Κυριακή Α΄ Λουκά - «καὶ καταγαγόντες τὰ πλοῖα ἐπὶ τὴν γῆν, ἀφέντες ἅπαντα, ἠκολούθησαν αὐτῷ».

Ἀπόστολος: Β´ Κορ. στ´ 1-10

Εὐαγγέλιον: Λουκ. ε´ 1-11

Ἦχος: βαρύς.— Ἑωθινόν: Ε´

«καὶ καταγαγόντες τὰ πλοῖα ἐπὶ τὴν γῆν, ἀφέντες ἅπαντα, ἠκολούθησαν αὐτῷ».

Ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ μᾶς παρουσιάζει τὴν κλήση τῶν πρώτων μαθητῶν καὶ ἀποστόλων ἀπὸ τὸν Κύριο. Σὲ μία καθημερινὴ στιγμὴ ὁ Κύριος συναντᾶ τὸν Σίμωνα Πέτρο καὶ τοὺς Ἰάκωβον καὶ Ἰωάννην, τοὺς υἱοὺς τοῦ Ζεβεδαίου, νὰ καταγίνονται μὲ τὸ ἐπάγγελμά τους. Ἦσαν ἁλιεῖς καὶ ἔρριχναν τὰ δίκτυά τους στὴν λίμνη Γεννησαρέτ, γνωστὴ ἄλλως καὶ ὡς λίμνη τῆς Γαλιλαίας ἢ λίμνη Τιβεριάδος. Ἐκεῖ τοὺς βρίσκει ὁ Κύριος πάνω στὴν ὥρα τῆς ἐργασίας καὶ τοῦ καθημερινοῦ μόχθου.

Ὅμως ἐκείνη ἡ ἡμέρα δὲν ἐπρόκειτο νὰ εἶναι ὅπως μία ἄλλη συνηθισμένη ἡμέρα. Ἡ συνάντηση μὲ τὸν Χριστὸ θὰ ἄλλαζε ὅλη τους τὴν ζωή καὶ ὄντως πάντα ἔτσι συμβαίνει. Ὅταν συναντήσουμε τὸν Χριστὸ καὶ ὑπακούσουμε στὸ κάλεσμά Του, ἀλλάζει ἡ ζωή μας, ἀξιωνόμαστε τῆς μεγάλης τιμῆς νὰ γίνουμε μαθητές Του καὶ ἀκόλουθοι.

Ὁ Χριστὸς μὲ λόγους ἁπλοὺς ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν αὐθεντία τοῦ θεϊκοῦ κύρους, ἐδίδασκε τὰ πλήθη, ἔχοντας ἐπιβιβασθεῖ στὸ πλοῖο τοῦ Σίμωνος Πέτρου. Μόλις ὁ Κύριος εἶχε ὁλοκληρώσει τὴν ὁμιλία Του, λέγει στὸν Σίμωνα νὰ ἀνοιχθοῦν στὴν λίμνη καὶ νὰ ξαναρρίξουν τὰ δίκτυα τους. Ὁ Σίμων, ἔμπειρος ψαράς, ἀντιλέγει πὼς ὅλη τὴν νύκτα καὶ παρὰ τὸν κόπο τους, δὲν εἶχαν κανένα ἀποτέλεσμα. Ὅμως ἡ αὐθεντία τοῦ λόγου τοῦ Κυρίου ὁδηγεῖ τὸν Σίμωνα νὰ ὑπακούσει. Καὶ μόνον "ἐπὶ δὲ τῷ ρήματί σου χαλάσω τὸ δίκτυον". Ἔτσι ὀφείλουμε νὰ ἐνεργοῦμε καὶ ἐμεῖς, μὲ ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη καὶ ὑπακοὴ στοὺς λόγους, τὶς ἐντολὲς καὶ τὰ ρήματα τοῦ Κυρίου. Ἐκεῖνος γνωρίζει καλύτερα ἀπὸ ἐμᾶς καὶ δὲν μᾶς ἐπιτρέπεται νὰ ἀμφιβάλλουμε ἢ νὰ κάνουμε ὑπολογισμοὺς καὶ δεύτερες σκέψεις σὲ ὅ,τι μᾶς καλεῖ νὰ πράξουμε.

Ὁ Σίμων Πέτρος, βλέποντας τὰ δίκτυα γεμάτα καὶ μετὰ τὸν λόγο τοῦ Κυρίου, καταλαμβάνεται ἀπὸ δέος καὶ συναισθάνεται ὅτι ἐμπρός του βρίσκεται ὁ Ἅγιος τοῦ Θεοῦ, καὶ ταυτοχρόνως ὁμολογεῖ ὅτι ὁ ἴδιος εἶναι ἁμαρτωλός. Ὄντως ἔτσι συμβαίνει. Ὅσο περισσότερο πλησιάζουμε τὸν Πανάγιο Θεό, τόσο συναι- σθανόμαστε τὴν δική μας ἁμαρτωλότητα καὶ μικρότητα ἐνώπιον τοῦ Κυρίου.

Ὁ Κύριος τοὺς καλεῖ νὰ γίνουν ἁλιεῖς ἀνθρώπων. Λόγος πρα - γματικὰ παράδοξος. Οἱ πρῶτοι μαθητές, ποὺ καλεῖ ὁ Κύριος, ἦσαν ἔμπειροι ψαράδες. Ὅμως ὁ Κύριος τοὺς καλεῖ τώρα σὲ μία ἄγνωστη γιὰ αὐτοὺς διαδρομή, νὰ καταστοῦν ἁλιεῖς ἀνθρώπων, νὰ ψαρεύουν ὄχι πλέον ψάρια, ἀλλὰ μὲ τὰ δίκτυα τους νὰ ἁλιεύουν ψυχὲς ἀνθρώπων.

Ὁ λόγος τοῦ Κυρίου, συμβολικὸς καὶ παραβολικός, καλεῖ τοὺς ἁπλοϊκοὺς ψαράδες τῆς Γαλιλαίας σὲ μία πνευματικὴ μαθητεία, σὲ μία πορεία διακονίας καὶ θυσίας προκειμένου νὰ κερδίσουν ψυχὲς γιὰ τὸν Χριστό. Δὲν μποροῦμε νὰ γνωρίζουμε κατὰ πόσον αὐτοὶ ἐκείνη τὴν στιγμὴ τῆς θεϊκῆς κλήσεως κατανοοῦσαν πλήρως τί ἐσήμαινε αὐτό. Ἦσαν ὅμως καταλλήλως προετοιμασμένοι γιὰ τὶς δυσκολίες τῆς μεγάλης ἀποστολῆς, ποὺ θὰ τοὺς ἀνέθετε ὁ Κύριος. Ὡς ψαράδες, ἦσαν συνηθισμένοι νὰ ἐργάζονται καὶ νὰ κοπιάζουν μὲ ὑπομονὴ χωρὶς πάντοτε νὰ ἔχουν τὸ ἀνάλογο ἀποτέλεσμα. Ἡ ἐργασία τους ἀπαιτοῦσε συνεργασία, ὑπομονή, συστηματικότητα, ἀρετές, ποὺ θὰ τοὺς φαίνονταν χρήσιμες στὴν νέα τους ἀποστολὴ ὡς ἁλιεῖς ἀνθρώπων.

Ἀλλὰ καὶ ἡ καρδιά τους ἦταν καταλλήλως προετοιμασμένη, γιὰ νὰ ἀκολουθήσουν τὸν Κύριο, ἔτσι ἁπλά, χωρὶς δισταγμοὺς ἢ δεύτερες σκέψεις, μὲ ἀπόλυτη ὑπακοὴ στὸ κάλεσμα τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς σημειώνει ὅτι "ἀφέντες ἅπαντα, ἠκολούθησαν αὐτῷ". Πίστη καὶ ὑπακοὴ ἐπιδεικνύουν οἱ πρῶτοι αὐτοὶ μαθητὲς καὶ Ἀπόστολοι. Μὲ ἀξιοθαύμαστη προθυμία τὰ ἄφησαν ὅλα πίσω τους, καὶ πλοῖα καὶ δίκτυα καὶ γονεῖς καὶ συγγενεῖς, γιὰ νὰ ἀκολουθήσουν τὸν Χριστό. Τοὺς ἀρκοῦσε ὅτι θὰ ἦσαν μαζί Του, ἀκόλουθοι τοῦ Χριστοῦ, γενόμενοι ὑπήκοοι μέχρι θανάτου, πιστοὶ καὶ ἀφοσιωμένοι. Μὲ τὸ παράδειγμα τῆς ζωῆς τους καὶ τῆς θυσιαστικῆς διακονίας τοῦ Εὐαγγελίου, οἱ Ἀπόστολοι ἀπέδειξαν ὅτι ὄντως ὁ Κύριος ἦταν κυρίαρχος στὴν καρδιά τους. Τὸν ἀγάπησαν ὁλοκληρωτικά, "ἐξ ὅλης τῆς καρδίας καὶ ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ καὶ ἐν ὅλῃ τῇ ἰσχύι καὶ ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ" (Λουκ. ι´ 27), διότι, σὲ Αὐτὸν βρῆκαν "ρήματα ζωῆς αἰωνίου" (Ἰω. στ´ 68). Γιὰ τὴν πίστη καὶ τὴν ἀφοσίωσή τους ὁ Κύριος τοὺς ἐτίμησε "πανσόφους τοὺς ἁλιεῖς ἀναδείξας καὶ δι᾽ αὐτῶν τὴν οἰκουμένην σαγηνεύσας".

Ὁ Χριστὸς ἐπιφυλάσσει σὲ ὅσους Τὸν ἀκολουθήσουν ἀπολύτως καὶ μὲ ἀφοσίωση, μεγάλες πνευματικὲς τιμὲς καὶ εὐλογίες. Γεμίζει τὶς καρδιές τους μὲ χαρὰ καὶ ἀγαλλίαση. Ἐμεῖς ὅμως σήμερα ἀποδίδουμε στὸν Χριστὸ τὴν ἀπόλυτη ὑπακοὴ στὸ θέλημά Του; Τὸν ἔχουμε Κύριο καὶ κυρίαρχο στὴν καρδιά μας; Ἀκολουθοῦμε τὸ παράδειγμα τῶν ἁγίων Ἀποστόλων ὡς πρὸς τὴν πίστη καὶ τὴν ἀγάπη τους στὸν Κύριο; Θυσιάζουμε τὴν ἄνεσή μας, τὸν ἐγωϊσμό μας, τὶς ἁμαρτωλὲς ἐπιθυμίες καὶ φιλίες μὲ τὸν κόσμο;

Νὰ εὐχηθοῦμε, ὅποτε ὁ Κύριος μᾶς καλεῖ σὲ κάποιο πνευματικὸ ἔργο, σὲ κάποια διακονία ἀγάπης, φιλανθρωπίας, διαδόσεως τοῦ λόγου τοῦ Εὐαγγελίου, νὰ ἀνταποκρινόμαστε καὶ ἐμεῖς μὲ τὸν ἴδιο τρόπο, ὅπως τὸ ἔπραξαν ἐκεῖνοι οἱ πρῶτοι μαθητὲς καὶ Ἀπόστολοι.

