Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΩΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΤΟN ΘΕΟ Ή ΕΝΑΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΝΑΓΚΑΣΜΟΣ;

Η νηστεία καλό είναι να συνοδεύεται με τη μετάνοια, την προσευχή, την εξομολόγηση και την Θεία Κοινωνία.

Στο άρθρο που ακολουθεί, σκοπός μας είναι να αναδείξουμε το μεγαλείο της νηστείας και τη σημασία της, και να δούμε μαζί μέσα από το λόγο του Θεού, πώς η νηστεία είναι μια εμπειρία αληθινής Χριστιανικής ζωής και όχι ένα έκτρωμα τυπικότητας Χριστιανικής ζωής .

ΤΙΝΟΣ ΙΔΕΑ ΗΤΑΝ Η ΝΗΣΤΕΙΑ;

Η νηστεία, δεν είναι μια ανθρώπινη ιδέα αλλά μια εντολή που δόθηκε από τον ίδιο το Θεό.

Ήδη τα πρώτα «σπέρματά» της διακρίνονται στην παραγγελία του Θεού προς τους πρωτόπλαστους :

«Απ’ όλα τα δέντρα του κήπου μπορείς να τρως.

Από το δέντρο όμως της γνώσης του καλού και του κακού να μη φας.»

Διαβάζουμε στο: Γένεσις, Κεφ. 2, Στίχοι 16 – 17..

Ο Ιησούς Χριστός με την διδασκαλία του αλλά και τις πράξεις του μας φανέρωσε πως η νηστεία είναι όπλο κατά των διαφόρων πειρασμών και του Διαβόλου.

Μας άφησε συμβουλές για το πως πρέπει να είναι μια σωστή νηστεία:

«Και όταν νηστεύετε, μη γίνεστε σαν τους υποκριτές, σκυθρωποί· επειδή, αφήνουν άπλυτα τα πρόσωπά τους, για να φανούν στους ανθρώπους ότι νηστεύουν.»

Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, Κεφ. 6, στίχος16..

Τα παραπάνω λόγια του Κυρίου φανερώνουν ότι η νηστεία είναι μια ελεύθερη αυτοπροσφορά του ανθρώπου στην αγάπη του Θεού.

Νοιώθοντας ο άνθρωπος την αγάπη του Θεού, εκούσια, δηλαδή με την θέλησή του, αποφασίζει να νηστέψει για να ανταποδώσει αυτή την αγάπη του με ένα είδος θυσίας που είναι η νηστεία.

Μόνο αν δει ο άνθρωπος την νηστεία με το παραπάνω πρίσμα, θα έχει βάλει την νηστεία στην σωστή της βάση.

Αλλιώς θα την μετατρέψει σε μια τυπικότητα δήθεν ηθικής Χριστιανικής ζωής πιστεύοντας πως θα τον οδηγήσει στον Παράδεισο.

Μ’ αυτή του όμως την στάση ο άνθρωπος μετατρέπει την νηστεία από μέσο σωτηρίας σε σκοπό σωτηρίας.

Ακούγονται κατά κόρον από πολλούς ειδικούς ή μη, εντός Εκκλησίας ή εκτός αυτής, παραθέτοντας μάλιστα και χωρία (κομμάτια) της Γραφής πως η νηστεία δεν έπρεπε να υπάρχει στους κόλπους της Ορθοδοξίας.

Αν ίσχυε όμως αυτό ούτε θα έκανε λόγο ο Χριστός γι' αυτήν ούτε και ο ίδιος θα νήστευε, πολύ περισσότερο δε ούτε οδηγίες θα μας έδινε.

Άξιο προσοχής επίσης είναι πως η παραγγελία από το Θεό για νηστεία δεν ανευρίσκεται μόνο στην Καινή Διαθήκη αλλά και στην Παλαιά.

