ΕΧΟΥΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΧΡΙΣΤΟ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΙΡΕΤΙΚΟΥΣ; «Δοκίμασε το Ζωντανό Χριστό, τον Χριστό της Καινής Διαθήκης, όχι τον Χριστό των παραδόσεων»

ΕΧΟΥΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΧΡΙΣΤΟ

ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΙΡΕΤΙΚΟΥΣ;

«Δοκίμασε το Ζωντανό Χριστό, τον Χριστό της Καινής Διαθήκης,

όχι τον Χριστό των παραδόσεων»

(Από την εφημερίδα τηςΕλληνικής Ιεραποστολικής Ένωσηςο ΔΡΟΜΟΣ τεύχος  2/1982)

     Σε προτεσταντικό ιστολόγιο μας κατηγόρησαν για βλάσφημους επειδή τολμήσαμε να πούμε ότι ο «χριστός» των αιρετικών είναι ένας ξένος θεός που δεν έχει καμιά σχέση με τον Αληθινό Χριστό της Εκκλησία μας. Αυτό πράγματι αναφέρθηκε από εμάς στηνανάρτησήμας σχετικά με την καταγγελία αναγνώστη της ιστοσελίδας μας για την προσηλυτιστική εκστρατεία των «αναγεννημένων» προτεσταντών της Ελληνικής Ιεραποστολικής Ένωσης στο Άργος. Είμαστε όμως «βλάσφημοι» κατήγοροι του Κυρίου Ιησού Χριστού; Κηρύττουν οι πάσης φύσεως αιρετικοί τον Αληθινό Χριστό της Εκκλησίας; Ας δούμε το θέμα καλύτερα λοιπόν!

Οι γνωστοί εκατομμυριούχοι τηλεχριστιανοί. Mόνο το συγκρότημαRobertso(Christian Broadcasting Network - CBN), με τέσσερα κανάλια καλωδιακής τηλεόρασης και τριάντα ραδιοφωνικούς σταθμούς, εκπέμπει σε είκοσι εκατομμύρια νοικοκυριά. Aκόμη ισχυρότερος ο όμιλος επιχειρήσεων του ιεροκήρυκα Swaggart (Swaggart Ministries) φτάνει σε τριάντα εκατομμύρια σπίτια, αποφέρει εκατόν σαράντα εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο, και συνηθισμένη ημερήσια ανταπόκριση του κοινού (σε τηλεοπτικές εκκλήσεις για χρηματοδότηση της «μάχης ενάντια στις δυνάμεις του κακού») είναι τετρακόσιες χιλιάδες δολάρια. Εισπρακτικό ρεκόρ φαίνεται ότι κατέχει ο Oral Roberts που εξαγγέλλει από τη μικρή οθόνη σε κατάσταση υστερίας: «Aν δεν μαζέψω οκτώ εκατομμύρια δολάρια ο Θεός θα με καλέσει κοντά του!». Kαι τα χρήματα καταφθάνουν αφειδώς από κάθε γωνιά της Aμερικής. Σαράντα εκατομμύρια Aμερικανών σήμερα δηλώνουν «αναγεννημένοι» (bornagain) από το Άγιο Πνεύμα (όπως και ο πρόεδρος Mπους). ¹Ποιος είναι ο Χριστός του κ. Oral Roberts, ο οποίος αν δεν μαζέψει 8 .000.000 δολάρια θα τον καλέσει κοντά του; Ποιος είναι ο Χριστός του «αναγεννημένου» κ. Μπους ο οποίος ευθύνεται για χιλιάδες νεκρούς από τους πολέμους που ο ίδιος διέταξε, ακούγοντας μάλιστα και την φωνή του θεού, όπως ο ίδιος δήλωσε;

Οι χριστιανοί της Αποκαταλλαγής των Πάντων: Οι υποστηρικτές του δόγματος της Αποκαταλλαγής των Πάντωναναφέρονται στο Α' Iω. γ' 8 για να στηρίξουν τις κακοδοξίες τους πως τάχα ο διάβολος επλάσθη από τον Θεό κακός.²Ποιος είναι ο Χριστός των αιρετικών αυτών; Δεν είναι βλάσφημη η πεποίθηση ότι ο Δημιουργός Λόγος μπορούσε να δημιουργήσει το Κακό; Έχουμε τον ίδιο Χριστό με τους αιρετικούς;

Η αειπάρθενος μητέρα Του Κυρίου: Οι βλάσφημοι αιρετικοί διαστρεβλώνοντας την Αγία Γραφή, θέλουν τη μητέρα Του Κυρίου να έχει και άλλα παιδιά με τον Ιωσήφ. Παρασιωπούν το γεγονός ότι «ουδαμού αναφέρεται ως γυνή του Ιωσήφ, αλλ' ως Μήτηρ του Παιδιού η Μήτηρ του Ιησού. Βλέπε (Ματθ. β' 11). «Το παιδίον μετά Μαρίας της μητρός αυτού·», (β' 13)«εγερθείς παράλαβε το παιδίον και την μητέρα αυτού», (β' 14). «Ο δε εγερθείς παρέλαβε το παιδίον και την μητέρα αυτού νυκτός», (β' 20). «Ο δε εγερθείς παρέλαβε το παιδίον και την μητέρα αυτού και ήλθεν εις γην Ισραήλ».Ουδαμού αναφέρει την γυναίκα αυτού».³Έχουμε άραγε τον ίδιο Χριστό με τους αιρετικούς;

Η «αποστασία»: Σύμφωνα με τους αιρετικούς η Εκκλησία αποστάτησε τον 4^οαιώνα σε αντίθεση με την διαβεβαίωση που λάβαμε από τον Χριστό «πύλαι Άδου ου κατισχύσουσιν αυτής» (Ματθ. ιστ´ 18).  Έχουμε τον ίδιο Χριστό με αυτούς;

Οι «χριστάδελφοι»:Η προτεσταντική αίρεση με το όνομα Χριστάδελφοι κηρύττει ότι «Ο Χριστός θα έλθει σαν ένας «καινούργιος και ισχυρός Ιουδαίος αρχηγός» και θα νικήσει τους Ρώσους, που θα επιτεθούν εναντίον του Ισραήλ. Τότε ο «Φιλάνθρωπος δικτάτορας» θα επεκτείνει την κυριαρχία του, που θα περιλάβει όλη τη γη. «Η Ιερουσαλήμ θα γίνει το κέντρο της διοικήσεως της θεοκρατίας πάντων των εθνών της γης, πρωτεύουσα του κόσμου... με κυβερνήτη τον Κύριον ημών Ιησού Χριστό» (Τσέλου, Η αγία Γραφή... το βιβλίον θαύμα 58. Διακήρυξις 17-18. Η ερχόμενη νέα τάξη, 9. 8. 17-19)». Επίσης κατά την άπoψη της κίνησης δεν υπάρχει ο Σατανάς σαν πρόσωπο (Ο Σατανάς της Γραφής, 2-5), ούτε θα προηγηθεί κανένας Αντίχριστος στην παρουσία του Χριστού. Πρόκειται. Για τον ίδιο τον Χριστό, που οι εκκλησίες θα εκλάβουν για Αντίχριστο! (Η μεγάλη πλάνη. Σύνοψις).⁴Έχουμε τον ίδιο Χριστό με τους προτεστάντες αυτούς;

Η προτεσταντική ομάδαΕκκλησία των Αδελφώνπιστεύει ότι η Κρίση των εθνών από τον Χριστό θα γίνειμε βάση τη συμπεριφορά τους απέναντι στους Εβραίους, που λογίζονται οι «ελάχιστοι αδελφοί» του Χριστού. Θα ιδρυθεί παγκόσμια κυβέρνηση της Ιερουσαλήμ με Ισραηλιτική ηγεσία. Τα έθνη θα υποταγούν. Ο Σατανάς θα δεθεί για χίλια χρόνια καιθα βασιλεύει ο Χριστός με την Εκκλησία του.⁵Έχουμε τον ίδιο Χριστό με τους προτεστάντες αυτούς;

Οι προτεστάντες από τα «ΚΑΛΑ ΝΕΑ»: εκλάμβαναν το Ματθ. κδ' 24κατά γράμμα και τόνιζαν πως όλα τα εσχατολογικά γεγονότα θα συμβούν στη γενεά που άρχισε με την συγκρότηση του Κράτους του Ισραήλ, το έτος 1948.Έτσι η δευτέρα παρουσία τοποθετείται στο διάστημα 1988-1998 (Πόλεμοι - φήμες πολέμων, κασέτα. Η ημέρα της ελεύσεως του Ιησού Χριστού, κασέτα).⁶Ποιόν χριστό περίμεναν το 1998 οι αιρετικοί αυτοί; Έχουμε τον ίδιο;

Κατά τον αιρετικόΚοτρωνάκη: «ο Λόγος του Θεού έπαυσε να κατευθύνει και να νουθετεί, όχι μόνο την Ορθόδοξη, αλλά και κάθε άλλη Εκκλησία που δεν έχει μοναδικό γνώμονα την Αγία Γραφή» (ΟΠ 1,17-18). Έτσι αν κάποιος «αισθάνεται την ανάγκη να γίνει και να μείνει ένας πραγματικός χριστιανός» πρέπει «να κτυπήσει την πόρτα της Εκκλησίας του Χριστού», που «υπάρχει σήμερα στην αγαπημένη μας Πατρίδα», που «υψώνει την θεόπνευστη Γραφή και ακολουθεί μόνο Αύτη στο κήρυγμα στη διδαχή και στη Ζωή της, Λεωφ. Κηφισίας 24... ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΑ» (Ένα γράμμα Για σένα, σελ. 7-8). «Η Εκκλησία του Χριστού υπάρχει» και θα υπάρχει «για κάθε άνθρωπο που ποθεί να την βρει και ν' αποκτήσει ΜΕΣΑ Σ' ΑΥΤΗ την αιώνια ΣΩΤΗΡΙΑ».⁷Ποιος είναι ο χριστός που κηρύττει η ομάδα του Κοτρωνάκη; Είναι ο ίδιος Χριστός που λατρεύουμε;

Ο ευαγγελικός Γ. Ζερβόπουλος,στο βιβλίο του «Ο λόγος έγινε σάρκα», επανέρχεται στη διδαχή (τουΚ. Μεταλληνούο οποίος δίδασκε πως ο υιος του Θεού «εκένωσεν Εαυτόν από την θείαν μορφήν Του, δηλαδή από τας ιδιότητας της θείας φύσεώς Του». Με τη θέλησή Του δηλαδή «στερήθηκε από τις θείες Του ιδιότητες και τελειότητες» (παντοδυναμία, παντογνωσία, πανταχού παρουσία), τις οποίες απέκτησε και πάλι μετά την ανάσταση (Ζερβόπουλου, Έπεσε 99.101.187) και απορρίπτει το δόγμα των δύο φύσεων του Xριστoύ (δόγμα Χαλκηδόνος). Υπογραμμίζει πως ο Κύριος, χωρίς να χάσει την ταυτότητά του, έγινε με την ενσάρκωσή του μόνο άνθρωπος, για να ξαναλάβει και πάλι μετά την ανάσταση τη θεία Φύση, «εξεντύθηκε τη φύση του τελείου Θεού και εντύθηκε τη φύση του τελείου και αναμάρτητου ανθρώπου» (Ζερβόπουλου, Ο Λόγος 61).⁸
Έχουμε άραγε τον ίδιο Χριστό με τους ευαγγελικούς αυτούς οι οποίοι υποβαθμίζουν τη θυσία του θεανθρώπου;

Ο αιρεσιάρχης Λούθηρος: Το 1530, στο σχόλιό του επί του 82^ουψαλμού,συνέστησε στις κυβερνήσεις να θανατώνουν όλους τους αιρετικούςοι οποίοι κήρυτταν την επανάσταση η εναντίον της ατομικής ιδιοκτησίας και «εκείνους οι οποίοι διδάσκουν εναντίον ενός σαφούς άρθρου της πίστεως... όπως είναι τα άρθρα τα οποία μαθαίνουν τα παιδιά στην κατήχηση. Όπως π.χ. εάν κανείς θα δίδασκε ότι ο Χριστός δεν ήταν Θεός άλλα απλός άνθρωπος».⁹ Ποιος ήταν ο χριστός που καθοδηγούσε τον Λούθηρο; Έχουμε τον ίδιο;

 Ο Καλβίνος: Ο οποίος στηνΠόλη του Θεούέκανε «πράγματα και θαύματα». «Μεταξύ του 1542 και του 1564, πενήντα οκτώ πρόσωπα θανατώθηκαν και 76 εξορίστηκαν, διότι παρέβησαν τον νέον κώδικα. Εδώ, όπως και παντού αλλού, η μαγεία ήταν κεφαλαιώδες έγκλημα· εντός ενός έτους και κατά συμβουλή του κονσιστορίου, δέκα τέσσαρες υποτιθέμενοι μάγισσες εστάλησαν στην πυρά με την κατηγορία, ότι είχαν πείσει του σατανά να προσβάλει την Γενεύη με την πανώλη». «Η λογοκρισία επί των δημοσιευμάτων παρελήφθη από τα ρωμαιοκαθολικά και κοσμικά προηγούμενα και επεκτάθηκε (1560) :

• βιβλία πεπλανημένων θρησκευτικών δογμάτων η ανήθικων τάσεων, απαγορεύονταν- αργότερα επρόκειτο να υπαχθούν εις αυτήν την απαγόρευση τα «Δοκίμια» του Μονταίν και ο «Αιμίλιος» του Ρουσσώ.
• Το να εκφρασθεί κανείς ανευλαβώς περί του Καλβίνου η περί του κλήρου ήταν έγκλημα. Μία πρώτη παράβαση των διατάξεων αυτών τιμωρείτο με επίπληξη, περαιτέρω παράβαση με πρόστιμο, εμμονή στην παράβαση, με φυλάκιση η εξορία.
• Η εξώγαμος συνουσία τιμωρείτο με εξορία η πνιγμό,
• η μοιχεία, η βλασφημία και η ειδωλολατρία, με θάνατον.
• Σε μία εξαιρετική περίπτωση ένα παιδί αποκεφαλίσθηκε διότι κτύπησε τους γονείς του».¹⁰

Ποιος χριστός καθοδήγησε τον «αναγεννημένο» Καλβίνο να διατάξει τόσα εγκλήματα; Έχουμε τον ίδιο Χριστό;

Οι Αγγλικανοί: Έχουμε τον ίδιο Χριστό με τους αιρετικούς αγγλικανούς οι οποίοι όχι μόνο χειροτονούν γυναίκες «ιερείς» αλλά ευλογούν και τους γάμους ομοφυλοφίλων;¹¹ 

Ο πεντηκοστιανός «θεραπευτής»Τ. Β. Joshua: ο οποίος «θεραπεύει» στο όνομα του χριστού και «χρησιμοποιεί σαμανικές/μαγικές μεθόδους κάτω από χριστιανικό μανδύα»¹². Έχουμε τον ίδιο Χριστό;

Η πεντηκοστιανή έκχυση του δαιμονικού πνεύματος στην οδόAzusa¹³: που στο όνομα του Χριστού, γλωσσολαλούσαν και «προφήτευαν» έχει καμιά σχέση με τον Αληθινό Χριστό;

Με τις βλάσφημες Αντι-Τριαδικές πεντηκοστιανές ομάδες¹⁴έχουμε τον ίδιο Χριστό;

Με την αίρεση ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΜΩοι οποίοι στο όνομα του χριστού στέλνουν τις κοπέλες να πορνεύουν (το λεγόμενο flirty fishing) διότι έτσι τάχα εφαρμόζουν την χριστιανική …αγάπη και έτσι θα φέρουν τους ανθρώπους στον…χριστό!¹⁵Έχουμε με αυτούς τον ίδιο Χριστό;

Με τους πεντηκοστιανούς ψευτοπροφήτες της ΕΑΕΠ:Ο ίδιος ο ιδρυτής της αίρεσης Λ.Φέγγος έχει πει ότι… «Ό­ταν διαβάσουμε το Ευαγγέλιο και μελετήσουμε τη διδασκαλία του μεγάλου Θεού και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού και δούμε τη ζωή της πρώτης Αποστολικής Εκκλησίας στις Πράξεις των Αποστόλων, θα διαπιστώσουμε ότιδεν έχει καμία σχέσημε τους σημερινούς λεγόμενους Χριστιανούς και τη σημερινήΟρθόδοξη Εκκλησία»¹⁶.Ποια η σχέση λοιπόν του Χριστού της Εκκλησίας με τον χριστό της ΕΑΕΠ όταν οι ίδιοι δέχονται ότι δεν υπάρχει στην Εκκλησία μας; Μπορεί ο Κύριός μας να έχει κάποια σχέση με το πνεύμα το οποίο τροφοδοτεί μεψευτοχαρίσματατους πλανεμένους πεντηκοστιανούς; Μπορεί ο Κύριός μας να είναι υπεύθυνος για ψευτοπροφητείες¹⁷& ψευτοπροφητείες¹⁸– τρομοκρατία¹⁹– ψευτοδιδασκαλίες²⁰και συνονθύλευμα πλανών²¹

Η«Εθνική Ομοφυλοφιλική Πεντηκοστιανή Συμμαχία»: Η οποία «…αποδέχεται αυτό το «πάθος ατιμίας» και το διακηρύττει δημοσίως και όπως όλες οι Πεντηκοστιανικές αιρέσεις, ισχυρίζεται και αυτή ότι επιδημεί στις συνάξεις της το Άγιο Πνεύμα, και ότι τα μέλη της υποτίθεται ότι γλωσσολαλούν κ.λ.π.».²²Έχουμε τον ίδιο Χριστό με τους αιρετικούς; 

    Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε τον κατάλογο με τις αιρέσεις αλλά δεν θεωρήσαμε απαραίτητο να συμπεριλάβουμε και αντιχριστιανικές ομάδες όπως οι Μάρτυρες του Ιεχωβά και οι Μορμόνοι έτσι αρκεστήκαμε στις γνωστές χριστιανικές αιρέσεις. Το ερώτημα αν έχουμε τον ίδιο Χριστό με τους αιρετικούς απαντά ο ίδιος ο Κύριος:Ου πας ο λέγων μοι, Κύριε κύριε εισελεύσεται εις την βασιλείαν των ουρανών αλλ' ο ποιών το θέλημα του πατρός μου του εν ουρανοίς.Πολλοί ερούσίν μοι εν εκείνη τη ημέρα Κύριε κύριε ου τω σώ ονόματι προεφητεύσαμεν, και τω σώ ονόματι δαιμόνια εξεβάλομεν και τω σώ ονόματι δυνάμεις πολλάς εποιήσαμενκαι τότε ομολογήσω αυτοίς ότιουδέποτε έγνων υμάς· αποχωρείτε απ' εμού οι εργαζόμενοι την ανομίαν. (Ματθ 7:21-23)

Καλή Μετάνοια σε όλους.