Ἀρχιμανδρίτης π. Κύριλλος Κεφαλόπουλος

Ορθόδοξος Τύπος,19/09/2014

Κυριακή Ζ΄ Ματθαίου - «τότε ἥψατο τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν λέγων, κατὰ τὴν πίστιν ὑμῶν γενηθήτω ὑμῖν»

Ἀπόστολος: Β´ Τίμ. β´ 1-10

Εὐαγγέλιον: Ματθ. θ´ 27-35

Ἦχος: πλ. β´.— Ἑωθινόν: Ζ´

«τότε ἥψατο τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν λέγων, κατὰ τὴν πίστιν ὑμῶν γενηθήτω ὑμῖν»

Στὴν σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ περιγράφονται τὰ θαύματα τῆς θεραπείας δύο τυφλῶν καὶ ἑνὸς κωφοῦ δαιμονιζομένου. Τὰ θαύματα αὐτὰ τοῦ Κυρίου ἔρχονται σὲ συνέχεια τῆς ἀναστάσεως τῆς κόρης τοῦ Ἰαείρου καὶ τῆς θεραπείας τῆς αἱμορροούσης.

Ἡ φήμη τοῦ Κυρίου ὡς θαυματουργοῦ εἶχε διαδοθεῖ. Ὅταν οἱ δύο τυφλοὶ ἔμαθαν ὅτι ὁ Ἰησοῦς περνοῦσε ἀπὸ τὰ μέρη τους καὶ πιστεύσαντες ὅτι αὐτὸς εἶναι ὁ προσδοκώμενος Μεσσίας (Εὐθύμιος Ζιγαβηνός), Τὸν ἀκολουθοῦν κράζοντες, «ἐλέησον ἡμᾶς, υἱὲ Δαυίδ». Μὲ μεγάλη πίστη καὶ ἐπιμονή, ποὺ ἐκφράζεται ἀπὸ τὶς μεγαλόφωνες κραυγές τους, οἱ δύο τυφλοὶ παρακαλοῦν γιὰ τὸ ἔλεος καὶ τὴν θεραπεία τους. Χαρακτηριστικὸ τῆς πίστεώς τους στὸν Χριστὸ εἶναι ὅτι Τὸν ἀποκαλοῦν "υἱὲ Δαυίδ", μία ἔκφραση ποὺ δηλώνει τὴν μεσσιανικὴ ἰδιότητα τοῦ Ἰησοῦ καὶ ὅτι πολλοί, ἰδίως μετὰ τὰ πολλά Του θαύματα, εἶχαν ἀρχίσει νὰ πιστεύουν ὅτι Αὐτὸς εἶναι ὁ προσδοκώμενος Μεσσίας.

Ὁ Κύριος ἐρωτᾶ τοὺς δύο τυφλοὺς ἂν πιστεύουν ὅτι μπορεῖ νὰ τοὺς θεραπεύσει. Ὁ Κύριος γνωρίζει τὴν πίστη τους, «ἐρωτᾶ δὲ ὅμως, ἵνα φανερωθῆ καὶ τούτων ἡ πίστις καὶ ἑλκυσθῶσι διά τούτων καὶ ἕτεροι» (Εὐθύμιος Ζιγαβηνός).

Ὁ Χριστὸς ἄγγιξε τοὺς ὀφθαλμούς τους καὶ τοὺς χάρισε τὴν ὅρασή τους, λέγων ὅτι ἡ θεραπεία τους ἔγινε σύμφωνα μὲ τὸ μέτρο τῆς πίστεώς τους. Γιὰ ἄλλη μία φορά ὁ Κύριος θέτει ὡς προϋπόθεση γιὰ τὸ θαῦμα τὴν προσωπικὴ πίστη τοῦ αἰτοῦντος τὴν θεραπεία, ὅπως συνέβη μὲ τὸν ὀλιγόπιστο πατέρα, ὅταν ὁ Κύριος τοῦ εἶπε ὅτι «εἰ δύνασαι πιστεῦσαι πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι» (Μᾶρκ. θ´ 23).

Ἀξίζει ἐπίσης νὰ παρατηρήσουμε τὴν προειδοποίηση τοῦ Χριστοῦ στοὺς θεραπευθέντες τυφλοὺς νὰ μὴ γνωστοποιήσουν τὸ θαῦμα ποὺ τοὺς ἔγινε. Ὁ Κύριος δὲν ἐπιθυμεῖ νὰ προκαλέσει τὴν πίστη τῶν ἀνθρώπων μὲ τὸν ἐντυπωσιασμὸ κάποιου θαύματος, ἀλλὰ θέλει μία πιὸ βαθιὰ καὶ οὐσιαστικὴ πίστη ἐκ μέρους μας. Ἐπίσης, ἐντολὴ καὶ θέλημα τοῦ Κυρίου εἶναι ἡ εὐεργεσία νὰ παραμένει ἀφανὴς καὶ κρυφή, ὥστε πραγματικῶς νὰ τὴν τιμήσει ὁ Θεὸς Πατέρας καὶ νὰ μᾶς τὴν ἀνταποδώσει (Ματθ. στ´ 4). Οἱ δύο πρώην τυφλοὶ ὅμως ἀπὸ εὐγνωμοσύνη πρὸς τὸν Εὐεργέτη τους, παρήκουσαν τὴν ἐντολὴ τοῦ Κυρίου καὶ γνωστοποίησαν τὸ θαῦμα παντοῦ.

Σὲ συνέχεια τῆς θεραπείας τῶν δύο τυφλῶν, ὁ Χριστὸς ἐθεράπευσε ἕνα κωφὸ δαιμονιζόμενο. Γιὰ ἄλλη μία φορά τὰ πλήθη ἐθαύμασαν τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ. Ὡστόσο, ἡ κακοπιστία καὶ ὁ φθόνος τῶν Φαρισαίων ἐξεδηλώθη πάλι. Δὲν μποροῦσαν νὰ ἀμφισβητήσουν τὰ ὀφθαλμοφανῆ θαύματα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ προσπαθοῦν νὰ τὰ διαστρέψουν καὶ νὰ τὰ δυσφημίσουν, λέγοντες ὅτι ὁ Ἰησοῦς ἐκβάλλει τὰ δαιμόνια ὄχι μὲ τὴν θεϊκή Του δύναμη, ἀλλὰ μὲ τὴν δύναμη τοῦ ἄρχοντος τῶν δαιμόνων. Λησμονοῦν ὅμως ὅτι ὁ δαίμων δὲν κάνει καλό, δὲν εὐεργετεῖ, δὲν θεραπεύει, ἀλλὰ ἀντιθέτως βλάπτει ὅσους τὸν τιμοῦν (Ἅγ. Ἰωάννης Χρυσόστομος). Ἐνῶ ὁ Κύριος διαρκῶς εὐεργετεῖ τοὺς ἀνθρώπους, τοὺς διδάσκει τὴν ἀρετὴ καὶ πῶς νὰ πλησιάσουν τὸν Θεὸ (Εὐθύμιος Ζιγαβηνός).

Πάντοτε ὁ πονηρὸς προσπαθεῖ νὰ διαστρέψει καὶ νὰ συκοφαντήσει τὸ ἔργο τοῦ Θεοῦ. Καὶ σήμερα ὑπάρχουν ἄνθρωποι κακόπιστοι, στενόκαρδοι καὶ μικρόψυχοι, ποὺ δὲν στέργουν νὰ ἀναγνωρίσουν τὴν ἀνιδιοτελῆ προσφορὰ τῶν ἀνθρώπων τοῦ Θεοῦ.

Αὐτὸ ὅμως δυστυχῶς, ποὺ παρατηρεῖται στὴν ὀρθολογιστικὴ ἐποχή μας, εἶναι τὸ ἔλλειμμα πίστεως, ποὺ ἐμφανίζεται στὴν πλειονότητα τῶν ἀνθρώπων. Ἴσως διότι οἱ πολλοὶ ἔχουν ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ τὸν Θεό, δὲν ἔχουν τὴν ζωντανὴ πίστη ποὺ προσελκύει τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ καὶ ἐνεργοποιεῖ τὸ θαῦμα. «Οὐ πάντων ἡ πίστις» (Β´ Θεσ. γ´ 2), μᾶς λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος.

Ἐμεῖς ὡς χριστιανοὶ γνωρίζουμε ὅτι ἡ πίστη εἶναι καρπὸς καὶ δωρεὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἄλλωστε, ὅλη μας ἡ ζωή ἐν Χριστῷ ἀποτελεῖ ἕνα διαρκὲς θαῦμα, μία συνεχὴς ἐπιβεβαίωση τῆς πίστεώς μας. Εἶναι μία βιωματικὴ κατάσταση ποὺ ζοῦμε καὶ κινούμεθα ἐν αὐτῇ.

Ἀρχιμανδρίτης π. Κύριλλος Κεφαλόπουλος

Ορθόδοξος Τύπος, 18/07/2014 

Κυριακή Δ΄ Ματθαίου -"οὐδὲ ἐν τῷ Ἰσραὴλ τοσαύτην πίστιν εὗρον"

Ἀπόστολος: Ρωμ. στ´ 18−23

Εὐαγγέλιον: Μάτθ. η´ 5−13

Ἦχος: γ´.— Ἑωθινόν: Δ´

"οὐδὲ ἐν τῷ Ἰσραὴλ τοσαύτην πίστιν εὗρον"

Στὴν σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ ἔχουμε ἕνα ὑπέροχο παράδειγμα πίστεως, ποὺ καὶ ὁ Ἴδιος ὁ Χριστὸς ἐθαύμασε καὶ ἐπήνεσε.

Ὅταν ὁ Κύριος εἰσῆλθε στὴν Καπερναούμ, ἕνας ἑκατόνταρχος Τὸν πλησίασε, γιὰ νὰ Τὸν παρακαλέσει γιὰ τὴν θεραπεία τοῦ δούλου του. Προφανῶς, θὰ ἐπρόκειτο γιὰ ἕνα δοῦλο πολύτιμο καὶ πολὺ ἀγαπητὸ στὸν ἑκατόνταρχο, γιὰ νὰ λάβει ὁ τελευταῖος τὸ θάρρος νὰ προσεγγίσει αὐτὸς ἕνας ἐθνικός, τὸν Κύριο.