Λέει ο Θεός μέσα από το στόμα του προφήτη Ησαΐα :

"Η νηστεία που εγώ διάλεξα, δεν είναι τούτη;

Το να λύνεις τούς δεσμούς της κακίας, το να διαλύεις βαριά φορτία, και το να αφήνεις ελεύθερους τους καταδυναστευμένους, και το να συντρίβεις κάθε ζυγό;

Δεν είναι το να μοιράζεις το ψωμί σου σ' αυτόν που πεινάει, και να βάζεις μέσα στο σπίτι σου τους άστεγους φτωχούς; Όταν βλέπεις τον γυμνό, να τον ντύνεις, και να μη κρύβεις τον εαυτό σου από τη σάρκα σου"
Ησαΐας Κεφ.58, Στίχοι 6 - 7..

Όπως βλέπουμε ο λόγος του Θεού είναι σαφής.

-Η νηστεία που εγώ διάλεξα μας λέει ο Κύριος.

-Η πρώτη εντολή του Θεού προς τον άνθρωπο ήταν η εντολή της νηστείας.

-Η παράβαση της εντολής εκείνης έφερε στον άνθρωπο τον θάνατο.

ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΝΗΣΤΕΥΟΥΜΕ ΤΕΤΑΡΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ;

Η Εκκλησία από πολύ νωρίς όρισε δύο ημέρες της εβδομάδας την Τετάρτη και την Παρασκευή, στις οποίες καλείται ο κάθε πιστός εκούσια να επιδοθεί στην άσκηση της νηστείας.

Πλήθος χωρίων αγιογραφικών πείθουν για την ορθότητα της απόφασης αυτής:

«Αγιάστε νηστεία, κηρύξτε επίσημη σύναξη, συγκεντρώστε τούς πρεσβύτερους, όλους τούς κατοίκους τού τόπου, στον οίκο τού Κυρίου τού Θεού σας· και βοήστε προς τον Κύριο».

Προφήτης Ιωήλ, Κεφ. 1, Στίχος14..

Εδώ διαπιστώνουμε πως καλούνται οι Ισραηλίτες από τον Θεό να ορίσουν για τον Κύριο ημέρα νηστείας, και αφήνεται στους πρεσβύτερους να αποφασίσουν αυτοί, το πότε και ποια μέρα ή μέρες θα συμβεί αυτό.

Κατ’ όμοιο τρόπο και οι δικοί μας θεοφόροι Άγιοι πατέρες της εκκλησίας μας, ήταν αυτοί που αποφάσισαν τις αντίστοιχες ημέρες νηστείας για τους Χριστιανούς.

Κατά Λουκά Ευαγγέλιο, Κεφ. 5, Στίχοι 33-35..

βλέπουμε να διαμείβεται ο εξής διάλογος μεταξύ Χριστού και Φαρισαίων:

«Και εκείνοι είπαν σ' αυτόν:

Γιατί οι μαθητές τού Ιωάννη νηστεύουν συχνά, και κάνουν δεήσεις, το ίδιο και εκείνοι των Φαρισαίων, ενώ οι δικοί σου τρώνε και πίνουν;

Και εκείνος είπε σ' αυτούς:

Μήπως μπορείτε να κάνετε τους γιους τού νυμφώνα να νηστεύουν, ενόσω είναι μαζί τους ο νυμφίος;

Θα ’ρθουν, όμως, ημέρες, όταν αρπαχτεί απ' αυτούς ο νυμφίος· τότε, θα νηστέψουν, κατά τις ημέρες εκείνες».

Παρατηρούμε λοιπόν στον διάλογο αυτό πως ο Χριστός δεν ακυρώνει τη νηστεία γιατί πράγματι, αν η νηστεία ήταν αχρείαστη ο Χριστός είχε όλη την ευχέρεια στο σημείο αυτό να εξηγήσει στους γραμματείς και Φαρισαίους πως δεν υπάρχει λόγος να νηστεύει κανείς αν πράγματι δεν ήθελε ο Θεός τη νηστεία.

