να ανεβαίνουμε ένα, ένα σκαλί, μέχρι το κεφαλόσκαλο του Παραδείσου, αλλά μην εφησυχάζομε, ακόμα και εκεί που βλέπομαι το Θείο κάλος και είμαστε έτυμοι να ακούσουμε, ως άλλοι δούλοι του Κυρίου, το «ευ δούλε αγαθέ και πιστέ είσελθε εις την χαράν του Κυρίου σου», ακόμα και εκεί, ο παμπόνηρος και μισάνθρωπος διάβολος μπορεί να μας ξεγελάσει.

Η λέξη "Τριώδιο" για τον πολύ κόσμο έχει αποσυνδεθεί από το πραγματικό της νόημα και περιεχόμενο και έχει ταυτιστεί με την διασκέδαση, το φαγητό, το ξεφάντωμα, τις μεταμφιέσεις, τους χορούς, πράγματα που περιέχουν μέσα τους την υπερβολή και γι' αυτό είναι ξένα προς το πνεύμα και τις παραδόσεις της Αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας μας. Όλες αυτές οι εκδηλώσεις αποτελούν κατάλοιπα και συνέχεια της αρχαιοελληνικής ειδωλολατρικής εποχής και θρησκείας, της λατρείας του Βάκχου, της Κυβέλης και άλλων τέτοιων θεοτήτων και των συνακολούθων τους τελετών, μυστηρίων και εκδηλώσεων, κατά τις οποίες προέβαλλε μέσα από τις διάφορες εκδηλώσεις ένας ανεύθυνος, άλογος, αμαρτωλός, αχαλίνωτος και ακόλαστος ψυχισμός. Πρόκειται για μια ισχυρή συνήθεια, που, αν και αταίριαστη με το πνεύμα του Χριστιανισμού, συνέχισε και συνεχίζει μέχρι και σήμερα να υφίσταται και να εκδηλώνεται αυτές τις ημέρες, με όλες τις ψυχοφθόρες συνέπειες της αμαρτίας που την συνοδεύουν.

Οι Άγιοι Πατέρες, ανέκαθεν τόνιζαν την ασυμβατότητα αυτών των ξεφαντωμάτων με την προσωπικότητα του πιστού, ιδιαίτερα όταν οι πράξης του προσβάλουν και το «κατ’ εικόναν Θεού», όπως όταν λόγου χάρη άνδρες ντύνονται σαν θήλεα και το αντίστροφο. Όλα αυτά αποτελούν σοβαρότατο ολίσθημα και πνευματικό ξεπεσμό, ξέφτισμα του βιώματος της εν Χριστώ ζωής, απόδειξη επιφανειακής, μη συνειδητοποιημένης Πίστεως. Και όλα αυτά σε μια περίοδο του έτους που η Εκκλησία μας μάς εισάγει σε άλλα νοήματα και σε υψηλότερες πνευματικές αρχές.

Για να αποκαταστήσουμε τα πράγματα στη σωστή τους θέση, πρέπει πρώτα να εξηγήσουμε τί σημαίνει η λέξη "Τριώδιον". Από τα δύο συνθετικά της λέξης, το αριθμητικό "τρία" δεν χρειάζεται εξήγηση. Η Ωδή (εκ του ρήματος άδω = ψάλω επί το εκκλησιαστικό) είναι ένα σύστημα εμμέτρων τροπάριων, που απαγγέλλονται εμμελώς. Εννέα συνήθως ομάδες ομοίων στροφών αποτελούν τον λεγόμενο Κανόνα. Οι Κανόνες αποτελούν τμήμα της Ιεράς Ακολουθίας του Όρθρου, και όταν πρωτοεμφανίστηκαν αντλούσαν το περιεχόμενό τους από γεγονότα της Παλαιάς Διαθήκης. Σύντομα όμως χρησίμευσαν για την περιγραφή του βίου και τον εγκωμιασμό των Αγίων.

Κατά την περίοδο λοιπόν που εγκαινιάζει η Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου στον Όρθρο ψάλλονται και κάποιοι Κανόνες που αποτελούνται από τρεις μόνον ωδές και το περιεχόμενό τους μας εισάγει στο πνεύμα της μετανοίας, της προσευχής και της νηστείας. Όταν λέμε λοιπόν πως άνοιξε το Τριώδιο, εννοούμε ακριβώς πως άνοιξε το βιβλίο αυτό, που περιγράψαμε και ταυτόχρονα όλη η μεγάλη περίοδος του αγώνα και της περισυλλογής μέχρι το Πάσχα, και όχι βέβαια η περίοδος της αμαρτίας και της ακολασίας.

Ειδικότερα οι πρώτες, οι παρεξηγημένες εβδομάδες που προηγούνται της νηστείας της Μ. Τεσσαρακοστής, μάς μεταφέρουν ένα μεγάλο πνευματικό μήνυμα. Όπως κατά τον ερχομό του Κυρίου μας επί της γης ο Πρόδρομος προετοίμασε το έδαφος, έτσι συμβαίνει και στην περίοδο της προ της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, η οποία είναι περίοδος άκρως πνευματική, περίοδος πνευματικού αγώνος, όπου προσπαθούμε να χαλιναγωγήσουμε τα πάθη μας. Προηγείται αυτή η περίοδος για να μας εισαγάγει ομαλότερα στην άσκηση της νηστείας, της εγκράτειας, της προσευχής, της πνευματικής και σωματικής αγρυπνίας κ.λ.π., μέσω των οποίων γνωρίζουμε τον εαυτό μας και την πνευματική μας κατάσταση. Διότι το καλό και το κακό δεν απέχουν και πολύ: το φαγητό επί παραδείγματι, είναι απαραίτητο για τη διαβίωσή μας, η λαιμαργία όμως είναι αμαρτία που υπονομεύει την ψυχική αλλά και τη σωματική μας υγεία. Ο ύπνος που ξεκουράζει το πνεύμα μας αλλά και το σώμα, όταν ξεπερνάει τα όρια, προξενεί ραθυμία, ακηδία κ.λ.π. Επομένως το νόημα αυτής της περιόδου είναι η προετοιμασία μας για το μεγάλο στάδιο της Τεσσαρακοστής, ούτως ώστε κεκαθαρμένοι να κατανοήσουμε το νόημα της προσωπικής μας Αναστάσεως, τη θέση μας μέσα στην Εκκλησία, ώστε να αποκτήσουμε την αυτοσυνειδησία μας ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί.

Ας ρίξουμε το βλέμμα μας στο μήνυμα που μεταφέρουν οι Κυριακές αυτές. Την πρώτη Κυριακή, μέσα από την παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου, διδασκόμαστε την αξία της ταπεινώσεως και το σωστό τρόπο της προσευχής. Άλλωστε η ταπείνωση δεν είναι τίποτε άλλο, παρά αποτέλεσμα μιας έντονης αυτοκριτικής και αυτογνωσίας. Ο Τελώνης δεν ζητούσε την ευσπλαχνία του Θεού για κάποια συγκεκριμένη αμαρτία αλλά για όλη την αμαρτωλότητά του . Αισθανόταν την μικρότητά του έναντι της μεγαλοσύνης του Θεού, σε αντίθεση με τον "καθαρό" Φαρισαίο. Άλλωστε, αν κοιτάξουμε γύρω μας, θα διαπιστώσουμε πως όλοι οι άνθρωποι ανήκουν σε κάποια από τις δύο αυτές κατηγορίες, των ταπεινών και των υπεροπτών.

Μέσα πάλι από την παραβολή του Ασώτου μαθαίνουμε για το μέγεθος της μετανοίας και τους καρπούς της γνήσιας μεταστροφής και της ειλικρινούς συγγνώμης. Διακρίνουμε και εδώ το διαχωρισμό των ανθρώπων σε δύο κατηγορίες. Των ενάρετων και των αμαρτωλών, και τον μεταξύ τους συσχετισμό: ο εγωισμός προξενεί την αποξένωση και την πτώση, η δε ειλικρινής μετάνοια την πνευματική ανόρθωση και αποκατάσταση, γι’ αυτό στο τέλος οι όροι αμαρτωλός και δίκαιος αντιστρέφονται . Τι να πει κανείς για την φρικτή εκείνη διήγηση της Κρίσεως κατά την Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου μας! που θα ακούσομε την Κυριακή των απόκρεων . Αποτελεί μια ευκαιρία για μια βαθιά επισκόπηση των πράξεων και των προθέσεών μας, ένα μεγάλο ράπισμα και ταρακούνημα στην ναρκωμένη και επαναπαυμένη συνείδησή μας, την οποία έχουμε πείσει πως είμαστε σωστοί και ενάρετοι μέσα από τις συμβατικές, τυπικές, αβαθείς όμως και άνευ περιεχομένου ενέργειές μας.

Τέλος η τελευταία Κυριακή της προπαρασκευαστικής περιόδου της Μ. Τεσσαρακοστής είναι η Κυριακή της τυροφάγου, εκεί η Εκκλησία μας, μας υπενθυμίζει την έξοδο των Πρωτοπλάστων απ’ τον Παράδεισο, που όμως τον ξανακερδίζουμε με την Σταυρική θυσία του Χριστού μας.

Αποδεικνύεται λοιπόν πως η Βασιλεία των Ουρανών, ανήκει σε αυτούς που εσφράγισαν το σύνολο των αρετών τους με τη γνήσια σφραγίδα της αληθινής, αδιάκριτης, ανιδιοτελούς και έμπρακτης αγάπης στο πρόσωπο του Θεού. Εύχομαι να συνειδητοποιήσουμε την φθαρτότητά μας και να δράξουμε την ευκαιρία, ώστε να κερδίσουμε την αφθαρσία της ψυχής μας. Αυτά τα υψηλά και πνευματικά νοήματα να κυριαρχήσουν τις άγιες ημέρες του Τριωδίου στις καρδιές όλων μας, αγαπητοί μου αδελφοί, αντί των δήθεν "πατροπαράδοτων" γλεντιών και εκδηλώσεων, που αντί να οικοδομούν, γκρεμίζουν τις ψυχές μας στην άβυσσος. Ας σταθούμε λοιπόν ως άλλοι τελώνες, προσφέροντας ένα δάκρυ ειλικρινούς μετανοίας και να αναφωνήσουμε με όλη μας την ψυχή και με καθαρή καρδία «ο Θεός, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ» ώστε να αξιωθούμε να ακούσουμε το «ευ, δούλε αγαθέ και πιστέ! επί ολίγα ης πιστός, επί πολλών σε καταστήσω. είσελθε εις την χαράν του κυρίου σου». Αμήν.