Ὅμως ὁ Χριστὸς ἀνταποκρινόμενος στὸ αἴτημα τοῦ ἑκατοντάρχου, ἐκδηλώνει τὴν διάθεση νὰ εἰσέλθει στὴν οἰκία του καὶ νὰ θεραπεύσει τὸν ἀσθενῆ δοῦλο. Καὶ αὐτὸ τὸ κάνει ὁ Κύριος προκειμένου νὰ ἀποκαλυφθεῖ ἡ μεγάλη πίστη, γιὰ νὰ γνωρίσουν ὅλοι τὴν ἀρετή του. Πράγματι, ἡ ἀπάντηση τοῦ ἑκατοντάρχου εἶναι ἀξιοθαύμαστη. Λέγει ὅτι «οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς ἵνα μου ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθης», δεικνύων ἔτσι ὅτι θεωρεῖ τὸν ἑαυτόν του ἀνάξιον νὰ τύχει μίας τέτοιας εὐεργεσίας ἀλλὰ καὶ τῆς τιμῆς νὰ δεχθεῖ τὸν Κύριο στὴν οἰκία του (Ἅγ.Ἰω. Χρυσόστομος).

Ἂν ἀναλογισθοῦμε ὅτι τὸν λόγο αὐτὸν τὸν λέει ἕνας ἄνθρωπος ἐξουσίας, ἕνας ἑκατόνταρχος τοῦ ρωμαϊκοῦ στρατοῦ, ὁ ὁποῖος εἶχε ὑπὸ τὴν διοίκησή του τόσους ἀνθρώπους, τότε κατανοοῦμε περισσότερο τὴν ταπείνωση καὶ τὴν συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητός του ἔναντι τοῦ Κυρίου. Ἀπὸ ἕνα στρατιωτικὸ θὰ περιμέναμε μία ἀγέρωχη καὶ ὑπερήφανη συμπεριφορά. Ἀντιθέτως, βλέπουμε μία ἀξιοθαύμαστη ταπεινοφροσύνη.

Ἤδη, ἀπὸ πνευματικῆς ἀπόψεως, ὁ ἑκατόνταρχος ἦταν πολὺ πιὸ κοντὰ στὸν Θεὸ ἀπὸ πολλοὺς ἄλλους. Συνήθως, ἄνθρωποι μὲ ἐξουσία, ἀξιώματα, ὑπεύθυνες θέσεις, αἰσθάνονται ἀσφάλεια καὶ δύναμη, μία ὑπεροχὴ ἔναντι τῶν ἄλλων. Ὄχι ὅμως ὁ ἑκατόνταρχος, ὁ ὁποῖος ἔχει ἤδη κάνει τὰ πρῶτα σημαντικὰ βήματα πρὸς τὸν Χριστό.

Ἡ ταπείνωση ἀποτελεῖ τὴν βάση τῆς πνευματικῆς ζωῆς καὶ τὸ θεμέλιο ὅλων τῶν χριστιανικῶν ἀρετῶν. Αὐτὴ λοιπὸν ἡ ταπείνωση, μαζὶ μὲ τὴν πίστη τοῦ ἑκατοντάρχου, προσελκύει τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἑκατόνταρχος, ὡς ἄνθρωπος ποὺ γνωρίζει πολὺ καλὰ τί σημαίνει ἐξουσία καὶ ἐκτέλεση διαταγῶν, ἀναγνωρίζει στὸν Χριστὸ τέτοια ἐξουσία ὥστε καὶ μόνον ὁ λόγος Του νὰ ἀρκεῖ, γιὰ νὰ θεραπεύσει τὸν δοῦλο του.

Ὁ Ἰησοῦς ἐθαύμασε τὴν μεγάλη πίστη καὶ τὴν ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη τοῦ ἑκατοντάρχου καὶ τὴν ἐπαινεῖ δημοσίως, λέγων ὅτι "οὐδὲ ἐν τῷ Ἰσραὴλ τοσαύτην πίστιν εὗρον". Μάλιστα, χρησιμοποιεῖ ὁ Κύριος τὸ παράδειγμα τῆς πίστεως τοῦ ἑκατοντάρχου, ἑνὸς ἐθνικοῦ, γιὰ νὰ δείξει ὅτι πολλοὶ ἐξ ἐθνῶν θὰ πιστεύσουν ἐνῶ οἱ Ἰσραηλίτες, τὰ τέκνα τοῦ Ἀβραὰμ καὶ κληρονόμοι τῶν ἐπαγγελιῶν καὶ εὐλογιῶν τοῦ Θεοῦ, θὰ ἀπορρίψουν τὸν Χριστὸ καὶ θὰ εὑρεθοῦν ἐκτὸς τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν.

Ὁ Χριστὸς χρησιμοποιεῖ τὸ ρῆμα «ἀνακλιθήσονται», γιὰ νὰ παρομοιάσει τὴν βασιλεία τῶν οὐρανῶν μὲ τὸ μεσσιανικὸ δεῖπνο (Ματθ. κβ´ 1-14), στὸ ὁποῖο ἄνθρωποι ἐξ ἀνατολῶν καὶ ἐκ δυσμῶν, ἀπὸ τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης καὶ ἀπὸ ὅλους τοὺς λαούς, θὰ εὑρεθοῦν καλεσμένοι στὸ δεῖπνο ἀξιωθέντες διά πίστεως, ἐνῶ οἱ υἱοὶ τῆς βασιλείας, οἱ Ἰσραηλίτες, θὰ ἐκβληθοῦν διά τὴν ἀπιστίαν τους καὶ θὰ εὑρεθοῦν στὸ σκότος τὸ ἐξώτερον, σὲ τόπον κολάσεως καὶ βασάνων. Ὁ Κύριος, μὲ τὸν λόγον αὐτόν, θέλησε νὰ καταστείλει τὸν ἐγωϊσμὸ τῶν Ἰουδαίων, ποὺ εἶχαν ἀλαζονεία, διότι ἦσαν ἐκ τοῦ γένους τοῦ Ἀβραάμ, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ παρηγορήσει καὶ τοὺς ἐξ ἐθνῶν, ὥστε νὰ προσελκύσει αὐτοὺς διά τῆς πίστεως στὸν Χριστὸ (Εὐθύμιος Ζιγαβηνός). Ἀφοῦ ἐπήνεσε δημοσίως τὴν πίστη τοῦ ἑκατοντάρχου, ὁ Κύριος τοῦ εἶπε: «ὕπαγε, ὡς ἐπίστευσας γενηθήτω σοι». Καὶ ἀμέσως ἐθεραπεύθη ὁ δοῦλος. Κατὰ τὸ μέγεθος τῆς πίστεως τοῦ ἑκατοντάρχου, κατέστη δυνατὴ ἡ θαυμαστὴ θεραπεία.

Τέτοιου εἴδους πίστη ζητεῖ ἀπὸ ἐμᾶς ὁ Κύριος. Πίστη ἀπόλυτη, ἀφοσιωμένη, χωρὶς δισταγμοὺς καὶ λογισμοὺς ἀμφιβολίας. Ὅπως στὸν στρατὸ ὑπάρχει ἀπόλυτη ὑπακοὴ καὶ ἄμεσος ἐκτέλεση τῶν διαταγῶν, ἔτσι καὶ ἐμεῖς οἱ χριστιανοί, ὡς στρατιῶτες Χριστοῦ, ὀφείλουμε στὸν Κύριο ἀπόλυτη ὑπακοὴ στὸ θέλημά Του καὶ στὴν ἐργασία τῶν ἐντολῶν Του, διότι ἔτσι ἐκδηλώνουμε τὴν ἀγάπη καὶ τὴν ἀφοσίωσή μας σὲ Αὐτόν.

Ἂς ἀναρωτηθοῦμε, ἔχουμε ἐμεῖς τέτοια καὶ τόσον δυνατὴ πίστη, ὅπως αὐτὴ τοῦ ἑκατοντάρχου; Ἆραγε, ὅταν ἔλθει ὁ Κύριος, θὰ βρεῖ τέτοια πίστη στοὺς ἀνθρώπους; Νὰ εἴμαστε διαρκῶς σὲ πνευματικὴ ἐγρήγορση, νὰ ἐμπιστευόμαστε τὴν ζωή μας καὶ τὰ πάντα στὸν Κύριο («πᾶσαν τὴν ζωὴν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα»), καὶ νὰ βαδίζουμε διά πίστεως

Ἀρχιμανδρίτης π. Κύριλλος Κεφαλόπουλος

Ορθόδοξος Τύπος,27 /06/2014

Κυριακή του Τυφλού -«εἰς κρῖμα ἐγὼ εἰς τὸν κόσμον τοῦτον ἦλθον, ἵνα οἱ μὴ βλέποντες βλέπωσι καὶ οἱ βλέποντες τυφλοὶ γένωνται».

Ἀπόστολος: Β´ Κορ. δ´ 6-15

Εὐαγγέλιον: Ἰω. θ´ 1-38

Ἦχος: πλ. α´.—Ἑωθινόν: Η´

«εἰς κρῖμα ἐγὼ εἰς τὸν κόσμον τοῦτον ἦλθον, ἵνα οἱ μὴ βλέποντες βλέπωσι καὶ οἱ βλέποντες τυφλοὶ γένωνται».

Ὅταν στὸν Κύριο παρουσιάζεται ἕνας ἐκ γενετῆς τυφλός, αὐτὴ ἡ συνάντηση ἐπρόκειτο νὰ προκαλέσει καὶ νὰ κλονίσει πολλὲς στερεότυπες ἀντιλήψεις, τῶν μαθητῶν, τῶν Φαρισαίων, τῶν γονέων τοῦ τυφλοῦ καὶ τοῦ ἰδίου τοῦ τυφλοῦ. Ἄλλωστε, πάντοτε ἡ συνάντηση μὲ τὸν Κύριο ἀποτελεῖ μία πρόκληση στὰ εἰωθότα καὶ μία πρόσκληση νὰ ὑπερβοῦμε τὶς στενές μας ἀντιλήψεις καὶ τὶς καθιερωμένες ἰδέες.

Ἔτσι λοιπόν, ὅταν οἱ μαθητὲς βλέπουν τὸν ἐκ γενετῆς τυφλό, ἐκφράζουν τὸ εὔλογο ἐρώτημα σύμφωνα μὲ τὶς τότε ἐπικρατοῦσες κοινωνικὲς ἀντιλήψεις. «Ραββί, τὶς ἥμαρτεν, οὗτος ἢ οἱ γονεῖς αὐτοῦ, ἵνα τυφλὸς γεννηθῆ;». Τὸ ἐρώτημα τῶν μαθητῶν ἐκφράζει τὶς κυρίαρχες ἰουδαϊκὲς ἀντιλήψεις ὅτι ἡ ἀσθένεια καὶ ἡ σωματικὴ ἀναπηρία ὀφείλετο σὲ κάποια προσωπικὴ ἁμαρτία τοῦ ἰδίου ἢ τῶν προγόνων του· ἔτσι, ἡ ἀσθένεια ἐθεωρεῖτο στίγμα, σημάδι τῆς ἁμαρτίας.

Ὅμως, ὁ Κύριος δίδει μία ἀπάντηση ποὺ ἐκπλήσσει. Δὲν ἐπιβεβαιώνει αὐτὸ ποὺ πιστεύουν οἱ μαθητές, ἀλλὰ θεωρεῖ τὴν παρουσία τοῦ ἐκ γενετῆς τυφλοῦ ὡς σημεῖον τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ, ὡς μία εὐκαιρία νὰ φανερωθεῖ ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ καὶ διά τοῦ θαύμα- τος τῆς θεραπείας νὰ δοξασθεῖ τὸ Ὄνομά Του. Αὐτὸ ποὺ οἱ πολλοὶ θεωροῦν ὡς στίγμα ἢ προσωπικὴ ἀδυναμία, τὴν ἀσθένεια δηλαδή, ὁ Κύριος τὸ μετατρέπει σὲ κάτι θετικό. Διότι «τὰ ἀδύνατα παρ᾽ ἀνθρώποις δυνατὰ παρὰ τῷ Θεῷ ἐστι» (Λουκ. ιη´ 27). Ὅταν ἡ πλειοψηφία τῶν Ἰουδαίων ἀλλὰ καὶ τῶν πολλῶν ἀνθρώπων σήμερα βλέπουν τὸν Θεὸ ὡς τιμωρὸ καὶ αἰσθάνονται τύψεις καὶ ἐνοχὲς γιὰ τὴν ἀσθένεια ποὺ τοὺς ἔτυχε, ὁ Κύριος ἑστιάζει στὴν εἰκόνα ἑνὸς Θεοῦ ἀγάπης ποὺ εὐεργετεῖ τὸν ἀσθενοῦντα.

Ὁ τρόπος τῆς θεραπείας ποὺ ἐπιλέγει ὁ Χριστός, δηλαδὴ νὰ λάβει πηλὸ καὶ νὰ ἀλείψει τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ τυφλοῦ, βεβαιώνει ὅτι Αὐτὸς εἶναι Κύριος καὶ Θεός, καθὼς ἡ κίνηση αὐτὴ τοῦ Χριστοῦ μᾶς παραπέμπει στὴν δημιουργία τοῦ Ἀδὰμ ἐκ πηλοῦ. Μπροστὰ ὅμως στὸ ὁλοφάνερο καὶ ἀδιαμφισβήτητο θαῦμα, ποὺ ἀπὸ μόνο του ἀποτελεῖ ἀδιάψευστη μαρτυρία ὑπὲρ τοῦ Χριστοῦ, οἱ Φαρισαῖοι παραμένουν τυφλοὶ καὶ πεπωρωμένοι τῇ καρδίᾳ. Βλέπουν τὸ ὁλοφάνερο θαῦμα, ἐπειδὴ ὅμως παραμένουν ἀπελπιστικὰ τυφλοὶ στὸν νοῦ καὶ τὴν καρδία, προσπαθοῦν μὲ κάθε τρόπο νὰ διαστρέψουν τὴν ἀλήθεια, νὰ ἀμφισβητήσουν τὸ θαῦμα, νὰ θολώσουν τὴν φαεινὴ ἀλήθεια. Πρὸς τοῦτο μεταχειρίζονται κάθε δυνατὸν τρόπον.

Καλοῦν ἐπανειλημμένως τὸν πρώην τυφλὸ καὶ τοὺς γονεῖς του, τοὺς ρωτοῦν καὶξαναρωτοῦν, χρησιμοποιώντας ἀπειλές, λοιδορίες, εἰρωνεῖες, ἀκόμη καὶ βία. ΟἱΦαρισαῖοι ἐμφανιζόμενοι ὡς τηρητὲς τοῦ Νόμου καὶ περίκλειστοι μέσα στὴναὐταρέσκεια τῆς ἀνωτερότητός τους, ἀδυνατοῦν νὰ δοῦν τὸ ὀφθαλμοφανές,πεισματικὰ κλείνουν τὰ μάτια καὶ τὰ αὐτιά τους ἀρνούμενοι νὰ ἀναγνωρίσουν τὰμεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ πιστεύσουν. Εἶναι οἱ ἴδιοι τυφλοὶ καὶ ὁδηγοὶ τυφλῶν, τοῦλαοῦ ἐκείνου ποὺ ἐνῶ βλέπει τὸ ἀδιαμφισβήτητο θαῦμα τῆς θεραπείας τοῦ ἐκ γενετῆςτυφλοῦ, εὑρίσκονται σὲ σύγχυση καὶ «σχίσμα ἦν ἐν αὐτοῖς» (Ἰω. θ´ 16).

Ἀξίζει ἐπίσης νὰ σταθοῦμε καὶ στὴν στάση τῶν γονέων τοῦ πρώην τυφλοῦ. Ἐνῶ γνωρίζουν τὴν ἀλήθεια, μπροστὰ στοὺς Φαρισαίους φοβοῦνται νὰ τὴν ὁμολογήσουν μὲ παρρησία. Ἀντιθέτως, μὲ μισόλογα καὶ ὑπεκφυγὲς προσπαθοῦν νὰ ἀποφύγουν νὰ λάβουν σαφῆ θέση ἀπὸ φόβο μήπως, ἐὰν ὁμολογήσουν τὸν Χριστό, γίνουν ἀποσυνάγωγοι (Ἰω. θ´ 22). Ἀλλὰ καὶ πόσοι σήμερα κατ᾽ ὄνομα Χριστιανοί, κατ᾽ οὐσίαν χλιαροὶ στὴν πίστη, ἀποφεύγουν νὰ ὁμολογήσουν ὅτι πιστεύουν ὑπὸ τὸν φόβο τῆς κοινωνικῆς ἀπομονώσεως καὶ τῶν εἰρωνικῶν σχολίων.

Πόσον ὅμως διαφορετικὴ εἶναι ἡ συμπεριφορὰ τοῦ ἐκ γενετῆς τυφλοῦ! Ὁ πρώην τυφλὸς καθίσταται στοὺς ἔκπληκτους ἀνθρώπους ποὺ τὸν ἐγνώριζαν μία ζωντανὴ μαρτυρία τῆς δυνάμεως τοῦ Κυρίου, φῶς τοῖς πᾶσι. Μπροστὰ στὶς συνεχεῖς ἐρωτήσεις τῶν Φαρισαίων, οἱ ἀπαντήσεις του ἀποπνέουν θάρρος, σταθερότητα, βεβαιότητα γιὰ τὸ θαῦμα ποὺ ἔζησε καὶ γιὰ τὸ πρόσωπο Ἐκείνου ποὺ τὸν ἐθεράπευσε. Ὁ πρώην τυφλός, ἂν καὶ στερεῖται τῆς μορφώσεως τῶν Φαρισαίων καὶ δὲν ἔχει τὴν δική τους γνώση τοῦ Νόμου, βλέπει τὰ πράγματα ξεκάθαρα. Ἐκεῖ ποὺ ὁ φθόνος καὶ ἡ κακία τυφλώνει τοὺς Φαρισαίους καὶ συσκοτίζει τὴν κρίση τους, ὁ πρώην τυφλὸς ἔχει πλέον ἀποκτήσει ἐκτὸς ἀπὸ τὸ φυσικὸ φῶς τῶν ὀφθαλμῶν, καὶ τὴν πνευματικὴ ἐκείνη ὅραση ποὺ τοῦ ἐπιτρέπει νὰ διακρίνει τὴν ἀλήθεια καὶ νὰ ὁμολογήσει ὅτι ὁ θεραπεύσας αὐτὸν εἶναι ἀπεσταλμένος τοῦ Θεοῦ καὶ ποιεῖ τὸ θέλημά Του. Μπροστὰ στὴν ἀκαταμάχητη ἐπιχειρηματολογία τοῦ πρώην τυφλοῦ, οἱ Φαρισαῖοι ἀποστομώνονται καὶ καταφεύγουν στὴν βία. Τὸν πετοῦν ἔξω!

Διαπιστώνουμε λοιπὸν ὅτι ὁ Κύριος, τὸ Φῶς τοῦ κόσμου, φωτίζει καὶ καταυγάζει τὶς συνειδήσεις τῶν ἀνθρώπων καλῆς διαθέσεως, ὥστε νὰ διακρίνουν μὲ καθαρὴ ματιὰ τὶς μεγάλες πνευματικὲς ἀλήθειες, ἐκεῖνες ποὺ οἱ ἄνθρωποι μὲ σκοτασμένο νοῦ καὶ σκοτεινὴ συνείδηση, πεπωρωμένη ἀπὸ κακία, φθόνο καὶ ἐγωισμό, τυφλοὶ κατὰ πάντα, ἀδυνατοῦν νὰ δοῦν καὶ νὰ παραδεχθοῦν. Ἔτσι, πολλοὶ ἄνθρωποι μὲ ὑγιεῖς σωματικοὺς ὀφθαλμούς, στὰ πνευματικὰ ζητήματα ἀποδεικνύονται τυφλοί, ἐνῶ ἄνθρωποι ποὺ ζοῦσαν στὸ πνευματικὸ σκότος τῆς ἁμαρτίας, μπροστὰ στὸν Κύριο, ἀναβλέπουν καὶ ἀποκτοῦν τέτοια πνευματικὴ ἐνόραση, ὥστε «οἱ μὴ βλέποντες βλέπωσι καὶ οἱ βλέποντες τυφλοὶ γένωνται» (Ἰω. θ´ 39).

Ἂς παρακαλέσουμε τὸν Κύριο νὰ φωτίζει τὴν ψυχή μας καὶ νὰ διαλάμπει τὴν διάνοιά μας, ὥστε καὶ ἐμεῖς νὰ ἀποκτήσουμε αὐτὴν τὴν πνευματικὴ ματιὰ καὶ νὰ θεωροῦμε τὰ πράγματα τοῦ κόσμου ὑπὸ τὸ φῶς τῆς πίστεως καὶ τῆς ἀληθείας ποὺ μᾶς χαρίζει ὁ Χριστός.

Ἀρχιμανδρίτης π. Κύριλλος Κεφαλόπουλος

Ορθόδοξος Τύπος, 16/05/2014

Β΄Κυριακή των Νηστειών (Γρηγορίου του Παλαμά)- «Τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου»

Ἀπόστολος: Ἑβρ. α´ 10–14, β´ 1–3

Εὐαγγέλιον: Μᾶρκ. β´ 1–12

Ἦχος: πλ. α´.— Ἑωθινόν: Ε´

«Τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου»

Μέσα στὸ σκοτάδι τῆς ἀπελπισίας ἑνὸς δυστυχισμένου ἀνθρώπου, τοῦ παραλυτικοῦ τοῦ Εὐαγγελίου, ἐξ αἴφνης γεννᾶται ἡ ἐλπίδα. Στὴν πόλη ποὺ ζοῦσε, τὴν Καπερναούμ, ἦρθε ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς καὶ πλῆθος πολὺ συνέτρεξε νὰ ἀκούσει τὴν διδασκαλία Του καὶ νὰ λάβει θεραπεία. Ἀλλὰ ὁ παραλυτικὸς δὲν μποροῦσε νὰ μεταβεῖ μόνος του.