Κι όμως τους διαβεβαιώνει πως θα ’ρθουν μέρες που θα νηστέψουν.

Ομοίως από το βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων μαθαίνουμε, πως όχι μόνο ο Χριστός αλλά και οι μαθητές του κάθε άλλο παρά εναντίον της νηστείας ήταν:

«Και ενώ χειροτόνησαν σ' αυτούς πρεσβύτερους σε κάθε εκκλησία, αφού προσευχήθηκαν με νηστείες, τους αφιέρωσαν στον Κύριο, στον οποίο είχαν πιστέψει.»

Πράξεις των Αποστόλων Κεφ. 14, Στίχος 23..

Η νηστεία εκτός από άσκηση είναι και μια ευκαιρία επανεκτίμηση της ζωής και της φύσης.

Επειδή τον καιρό της νηστείας όλα μας μυρίζουν τόσο νόστιμα όσο ποτέ.

Ακόμη και φαγητά που ποτέ δεν θα δοκιμάζαμε υπό άλλες συνθήκες.

Έτσι ο άνθρωπος επανεκτιμά τα αγαθά και ευγνωμονεί το Θεό για τις δωρεές του που άφθονα παρέχει στο πλάσμα του.

Ο ΘΕΟΣ ΔΕΝ ΔΕΧΕΤΑΙ ΤΙΣ ΑΤΕΛΕΙΣ ΝΗΣΤΕΙΕΣ

Καιρός είναι τώρα να δούμε και την άλλη όψη του νομίσματος ώστε να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα στο θέμα της νηστείας.

-Τι σημαίνει νηστεία;

-Σταματάμε να τρώμε και αυτό ήταν όλο;

-Είμαστε εντάξει πλέον απέναντι στο Θεό;

Έχουμε συναντήσει ανθρώπους – και με πολύ λύπη το λέμε αυτό – να καυχώνται πως νηστεύουν και ταυτόχρονα βρίζουν, ψεύδονται, αδικούν τους συνανθρώπους τους κ.λ.π.

Ας αφήσουμε όμως την κατάκριση κατά μέρους – μήπως άλλωστε ο συγγράφων είναι αναμάρτητος; – και ας δούμε πώς ζητάει ο Θεός να κάνουμε τη νηστεία μας ώστε αυτή να γίνεται αποδεκτή:

"Η νηστεία που εγώ διάλεξα, δεν είναι τούτη;

Το να λύνεις τούς δεσμούς της κακίας, το να διαλύεις βαριά φορτία, και το να αφήνεις ελεύθερους τους καταδυναστευμένους, και το να συντρίβεις κάθε ζυγό;

Δεν είναι το να μοιράζεις το ψωμί σου σ' αυτόν που πεινάει, και να βάζεις μέσα στο σπίτι σου τους άστεγους φτωχούς;

Όταν βλέπεις τον γυμνό, να τον ντύνεις, και να μη κρύβεις τον εαυτό σου από τη σάρκα σου;"
Παλαιά Διαθήκη Ησαΐας, Κεφ. 58, Στίχοι 6 - 7..

Όπως βλέπουμε η αληθινή νηστεία πρέπει να συνοδεύεται και με καλά έργα.

Γιατί πολύ όμορφα ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος μας θυμίζει πως και οι δαίμονες νηστεύουν αλλά αυτό δεν τους οδηγεί στο Θεό.

-Έχουμε κάτι εναντίον κάποιου;

-Ας λύνουμε τους δεσμούς της κακίας.

Να μοιραζόμαστε το ψωμί μας με εκείνον που πεινάει και φυσικά εδώ μας μιλάει για την ελεημοσύνη που οι άγιοι πατέρες της εκκλησίας μας έχουν γράψει τόσα γι' αυτήν, όπως ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος που την ονομάζει «ως βασίλισσα των αρετών.»