Ιερεύς Ιωάννης Ν. Κουντουριάδης

ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΣΤ΄ ΛΟΥΚΑ (Λουκ.18, 10-14) ΤΕΛΩΝΗ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ « Ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται, ο δε ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται»

ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΣΤ΄ ΛΟΥΚΑ (Λουκ.18, 10-14)

ΤΕΛΩΝΗ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ

« Ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται, ο δε ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται»

     Στην σημερινή ευαγγελική περικοπή που ακούσαμε, αγαπητοί μου αδελφοί, ακούσαμε τον Κύριο να εκφωνεί μια παραβολή, η οποία είναι παρμένη από την καθημερινή ζωή και συγκεκριμένα μέσα από το Ναό. Δυο άνθρωποι, ανέφερε ο Ιησούς, ανέβηκαν στο Ναό με σκοπό να προσευχηθούν. Ο ένας ήταν Φαρισαίος και ο άλλος τελώνης. Ο Φαρισαίος, αφού προχώρησε μέσα στο Ναό στάθηκε επιδεικτικά στη μέση και άρχισε να προσεύχεται με τα εξής λόγια: «Θεέ μου σε ευχαριστώ που δεν είμαι σαν τους άλλους ανθρώπους άρπαγες άδικοι, μοιχοί ή και όπως αυτός ο τελώνης. Νηστεύω δις του Σαββάτου δηλαδή τηρώ την εντολή της νηστείας και την αργία του Σαββάτου. Δίνω στο Ναό το ένα δέκατο των εισοδημάτων μου». Από την άλλη, ο τελώνης γονατιστός, σε μια γωνιά, δεν τολμούσε να σηκώσει τα μάτια του στον ουρανό, ήταν σκυφτός και συνεχώς κτυπούσε το στήθος του και έλεγε συνεχώς : «Ο Θεός, ιλάσθητι μοι τω αμαρτωλώ». Και ο Κύριος διαβεβαίωσε ότι αυτός ο τελώνης έφυγε από το Ναό αθωωμένος, εν αντιθέσει προς τον Φαρισαίο, ο οποίος κατεκρίθη.

     Οι Φαρισαίοι ήταν μια από τις κυριότερες θρησκευτικές τάξεις του Ιουδαϊσμού κατά την εποχή του Χριστού. Ήταν ισχυροί και αρκετά πλούσιοι. Ήταν οι γνώστες και οι ερμηνευτές του Νόμου και των Προφητών και ασκούσαν μεγάλη επιρροή στο λαό.Οι τελώνες, από την άλλη, ανήκαν στην πιο μισητή τάξη των ανθρώπων. Λόγω της ανήθικης ζωής και των πράξεων τους ο κόσμος τους θεωρούσε απατεώνες. Αλλού, από τον Κύριο, χαρακτηρίζονται άρπαγες, κλέφτες, ψεύτες. Θεωρούνταν όργανα δια των οποίων διαιωνιζόταν η υποταγή στους Ρωμαίους, διότι είχαν ως εργασία την συλλογή των φόρων. Μερικές φορές στο διπλάσιο ή τριπλάσιο από ότι πλήρωνε ο κόσμος, για αυτό και οι τελώνες ήταν αρκετά πλούσιοι.

     Ένας Φαρισαίος και ένας τελώνης, λοιπόν, ανέβηκαν στο Ναό με σκοπό να προσευχηθούν. Ας δούμε τον τρόπο που προσεύχεται ο καθένας τους και γιατί δικαιώνεται ο αμαρτωλός και όχι ο εκπρόσωπος του Νόμου. Όταν φθάνει στο Ναό ο Φαρισαίος στέκεται επιδεικτικά και εγωιστικά και αρχίζει να προσεύχεται ευχαριστώντας το Θεό, πρώτα, που δεν είναι κλέφτης, άδικος, άτιμος σαν τον τελώνη και αρχίζει να λέει τα κατορθώματα του ότι δηλαδή νηστεύει, δίδει από το εισόδημά του ένα μέρος για ελεημοσύνη και γενικά τηρεί τον Νόμο. Αν δούμε όμως με προσοχή την προσευχή του Φαρισαίου, θα διακρίνουμε ότι προσευχή αυτή σε τελική ανάλυση είναι ένας έπαινος του εαυτού του και των αρετών του. Απαριθμεί τα έργα του και αισθάνεται υπεροχή έναντι των άλλων ανθρώπων, τους οποίους θεωρεί όλους αμαρτωλούς. Είναι αυτάρκης και δεν φαίνεται να εξαρτάται από τον Θεό, αφού μπορεί μόνος του να επιτύχει τόσα. Σαν κέντρο του κόσμου βλέπει όχι τον Θεό αλλά τον εαυτό του. Τον Θεό τον χρειάζεται μόνο για να επιβεβαιώσει και να αναγνωρίσει τις αρετές του. Είναι βέβαιος για τον εαυτό του και πολύ περίφανος για αυτόν.

     Από την άλλη ο τελώνης φθάνει στο Ναό και πηγαίνει σε μια γωνιά σκυφτός και δεν τολμά να σηκώσει τα μάτια του στον ουρανό. Αυτός, αντίθετα προς τον Φαρισαίο, δεν κομπάζει για τα κατορθώματά του, αλλά κτυπά συνεχώς το στήθος του και ζητά από τον Θεό να τον συγχωρέσει. Δεν κρίνει κανένα, αλλά κατακρίνει μόνο τον εαυτό του, τον οποίο βλέπει χαμένο χωρίς το έλεος του Θεού. Δεν δικαιολογείται, αλλά βλέπει ότι κάθε δική του πράξη συνδέεται με την αμαρτία και αυτό τον οδηγεί σε συνεχή προσευχή. Έχει συναίσθηση του ποιος είναι. Βλέπουμε στο πρόσωπο του τελώνη να ενσαρκώνεται η ταπείνωση.

