Οι πειρασμοί δόθηκαν από το Θεό για ωφέλειά μας (Αγ. Νικοδήμου Αγιορείτου)

 

Και γενικά, για να καταλάβουμε ότι όλοι οι πειρασμοί μας δόθηκαν από το Θεό για το συμφέρον μας, πρέπει να σκεφθούμε ότι ο άνθρωπος, εξαιτίας της κακής κλίσεως της διεφθαρμένης του φύσεως, είναι υπερήφανος, φιλόδοξος, στο έπακρο δοκησίσοφος και υπερασπιστής της ιδικής του γνώμης, και θέλει πάντοτε να τον υπολογίζουν όλοι, περισσότερο από εκείνο που είναι στην πραγματικότητα. Αυτή όμως η υπόληψη είναι τόσο επικίνδυνη για την πνευματική του πρόοδο, ώστε και αυτή μόνον η οσμή της να είναι αρκετή να εμποδίσει τον άνθρωπο ώστε να φθάσει στην αληθινή τελειότητα. Γι’ αυτό και ο Θεός, ως φιλόστοργος Πατέρας, που έχει ένα αγαπητικό ενδιαφέρον για τον καθένα και μάλιστα για εκείνους που δόθηκαν στην υπηρεσία του, φροντίζει πάντοτε με τους πειρασμούς που επιτρέπει να μας συμβαίνουν, ώστε να μας βάλει σε μία τέτοια θέση, που να μπορούμε να βγούμε από τον φοβερό αυτόν κίνδυνο της παρόμοιας υπολήψεως, και σχεδόν με τη βία να ερχόμαστε στην αληθινή ταπεινή γνώση του εαυτού μας, όπως έκανε με τον απόστολο Πέτρο, στον οποίον επέτρεψε να τον αρνηθεί τρεις φορές, για να μπορέσει να γνωρίσει την αδυναμία του και να μην έχει θάρρος και εμπιστοσύνη στον εαυτό του: όπως έκανε και με τον απόστολο Παύλο, τον οποίο αφού τον ανέβασε μέχρι τον τρίτο ουρανό και του απεκάλυψε τα θεϊκά και απόκρυφα μυστήρια, του έδωσε έναν φυσικό πειρασμό για να γνωρίσει τη φυσική χαυνότητα και ασθένειά του, να ταπεινώνεται καυχόμενος στις ασθένειές του και έτσι το μέγεθος των αποκαλύψεων που δέχθηκε από το Θεό να μη τον κάνει να υπερηφανεύεται, όπως λέγει και ο ίδιος, «μου δόθηκε σκόλοπας στη σάρκα, Άγγελος του Σατανά, να χτυπά, για να μην υπερηφανεύομαι» (Β΄ Κορ. 12,7).
Ο Θεός λοιπόν συμπαθώντας την ταλαίπωρη και παράνομη κλίση μας, επιτρέπει να μας επισκέπτονται οι πειρασμοί που μερικές φορές να είναι τόσο φρικτοί και φοβεροί με διάφορους τρόπους, ώστε να ταπεινωνόμαστε και να γνωρίζουμε τον εαυτό μας, μολονότι μας φαίνονται ότι είναι χωρίς όφελος. Και στο σημείο αυτό συγχρόνως δείχνει και την αγαθότητα και τη σοφία του, επειδή με εκείνο που το θεωρούμε εμείς περισσότερο βλαπτικό, με εκείνο μας ωφελεί, επειδή ταπεινωνόμαστε περισσότερο, πράγμα το οποίο είναι το πιο απαραίτητο από όλα στη ψυχή μας. Έτσι, αν γενικά όλοι οι πειρασμοί προξενούν ταπείνωση, πρέπει να ταπεινώνεται και ο δούλος του Θεού που αισθάνεται στην καρδιά του τους πειρασμούς και λογισμούς που προαναφέραμε και την τόση ανευλάβεια της πνευματικής χαράς και γλυκύτητας και να σκέπτεται ότι αυτά συμβαίνουν για τις αμαρτίες του και ότι δεν μπορεί να υπάρχει κάποιος που να έχει τόσο ελαττωμένη τη ψυχή και να υπηρετεί το Θεό με τόση χλιαρότητα, όπως είναι η δική του ψυχή, και ότι τέτοιοι λογισμοί δεν συμβαίνουν σε άλλους, παρά σε εκείνους που είναι εγκαταλειμμένοι από το Θεό και για το λόγο αυτό και ο ίδιος είναι άξιος εγκαταλείψεως.