Ο Θεός όμως ζητά από εμάς να νηστεύουμε και κατά άλλο τρόπο.

Λέει ο Χριστός:

«Εσύ όμως όταν νηστεύεις, λούσε το κεφάλι σου, και πλύνε το πρόσωπό σου για να μη φανείς στους ανθρώπους ότι νηστεύεις..»

Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, Κεφ. 6, Στίχος 17..

Ειδικά στις μεγάλες νηστείες που έχει καθιερώσει η αγία μας εκκλησία δεν είναι λίγοι εκείνοι που διαλαλούν τη νηστεία τους.

Με το εδάφιο όμως που παραθέσαμε βλέπουμε πόσο λάθος είναι όταν γίνεται αυτό.

Ας κάνουμε λοιπόν τη νηστεία μας όσο πιο αθόρυβα γίνεται.

«..και ο Πατέρας σου που βλέπει στα κρυφά, θα σου ανταποδώσει στα φανερά»

Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, Κεφ 6, Στίχος 18..

Λέγεται ότι ο γέροντας Παΐσιος συνήθιζε να λέει:

«..να ¨ξεμπαζώσουμε¨ την ψυχή μας από τα πάθη και να αφήνουμε τη χάρη να ενεργεί».

Αν αυτό πρέπει να γίνεται καθημερινά πόσο μάλλον σε καιρό νηστείας.

Όσο για το ερώτημα που εκφράζουν πολλοί από τους πιστούς:

«Βάση ποιάς λογικής επιτρέπεται σε καιρό νηστείας να τρώμε την ελιά αλλά όχι το λάδι;»

Η απάντηση είναι απλή:

«Με την ίδια λογική που θα έδινες στο παιδί σου να φάει σταφύλι αλλά δεν θα του έδινες να πιεί κρασί!»

πηγή

Παρασκευή Α΄ Χαιρετισμῶν

 Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρά ἐκλάμψει.

Ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος, ἀγαπητοί μου, εἶναι ἕνα ποίημα, ἕνα πνευματικό ἀριστούργημα τῆς Βυζαντινῆς περιόδου, ἀφιερωμένο στην Παναγία, στήν Ὑπέρμαχο Στρατηγό. Σήμερα, θά μοῦ ἐπιτρέψετε νά ποῦμε λίγα λόγια στόν πρῶτο στίχο, στόν πρῶτο χαιρετισμό. Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρά ἐκλάμψει.

Ὁ στίχος αὐτός μᾶς μιλάει γιά τήν χαρά. Ὑπάρχουν πολλές χαρές. Χαίρονται οἱ ἄγγελοι, χαίρονται οἱ ἄνθρωποι, χαίρεται καί ὁ διάβολος. Κι᾿ ἐπειδή αὐτό τό τελευταῖο φαίνεται παράξενο, ἄς ἀρχίσουμε ἀπό αὐτό.

Ὁ σατανᾶς, τό πονηρό πνεῦμα πότε χαίρεται; Ὅταν κάνει κακό. Ὅταν σπείρει ζιζάνια ἀνάμεσα στους ἀνθρώπους, μίση, ἔριδες, φιλονικίες κ.ἄ. Ὅταν διαλύει οἰκογένειες, ὅταν σκορπᾶ καταστροφές. Τότε ἡ χαρά του εἶναι μεγάλη, ἀπερίγραπτη. Γι᾿ αὐτό στήν Ἀποκάλυψη ὀνομάζεται Ἀπολλύων, δηλαδή καταστροφέας. Ἄν ἦταν ἐλεύθερος, ἄν ἦταν στό χέρι του, θά ἀφάνιζε ὅλη τήν ἀνθρωπότητα, ὅλη τήν δημιουργία. Μέ μία κλωτσιά θά ἀνέτρεπε τό σύμπαν ὁλόκληρο. Ἀλλά δέν τόν ἀφίνει ὁ Θεός, δέν τό ἐπιτρέπει ἡ φιλανθρωπία καί ἡ ἀγαθότητά Του.

Βλέπουμε στήν Παλαιά Διαθήκη, ὅτι ὁ διάβολος πείραζε τόν πολύαθλο Ἰώβ ὅσο ὁ Θεός τοῦ ἐπέτρεπε. Δέν μποροῦσε παραπάνω. Στήν δέ Καινή Διαθήκη, στή χώρα τῶν Γαδαρηνῶν, δέν μποροῦσαν οἱ δαίμονες νά μποῦν στούς χοίρους, ἄν ὁ Χριστός δέν τούς ἄφηνε.

Κάποτε εἶπε ὁ Χριστός στόν Πέτρο: Ζήτησε ὁ διάβολος νά σᾶς σινιάσει ὡς τόν σίτον. Πῶς βάζουμε τό σιτάρι στό σινί, στό δίσκο καί τό κουνᾶμε, γιά νά τό καθαρίσουμε, ἔτσι ζήτησε ὁ σατανάς νά σᾶς ζαλίσει, νά σᾶς τρελάνει, νά  σᾶς κάνει κακό, νά σᾶς χορέψει στό ταψί πιό ἁπλᾶ. Ἐγώ ὅμως παρακάλεσα τόν ἐπουράνιο Πατέρα μου, νά μή τοῦ τό ἐπιτρέψει. Νά μή τοῦ κάνει τό χατήρι.

Λέει ὁ Μέγας Βασίλειος, ὅτι χαίρεται ὁ διάβολος νά βασανίζει τούς ἀνθρώπους. Θεωρεῖ δέ βάσανο δικό του, ὑποφέρει, ὅταν δέν μπορεῖ νά βασανίσει τούς ἀνθρώπους.

Ὁρισμένες φορές κάποιοι ἄνθρωποι γίνονται θηρία καί σατανικοί. Χαίρονται νά κάνουν κακό. Χαίρονται μέ τόν πόνο τῶν ἄλλων.

Ἄς ἔρθουμε ὅμως στήν ἀνθρώπινη χαρά. Ὑπάρχει στούς ἀνθρώπους χαρά; Πῶς δέν ὑπάρχει. Λέει ὁ Κύριος στό Εὐαγγέλιο: Ἡ γυναίκα, ὅταν γεννήσει, ἔχει χαρά, διότι ἦλθε ἄνθρωπος στόν κόσμο. Χαίρεται ἡ μητέρα, ὅταν κρατάει στήν ἀγκαλιά της το παιδί της. Χαίρεται το παιδί, ὅταν βρίσκεται στην ἀγκαλιά τῆς μάνας του. Χαίρεται ὁ μαθητής, ὅταν παίρνει καλούς βαθμούς ἤ ἀκούει τόν ἔπαινο ἀπό τόν δάσκαλό του. Χαίρεται ὁ φοιτητής, ὅταν παίρνει τό πτυχίο του καί κατόπιν βρίσκει δουλειά.

 Ἀκόμη ὑπάρχει καί ἄλλου εἴδους χαρά. Χαίρεται ὁ ἀλκοολικός, ὅταν κρατάει στό χέρι τό ποτήρι καί πίνει. Χαίρεται ὁ φιλάργυρος, ὅταν μετράει τά χρήματά του ἤ ἀκούει τόν ἦχο τῶν νομισμάτων. Χαίρεται ὁ φιλόδοξος, ὅταν κατορθώσει νά πατήσει ἐπί πτωμάτων καί νά ἀνεβεῖ σέ ὑψηλά ἀξιώματα. Χαίρεται ὁ φιλήδονος, ὅταν ἱκανοποιεῖ τίς παράνομες σαρκικές του ὀρέξεις. Ὅμως αὐτές οἱ χαρές εἶναι στιγμιαῖες, ἀπατηλές. Μετά ἀκολουθεῖ  ἡ μελαγχολία, τό ἆγχος ἡ ἀγωνία καί οἱ τύψεις.