Κώστας Ναυπλιώτης

Παραπομπές:

¹http://www.egolpion.com/8rhskeftikothta_enstiktwn.el.aspx

²http://www.egolpion.com/apokatallagh-pantwn.el.aspx

³http://www.egolpion.com/peri_aeiparthenias.el.aspx

⁴http://www.egolpion.com/xristadelfoi.el.aspx

⁵http://www.egolpion.com/ekklhsia_adefwn.el.aspx

⁶http://www.egolpion.com/kala_nea.el.aspx

⁷http://www.egolpion.com/kotronakis.el.aspx

⁸ http://www.egolpion.com/evagelikh_ekklhsia.el.aspx. Περισσότερα για τις Χριστολογικές κακοδοξίες των Ευαγγελικών διαβάστε το σχετικόάρθροτου π.Βασιλείου

⁹http://www.egolpion.com/luther_airetikoi.el.aspx

¹⁰http://www.egolpion.com/city_0f_god.el.aspx

¹¹http://www.egolpion.com/aglikans.el.aspx

¹²http://www.egolpion.com/sunagogh_afropentikostianoi.el.aspx

¹³http://www.egolpion.com/azusa.el.aspx

¹⁴http://www.egolpion.com/antitriadikoi_penthkostianoi.el.aspx

¹⁵http://www.egolpion.com/david_berg.el.aspx

¹⁶  http://www.egolpion.com/eaep_antwnia.el.aspx

¹⁷http://www.egolpion.com/feggos_false_22.el.aspx

¹⁸http://www.egolpion.com/13C12515.el.aspx

¹⁹http://www.egolpion.com/esxatologia_tromokratia.el.aspx

²⁰http://www.egolpion.com/adelfoi_kouragio.el.aspx

²¹http://www.egolpion.com/gnorimia_eaep.el.aspx

²²http://www.egolpion.com/092E6227.el.aspx

πηγή

ΖΩΗ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ Η΄ ΖΩΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ; Αποστολικό Ανάγνωσμα Κυριακής μετά την Ύψωσιν (Γαλατ. Β' 16-20) -Αρχιμανδρίτης Ιωήλ Κωνστάνταρος

ΖΩΗ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ Η΄ ΖΩΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ;

Αποστολικό Ανάγνωσμα Κυριακής

μετά την Ύψωσιν

(Γαλατ. Β' 16-20)

Αξιωθήκαμε να εορτάσουμε την Ύψωση του Τιμίου και ζωοποιού Σταυρού. Τα βιώματα που δημιουργούνται στη θέα της Υψώσεώς Του, είναι ανέκφραστα και θα λέγαμε ότι η σιωπή κυρίως και η προσευχή γίνονται ο χώρος μέσα στον οποίο ο πιστός συνειδητοποιεί τη δύναμη του ξύλου της ζωής.

Όμως, η Εκκλησία μας, συνεχίζει στην ευλογημένη ατμόσφαιρα που σκόρπισε ο «Τετραπέρατος του Κυρίου Σταυρός» με το Αποστολικό ανάγνωσμα και πάλι από την προς Γαλάτας Επιστολή.

Ο Μεγάλος Απόστολος των Εθνών, αφού αποκάλυψε στους πιστούς τα καταχθόνια σχέδια των «κακίστων Φαρισαίων» και γενικώς του εβραϊκού συστήματος, αφού αποκάλυψε το μίσος εναντίον την Εκκλησίας, και συγκεκριμένα εναντίον του Σταυρού, συνεχίζει τώρα την θεόπνευστη διδασκαλία του η οποία οικοδομείται επάνω στη σταυρική διδασκαλία με αποκορύφωμα τη συγκλονιστική του φράση «Χριστώ συνεσταύρωμαι»!

Η φράση αυτή αποδεικνύει και καταγγέλλει προς κάθε κατεύθυνση, ότι τώρα πλέον κυριαρχεί όχι ο νόμος της Παλαιάς, αλλά η χάρις της Καινής Διαθήκης, η οποία υπάρχει στο Σώμα του Χριστού, δηλ. την Εκκλησία. Και για να γίνει απολύτως κατανοητή αυτή η πραγματικότητα, φτάνει στο σημείο να θεωρήσει ως παραβάτη τον εαυτό του και φυσικά κάθε έναν που, ενώ ομολόγησε το Χριστό ως Θεό και Κύριο, επιστρέφει και πάλι στα προηγούμενα του κόσμου. Γεμάτος δε από φλογερό Αποστολικό ζήλο, γράφει: «Ει γαρ, α κατέλυσα, ταύτα πάλιν οικοδομώ, παραβάτην εμαυτόν συνίστημι» (Γαλ. Β' 18). Δηλ. Εάν εκείνα τα οποία κατήργησα και αθέτησα ως ανωφελή, τις τυπικές, εννοείται, διατάξεις του νόμου, αυτά και πάλι εφαρμόζω και τηρώ ως αναγκαία και απαραίτητα για τη σωτηρία, αποδεικνύω τον εαυτό μου παραβάτη.

Ναι, αυτό είναι το κεντρικό σημείο του όλου αναγνώσματος. Γι' αυτό και επιπλέον τονίζει η Αποστολική γραφίδα ότι «ου δικαιούται άνθρωπος εξ' έργων νόμου, εάν μη δια πίστεως Ιησού Χριστού». Αλήθεια δηλαδή η οποία δεν πρέπει να διαφεύγει ποτέ από την καρδιά του πιστού. Όμως, λόγω του ότι αρκετοί, μη γνωρίζοντας ακριβώς την Ευαγγελική αλήθεια και επηρεασμένοι από νόθες καταστάσεις, απορρίπτουν την Παλαιά Διαθήκη και ζητούν την κατάργησή της, προβάλλοντας ως δήθεν επιχείρημα και τον λόγο αυτό του Αποστόλου Παύλου, γι' αυτό επιβάλλεται στη συνέχεια να δούμε πώς ακριβώς έχει το θέμα.

Ο ίδιος ο Κύριος Ιησούς Χριστός, είπε ότι δεν ήλθε για να καταλύσει τον Νόμο και τους Προφήτες, αλλά να πληρώσει (Ματθ. Ε΄17) δηλ. να τους εκτελέσει και να τους συμπληρώσει. Να τους εκτελέσει σε όσα είχαν προείπει γι' αυτόν και την Εκκλησία Του. Να τους συμπληρώσει δε στα κενά και στις ατέλειές τους.

Όταν λοιπόν ο Κύριος εκήρυσσε ότι δεν ήλθε για να καταλύσει τον νόμο του Μωυσέως, αναφερόταν στο σύνολο του νόμου. Δεν ήλθε για να καταργήσει και αχρηστεύσει όλο τον νόμο, κυρίως δε τον λεγόμενο δεκάλογο, ο οποίος ήταν το πνευματικό, αλλά και κοινωνικό σύμβολο του Μωσαϊκού νόμου. Αλλά και η εκτέλεσις του νόμου και η συμπλήρωσίς του έμελλαν να φέρουν κατ' ανάγκην την πλήρη κατάργησή του σε μερικά σημεία και την μερική κατάργησή του σε άλλα.

Τα τελετουργικά, οι θυσίες, η περιτομή, οπωσδήποτε θα καταργούνταν δια του Χριστού και όντως καταργήθηκαν εντελώς. Αυτό συνέβη, διότι όλα αυτά, οι τύποι και οι τελετές, ήταν προτυπώσεις και σκιές για το Χριστό και για όσα έμελλαν να ιδρυθούν δια του Χριστού.

Η προς Εβραίους επιστολή, στο Ι' κεφάλαιο, αυτήν ακριβώς την αλήθεια, στην ορθή της διάσταση ερμηνεύει.

Με τον ερχομό του λοιπόν ο Κύριος και την ίδρυση της Εκκλησίας Του, όλα τα τυπικά, θα καταντούσαν πλέον παλαιά και όλα θα γίνονταν νέα και χριστιανικά. «Ει τις εν Χριστώ, καινή κτίσις, τα αρχαία παρήλθεν, ιδού γέγονε καινά τα πάντα». (Β' Κορ. Ε΄ 17). Δηλ. Καθένας που είναι ενωμένος με τον Χριστό, είναι νέο δημιούργημα. Η αρχαία κατάσταση, την οποία είχε δημιουργήσει ο νόμος και η αμαρτία, πέρασε οριστικά. Ιδού, έχουν γίνει όλα νέα.

Λατρεία λοιπόν και τελετουργία Μωσαϊκή, περιτομή, υποχρέωσις παντοτινής αποχής από τα λεγόμενα ακάθαρτα φαγητά κατά την Παλαιαά Διαθήκη, έπαυσαν και καταργήθηκαν στην Καινή του Χριστού Διαθήκη. Ο Απ. Παύλος λοιπόν, πολύ δίκαια και εύλογα έθεσε ως γεγονός την κατάλυση και την κατάργησή τους, όχι όμως και την ουσία της διδασκαλίας, και με τη βάση αυτή κηρύσσει στο σημερινό ανάγνωσμα προς τους Γαλάτες και προς τους ετεροδιδασκάλους, πως όταν ο Χριστιανός επαναφέρει και ξαναζωντανεύει πράγματα, που ο Χριστός τα κατήργησε, καταντά τον εαυτό του παραβάτη.

Βεβαίως, για εμάς σήμερα τους πιστούς, και μετά τόσους αιώνες εκκλησιαστικού βίου, δεν τίθεται θέμα παρομοίου σκανδάλου και εφαρμογής τυπικών διατάξεων του νόμου. Τίθενται όμως άλλα θέματα, τα οποία όντως δημιουργούν σκάνδαλο στην ζωή των πιστών και καταργούν ουσιαστικά τον λόγο του Σταυρού.

Ήδη έγινε λόγος για όσους ημιμαθείς ή και προκατειλλημένους, ζητούν την όλη κατάργηση της Π. Διαθήκης. Αλλά και μόνο το αίτημα αυτό, αποδεικνύει στην πράξη, ότι στη συνείδηση των ανθρώπων αυτών, το μόνο που υφίσταται είναι η παχυλή άγνοια της πραγματικότητας, και σε ορισμένες των περιπτώσεων η συνειδητή διαστροφή των πραγμάτων και η κακότητα.

Αλλά περί αυτού του θέματος δεν χρειάζεται να γίνει περισσότερος λόγος, διότι τα πράγματα είναι εντελώς ξεκάθαρα. Το μόνο που χρειάζεται είναι η καλή διάθεση, πράγμα φυσικά το οποίο είναι αποκλειστικό θέμα του ίδιου του ανθρώπου.

Επιβάλλεται όμως να σταθούμε σε άλλα σημεία παρεξηγήσεων και σκανδάλων, που καταλύουν την Χριστιανική πίστη και το κέντρο του αποκαλυπτικού κηρύγματος, του Σταυρού δηλ. και επαναφέρουν αυτά, τα οποία αρνήθηκε ο πιστός, κατά την ευλογημένη ώρα του Βαπτίσματος. Και αυτό είναι η κοσμική ζωή σε όλες τις διαστάσεις της, τόσο όταν παρουσιάζεται εντελώς ξεκάθαρα και αδιάντροπα, όσο και όταν τεχνηέντως και «θεολογικώ τω τρόπω» από «ετεροδιδασκάλους», εισχωρεί ως καρκίνωμα στη ζωή της Εκκλησίας.

Αλήθεια, που πάνε οι εμπτυσμοί στον εχθρό και οι υποχρεώσεις προς τον Κύριο Ιησού κατά το Βάπτισμα, όταν πλέον «χριστιανικώ τω τρόπω», μάλλον κομπλεξικά και ψευδοκουλτουριάρικα, επιτρέπεται η σαρκική ζωή, τόσο εκτός όσο και εντός του Γάμου; Οπωσδήποτε, οι νεορθόδοξες διδασκαλίες, οι καμουφλαρισμένες θα λέγαμε καλύτερα, δαιμονικές διδασκαλίες, για να χτυπηθεί δήθεν ο ηθικισμός, δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η άρνηση του Σταυρού του Χριστού.

Έτσι ο Χριστιανισμός, μέσω αυτών των οθνείων καταστάσεων, χάνει την ουσία του και καταντά απλά μια θρησκεία, όπως όλες οι άλλες.

Δεν ομιλούμε πλέον περί αγωνιζομένης Ορθοδοξίας και περί τακτικής των Αγίων, αλλά για ένα ψευδοφιλοσοφικό σύστημα, ένα συγκεκαλυμμένο νεόκοπο γνωστικισμό, που οδηγεί τον αφελή άνθρωπο στον σκοτισμό του νοός, στην ρυπαρότητα της καρδιάς και στη μολυσματική βίωση της ζωής και των αισθήσεων. Τελικώς δε στην Κόλαση.

Όσο τώρα είναι δυνατόν να ζήσει και να καρποφορήσει ένα δένδρο, όταν το αποκόπτουν από τις ρίζες του, άλλο τόσο είναι δυνατόν να βιωθεί η Ορθοδοξία - Ορθοπραξία, με την κατάλυση του Σταυρού, σε όλα τα επίπεδα.

Και από την άποψη αυτή, δυστυχώς, οι εργάτες του Ευαγγελίου, ο υπεύθυνος κλήρος και όχι μόνο, αλλά και ο μοναχισμός, όταν αφελώς, ανοήτως ή και σε κάποιες των περιπτώσεων, προδοτικώς, ανέχονται αυτές τις καταστάσεις και δεν αντιδρούν, για να μην πούμε ότι κάποιοι και τις υποθάλπουν, όχι μόνο τοποθετούν οι ίδιοι τους εαυτούς τους στους «ετεροδιδασκάλους» που αντιστρατεύονται το κήρυγμα και την δύναμη του Τιμίου Σταυρού, αλλά καταντούν στο επίπεδο των κακών εργατών του αμπελώνος, τους οποίους ο Κύριος, «κακώς απολέσει αυτούς». (Ματθ. ΚΑ΄41).

Προς Θεού, μην ισχυριστεί κανείς τώρα ότι η αλλοπρόσαλλη αυτή τακτική, αποτελεί «συνετή ποιμαντική διακονία». Όχι, αποτελεί ή την συνειδητή προδοσία ή την αφελότητα των «ποιμένων». Τώρα, τι είναι από τα δύο το χειρότερο ή το καλύτερο; Ας επιλέξει ο ίδιος που βρίσκεται μέσα στο χώρο της «νεορθοδοξίας», της «μεταπατερικής εποχής» και της ποικίλης «απελευθερώσεως».

Ας προσέξουμε όμως, διότι το τέλος της «ακάρπου συκής» (Ματθ. ΚΑ΄21), θα πρέπει οπωσδήποτε, κάποτε να μας αφυπνίσει.

Αδελφοί μου. Παρά τα λάθη και τις αδυναμίες, που μας ταλανίζουν, ας μη το βάζουμε ποτέ κάτω. Ας κλείσουμε τα αυτιά μας σε όσους ψευδοποιμένες διαστρέφουν το κήρυγμα του Σταυρού και ταυτοχρόνως, ας αγωνιστούμε με όλη τη δύναμη της καρδιάς μας.

Ας έχουμε δε πάντοτε κατά νου, ότι, όποιος δεν αισθάνεται μέσα του τις χορδές του πνευματικού αγώνα, αυτός δεν μπορεί ποτέ να ακούσει τις αρμονίες της Ορθοδόξου ζωής.

Αμήν

Αρχ. Ιωήλ Κωνστάνταρος

Τυπικόν της 14ης Σεπτεμβρίου 2013

Σάββατον: Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ  ΚΑΙ ΖΩΟ­­ΠΟΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ.