     Η παραβολή μας περιγράφει δυο ανθρώπους εντελώς αντίθετους μεταξύ τους και αυτό φαίνεται στον τρόπο που προσεύχονται. Ο ένας γεμάτος εγωισμό, υπερηφάνεια και κατάκριση για τον συνάνθρωπό του. Ο άλλος γεμάτος ταπείνωση, συντριβή από την αμαρτία και χωρίς δικαιολογίες οδηγείται στην αναγνώριση των λαθών του και ζητά το έλεος του Θεού. Ο Ιησούς δεν κατηγορεί το Φαρισαίο, γιατί είναι ενάρετος και εκτελεί τυπικά τα θρησκευτικά του καθήκοντα. Τον κατηγορεί γιατί σε αυτά στηρίζει τη ζωή του και όχι στο Θεό. Δίνει σημασία στον τύπο και όχι στην ουσία. Ότι κάνει το κάνει για να εξυπηρετήσει τον εγωισμό του. Είναι σωστό ο άνθρωπος να ασχολείται και να ντύνεται με τα στολίδια των αρετών, αλλά πάντοτε αυτά πρέπει να συνδέονται με την ταπείνωση που είναι η βασίλισσα των αρετών σύμφωνα με τον ιερό Χρυσόστομο.

   Από την άλλη ο τελώνης δικαιώθηκε όχι γιατί ήταν αμαρτωλός αλλά γιατί είχε συνείδηση του ποιος είναι, είχε συναίσθηση της αμαρτωλότητάς του και για αυτό χωρίς περιττά λόγια ζητά το έλεος του Θεού, γιατί μόνο αυτός μπορεί να τον σώσει και όχι ο εαυτός του. Οι αρετές για να καρποφορήσουν πρέπει να συνοδεύονται από την ταπείνωση, ώστε   να ανυψώσουν τον άνθρωπο κοντά στο Θεό. Η ταπείνωση είναι η μεγαλύτερη αρετή, γιατί χωρίς αυτήν δεν μπορούμε να αποκτήσουμε καμία άλλη αρετή.

Κυριακή τελώνου καί φαρισαίου.

Μέ τήν παραβολή τοῦ τελώνου καί τοῦ φαρισαίου, ἀγαπητοί ἀδελφοί, ἀνοίγει τό Τριώδιο. Μία κατανυκτική περίοδος, τό στάδιο τῶν ἀρετῶν. Ὅλοι ἐμεῖς δέν μποροῦμε νά ἀδιαφοροῦμε, νά κωφεύουμε στήν φωνή τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά νά ἐντείνουμε τίς προσπάθειές μας, τόν πνευματικό μας ἀγώνα. Νά ἀποφεύγουμε ὃ,τι ἁμαρτωλό κάνει ὁ κόσμος καί νά ἀκολουθήσουμε ὃ,τι ὁρίζει ἡ Ἐκκλησία καί περιμένει ἀπό ἐμᾶς ὁ Θεός.

Ἄν εἴχαμε σήμερα μία φωτογραφική μηχανή, θά φωτογραφίζαμε δύο τύπους. Θά βλέπαμε τόν φαρισαῖο νά φαντάζει μέ τό ἐπιβλητικό παράστημά του στό κέντρο τοῦ ναοῦ. Τόν ἄλλο, τόν τελώνη, μόλις θά τόν διακρίναμε σέ κάποια γωνιά σκυμμένο καί ντροπαλό. Καί ἐρωτῶ, ἄν ἐξετάζαμε τόν φαρισαῖο σέ κάποια μαθήματα, σέ διάφορους τομεῖς τῆς ζωῆς του, τί βαθμό θά τοῦ βάζαμε;

Π.χ. στό μάθημα τοῦ ἐκκλησιασμοῦ. Εἶναι πολύ δύσκολο μάθημα στήν ἐποχή μας. Ἀπό τούς ἑκατό βαπτισμένους χριστιανούς μόλις δύο μέ τρεῖς ἐκκλησιάζονται κάθε Κυριακή. Καί αὐτοί δέν γνωρίζω μέ πόση ὄρεξη ἔρχονται καί πῶς συμμετέχουν στή λατρεία τοῦ Θεοῦ. Ὁ φαρισαῖος δίνει τό παρόν ἀνελλιπῶς. Εἶναι κάθε Σάββατο στή λατρευτική σύναξη. Λοιπόν δέν τοῦ ἀξίζει ἕνα ἂριστα;

Στό μάθημα τῆς θρησκευτικότητας. Οἱ περισσότεροι σήμερα ἔχουν ἂλλα ἐνδιαφέροντα: κοσμικά, οἰκονομικά, πολιτικά, ἀθλητικά κ.ἄ. Λίγοι ἔχουν θρησκευτικά ἐνδιαφέροντα. Ἐλάχιστοι ἀσχολοῦνται μέ πνευματικά θέματα, μέ τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, μέ τά κατηχητικά , μέ ἁγιογραφικούς κύκλους κλπ. Ὁ φαρισαῖος εἶναι καθαρά θρησκευτικός τύπος. Ἀνήκει στήν θρησκευτική ἀριστοκρατεία, στήν ἀφρόκρεμα τῶν Ἑβραίων. Εἶναι ἀφιερωμένος στόν Θεό. Ἡ ζωή του πάντοτε στρέφεται γύρω ἀπό τόν Θεό. Δέν τοῦ ἀξίζει ἄριστα;

Στό μάθημα τῆς τιμιότητας. Οἱ περισσότεροι σκοπό τῆς ζωῆς τους ἔχουν τό σύνθημα: «ἃρπαξε νά φᾶς καί κλέψε γιά νά ἔχεις». Οἱ πιό πολλοί πλουτίζουν μέ ψέματα, μέ ἀδικίες,  μέ κλοπές καί ἁρπαγές, μέ παρανομίες καί οἰκονομικά σκάνδαλα. Λίγοι ζοῦν μέ τόν τίμιο ἱδρώτα τους. Σ᾿ αὐτούς ἀνήκει ὁ φαρισαῖος. Τόν ἀκοῦμε νά τό λέγει: « Οὐκ εἰμί ὣσπερ οἱ λοιποί τῶν ἀνθρώπων ἃρπαγες, ἄδικοι...». Πάλι τοῦ ἀξίζει ἄριστα!

Στό μάθημα τῆς ἠθικῆς. Κι᾿ αὐτό δύσκολο γιά τήν ἐποχή μας, γιατί δυστυχῶς οἱ περισσότεροι σήμερα ἀπό νέοι ζοῦν βίο ἄσωτο καί ἀνήθικο. Βαρύνονται  μέ ἠθικές παρεκτροπές καί πρό τοῦ γάμου καί μετά τόν γάμο. Καί μάλιστα προκαλοῦν καί καυχῶνται πού ποδοπατοῦν τό στεφάνι τους. Λίγοι εἶναι οἱ πιστοί στό γάμο τους, τά ἠθικά στοιχεῖα. Μέσα σ᾿ αὐτούς ἀνήκει καί ὁ φαρισαῖος. Ἦταν σώφρων καί ἄγαλμα τῆς ἠθικῆς. Νά ἕνα ἀκόμη ἄριστα. Τοῦ ἀξίζει ὁ δίκαιος ἒπαινος.

Στό θέμα τῆς νηστείας. Δύσκολο γιά τούς πολλούς, πού ἒχουν θεοποιήσει τήν γαστέρα τους. Λίγοι τηροῦν τίς νηστεῖες, ὃπως ὥρισε ἡ Ἐκκλησία ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι σάν πνευματική ἄσκηση. Ὁ φαρισαῖος νήστευε κανονικά, ὃπως ὣριζε ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ. «Νηστεύω δίς τοῦ Σαββάτου», ὁμολογεῖ. Νηστεύει δύο ἡμέρες τήν ἑβδομάδα. Ἔτσι παίρνει ἕνα ἀκόμη ἂριστα.

Στό μάθημα τῆς προσευχῆς. Βαρύ κι᾿ αὐτό καί δύσκολο. Ὧρες ὁλόκληρες νά συζητοῦμε μέ ἂλλους γιά χαζά καἰ ἀνούσια πράγματα, δέν λέμε νά σταματήσουμε. Ὃταν ἔρθει ἡ ὥρα τῆς προσευχῆς καί πρόκειται νά συνομιλήσουμε μέ τόν Θεό, τότε μᾶς βρίσκουν ὃλα. Τότε εἴμαστε κουρασμένοι, τότε πονᾶμε, τότε ἔχουμε δουλειές καί δέν ἔχουμε χρόνο κ.ο.κ. Ἀκόμη καί μέσα στήν Ἐκκλησία,  τήν ὥρα τοῦ φρικτοῦ Μυστυρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας λίγοι προσεύχονται. Ὁ φαρισαῖος, μᾶς λέγει τό ἱ. Εὐαγγέλιο, «ἀνέβη εἰς τό ἱερόν προσεύξασθαι». Ἀκόμη ἕνα ἄριστα.

Στό μάθημα τῆς ἐλεημοσύνης. Οἱ περισσότεροι χριστιανοί πῆραν διαζύγιο ἀπό τήν ἐλεημοσύνη. Τούς ἀκοῦμε νά λένε: σήμερα δέν ὑπάρχουν φτωχοί.Ἤ κι᾿ ἐγώ εἶμαι φτωχός, κι᾿ ἐγώ ἔχω ἀνάγκη. Ἔτσι νομίζουν πώς δικαιολογοῦνται καί ἀπαλλάσονται τῆς εὐθύνης. Σχεδόν ὅλοι κοιτάζουν τί θά πάρουν καί ὂχι τί θά δώσουν. Ἐλάχιστοι ἔχουν τρύπια χέρια, πού προσφέρουν καί ἐλεοῦν. Ὁ φαρισαῖος ἔκαμνε τακτική καί γενναία ἐλεημοσύνη, ὅπως ζητοῦσε ὁ Θεός στήν Π. Διαθήκη. «Ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι». Ἀπό ὅ,τι ἔβγαζε ἔδινε τό ἕνα δέκατο. Ἀσφαλῶς τοῦ ἀξίζει ἄριστα. Σέ ὃλα τά μαθήματα τοῦ βάζουμε ἄριστα.

Ἀλλά ξαφνικά κάποιος ἐπεμβαίνει καί τά ἀνατρέπει ὃλα. Ἀλλάζει τήν βαθμολογία, τήν κατεβάζει ἐπικίνδυνα. Καί αὐτός εἶναι ὁ Μέγας Διδάσκαλος καί Παιδαγωγός, ὁ Καθηγητής, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Ὁ ἀλάθητος καί ἀδέκαστος Κριτής, πού ἐξετάζει σέ βάθος. Εἶναι «ὁ ἐτάζων καρδίας καί νεφρούς καί τά κρύφια τῶν ἀνθρώπων σαφῶς ἐπιστάμενος».  Τί βαθμό ἔβαλε; Ὂχι ἄριστα, ὂχι τήν βάση ἢ κάτω ἀπό τήν βάση, μά κάτω ἀπό τό μηδέν. Τρομάζουμε μέ τό ἀποτέλεσμα. Ἄν ἕνας μέ τόσες ἀρετές δέν σώθηκε, τότε ποιός θά σωθεῖ; τί θά γίνει με μᾶς, ἀδελφοί μου; Γιατί ὁ ἄνθρωπος αὐτός, ὁ φαρισαῖος καταδικάσθηκε ἀπό τόν Χριστό;