Ποῦ θά βροῦμε τήν ἀληθινή χαρά; Μᾶς τό  εἶπε σήμερα ὁ ἀκάθιστος ὕμνος: Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρά ἐκλάμψει. Ἡ Παναγία εἶναι ἡ πηγή τῆς χαρᾶς. Αὐτή ἔφερε τήν χαρά στόν κόσμο, τόν Χριστό. Ἕνα ἄλλο τροπάριο λέει: Χαῖρε, ἡ τήν χαρά τοῦ κόσμου δεξαμένη. Ἡ πραγματική, ἡ ἀληθινή καί μεγάλη χαρά εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Χαῖρε κεχαριτωμένη, εἶπε ὁ Ἀρχάγγελος στην Παναγία. Χαίρετε καί ἀγαλλιᾶσθε, λέει ὁ Χριστός. Χαίρετε καί πάλιν ἐρῶ χαίρετε, γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, παρ᾿ ὅλο πού ἦταν ἁλυσοδεμένος μέσα στή φυλακή. Ὁ χριστιανισμός καί κυρίως ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι θρησκεία τῆς χαρᾶς. Γιά τόν χριστιανό δέν ὑπάρχει μελαγχολία καί ἀπελπισία. Εἶναι πολύ μεγάλο λάθος καί ἀπιστία νά καταφεύγουμε μέ τό παραμικρό στά ἠρεμιστικά καί στά ψυχοφάρμακα. Ὁ ἄνθρωπος πού πιστεύει στό Χριστό καί ἔχει προσωπική σχέση μαζί Του, δέν τά χρειάζεται, δέν τά ἔχει ἀνάγκη. Ὁ χριστιανός, ὅταν ἀνοίγει την Ἁγία Γραφή καί μελετάει τόν νόμο τοῦ Θεοῦ, βλέπει ἐκεῖ πράγματα θαυμαστά, οὐράνια. Τότε ἔχει χαρά καί ἀγαλλίαση. Ἐφόσον ὅμως δέν ἀνοίγουμε τό βιβλίο τοῦ Θεοῦ, μόνοι μας καταδικάζουμε τούς ἑαυτούς μας καί  στερούμεθα τήν χαρά.

Γιά τόν  ἄνθρωπου ὑπάρχουν καί ἄλλες χαρές. Ὅταν ἁπλώνει το χέρι του καί βοηθάει τόν φτωχό. Ὅταν γονατίζει καί προσεύχεται καί  ἔχει συντροφιά τόν ἐπουράνιο Πατέρα του. Χαίρεται, ὅταν ἐκκλησιάζεται καί συμμετέχει στά ἅγια μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας καί κυρίως, ὅταν γονατίζει κάτω ἀπό τό πετραχήλι τοῦ πνευματικοῦ. Αὐτή ἡ πνευματική χαρά δέν περιγράφεται. Λέει ὁ Ντοστογιέφσκι, ἐξομολογήθηκα καί παράδεισος φύτρωσε στήν καρδιά μου. Γι᾿ αὐτήν τήν κατάσταση, γιά τήν μετάνοια τοῦ ἁμαρτωλοῦ, χαίρονται καί  πανηγυρίζουν ἀκόμη καί οἱ ἄγγελοι στόν οὐρανό. Γι᾿ αὐτό εἴπαμε στήν ἀρχή, ὅτι χαίρονται καί οἱ ἄγγελοι. Εἶπε ὁ Κύριος: Χαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπί ἑνί ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι.

Εὔχομαι, ἀγαπητοί μου, αὐτήν τήν μεγάλη χαρά, τήν χαρά τοῦ οὐρανοῦ, τήν χαρά τῶν ἀγγέλων νά ἔχουμε πάντοτε στή ζωή μας. Ἀμήν.