Ὅμως τέσσερεις φίλοι του ἀναλαμβάνουν νὰ μεταφέρουν τὸ κρεββάτι τοῦ παραλυτικοῦ ὡς τὴν οἰκία, ποὺ κήρυττε ὁ Ἰησοῦς, ἀλλὰ τὸ πολὺ πλῆθος τοὺς ἐμπόδιζε νὰ πλησιάσουν. Τότε, σκέφτονται νὰ ξηλώσουν τὴν σκεπὴ καὶ νὰ κατεβάσουν τὸν παραλυτικὸ μὲ σχοινιὰ δεμένο, ὥστε νὰ βρεθεῖ μπροστὰ στὸν Χριστό.

Τὸ σημεῖο αὐτὸ τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς μᾶς τονίζει τὴν ἀνάγκη νὰ στεκόμαστε συμπαραστάτες καὶ βοηθοὶ τῶν ἀσθενούντων. Ἡ χριστιανική μας πίστη μᾶς κατευθύνει νὰ βοηθοῦμε ἐμπράκτως τοὺς ἀσθενεῖς σὲ μία ἐποχή, ποὺ πολλοὶ δυστυχεῖς καὶ ἀνήμποροι συνάνθρωποί μας ζοῦν μόνοι τους καὶ βιώνουν τὴν ἀσθένειά τους μοναχικοὶ καὶ ἀβοήθητοι.Ἕνα δεύτερο σημεῖο ἄξιον παρατηρήσεως εἶναι ὅτι ἡ ἀγάπη καὶ βοήθεια πρὸς τοὺς ἀσθενεῖς μπορεῖ νὰ χρειαστεῖ νὰ ἀνακαλύψει πρακτικοὺς καὶ πρωτότυπους τρόπους, γιὰ νὰ γίνει πιὸ ἀποτελεσματική, ὅπως ἔπραξαν οἱ τέσσερεις φίλοι τοῦ παραλυτικοῦ. Ἡ ἀγάπη πάντα βρίσκει τὸν τρόπο.

Ἀλλὰ τὸ κεντρικὸ μήνυμα τῆς σημερινῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς εἶναι ὁ λόγος τοῦ Κυρίου πρὸς τὸν παραλυτικό: «Τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι».Ἐνῶ ὅλοι θὰ περίμεναν ὁ Χριστὸς νὰ θεραπεύσει τὸν παραλυτικό, ὁ Κύριος ἐνεργεῖ ἀπρόσμενα καὶ μὲ τὸ κῦρος τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ θεραπεύει πρῶτα τὴν ψυχή του συγχωρώντας του τὶς ἁμαρτίες, κάτι ποὺ προκαλεῖ τὴν ὑποκριτικὴ ἀγανάκτηση μερικῶν παρισταμένων γραμματέων. Ὅμως ὁ Χριστὸς δὲν ἐνεργεῖ σύμφωνα μὲ τοὺς ἀνθρώπινους διαλογισμούς, ἀλλὰ ὡς Κύριος δίδει προτεραιότητα στὴν θεραπεία τῆς ψυχῆς καὶ ἀκολουθεῖ ἡ θεραπεία τοῦ σώματος. Διότι, ὅταν ἡ ψυχὴ ἀσθενεῖ ἀπὸ τὴν ἀρρώστια τῆς ἁμαρτίας, ἡ σωματικὴ ὑγεία ὀλίγον ὠφελεῖ καὶ εἶναι προσωρινή, ἐνῶ οἱ πνευματικὲς συνέπειες τῆς ἁμαρτίας διαρκοῦν γιὰ τὴν αἰωνιότητα. Ἀλλὰ καὶ ὅταν ἡ ψυχὴ ἀσθενεῖ, τότε καὶ τὸ σῶμα ἀσθενεῖ ἀπὸ τῶν πολλῶν ἁμαρτιῶν.

Οἱ ἄνθρωποι τῆς ἐποχῆς τοῦ Χριστοῦ, ὅπως καὶ σήμερα, εὔκολα ἐντυπωσιάζονται ἀπὸ τὰ θαύματα καὶ τὶς θεραπεῖες ἀσθενῶν, ὅπως τοῦ παραλυτικοῦ. Ὅμως ὁ Χριστὸς μᾶς δείχνει πὼς πρέπει νὰ δίδουμε μεγαλύτερη σημασία στὴν σωτηρία τῆς ψυχῆς μας καὶ αὐτὴν νὰ ἐπιδιώκουμε μὲ ἐπιμέλεια. Ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ Μέγας Ἰατρὸς τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν, καὶ σὲ Αὐτὸν ὀφείλουμε νὰ προστρέξουμε μὲ μετάνοια, ἐξομολογούμενοι τὶς ἁμαρτίες, ποὺ φωλιάζουν στὴν καρδιὰ καὶ τὴν ψυχή μας, γιὰ νὰ τύχουμε τῆς συγχωρήσεως καὶ τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ, ὥστε νὰ βροῦμε τὴν πραγματικὴ θεραπεία.

Ἀρχιμανδρίτης π. Κύριλλος Κεφαλόπουλος

Ορθόδοξος Τύπος, 07/3/2014/ Πηγή

Κυριακή της Ορθοδοξίας ( Α΄Νηστειών) - «Ραββί, σὺ εἶ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ»

«Ραββί, σὺ εἶ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ»

Στὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο ἔχουμε τὴν μεγαλειώδη ὁμολογία τοῦ Ναθαναήλ, ὁ ὁποῖος κατόπιν προσκλήσεως τοῦ Φιλίππου καὶ παρὰ τὶς ἀρχικές του ἐπιφυλάξεις, συναντᾶ τὸν Κύριο καὶ ἀναφωνεῖ: "σὺ εἶ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ". Ὁ Ναθαναὴλ ἦταν ἕνας εὐλαβὴς Ἰσραηλίτης ποὺ μελετοῦσε τὶς Γραφὲς καὶ ἐγνώριζε τὶς μεσσιανικὲς προφητεῖες. Ὁ Χριστὸς δέχεται τὴν ὁμολογία του, καὶ ἐπὶ πλέον τοῦ ἀποκαλύπτει ὅτι στὸ μέλλον "μείζων τούτων ὄψει". Καὶ πράγματι ὁ Ναθαναὴλ θὰ ζήσει τὰ θαύματα τοῦ Κυρίου, τὴν Ἀνάσταση καὶ τὴν Ἀνάληψη. Ἡ ἴδια ὑπόσχεση τοῦ Κυρίου ἔχει ἐφαρμογὴ καὶ σὲ ἐμᾶς τοὺς χριστιανούς, ποὺ ὄντως μέσα στὴν Ἐκκλησία βιώνουμε πλούσιες τὶς εὐλογίες καὶ εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ στὴν ζωή μας.

Ἡ ὁμολογία τοῦ Ναθαναὴλ γιὰ τὸν Ἰησοῦ εἶναι σημαντική, διότι τὸ θεμέλιο τῆς χριστιανικῆς πίστεως εἶναι ἡ ὁμολογία τῆς θεότητος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ὁ Κύριος ἐπαινεῖ τὴν γνήσια καὶ ἄδολη ὁμολογία τοῦ Ναθαναήλ. Εἶναι σημαντικὸ νὰ ἔχουμε τὴν ὀρθὴ πίστη γιὰ τὸ θεανδρικὸ Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, καθὼς ὅλες οἱ μεγάλες αἱρέσεις ποὺ ταλάνισαν τὴν Ἐκκλησία ξέσπασαν γιὰ λόγους χριστολογικούς. Ἐπειδὴ ἡ Σάρκωση τοῦ Λόγου καὶ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ θεανθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ, γιὰ πολλοὺς ἀπετέλεσαν "λίθον προσ κόμματος", ποὺ ἀμφισβήτησαν τὸ σωτηριῶδες σχέδιο τῆς θείας οἰκονομίας καὶ προσπάθησαν νὰ προσεγγίσουν τὸ Μυστήριο τῆς Ἐνανθρωπήσεως μὲ τὴν λογική τους, ἀλλὰ ἀπέτυχαν ὁδηγηθέντες σὲ αἱρέσεις ποὺ ἀρνοῦνταν τὴν θεότητα τοῦ Υἱοῦ (ἀρειανισμός), τὴν ἀνθρώπινη φύση Του (μονοφυσίτες), τὴν μοναδικότητά Του ὡς Σωτῆρος (γνωστικισμός, ἰουδαΐζοντες χριστιανοί).

Οἱ αἱρέσεις περὶ τὸ Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ ἀπετέλεσαν μεγάλη πνευματικὴ ἀπειλὴ γιὰ τὴν Ἐκκλησία, καθὼς νόθευαν τὴν Ἀλήθεια τῆς πίστεως καὶ ὁδηγοῦσαν πολλοὺς σὲ ὁδοὺς πλάνης καὶ ἀπωλείας. Γι᾽ αὐτὸ οἱ Ἅγιοι Πατέρες ἐκφραστὲς τῆς ὀρθοδόξου αὐτοσυνειδησίας τῆς Ἐκκλησίας, πολέμησαν ἐντόνως τὶς αἱρέσεις καὶ τοὺς αἱρεσιάρχες. Ὁ Ἅγ. Εἰρηναῖος ἔγραφε ὅτι οἱ αἱρέσεις εἶναι ἡ βοτάνη τοῦ διαβόλου, ἐνῶ καὶ ὁ Μέγας Ἀθανάσιος σημείωνε ὅτι οἱ αἱρέσεις εἶναι γεννήματα τοῦ διαβόλου καὶ οἱ αἱρετικοὶ τέκνα τοῦ σατανᾶ, ἀκριβῶς διότι ὁ διάβολος χρησιμοποιεῖ τὶς αἱρέσεις, γιὰ νὰ πλήξει τὴν Ἐκκλησία.

