Δύο οδηγοί σωτηρίας...

Οι πνευματικοί μας πατέρες

Η Εκκλησία μας την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου ανοίγει τις πύλες του ιερού Τριωδίου, μιας περιόδου μετανοίας. Το αποστολικό ανάγνωσμα της Κυριακής προέρχεται από την τελευταία επιστολή του αποστόλου Παύλου, όπου ο θείος Απόστολος δίνει τις τελευταίες του υποθήκες στον μαθητή του Τιμόθεο και προτείνει σε όλους μας δύο οδηγούς στο δρόμο μας προς τον ουρανό. Ο πρώτος μας οδηγός είναι το παράδειγμα των πνευματικών μας πατέρων. Λέει λοιπόν ο Απόστολος στον μαθητή του: Εσύ, Τιμόθεε, έχεις παρακολουθήσει τη διδασκαλία μου, τις προθέσεις μου και τα ελατήριά μου, την πίστη μου, την αγάπη μου, την υπομονή μου, τους φοβερούς διωγμούς μου, τα παθήματά μου.

Αλλά κι όλοι όσοι θέλουν να ζουν συνειδητά την εν Χριστώ ζωή, θα διωχθούν. Άνθρωποι που είναι πονηροί και απατεώνες θα προχωρούν από το κακό στο χειρότερο· θα πλανούν τους άλλους και θα πλανώνται οι ίδιοι. Εσύ όμως, Τιμόθεε, «μένε ἐν οἷς ἔμαθες καὶ ἐπιστώθης, εἰδὼς παρὰ τίνος ἔμαθες»· να μένεις ακλόνητος σ’ εκείνα που έμαθες και βεβαιώθηκες από την πείρα σου. Μην ξεχνάς ποτέ από ποιο διδάσκαλο τα έμαθες.

Ο απόστολος Παύλος λοιπόν υπογραμμίζει τη σημασία του δικού του παραδείγματος στην πνευματική πορεία και τελείωση του μαθητή του Τιμοθέου. Διότι ο Τιμόθεος δεν άκουσε μόνο τις υπέροχες διδασκαλίες του, αλλά είδε και το άγιο παράδειγμά του. Είδε την πίστη του και τη ζωή του. Είδε ότι ο Παύλος ζούσε και εφάρμοζε τα όσα δίδασκε. Κι επισφράγιζε με το παράδειγμά του ό,τι έχτιζε με τη διδασκαλία του. Γι’ αυτό και ο λόγος του και η ζωή του είχαν πολύ μεγάλη δύναμη. Ο Τιμόθεος λοιπόν είδε, έμαθε, έζησε, κατάλαβε. Είδε βέβαια και αντίθετα παραδείγματα και μέσα στην Εκκλησία και έξω απ’ αυτήν. Είδε ψευδοδιδασκάλους, είδε αποστάτες, είδε ανθρώπους δίψυχους και ασταθείς, αλλά και μέσα στον κόσμο είδε ανθρώπους πονηρούς και γόητες και απατεώνες. Τι κυριάρχησε τελικά μέσα του; Το καλό και άγιο παράδειγμα του διδασκάλου του. Κι έμεινε σταθερός στα όσα έμαθε με προσωπική αντίληψη.

Πόση δύναμη λοιπόν έχει το καλό παράδειγμα! Σε μια εποχή που σπανίζουν οι άνθρωποι της αρετής, ενώ άνθρωποι πονηροί και γόητες κυριαρχούν, έχουμε χρέος όλοι μας να μαθητεύουμε στο καλό παράδειγμα των πνευματικών μας πατέρων και αδελφών και να μην παρασυρόμαστε από την κακή διαγωγή των πολλών. Σε μια εποχή που ο κόσμος κατρακυλά από το κακό στο χειρότερο, να μη βλέπουμε τι κάνουν οι τελευταίοι αλλά οι πρώτοι στον αγώνα της πίστεως και της ζωής. Να βλέπουμε και να μιμούμαστε το παράδειγμα των αγίων, των πνευματικών μας πατέρων και διδασκάλων. Και να μένουμε ακλόνητοι στο δρόμο τους, στο δρόμο της πίστεως. Και με τη σειρά μας να δίνουμε κι εμείς το καλό παράδειγμα στην οικογένειά μας, στους συνεργάτες μας, παντού. Αυτό έχει δύναμη ασυγκρίτως μεγαλύτερη από τα πολλά λόγια μας. Αυτό θα βοηθήσει όλους μας.