Λέγει ὁ ἱερός Χρυσόστομος: Ὑπάρχει ἕνα θηρίο, ἓνα τέρας, πού δέν τρώγει, δέν καταβροχθίζει ἀνθρώπους, ἀλλά ἀρετές. Καί τό θηρίο αὐτό λέγεται κενοδοξία,  λέγεται ἐγωϊσμός καί ὑπερηφάνεια.  Ὃ,τι καλό κάνουμε, τό κατατρώγει ἡ κενοδοξία καί ἔτσι δέν φέρνει καρπούς καί ἀποτελέσματα. Ἡ ἀρετή μας, τά καλά μας ἔργα πρέπει νά ἀποβλέπουν στή δόξα τοῦ Θεοῦ καί ὂχι στήν δική μας δόξα. Ἡ ἀρετή μας ἀποσκοπεῖ στόν ἔπαινο καί στό χειροκρότημα ἀπό  τόν Θεό καί τούς Ἀγγέλους, ὄχι στό χειροκρότημα τοῦ κόσμου. Κίνητρο τῶν πράξεών μας εἶναι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ὂχι ἡ κενοδοξία, ἡ ἀνθρωπαρέσκεια.

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

ὁ φαρισαῖος μέ τόσες ἀρετές καταδικάσθηκε, χάθηκε.Τί θά γίνει μέ μᾶς πού καί κενοδοξία ἔχουμε καί ἀρετές δέν ἔχουμε; Ὁ φαρισαῖος εἶχε πολλές ἀρετές. Μία δέν εἶχε τήν ταπείνωση, γι᾿ αὐτό καί χάθηκε. Ἀντίθετα ὁ τελώνης εἶχε ἁμαρτίες, μά σώθηκε. Γιατί; Γιατί εἶχε ταπείνωση. Ὁ δρόμος πού μᾶς ὁδηγεῖ στήν σωτηρία εἶναι ἡ ταπείνωσις. Ἐμεῖς μέ ταπείνωση ἄς ἐπιτελοῦμε τά ἔργα τοῦ Θεοῦ. Ἀπό τόν φαρισαῖο ἄς πάρουμε τίς ἀρετές. Ἀπό τόν τελώνη τήν ταπείνωση. Ἔτσι θά ἀξιωθοῦμε τῆς αἰωνίου δόξης στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἀμήν.-

ΚΗΡΥΓΜΑ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ

Με τη σημερινή Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου, ανοίγει τις πύλες της, αγαπητοί μου, η κατανυκτική περίοδος του Τριωδίου. Πρόκειται για μία πνευματική πορεία, που διέπει την ζωή της Εκκλησίας μας, μέχρι και το Σάββατο του Λαζάρου και μάς καλεί σε συνεχή εσωτερική ανάβαση, πάνω στα ίχνη της Ορθόδοξης πνευματικότητας, όπως αυτά θαυμαστά αποκαλύπτονται στις Ευαγγελικές περικοπές της περιόδου. Σήμερα θα σταθούμε στους πνευματικούς αναβαθμούς, που καλούμαστε να ανεβούμε τις τέσσερις πρώτες Κυριακές του Τριωδίου, πριν εισέλθουμε στην μοναδική περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Η σημασία του Τριωδίου είναι ιδιαίτερη και καθοριστική στον Εκκλησιαστικό βίο. Ο Γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης ομολογεί ότι «και μόνον η ύπαρξις του Τριωδίου αποδεικνύει την πνευματικότητα της Εκκλησίας μας, την χαρισματική αποστολή Της, τον υπερβατικό χαρακτήρα Της – ταυτόχρονα δε και τόσο ανθρώπινο – και τον εσχατολογικό ορίζοντα, τον οποίο ανοίγει ενώπιόν μας. Ο άνθρωπος που καταφέρνει να ζήσει το Τριώδιο είναι αδύνατον να μη γίνει πνευματικός άνθρωπος»

Ο πρώτος σταθμός, τον οποίο καλούμαστε να κατακτήσουμε στο Τριώδιο και κατ’ επέκτασιν στην πνευματική μας ζωή, είναι η ταπείνωση, όπως αυτή αποκαλύπτεται στο πρόσωπο του τελώνη της σημερινής Ευαγγελικής διήγησης. Η υμνολογία της ημέρας μάς καλεί να ταπεινωθούμε ενώπιον του Θεού, όπως ο τελώνης,  παραδεχόμενοι την πνευματική μας υστέρηση και αναλογιζόμενοι τις συνέπειες της αμαρτωλής ζωής μας. Η στάση αυτή, ενώ συνιστά ενέργεια αδυναμίας και ατολμίας, κατά την κοσμική αντίληψη, εντούτοις είναι κίνηση βαθιάς εσωτερικής δύναμης, την οποία ο άνθρωπος ενεργοποιεί για ν’ αντιμετωπίσει τον μεγαλύτερο αντίπαλό του, τον κακό εαυτό του. Γι’ αυτό και η ταπείνωση ελκύει την χάρη του Θεού, σε αντιδιαστολή με την φαρισαϊκή έπαρση και αυτοδικαίωση, η οποία προβάλλεται ως παράδειγμα προς αποφυγή.