Ἕνα σημεῖο ποὺ ἀξίζει νὰ προσέξουμε εἶναι ὅτι ἡ ὁμολογία τοῦ Ναθαναὴλ ἀκολουθεῖ τὴν πρόσκληση τοῦ Φιλίππου "ἔρχου καὶ ἴδε". Ὁ Ναθαναὴλ γνωρίζει πρῶτα τὸν Κύριο καὶ μετὰ ὁμολογεῖ τὴν θεότητά Του. Αὐτὸ ἔχει ἰδιαίτερη σημασία γιὰ ἐμᾶς τοὺς ὀρθοδόξους. Ἡ πίστη μας εἶναι βίωμα καὶ ἐμπειρία, γνωριμία καὶ γνώση τοῦ Θεοῦ μέσα ἀπὸ τὴν λατρευτικὴ ζωή τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὰ μυστήριά της, στὰ ὁποῖα ὁ Χριστὸς φανερώνεται ("σημαίνεται", Ἅγ. Ν. Καβάσιλας). Ὅταν εἴμαστε συνδεδεμένοι μὲ τὴν Ἐκκλησία καὶ ἔχουμε βίωμα πνευματικὸ καὶ λατρευτικό, ζοῦμε ὄντως ὀρθόδοξο βίο. Ἄλλωστε, ἄτομα ἀποκομμένα ἀπὸ τὴν ζωή τῆς Ἐκκλησίας πέφτουν εὐκολότερα θύματα τῶν αἱρέσεων.

Οἱ Ἅγιοι Πατέρες μὲ σκληροὺς ἀγῶνες διεφύλαξαν τὴν Ὀρθοδοξία καὶ μᾶς τὴν παρέδωσαν ὡς πολύτιμο πνευματικὸ θησαυρό, τὸν ὁποῖον καὶ ἐμεῖς σήμερα ὀφείλουμε νὰ διατηρήσουμε καθαρὸ καὶ ἀνόθευτο ἀπὸ τὸ πνεῦμα τοῦ οἰκουμενισμοῦ, τοῦ συγκρητισμοῦ καὶ τῆς Νέας Ἐποχῆς. Ἂς μὴ λησμονοῦμε τὸν λόγο τοῦ προμάχου καὶ στύλου τῆς Ὀρθοδοξίας, Ἁγ. Μάρκου Εὐγενικοῦ: "εἰς τὰ τῆς πίστεως οὐ χωρεῖ συγκατάβασις". Σὲ θέματα πίστεως δὲν ἐπιτρέπεται κανένας συμβιβασμός, ὑποχώρηση ἢ παραχώρηση.

Νὰ προσευχόμαστε ὁ Κύριος νὰ μᾶς στηρίζει στὴν πίστη μας καὶ νὰ ὁμολογοῦμε τὴν Ὀρθοδοξία ἔναντι ὅλων.

Ἀρχιμανδρίτης π. Κύριλλος Κεφαλόπουλος

Ορθόδοξος Τύπος, 28/02/2014

Ο ΘΑΥΜΑΣΤΟΣ ΣΥΜΒΟΛΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ

Ἀρχιμ. Κύριλλου

(Κεφαλόπουλου) 

      Μέσα ἀπὸ τὶς σελίδες τῆς Ἁγίας Γραφῆς ξεπροβάλλει ἕνας κόσμος παράλληλος μὲ τὸν ἄνθρωπο, αὐτὸς τοῦ ζωικοῦ βασιλείου.

Οἱ ἄνθρωποι ἔρχονται σὲ ἐπαφὴ μὲ τὰ ζῶα, ζοῦν μαζί τους, τὰ χρησιμοποιοῦν στὶς ἐργασίες. Ἄλλοτε τὰ βλέπουν ὡς ἐχθρούς της ζωῆς τους καὶ τῶν καλλιεργειῶν τους. Πολλὲς φορὲς ἀποδίδουν στὰ ζῶα ἀνθρώπινα χαρακτηριστικὰ ἢ ἰδιότητες, συμβολισμούς, συχνά στὰ ἔχουν ὡς πρότυπα ἀρετῆς ἢ συμπεριφορᾶς πρὸς μίμησιν ἢ ἀποφυγή.

      Ἡ σχέση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὰ ζῶα ὑπάρχει ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς δημιουργίας. Ὁ Θεὸς δημιούργησε τὰ θαλάσσια κήτη, τὰ ψάρια, τὰ πτηνά, τὰ ἑρπετὰ καὶ τὰ θηρία τῆς γῆς, καὶ ἔθεσε τὸν ἄνθρωπο ὡς φύλακα καὶ διαχειριστῆ τοῦ ζωικοῦ καὶ φυτικοῦ βασιλείου στὸν Παράδεισο. Οἱ ἁρμονικὲς αὐτὲς σχέσεις διαταράχθησαν, ὅταν οἱ πρωτόπλαστοι παρήκουσαν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, καὶ ἔκτοτε εἰσῆλθε τὸ στοιχεῖο τῆς φθορᾶς καὶ τῆς ἀντιπαλότητας τῆς φύσεως πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Ἐξαιτίας τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς παρακοῆς ἡ φύση ἀπὸ συνεργὸς τοῦ ἀνθρώπου ἔγινε ἐχθρική.

       Ὅπως κάθε δημιουργία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀγαθή, τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὰ ζῶα. Μία περιγραφὴ τοῦ μεγαλείου τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς ἁρμονίας τῆς φύσεως ἔχουμε στὸν 103ο Ψαλμὸ (τὸν προοιμιακό του Ἑσπερινοῦ), ὅπου φαίνεται ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ νὰ ἐξασφαλίσει στὰ θηρία τοῦ ἀγροῦ καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ τὴν τροφὴ καὶ τὸ νερὸ ποὺ τὰ ξεδιψάει, τὴν κατοικία στὰ ἄγρια θηρία καὶ τὰ ζῶα τοῦ δάσους μέσα στὰ δέντρα καὶ τὰ ὑψηλὰ ὅρη, στὰ ψάρια καὶ τὰ κήτη νὰ ταξιδεύουν στὴν θάλασσα. Ὁ ψαλμῳδὸς ἐμφανίζει τὴν πρόνοια τοῦ Θεοῦ ποὺ ἀνατέλλει τὸν ἥλιο, συντηρεῖ καὶ τρέφει ὅλα τα ἔμψυχα καὶ ἔμβια ὄντα ἐπὶ τῆς γῆς.

      Ὁ ἄνθρωπος, ζώντας κοντὰ στὰ ζῶα ἔμαθε νὰ παρατηρεῖ τὶς συνήθειές τους, νὰ νοιώθει πότε τὸν πλησιάζουν ἀπειλητικὰ ἢ πότε μπορεῖ νὰ τὰ ἐξημερώσει καὶ νὰ τὰ χρησιμοποιήσει γιὰ τροφή, ἔνδυση, βοήθεια στὶς ἐργασίες. Ὅλη αὐτὴ ἡ ἐμπειρία τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὰ ζῶα ἀποτυπώνεται στὴν Ἁγία Γραφή.

      Ξεκινώντας ἀπὸ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ, ἡ Γραφὴ ἀναφέρεται συχνὰ σὲ πολλὰ εἴδη πτηνῶν. Γενικὰ θεωροῦνται ὡς σύμβολο σοφίας διότι δὲν μεριμνοῦν ὅπως οἱ ἄνθρωποι τί θὰ φᾶνε, τί θὰ πιοῦν, πῶς θὰ στολισθοῦν, ἀλλὰ ζοῦν ἀμέριμνο βίο καὶ ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ τὰ συντηρεῖ. Πτηνὰ ὅπως τὰ περιστέρια, τὰ τρυγώνια καὶ τὰ σπουργίτια ἦσαν κατάλληλα γιὰ τὶς θυσίες στὸν Ναό, κυρίως τῶν πτωχῶν, ὡς φθηνά. Ἄλλα θαυμάζονταν γιὰ τὴν ὀμορφιά τους, ὅπως οἱ ἐρῳδιοὶ καὶ τὰ παγώνια, ποὺ εἶχε στοὺς κήπους τοῦ ὁ Σολομὼν. Ἄλλα πάλι, ὡς ἄγρια καὶ σαρκοβόρα θεωροῦνταν ἀπειλητικά, ὅπως ὁ γύπας καὶ τὸ γεράκι. Στὸν Ἠσαΐα 46,11 τὰ σαρκοβόρα πτηνὰ συμβολίζουν τοὺς ἀπειλητικοὺς ἐχθρούς. Σὲ ἄλλο σημεῖο, ἡ κουκουβάγια, ἐπειδὴ συχνάζει στὰ ἐρείπια, θεωρήθηκε ὡς κακὸ προμήνυμα γιὰ τὶς ἐρειπωμένες ἀπὸ ἐχθροὺς πόλεις τοῦ Ἰσραὴλ. Ἡ μελαγχολικὴ φωνὴ τοῦ ἀποδημητικοῦ γερανοῦ θεωρήθηκε ἐπίσης κακὸς οἰωνὸς. Ὁ ἀετός, ὡς ἰσχυρὸ καὶ μεγαλοπρεπὲς πτηνό, ἦταν σύμβολο αὐτοκρατοριῶν, ὅπως ἡ Περσικὴ καὶ ἡ Ρωμαϊκή. Σὲ ἄλλη περίπτωση, ὁ ἀετὸς ἔχει θετικὸ συμβολισμό, καθὼς ζεῖ πολλὰ χρόνια καὶ κάθε χρόνο ἀνανεώνει τὰ φτερά του, θεωρήθηκε σύμβολο νεότητος («ἀνακαινισθήσεται ὡς ἀετοῦ ἡ νεότης σου»), ἐνῷ ἀλλοῦ ἡ φροντίδα του γιὰ τὰ νεογνὰ του ἐξελήφθη ὡς ἔνδειξη τῆς πρόνοιας τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν Ἰσραὴλ. Σὲ ἄλλες περιπτώσεις τὰ πτηνὰ θεωρήθηκαν δεῖγμα τῆς πρόνοιας καὶ τῆς προστασίας τοῦ Θεοῦ στοὺς πιστούς Του, λ.χ. ὁ κόρακας ποὺ θρέφει θαυματουργικὰ τὸν Ἠλία, τὰ ὀρτύκια ποὺ ἔθρεψαν τοὺς Ἑβραίους στὴν ἔρημο, ἡ στοργὴ τοῦ πελαργοῦ συνδέεται μὲ τὴν φιλοστοργία τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν λαὸ Του. Ἡ πέρδικα ἐπίσης χρησιμοποιεῖται ὡς σύμβολο ἀπὸ τὸν Δαυὶδ γιὰ τὸν ἑαυτὸ του, ὅταν καταδιώκεται ἀπὸ τὸν Σαούλ, ἀλλὰ καὶ σύμβολο ὅσων ματαίως ἀγωνίζονται νὰ ἀποκτήσουν πλούτη.

      Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος στοὺς λόγους Του χρησιμοποίησε τὰ πτηνὰ ὡς παραδείγματα, ὅταν π.χ. ἀναφέρεται παραβολικὰ στὴν στοργὴ τῆς ὄρνιθας γιὰ τοὺς νεωσσοὺς της «ποσάκις ἠθέλησα ἐπισυνάξαι τὰ τέκνα σου ὃν τρόπον ὄρνις τὴν ἑαυτῆς νοσσιᾶν ὑπὸ τὰς πτέρυγας, καὶ οὐκ ἠθελήσατε!», εἴτε στὴν ἁπλότητα τῆς περιστερᾶς ὡς μιμητέας ἀπὸ τοὺς μαθητές Του: «γίνεσθε…ἀκέραιαι ὡς αἳ περιστεραὶ». Ἡ ἴδια ἡ παρουσία τοῦ Ἄγ. Πνεύματος στὴν Βάπτιση τοῦ Κυρίου συμβολίζεται μὲ περιστέρι. Τὰ περιστέρια ἦσαν κατάλληλα γιὰ τὶς προσφορὲς στὸν Ναό. Ἡ Παναγία ὡς πτωχὴ προσφέρει ζεῦγος περιστερῶν, καὶ σὲ ἄλλο σημεῖο ὁ Κύριος γιὰ νὰ καταδικάσει τὴν ἐμπορευματοποίηση τοῦ Ναοῦ ἀνατρέπει τὰ τραπέζια τῶν ἐμπόρων ποὺ πωλοῦσαν τὰ πτηνὰ γιὰ τὶς προσφορὲς τῶν πιστῶν.

      Τὰ ἔντομα στὴν Ἄγ. Γραφή, ἐπειδὴ προκαλοῦν ζημιὲς στὶς καλλιέργειες καὶ εὐθύνονται γιὰ τὴν μετάδοση ἀσθενειῶν, ἐξ ἀρχῆς συνδέθηκαν μὲ τὴν καταστροφὴ καὶ τὴν ἐρήμωση (πρβλ. πληγὲς Θεοῦ στὴν Αἴγυπτο, ἐξεικόνιση τοῦ πλήθους τῶν ἐχθρικῶν στρατευμάτων Αἰγύπτου καὶ Ἀσσυρίας ποὺ ἐπιφέρουν δεινὰ στὸν Ἰσραὴλ).Ἡ ἀράχνη ἐπίσης συμβολίζει τὴν ματαιότητα τῶν ἐλπίδων τῶν ἀσεβῶν, ἐνῷ ἀντιθέτως τὸ μυρμήγκι εἶναι σύμβολο ἐργατικότητας καὶ προνοητικότητας, παράδειγμα γιὰ τοὺς ὀκνηροὺς. Παρομοίως, καὶ τὰ ἑρπετὰ ἔλαβαν ἀρνητικὸ συμβολισμὸ γιὰ τοὺς Ἑβραίους, παρόλο ποὺ οἱ εἰδωλολατρικοὶ λαοὶ τὰ λάτρευαν ὡς θεοὺς καὶ τὰ θεωροῦσαν σύμβολα καλοτυχίας. Ἐξ ἀρχῆς τὸ φίδι θεωρήθηκε ἡ προσωποποίηση τοῦ κακοῦ, τοῦ Διαβόλου ποὺ ἐξαπατᾶ τοὺς πρωτοπλάστους στὸν Παράδεισο μὲ ψέματα. Ὁ Διάβολος εἶναι ”ὁ ὄφις ὁ ἀρχαῖος” καὶ πανοῦργος ποὺ ἐξαπατᾶ τὴν ἀνθρωπότητα, καὶ ἐξαιτίας τῆς πονηρίας του ὁ Θεὸς τὸν καταράσθηκε νὰ ζεῖ ἕρποντας. Οἱ ἀσεβεῖς ἄνθρωποι ποὺ ἔχουν φαρμάκι παρομοιάζονται μὲ δηλητηριώδη φίδια, ὅπως ἡ ἔχιδνα, ἡ ἀσπίδα καὶ ὁ βασιλίσκος, καὶ οἱ προφῆτες χρησιμοποιοῦν μεταφορικῶς τὴν μορφή τους γιὰ νὰ δηλώσουν τὴν ἐκτέλεση τῆς θεϊκῆς ὀργῆς στοὺς Ἰουδαίους γιὰ τὶς ἁμαρτίες τους. Ὁ Χριστὸς ἀποκαλεῖ τοὺς Φαρισαίους «γεννήματα ἐχιδνῶν». Ὡστόσο, σὲ μερικὲς περιπτώσεις τὰ φίδια ἔχουν θετικὸ συμβολισμό. Ὁ χάλκινος ὄφις ποὺ ἔστησε ὁ Μωϋσῆς γιὰ νὰ θεραπεύει τοὺς Ἑβραίους στὴν ἔρημο ἀπὸ τὰ δήγματα τῶν φιδιῶν προεικονίζει τὴν ὕψωση τοῦ Χριστοῦ στὸν Σταυρὸ καὶ τὴν λυτρωτική Του θυσία. Σὲ ἄλλη περίπτωση, ὁ Ἰησοῦς συμβουλεύει τοὺς μαθητές Του νὰ γίνουν φρόνιμοι καὶ συνετοὶ ὅπως οἱ ὄφεις(Ματθ.10,16).

      Τὰ ψάρια ἔχουν θετικὴ ἔννοια. Ἡ ἁλιεία ἦταν διαδεδομένη στὴν λίμνη τῆς Τιβεριάδος, μὲ πλούσια ἁλιεύματα ποὺ ἔδιναν τροφὴ καὶ ἀπασχόληση στοὺς κατοίκους(Λουκ.5,5.Ἰω.21,6-11). Οἱ Πέτρος καὶ Ἀνδρέας ἦσαν ἁλιεῖς ὅταν ἐκλήθησαν νὰ γίνουν «ἁλιεῖς ἀνθρώπων». Τὸ κήρυγμα τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν παρομοιάζεται μὲ σαγήνη-δίχτυ ποὺ ρίχνεται στὴν θάλασσα γιὰ νὰ  προσελκύσει πολλοὺς. Ὁ Κύριος ὅταν Τοῦ ζητοῦν τὰ πλήθη κάποιο σημεῖο τοὺς δίνει τὸ «σημεῖον τοῦ Ἰωνᾶ», ποὺ τὸν κατάπιε τὸ θαλάσσιο κῆτος καὶ μετὰ τρεῖς μέρες τὸν ἔβγαλε σῶο, γιὰ νὰ συμβολίσει τὴν τριήμερο Ταφὴ καὶ Ἀνάστασή Του. Καὶ σὲ ἄλλα σημεῖα τῆς Π.Δ. ἀναφέρονται θαλάσσια κήτη, τρομερὰ σὲ ὄψη καὶ ὄγκο. Ἀξίζει ἐπίσης νὰ σημειωθεῖ ὅτι τὰ γράμματα τῆς λέξεως «ΙΧΘΥΣ» στὴν πρωτοχριστιανικὴ περίοδο συμβολίζουν τὸν Χριστὸ (Ἰησοῦς Χριστὸς Θεοῦ Υἱὸς  Σωτὴρ) καὶ οἱ χριστιανοὶ συνήθιζαν νὰ χαράζουν ἢ νὰ φέρουν τὸ σύμβολο τοῦ ἰχθύος.

        Πιὸ ἐξοικειωμένοι ἦσαν οἱ Ἑβραῖοι μὲ τὰ ζῶα τῆς ξηρᾶς. Τὰ γνώριζαν, τὰ ἀντιμετώπιζαν, τὰ χρησιμοποιοῦσαν στὶς ἐργασίες τους. Συχνὲς οἱ ἀναφορὲς στὴν Γραφὴ γιὰ αἰγοπρόβατα, καθὼς οἱ Ἑβραῖοι ἦσαν κτηνοτροφικὸς λαός. Τὰ ζῶα αὐτὰ ἦσαν πολύτιμα γιὰ τὸ γάλα, τὸ κρέας, τὸ δέρμα, τὸ μαλλὶ τους(μάλιστα τὸ λευκὸ ἔνδυμα ἀπὸ μαλλὶ προβάτου θεωρεῖται σημεῖο ἁγνότητος) καὶ γιὰ προσφορὰ θυσιῶν. Στὴν Π.Δ. μὲ τὸ αἷμα τοῦ τράγου ράντιζαν τὸ θυσιαστήριο, ἐνῷ ὑπῆρχε καὶ ὁ ”ἀποδιοπομπαῖος τράγος” ποὺ ὑπεῖχε θέση ἐξιλαστήρια καθὼς συμβολικὰ-τελετουργικὰ σήκωνε τὶς ἁμαρτίες τοῦ λαοῦ. Ὁ ἀμνὸς τῆς θυσίας ἔπρεπε νὰ εἶναι ἄμωμος, ἁγνός. Στὶς τυπικὲς αὐτὲς διατάξεις οἱ Προφῆτες καὶ οἱ Ἀπόστολοι εἶδαν συμβολικὲς προεικονίσεις τοῦ Μεσσία καὶ τοῦ Πάθους Του. Ὁ Ἠσαΐας παραλληλίζει τὸ Πάθος τοῦ Μεσσία μὲ ἄκακο καὶ ὑπάκουο ἀμνὸ ποὺ ὁδηγεῖται στὴν σφαγὴ. Στὴν Κ.Δ. ὁ Χριστὸς χαρακτηρίζεται ὡς «ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου», ἐνῷ καὶ στὴν Ἀποκάλυψη ἔχουμε τὴν εἰκόνα τοῦ Ἐσφαγμένου Ἀρνίου ποὺ ἐπιστρέφει θριαμβευτικὰ γιὰ νὰ λάβει τὸν στέφανο τῆς δόξης. Τέλος ”ὁ γάμος τοῦ Ἀρνίου” συμβολίζει τὴν ἕνωση Χριστοῦ-Ἐκκλησίας. Ὁ Ἄπ. Παῦλος ἀντιδιαστέλλει τὶς αἱματηρὲς θυσίες ἀμνῶν τῆς Π.Δ. ποὺ δὲν ὁδηγοῦσαν στὴν σωτηρία, μὲ τὸ αἷμα τῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ ποὺ ἔχει τὴν δύναμη νὰ ἀφαιρεῖ ἁμαρτίες. Συχνὴ εἶναι ἐπίσης ἡ ἐξεικόνιση τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ ὡς ποιμνίου καὶ τοῦ Θεοῦ ὡς τοῦ Καλοῦ Ποιμένος ποὺ ἀναζητεῖ τὸ ἀπολωλὸς πρόβατο, γιὰ νὰ τὸ ἐπαναφέρει στὴν ποίμνη τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ πιστοὶ εἶναι τὸ πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας, τὸ ποίμνιο ποὺ ὁ Καλὸς Ποιμὴν προστατεύει ἀπὸ τὶς ἁρπακτικὲς διαθέσεις τῶν σαρκοβόρων λύκων ποὺ συμβολίζουν τοὺς διῶκτες τῆς Ἐκκλησίας. Παρατηροῦμε λοιπὸν πὼς ἡ φυσικὴ πραότητα τοῦ προβάτου καὶ ἡ ἁρπακτικότητα τοῦ λύκου μεταφέρονται συμβολικὰ στὸν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας.