Πατριαρχική καί Συνοδική Χοροστασία. Τῇ Παρασκευῇ ἑσπέρας: Θ΄ ΩΡΑ Ἀπολυτίκια:  1.– «Τόν ζωοποιόν Σταυρόν...».  2.– Δόξα· «Ὡς τοῦ ἄνω στερεώματος...». Κοντάκιον:  «Οὐρανός πολύφωτος...». Ἀπόλυσις:  Μικρά. ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ Προοιμιακός. Εἰς τό· «Κύριε, ἐκέκραξα...». Ἑσπέρια:  Τά 3 Στιχηρά Προσόμοια τοῦ Σταυροῦ·  «Σταυρός ἀνυψούμενος...– Μωσῆς προετύπου σε... – Σταυρέ πανσεβάσμιε...» εἰς 6, ἅπαντα ἐκ δευτέρου. Δόξα, Καί νῦν:  Τό Ἰδιόμελον τοῦ Σταυροῦ· «Δεῦτε, ἅπαντα τά ἔ­θνη...». Εἴσοδος:  «Φῶς ἱλαρόν...».Τό Προκείμενον τῆς ἡμέρας καί τά Ἀναγνώσματα. Ἀπόστιχα:  Τά 3 Στιχηρά Προσόμοια τοῦ Σταυροῦ· «Χαίροις,  ὁ ζωηφόρος Σταυρός... – Χαίροις, ὁ τοῦ Κυρίου Σταυρός...  – Χαίροις, ὁ τῶν τυφλῶν ὁδηγός...», μετά τῶν πρό  αὐτῶν στίχων εἰς τά δύο τελευταῖα: α΄.– «Ὑψοῦτε  Κύριον τόν Θεόν ἡμῶν καί προσκυνεῖτε τῷ ὑποποδίῳ  τῶν ποδῶν αὐτοῦ, ὅτι ἅγιός ἐστιν». β΄.– «Ὁ δέ Θεός  βασιλεύς ἡμῶν πρό αἰώνων εἰργάσατο σωτηρίαν ἐν μέσῳ τῆς γῆς». Δόξα, Καί νῦν: Τό Ἰδιόμελον αὐτῶν· «Ὅνπερ πάλαι Μωϋσῆς...». Τρισάγιον. Ἀπολυτίκιον: Τοῦ Σταυροῦ· «Σῶσον, Κύριε, τόν λαόν σου...», τρίς. Ἀπόλυσις: «Ὁ ἀναστάς ἐκ νεκρῶν...». Τῷ Σαββάτῳ πρωΐ: ΜΕΣΟΝΥΚΤΙΚΟΝ  Μετά τόν Ν΄ Ψαλμόν, τά διά τήν Λιτήν Στιχηρά Ἰδιόμελα τοῦ Σταυροῦ·«Σήμερον ὡς ἀληθῶς...» κτλ. μετά τοῦ Δόξα, Καί νῦν αὐτῶν. Τρισάγιον καί τό Ἀπολυτίκιον τοῦ Σταυροῦ· «Σῶσον, Κύριε, τόν λαόν σου...». ΟΡΘΡΟΣ Ἑξάψαλμος. Εἰς τό· «Θεός Κύριος...». Ἀπολυτίκιον: Τοῦ Σταυροῦ· «Σῶσον, Κύριε, τόν λαόν σου...», τρίς. Καθίσματα: Τοῦ Σταυροῦ τῆς α΄ καί β΄ Στιχολογίας καί τό μετά τόν Πολυέλεον, ὡς ἐν τῷ Μηναίῳ, ἅπαντα ἐκ δευτέρου. Ἀναβαθμοί: Τό α΄ Ἀντίφωνον τοῦ δ΄ ἤχου· «Ἐκ νεότητός μου...». Προκείμενον: «Εἴδοσαν πάντα τά πέρατα τῆς γῆς τό σωτήριον τοῦ Θεοῦ ἡμῶν». Στίχος: «῎ᾼσατε τῷ Κυρίῳ ᾆσμα καινόν». Εὐαγγέλιον Ὄρθρου: Τοῦ Σταυροῦ· «Πάτερ, δόξασόν σου τό ὄνομα...» (Ἰω. ιβ΄ 28-36). «Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι...». Ὁ Ν΄ Ψαλμός: (Χῦμα). Δόξα· «Σύ μου σκέπη κραταιά...». Καί νῦν, τό αὐτό καί τό Ἰδιόμελον· «Σταυρέ τοῦ Χριστοῦ...». Κανών: Τοῦ Σταυροῦ· «Τόν τύπον πάλαι Μωσῆς...», μετά τῶν Εἱρμῶν αὐτοῦ ἄνευ στίχου καί εἰς τά δύο τελευταῖα Δόξα, Καί νῦν, εἰς 6. Ἀπό γ΄ ᾨδῆς· Μεσῴδιον Κάθισμα: Τοῦ Σταυροῦ· «Ἐν Παραδείσῳ με τό πρίν...», ἅ­παξ. Ἀφ’ ς΄ ᾨδῆς· Κοντάκιον – Οἶκος: Τοῦ Σταυροῦ. Συναξάριον: Τῆς ἡμέρας.   Ἀναγινωσκομένου ὑπό τοῦ Α΄ Δομεστίκου τοῦ Κοντακίου χοροστατεῖ  ὁ Πατριάρχης καί λαμβάνουσι Καιρόν κατά τήν τάξιν ὁ  Ἀρχιγραμματεύς, ὁ Ὑπογραμματεύς καί ὁ Κωδικογράφος τῆς  Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου.  Καταβασίαι: «Σταυρόν χαράξας...». Ἡ Τιμιωτέρα: Οὐ στιχολογεῖται, ἀντ’ αὐτῆς τά τροπάρια τῆς  διείρμου θ΄ ᾨδῆς τοῦ Κανόνος τοῦ Σταυροῦ, ἄνευ στίχου καί  εἰς τά δύο τελευταῖα Δόξα, Καί νῦν, εἰς 8. Εἱρμός θ΄ ᾨδῆς: «Μυστικός εἶ, Θεοτόκε, παράδεισος...» καί·  «Ὁ διά βρώσεως τοῦ ξύλου...». Ἐξαποστειλάρια: Τοῦ Σταυροῦ· «Σταυρός, ὁ φύλαξ πάσης  τῆς οἰκουμένης...», δίς καί· «Σταυρός ὑψοῦται σήμερον...», ἅπαξ. Εἰς τό α΄  Ἐξαποστειλάριον προπορευομένου τοῦ Μ. Ἐκκλησιάρχου  ἐξέρχονται ἐκ τῆς Νοτίου Πύλης τοῦ Ἱεροῦ Βήματος οἱ  Σεβ. Ἅγιοι Συνοδικοί Ἀρχιερεῖς καί λαμβάνουσι τάς παρά τῷ  Θρόνῳ θέσεις αὐτῶν. Ὁ Μ. Ἐκκλησιάρχης ποιήσας  σχῆμα τῷ Πατριάρχῃ εἰσέρχεται διά τῆς Βορείου Πύλης  εἰς τό Ἱερόν Βῆμα. Αἶνοι:  Τά 3 Στιχηρά Προσόμοια τοῦ Σταυροῦ· «Ὤ τοῦ παραδόξου θαύματος...  – Ὤ τοῦ παραδόξου θαύματος... – Ὤ τοῦ παραδόξου θαύματος...»  εἰς 4, τό πρῶτον δίς. Δόξα, Καί νῦν: Τό Ἰδιόμελον αὐτῶν· «Σήμερον προέρχεται...». Δοξολογία: Μεγάλη, εἰς ἦχον δ΄· «Ἅγια» καί ἐπακολουθεῖ:  Η ΤΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ  Οἱ χοροί κατέρχονται καί μεταβαίνουσι εἰς τήν Βόρειον Πύλην  τοῦ Ἱεροῦ Βήματος. Εἰς τό· «Δόξα Πατρί...» τοῦ· «Ἅγιος ὁ Θεός...»  τῆς Δοξολογίας, ὁ Ἱερεύς λαμβάνει τό θυμιατόν καί θυμιᾷ ἐννεάκις τόν ἐπί τῆς Ἁγίας Τραπέζης εὑρισκόμενον, ηὐτρεπισμένον διά βασιλικοῦ καί τριῶν κηρῶν δίσκου,Τίμιον Σταυρόν καί θυμιάσας, ποιεῖ τρεῖς μετανοίας, ἀσπάζεται τήν Ἁγίαν Τράπεζαν καί αἴρει τόν δίσκον μετά τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἐπί κεφαλῆς καί ἐξέρχεται ἀπό τῆς Βορείου Πύλης τοῦ Ἱ. Βήματος, τῶν χορῶν ψαλλόντων τό ᾀσματικόν· «Ἅγιος ὁ Θεός...», προπορευομένων τῶν Λαμπαδούχων μετά ἑξαπτερύγων (πλήν τοῦ Σταυροῦ) καί τῶν Ἱεροψαλτῶν.  Ἡ πομπή, ὅταν φθάσῃ εἰς τό μέσον τοῦ Σολέα, περιφέρεται τρίς πέριξ τοῦ τρισκελίου. Ἀκολούθως ὁ Ἱερεύς βλέπων πρός ἀνατολάς, ὑψώνει τόν δίσκον καί ἐκφωνεῖ τό· «Σοφία· Ὀρθοί» καί ἐν συνεχείᾳ τίθησι τόν δίσκον ἐπί τοῦ τρισ­κελίου καί λαβών τό θυμιατόν καί θυμιῶν κυκλοτερῶς τοῦ τρισκελίου τόν Τίμιον Σταυρόν ψάλλει τό· «Σῶσον, Κύριε, τόν λαόν σου...», ὅπερ ἐπαναλαμβάνουσιν οἱ δύο Χοροί.  Λαβών ἐν συνεχείᾳ ἀπό τόν δίσκον τόν Τίμιον Σταυρόν μετά κλάδων βασιλικοῦ, κρατεῖ αὐτόν ὑψηλά καί ἐκφωνεῖ· «Ἐλέησον ἡμᾶς, ὁ Θεός, κατά τό μέγα ἔλεός σου...». Οἱ Χοροί ψάλλουσι μ΄ φοράς τό «Κύριε, ἐλέησον». Ὁ Διάκονος ἤ ἄλλος τις, ραντίζει μέ κανίον τόν ὑπό τοῦ Ἱερέως κρατούμενον Τίμιον Σταυρόν καί βασιλικόν καί κλίνει μέχρι τοῦ ἐδάφους καί κατ’ ὀλίγον ἀνίσταται. Ἐλθών πρός τά δεξιά τοῦ τρισκελίου, βλέπων πρός βορρᾶν ἐκφωνεῖ· «Ἔτι δεόμεθα ὑπέρ τῶν εὐσεβῶν καί Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν» καί ποιεῖ τήν β΄  Ὕψωσιν. Ἐλθών εἰς τήν ἀνατολικήν πλευράν καί βλέπων πρός δυσμάς ἐκφωνεῖ· «Ἔτι δεόμεθα ὑπέρ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου ἡμῶν...» καί ποιεῖ τήν γ΄  Ὕψωσιν. Ἐλθών πρός βορρᾶν (ἀριστερά) ἐκφωνεῖ· «Ἔτι δεόμεθα ὑπέρ ἐλέους, ζωῆς, εἰρήνης, ὑγείας... τῶν ἐνοριτῶν, ἐπιτρόπων, συνδρομητῶν τοῦ ἱεροῦ Ναοῦ τούτου» καί ποιεῖ τήν δ΄  Ὕψωσιν. Ἐλθών δέ πάλιν πρό τοῦ τρισκελίου καί βλέπων πρός ἀνατολάς ἐκφωνεῖ· «Ἔτι δεόμεθα ὑπέρ πάσης ψυχῆς Χριστιανῶν Ὀρθοδόξων, ὑγείας τε καί σωτηρίας καί ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν» καί ποιεῖ τήν ε΄  Ὕψωσιν. Μετά τό· «Κύριε, ἐλέησον» τίθησι τόν Τίμιον Σταυρόν καί τόν βασιλικόν ἐπί τοῦ δίσκου. Εἶτα ὁ Ἱερεύς ἤ ὁ Ἀρχιερεύς, (ὅστις ἄν ᾖ χοροστατῶν κατέρχεται τοῦ θρόνου), λαμβάνει ἐκ τοῦ δίσκου τόν Τίμιον Σταυρόν μετά κλάδων βασιλικοῦ, ὑψώνει τοῦτον καί ψάλλει τό Κοντάκιον· «Ὁ ὑψωθείς ἐν τῷ Σταυρῷ...». Εἶτα ἀποθέτει αὐτόν ἐπί τοῦ δίσκου, ποιεῖ τρεῖς μετανοίας μετά Σταυροῦ, ἀσπάζεται τόν Τίμιον Σταυρόν καί ψάλλει τό· «Τόν Σταυρόν σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα...», ὅπερ ἐπαναλαμβάνουσι καί οἱ δύο χοροί καί γίνεται ὑπό τοῦ λαοῦ ἡ προσκύνησις τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, τῶν Χορῶν ψαλλόντων τά Ἰδιόμελα· «Δεῦτε, πιστοί...», κτλ. Ὁ Ἀριστερός χορός ψάλλει τό Ἀπολυτίκιον· «Σῶσον, Κύριε, τόν λαόν σου...».  