Τα ιερά γράμματα

Ο απόστολος Παύλος στη συνέχεια προτείνει ένα δεύτερο πνευματικό εφόδιο στον μαθητή του: την Αγία Γραφή. Μην ξεχνάς, Τιμόθεε, του λέει, ότι από μικρό παιδί γνωρίζεις τα ιερά γράμματα, τα οποία μπορούν να σου μεταδώσουν την αληθινή σοφία, που οδηγεί στη σωτηρία διαμέσου της πίστεως στον Ιησού Χριστό.

Ο Τιμόθεος πράγματι ήταν ευνοημένος. Από την ευσεβή του μητέρα και την ευλαβική γιαγιά του έμαθε τα πρώτα ιερά γράμματα. Τα διδάχθηκε από τη βρεφική ηλικία. Διότι την εποχή της Παλαιάς Διαθήκης οι ραββίνοι δίδασκαν ότι κάθε παιδί έπρεπε να αρχίζει να απομνημονεύει χωρία των Γραφών από την ηλικία των πέντε ετών. Και ο Τιμόθεος αυτό έκανε, άκουγε, μάθαινε, απομνημόνευε, καλλιεργούνταν. Κι έτσι με πυξίδα τον νόμο του Θεού, ανδρώθηκε πνευματικά, έμαθε τι να πιστεύει, πώς να ζει. Και κατόπιν μέσα στη χάρη των ιερών μυστηρίων έγινε μαθητής, απόστολος, Άγιος.

Είναι μεγάλη υπόθεση λοιπόν να γνωρίζει κανείς τα ιερά γράμματα από την παιδική ηλικία. Η παιδική ηλικία είναι ηλικία μαθήσεως· και ό,τι μαθαίνει κανείς σ’ αυτήν εντυπώνεται βαθύτατα στη μνήμη του και γίνεται εφόδιο ζωής. Στις μέρες μας βέβαια τα μικρά παιδιά μαθαίνουν χίλια δυο άλλα πράγματα, συνήθως άχρηστα και κάποτε βλαβερά, και αμαυρώνουν τις αγνές ψυχές τους. Πόσο ωραίο θα ήταν οι γονείς, αλλά κι ο παππούς και η γιαγιά, να μαθαίνουν στα μικρά παιδιά την Αγία Γραφή. Να τους διδάσκουν του Θεού τα ιερά λόγια. Αυτό είναι από τα μεγαλύτερα δώρα που μπορούν να τους κάνουν. Αλλά και όλοι μας θα πρέπει καθημερινά μέχρι το τέλος της ζωής μας να μαθητεύουμε στα ιερά γράμματα. Να παίρνουμε δύναμη και ζωή, φως κι ελπίδα. Και ιδιαιτέρως τώρα που εισήλθαμε στο ιερό Τριώδιο, να το βάλουμε καθημερινό πρόγραμμά μας. Κάθε μέρα έστω και λίγους στίχους από την Αγία Γραφή. Κάθε ημέρα. Ώστε να κυκλοφορούν μέσα μας τα θεία νοήματα, να καθαρίζουν την ψυχή μας και να την μεταμορφώνουν. Να μας μεταγγίζουν θεία σοφία και δύναμη. Να μας αγιάζουν.

Περιοδικό “Ο Σωτήρ”, αριθ. 1993