Ο δεύτερος σταθμός, του Τριωδίου, την επόμενη Κυριακή του Ασώτου, είναι η μετάνοια. Ο μικρός γιος της παραβολής κάνει την επανάστασή του. Αποσυνδέεται από την πατρική σκέπη και, έχοντας στη διάθεσή του τον πλούτο που τού αναλογεί, κατρακυλά στο βάραθρο της αμαρτίας και της ασωτίας. Και τότε νιώθει εσωτερικό συγκλονισμό από την στέρηση της πατρικής αγάπης, παίρνει τον δρόμο της επιστροφής και αποκαθίσταται στην πατρική οικία, χάριν της ειλικρινούς μετανοίας. Κατά τον ιερό Χρυσόστομο «η μετάνοια είναι το ιατρείο που θεραπεύει την αμαρτία. Είναι δώρο ουράνιο, δύναμη θαυμαστή, χάρη που νικά τις συνέπειες των νόμων. Γι’ αυτό δεν απορρίπτει τον πόρνο, δεν εμποδίζει τον μοιχό, δεν αποστρέφεται τον μέθυσο, δε σιχαίνεται τον ειδωλολάτρη, δεν απομακρύνει τον κακολόγο, δεν διώχνει τον βλάσφημο, ούτε τον αλαζόνα, αλλά όλους τους μεταμορφώνει… Η μετάνοια μάς ανοίγει τον ουρανό, αυτή μάς εισάγει στον Παράδεισο»

Ο τρίτος σταθμός του Τριωδίου, την Κυριακή των Απόκρεω, είναι η αγάπη. Οι εικόνες του Ευαγγελίου είναι αποκαλυπτικές. Οι άνθρωποι θα βρεθούν ενώπιον του δικαίου Κριτού, κατά την Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου. Εκεί ο δικαιοκρίτης Χριστός θα κατατάξει όλους ανάλογα με το μέτρο, όχι της προσποιητής θρησκευτικότητάς τους, αλλά με την ποιότητα και ποσότητα της αγάπης τους, που επέδειξαν στην εικόνα του Θεού, τον συνάνθρωπο. «Το πιστοποιητικό της εισόδου στην σωτήρια αυλή δεν είναι τίποτα άλλο παρά η αγάπη. Μία αγάπη ειλικρινής, αληθινή, πραγματική, συγκεκριμένη, όχι στα λόγια, στο νου, στη φαντασία, στην αφηρημένη γενικότητα, αλλά στην πείνα, τη δίψα, τη γύμνια, τη στέρηση, τον πόνο και την αιχμαλωσία του πλησίον»

 Ο τέταρτος πνευματικός αναβαθμός του Τριωδίου, την Κυριακή της Τυρινής, είναι η νηστεία. Οι σύγχρονοι Χριστιανοί συχνά παρεξηγούμε το βαθύτερο νόημά της. Την περιορίζουμε στην υλική στέρηση και αποφυγή συγκεκριμένων τροφών, νομίζοντας ότι, με τον τρόπο αυτό, κάνουμε το καθήκον μας ενώπιον του Θεού. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, όμως, τοποθετεί την νηστεία στην σωστή της βάση: «ο τελικός σκοπός της νηστείας είναι η κάθαρση της ψυχής. Ποιά μπορεί να είναι η ωφέλεια μιας αποχής απ’ τις υλικές τροφές, που θα την ακολουθούσε ήττα και υποδούλωση στα σαρκικά φρονήματα και πάθη;»   Το περιεχόμενο της αληθινής νηστείας, λοιπόν, είναι καθαρά πνευματικό. Αποσκοπεί στην εσωτερική αναγέννηση του ανθρώπου, την οποία έρχεται να υποβοηθήσει η άσκηση της νηστείας, όταν αυτή γίνεται με τρόπο ταπεινό και αθόρυβο. Καλό και Ευλογημένο Τριώδιο!