Η ΤΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΕΝ Τῌ ΑΓΙᾼ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΕΓΑΛῌ ΕΚΚΛΗΣΙᾼ  Οἱ χοροί κατέρχονται καί μεταβαίνουσι εἰς τήν Βόρειον Πύλην τοῦ ῾Ιεροῦ Βήματος. Εἰς τό· «Δόξα Πατρί» τοῦ· «῞Αγιος ὁ Θεός...» τῆς Δοξολογίας, ὁ ᾿Αρχιγραμματεύς, ὅστις μετά τοῦ ῾Υπογραμματέως τῆς ῾Αγίας καί ῾Ιερᾶς Συνόδου εἶναι οἱ λειτουργοί τῆς ἡμέρας, λαμβάνει τό θυμιατόν καί θυμιᾷ ἐννεάκις τόν ἐπί τῆς ῾Αγίας Τραπέζης εὑρισκόμενον, ηὐτρεπισμένον διά βασιλικοῦ καί τριῶν κηρῶν δίσκου Τίμιον Σταυρόν καί θυμιάσας δίδει τό θυμιατόν εἰς τόν ῾Υπογραμματέα, ποιεῖ τρεῖς μετανοίας, ἀσπάζεται τήν ῾Αγίαν Τράπεζαν καί αἴρει τόν δίσκον μετά τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἐπί κεφαλῆς καί ἐξέρχεται ἀπό τῆς Βορείου Πύλης τοῦ ῾Ι. Βήματος, τῶν χορῶν ψαλλόντων τό ᾀσματικόν· «῞Αγιος ὁ Θεός...», προπορευομένων τῶν Λαμπαδούχων μετά ἑξαπτερύγων (πλήν τοῦ Σταυροῦ), τοῦ Πριμηκηρίου φέροντος τό Διβάμβουλον, τῶν ῾Ιεροψαλτῶν καί τῶν Διακόνων θυμιώντων καί κρατούντων λαμπάδας.  ᾿Εν τῷ Σολέᾳ ὁ Πατριάρχης κατέρχεται ἐκ τοῦ θρόνου· ἡ πομπή διέρχεται πρό αὐτοῦ καί, περιφέρεται τρίς πέριξ τοῦ τρισκελίου. ᾿Ακολούθως ὁ ᾿Αρχιγραμματεύς βλέπων πρός ἀνατολάς, ὑψώνει τόν δίσκον καί ἐκφωνεῖ τό· «Σοφία· ᾿Ορθοί» καί ἐν συνεχείᾳ τίθησι τόν δίσκον ἐπί τοῦ τρισ­κελίου καί λαβών ἐκ τοῦ ῾Υπογραμματέως τό θυμιατόν καί θυμιῶν κυκλοτερῶς τοῦ τρισκελίου τόν Τίμιον Σταυρόν ψάλλει τό·«Σῶσον, Κύριε, τόν λαόν σου...», ὅπερ ἐπαναλαμβάνουσιν οἱ δύο Χοροί.  Λαβών ἐν συνεχείᾳ ἀπό τόν δίσκον τόν Τίμιον Σταυρόν μετά κλάδων βασιλικοῦ, κρατεῖ αὐτόν ὑψηλά καί ἐκφωνεῖ· «᾿Ελέησον ἡμᾶς, ὁ Θεός, κατά τό μέγα ἔλεός σου...». Οἱ Χοροί ψάλλουσι μ΄ φοράς τό· «Κύριε, ἐλέησον». ῾Ο ῾Υπογραμματεύς λαβών ἀπό τοῦ Μ. ᾿Εκκλησιάρχου μικρόν δίσκον καί κανίον ραν­τίζει τόν ὑπό τοῦ ᾿Αρχιγραμματέως κρατούμενον Τίμιον Σταυρόν καί βασιλικόν καί κλίνουσιν ὁμοῦ μέχρι τοῦ ἐδάφους καί κατ’ ὀλίγον ἀνίστανται.  ᾿Ελθών πρός τά δεξιά τοῦ τρισκελίου ἐκφωνεῖ· «῎Ετι δεόμεθα ὑπέρ τῶν εὐσεβῶν καί Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν» καί ποιεῖ τήν β΄  ῞Υψωσιν.  ᾿Ελθών εἰς τήν ἀνατολικήν πλευράν καί βλέπων πρός δυσμάς ἐκφωνεῖ· «῎Ετι δεόμεθα ὑπέρ τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου ἡμῶν...» καί ποιεῖ σχῆμα τῷ Πατριάρχῃ.  ᾿Ελθών πρός βορρᾶν (ἀριστερά) ἐκφωνεῖ· «῎Ετι δεόμεθα ὑπέρ τῶν ῾Αγίων ᾿Αρχιερέων, τῶν τε ἐνδημούντων καί τῶν ἐν ταῖς ἐπαρχίαις αὐτῶν».  Καί αὖθις ἔρχεται ἔμπροσθεν τοῦ τρισκελίου καί ἐκφωνεῖ· «῎Ετι δεόμεθα ὑπέρ τῶν διακονούντων καί διακονησάντων ἐν τῇ ῾Αγίᾳ τοῦ Χριστοῦ Μεγάλῃ ᾿Εκκλησίᾳ, καί ὑπέρ πάσης ψυχῆς Χριστιανῶν Ὀρθοδόξων, ὑγείας τε καί σωτηρίας καί ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν».  Μετά τό· «Κύριε, ἐλέησον» τίθησι τόν Τίμιον Σταυρόν καί τόν βασιλικόν ἐπί τοῦ δίσκου καί ἵσταται εἰς τό ἀριστερόν μέρος τοῦ τρισκελίου.  Εἶτα προσέρχεται ἔμπροσθεν τοῦ τρισκελίου ὁ Πατριάρχης, λαμβάνει ἐκ τοῦ δίσκου τόν Τίμιον Σταυρόν μετά κλάδων βασιλικοῦ, ὑψώνει τοῦτον καί ψάλλει τό Κοντάκιον· «῾Ο ὑψωθείς ἐν τῷ Σταυρῷ...».  Περατωθέντος τοῦ Κοντακίου ἀποτίθησι τόν Τίμιον Σταυρόν ἐπί τοῦ δίσκου, ποιεῖ τρεῖς μετανοίας μετά Σταυροῦ, ἀσπάζεται τόν Τίμιον Σταυρόν καί ψάλλει τό· «Τόν Σταυρόν σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα...», ὅπερ ἐπαναλαμβάνουσιν καί οἱ δύο χοροί. ῾Ο Πατριάρχης εὐλογεῖ ἐν συνεχείᾳ διά τοῦ Τιμίου Σταυροῦ τόν λαόν, τῶν Χορῶν ψαλλόντων τό· «Εἰς πολλά ἔτη, Δέσποτα». Μετά τήν εὐλογίαν ἀποτίθησι τόν Τίμιον Σταυρόν ἐπί τοῦ δίσκου καί ἐπανέρχεται εἰς τήν τελευταίαν βαθμίδα τοῦ Θρόνου.  ῾Ο ᾿Αριστερός Χορός ψάλλει τό ᾿Ιδιόμελον· «Δεῦτε, πιστοί...», ὁπότε οἱ συγχοροστατοῦντες, ῞Αγιοι Συνοδικοί ᾿Αρχιερεῖς κατέρχονται ἐκ τῶν στασιδίων αὐτῶν κατά τήν τάξιν, ἔρχονται ἐνώπιον τοῦ Πατριάρχου, ποιοῦσιν εὐλαβῶς ὑπόκλισιν καί ἵστανται ἔμπροσθεν τοῦ τρισκελίου. Ποιοῦσι τρεῖς μετανοίας μετά Σταυροῦ, ἀσπάζονται τόν Τίμιον Σταυρόν, ποιοῦσι καί αὖθις τρεῖς μετανοίας μετά Σταυροῦ καί λαμβάνουσιν ἐκ τῆς χειρός τοῦ Πατριάρχου τήν δέσμην τοῦ βασιλικοῦ.  Περατωθέντος τοῦ προσκυνήματος τῶν ῾Αγίων ᾿Αρχιερέων ὁ Μ. ᾿Εκ­κλησιάρχης λαμβάνει τόν Τίμιον Σταυρόν ἐκ τοῦ δίσκου καί φέρει τοῦτον εἰς τόν Πατριάρχην, ὅστις διανέμει δέσμην βασιλικοῦ εἰς τούς λοιπούς κληρικούς τῆς Π. Αὐλῆς, τούς ᾿Οφφικιάλους καί τούς ῾Ιεροψάλτας, οἵτινες ἀσπάζονται τόν Τίμιον Σταυρόν καί τήν δεξιάν τοῦ Πατριάρχου.  Μετά τήν προσκύνησιν τοῦ Τιμίου Σταυροῦ λαμβάνει τοῦτον ὁ Μ. ᾿Εκ­κλησιάρχης καί εἰσερχόμενος εἰς τό ῾Ιερόν Βῆμα ἐναποθέτει αὐτόν ἐπί τῆς ῾Αγίας Τραπέζης. ῾Ο ᾿Αριστερός Χορός ψάλλει τό ᾿Απολυτίκιον· «Σῶσον, Κύριε, τόν λαόν σου...». ΕΙΣ ΤΗΝ Θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΝ Ἀντίφωνα: Τῆς Ἑορτῆς. Ἀντίφωνον α΄.  Ἦχος β΄. «Ὁ Θεός μου, πρόσχες μοι, ἵνα τί ἐγκατέλιπές με; Μακράν ἀπό τῆς σωτηρίας μου οἱ λόγοι τῶν παραπτωμάτων μου. Ὁ Θεός μου, κεκράξομαι ἡμέρας, καί οὐκ εἰσακούσῃ. Σύ δέ ἐν ἁγίῳ κατοικεῖς, ὁ ἔπαινος τοῦ Ἰσραήλ.                  Δόξα... Καί νῦν...».  Ἀντίφωνον β΄. Ἦχος ὁ αὐτός. «Ἵνα τί, ὁ Θεός, ἀπώσω εἰς τέλος;   Μνήσθητι τῆς συναγωγῆς σου, ἧς ἐκτήσω ἀπ’ ἀρχῆς. Ὄρος Σιών τοῦτο, ὅ κατεσκήνωσας ἐν αὐτῷ. Ὁ δέ Θεός Βασιλεύς ἡμῶν πρό αἰώνων εἰργάσατο  σωτηρίαν ἐν μέσῳ τῆς γῆς.                          Δόξα… Καί νῦν… Ὁ Μονογενής Υἱός…». Ἀντίφωνον γ΄. Ἦχος α΄. «Ὁ Κύριος ἐβασίλευσεν, ὀργιζέσθωσαν λαοί.  Κύριος ἐν Σιών μέγας καί ὑψηλός ἐστι. Ἐξομολογησάσθωσαν τῷ ὀνόματί σου τῷ μεγάλῳ». Εἴσοδος. Εἰσοδικόν, Ἦχος β΄: «Ὑψοῦτε Κύριον τόν Θεόν ἡμῶν καί  προσκυνεῖτε τῷ ὑποποδίῳ τῶν ποδῶν αὐτοῦ, ὅτι ἅγιός ἐστι. Σῶσον ἡμᾶς, Υἱέ Θεοῦ,  ὁ σαρκί σταυρωθείς, ψάλλοντάς σοι, Ἀλληλούϊα». Μετά τήν Εἴσοδον. Ἀπολυτίκιον: Τοῦ Σταυροῦ· «Σῶσον, Κύριε, τόν λαόν σου...». Κοντάκιον: Ὁμοίως· «Ὁ ὑψωθείς ἐν τῷ Σταυρῷ...». Ἀντί τοῦ Τρισαγίου: «Τόν Σταυρόν σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα  καί τήν ἁγίαν σου ἀνάστασιν δοξάζομεν». Ἀπόστολος: Τοῦ Σταυροῦ· «Ὁ λόγος ὁ τοῦ Σταυροῦ...» (Α΄ Κορ. α΄ 18-24). Εὐαγγέλιον: Ὁμοίως· «Συμβούλιον ἐποίησαν οἱ Ἀρχιερεῖς...» μέχρι τοῦ·  «...κλίνας τήν κεφαλήν παρέδωκεν τό πνεῦμα» (Ἰω. ιθ΄ 6-11, 13-20, 25-28, 30). Εἰς τό Ἐξαιρέτως: «Μυστικός εἶ, Θεοτόκε, παράδεισος...». Κοινωνικόν: «Ἐσημειώθη ἐφ’ἡμᾶς τό φῶς τοῦ προσώπου σου,  Κύριε. Ἀλληλούϊα». «Σῶσον, Κύριε, τόν λαόν σου...», κτλ. Ἀπόλυσις: Ἡ τοῦ Ἑσπερινοῦ. Ἐν τῇ τραπέζῃ κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου.

