Η κλίμακα (Γενέσιον της Υπεραγίας Θεοτόκου) π.Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Στον Εσπερινό των Θεομητορικών εορτών διαβάζουμε ένα απόσπασμα από το βιβλίο της Γενέσεως της Παλαιάς Διαθήκης, στο οποίο γίνεται λόγος για το ενύπνιο του Ιακώβ με την κλίμακα, την σκάλα, που η άκρη της ήταν στηριγμένη στη γη και η πάνω άκρη της έφτανε στον ουρανό. Οι άγγελοι του Θεού ανέβαιναν και κατέβαιναν πάνω σ’ αυτήν, ενώ ο Κύριος ακουμπούσε στη σκάλα και του έδωσε την υπόσχεση ότι θα του χαρίσει την γη στην οποία βρισκόταν, ότι δεν θα τον εγκαταλείψει ώσπου να πραγματοποιήσει ό,τι του υποσχόταν και ότι η ευλογία θα ήταν για όλους τους απογόνους του (Γεν. 28, 10-17)
Το ανάγνωσμα αυτό αναφέρεται προφητικά στην Υπεραγία Θεοτόκο, η οποία είναι η νοητή κλίμακα, αυτή που ακουμπά στη γη με την μία άκρη της (που είναι η ανθρώπινη φύση), αλλά και φτάνει ως τον ουρανό με την κατά Θεόν προαίρεση και επιθυμία της για ομοίωση. Από τη γη ξεκινά η φύση και στον ουρανό την οδηγεί η ελεύθερη επιλογή της να αγαπήσει το Θεό περισσότερο από τον εαυτό της. Πάνω στην Παναγία ακούμπησε ο Θεός και έγινε άνθρωπος. Στο πρόσωπο της Παναγίας εκπληρώνεται η υπόσχεση που έδωσε ο Θεός στον Αδάμ ότι δεν θα τον εγκαταλείψει, αλλά από τους απογόνους της γυναίκας του της Εύας θα γεννηθεί ο Μεσσίας, ο οποίος θα δώσει την ανάσταση και την κοινωνία με το Θεό, νικώντας τον θάνατο και την αμαρτία. Από την μήτρα της Παναγίας θα ξεκινήσει η σωτηρία του κόσμου με την ενανθρώπιση του Χριστού. Και η ανθρώπινη ζωή θα γίνεται συνεχώς μία κλίμακα, στην οποία ο καθένας μας καλείται να ανεβεί εκ γης προς ουρανόν.
Η γιορτή του Γενεθλίου της Υπεραγίας Θεοτόκου αποτελεί την πρώτη φανέρωση αυτής της κλίμακας. Κάθε άνθρωπος λαμβάνει ύπαρξη από τους φυσικούς του γονείς, οι οποίοι συνεχίζουν το δημιουργικό έργο του Θεού. Την στιγμή της συλλήψεώς του όμως λαμβάνει εκτός από το βιολογικό μέρος της ύπαρξής του και το πνευματικό. Την εικόνα του Θεού. Λαμβάνει την δωρεά της ελευθερίας. Την δωρεά της αγάπης. Την δωρεά της λογικότητας. Την δωρεά της κοινωνίας με τους άλλους. Την δωρεά της κοινωνίας με το Θεό. Παράλληλα, λαμβάνει την δυνατότητα όλα αυτά να τα πραγματώσει με γνώμονα τον εαυτό του αλλά και με γνώμονα τη σχέση του με το Θεό και τον συνάνθρωπο. Αυτό είναι το μυστήριο της κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Θεού δημιουργίας του ανθρώπου. Λαμβάνει δηλαδή ο άνθρωπος την απαρχή της κλίμακας, που είναι η φύση του η οποία ξεκινάει από τη γη, και λαμβάνει την δυνατότητα αυτή η κλίμακα να ανεβεί προς τον ουρανό. Και όχι μόνο αυτό. Να ακουμπήσει ο Θεός πάνω στον άνθρωπο, να τον ευλογήσει και να τον οδηγήσει στην χαρά της αγάπης και του απλώματός της σ’ όλο τον κόσμο. Γιατί όταν ο άνθρωπος μπορεί να αγαπήσει κατά Θεόν, η αγάπη του δεν σταματά στους γύρω του ή σε έναν τόπο, αλλά απλώνεται σε όλο τον κόσμο και ξεπερνά το χρόνο.
Έτσι και με την Παναγία μας. Η γέννησή της, γεγονός υπέρβασης των φυσικών νόμων στα πρόσωπα του Ιωακείμ και της Άννας που ήταν μεγάλοι στην ηλικία, τόσο που η Άννα θεωρούνταν στείρα, αποτελεί την φανέρωση της κλίμακας στη γη. Με τον κόπο της η Παναγία αξιοποίησε την ευλογία του Θεού και φτάνει την κλίμακά της στον ουρανό. Και είναι τόση η αγνότητα και η καθαρότητα της ύπαρξης και της αγάπης, που ο Κύριος ακουμπά πάνω της και ευλογεί όλο το ανθρώπινο γένος και όχι μόνο έναν λαό. Οι κατά πνεύμα συγγενείς με την Υπεραγία Θεοτόκο, όσοι δηλαδή ανήκουμε στην Εκκλησία, έχουμε τη δυνατότητα να αποβάλλουμε την πνευματική μας στειρότητα, δηλαδή την έλλειψη καρπών αγάπης, αγνότητας, χαράς που πηγάζουν από τη σχέση με το Θεό, και να ανεβούμε με τη βοήθειά της την πνευματική κλίμακα στην οποία ακουμπά ο Θεός. Μπορούμε δηλαδή να γίνουμε κι εμείς υπάρξεις στις οποίες αναπαύεται η χάρις του Θεού και λαμβάνοντας την ευλογία να πορευόμαστε ανεβαίνοντας στον ουρανό.
Οι άνθρωποι, σήμερα, έχουμε λησμονήσει την πνευματική κλίμακα. Παρασυρμένοι από τις βιοτικές μέριμνες, από τις επιθυμίες της ζωής, από τους πολλούς περισπασμούς του πολιτισμού μας, μένουμε προσκολλημένοι στη γη. Η παγίδα όμως αυτής της επιλογής μας κρατά στην στειρότητα μιας ζωής χωρίς δημιουργία γνήσιων σχέσεων αγάπης, μοιράσματος, προσφοράς, μιας ζωής χωρίς άνοδο προς το Θεό, μια ζωή κρίσης. Και τελικά δεν υπάρχει έτσι αληθινή χαρά, η οποία να οδηγεί στο να βιώνουμε την ανάπαυση της χάριτος του Θεού εντός μας. Ας είναι η γιορτή του Γενεθλίου της Παναγίας μας η αφορμή να θυμηθούμε την πορεία ανόδου μας προς τον ουρανό. Κι εκείνη θα μας βοηθήσει στο να ξεπεράσουμε την πνευματική στειρότητα και να γίνουμε φωτεινά παραδείγματα για όλο τον κόσμο, όποιες και όσο μεγάλες κι αν είναι οι δυσκολίες.

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός