Α΄ Χαιρετισμοί υπό του π. Αγγέλου Σπυροπούλου

Ο Ακάθιστος ύμνος είναι ένα μικρό αριστούργημα της πρώιμης Βυζαντινής υμνογραφίας και το μόνο κοντάκιο που για δεκαπέντε αιώνες τώρα ψάλλεται κάτω από τους θόλους των εκκλησιών γεμίζοντας τις ψυχές των πιστών ευφροσύνη και κατάνυξη.
Έχει διττό χαρακτήρα ό ένας είναι Χριστολογικός και ο άλλος είναι Μαριολογικός. Είναι το ποίημα που για πρώτη φορά ακούστηκε στον ιστορικό Ναό των Βλαχερνών στη Πόλη των πόλεων, στην Κωνσταντινούπολη και μάλιστα όταν η Πόλις κινδύνευε από την επιδρομή των Αβάρων και των Περσών κατά το 626 μ.Χ.
Όπως λέγει η ιστορία, οι βάρβαροι αυτοί πολιορκούσαν τους Χριστιανούς της πόλεως από ξηρά και θάλασσα και ο κίνδυνος ήταν μεγάλος. Οι βάρβαροι, διεμήνυαν στους Βυζαντινούς, πώς μόνο αν γίνουν ψάρια και κολυμπήσουν ή πουλιά και πετάξουν θα σωθούν.
Όμως η Υπεραγία Θεοτόκος είχε άλλοι άποψη και έσωσε την Πόλη με τρόπο θαυμαστό. Κάποιοι μάλιστα ομολόγησαν ότι είδαν την Παναγία στα τοίχοι της πόλεως να προστατεύει την πόλη και τον λαό της.
Μετά την απώθηση και την θριαμβευτική νίκη των Χριστιανών, σύσσωμοι και «εν μια καρδία» συναθροίσθηκαν στο Ναό και με ευγνωμοσύνη στην προστάτιδα τους ύμνησαν την θαυματουργική παρουσία της, στεκόμενοι όρθιοι όλη τη νύχτα, γι’ αυτό ονομάζεται και Ακάθιστος ύμνος.
Όμως αυτό είναι το ιστορικό μέρος του Ακαθίστου ύμνου. Ο υμνωδός θέτει ποιο βαθιές έννοιες.
Εμείς σήμερα θα ασχοληθούμε με μία από αυτές τις έννοιες: που είναι η εξύμνηση και η εξύψωση της Παναγίας όπου συντέλεσε στην επανόρθωση του ανθρωπίνους γένους και αποκατάστησε το πρότυπο της μητέρας όπου κλονίστηκε και αλλοιώθηκε από το πρόσωπο της Εύας κατά τον άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό.
Εάν λοιπόν η πρώτη Εύα υποκινούμενη από την υπερηφάνεια, υπέπεσε στην παρακοή και στην παράβαση, η δεύτερη Εύα, η Παρθένος Μαρία υπακούοντας στη θεία βουλή «τον απαντήσαντα όφιν ηπάτησε και στον κόσμο την αφθαρσίαν εισήγαγεν».
Πρίν λίγο ακούσαμε τον ιερό υμνωδό να μας λέγει «χαίρε, δι ης η χαρά εκλάμψει»˙ δηλαδή μέσα από την Θεοτόκο, θα λάμψει η χαρά στον κόσμο και συνεχίζει «χαίρε δι ης η αρά ακλείψει» δηλαδή μέσα από την Θεοτόκο θα εκλείψει η κατάρα.
Ας πάρουμε όμως το πρώτο μέρος του στοίχου που λέγει ότι μέσα από την Παναγία θα έρθει η χαρά. Ποια είναι η χαρά; Το ακούμε συχνά, όμως, έχουμε αναρωτηθεί ποια είναι η πραγματική χαρά; Η χαρά αγαπητοί μου αδελφοί, δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο Θεάνθρωπος Χριστός αυτός είναι για τον Χριστιανό η αληθινή χαρά που με την εσάρκωσή του πραγματοποιήθηκε η διόρθωση της εκπτώσεως των πρωτοπλάστων όπως λέγει ο Ιωσήφ ο υμνογράφος, αλλά και η λύση της κατάρας της Εύας, ποια είναι η κατάρα της Εύας: είναι ότι γίναμε γήινοι, είναι ότι φορέσαμε τους δερμάτινους χιτώνες της παρακοής και της υπερηφάνειας ώστε να μας κλείσει η πόρτα του παραδείσου.
Έρχεται όμως η Παναγία μας, και τι κάνει; Ανταποδίδει το χρέος, και βοηθά με το να κάνει υπακοή στο θέλημα του Θεού και Πατρός να γεννήσει δηλαδή τον δεύτερο Αδάμ, το Χριστό, Αυτός μας ελευθέρωσε, με τον ερχομό του, από τη δουλεία του θανάτου και μας ανακαίνισε.
Δεν ανακαίνισε μόνο την ανθρώπινη φύση αλλά και την καθόλο φύση όλη δηλαδή την δημιουργία, κα αυτό γιατί όταν έπεσε το ανθρώπινο γένος παρέσυρε όλη την κτίση όλη την δημιουργία.
Η Παναγία μας, αγαπητοί μου αδελφοί χαρακτηρίζεται από τον Θεοφάνη Νικαίας ως εξαίσιο και θεοειδέστατο άγαλμα ωραιότητας και ευπρέπειας του αγαθού και διαυγέστατο κάτοπτρο της παρθενίας, στο οποίο απεικονίζεται η εικόνα του αοράτου Θεού.
Ακόμη ο υμνωδός λέγει: «Χαῖρε, τοῦ πεσόντος Ἀδὰμ ἡ ἀνάκλησις· χαῖρε, τῶν δακρύων τῆς Εὔας ἡ λύτρωσις» δηλαδή «Χαῖρε ἐσὺ ποὺ ἔκανες νὰ σηκωθεῖ ὁ πεσμένος Ἀδάμ· ποιος είναι ο Αδάμ; Ο Αδάμ έχει μεταφορική έννοια και είναι όλο το ανθρώπινο γένος, που συμπαρασύρεται από την πτώση του πρωτόπλαστου Αδάμ.
Και συνεχίζοντας λέγει, χαῖρε ἐσὺ ποὺ ἔγινες ἡ λύτρωση τῶν δακρύων τῆς Εὔας», θέλει να πει ο υμνωδός ότι: η Εύα σηματοδοτεί την αρχή μιας εποχής που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αχρεία, επάρατος και δουλική στην αμαρτία, ενώ η Θεοτόκος κάνει μια νέα αρχή, επαναφέρει την ευλογία, τη χαρά, την ελευθερία και όλες εκείνες τις ποιότητες που παρέμειναν σε αιχμαλωσία λόγω της παρακοής και της πτώσεως των πρωτοπλάστων.
Η υπακοή της Παναγία μας αντίθετα είναι σε θέση να επαναφέρει στον Θεό τη φύση που παρήκουσε και την ευθύνη που λησμονήθηκε εξαιτίας της παρακοής.
Η Παναγία αποκατέστησε την ταραγμένη σχέση της κτιστής φύσεως με τον Θεό Δημιουργό, αφού την απελευθέρωσε από τα δεσμά που της επέβαλε η αδαμική πτώση.
Η Παναγία ως μητέρα του Θεανθρώπου και σύνδεσμος ανθρώπου και Θεού συγκεντρώνει όλα εκείνα τα χαρίσματα που είναι αναγκαία για την προετοιμασία του γήινου στην υποδοχή του υπερβατού. Μόνο ένα πρόσωπο με τις αρετές της Παναγίας και το πλήρωμα της χάριτος του Θεού θα μπορούσε να γίνει ο φορέας της χαράς, η αγγελία της ευφροσύνης και η καταλλαγή του ανθρώπου με τον Θεό δηλαδή με λίγα λόγια η Παναγία έγινε η κλίμακα, η σκάλα που κατέβηκε ο Θεός στην γη, αλλά και η γέφυρα όπου μεταφέρονται οι άνθρωποι από την γη προς στον ουρανό.
Ο δρόμος για την καταλλαγή των ανθρώπων με τον Θεό είναι πλέον ανοικτός και η Παναγία μάς καλεί να ακολουθήσουμε αυτό τον δρόμο ας είναι αγαπητοί μου αδελφοί η περίοδος αυτή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής περίοδος αγώνων για την σωτηρία των ψυχών μας να είναι ο αγώνας μας νικηφόρος όπως αυτόν που έδωσαν οι Χριστιανοί της πόλεως κατά των Αβάρων και των Περσών ώστε να ακούσουμε και εμείς «είσελθε εις την χαρά του Κυρίου σου». Αμήν.