Να τι κέρδος προέρχεται κατόπιν από αυτούς τους ταπεινούς λογισμούς: Εκείνος που προηγουμένως δεν νόμιζε ότι έχει κάποιο κακό, τώρα νομίζει ότι είναι ο πιο παράνομος άνθρωπος του κόσμου και ότι είναι ανάξιος ακόμη και αυτού του χριστιανικού ονόματος. Βέβαια ποτέ δεν θα μπορούσε να σκεφτεί τόσο χαμηλά για τον εαυτό του (ευτελή έννοιαν), ούτε να έλθει σε τόση βαθειά ταπείνωση, αν δεν τον ανάγκαζαν η μεγάλη θλίψη και οι ξεχωριστοί εκείνοι πειρασμοί και πικρότητες της καρδιάς, που είναι μία ευεργεσία που δίνει ο Θεός στη ζωή αυτή στη ψυχή εκείνη που αφιερώνεται σ’ αυτόν ταπεινωμένη, για να την γιατρεύσει με εκείνα τα φάρμακα, με τα οποία αυτός μόνος γνωρίζει καλά ότι είναι απαραίτητα για την υγεία και την καλή της κατάσταση.
Εκτός από τους καρπούς αυτούς που προξενούν στη ψυχή μας οι παρόμοιοι πειρασμοί και η έλλειψη της ευλάβειας, υπάρχουν ακόμη και άλλοι πολλοί καρποί. Γιατί όποιος είναι στενοχωρημένος από αυτούς τους εσωτερικούς πειρασμούς, σχεδόν αναγκάζεται να πλησιάσει το Θεό, και προσπαθεί να κάνει ό,τι είναι σωστό για τη θεραπεία της θλίψεως και της καρδιακής πικρίας και για να μπορέσει να ελευθερωθεί γρήγορα από τέτοιο νοητό μαρτύριο. Πηγαίνει εξετάζοντας την καρδιά του, αποφεύγοντας κάθε αμαρτία και κάθε άλλο παραμικρό ελάττωμα που τον απομακρύνει από το Θεό με οποιονδήποτε τρόπο. Και έτσι εκείνη η θλίψη, την οποία αυτός νόμιζε τόσο αντίθετη και ζημιογόνα, κατόπιν  του γίνεται σαν ένα κέντρο, από το οποίο ξεκινά και αναζητεί το Θεό με περισσότερη θερμότητα, και απομακρύνεται ακόμη περισσότερο από εκείνο που νομίζει ότι δεν είναι σύμφωνο με το θέλημά Του. Και για να μιλήσω εν συντομία, όλες οι θλίψεις και τα βάσανα που υποφέρει η ψυχή σ’ αυτούς τους εσωτερικούς πειρασμούς και ελλείψεις των πνευματικών τρυφών και ευχαριστήσεων, δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα φιλικό καθαρτήριο με το οποίο την καθαρίζει ο Θεός, αν τα υπομένει με ταπείνωση και υπομονή· και αυτά μπορούν να μας κάνουν να λάβουμε στον ουρανό εκείνο το στεφάνι που αποκτάται μόνον με το μέσο αυτών. Και όσο μεγαλύτερα είναι τα βάσανα, τόσο πιο ένδοξος είναι και ο ουρανός.
