Ἡ Καθολικότητα τῆς Ἐκκλησίας καὶ οἱ διασπάσεις αὐτῆς
Ἀπὸ τὸ βιβλίοτοῦ Ἀρχιμ. Ἱεροθέου Βλάχου
(νῦν Μητρ. Ναυπάκτου)«Ὀσμὴ Γνώσεως»Ἐκδόσεις «Τέρτιος»,
Κατερίνη 1985, σελ. 203-207
«Σαμαρείτης δέ τις ὁδεύων ἦλθεν κατ’ αὐτὸν
καὶ ἰδὼν αὐτὸν ἐσπλαγχνίσθη…». (Λουκ. ι´ 33)
. Τὴν στιγμὴ κατὰ τὴν ὁποία ὁ Ἱερεὺς καὶ ὁ Λευίτης ἔδειξαν ἐγκληματικὴ ἀδιαφορία γιὰ τὸν περιπεσόντα στοὺς ληστάς, ὁ Σαμαρείτης, ποὺ στὴν ἐποχὴ τοῦ Κυρίου ἐθεωρεῖτο κάτι τὸ βδελυκτὸ καὶ μισητό, διότι εἶχε μολύνει τὴν Ἰουδαϊκὴ Θρησκεία, ἔδειξε ἀγάπη καὶ ἔλεος. Αὐτὴ ἡ παραβολή, ποὺ εἶπεν ὁ Κύριος, ὅπως καὶ ἄλλα σχετικὰ σημεῖα τῆς Καινῆς Διαθήκης, δείχνουν τὴν παγκοσμιότητα τοῦ ἀπολυτρωτικοῦ ἔργου τοῦ Χριστοῦ.
. Ὁ Χριστὸς μὲ τὴν θυσία Του ὑπερέβη τὰ στενὰ ὅρια τῆς Ἰουδαϊκῆς γῆς, περιέλαβε στὸ ἔργο Του ὅλο τὸν κόσμο καὶ προσέφερε τὴν θυσία Του γιὰ ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα.
. Δὲν ξέρω γιατί τὸ θέμα ἀπὸ τὸ σημεῖο αὐτὸ πηγαίνει στὴν ἔννοια τῆς καθολικότητος τῆς Ἐκκλησίας. Μπορεῖ νὰ θεωρηθεῖ ὅτι βρίσκομαι ἔξω ἀπὸ τὸ θέμα, ἀλλὰ νομίζω, πὼς ἡ περίπτωσι αὐτὴ τοῦ καλοῦ Σαμαρείτου, ἐν ἀντιθέσει μὲ τὴν περίπτωση τῶν «εὐσεβῶν» Ἰουδαίων τῆς παραβολῆς, μοῦ ἀνοίγει αὐτὸ τὸν δρόμο καὶ μοῦ δίνει αὐτὸ τὸ δικαίωμα. Θὰ ἐπιδιώξουμε ἑπομένως νὰ διατυπώσουμε μερικὲς σκέψεις γύρω ἀπὸ τὴν καθολικότητα τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὶς διαστάσεις αὐτῆς.
Ἡ καθολικότητα τῆς Ἐκκλησίας
. Ἕνα ἀπὸ τὰ βασικὰ γνωρίσματα τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως ὁμολογοῦμε στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως, εἶναι ἡ καθολικότητα. «Εἰς Μίαν, Ἁγίαν, Καθολικὴν καὶ Ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν». Ἡ λέξη καθολικὴ προέρχεται ἀπὸ τὸ καθ’ ὅλου, ποὺ σημαίνει τὴν ἀναφορὰ στὸ ὅλο, σημαίνει τὸ ὁλοκληρωμένο, τὸ ἀληθινό. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι Καθολική, γιατί ὡς Θεανθρώπινος Ὀργανισμός, ὡς Σῶμα τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ, περιέχει τὰ πάντα. Περιλαμβάνει «τὰ πάντα ἐν τοῖς οὐρανοῖς καὶ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, τὰ ὁρατὰ καὶ τὰ ἀόρατα, εἴτε θρόνοι εἴτε κυριότητες εἴτε ἀρχαὶ εἴτε ἐξουσίαι» (Κολ. α’ 16). Σύμφωνα μὲ τὴν διατύπωσι τοῦ ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων ἡ Ἐκκλησία «Καθολικὴ καλεῖται διὰ τὸ κατὰ πάσης εἶναι τῆς οἰκουμένης ἀπὸ περάτων γῆς ἕως περάτων καὶ διὰ τὸ διδάσκειν καθολικῶς καὶ ἀνελλιπῶς ἅπαντα τὰ εἰς γνῶσιν ἀνθρώπων ἐλθεῖν ὀφείλοντα δόγματα…».
. Ἑπομένως ὁ ὅρος Καθολικὴ συμπίπτει μὲ τὴν Ὀρθοδοξία, ποὺ διαφυλάσσει τὴν ἀλήθεια, ὅπως τὴν δίδαξε ὁ Κύριος, ὅπως τὴν φανέρωσε τὸ Πανάγιο Πνεῦμα, ὅπως τὴν βίωσαν καὶ τὴν παρέδωκαν οἱ ἅγιοι Πατέρες. Ἡ Ὀρθοδοξία κατέχει τὴν ἀλήθεια καὶ ἔχει τὴν δυνατότητα νὰ ἁπλωθῆ σὲ ὁλόκληρο τὸν κόσμο. Ἡ Καθολικότητα τῆς Ἐκκλησίας δόθηκε ἀπὸ τὸ Πανάγιο Πνεῦμα τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, ὁπότε οἱ Ἀπόστολοι ἐκήρυτταν μὲ ξένες γλῶσσες τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ. Ὁ Κύριος παρήγγειλε στοὺς μαθητάς του: «πορευθέντες εἰς τὸν κόσμον ἅπαντα κηρύξατε τὸ Εὐαγγέλιον πάσῃ τῇ κτίσει» (Μάρκ. ιϛ´ 15). «Μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη» (Ματθ. κη´ 19). Ὁ ἴδιος τόνισε ὅτι καὶ «ἄλλα πρόβατα ἔχω, ἃ οὐκ ἔστιν ἐκ τῆς αὐλῆς ταύτης. Κἀκεῖνά με δεῖ ἀγαγεῖν καὶ γενήσεται μία ποίμνη, εἷς ποιμὴν» (Ἰωάν. ι’ 16). Ὁ δὲ Ἀπόστολός Του γράφει: «οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ. Πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Γαλ. γ’ 28).
. Στὴν συνέχεια θὰ προσπαθήσουμε νὰ δοῦμε μερικὲς διασπάσεις τῆς καθολικότητος τῆς Ἐκκλησίας.
Ἡ αἵρεση διάσπαση τῆς καθολικότητος
. Ἀφοῦ, ὅπως ἐλέχθη, τὸ καθολικὸ εἶναι τὸ ὁλόκληρο, τὸ ἀληθινό, κάθε παραχάραξι αὐτῆς τῆς ἀλήθειας, ποὺ μᾶς ἀπεκαλύφθη, εἶναι διάσπασι. Αὐτὸ λέγεται αἵρεσι. Ἄλλωστε ἡ αἵρεσι εἶναι ἡ μερικότητα καὶ ἡ ἀποσπασματικότητα τῆς ἀλήθειας. Αὐτὸ βέβαια δὲν σημαίνει ὅτι ἡ αἵρεσι καὶ κάθε ἄλλη διάσπασι, διασπᾶ τὴν ἀλήθεια, ἀλλὰ αὐτὴ ἡ ἴδια διασπᾶται ἀπὸ τὴν ἀλήθεια. Γιατί κατὰ τὸν Φιλάρετο Μόσχας «ἂν μία πόλη ἢ μία χώρα ὁποιαδήποτε χωρισθῆ ἀπὸ τὴν οἰκουμενικὴ Ἐκκλησία, ἡ Ἐκκλησία θὰ μείνη καὶ πάλι ἕνα σῶμα ἀκέραιο καὶ ἀδιάσπαστο». Ἑπομένως ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι εἴμαστε Καθολικοί, ἐνῶ αὐτοὶ ποὺ συνήθως ὀνομάζονται ἔτσι, οἱ Χριστιανοὶ τῆς Δύσεως, διαφορετικὰ πρέπει νὰ καλοῦνται. Καθολικὸς Ἐπίσκοπος, κατὰ τοὺς Ἱεροὺς Κανόνας, εἶναι ὁ Ὀρθόδοξος, ποὺ κατέχει τὸ Ἅγιον Πνεῦμα καὶ διδάσκει Ὀρθόδοξα τὴν ἀλήθεια. Καὶ Καθολικὸς Χριστιανὸς εἶναι αὐτὸς ποὺ πιστεύει καθολικὰ (Ὀρθόδοξα) καὶ ζῆ καθολικὰ (δηλ. εὐαγγελικά, ἐνάρετα).