Είδωλο και Εικόνα

Μελέτη και εργασία πάνω στη σκέψη και το έργο του αγίου και Πατέρα της Εκκλησίας, Δαμασκηνού, αναφορικά με τις εικόνες.

(Απόσπασμα)

«Είναι όλες οι απεικονίσεις εικόνες ή υπάρχουν ορισμένες που μπορεί να εκληφθούν ως εικόνες, ενώ δεν είναι; Το ερώτημα αυτό είναι κρίσιμο για τη διευκρίνηση της φύσης της εικόνας. Εισάγεται εδώ μια σημαντική διάκριση στις παραστάσεις της τέχνης-η διάκριση ανάμεσα στην "εικόνα" και στην ψευδώνυμη εικόνα, το "είδωλον". Οι δυο αυτές έννοιες ήταν ταυτόσημες στην αρχαία ελληνική σκέψη, αν και η δεύτερη χρησιμοποιήθηκε μερικές φορές σε αντίθεση προς την αλήθεια. Στην πρώιμη χριστιανική σκέψη, και μέσω αυτής στην πατερική και βυζαντινή φιλοσοφική παράδοση, το σημασιολογικό περιεχόμενο της έννοιας του "ειδώλου" αξιολογήθηκε αρνητικά. Στον χώρο της τέχνης, οι θρησκευτικές απεικονίσεις των εθνικών ονομάστηκαν "είδωλα". Έτσι, αν η "εικόνα" ως τύπος θεωρήθηκε "σκιά της αλήθειας", εκτιμήθηκε ως αληθής σεσχέση προς το "είδωλο", που ταυτίσθηκε με το ψεύδος. Η οξεία αντιδιαστολή των δυο εννοιών υπάρχει και στον Δαμασκηνό. Απέναντι στις "εικόνες" της θεότητας, τις "χριστιανικές εικόνες", τοποθετούνται "τα είδωλα των εθνών", τα "ελληνικά είδωλα" και "αγάλματα".

Ένα πρώτο κριτήριο για τη διάκριση είναι η ύπαρξη του προτύπου. Ως τώρα θέσαμε σιωπηλά σε παρένθεση το ερώτημα για την αλήθεια του προτύπου. Το κάθε πρότυπο υπάρχει στον νού, του δημιουργού ή του θεατή. Η ιδεατή του υπόσταση είναιαναμφισβήτητη · ειδάλλως δεν θα ήταν δυνατή η προσομοίωση της εικόνας. Το πρόβλημα αφορά στην ύπαρξη κάποιου "πράγματος" εκτός συνειδήσεως-και ιδιαίτερα του υπερβατικού. Για τον Δαμασκηνό, βεβαίως, το πρόβλημα δεν υφίσταται: η Θεότητα υπάρχει. Ολόκληρη η βιβλική και πατερική παράδοση εφιστά την προσοχή σ'αυτό το σημείο, κατά την πολεμική της εναντίον της αρχαίας θρησκείας. Η απεικόνιση αξιολογείται θετικά ή αρνητικά βάσει της πραγματικότητας του προτύπου της. Και είδωλο είναι η παράσταση κάθε μορφής που επινοείται από τον άνθρωπο, είτε πρόκειται για τους θεούς των Ελλήνων είτε για κενταύρους-"ανύπαρκτων τινών και ανυποστάτων ανάπλασμα". Σημειώνουμε ότι ο Δαμασκηνός θα ονόμαζε το ανύπαρκτο πρότυπο "φάντασμα", πάθος της ψυχής χωρίς περιεχόμενο, που δεν προκλήθηκε από κανένα αντιληπτικό αίσθημα.

Δεν αρκεί όμως η ύπαρξη του προτύπου για τον χαρακτηρισμό της απεικόνισης. Τούτο γίνεται φανερό με την παράσταση της Θεότητας. Και οι Εικονόφιλοι και οι Εικονομάχοι δέχονται ότι η Θεότητα υπάρχει-όμως οι δεύτεροι κατηγορούν τους πρώτους σαν ειδωλολάτρες. Οι Εικονομάχοι ονομάζουν είδωλο την εικόνα ενός Θεού, τον οποίο και οι ίδιοι δέχονται ως αληθινό. 