      Ἐπίσης τὰ βοοειδῆ εἶχαν τὴν θέση τους στὴν λατρεία τῆς Π.Δ. Ὁ ραντισμὸς μὲ αἷμα δαμάλεως ἦταν θυσία ἐξιλαστήρια τῶν ἁμαρτιῶν, σύμβολο τῆς ἐξιλαστήριας θυσίας τοῦ Κυρίου. Ὁ «μόσχος ὁ σιτευτὸς» εἶναι σύμβολο ἀφθονίας καὶ ἐκλεκτὴ τροφὴ γιὰ ἐξαιρετικὲς περιπτώσεις (πρβλ. παραβολὴ Ἀσώτου). Στὴν Π.Δ. ὁ βοῦς ὁ ὁδηγούμενος εἰς σφαγὴν σημαίνει τὸν διωγμὸ τῶν ἁγίων.

      Ὁ ἵππος ἀποτελεῖ σύμβολο δυνάμεως καὶ πολεμικῆς ἰσχύος. Στὴν Ἀποκάλυψη οἱ τέσσερεις ἵπποι ποὺ παρίστανται στὸ ἄνοιγμα τῶν σφραγίδων σημαίνουν, ὁ λευκὸς τὴν νίκη καὶ τὸν θρίαμβο, ὁ κόκκινος-ποὺ φέρει ἱππέα μὲ μάχαιρα- τὰ δεινά του πολέμου, ὁ μαῦρος-ποὺ φέρει ἱππέα μὲ ζυγαριά- τὶς στερήσεις καὶ τοὺς λιμούς, ὁ ὠχρὸς-κίτρινος μὲ ἱππέα τὸν θάνατο, τὶς μολυσματικὲς ἀσθένειες. Ὁ θριαμβευτὴς Χριστὸς εἰκονίζεται ἐπὶ λευκοῦ ἵππου. Ἀνάλογους συμβολισμοὺς ἔχουμε καὶ στὴν Π.Δ. Στὸν Ἰάκωβο ὁ χαλινὸς τοῦ ἵππου συμβολίζει τὴν χαλιναγώγηση τῆς γλώσσας(3,3). Ἔχουμε ἐπίσης πολλὲς ἀναφορὲς σὲ ζῶα ποὺ θαυμάζονται γιὰ τὸ κάλλος καὶ τὴν κομψότητά τους, ὅπως ἡ ἔλαφος καὶ ἡ δορκάδα, καὶ ἄλλα ποὺ χαρακτηρίζονται ὡς ἁρπακτικά, πανοῦργα, ἐπικίνδυνα, ὅπως τὰ τσακάλια, οἱ ἀλεποῦδες, οἱ ἀγριόχοιροι. Ἄλλα θαυμάζονται γιὰ τὴν δύναμή τους καὶ τὴν ἐξωτική τους προέλευση, ὅπως οἱ πίθηκοι καὶ οἱ ἐλέφαντες, ἐνῷ κάποια ἄλλα, σύμφωνα καὶ μὲ τὸν μωσαϊκὸ νόμο θεωροῦνται ἀκάθαρτα καὶ βδελυρά, ὅπως ὁ βάτραχος καὶ ὁ σκύλος. Ὅλες αὐτὲς οἱ ἰδιότητες τῶν ζώων βρίσκουν τὶς ἀντιστοιχίες τους καὶ στὶς ἀνθρώπινες συμπεριφορές. Π.χ. ἡ σαρκικὴ καὶ θηριώδης συμπεριφορὰ τῶν τυραννικῶν βασιλέων παραλληλίζεται μὲ τὴν ἄλογη καὶ βίαιη φύση τῶν κτηνῶν. Ἔτσι, οἱ προφῆτες Δανιὴλ καὶ Ἱερεμίας στὰ ὁράματά τους ἀποδίδουν στὶς τυραννικὲς βασιλικὲς ἐξουσίες  χαρακτηριστικὰ θηρίων, ἐνῷ καὶ στὴν Ἀποκάλυψη τὸ θηρίο τοῦ Ἀντιχρίστου ἐμφανίζεται μὲ πόδια ἀρκούδας, σῶμα λεοπαρδάλεως, μὲ πολλὰ κεφάλια καὶ κέρατα, γιὰ νὰ φανεῖ ἡ θηριώδης του μορφή, καὶ ἡ ἁρπακτική του διάθεση πρὸς τὴν Ἐκκλησία. Τὰ σκυλιὰ ἐπειδὴ περιφέρονται καὶ τρέφονται μὲ σάρκες καὶ ἀποφάγια, θεωροῦνται ζῶα ἀκάθαρτα καὶ κατ’ ἀντιστοιχίαν ὁ χαρακτηρισμὸς κάποιου ὡς κυνὸς ἔχει ὑποτιμητικὴ ἔννοια, δηλώνει πρόσωπα χαμηλῆς κοινωνικῆς τάξης, χαρακτηρίζει τοὺς αἱρετικοὺς ψευδοδιδασκάλους ποὺ λόγῳ τοῦ ἀκάθαρτου καὶ ἁμαρτωλοῦ βίου τους θὰ κλεισθοῦν ἔξω τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν (Ἀποκ.22,15). Οἱ χοῖροι, ἐπειδὴ ζοῦν μέσα στὶς λάσπες, θεωροῦνται ἐπίσης ζῶα ἀκάθαρτα καὶ δηλώνουν τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἀνθρώπους μὲ ταπεινὰ πάθη. Ὅταν ὁ Κύριος θεραπεύει τὸν δαιμονιζόμενο, ἐπιτρέπει στὰ δαιμόνια νὰ εἰσέλθουν σὲ μία ἀγέλη χοίρων. Ἡ ἐκτροφὴ χοίρων ἐπίσης θεωρεῖται ταπεινωτικὴ(βλ. παραβολὴ Ἀσώτου).

      Ἄλλα ζῶα ἔχουν πιὸ θετικὴ εἰκόνα, λ.χ ἡ κάμηλος, χρήσιμη γιὰ μεταφορὲς ἐμπορευμάτων καὶ ἀνθρώπων στὴν ἔρημο, χρησιμεύει ὡς παράδειγμα στὸν Ἰησοῦ, νὰ ἀποκαλύψει τὴν ὑποκρισία τῶν Φαρισαίων-«οἱ διυλίζοντες τὸν κώνωπα τὴν δὲ κάμηλον καταπίνοντες». Τὸ λιοντάρι, ζῶο μεγαλοπρεπὲς καὶ ἰσχυρό, προσιδιάζει ὡς σύμβολο σὲ ἰσχυρὲς ἐξουσίες, ὅπως ἡ Βαβυλῶνα, ἀλλὰ καὶ στὴν δύναμη τοῦ Χριστοῦ ποὺ χαρακτηρίζεται στὴν Ἀποκάλυψη ὡς «ὁ λέων ἐκ τῆς φυλῆς Ἰούδα». Σὲ ἄλλα ὅμως σημεῖα τονίζεται ἡ ἁρπακτικότητα καὶ ἡ ἀγριότητα τοῦ λιονταριοῦ. Ὁ Δαυὶδ ὡς λέοντες περιγράφει τοὺς πονηροὺς ἀνθρώπους ποὺ ἐπιβουλεύονται τὴν ζωή του, ἐνῷ ἀπὸ τὸν Ἄπ. Πέτρο χαρακτηρίζεται ὁ διάβολος ὡς «λέων ὠρυόμενος, περιπατεῖ ζητῶν τίνα καταπίῃ». Ὁ ὄνος, ὡς ζῶο ὑπομονετικὸ καὶ ὑπάκουο, συμβολίζει τὸν εἰρηνικὸ ἐρχομὸ τοῦ Μεσσία καθημένου ”ἐπὶ πώλου ὄνου”.

   Σὲ ὅλα αὐτὰ τὰ παραδείγματα εἴδαμε τὶς σχέσεις τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὰ ζῶα, τὶς ἰδιότητες καὶ τοὺς χαρακτηρισμοὺς ποὺ τοὺς ἀποδίδει καὶ διακρίναμε ἄλλοτε ἀγαθὲς καὶ ἄλλοτε ἐχθρικὲς σχέσεις. Ὁποιαδήποτε ὅμως ἔχθρα καὶ ἀντιπαλότητα μεταξύ του ἀνθρώπου καὶ τοῦ ζωικοῦ βασιλείου θὰ παύσει, ὅταν μὲ τὴν ἐγκαθίδρυση τῆς αἰώνιας βασιλείας τῶν οὐρανῶν οἱ σχέσεις ὅλες θὰ ἀποκατασταθοῦν καὶ θὰ ὑπάρχει γενικὴ εἰρήνη καὶ καταλλαγὴ τῶν παθῶν.

      Τέλος, ὁ Ἠσαΐας μᾶς δίνει μία εἰδυλλιακὴ περιγραφὴ τῶν ἁρμονικῶν σχέσεων ποὺ θὰ ἐπικρατήσουν, ὅταν«συμβοσκηθήσεται λύκος μετ’ ἀρνός, καὶ πάρδαλις συναπαυθήσεται ἐρίφῳ, καὶ μοσχάριον καὶ ταῦρος καὶ λέων ἅμαβοσκηθήσονται, καὶ παιδίον μικρὸν ἄξει αὐτούς, καὶ βοῦς καὶ ἄρκτος ἅμα βοσκηθήσονται, καὶ ἅμα τὰ παιδία αὐτῶν ἔσονται». Αὐτὴν τὴν πρόγευση τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν τὴν βίωναν ἤδη ἐπὶ τῆς γῆς πολλοὶ ἅγιοι καὶ ἀσκητὲς τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ εἶχαν μία ἁρμονικὴ σχέση μὲ τὰ ζῶα, ὅπως τὴν περιγράφει ὁ Ἠσαΐας, μὲ χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αὐτὸ τοῦ ὁσίου Γερασίμου τοῦ Ἰορδανίτου, ποὺ χρησιμοποιοῦσε γιὰ τὴν ἄντληση καὶ μεταφορὰ ὕδατος στὴν μονὴ του ἕνα γαϊδουράκι καὶ ἕνα λιοντάρι, τοῦ ὁποίου ὁ ὅσιος εἶχε θεραπεύσει τὴν πληγή του, καὶ ἐκεῖνο τὸν βοηθοῦσε στὸ διακόνημά του, ἀκολουθώντας τὸν ὅσιο ὡς ἄκακο καὶ ὑπάκουο-πλάσμα.   

ΕΙΚΟΝΕΣ. ΑΓ. ΑΠΟΛΛΙΝΑΡΙΟΣ, ΡΑΒΕΝΝΑ, (6^Ος αἰ.)

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ‘Ἐρῶ’ , Ι΄ ΤΕΥΧΟΣ, ΑΠΡ.-ΙΟΥΝ. 2012