Ὁ φυλετισμὸς ἢ ἐθνικισμὸς διάσπαση τῆς καθολικότητος
. Ὄχι μόνον ἡ αἵρεσι, ὡς διάσπασι ἀπὸ τὴν ἀλήθεια συνιστᾶ τὴν διάσπασι ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, ἀλλὰ καὶ ὁ φυλετισμὸς ἢ ἐθνικισμὸς εἶναι ἕνα εἶδος αἱρέσεως. Ὁ φυλετισμὸς εἶναι ἕνας μεγάλος πειρασμὸς τῆς σύγχρονης Ὀρθοδοξίας. Εἶναι ὁ ἀνανεωμένος Ἰουδαϊκὸς πειρασμός. Οἱ Ἰουδαῖοι ἤθελαν τὸν Χριστὸ γιὰ τὸ δικό τους Ἔθνος καὶ ὁ Ἰούδας, κατὰ ἕναν Ὀρθόδοξο Θεολόγο, ἔπεσε σ’ αὐτὸν τὸν πειρασμό. Ἡ προδοσία του δὲν ὀφειλόταν μόνον στὴν φιλαργυρία του, ἀλλὰ καὶ «στὴν ἐπιθυμία του νὰ ἔχη ἔλθει ὁ Χριστὸς γιὰ νὰ ἐξυπηρετήση ἀποκλειστικὰ καὶ μόνον τὰ συμφέροντα τοῦ ἰουδαϊκοῦ λαοῦ».
. Ἔτσι ὅταν τὸ «σπέρμα τοῦ Ἀβραὰμ» ἢ κάθε ἄλλο «σπέρμα» θεοποιῆται, ὅταν κάνουμε τὸν Χριστὸ μία «ἐθνικὴ θεότητα» καὶ τὸ κλείνουμε σὲ φυλετικὲς σκοπιμότητες, αὐτὸ εἶναι ἄρνησι τῆς Καθολικότητος τῆς Ἐκκλησίας.
. Ὁ π. Ἰουστίνος Πόποβιτς [σημ. «ΧΡ. ΒΙΒΛ.»: ἅγιος] εἶναι ἐκφραστικὸς καὶ στὸ σημεῖο αὐτό: «Ἡ Ἐκκλησία εἶναι οἰκουμενική, καθολική, θεανθρώπινη, αἰώνια, διὰ τοῦτο ἀποτελεῖ βλασφημίαν, ἀσυγχώρητον βλασφημίαν ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τὸ νὰ κάνωμεν τὴν Ἐκκλησίαν ἕνα ἐθνικὸν ἵδρυμα, νὰ τὴν στενεύωμεν μέχρι τῶν μικρῶν, πεπερασμένων, χρονικῶν, ἐθνικῶν σκοπῶν καὶ μεθόδων». Ὁ σκοπός της εἶναι ὑπερεθνικός, οἰκουμενικός, πανανθρώπινος: νὰ ἑνώση ἐν Χριστῷ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, ὅλους ἄνευ ἐξαιρέσεων ἐθνικότητος ἢ φυλῆς ἢ κοινωνικοῦ στρώματος…». Γι’ αὐτὸ συνεχίζει μὲ πατερικὴ γλώσσα: «Εἶναι πλέον καιρός, εἶναι ἡ δωδεκάτη ὥρα νὰ παύσουν οἱ ἐκκλησιαστικοί μας ἀντιπρόσωποι νὰ εἶναι ἀποκλειστικὰ δοῦλοι τοῦ ἐθνικισμοῦ, καὶ νὰ γίνουν ἀρχιερεῖς καὶ ἱερεῖς τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας».