π. Περικλης Ριπισης

Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου

Η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου είναι αφιερωμένη στην πολύ διδακτική παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου, την οποία ο Κύριος διηγήθηκε, προκειμένου να διδάξει την θεοφιλή αρετή της ταπεινώσεως και να στηλιτεύσει την εωσφορική έπαρση. Δίδαξε την παραβολή αυτή «προς τινας τους πεποιθότας αφ' εαυτοίς ότι εισί δίκαιοι, και εξουθενούντας τους λοιπούς» (Λουκ.18,9). Ο ευαγγελιστής Λουκάς, με τρόπο λιτό, αλλά σαφέστατο, διέσωσε την παραβολή αυτή ως εξής: «’νθρωποι δύο ανέβησαν εις το ιερόν προσεύξασθαι , ο εις Φαρισαίος και ο έτερος τελώνης. Ο Φαρισαίος σταθείς προς ευατόν ταύτα προσηύχετο ΄ ο Θεός ευχαριστώ σοι ότι ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων, άρπαγες, άδικοι, μοιχοί, ή και ως ούτος ο τελώνης΄ νηστεύω δις του σαββάτου , αποδεκατώ πάντα όσα κτώμαι. Και ο τελώνης μακρόθεν εστώς ουκ ήθελεν ουδέ τους οφθαλμούς εις τον ουρανόν επάραι , αλλ' έτυπτεν εις το στήθος αυτού λέγων΄ ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ . Λέγω υμίν , κατέβη ούτος δεδικαιωμένος εις τον οίκον αυτού ή γαρ εκείνος΄ ότι πας ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται , ο δε ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται » (Λουκ.18,10-14). Η τάξη των Φαρισαίων εκπροσωπούσε την υποκρισία και την εγωιστική αυτάρκεια και έπαρση. Τα μέλη της απόλυτα αποκομμένα από την υπόλοιπη ιουδαϊκή κοινωνία, αποτελούσαν, λαθεμένα, το μέτρο σύγκρισης της ευσέβειας και της ηθικής για τους Ιουδαίους. Αντίθετα οι τελώνες ήταν η προσωποποίηση της αδικίας και της αμαρτωλότητας . Ως φοροεισπράκτορες των κατακτητών Ρωμαίων διέπρατταν αδικίες, κλοπές, εκβιασμούς, τοκογλυφίες και άλλες ειδεχθείς ανομίες και γι' αυτό τους μισούσε δικαιολογημένα ο λαός. Δύο αντίθετοι τύποι της κοινωνίας, οι οποίοι εκπροσωπούσαν τις δύο αυτές τάξεις, ανέβηκαν στο ναό να προσευχηθούν. Ο πρώτος ο νομιζόμενος ευσεβής, έχοντας την αυτάρκεια της δήθεν ευσέβειάς του ως δεδομένη, στάθηκε με έπαρση μπροστά στο Θεό και άρχισε να απαριθμεί τις αρετές του, οι οποίες ήταν πραγματικές. Τις εξέθετε προκλητικότατα εις τρόπον ώστε απαιτούσε από το Θεό να τον επιβραβεύσει γι' αυτές. Για να εξαναγκάσει το Θεό έκανε και αήθη σύγκρισή του με άλλους ανθρώπους και ιδιαίτερα με τον συμπροσευχόμενό του τελώνη. Αντίθετα ο όντως αμαρτωλός τελώνης συναισθάνεται τη δεινή του κατάσταση και με συντριβή και ταπείνωση ζητεί το έλεος του Θεού. Αυτή η μετάνοιά του τον δικαιώνει μπροστά στο Θεό. Γίνεται δεκτή η προσευχή του, σε αντίθεση με τον υποκριτή Φαρισαίο, ο οποίος όχι μόνο δεν έγινε δεκτή η προσευχή του, αλλά σώρευσε στον εαυτό του περισσότερο κρίμα, εξαιτίας της εγωπάθειάς του. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας όρισαν να είναι αφιερωμένη η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου στη διδακτική αυτή παραβολή του Κυρίου για να συνειδητοποιήσουν οι πιστοί πως η υπερηφάνεια είναι η αγιάτρευτη ρίζα του κακού στον άνθρωπο, η οποία τον κρατά μακριά από την αγιαστική χάρη του Θεού και πως η ταπείνωση είναι το σωτήριο αντίδοτο της καταστροφικής πορείας, που οδηγεί τον άνθρωπο η εγωπάθεια. Είναι το χειρότερο εμπόδιο για τη σωτηρία του ανθρώπου. Αυτή η εγωιστική αυτάρκεια, ως μια λίαν νοσηρή κατάσταση εμποδίζει τη συναίσθηση της αμαρτωλότητας και τη διάθεση για μετάνοια. Εγωισμός και μετάνοια είναι δυο έννοιες εντελώς αντίθετες και ασυμβίβαστες μεταξύ τους. Η μία αναιρεί την άλλη. Οι πύλες της ψυχής του εγωπαθούς ανθρώπου είναι ερμητικά κλειστές για τη θεία χάρη και κατά συνέπεια είναι αδύνατη η σωτηρία του, όσο εμμένει στην εγωιστική του περιχάραξη. Η υπερηφάνεια και ο εγωισμός είναι καταστάσεις εωσφορικές. Πρώτος διδάξας ο Εωσφόρος, ο οποίος δε μπορούσε να θεωρεί τον εαυτό του κατώτερο από το Θεό και δημιουργό του και γι' αυτό διανοήθηκε να στήσει το θρόνο του πάνω από το θρόνο της μεγαλοσύνης του Θεού. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνο να μην πραγματοποιήσει το σκοπό του, αλλά να χάσει τη δόξα και την τιμή που του είχε χαριστεί από το Θεό και να καταπέσει στην έσχατη απαξία. Από ανείπωτο μίσος και φθόνο θέλησε να μεταδώσει και στον άνθρωπο, το κορυφαίο δημιούργημα του Θεού, τη φθοροποιά και καταστροφική έξη του εγωισμού. Έπεισε τους πρωτοπλάστους ότι δήθεν ήταν ικανοί από μόνοι τους να γίνουν θεοί (Γεν. 3 ο κεφ.), συμπαρασύρωντάς τους στη δική του δίνη και καταστροφή. Αυτή ακριβώς την κατάσταση έχει υπόψη της η Εκκλησία μας και θέσπισε την κατανυκτική περίοδο του Τριωδίου, η οποία σημαίνει γι' Αυτήν την μεταπτωτική κατάσταση του ανθρωπίνου γένους, αρχίζοντας από τη στηλίτευση του εγωισμού, ως την πρωταρχική αιτία της πτώσεως. Στην υπέροχη και διδακτική υμνωδία της ημέρας αυτής ψάλλουμε: «Υψηγορίαν φύγωμεν Φαρισαίου κακίστην, ταπείνωσιν δε μάθωμεν του Τελώνου αρίστην, ίν' υψωθώμεν βοώντες τω Θεώ συν εκείνω΄ Ιλάσθητι τοις δούλοις Σου, ο τεχθείς εκ Παρθένου, Χριστέ Σωτήρ, εκουσίως» και «Μη προσευξόμεθα φαρισαϊκώς, αδελφοί΄ ο γαρ υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται΄ ταπεινωθώμεν εναντλιον του Θεού τελωνικώς δια νηστείας κράζοντες΄ Ιλάσθητι ημίν, ο Θεός τοις αμαρτωλοίς». Η περίοδος του Τριωδίου είναι κατ' εξοχήν περίοδος αγώνα κατά της εγωπάθειας και άσκηση της αρετής της ταπείνωσης, ως μονόδρομο για τη σωτηρία μας.