Το δεύτερο-συνυφασμένο με το πρώτο-κριτήριο προωθεί τη συζήτηση: Έστω ότι το πρότυπο υπάρχει ως όν. Υπάρχει όμως και δίνεται ως πρότυπο; Μια παράσταση λ.χ. της πρώτης υπόστασης της Θεότητας (του Πατέρα) παραβλέπει την ανεικονικότητα του σημασιολογικού περιεχομένου της. Άρα διαστρέφει την ίδια τη φύση του, ακολουθεί ένα επινοημένο πρότυπο και είναι μια ψευδώνυμη εικόνα. Για τους Εικονομάχους το ίδιο ισχύει και με την εικόνα του Χριστού. Πρέπει, λοιπόν, να διευκρινιστεί ότι είδωλο μπορεί να ονομαστεί και η απεικόνιση ενός πραγματικού όντος. 

Στις δυο προηγούμενες περιπτώσεις τα είδωλα έχουν και ένα άλλο χαρακτηριστικό που δεν αναφέραμε. Πρόκειται όμως γιακύριο χαρακτηριστικό, βάσει του οποίου μπορεί ακόμη και μια εικόνα να ονομαστεί είδωλο. Είναι η λειτουργία και η χρήση της εικόνας. Για όσες απεικονίσεις εντάσσονται  στα είδωλα με τα δύο κριτήρια που είδαμε, δεν τίθεται ερώτημα για τη χρήση τους. Δεν μπορεί παρά να είναι λανθασμένη, γιατί ακριβώς δεν μπορεί να υπάρξει ορθή χρήση του ειδώλου. Είναι το είδωλο που, όντας απεικόνιση ανύπαρκτου ή ψευδής απεικόνιση υπαρκτού πράγματος, διεκδικεί το status της εικόνας και υπαγορεύει ανάλογη στάση απέναντι του. Θέλει να έχει ως αναφορά του αυτό που αντιστέκεται στη διαδικασία προσομοιώσεως του (το απόλυτο υπερβατικό) ή απαιτεί λατρεία για ανύπαρκτα ή ανάξια τιμής όντα. Επομένως, η μόνη θετική, για τον Δαμασκηνό, στάση είναι η απόρριψη του ειδώλου. 

Μπορεί η ίδια χρήση, το βλέμμα του θεατή, να υπερβεί τις αντικειμενικές προϋποθέσεις (ύπαρξη και εικονικότητα προτύπου) και να άλλαξει τον χαρακτήρα μιας απεικόνισης; Να αναβιβάσει ένα είδωλο σε εικόνα ή το αντίστροφο; Η πρώτη περίπτωση είναι αδιανόητη στη σκέψη του Δαμασκηνού, ενώ η δεύτερη είναι όχι μόνο θεωρητικά δυνατή αλλά και ιστορικά καταγραμμένη. Και στοιχείο γι'αυτή την ειδωλοποίηση  της εικόνας είναι η χρήση της. Πρόκειται για τη μεταφορά στην εικόνα της στάσης που προσιδιάζει στο είδωλο. Μία είναι η στάση που προσιδιάζει στα είδωλα: η "ελληνική", ή "των ελλήνων <δηλ. εθνικών> άτοπος χρήσις", σε αντίθεση με "την της Εκκλησίας ευσεβώς γινομένην". Τα εξωτερικά χαρακτηριστικά των χρήσεων ίσως είναι κοινά: "έθυον...Έλληνες, αλλά και...Ισραήλ...θύει και η Εκκλησία...τας εικόνας ανετίθουν Έλληνες, αλλά και ο Ισραήλ...<και> ημείς". Ακόμα και η αναλογία των σχετικών πράξεων δεν είναι αποφασιστική. Στον Δαμασκηνό, και σε κάθε στοχαστή που αντιπαρατίθεται σε ένα σύστημα σκέψης και πρακτικής ολοκληρωμένο όπως και το δικό του, αυτό που βαρύνει δεν είναι η (συχνά ταυτόσημη) δομή, αλλά το περιεχόμενο. "Έθυον <και> ανετίθουν εικόνας" και οι δύο: οι μέν "δαίμοσιν", οι δε "Θεώ". Πάντως και οι δύο συμφωνούν ότι μία απεικόνιση (για τον Δαμασκηνό μόνο στην περίπτωση που είναι είδωλο) μπορεί να είναι "κατοικητήριο δαιμόνων".

Στο είδωλο σημασιοδοτείται κατ'αρχήν εσφλμένα το πρότυπο ως θεότητα. Θεωρείται το ίδιο θεός και δέχεται την ανάλογη προσκύνηση. Στην εικόνα η πιθανή ολίσθηση πρός το είδωλο αφορά στο είδος της προσκύνησης. Ο Δαμασκηνός επιμένει στη λατρεία, στρέφοντας την προσοχή του στις πρακτικές συνέπειες της κατασκευής και της λειτουργίας των ειδώλων. Η ειδωλοποίηση της εικόνας είναι αποτέλεσμα δύο πιθανόν παρερμηνειών του θεατή, τις οποίες συνάγουμε από τη μέχρι τώρα ανάλυση. Πρώτη εσφαλμένη ερμηνεία είναι η ταύτιση της αναφοράς (δηλ. του προτύπου) με το ομοίωμα. Δεν έχουμε συμβατική (στο πλαίσιο της τέχνης) υπό-κατάσταση του αναφερομένου, αλλά λειτουργική αντί-κατάσταση του από το ομοίωμα. Στην περίπτωση μάλιστα του ειδώλου του υπερβατικού, το τελευταίο περιορίζεται στην εξωτερική μορφή του. Εδώ υποβαθμίζεται η αναφορικότητα ως βασικό στοιχείο της σχέσης εικόνας-προτύπου και συρρικνώνεται προς όφελος της (εξωτερικής) ομοιότητας τους. Ο υπερτονισμός της, συνδυαζόμενος με το κοινό όνομα εικόνας και προτύπου, ενισχύει τον κίνδυνο μιας τέτοιας παρερμηνείας. Η εικόνα χάνει την αναφορά της σε κάτι έξω από αυτήν και δίνει η ίδια νόημα στον εαυτό της. Καταστρέφει την ετερότητα του υπερβατικού και εκμηδενίζει την απόσταση της από αυτό, θέλοντας να το περικλείσει. 

Στο πλαίσιο της σκέψης του Δαμασκηνού μπορεί να σημειωθεί και η δυνατότητα για μια δεύτερη παρερμηνεία, στην προέκταση της πρώτης. Αν στην πρώτη η απορρόφηση του προτύπου οδηγεί στη λατρεία της εικόνας (είδωλο πλέον), η συμπεριφορά απέναντι της προϋποθέτει ακόμη κάτι επιπλέον που ενυπάρχει στο είδωλο: μιά δύναμη, ένα δαιμόνιο. Αντιθέτως τώρα, η υποβάθμιση ή και η άγνοια της αναφοράς κατευθύνει πρός μιά διαφορετική αυτονόμηση της εικόνας. Αξιώνει την έλλειψη συμπεριφοράς απέναντι στην εικόνα, μια ουδέτερη (εγκλωβισμένη στα αντιληπτικά αισθήματα) στάση. Απορρίπτει μια θέαση με γνωστικό ενδιαφέρον, που θα δίνει προτεραιότητα στη λειτουργία της εικόνας, άρα στην υπερβατικότητα της. 

Αυτό που προκρίνεται είναι η θεώρηση της εικόνας υπό στενά εννούμενη οντολογική προοπτική, ως φυσικού αντικειμένου, ως σώματος ή επιφάνειας. Η απώλεια του σκοπού έχει πρωτεύουσα σημασία. Το αντικείμενο ερμηνεύεται ως η ίδια η αναφορά του. Έτσι η εικόνα κατανοείται ως αυτοαναφερόμενη οντότητα, πράγμα αδιανόητο για τον Δαμασκηνό. Μια τέτοια στάση μπορεί να οδηγήσει στην εμμονή σ'αυτό που απομένει: στην ύλη της εικόνας και τη διευθέτηση της, στα χρώματα και στα σχήματα-στην ωραιότητα. Συνεπώς, η αισθητική (υπό τη σύγχρονη έννοια) στάση πρός την εικόνα είναι μια ερμηνεία που την καθιστά είδωλο. Πρέπει να τονίσουμε, ωστόσο, ότι ο αντικειμενικός πυρήνας μιας εικόνας μένει άθικτος. Άν εκπέσει σε είδωλο, τότε δεν συνεπάγεται ουσιαστική και οριστική απώλεια του status της εικόνας, αλλά μόνο αλλάγη του τρόπου θέασης της. Η αλλαγή έγινε κατά το ποσοστό που παρεμβαίνει η υποκειμενικότητα του ερμηνευτή. Η πλάνη του ερμηνευτή δεν πιστοποιεί το ψεύδος της εικόνας. Η ειδωλοποίηση δεν επιδρά στις σχέσεις δημιουργού-εικόνας-ιδέας-προτύπου, αλλά αντανακλά τη σχέση θεατή-εικόνας-ιδέας-προτύπου. Η εικόνα γίνεται είδωλο μόνο για τους θεατές, οι οποίοι την ερμηνεύουν με τους δυο τρόπους που μόλις είδαμε. Τούτο δείχνει τη σημασία της μεσολάβησης του ερμηνευτή αλλά και τα όρια της. Η αναφορά στη στάση απέναντι στο είδωλο, ως ουσιαστικού λόγου διαφοράς του με την εικόνα, μας φέρνει στο γενικότερο πρόβλημα της στάσης του θεατή προς την εικόνα και την επικοινωνία τους».

«Βυζαντινή φιλοσοφία της εικόνας»

Γ. Ζωγραφίδης, εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

πηγή