Από αυτά είναι φανερό ότι εμείς δεν πρέπει να συγχυζόμαστε και να λυπούμαστε τόσο για τους άλλους εξωτερικούς πειρασμούς που μας έρχονται, όσο και για τους προλεχθέντες εσωτερικούς, όπως κάνουν εκείνοι που έχουν λίγη πείρα στα παρόμοια και ό,τι τους συμβαίνει το αποδίδουν ότι τους έρχεται ή από τον διάβολο ή από τις αμαρτίες τους και ατέλειές τους, και τα σημεία της αγάπης του Θεού, τα νομίζουν ως σημεία μίσους, και τις ευεργεσίες και τις δωρεές Του τις θεωρούν ότι είναι δοκιμασίες και κτυπήματα, που βγαίνουν από μία οργισμένη καρδιά και ό,τι κάνουν είναι χαμένο και χωρίς μισθό και ότι η ζημία αυτή δεν θεραπεύεται. Διότι αν πίστευαν ότι από τους παρόμοιους πειρασμούς δεν προκύπτει καμία ζημία, αλλά μεγάλη απόκτηση αρετών, αν η ψυχή τους, τους μεταχειριστεί και τους δεχθεί με ευχαρίστηση, και αν πίστευαν ότι αυτοί είναι μόνο μία ενθύμηση της στοργικής αγάπης του Θεού προς εμάς, δεν θα μπορούσαν να ταράσσονται και να χάνουν την ειρήνη της καρδιάς τους, γιατί θλίβονται από πολλούς πειρασμούς και λογισμούς παράξενους και βλάσφημους και βρίσκονται σαν ξηροί και χλιαροί και χωρίς ευλάβεια στην προσευχή και στις άλλες πνευματικές ασκήσεις που κάνουν.
Μάλιστα τότε με μία νέα επιμονή θα ήθελαν να ταπεινώσουν τις ψυχές τους ενώπιον του Θεού και να αποφασίζουν σε κάθε περίπτωση να εκπληρώσουν το θείο θέλημα με οποιοδήποτε τρόπο θέλει ο Θεός και να τον υπηρετήσουν στον κόσμο αυτό και να φροντίζουν να φαίνονται ειρηνικοί και ήσυχοι, νομίζοντας ότι δέχονται κάθε πράγμα από το χέρι του ουράνιου Πατέρα, στο χέρι του οποίου βρίσκεται αυτό το πικρό ποτήρι που τους δίνεται. Διότι είτε από το διάβολο είναι η ενόχληση αυτή και ο πειρασμός που υποφέρουν, είτε από τους ανθρώπους, είτε για τις αμαρτίες τους, είτε για κάθε άλλο λόγο, πάντοτε και σε όλα ο Θεός είναι που τα παραχωρεί με διάφορα μέσα, όπως κρίνει σωστό, για να μην φθάσεις σε άλλο κακό, παρά σε εκείνο μόνο της ποινής και τιμωρίας, το οποίο πάντοτε αυτός επιτρέπει να έρχεται για ωφέλειά σου. Και αν το κακό του πταίσματος, δηλαδή η αμαρτία που γίνεται, για παράδειγμα, από τον πλησίον, είναι αντίθετη στο θέλημά Του, αυτός όμως και αυτήν ακόμη την μεταχειρίζεται για την δική σου ωφέλεια και σωτηρία, αν εσύ την υπομένεις χωρίς ταραχή. Έτσι αντί να λυπάσαι και να ανησυχείς, πρέπει να τον ευχαριστείς με εσωτερική χαρά και αγαλλίαση, κάνοντας ό,τι μπορείς με επιμονή και καρτερία, χωρίς να χάνεις τον καιρό και μαζί με αυτό να χάνεις και πολλούς και μεγάλους μισθούς, που θέλει ο Θεός να αποκτάς με την αφορμή που επιτρέπει να έρχεται.
(Αγ. Νικοδήμου Αγιορείτου, «Αόρατος πόλεμος»)