. Αὐτὴ τὴν καθολικότητα τὴν ἐξέφραζε, τὴν ἐκφράζει καὶ πρέπει νὰ τὴν ἐκφράζη τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, τὸ ὁποῖο σὲ Τοπικὴ Σύνοδο στὴν Κωνσταντινούπολι τὸ 1892 κατεδίκασε τὸν φυλετισμὸ ὡς «ὅλως τι ξένον καὶ ἀδιανόητον καὶ ὅλως ἀνήκουστον καὶ πρωτοφανὲς» γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.
Ἄλλες διασπάσεις τῆς Καθολικότητος
. Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν αἵρεσι καὶ τὸν φυλετισμὸ ὑπάρχουν καὶ ἄλλες διασπαστικὲς ἐνέργειες, ποὺ καταφέρονται ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας (Ὀρθοδοξίας). Θὰ ἀρκεσθοῦμε στὴν ἁπλὴ ἀπαρίθμησι, γιατί δὲν διαθέτουμε χῶρο γιὰ τὴν πλήρη διαπραγμάτευσι τοῦ θέματος.
. Διάσπασι εἶναι ὅταν δὲν ζοῦμε τὸ καθολικὸ ἦθος τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὅταν ἀπολυτοποιοῦμε τὴν προσωπική μας πεῖρα καὶ τὸν ἀτομικό μας τρόπο ζωῆς. Ὅταν χωρίζουμε στεγανὰ τὴν Θεολογία σὲ ἀποφατικὴ καὶ καταφατική, τὴν ζωὴ σὲ θεωρητικὴ καὶ πρακτική, τὴν ὀρθόδοξη διδασκαλία σὲ μυστικὴ καὶ κοινωνική, τὴν εὐσέβεια σὲ ἑλληνικὴ καὶ ρωσικὴ ἢ κάτι ἄλλο, τὸν τρόπο ζωῆς σὲ μοναχικὸ (ποὺ θεωροῦμε ξένο) καὶ σὲ κοινωνικὸ (γάμο). Ὅταν ἐπίσης ζοῦμε μέσα στὸν Ὀρθόδοξο χῶρο παραταξιακὰ καὶ θεωροῦμε τὴν παράταξι σὰν κέντρο σωτηρίας καὶ φορέα ἀνανεώσεως τῆς Ἐκκλησίας.
Ὁ Καθολικὸς ἄνθρωπος ὑπερβαίνει ὅλες τὶς ἀντιθέσεις. Γνωρίζει ὅτι ὑπάρχει ἕνα ἦθος, ἕνας Χριστὸς καταγγέλλεται, σὲ μία Οἰκογένεια καὶ σὲ μία Ποίμνη ζοῦμε. Γνωρίζει ὅτι ὑπάρχουν διάφορα στάδια πνευματικῆς ζωῆς καὶ διάφορες κλίσεις Θεοῦ.
Στὴν ἐποχή μας κυριαρχεῖ ἡ ἐκκλησιολογικὴ αἵρεσι, ποὺ διασπᾶ τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὴν καθολικότητά της ἢ μᾶλλον διασπᾶται ἀπὸ αὐτήν. Γι’ αὐτὸ ἔχει παρατηρηθῆ ὅτι «τὸ δίλημμα ἀνάμεσα στὴν Καθολικότητα τῆς Ἐκκλησίας καὶ στὸ βυθὸ τῆς ἀλογίας εἶναι δίλημμα ζωῆς καὶ θανάτου»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά