Μικρὴ εἰσαγωγὴ στὸν Ἀκάθιστο Ὕμνο

Τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου πατρός Μιχαὴλ Βοσκοῦ 

Μία ἀπὸ τὶς λαοφιλέστερες ἀκολουθίες τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας εἶναι ἀναμφίβολα ἡ Ἀκολουθία τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου ἤ, ὅπως ἀλλιῶς ὀνομάζεται, ἡ Ἀκολουθία τῶν Χαιρετισμῶν τῆς Θεοτόκου. Ἀκάθιστος Ὕμνος ἢ Χαιρετισμοὶ τῆς Θεοτόκου ὀνομάζεται κατ’ ἀκρίβειαν τὸ Κοντάκιο, τὸ ὁποῖο ψάλλεται πρὸς τιμὴν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου κατὰ τὸν Ὄρθρο τοῦ Σαββάτου τῆς Ε' ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν καὶ ποὺ ἐπεκράτησε νὰ ψάλλεται τμηματικῶς κατὰ τὴν Ἀκολουθία τοῦ Μικροῦ Ἀποδείπνου τὶς Παρασκευὲς τῶν τεσσάρων πρώτων ἑβδομάδων τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Ἀπὸ τὸ μοναδικοῦ ποιητικοῦ κάλλους Κοντάκιο αὐτὸ ὀνομάστηκε καὶ ὁλόκληρη ἡ ἀκολουθία Ἀκάθιστος Ὕμνος ἢ Χαιρετισμοὶ τῆς Θεοτόκου. Ἡ Ἀκολουθία λοιπὸν τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου εἶναι οὐσιαστικὰ ἡ Ἀκολουθία τοῦ Μικροῦ Ἀποδείπνου, στὴν ὁποία...

παρεμβάλλεται ἡ ψαλμωδία τοῦ Κανόνος “Ἀνοίξω τὸ στόμα μου” καὶ ἡ ψαλμωδία μιᾶς ἀπὸ τὶς τέσσερις στάσεις τοῦ Κοντακίου τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου κατὰ τὶς Παρασκευὲς τῶν τεσσάρων πρώτων ἑβδομάδων τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς καὶ ὅλων μαζὶ τῶν στάσεων κατὰ τὴν Παρασκευὴ τῆς Ε’ ἑβδομάδος.

Ὅταν μιλοῦμε γιὰ Κοντάκιο ἀναφερόμαστε στὴν ποιητικὴ ἐκείνη σύνθεση ποὺ κατεῖχε δεσπόζουσα θέση στὴ λατρεία τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ ἰδιαίτερα στὴν Ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάπτυξη τοῦ Κανόνος. Μὲ τὴν ἀνάπτυξη καὶ τὴν ἐπικράτηση τῶν Κανόνων, ἐκτοπίστηκαν τὰ Κοντάκια ἀπὸ τὴν Ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου. Τὸ Κοντάκιο εἶναι μία σειρὰ ἀπὸ 20-30 τροπάρια, τὰ ὁποῖα ἀποτελοῦνται ἀπὸ ἰσοσύλλαβους στίχους. Ἀποτελεῖται δὲ ἀπὸ δύο μέρη: ἀπὸ ἕνα τροπάριο στὴν ἀρχή, τὸ ὁποῖο λέγεται Προοίμιο, καὶ ἀπὸ τὰ ὑπόλοιπα τροπάρια, ποὺ ὀνομάζονται Οἶκοι καὶ τὰ ὁποία ἐξυμνοῦν τὸ πρόσωπο ἢ τὸ γεγονός, στὸ ὁποῖο εἶναι ἀφιερωμένο τὸ Κοντάκιο. Τὸ προοίμιο καὶ οἱ οἶκοι καταλήγουν σὲ κοινὸ Ἐφύμνιο.

Τὸ Κοντάκιο τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου εἶναι τὸ μόνο Κοντάκιο ποὺ παρέμεινε ἐν χρήσει στὴ λατρεία τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἀπὸ τὰ ὑπόλοιπα Κοντάκια ἀναγινώσκονται σήμερα μόνο τὸ Προοίμιο (ποὺ ὀνομάζεται στὰ λειτουργικὰ βιβλία Κοντάκιο) καὶ ὁ πρῶτος Οἴκος μεταξύ τῆς 6ης καὶ τῆς 7ης ὠδῆς τοῦ Κανόνος καὶ ἀμέσως πρὶν ἀπὸ τὸ Συναξάριο τῆς ἡμέρας. Τὸ ἀρχικὸ Προοίμιο τοῦ Κοντακίου τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου ἦταν τὸ τροπάριο “Τὸ προσταχθὲν μυστικῶς...”, τὸ ὁποῖο ἀποτελεῖ εἰσαγωγὴ στὸ θέμα τοῦ Κοντακίου ποὺ εἶναι ὁ Εὐαγγελισμὸς τῆς Θεοτόκου καὶ ἡ Σάρκωση τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ ἀργότερα προστέθηκε καὶ τὸ τροπάριο “Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ...”, τὸ ὁποῖο δὲν ἔχει καμιὰ σχέση μὲ τὸ ἱστορικὸ ἢ τὸ θεολογικὸ μέρος τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου, ἀλλὰ ἀποτελεῖ εὐχαριστία πρὸς τὴν «Ὑπέρμαχο Στρατηγό», ἡ ὁποία λύτρωσε τὴν Πόλη ἀπὸ τὰ δεινά.

Ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος ἀποτελεῖται ἀπὸ 24 Οἴκους, οἱ ὁποῖοι φέρουν ἀλφαβητικὴ ἀκροστιχίδα. Οἱ Οἶκοι αὐτοὶ εἶναι δύο εἰδῶν: Οἱ μὲν περιττοὶ εἶναι ἐκτενέστεροι, ἀποτελοῦνται ἀπὸ 18 στίχους καὶ κατακλείονται μὲ τὸ Ἐφύμνιο “Χαῖρε Νύμφη Ἀνυμφευτε”, οἱ δὲ ἄρτιοι εἶναι συντομώτεροι, ἀποτελοῦνται ἀπὸ 6 μόνο στίχους καὶ κατακλείονται μὲ τὸ Ἐφύμνιο “Ἀλληλούϊα”. Οἱ 12 τελευταῖοι στίχοι τῶν περιττῶν Οἴκων ἀποτελοῦν τοὺς Χαιρετισμούς, οἱ ὁποῖοι ἀπευθύνονται πρὸς τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο καὶ οἱ ὁποῖοι ἀρχίζουν πάντοτε μὲ τὸ “Χαῖρε”. Ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς στίχους πῆρε καὶ τὸ ὅλο Κοντάκιο, ἀλλὰ καὶ ἡ ὅλη Ἀκολουθία τὴν ὀνομασία Χαιρετισμοὶ τῆς Θεοτόκου.

Τὸ Κοντάκιο τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου εἶναι κατ’ οὐσίαν Κοντάκιο τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου καὶ ἡ ψαλμωδία του κατὰ τὶς Παρασκευὲς τῶν πέντε πρώτων ἑβδομάδων τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἀναπληρώνει τὴν ἀπουσία προεορτίων καὶ μεθεόρτων τῆς Ἑορτῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου. Θὰ μπορούσαμε νὰ διαιρέσουμε τὸν ὅλο Ὕμνο σὲ δύο μέρη. Τὸ πρῶτο εἶναι τὸ ἱστορικὸ μέρος, ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ τοὺς δώδεκα πρώτους Οἴκους (Α-Μ) καὶ τὸ ὁποῖο ἐξιστορεῖ τὸ γεγονὸς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου, ἀλλὰ καὶ τὰ γεγονότα ποὺ ἀκολούθησαν μέχρι καὶ τὴν Ὑπαπαντὴ τοῦ Κυρίου (ἐπίσκεψη τῆς Παναγίας στὴν Ἐλισάβετ, Γέννηση τοῦ Κυρίου καὶ προσκύνηση τῶν ποιμένων, προσκύνηση τῶν Μάγων, φυγὴ στὴν Αἴγυπτο καὶ Ὑπαπαντή). Τὸ δεύτερο εἶναι τὸ θεολογικὸ ἢ δογματικὸ μέρος, ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ τοὺς δώδεκα τελευταίους Οἴκους (Ν-Ω) καὶ στὸ ὁποῖο ὁ ποιητὴς ἀναλύει μὲ θεολογικὴ ἐμβρίθεια τὴ σημασία τοῦ μεγάλου γεγονότος τῆς Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ καὶ ἀναφέρεται στὴ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων ποὺ πήγασε ἀπὸ τὸ γεγονὸς αὐτό.

Ὅσον ἀφορᾶ στὴν ὀνομασία Ἀκάθιστος Ὕμνος, τὴν ἀπάντηση μᾶς τὴ δίδει τὸ Συναξάριο τοῦ Σαββάτου τῆς Ε' ἑβδομάδος τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ποὺ ὀνομάζεται Σάββατο τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου. Σύμφωνα λοιπὸν μ’ αὐτὸ τὸ Συναξάριο κατὰ τὸ ἔτος 626 μ.Χ. ἡ Κωνσταντινούπολη πολιορκήθηκε ἀπὸ τὸν στόλο τῶν Ἀβάρων καὶ τῶν Περσῶν, ἐνῶ ὁ Αὐτοκράτορας Ἡράκλειος ἀπουσίαζε σὲ ἐκστρατεία στὴ Μικρὰ Ἀσία. Οἱ κάτοικοι τῆς Κωνσταντινουπόλεως τότε μὲ ἐπικεφαλής τὸν Πατριάρχη Σέργιο, ἔχοντας τὶς ἐλπίδες τους μόνο στὸν Θεὸ καὶ στὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο, λιτάνευσαν τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας γύρω ἀπὸ τὰ τείχη τῆς πόλης. Κι ἐκεῖ ποὺ ὅλα φαίνονταν δύσκολα καὶ τραγικά, ξαφνικὰ στὶς 8 Αὐγούστου τοῦ ἔτους ἐκείνου μετὰ ἀπὸ σφοδρὴ θύελλα ὁ στόλος τῶν ἐχθρῶν διασκορπίστηκε καὶ καταστράφηκε καὶ ἡ πόλη ἀπαλλάχθηκε ἀπὸ τὴν πολιορκία. Ὁ λαὸς τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἀποδίδοντας τὴ σωτηρία τῆς πόλης στὴ Θεομήτορα, προσέτρεξε στὸν ναὸ τῆς Παναγίας τῶν Βλαχερνῶν καὶ “ὁλονύκτιον τὸν Ὕμνον καὶ Ἀκάθιστον αὐτὴ ἐμελώδησαν, ὡς ὑπὲρ αὐτῶν ἀγρυπνησάση καὶ ὑπερφύει δυνάμει διαπραξαμένη τὸ κατὰ τῶν ἐχθρῶν τρόπαιον”. Ἔκτοτε, ὅταν ψάλλεται ὁ Ὕμνος αὐτός, ὅλοι οἱ πιστοὶ εἶναι ὄρθιοι, ἐνῶ στοὺς Οἴκους τῶν ἄλλων Κοντακίων “ἐξ ἔθους” κάθονταν.

Χωρὶς ἀμφιβολία ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος δὲν ἐγράφη τὴ μέρα ἐκείνη. Δὲν θὰ μποροῦσε ὑπὸ τὴν πίεση τοῦ χρόνου νὰ γραφεῖ ἕνα τέτοιο μοναδικὸ ποιητικὸ ἀριστούργημα. Ἐξάλλου σὲ μία τέτοια περίπτωση θ’ ἀναφερόταν ὁ Ὕμνος καὶ στὸ γεγονὸς τῆς θαυμαστῆς λύσης τῆς πολιορκίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ποὺ θὰ ἦταν ἡ αἰτία τῆς συντάξεώς του. Ὅμως καμιὰ τέτοια ἀναφορὰ δὲν ὑπάρχει στὸ Κοντάκιο τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου. Τὸ θέμα του εἶναι ἀποκλειστικὰ ἡ Ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ, προσεγγιζόμενη τόσο ἱστορικὰ ὅσο καὶ θεολογικά. Φαίνεται λοιπὸν ὅτι ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος προϋπῆρχε τῶν γεγονότων τοῦ Αὐγούστου τοῦ 626, ἔκτοτε δὲ καθιερώθηκε νὰ ψάλλεται πρὸς τιμὴν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου.

Ὅσο κι ἂν ἀκούγεται παράδοξο, ὁ ποιητὴς αὐτοῦ τοῦ μοναδικοῦ ἀριστουργήματος τῆς βυζαντινῆς ὑμνογραφίας παραμένει μέχρι σήμερα ἄγνωστος. Πολλοὶ φέρονται ὡς ποιητές του, σὲ κανέναν ὅμως ἀπὸ αὐτοὺς δὲν μπορεῖ νὰ ἀποδοθεῖ μὲ βεβαιότητα. Διαφιλονικούμενο μεταξὺ τῶν ἐρευνητῶν παραμένει καὶ τὸ θέμα τοῦ χρόνου συντάξεως τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου. Αὐτὰ τὰ προβλήματα ὡστόσο δὲν τὸν ἐμποδίζουν ἀπὸ τοῦ νὰ παραμένει τὸ λαοφιλέστερο ὑμνολογικὸ κείμενο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τὸ ὁποῖο χρησιμοποιήθηκε καὶ χρησιμοποιεῖται στὴ λατρεία μας περισσότερο ἀπὸ ὁποιοδήποτε ἄλλο ὑμνολογικὸ κείμενο. Στὰ Μοναστήρια ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος ἀναγινώσκεται καθημερινὰ κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ Μικροῦ Ἀποδείπνου καὶ ὅλοι οἱ μοναχοὶ τὸν γνωρίζουν ἀπὸ στήθους, ἐνῶ καὶ πολλοὶ εὐσεβεῖς λαϊκοὶ συνηθίζουν νὰ τὸν ἀναγινώσκουν καθημερινὰ μαζὶ μὲ τὸ Μικρὸ Ἀπόδειπνο καὶ κάποιοι ἐπίσης τὸν γνωρίζουν ἀπὸ στήθους. Μόνο τὸ γεγονὸς ὅτι ἀπὸ ὅλα τὰ σωζόμενα Κοντάκια μόνο αὐτὸ παρέμεινε ἐν χρήσει στὴ λατρεία τῆς Ἐκκλησίας μας, δείχνει πόσο ἀγαπητὸ ἦταν καὶ παραμένει στὸν ὀρθόδοξο λαό.

Δημοσιεύθηκε στὸ περιοδικὸ “Παρέμβαση Ἐκκλησιαστική. Ὀρθόδοξο Πνευματικὸ Ἔντυπο”, τεῦχος 6

Ἱ.Μ. Λεμεσοῦ   To είδαμε εδώ

Χαῖρε, ὀσμή τῆς Χριστοῦ εὐωδίας

 

Κάθε Παρασκευή, κατὰ τὴν περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, πλήθη πιστῶν κατακλύζουν τοὺς ἱεροὺς ναοὺς γιὰ νὰ τιμήσουν τὴν Μητέρα τοῦ Θεοῦ, νὰ ψάλουν τὸ «χαῖρε» πρὸς τὸ «εὔοσμον θυμίαμα», τὸ «μύρον τὸ πολύτιμον», τὴν Κυρία Θεοτόκο. Πλημμυρίζουν οἱ Ὀρθόδοξοι ναοὶ ἀπὸ τὴν ἄρρητη εὐωδία ποὺ ἀναδίδει ἡ πάναγνος μορφὴ τῆς ὑπερευλογημένης Θεοτόκου.

Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ πιστοὶ μαζὶ μὲ τὸν ἱερὸ ὑμνωδὸ ἀναφωνοῦν: «Χαῖρε, ὀσμὴ τῆς Χριστοῦ εὐωδίας»! Χαῖρε ἐσύ, Θεοτόκε, ποὺ ἀναδίδεις τὴν εὐωδία τοῦ Χριστοῦ. Εὐωδία Χριστοῦ! Αὐτὸ εἶναι τὸ ἐξαίσιο, τὸ ὑπερουράνιο ἄρωμα τὸ ὁποῖο ἀναδίδει ἡ Παρθένος Μαρία. Μέσα σὲ ἕναν κόσμο ὁ ὁποῖος ἀπέπνεε ἔντονη τὴ δυσοσμία τῆς ἁμαρτίας· μέσα σὲ μία ἀτμόσφαιρα ἀποπνικτικὴ ἀπὸ τὶς ἀναθυμιάσεις τῆς ἠθικῆς διαφθορᾶς καὶ τῆς θρησκευτικῆς πλάνης, ἡ Παναγία ἔγινε «τῆς εὐωδίας τὸ σεπτὸν σκήνωμα», τὸ δοχεῖον τῆς Χάριτος τὸ ὁποῖο γέμισε ἀπὸ τὸ ἀκένωτο μύρο τῆς θεότητος. Τί ἦταν ὅμως αὐτὸ ποὺ κατέστησε τὴν Παρθένο Μαρία δοχεῖο κατάλληλο ποὺ ἔφερε τὴν εὐωδία τοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο;

Πρῶτα ἀπ’ ὅλα, ἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς της. Ἡ Παναγία Παρθένος σὲ ὅλη της τὴ ζωὴ ὑπῆρξε ἄσπιλη κι ἀμόλυντη. Ἀπὸ τῆς πρώτης ἡλικίας διατηροῦσε καθαρὴ καὶ ἁγνὴ τὴν ψυχή της. Δὲν ἄφησε τὸ ρυπαρὸ καὶ ἄθλιο περιβάλλον τῆς Ναζαρέτ, μέσα στὸ ὁποῖο ζοῦσε ἐπὶ ἔτη, νὰ μολύνει στὸ παραμικρὸ τὴν ἠθικὴ καθαρότητά της. Ἀντιστάθηκε μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ στὶς ἐπιθέσεις τοῦ ἐχθροῦ διαβόλου καὶ παρέμεινε ἄτρωτη κι ἀνεπηρέαστη.

Ἦταν ἡ Παναγία ἕνα ὁλόλευκο κρίνο ἁγνότητος. Τὸ μοναδικὸ λουλούδι ποὺ εἶχε νὰ προσφέρει ἡ ἁμαρτωλὴ ἀνθρωπότητα, γιὰ νὰ τὸ ἐπισκιάσει τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον καὶ νὰ δεχθεῖ τὸ οὐράνιο Μύρο, τὸν Ἰησοῦ Χριστό. «Οὐκ εἶχε», λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος, «ἡ κατ’ ἐκείνην γενεὰ τῶν ἀνθρώπων ὁμότιμον τῆς καθαρότητος τῆς Μαρίας, ὥστε ἐνέργειαν τοῦ Πνεύματος ὑποδέξασθαι» (PG 31, 1464BC). Δὲν εἶχε ἐκείνη ἡ γενεὰ τῶν ἀνθρώπων κανέναν ἰσάξιο μὲ τὴν καθαρότητα τῆς Μαρίας γιὰ νὰ δεχθεῖ τὴν ἐπενέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Αὐτὴ ἡ καθαρὴ καὶ ἁγνὴ ζωὴ τῆς Θεοτόκου τὴν κατέστησε δοχεῖο κατάλληλο νὰ φιλοξενήσει τὸ ὑπὲρ πάντα τὰ ἀρώματα ἐ ξαίσιον ἄρωμα τοῦ Χριστοῦ.

Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ τὴν καθαρότητα τῆς ψυχῆς της ἡ Παρθένος Μαρία φρόντιζε νὰ καλλιεργεῖ καὶ τὶς μοναδικὲς σὲ κάλλος θεῖες ἀρετές. Πῶς νὰ μὴ θαυμάσει κανεὶς τὴν ταπείνωση καὶ τὴν ὑπακοὴ τῆς πανάγνου Κόρης, ὅταν εἶπε τὸ «ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατὰ τὸ ρῆμά σου» (Λουκ. α΄ 38); Πῶς νὰ μὴν ἐγκωμιάσει τὴν εὐλάβεια, τὴν ἀγάπη καὶ τὴν ἀφοσίωση στὸ Θεὸ αὐτῆς ποὺ ἀπὸ μικρὴ ἡλικία ζοῦσε στὸ Ναὸ τοῦ Κυρίου;

Πῶς νὰ μὴν ἐπαινέσει τὴν πίστη της στὰ παράδοξα γιὰ τὴν ἀνθρώπινη λογικὴ λόγια τοῦ ἀρχαγγέλου Γαβριήλ; Καὶ πάλι πόσα θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ ἀναφέρει γιὰ τὴ σύνεση, τὴ σεμνότητά της...

Καθὼς μελετοῦμε τὴ ζωὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, μᾶς ἀποκαλύπτεται ἕνας ἀπέραντος κόσμος ἀρετῆς· γι’ αὐτὸ οἱ ἱεροὶ ὑμνογράφοι τὴν ἀποκαλοῦν «κῆπον τῶν χαρίτων» καὶ «παράδεισον», μέσα στὸν ὁποῖο ἄνθισαν ὅλης τῆς ἀρετῆς τὰ πολύχρωμα καὶ μυρωδάτα λουλούδια.

Μονὴ αὐτὴ λοιπὸν ἡ Παρθένος Μαρία μπόρεσε ν’ ἀνθίσει καὶ νὰ σκορπίσει στὸν κόσμο, ποὺ ὑπέφερε μέσα στὴν πνιγερὴ ἀτμόσφαιρα τῆς κακίας, τὸ ἄρωμα τῆς πλέον εὐωδιαστῆς καὶ οὐράνιας ἀρετῆς. Γι’ αὐτὸ καὶ ὅταν ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, ὁ πανάγαθος Θεὸς αὐτὴν διάλεξε γιὰ νὰ τὴν κάνει Μητέρα τοῦ σαρκωθέντος Υἱοῦ καὶ Λόγου του. Καὶ τότε πλέον ἡ Παναγία πλημμύρισε ἀπὸ τὴν εὐωδία τοῦ Χριστοῦ. Μὲ τὴ θεία κένωση ὅλο τὸ ἀκένωτο Μύρο γέμισε τὴν ὕπαρξη τῆς Παρθένου Μαρίας. Τὸ «καθαρώτατον δοχεῖον» ποὺ εὐωδίαζε ἀπὸ τὴν ἁγία ζωή της, τώρα συγκρατεῖ ἀπερινοήτως στὰ τοιχώματά του τὴν πηγὴ τῆς εὐωδίας, αὐτὸν τὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό.

Τὸ μυστήριο τῆς σαρκώσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου ἀνέδειξε τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο ὡς τὸ πλέον «πολύτιμον μύρον», «ὀσμὴν τῆς Χριστοῦ εὐωδίας». Ἀπὸ τότε ἡ Μητέρα τοῦ Θεοῦ, ἡ Παναγία, σκορπίζει αὐτὴ τὴ θεϊκὴ εὐωδία, ὡς ὀσμὴ μύρου μοναδική, καὶ ἑλκύει τοὺς ἀνθρώπους κοντὰ στὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, στὴ λύτρωση καὶ τὴ σωτηρία.

«Χαῖρε, ὀσμὴ τῆς Χριστοῦ εὐωδίας»! Αὐτὴ τὴν ὀσμὴ τῆς εὐωδίας τοῦ Χριστοῦ ὀσφραινόμαστε κι ἀπολαμβάνουμε κι ἐμεῖς κοντὰ στὴν Παναγία μας, κοντὰ στοὺς ἁγίους, κοντὰ στὸν Κύριο Ἰησοῦ! Μιὰ εὐωδία πνευματικὴ ποὺ πολλὲς φορὲς ἐπιτρέπει ὁ Θεὸς νὰ τὴν νιώθουμε καὶ μὲ τὶς αἰσθήσεις μας, ὅταν προσκυνοῦμε τὶς ἱερὲς εἰκόνες ποὺ μυροβλύζουν καὶ τὰ χαριτόβρυτα ἅγια Λείψανα ποὺ εὐωδιάζουν... Αὐτὴ τὴν ὀσμὴ τῆς εὐωδίας τοῦ Χριστοῦ μπορεῖ νὰ ἀναδίδει καὶ ἡ δική μας ζωή, ἀφοῦ σύμφωνα μὲ τὸν θεόπνευστο λόγο τοῦ ἀποστόλου Παύλου «Χριστοῦ εὐωδία ἐσμέν» (Β΄ Κορ. β΄ 15). Ἀρκεῖ νὰ φροντίζουμε, ὥστε τὴν ψυχή μας νὰ τὴ διατηροῦμε καθαρὴ ἀπὸ πάθη καὶ ἁμαρτίες καὶ νὰ τὴ στολίζουμε μὲ τὰ ἄνθη τῶν ἀρετῶν. Ἂς μιμηθοῦμε κι ἐδῶ τὸ παράδειγμα τῆς πανάγνου Κόρης τῆς Ναζαρέτ. Οἱ καιροί μας δὲν εἶναι χειρότεροι ἀπὸ τοὺς τότε καιρούς. Μὲ τὶς πρεσβεῖες της ὁ καθένας μας μπορεῖ νὰ τῆς μοιάσει· στὴν ἁγνότητα, τὴν πίστη, τὴν ταπεινόφρονα ὑπακοὴ στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Τέτοιες ἀρετὲς ἑλκύουν τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ σκορπίζουν ζωογόνο εὐωδιαστὸ ἀέρα μέσα στὴν ἀσφυκτικὴ ἀτμόσφαιρα ποὺ ζοῦμε.

Πολὺ περισσότερο ὅμως, ἡ ζωή μας θὰ φέρει τὴν τοῦ «Χριστοῦ εὐωδίαν», ὅταν δεχόμαστε μέσα μας τὸ πιὸ εὐωδιαστὸ μύρο, τὸν Βασιλέα Χριστό. Ὅταν δηλαδὴ μὲ καθαρὴ καρδιὰ καὶ κατάλληλη προετοιμασία προσερχόμαστε στὸ οὐράνιο Μυστήριο τῆς θείας Κοινωνίας. Τότε ὁ πιστὸς ἑνωμένος πλέον μὲ τὸν Κύριο Ἰησοῦ, γίνεται ὁ ἴδιος εὐωδία Χριστοῦ!

Ἂς παρακαλοῦμε τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο νὰ ἀξιώνει καὶ τὸν καθένα ἀπὸ ἐμᾶς μὲ τὴν καθαρὴ κι ἐνάρετη ζωή του, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴ συμμετοχὴ στὰ ἱερὰ Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας, νὰ γίνεται ἕνα θυμιατήρι τοῦ Χριστοῦ ποὺ θὰ σκορπᾶ στὸ περιβάλλον του τὸ ἄρωμα τῆς πίστεως, τὴν «ὀσμὴν τῆς Χριστοῦ εὐωδίας».

Η Δύναμης τής ευχής μέ τό κομποσχοίνι

Μια ιστορία για τη δύναμη του ονόματος του Ιησού Χριστού, της ευχής, όπως ακριβώς τη διηγήθηκε ο πατήρ Ελπίδιος Βαγιανάκης, μέλος της ιεραποστολικής αδελφότητος στην Ουγκάντα, μια συζήτηση που είχε με τον πατέρα Αντώνιο, Αφρικανό ιερέα, που πήρε την θεολογική του μόρφωση και την Ελληνική γλώσσα στην Ελλάδα, και που είναι μέλος αυτής της εξωτερικής ιεραποστολής σ’ αυτή τη χώρα. 

Διηγείται λοιπόν ο πατήρ Ελπίδιος.
Αδελφοί μου με τον πατέρα Αντώνιο γνωριστήκαμε σε μια δύσκολη φάση της οικογενειακής του προσωπικής ζωής, πριν από καιρό. Τι είχε συμβεί; Όταν ξεκίνησε να κάμει το έργο του στην Αφρική, να βοηθάει τα ορφανά, να μιλάει για το Χριστό, να βαπτίζει και να κατηχεί, όλοι οι μάγοι συνασπίστηκαν και άρχισαν να κάνουν μάγια και τελετές, ιδίως μαύρη μαγεία με βουντού, ώστε να του δημιουργήσουν πρόβλημα και τελικά να τον διώξουν απ’ τη χώρα τους. Επειδή όμως δεν μπορούσαν να κτυπήσουν τον ίδιον τον ιερέα, γιατί τον προφύλαγε η χάρις της ιεροσύνης, αφενός μεν και γιατί δεύτερον τελούσε το μυστήριον της Θείας Λειτουργίας, που η Θεία Λειτουργία είναι μία φοβερά δύναμις, και δεν μπορεί εύκολα ο Σατανάς να πειράξει τον ιερουργό, τον λειτουργό του Θεού του Υψίστου, αν εκείνος δεν δώσει το δικαίωμα, βέβαια, οπότε οι δαίμονες προσπάθησαν τότε να κτυπήσουν και να διαλύσουν του σπίτι του. Είναι περιττό να σας πω ότι οι περισσότερες οικογένειες και μάλιστα πολυμελείς, δεν έχουν ακόμα εγκαταλείψει την ειδωλολατρία σ’ εκείνη τη χώρα, και κάνουν μαγικές τελετουργίες, και απ’ όσα είχε διηγηθεί ο πατήρ Αντώνιος, μία συγγενής τους ασχολείτο ακόμα με τη μαγεία. Έτσι λοιπόν, μέσω των μαγικών αυτών τελετών, έκαναν τη σύζυγό του, μια πολύ χαριτωμένη κοπελίτσα πρεσβυτέρα νεαρή, την Χαριτίνη, όπως είχε βαπτιστεί, «Χάρια» την ονόμαζαν στην Αφρική, να μη μπορεί να σταθεί στο σπίτι της, και να υποφέρει συνεχώς από τον πόλεμο των δαιμόνων. Και όταν ακούγονταν προσευχές ή ύμνοι στην Παναγία μας, ή όταν θύμιαζε ο ιερεύς την «Τιμιωτέρα», να κουφαίνεται η ίδια. Να μη μπορεί να ακούσει τίποτα και να κοιμάται όρθια, ή και να πέφτει ακόμα κάτω. Και συνερχόταν μονάχα όταν ο σύζυγός της ο ιερεύς έλεγε το «Δι ευχών των Αγίων Πατέρων». Μάλιστα επειδή και αυτή, δεν γνωρίζει περισσότερα για τον Χριστιανισμό, και εξακολουθεί να έχει πολύν άγνοια, προσπάθησε ο Σατανάς, να εκμεταλλευθεί αυτή την άγνοια, τα λίγα δηλαδή που ήξεραν για την πίστη του Χριστού την αγία, και να την πειράζει έτι περισσότερον. Να φανταστείτε ότι της παρουσιάστηκε ο ίδιος ο διάβολος μπροστά της, ολόκληρος. 
«Άσε το Χριστό», της είπε. «Εγώ και κείνος είμαστε ίδιοι. Άφησε τον Χριστό. Για μένα και μόνον θα δουλεύεις». 
Η Χαριτίνη λοιπόν μια μέρα, αφού είχε δει το Σατανά, να της λέει 
«Τίποτα δεν είναι ο Χριστός, εγώ και κείνος είμαστε το ίδιο πράγμα και να υπηρετείς εμένα και όχι Εκείνον», είχε έρθει σε πολύ μεγάλη απογοήτευση, και δεν ήξερε πλέον πώς να αντισταθεί και πώς να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση. 
Ε, κάποτε, ύστερα από τόσον οδυνηρό πόλεμο, πήγε να ξαπλώσει, να ξεκουραστεί από τον πόνο αυτόν, και το βάσανο που τραβούσε μέρα νύχτα. Και τι λοιπόν σ’ αυτήν την προσπάθεια αναπαύσεως, τι είδε; Είδε λοιπόν απέναντι από το πτωχό εικονοστάσι που είχε, από την εικόνα του Χριστού, να βγαίνει ο ίδιος ο Κύριος Ιησούς Χριστός, ωραιότατος, κεχαριτωμένος, μέσα σ’ ένα υπέρλαμπρο φως, περισσότερο δυνατό και από το φως του ηλίου, και με χαρά να της λέγει: 
«Παιδί μου Χαριτίνη, για μένα πρέπει να δουλέψεις, στο όνομά Μου βαφτίστηκες, εγώ είμαι ο Κύριος και ο Θεός σου». 
Μ’ αυτά τα λόγια έκανε και ο Χριστός ανοιχτή την πρόσκληση σ’ αυτήν την μικρή πρεσβυτέρα την Χαριτίνη, να δουλέψει και αυτή, κοντά στο σύζυγό της, σαν ιεραπόστολος, αλλά και να μην φοβάται πλέον τον διάβολο. 
«Κύριέ μου», του απάντησε, «εγώ το θέλω. Αλλά δε μ’ αφήνει ο άλλος». 
Ο Κύριος δεν της απάντησε… Εξαφανίστηκε. 
Μετά από λίγο αμέσως, παρουσιάζεται και πάλι ο διάβολος, ο Σατανάς. 
«Δεν θα δουλέψεις για Κείνον. Για μένα θα δουλέψεις. Γιατί ήσουνα πάντα δική μου από τότε που γεννήθηκες. Αυτός σε κοροϊδεύει καϋμένη, και γω, δεν θα σ’ αφήσω να φύγεις ποτέ από κοντά μου». 
Πώς να αντιδράσει λοιπόν αυτή η δυστυχισμένη πρεσβυτερούλα, δεν γνώριζε. 
Και τότε λοιπόν, της παρουσιάζεται ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, χωρίς να ξέρει ποιος ήταν και της λέει: 
«Παιδί μου μη φοβάσαι, ακολούθησε τον Χριστό, κάμε Του υπακοή, και αυτός θα σου δώσει πολλή δύναμη. Μη φοβάσαι τον διάβολο. Δεν είναι τίποτα».
«Ναι», του λέει, «αλλά συ ποιος είσαι»; 
«Εγώ», της λέει, «είμαι ο Γαβριήλ». 
Όταν συνήλθε από την έκσταση αυτήν, γιατί τίποτα δεν ήταν στον ύπνο της, πήγε στον παπά, και για πρώτη φορά βρήκε το κουράγιο και του διηγήθηκε όσα συνέβαιναν. Βέβαια ο παπάς κατάλαβε ότι … και ποιος ήταν ο Κύριος, ποιος ήταν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, και ποιος ήταν ο διάβολος. 
Ο πατήρ Αντώνιος, όντας ιερεύς με ταπεινό φρόνημα, συνειδητοποίησε ότι το πρόβλημα που παρουσίαζε η πρεσβυτέρα του, υπερέβαινε τις δικές του δυνάμεις, γιατί ο καημένος δεν ήξερε και πολλά, και για να λυθεί αυτό το οξύτατο πρόβλημα, της συνέστησε να κάμει μια ανοιχτή εξομολόγηση και να πει όσα είδε και άκουσε τόσες φορές, σε έναν εμπειρότερο ιερέα που είχε έρθει από την Ελλάδα. 
Όταν λοιπόν αυτή η κοπελίτσα ήρθε σε μένα, η πρεσβυτερούλα για εξομολόγηση, λέγει ο πατήρ Ελπίδιος, και την είδα τόσο πικραμένη, τόσο δακρυσμένη και τόσο τρομοκρατημένη, θυμήθηκα κάτι ανάλογο που είχε συμβεί σε μένα παλιά, όταν πρωτοξεκίνησα, νεαρός τότε ιερεύς. Τότε μου έδειξε η χάρις του Θεού, πώς να πολεμώ με το κομποσχοίνι και με την ευχή το "Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με", τον διάβολο και όλες τις μεθοδίες του. Και της είπα:
«Χαριτίνη μου, ο Σατανάς δε φεύγει με κανέναν άλλον τρόπον, παρά μόνον με την προσευχή. Το είπε και ο ίδιος. ‘Τούτο το γένος των δαιμόνων, δεν φεύγει από κανέναν άνθρωπο, παρά μόνον με προσευχή και νηστεία’. Γι αυτό λοιπόν από τώρα και στο εξής, τις νηστείες τις τηρείς, θα λες το όνομα του Ιησού Χριστού, "Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με", "Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με", μέρα νύχτα, όσο μπορείς, απ’ το πρωί μέχρι το βράδυ, όσο είσαι ξυπνητή, ακόμα και τη νύχτα. Και της έδωσα ένα κομποσχοίνι με πενήντα κόμπους και της είπα: ‘Με αυτό θα πολεμάς, όχι μόνον τον διάβολο αλλά και όλους τους μάγους της περιοχής’. Πράγματι, πήρα το κομποσχοινάκι και από κείνη την ημέρα, άρχισε να προσεύχεται όπως ακριβώς την εδίδαξε ο πατήρ Ελπίδιος. 
Και έφθασε σε τέτοιο σημείον, ώστε πλέον, όχι αυτή να φοβάται τον διάβολο, αλλά ο Σατανάς να φοβάται την Χαριτίνη, επειδή συνεχώς και αδιαλείπτως έλεγε το όνομα του Ιησού Χριστού, στο οποίον «κάμπτει παν γόνυ και επουρανίων και επιγείων και καταχθονίων», δηλαδή των δαιμόνων. Μάλιστα σε τέτοιο σημείο έφθασε ο φόβος του, που παρουσιαζόταν κάθε φορά που έκανε το κομποσκοίνι και προσπαθούσε κρατώντας μια μαγκούρα, κα τραβήξει το κομποσκοίνι απ’ το χέρι της, διότι δεν μπορούσε ο ίδιος να το αγγίξει με το χέρι του. 
«Πέτα το», της λέει. 
«Αυτό είναι το κάρβουνο που με καίει, και αυτό εμείς δεν το αντέχουμε. Εμείς, οι δαίμονες, δεν το αντέχουμε. Το Σταυρό τον αντέχουμε, και να τον δούμε και να τον αγγίξουμε, γιατί; Γιατί οι περισσότεροι τον φοράνε στο στήθος από συνήθεια και όχι από πίστη. Αλλά την ευχή με το κομποσχοίνι δεν το αντέχουμε». 

Είδατε αδελφοί μου, ενώ είμαστε χριστιανοί, και ο Σταυρός είναι ένα πολύ δυνατό και ισχυρό όπλο, αφού θα ψάλουμε και μεθαύριο Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως, ότι ο Σταυρός είναι των αγγέλων η δόξα αλλά και των δαιμόνων το τραύμα, εν τούτοις όμως, για να μην εμείς ζούμε την πορεία του Εσταυρωμένου Χριστού, γι αυτό ακριβώς τον λόγον και δεν τον φοβάται πλέον και αν τον κάνουμε. 
Εδώ όταν παρουσιάστηκε κάποτε ο δαίμονας σε έναν μοναχό έτσι, που πήγε να τον πλανήσει, του είπε, «να του πεις να κάνει το Σταυρό του». Και κείνος τον έκανε. Ο διάβολος! Είδε ότι τον έκανε. Του θόλωσε τα μάτια, τι έγινε ακριβώς δεν ξέρουμε, αλλά πάντως φαίνεται ότι περισσότερο φοβάται το κομποσκοίνι, που κάθε κόμπος έχει και επτά σταυρούς, μαζί με το όνομα του Ιησού Χριστού, παρά οτιδήποτε άλλο. 
Έτσι δεν μπορεί νάχουμε ένα Σταυρό στο στήθος μόνον για φιγούρα, για εφέ όπως λένε τώρα. Γι’ αυτό και ο Σατανάς έφτασε στο σημείο να αντέχει το Σταυρό αλλά να τρέμει μπροστά στο κομποσκοίνι. Γι’ αυτό εφανερώθηκαν άγιοι και άγιοι εδώ όπως σας διηγήθηκα την προπερασμένη Κυριακή αν δεν απατώμαι, για κείνον τον άγιο που φανερώθηκε στη Ρωσία πριν από τριακόσια χρόνια, που αυτός παρακάλεσε, ο άγιος που είχε κοιμηθεί πριν από τριακόσια χρόνια, τον παπά, τον ηγούμενο της μονής, να προσεύχεται με κομποσκοίνι για τους γονείς του τους πεθαμένους. Τόση δύναμη έχει. Να μπορεί να βγάζει ακόμα και κολασμένους, όχι κολασμένους ακριβώς, αλλά προγευομένους την Κόλαση, ψυχές και να τις μεταβιβάζει στην πρόγευση του Παραδείσου. 

Όταν λοιπόν η Χαριτίνη η πρεσβυτερούλα, κατάλαβε τη δύναμη του ονόματος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, άλλαξε η ζωή της. Πλέον δεν είχε ανάγκη από τίποτα, και έλυσε και τα προβλήματα και όλων των άλλων οικογενειών, διότι τους έβαζε όλους και όλες, υποψηφίους προς βάπτισμα αλλά και τους βαπτιζομένους εκεί στην μακρινή χώρα της Αφρικής, την Ουγκάντα, σε κείνο το χωριό, δεν ενθυμούμαι πως λέγεται, σε κείνη την πολιτεία, να λέγουν συνεχώς "Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με" και μάλιστα δια του πατρός Αντωνίου εστάλησαν κατά εκατοντάδες τα κομποσκοίνια εκεί. Έτσι λοιπόν, μαζεύονται όλες οι γυναίκες του χωριού, όσες είναι βαπτισμένες, και από τα περίχωρα ακόμα, για να δουν πως γίνεται το κομποσχοίνι, πως γίνεται αυτού του είδους η προσευχή, για να δουν πως μπαίνουν οι εικόνες, πως θυμιάζουν το σπίτι, πως μαζεύονται όλα τα παιδιά μαζί, για να μπορούν να κάνουν προσευχή, πώς να κάμουν μετάνοιες και να λέγουν συγχρόνως μαζί με κάθε μετάνοια "Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με". 

Λοιπόν, ακούσαμε από την μακρινή αυτή ήπειρο της Αφρικής, μια πραγματική ιστορία για την δύναμη που έχει το όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού δια μέσου του κομποσκοινίου. Είθε λοιπόν η ευχή να γίνει σε όλους μας πράξη ζωής, και όχι να λέμε ότι αυτά δεν είναι για μας, ή ότι αυτά δεν είναι για την εποχή μας, ή ότι αυτά είναι για τους καλογήρους. Δεν μας χρειάζονται θαύματα και θεοφάνειες για να πιάσουμε στα χέρια μας το κομποσκοίνι και με όλη μας την καρδιά να λέμε "Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με". 
Όπως ακούσαμε στην αληθινή αυτή ιστορία, που μας διηγήθηκε ο πατήρ Ελπίδιος, το όνομα του Ιησού Χριστού, που είναι το υπέρ παν όνομα, σ’ αυτό το όνομα γονατίζει όλη η κτίσις. Έμψυχος και άψυχος, ορατή και αόρατος. Δηλαδή και τα επουράνια, και Άγγελοι και Αρχάγγελοι, και Χερουβείμ και Σεραφείμ και Θρόνοι και Κυριότητες, όλοι οι πάντες γονατίζουν, και τα καταχθόνια, ο Σατανάς, ο διάβολος, και όλα τα δαιμόνια, τρέμουν μπροστά στο όνομα του Ιησού Χριστού, αλλά και τα επίγεια και ο άνθρωπος και όλα τα κτίσματα, και όλα τα ζώα ξηράς, θαλάσσης και αέρος, αυτό φαίνεται όταν έχομε μπροστά μας έναν άγιο, πόσο επιβάλλεται πάνω στην άψυχο κτίση και πάνω στα ζώα. 

Πέρα από την Ουγκάντα και την μακρινή Αφρική με τα τόσα προβλήματα πείνας, δίψας, ασιτίας, ασθενειών και μυρίων άλλων προβλημάτων, μας έρχεται ένα ισχυρό μήνυμα μιας μεγάλης αλήθειας για τη δύναμη που έχει η ευχή με το κομποσχοίνι. Και αντί να προσευχόμεθα και να αγωνιζόμεθα για πνευματική ζωή, με προσευχή, μετάνοια, εκκλησιασμό, Θεία Κοινωνία και μελέτη, τι κάνουμε εμείς; Καταστρεφόμεθα από την μιζέρια, απ’ την κακομοιριά, από τη γκρίνια, από τις υποψίες μεταξύ των συζύγων μέσα σε μια οικογένεια που λέγεται χριστιανική, που προσπαθεί να εξομολογείται, που προσπαθεί να εκκλησιάζεται, που θέλει να κοινωνεί, και όμως δεν λείπουν οι τόσες φαγωμάρες μέσα στο σπίτι. Που σαν δηλητήριο, σαν δηλητηριώδη σκουλήκια κατατρώγουν την ψυχική μας και οικογενειακή μας γαλήνη. Σκοτίζουν το νου μας. Και χαλούν και γκρεμίζουν την ευτυχία μας. 

Χριστιανοί μου, πριν αρχίσουν να μαζεύονται τα πρώτα σύννεφα, αμέσως να αρπάξουμε το κομποσκοίνι και να τρέχουμε με την ευχούλα και το όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, μπροστά στα εικονίσματα ή σε μια κρυφή γωνιά. Να αφήσουμε τις κουβέντες τις πολλές, τα κουτσομπολιά και τις κατακρίσεις, που μπορεί να προκαλέσουν ένταση και παρεξηγήσεις μέσα σ’ ένα σπίτι αλλά και μεταξύ μας, που δε λέμε ούτε καλημέρα, που ο ένας γυρίζει την πλάτη στον άλλον, και έτσι λοιπόν να έχουμε εντάσεις μεταξύ ημών των χριστιανών που εκκλησιάζονται στον ίδιο ναό, αλλά και μεταξύ γονέων και παιδιών, μεταξύ νύφης και πεθεράς, μεταξύ αδελφών, καθώς επίσης νάχουμε εντάσεις στη δουλειά που εργαζόμεθα, στον επαγγελματικό δηλαδή χώρο όπως και στο κοινωνικό περίγυρο όπου ζούμε. Γι’ αυτό ας δουλεύουμε μέρα νύχτα την ευχή. Το "Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με", το «Υπεραγία Θεοτόκε σώσον με», και «σώσον ημάς», «Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε», σε κάθε ευκαιρία και με κάθε θυσία, και σε κάθε τόπο και χρόνο, ανεξάρτητα από το ποιες είναι οι ασχολίες μας. Ιδιαιτέρως θα επιμένουμε στην ευχή είτε με κομποσχοίνι, είτε χωρίς αυτό, προφορικά, ψιθυριστά, και πότε πότε και από μέσα μας νοερά. Πότε; Κάθε φορά! Ιδιαιτέρως δε όταν μας κατακλύζουν οι πειρασμοί, οι θλίψεις, οι στεναχώριες, τα βάσανα, οι πολλές αρρώστιες, άγνωστες πολλές απ’ αυτές που μας έρχονται, και τόσες άλλες πίκρες της ζωής. 

Πρέπει να μας γίνει συνείδησις ότι η προσευχή στο όνομα του Ιησού Χριστού είναι το πάν. 
Ευχή στο σπίτι λοιπόν. 
Ευχή στη δουλειά, 
ευχή στο δρόμο, 
ευχή στο αυτοκίνητο, 
ευχή παντού και πάντοτε, 
και ο Θεός της ειρήνης, του ελέους, της μακροθυμίας και της αγάπης, 
θα είναι πάντοτε μαζί μας, 
και μέσα στις καρδιές μας, 
και τώρα, και εις τους αιώνας των αιώνων,

Α΄ Χαιρετισμῶν Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρά ἐκλάμψει.

Ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος, ἀγαπητοί μου, εἶναι ἕνα ποίημα, ἕνα πνευματικό ἀριστούργημα τῆς Βυζαντινῆς περιόδου, ἀφιερωμένο στην Παναγία, στήν Ὑπέρμαχο Στρατηγό. Σήμερα, θά μοῦ ἐπιτρέψετε νά ποῦμε λίγα λόγια στόν πρῶτο στίχο, στόν πρῶτο χαιρετισμό. Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρά ἐκλάμψει. Ὁ στίχος αὐτός μᾶς μιλάει γιά τήν χαρά. Ὑπάρχουν πολλές χαρές. Χαίρονται οἱ ἄγγελοι, χαίρονται οἱ ἄνθρωποι, χαίρεται καί ὁ διάβολος. Κι᾿ ἐπειδή αὐτό τό τελευταῖο φαίνεται παράξενο, ἄς ἀρχίσουμε ἀπό αὐτό.Ὁ σατανᾶς, τό πονηρό πνεῦμα πότε χαίρεται; Ὅταν κάνει κακό. Ὅταν σπείρει ζιζάνια ἀνάμεσα στους ἀνθρώπους, μίση, ἔριδες, φιλονικίες κ.ἄ. Ὅταν διαλύει οἰκογένειες, ὅταν σκορπᾶ καταστροφές. Τότε ἡ χαρά του εἶναι μεγάλη, ἀπερίγραπτη. Γι᾿ αὐτό στήν Ἀποκάλυψη ὀνομάζεται Ἀπολλύων, δηλαδή καταστροφέας. Ἄν ἦταν ἐλεύθερος, ἄν ἦταν στό χέρι του, θά ἀφάνιζε ὅλη τήν ἀνθρωπότητα, ὅλη τήν δημιουργία. Μέ μία κλωτσιά θά ἀνέτρεπε τό σύμπαν ὁλόκληρο. Ἀλλά δέν τόν ἀφίνει ὁ Θεός, δέν τό ἐπιτρέπει ἡ φιλανθρωπία καί ἡ ἀγαθότητά Του.Βλέπουμε στήν Παλαιά Διαθήκη, ὅτι ὁ διάβολος πείραζε τόν πολύαθλο Ἰώβ ὅσο ὁ Θεός τοῦ ἐπέτρεπε. Δέν μποροῦσε παραπάνω. Στήν δέ Καινή Διαθήκη, στή χώρα τῶν Γαδαρηνῶν, δέν μποροῦσαν οἱ δαίμονες νά μποῦν στούς χοίρους, ἄν ὁ Χριστός δέν τούς ἄφηνε.Κάποτε εἶπε ὁ Χριστός στόν Πέτρο: Ζήτησε ὁ διάβολος νά σᾶς σινιάσει ὡς τόν σίτον. Πῶς βάζουμε τό σιτάρι στό σινί, στό δίσκο καί τό κουνᾶμε, γιά νά τό καθαρίσουμε, ἔτσι ζήτησε ὁ σατανάς νά σᾶς ζαλίσει, νά σᾶς τρελάνει, νά  σᾶς κάνει κακό, νά σᾶς χορέψει στό ταψί πιό ἁπλᾶ. Ἐγώ ὅμως παρακάλεσα τόν ἐπουράνιο Πατέρα μου, νά μή τοῦ τό ἐπιτρέψει. Νά μή τοῦ κάνει τό χατήρι.Λέει ὁ Μέγας Βασίλειος, ὅτι χαίρεται ὁ διάβολος νά βασανίζει τούς ἀνθρώπους. Θεωρεῖ δέ βάσανο δικό του, ὑποφέρει, ὅταν δέν μπορεῖ νά βασανίσει τούς ἀνθρώπους.Ὁρισμένες φορές κάποιοι ἄνθρωποι γίνονται θηρία καί σατανικοί. Χαίρονται νά κάνουν κακό. Χαίρονται μέ τόν πόνο τῶν ἄλλων.Ἄς ἔρθουμε ὅμως στήν ἀνθρώπινη χαρά. Ὑπάρχει στούς ἀνθρώπους χαρά; Πῶς δέν ὑπάρχει. Λέει ὁ Κύριος στό Εὐαγγέλιο: Ἡ γυναίκα, ὅταν γεννήσει, ἔχει χαρά, διότι ἦλθε ἄνθρωπος στόν κόσμο. Χαίρεται ἡ μητέρα, ὅταν κρατάει στήν ἀγκαλιά της το παιδί της. Χαίρεται το παιδί, ὅταν βρίσκεται στην ἀγκαλιά τῆς μάνας του. Χαίρεται ὁ μαθητής, ὅταν παίρνει καλούς βαθμούς ἤ ἀκούει τόν ἔπαινο ἀπό τόν δάσκαλό του. Χαίρεται ὁ φοιτητής, ὅταν παίρνει τό πτυχίο του καί κατόπιν βρίσκει δουλειά.Ἀκόμη ὑπάρχει καί ἄλλου εἴδους χαρά. Χαίρεται ὁ ἀλκοολικός, ὅταν κρατάει στό χέρι τό ποτήρι καί πίνει. Χαίρεται ὁ φιλάργυρος, ὅταν μετράει τά χρήματά του ἤ ἀκούει τόν ἦχο τῶν νομισμάτων. Χαίρεται ὁ φιλόδοξος, ὅταν κατορθώσει νά πατήσει ἐπί πτωμάτων καί νά ἀνεβεῖ σέ ὑψηλά ἀξιώματα. Χαίρεται ὁ φιλήδονος, ὅταν ἱκανοποιεῖ τίς παράνομες σαρκικές του ὀρέξεις. Ὅμως αὐτές οἱ χαρές εἶναι στιγμιαῖες, ἀπατηλές. Μετά ἀκολουθεῖ  ἡ μελαγχολία, τό ἆγχος ἡ ἀγωνία καί οἱ τύψεις. Ποῦ θά βροῦμε τήν ἀληθινή χαρά; Μᾶς τό  εἶπε σήμερα ὁ ἀκάθιστος ὕμνος: Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρά ἐκλάμψει. Ἡ Παναγία εἶναι ἡ πηγή τῆς χαρᾶς. Αὐτή ἔφερε τήν χαρά στόν κόσμο, τόν Χριστό. Ἕνα ἄλλο τροπάριο λέει: Χαῖρε, ἡ τήν χαρά τοῦ κόσμου δεξαμένη. Ἡ πραγματική, ἡ ἀληθινή καί μεγάλη χαρά εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Χαῖρε κεχαριτωμένη, εἶπε ὁ Ἀρχάγγελος στην Παναγία. Χαίρετε καί ἀγαλλιᾶσθε, λέει ὁ Χριστός. Χαίρετε καί πάλιν ἐρῶ χαίρετε, γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, παρ᾿ ὅλο πού ἦταν ἁλυσοδεμένος μέσα στή φυλακή. Ὁ χριστιανισμός καί κυρίως ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι θρησκεία τῆς χαρᾶς. Γιά τόν χριστιανό δέν ὑπάρχει μελαγχολία καί ἀπελπισία. Εἶναι πολύ μεγάλο λάθος καί ἀπιστία νά καταφεύγουμε μέ τό παραμικρό στά ἠρεμιστικά καί στά ψυχοφάρμακα. Ὁ ἄνθρωπος πού πιστεύει στό Χριστό καί ἔχει προσωπική σχέση μαζί Του, δέν τά χρειάζεται, δέν τά ἔχει ἀνάγκη. Ὁ χριστιανός, ὅταν ἀνοίγει την Ἁγία Γραφή καί μελετάει τόν νόμο τοῦ Θεοῦ, βλέπει ἐκεῖ πράγματα θαυμαστά, οὐράνια. Τότε ἔχει χαρά καί ἀγαλλίαση. Ἐφόσον ὅμως δέν ἀνοίγουμε τό βιβλίο τοῦ Θεοῦ, μόνοι μας καταδικάζουμε τούς ἑαυτούς μας καί  στερούμεθα τήν χαρά.Γιά τόν  ἄνθρωπου ὑπάρχουν καί ἄλλες χαρές. Ὅταν ἁπλώνει το χέρι του καί βοηθάει τόν φτωχό. Ὅταν γονατίζει καί προσεύχεται καί  ἔχει συντροφιά τόν ἐπουράνιο Πατέρα του. Χαίρεται, ὅταν ἐκκλησιάζεται καί συμμετέχει στά ἅγια μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας καί κυρίως, ὅταν γονατίζει κάτω ἀπό τό πετραχήλι τοῦ πνευματικοῦ. Αὐτή ἡ πνευματική χαρά δέν περιγράφεται. Λέει ὁ Ντοστογιέφσκι, ἐξομολογήθηκα καί παράδεισος φύτρωσε στήν καρδιά μου. Γι᾿ αὐτήν τήν κατάσταση, γιά τήν μετάνοια τοῦ ἁμαρτωλοῦ, χαίρονται καί  πανηγυρίζουν ἀκόμη καί οἱ ἄγγελοι στόν οὐρανό. Γι᾿ αὐτό εἴπαμε στήν ἀρχή, ὅτι χαίρονται καί οἱ ἄγγελοι. Εἶπε ὁ Κύριος: Χαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπί ἑνί ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι.Εὔχομαι, ἀγαπητοί μου, αὐτήν τήν μεγάλη χαρά, τήν χαρά τοῦ οὐρανοῦ, τήν χαρά τῶν ἀγγέλων νά ἔχουμε πάντοτε στή ζωή μας. Ἀμήν.

\

Παρασκευή Α΄ Χαιρετισμῶν

 Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρά ἐκλάμψει.

Ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος, ἀγαπητοί μου, εἶναι ἕνα ποίημα, ἕνα πνευματικό ἀριστούργημα τῆς Βυζαντινῆς περιόδου, ἀφιερωμένο στην Παναγία, στήν Ὑπέρμαχο Στρατηγό. Σήμερα, θά μοῦ ἐπιτρέψετε νά ποῦμε λίγα λόγια στόν πρῶτο στίχο, στόν πρῶτο χαιρετισμό. Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρά ἐκλάμψει.

Ὁ στίχος αὐτός μᾶς μιλάει γιά τήν χαρά. Ὑπάρχουν πολλές χαρές. Χαίρονται οἱ ἄγγελοι, χαίρονται οἱ ἄνθρωποι, χαίρεται καί ὁ διάβολος. Κι᾿ ἐπειδή αὐτό τό τελευταῖο φαίνεται παράξενο, ἄς ἀρχίσουμε ἀπό αὐτό.

Ὁ σατανᾶς, τό πονηρό πνεῦμα πότε χαίρεται; Ὅταν κάνει κακό. Ὅταν σπείρει ζιζάνια ἀνάμεσα στους ἀνθρώπους, μίση, ἔριδες, φιλονικίες κ.ἄ. Ὅταν διαλύει οἰκογένειες, ὅταν σκορπᾶ καταστροφές. Τότε ἡ χαρά του εἶναι μεγάλη, ἀπερίγραπτη. Γι᾿ αὐτό στήν Ἀποκάλυψη ὀνομάζεται Ἀπολλύων, δηλαδή καταστροφέας. Ἄν ἦταν ἐλεύθερος, ἄν ἦταν στό χέρι του, θά ἀφάνιζε ὅλη τήν ἀνθρωπότητα, ὅλη τήν δημιουργία. Μέ μία κλωτσιά θά ἀνέτρεπε τό σύμπαν ὁλόκληρο. Ἀλλά δέν τόν ἀφίνει ὁ Θεός, δέν τό ἐπιτρέπει ἡ φιλανθρωπία καί ἡ ἀγαθότητά Του.

Βλέπουμε στήν Παλαιά Διαθήκη, ὅτι ὁ διάβολος πείραζε τόν πολύαθλο Ἰώβ ὅσο ὁ Θεός τοῦ ἐπέτρεπε. Δέν μποροῦσε παραπάνω. Στήν δέ Καινή Διαθήκη, στή χώρα τῶν Γαδαρηνῶν, δέν μποροῦσαν οἱ δαίμονες νά μποῦν στούς χοίρους, ἄν ὁ Χριστός δέν τούς ἄφηνε.

Κάποτε εἶπε ὁ Χριστός στόν Πέτρο: Ζήτησε ὁ διάβολος νά σᾶς σινιάσει ὡς τόν σίτον. Πῶς βάζουμε τό σιτάρι στό σινί, στό δίσκο καί τό κουνᾶμε, γιά νά τό καθαρίσουμε, ἔτσι ζήτησε ὁ σατανάς νά σᾶς ζαλίσει, νά σᾶς τρελάνει, νά  σᾶς κάνει κακό, νά σᾶς χορέψει στό ταψί πιό ἁπλᾶ. Ἐγώ ὅμως παρακάλεσα τόν ἐπουράνιο Πατέρα μου, νά μή τοῦ τό ἐπιτρέψει. Νά μή τοῦ κάνει τό χατήρι.

Λέει ὁ Μέγας Βασίλειος, ὅτι χαίρεται ὁ διάβολος νά βασανίζει τούς ἀνθρώπους. Θεωρεῖ δέ βάσανο δικό του, ὑποφέρει, ὅταν δέν μπορεῖ νά βασανίσει τούς ἀνθρώπους.

Ὁρισμένες φορές κάποιοι ἄνθρωποι γίνονται θηρία καί σατανικοί. Χαίρονται νά κάνουν κακό. Χαίρονται μέ τόν πόνο τῶν ἄλλων.

Ἄς ἔρθουμε ὅμως στήν ἀνθρώπινη χαρά. Ὑπάρχει στούς ἀνθρώπους χαρά; Πῶς δέν ὑπάρχει. Λέει ὁ Κύριος στό Εὐαγγέλιο: Ἡ γυναίκα, ὅταν γεννήσει, ἔχει χαρά, διότι ἦλθε ἄνθρωπος στόν κόσμο. Χαίρεται ἡ μητέρα, ὅταν κρατάει στήν ἀγκαλιά της το παιδί της. Χαίρεται το παιδί, ὅταν βρίσκεται στην ἀγκαλιά τῆς μάνας του. Χαίρεται ὁ μαθητής, ὅταν παίρνει καλούς βαθμούς ἤ ἀκούει τόν ἔπαινο ἀπό τόν δάσκαλό του. Χαίρεται ὁ φοιτητής, ὅταν παίρνει τό πτυχίο του καί κατόπιν βρίσκει δουλειά.

 Ἀκόμη ὑπάρχει καί ἄλλου εἴδους χαρά. Χαίρεται ὁ ἀλκοολικός, ὅταν κρατάει στό χέρι τό ποτήρι καί πίνει. Χαίρεται ὁ φιλάργυρος, ὅταν μετράει τά χρήματά του ἤ ἀκούει τόν ἦχο τῶν νομισμάτων. Χαίρεται ὁ φιλόδοξος, ὅταν κατορθώσει νά πατήσει ἐπί πτωμάτων καί νά ἀνεβεῖ σέ ὑψηλά ἀξιώματα. Χαίρεται ὁ φιλήδονος, ὅταν ἱκανοποιεῖ τίς παράνομες σαρκικές του ὀρέξεις. Ὅμως αὐτές οἱ χαρές εἶναι στιγμιαῖες, ἀπατηλές. Μετά ἀκολουθεῖ  ἡ μελαγχολία, τό ἆγχος ἡ ἀγωνία καί οἱ τύψεις.

Ποῦ θά βροῦμε τήν ἀληθινή χαρά; Μᾶς τό  εἶπε σήμερα ὁ ἀκάθιστος ὕμνος: Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρά ἐκλάμψει. Ἡ Παναγία εἶναι ἡ πηγή τῆς χαρᾶς. Αὐτή ἔφερε τήν χαρά στόν κόσμο, τόν Χριστό. Ἕνα ἄλλο τροπάριο λέει: Χαῖρε, ἡ τήν χαρά τοῦ κόσμου δεξαμένη. Ἡ πραγματική, ἡ ἀληθινή καί μεγάλη χαρά εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Χαῖρε κεχαριτωμένη, εἶπε ὁ Ἀρχάγγελος στην Παναγία. Χαίρετε καί ἀγαλλιᾶσθε, λέει ὁ Χριστός. Χαίρετε καί πάλιν ἐρῶ χαίρετε, γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, παρ᾿ ὅλο πού ἦταν ἁλυσοδεμένος μέσα στή φυλακή. Ὁ χριστιανισμός καί κυρίως ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι θρησκεία τῆς χαρᾶς. Γιά τόν χριστιανό δέν ὑπάρχει μελαγχολία καί ἀπελπισία. Εἶναι πολύ μεγάλο λάθος καί ἀπιστία νά καταφεύγουμε μέ τό παραμικρό στά ἠρεμιστικά καί στά ψυχοφάρμακα. Ὁ ἄνθρωπος πού πιστεύει στό Χριστό καί ἔχει προσωπική σχέση μαζί Του, δέν τά χρειάζεται, δέν τά ἔχει ἀνάγκη. Ὁ χριστιανός, ὅταν ἀνοίγει την Ἁγία Γραφή καί μελετάει τόν νόμο τοῦ Θεοῦ, βλέπει ἐκεῖ πράγματα θαυμαστά, οὐράνια. Τότε ἔχει χαρά καί ἀγαλλίαση. Ἐφόσον ὅμως δέν ἀνοίγουμε τό βιβλίο τοῦ Θεοῦ, μόνοι μας καταδικάζουμε τούς ἑαυτούς μας καί  στερούμεθα τήν χαρά.

Γιά τόν  ἄνθρωπου ὑπάρχουν καί ἄλλες χαρές. Ὅταν ἁπλώνει το χέρι του καί βοηθάει τόν φτωχό. Ὅταν γονατίζει καί προσεύχεται καί  ἔχει συντροφιά τόν ἐπουράνιο Πατέρα του. Χαίρεται, ὅταν ἐκκλησιάζεται καί συμμετέχει στά ἅγια μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας καί κυρίως, ὅταν γονατίζει κάτω ἀπό τό πετραχήλι τοῦ πνευματικοῦ. Αὐτή ἡ πνευματική χαρά δέν περιγράφεται. Λέει ὁ Ντοστογιέφσκι, ἐξομολογήθηκα καί παράδεισος φύτρωσε στήν καρδιά μου. Γι᾿ αὐτήν τήν κατάσταση, γιά τήν μετάνοια τοῦ ἁμαρτωλοῦ, χαίρονται καί  πανηγυρίζουν ἀκόμη καί οἱ ἄγγελοι στόν οὐρανό. Γι᾿ αὐτό εἴπαμε στήν ἀρχή, ὅτι χαίρονται καί οἱ ἄγγελοι. Εἶπε ὁ Κύριος: Χαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπί ἑνί ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι.

Εὔχομαι, ἀγαπητοί μου, αὐτήν τήν μεγάλη χαρά, τήν χαρά τοῦ οὐρανοῦ, τήν χαρά τῶν ἀγγέλων νά ἔχουμε πάντοτε στή ζωή μας. Ἀμήν.

Παρασκευή Γ΄ Χαιρετισμῶν «Χαῖρε, δένδρον ἀγλαόκαρπον, ἔξ᾿ οὗ τρόφονται πιστοί»

«Χαῖρε, δένδρον ἀγλαόκαρπον, ἔξ᾿ οὗ τρόφονται πιστοί»

  Ὁ Ἀκάθιστός Ὕμνος, ἀγαπητοί μου, ἔχει 144  στίχους, 144 χαῖρε. Κάθε ἕνας στίχος εἶναι καί ἕνα μαργαριτάρι, ἕνα διαμάντι. Μέ κάθε ἕνα Χαῖρε προσφέρουμε καί ἕνα λουλούδι στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Ἕνα ἀπό αὐτά θά πάρουμε σήμερα νά ὀσφρανθοῦμε καί νά ἀπολαύσουμε τήν εὐωδία του. Ἕνα στίχο θά προσπαθήσουμε νά ἑρμηνεύσουμε σύντομα.Χαῖρε, δένδρον ἀγλαόκαρπον, ἐξ᾿ οὗ τρέφονται πιστοί.

  Ὁ ἱερός ὑμνογράφος τῆς Ἐκκλησίας, ἀπευθυνόμενος στήν Παναγία, τήν ἀποκαλεῖ δένδρον καί μάλιστα ἀγλαόκαρπον. Δέντρο πού ἔχει ὡραίους, γλυκεῖς καί χυμώδης καρπούς. Τρῶς καί εὐχαριστιέσαι, τούς ἀπολαμβάνεις.

Ὑπάρχουν ὅμως δύο εἰδῶν δέντρα. Τό ἕνα εἶναι τό φυσικό δέντρο καί τό ἄλλο τό πνευματικό. Τό φυσικό δέντρο εἶναι δῶρο καί εὐλογία τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο. Εἶναι θαυμαστά καί εὐεργετικά τά δέντρα. Εὐεργετικά, γιατί μᾶς δίνουν τούς καρπούς τους, τά φύλλα καί τά ξύλα. Μᾶς τρέφουν, μᾶς θερμαίνουν, μᾶς ἀναπαύουν καί μᾶς δροσίζουν κάτω ἀπό τόν ἴσκιο τους. Πρέπει νά εἴμαστε πολύ εὐγνώμονες στό Θεό γιά τά  δέντρα. Ὅπου ὑπάρχει δέντρο, ἡ ἀτμόσφαιρα εἶναι καθαρή, ἔχουμε πλούσιο ὀξυγόνο. Ὅπου ἔχουμε δέντρα, ἐκεῖ ὑπάρχει ὑγεία καί ὀμορφιά. Δέν εἶναι ὡραία ἡ γυμνή, φαλακρή γῆ.  

Τό θαυμαστό εἶναι ὅτι ἔχουμε διάφορα εἴδη δέντρων: μηλιά, πορτοκαλιά, ἐλιά, ἀχλαδιά, ἀμπέλι καί ἄλλα πολλά. Τό κάθε δέντρο ἔχει κορμό, κλαδιά, φύλλα, ἄνθη καί καρπούς. Ὅλα ἔχουν ρίζες καί τρέφονται ἀπό τήν γῆ. Ἀπό αὐτήν παίρνουν τό ἴδιο νερό καί τά ἴδια συστατικά. Πῶς τώρα στό ἕνα φυτό τά συστατικά γίνονται μῆλα, στό ἄλλο πορτοκάλια, σταφύλια κ.ο.κ; Καί τό ἄλλο θαυμαστό, πῶς αὐτό πού ρουφᾶνε οἱ ρίζες στό ἴδιο δέντρο γίνεται ἄλλο κορμός, ἄλλο φύλα καί ἄλλο καρπός; Ἄς ἔρθει ἡ ἐπιστήμη νά μᾶς τό ἐξηγήσει. Δέν μπορεῖ, εἶναι ἀνεξήγητο. Ἐ, μία ρίζα, ἕνα δέντρο φωνάζει, μαρτυράει καί λέει, ὅτι ὑπάρχει Θεός. Ἄθεοι καί ἄπιστοι, ὅσοι δεν πιστεύετε στό Θεό, φτιᾶξτε ἕνα δέντρο, μία ρίζα, δέν μπορεῖτε!

  Εἶναι αὐτό πού λέει μέσα στό Εὐαγγέλιο, κἄν ἐγώ σιωπήσω, οἱ λίθοι κεκράξονται. Οἱ πέτρες καί τά ξύλα βροντοφωνάζουν, ὅτι ὑπάρχει Θεός.

Ἀλλά ἄς πᾶμε τώρα στό ἄλλο δέντρο, τό πνευματικό. Αὐτό εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ὅπως τό φυσικό δέντρο ἔχει ρίζα, ἔτσι καί ὁ ἄνθρωπος. Ἡ ρίζα ὅμως τοῦ ἀνθρώπου δέν εἶναι στή γῆ, ἀλλά στόν οὐρανό. Ἡ ρίζα πού δίνει χυμό στόν ἄνθρωπο, γιά νά καρποφορεῖ ἔργα ἀγαθά, εἶναι ὁ Χριστός. Αὐτός εἶναι τό ἄνθος ἐκ τῆς ρίζης Ἰεσσαί, ὅπως ψάλλουμε στίς καταβασίες τῶν Χριστουγέννων. Ὅπου ὑπάρχει αὐτή ἡ ρίζα, ὁ Χριστός, ἐκεῖ βλέπουμε καρπούς, ἀρετές, τούς καρπούς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος εἶναι ἡ ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, πίστις , πραότης, ἐγκράτεια.

  Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία εἶναι ἕνα ἀπέραντο δάσος καί δέντρα καρποφόρα οἱ προφῆται, οἱ Ἀπόστολοι, οἱ Μάρτυρες, οἱ Ὅσιοι, ὅλοι οἱ Ἅγιοι, ὅλοι οἱ ἀπ᾿ αἰῶνος χριστιανοί. Τό μεγαλύτερο δέ, τό ὡραιότερο ἀπό ὅλα, τό ἀγλαόκαρπο δέντρο εἶναι ἡ Παναγία, διότι ἔφερε στόν κόσμο τόν πλουσιότερο καί πολυτιμότερο καρπό, τόν Χριστό, πού εἶναι ὁ οὐράνιος ἄρτος, ἡ τροφή τοῦ παντός κόσμου.

  Τώρα νά ρωτήσουμε, ἐμεῖς τί εἴμαστε; Εἴμαστε δέντρα καρποφόρα; Ἄς ἐξετάσουμε τούς ἑαυτούς μας. Ποῦ εἶναι οἱ καρποί μας; Ποῦ εἶναι ἡ πίστη μας; Τίφανερώνει ἡ ζωή μας; Ποῦ εἶναι ἡ ἀγάπη μας; Γιατί τόσο μίσος ἀκόμη καί μεταξύ τῶν συγγενῶν; Ποῦ εἶναι ἡ χαρά; Ὅλοι μελαγχολοῦν. Γεμᾶτες οἱ καρδιές μας μελαγχολία, ἆγχος καί ἀγωνία.

Καταντίσαμε δέντρα ἄκαρπα καί ὡς ἄτομα καί ὡς οἰκογένειες. Ποῦ εἶναι οἱ καρποί τοῦ γάμου, ἡ τεκνογονία; Ἁμαρτία, ναί, μεγάλη. Πολύ διαδεδομένα τά σαρκικά παραπτώματα, περιορισμένη ὅμως στό ἐλάχιστο ἡ γέννηση τῶν παιδιῶν. Τά νοσοκομεῖα καί οἱ κλινικές ἔγιναν σφαγεῖα. Οἱ γιατροί μετατράπηκαν σέ σφαγεῖς. Οἱ γονεῖς δολοφόνοι τῶν παιδιῶν τους, σκοτώνουν μέ ἐλαφρᾷ τῇ καρδίᾳ τά ἴδια τους τά παιδιά. Ἐγίναμε δέντρα ἄκαρπα. Μόνο τό κακό κάνουμε. Ἡ πατρίδα μας, παλαιότερα εὐλογημένο δέντρο, τώρα μαραζώνει. Κατάντησε ἕνα ἄκαρπο γερασμένο δέντρο.

  Τί θά γίνει, ἐδῶ πού φτάσαμε; Ἐμένα ρωτᾶτε; Νά ρωτήσουμε τόν Τίμιο Πρόδρομο, ὅπως τόν ρώτησαν τότε οἱ γραμματεῖς καί οἱ φαρισαῖοι. Οἱ σαδδουκαῖοι, οἱ διανοούμενοι, οἱ στρατιωτικοί καί οἱ ἁπλοῖ ἄνθρωποι τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Σᾶς φύτεψε ὁ Θεός, τούς εἶπε, γιά νά φέρετε καρπό, μά ἐσεῖς γίνατε ἄκαρπα δέντρα. Νά τώρα, τό τσεκούρι βρίσκεται στή ρίζα τῶν δέντρων. Κάθε δέντρο, πού δέν κάνει καλό καρπό, τό κόβουν καί τό ρίχνουν στή φωτιά. Ἔτσι κι᾿ ἐμᾶς μᾶς περιμένει τσεκούρι καί φωτιά. Δηλαδή μεγάλη τιμωρία καί φοβερή κόλασις.

  Ἕνα πρᾶγμα ὑπολείπεται νά κάνουμε. Νά πέσουμε στά γόνατα. Νά πέσουμε μπροστά στήν Παναγία καί νά τήν θερμοπαρακαλέσουμε, αὐτή πού εἶναι τό δένδρον τό ἀγλαόκαρπον, τό ἐγκαλλώπισμα ὅλης τῆς οἰκουμένης, νά βοηθήσει κι᾿ ἐμᾶς νά γίνουμε δέντρα καρποφόρα. Ἀπό ἄγρια ξύλα καί ἄκαρπα πού εἴμαστε, νά ἐμβολιαστοῦμε μέ τό ἐμβόλιο τῆς πίστεως τοῦ Χριστοῦ. Νά ἑλκύσουμε πάνω μας τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ, γιά νά κάνουμε καρπούς σωτηρίας. Ἀμήν.- 

Γ Στάσις Χαιρετισμών ΑΚΑΡΠΑ ΔΕΝΤΡΑ; «Χαίρε ,δένδρον αγλαόκαρπον, έξ ου τρέφονται πιστοί» (ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ Ν3Α) +Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος

ΣΥΝΤΟΜΟ ΚΗΡΥΓΜΑ

Συντάκτης επίσκοπος Αυγουστίνος Ν. Καντιώτης

Γ Στάσις Χαιρετισμών

ΑΚΑΡΠΑ ΔΕΝΤΡΑ;
«Χαίρε ,δένδρον αγλαόκαρπον, έξ ου τρέφονται πιστοί» (ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ Ν3Α)

ΑΠΟΨΕ, αγαπητοί μου, είναι ή τρίτη στάσης του Ακάθιστου. Ό Ακάθιστος ύμνος είναι ένα ποίημα, ένα τραγούδι. Τραγούδι όχι σαν αυτά πού υμνούν τον επίγειο σαρκικό έρωτα, αλλά τραγούδι πνευματικό, υπέροχο.
Είναι θαυμαστό για δύο λόγους. Πρώτον για την αντοχή του στο χρόνο. Τα τραγούδια του κόσμου αλλάζουν. Κάθε γενεά έχει τα δικά της. Αλλιώς τραγουδούσαν πριν 30-40 χρόνια, αλλιώς σήμερα. Άλλα το τραγούδι αυτό διαρκεί αιώνες. Ό Ακάθιστος ύμνος, λέει ή ιστορία, εψάλη για πρώτη φορά στο ναό των Βλαχερνών της Κωνσταντινουπόλεως το 626 μ.Χ.. Συγκεντρώθηκαν έκει όλοι οι Χριστιανοί, άντρες γυναίκες παιδιά, για να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη και ευχαριστία προς την ύπερ-αγία Θεοτόκο, πού είχε σώσει την Πόλη από βαρβαρική επιδρομή Περσών και Αβαρών. Πέρασαν από τότε 14 αιώνες. Στο διάστημα αυτό πολλά άλλαξαν. Ό ύμνος όμως αυτός εξακολουθεί να ψάλετε απαράλλακτος. Στην Ελλάδα και σ' όλη την Ορθοδοξία, παντού ακούγεται• «Τη υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια...». Άλλ' ακόμη περισσότερο είναι θαυμαστός ό ύμνος για το περιεχόμενο του. Το θέμα του είναι το μέγα μυστήριο της θείας οικονομίας. είναι το γεγονός —όχι ψέμα— ότι ό Θεός, το δεύτερο πρόσωπο της άγιας Τριάδος, έγινε άνθρωπος και κατέβηκε στη γη. Στο μυστήριο αυτό υπηρέτησαν άγγελοι και αρχάγγελοι• προ παντός όμως υπηρέτησε ή υπεραγία Θεοτόκος, πού αξιώθηκε να γέννηση το Θεό' για αυτό ονομάζεται Θεομήτωρ, Θεοτόκος. Ό ύμνος αυτός είναι φτιαγμένος όχι με μία αλλά με πολλές λέξεις. Ό,τι αγαπάει κανείς, το χαρακτηρίζει με πολλά επίθετα. Είδατε ή μάνα πού αγαπάει το παιδάκι της με πόσες λέξεις και ονόματα το στολίζει; Χρυσό το λέει, αετό το λέει ότι φανταστής. Βλέπετε και τους ερωμένους; ξέρετε με πόσες λέξεις εκφράζονται. Έτσι λοιπόν κ' εδώ ό ποιητής, ό άγνωστος ποιητής, εκ μέρους των Χριστιανών πού αγαπούν την υπεραγία Θεοτόκο, την υμνεί με πλήθος εικόνες και παραδείγματα, παρμένα από την πλάση, το φυτικό βασίλειο, τη γη, τη θάλασσα, τον ουρανό, τ' αστέρια, τον ήλιο, τη σελήνη, άπ' όλη τη κτίση.

Ό Ακάθιστος ύμνος είναι επανάληψης του πρώτου εκείνου «χαίρε» (Λουκ. 1,28), πού ακούστηκε στη Ναζαρέτ όταν «άγγελος πρωτοστάτης ούρανόθεν επέμφθη». Εκείνο το «χαίρε», πού έφερε τον ουρανό στη γη, επαναλαμβάνει ό ποιητής-πόσες φορές; Μετρήστε• εκατόν σαραντατέσσερις (144) φορές! Και κάθε «χαίρε» είναι έμπνευσης, οίστρος ποιητικός, αριστούργημα.

Ένα από τα «χαίρε» αυτά πού ακούσαμε θα προσπαθήσω να ερμηνεύσω συντόμως• «Χαίρε, δένδρον αγλαόκαρπον, έξ' ου τρέφονται πιστοί» (Άκάθ. ύμν. Ν3α'). Τι σημαίνουν αυτά;

Ό ποιητής χρησιμοποιεί την εικόνα του δέντρου. Υπάρχουν δύο ειδών δέντρα. Το ένα είναι το φυσικό δέντρο, το ορατό, πού δημιούργησε ό Θεός. Θαυμαστά και ευεργετικά τα δέντρα. Πόσο πρέπει να είμεθα ευγνώμονες στο Θεό! Όπου υπάρχει δέντρο, ή ατμόσφαιρα είναι καθαρά' όπου λείπουν τα δέντρα, λείπει το οξυγόνο. Τα δέντρα είναι φίλτρα, ρουφούν το διοξείδιο του άνθρακος και δίνουν το οξυγόνο. Όπου δέντρο, εκεί υγεία. Για αυτό καλά κάνουν αυτοί πού φυτεύουν δέντρα. Δεν είναι ωραία ή φαλακρά γη.

Το δέντρο έχει κορμό, έχει κλαδιά, έχει άνθη, έχει καρπούς. Το σπουδαιότερο όμως μέρος του είναι ένα μυστήριο. Θέλετε να το δείτε; Επισκεφθείτε ένα κήπο, όπου υπάρχουν όλα τα δέντρα• λεμονιά, πορτοκαλιά, μηλιά, αχλαδιά, συκιά, αμπέλι, ελιά. 'Ρίζες έχουν όλα. Και τι ρουφούν; Όλες ρουφούν νερό. Άλλα το νερό στη λεμονιά γίνεται λεμόνι, στην πορτοκαλιά γίνεται πορτοκάλι, στη μηλιά γίνεται μήλο, στην αχλαδιά γίνεται αχλάδι, στη συκιά γίνεται σύκο, στο αμπέλι γίνεται κρασί, και στην ελιά γίνεται λάδι. Ας έρθει να το εξήγηση αυτό ή επιστήμη. είναι ανεξήγητο. Ρώτησα καθηγητή πανεπιστημίου πού ασχολείται μ' αυτά. Μου λέει• Δεν ξέρω. Φτιάστε λοιπόν, άπιστοι και άθεοι, μια ρίζα! Δέ' μπορείτε. Μια ρίζα φτάνει ν' απόδειξη ότι υπάρχει Θεός.

Άλλα πλην του φυσικού δέντρου, υπάρχει και ένα πνευματικό δέντρο• ό άνθρωπος. Έτσι λέει ό Πλάτων ονομάζει τον άνθρωπο δέντρο. Όπως το δέντρο έχει ρίζα, έτσι κι ό άνθρωπος. Ή ρίζα όμως του ανθρώπου δεν είναι κάτω, δεν είναι ή γη• είναι ό ουρανός! Ή αθάνατος και αιωνία ρίζα, πού δίνει χυμό στον άνθρωπο για να καρποφορεί έργα αγαθά, είναι ό Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Αυτός είναι το «άνθος εκ της ρίζης Ιεσσαί...» (κατεβασιά . Χριστουγέννων.). Όπου υπάρχει ή ρίζα αύτη, εκεί βλέπεις καρπό, έργα αρετής. Διαβάστε την προς Γαλατάς επιστολή• εκεί ό απόστολος Παύλος λέει, ότι ό άνθρωπος καρποφορεί. και ποιοι είναι οι καρποί του; Τους αναφέρει• οι καρποί του Πνεύματος είναι• πρώτος ή αγάπη, δεύτερος ή χαρά, τρίτος ή ειρήνη, τέταρτος ή μακροθυμία, πέμπτος ή χρηστότης, έκτος ή αγαθοσύνη, έβδομος ή πίστης, όγδοος ή πραότης, και τελευταίος ή εγκράτεια (βλ. Γαλ. 5,22).

Δέντρα καρποφόρα οι Χριστιανοί. Και ή Εκκλησία δάσος, μέσα στο οποίο δέντρα είναι οι πατριάρχαι και οι προφήται της παλαιάς διαθήκης, δέντρα οι απόστολοι και οι μάρτυρες της καινής διαθήκης, δέντρα οι διδάσκαλοι και πατέρες της Εκκλησίας, δέντρα οι όσιοι και ασκητές, δέντρα οι Χριστιανοί όλων των αιώνων. Προ παντός όμως μέσα στην Εκκλησία διακρίνεται ένα δέντρο• το μεγαλύτερο και ωραιότερο άπ' όλα είναι ή Παναγία. Δέντρο είσαι, Παναγία, λέει ό Ακάθιστος ύμνος, δέντρο φυτεμένο μέσα στον παράδεισο του Θεού. «Χαίρε, Παναγία, δέντρο πού τρέφεις πνευματικός όλους τους πιστούς, διότι έφερες τον πλουσιότερο και πολυτιμότερο καρπό, το Χριστό, «τον ούράνιον αρτον, την τροφήν του παντός κόσμου» (εύχ. προθέσ. προ της θ. Λειτ.).

και τώρα να ερωτήσουμε• τι είμεθα εμείς Είμεθα δέντρα καρποφόρα; Ας εξέταση ό καθένας τον εαυτό του. Πού είναι ή αγάπη μας; Αντί αγάπης υπάρχει μίσος• συγγενείς δέ' μιλιούνται, δέ' λένε «καλημέρα». Μίσος και μεταξύ συζύγων ακόμα, προοίμιο διαζυγίου. Που είναι ή ειρήνη; Φιλονικίες και έριδες, πόλεμοι και μάχες. Πού είναι ή χαρά; Λύπη, μελαγχολία, αγωνία και άγχος, πού οδηγεί σε αυτοκτονία δεν υπάρχει πλέον χαμόγελο. Πού είναι ή χρηστότης; Πού ή αγαθοσύνη; Πού ή μακροθυμία; Που ή εγκράτεια; Όλα αυτά απουσιάζουν. Είμεθα δέντρα άκαρπα.

Και όχι μόνο ως άτομα, αλλά και ως οικογένειες. Αποφεύγουν την τεκνογονία και κάνουν αμβλώσεις. Τα νοσοκομεία έγιναν σφαγεία. Δολοφόνοι! πού είναι ή αγάπη τους; Σκοτώνουν τα σπλάχνα τους. Διότι άπ' την ώρα πού θα συλληφθεί έμβρυο στην κοιλιά της μάνας, είναι άνθρωπος. Φονεύεις παιδί με την έκτρωση. Καταντήσαμε άκαρπα δέντρα.

Και ή πατρίδα μας; Ή Ελλάς, μέσα στα έθνη —δεν το λέμε εμείς, το λέει ή ιστορία— ήταν ευλογημένο δέντρο, πού άνθησε ιδίως άφ' ότου εμβολιάστηκε με το εμβόλιο της πίστεως του Χριστού. Τότε άνθησε ό Πόντος, ή Μικρά Ασία, ή Μακεδονία, τα νησιά μας, ή Κύπρος μας. Επιστήμες και γνώσεις. Τώρα όμως τι είναι; Δέντρο άκαρπο. Μόνο το κακό κάνουμε• το καλό δεν το κάνουμε. Τα δέντρα φέρνουν καρπό' εμείς τι καρπό έχουμε;
τι θα γίνη στο τέλος; Μη ρωτάτε εμένα. Ρωτήστε τον Ιωάννη τον Πρόδρομο. τι λέει; Στην κοινωνία, την εποχή του Ιωάννου, υπήρχαν γραμματείς, φαρισαίοι, σαδουκαίοι, διανοούμενοι, στρατηγοί, μικροί και μεγάλοι, φτωχοί και πλούσιοι. Όλοι είχαν φύγει μακριά από το Θεό. Και τι είπε ό Πρόδρομος• Σάς φύτεψε ό Θεός για να φέρετε καρπό, κ' εσείς γίνατε άκαρπα δέντρα. Λοιπόν «ή άξίνη προς την ρίζαν των δένδρων κείται' παν ούν δένδρο μη ποιούν καρπόν καλόν έκκόπτεται και εις πυρ βάλλεται» (Ματθ. 3,10). Το άκαρπο δέντρο κόβεται και ρίχνεται στη φωτιά. Έτσι κ' εμάς μας περιμένει τσεκούρι και φωτιά, τιμωρία μεγάλη. τι υπολείπεται; Να προσπέσουμε στην Παναγία μας σήμερα και να πούμε- Παναγία Δέσποινα, συ πού είσαι το καρποφόρο δέντρο, ή χαρά των αγγέλων και το εγκαλλώπισμα της ανθρωπότητας, βοήθησε κ' εμάς να γίνουμε πάλι καρποφόρα δέντρα και να ελκύσουμε το έλεος του Ιησού Χριστού. Ον, παίδες Ελλήνων, υμνείτε και υπερυψούτε εις πάντας τους αιώνας• αμήν.

ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ
ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΜΕΝΗ ΟΜΙΛΙΑ Η ΟΠΟΙΑ ΕΓΙΝΕ ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑ ΤΗΝ 31-03-1989 ΜΕ ΑΛΛΟ ΤΙΤΛΟ. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΜΗΣΗΣ 01-04-2005

Παρασκευή Α΄ Χαιρετισμῶν. Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρά ἐκλάμψει.

 Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρά ἐκλάμψει.

Ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος, ἀγαπητοί μου, εἶναι ἕνα ποίημα, ἕνα πνευματικό ἀριστούργημα τῆς Βυζαντινῆς περιόδου, ἀφιερωμένο στην Παναγία, στήν Ὑπέρμαχο Στρατηγό. Σήμερα, θά μοῦ ἐπιτρέψετε νά ποῦμε λίγα λόγια στόν πρῶτο στίχο, στόν πρῶτο χαιρετισμό. Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρά ἐκλάμψει.

Ὁ στίχος αὐτός μᾶς μιλάει γιά τήν χαρά. Ὑπάρχουν πολλές χαρές. Χαίρονται οἱ ἄγγελοι, χαίρονται οἱ ἄνθρωποι, χαίρεται καί ὁ διάβολος. Κι᾿ ἐπειδή αὐτό τό τελευταῖο φαίνεται παράξενο, ἄς ἀρχίσουμε ἀπό αὐτό.

Ὁ σατανᾶς, τό πονηρό πνεῦμα πότε χαίρεται; Ὅταν κάνει κακό. Ὅταν σπείρει ζιζάνια ἀνάμεσα στους ἀνθρώπους, μίση, ἔριδες, φιλονικίες κ.ἄ. Ὅταν διαλύει οἰκογένειες, ὅταν σκορπᾶ καταστροφές. Τότε ἡ χαρά του εἶναι μεγάλη, ἀπερίγραπτη. Γι᾿ αὐτό στήν Ἀποκάλυψη ὀνομάζεται Ἀπολλύων, δηλαδή καταστροφέας. Ἄν ἦταν ἐλεύθερος, ἄν ἦταν στό χέρι του, θά ἀφάνιζε ὅλη τήν ἀνθρωπότητα, ὅλη τήν δημιουργία. Μέ μία κλωτσιά θά ἀνέτρεπε τό σύμπαν ὁλόκληρο. Ἀλλά δέν τόν ἀφίνει ὁ Θεός, δέν τό ἐπιτρέπει ἡ φιλανθρωπία καί ἡ ἀγαθότητά Του.

Βλέπουμε στήν Παλαιά Διαθήκη, ὅτι ὁ διάβολος πείραζε τόν πολύαθλο Ἰώβ ὅσο ὁ Θεός τοῦ ἐπέτρεπε. Δέν μποροῦσε παραπάνω. Στήν δέ Καινή Διαθήκη, στή χώρα τῶν Γαδαρηνῶν, δέν μποροῦσαν οἱ δαίμονες νά μποῦν στούς χοίρους, ἄν ὁ Χριστός δέν τούς ἄφηνε.

Κάποτε εἶπε ὁ Χριστός στόν Πέτρο: Ζήτησε ὁ διάβολος νά σᾶς σινιάσει ὡς τόν σίτον. Πῶς βάζουμε τό σιτάρι στό σινί, στό δίσκο καί τό κουνᾶμε, γιά νά τό καθαρίσουμε, ἔτσι ζήτησε ὁ σατανάς νά σᾶς ζαλίσει, νά σᾶς τρελάνει, νά  σᾶς κάνει κακό, νά σᾶς χορέψει στό ταψί πιό ἁπλᾶ. Ἐγώ ὅμως παρακάλεσα τόν ἐπουράνιο Πατέρα μου, νά μή τοῦ τό ἐπιτρέψει. Νά μή τοῦ κάνει τό χατήρι.

Λέει ὁ Μέγας Βασίλειος, ὅτι χαίρεται ὁ διάβολος νά βασανίζει τούς ἀνθρώπους. Θεωρεῖ δέ βάσανο δικό του, ὑποφέρει, ὅταν δέν μπορεῖ νά βασανίσει τούς ἀνθρώπους.

Ὁρισμένες φορές κάποιοι ἄνθρωποι γίνονται θηρία καί σατανικοί. Χαίρονται νά κάνουν κακό. Χαίρονται μέ τόν πόνο τῶν ἄλλων.

Ἄς ἔρθουμε ὅμως στήν ἀνθρώπινη χαρά. Ὑπάρχει στούς ἀνθρώπους χαρά; Πῶς δέν ὑπάρχει. Λέει ὁ Κύριος στό Εὐαγγέλιο: Ἡ γυναίκα, ὅταν γεννήσει, ἔχει χαρά, διότι ἦλθε ἄνθρωπος στόν κόσμο. Χαίρεται ἡ μητέρα, ὅταν κρατάει στήν ἀγκαλιά της το παιδί της. Χαίρεται το παιδί, ὅταν βρίσκεται στην ἀγκαλιά τῆς μάνας του. Χαίρεται ὁ μαθητής, ὅταν παίρνει καλούς βαθμούς ἤ ἀκούει τόν ἔπαινο ἀπό τόν δάσκαλό του. Χαίρεται ὁ φοιτητής, ὅταν παίρνει τό πτυχίο του καί κατόπιν βρίσκει δουλειά.

 Ἀκόμη ὑπάρχει καί ἄλλου εἴδους χαρά. Χαίρεται ὁ ἀλκοολικός, ὅταν κρατάει στό χέρι τό ποτήρι καί πίνει. Χαίρεται ὁ φιλάργυρος, ὅταν μετράει τά χρήματά του ἤ ἀκούει τόν ἦχο τῶν νομισμάτων. Χαίρεται ὁ φιλόδοξος, ὅταν κατορθώσει νά πατήσει ἐπί πτωμάτων καί νά ἀνεβεῖ σέ ὑψηλά ἀξιώματα. Χαίρεται ὁ φιλήδονος, ὅταν ἱκανοποιεῖ τίς παράνομες σαρκικές του ὀρέξεις. Ὅμως αὐτές οἱ χαρές εἶναι στιγμιαῖες, ἀπατηλές. Μετά ἀκολουθεῖ  ἡ μελαγχολία, τό ἆγχος ἡ ἀγωνία καί οἱ τύψεις.

Ποῦ θά βροῦμε τήν ἀληθινή χαρά; Μᾶς τό  εἶπε σήμερα ὁ ἀκάθιστος ὕμνος: Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρά ἐκλάμψει. Ἡ Παναγία εἶναι ἡ πηγή τῆς χαρᾶς. Αὐτή ἔφερε τήν χαρά στόν κόσμο, τόν Χριστό. Ἕνα ἄλλο τροπάριο λέει: Χαῖρε, ἡ τήν χαρά τοῦ κόσμου δεξαμένη. Ἡ πραγματική, ἡ ἀληθινή καί μεγάλη χαρά εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Χαῖρε κεχαριτωμένη, εἶπε ὁ Ἀρχάγγελος στην Παναγία. Χαίρετε καί ἀγαλλιᾶσθε, λέει ὁ Χριστός. Χαίρετε καί πάλιν ἐρῶ χαίρετε, γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, παρ᾿ ὅλο πού ἦταν ἁλυσοδεμένος μέσα στή φυλακή. Ὁ χριστιανισμός καί κυρίως ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι θρησκεία τῆς χαρᾶς. Γιά τόν χριστιανό δέν ὑπάρχει μελαγχολία καί ἀπελπισία. Εἶναι πολύ μεγάλο λάθος καί ἀπιστία νά καταφεύγουμε μέ τό παραμικρό στά ἠρεμιστικά καί στά ψυχοφάρμακα. Ὁ ἄνθρωπος πού πιστεύει στό Χριστό καί ἔχει προσωπική σχέση μαζί Του, δέν τά χρειάζεται, δέν τά ἔχει ἀνάγκη. Ὁ χριστιανός, ὅταν ἀνοίγει την Ἁγία Γραφή καί μελετάει τόν νόμο τοῦ Θεοῦ, βλέπει ἐκεῖ πράγματα θαυμαστά, οὐράνια. Τότε ἔχει χαρά καί ἀγαλλίαση. Ἐφόσον ὅμως δέν ἀνοίγουμε τό βιβλίο τοῦ Θεοῦ, μόνοι μας καταδικάζουμε τούς ἑαυτούς μας καί  στερούμεθα τήν χαρά.

Γιά τόν  ἄνθρωπου ὑπάρχουν καί ἄλλες χαρές. Ὅταν ἁπλώνει το χέρι του καί βοηθάει τόν φτωχό. Ὅταν γονατίζει καί προσεύχεται καί  ἔχει συντροφιά τόν ἐπουράνιο Πατέρα του. Χαίρεται, ὅταν ἐκκλησιάζεται καί συμμετέχει στά ἅγια μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας καί κυρίως, ὅταν γονατίζει κάτω ἀπό τό πετραχήλι τοῦ πνευματικοῦ. Αὐτή ἡ πνευματική χαρά δέν περιγράφεται. Λέει ὁ Ντοστογιέφσκι, ἐξομολογήθηκα καί παράδεισος φύτρωσε στήν καρδιά μου. Γι᾿ αὐτήν τήν κατάσταση, γιά τήν μετάνοια τοῦ ἁμαρτωλοῦ, χαίρονται καί  πανηγυρίζουν ἀκόμη καί οἱ ἄγγελοι στόν οὐρανό. Γι᾿ αὐτό εἴπαμε στήν ἀρχή, ὅτι χαίρονται καί οἱ ἄγγελοι. Εἶπε ὁ Κύριος: Χαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπί ἑνί ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι.

Εὔχομαι, ἀγαπητοί μου, αὐτήν τήν μεγάλη χαρά, τήν χαρά τοῦ οὐρανοῦ, τήν χαρά τῶν ἀγγέλων νά ἔχουμε πάντοτε στή ζωή μας. Ἀμήν.

Κήρυγμα για τους Α Χαιρετισμούς της Υπεραγίας Θεοτόκου

Γράφει ο π Σπυρίδων Ιωάννου

Εφημέριος Ιερού Ναού Αποστόλου Φιλίππου
Γραμματικούς

   

       Την Υπερένδοξη Μητέρα του Θεού, την Πάναγνο Θεοτόκο, την γυναίκα που έγινε το μέσο της Ενανθρωπήσεως του Θεού, την Μητέρα της Ζωής τιμά σήμερα και εορτάζει ο πιστός λαός μας. Και γίνεται η ημέρα της γεννήσεώς Της, ημέρα χαράς και πανηγύρεως, διότι εἶναι «τοῦ Ἀδάμ ἡ ἀνάπλασις καί τῆς Εὔας ἡ ἀνάκλησις· τῆς ἀφθαρσίας ἡ πηγή καί τῆς φθορᾶς ἀπαλλαγή, δι᾽ ἧς ἡμεῖς ἐθεώθηεν καί τοῦ θανάτου ἐλυτρώθημεν…»

       Αλλά και σήμερα ποιος είναι αυτός ο οποίος θα αμφισβητήσει τη δύναμη και την αγάπη που έχει η Παναγία προς όλο το ανθρώπινο γένος, αφού η ίδια είναι η μεσίτρια προς τον φιλάνθρωπον Θεόν. Είναι η μόνη ευλογημένη απο όλες τις γυναίες, η ιερώτερη ανθρώπινη ύπαρξη που χρησιμοποίησε ο Θεός για την ανάπλαση του ανθρωπίνου γένους. Κατά τον Αγιο Ιωάννη το Δαμασκηνό, είναι η αποκορύφωση και ο καρπός όλης παλαιοδιαθηκικής παιδαγωγικής προετοιμασίας της ανθρωπότητος για την αποδοχή του σαρκωθέντος Θεού. Η θέση της είναι κεντρική μέσα στην Εκκλησία αφού μόλις πρωτομπάινουμε αυτή ατενίζουμε στην κόγχη του ιερού. Είναι η κλίμακα η μετάγουσα τους εκ γης προς Ουρανόν. Ειναι η σκάλα δηλαδή δια της οποίας κατέβηκε ο Χριστός στον κόσμο, αλλά και ο κόσμος δι Αυτής μεταβαίνει προς τον Ουρανό. Εκατοντάδες η μάλλον καλύτερα θα μπορουσαμε να πούμε χιλιάδες τα θαύματά της προς το ανθρώπινο γένος. Ποιος θα αρνηθεί τις εμφανίσεις της σε ανθρώπους που βρίσκονται στο κρεβάτι του πόνου, σε θλιβομένους, σε αρρώστους ? Ποίος είναι αυτός ο οποίος θα αρνηθεί την δύναμή της και τα θαύματά της. Σε κείνη καταφεύγουμε μέρα και νυχτα για κάθες μας πρόβλημα. Πόσα υπέροχα τροπάρια έχουν γραφτει ανα τους αιώνες για το πρόσωπό της και ποιος ή ποια μπορεί να φτάσει την αγιότητα και την καθαρότητά της ; Η απάντηση βρίσκεται στο διάβα των αιώνων. Πόσες αυτοκράτειρες περάσαν απο αυτή τη γή, πόσες βασίλισσες τιμήθηκαν και προσκυνήθηκαν πολλα χρόνια πίσω, πόσες πολιτικές γυναίκες έρχονται και παρέρχονται σήμερα και μετά από κάποιο διάστημα ξεχνιούνται και σβήνουν. Η Υπεραγία όμως Θεοτόκος, δυο χιλίαδες τώρα χρόνια ζει και θα ζει ανα τους αιώνες. Αυτή κατέχει τα δευτερεία της Τριάδος κατά τον Αγ Γρηγόριο τον Παλαμά διότι είναι η Αγιοτέρα όλων των Αγιών και ενδοξοτέρα πασών των επουρανίων δυνάμεων. Σε κείνη ελπίζουμε και προστρέχουμε για κάθε μας πρόβλημα διότι την αισθανόμαστε δική μας Μητέρα και Μητέρα όλου του κόσμου. Ακούραστη και ακοίμητη στο σωτήριο και μητρικο πρεσβευτικό της έργο, δέχεται τα δάκρυα και τα αιτήματα των ανθρώπων. Δεν παυει να ανταποκρίνεται στις ικεσίες των απλών και ταπεινών ανθρώπων και να εμφανίζει της δόξα της στις καρδιές.

        Η Παναγία Θεοτόκος κατά τους Ορθόδοξους Πατέρες μας κατέχει κεντρικωτάτη θέσιν είς το μυστήριον της σαρκώσεως του Θεού Η απόλυτη αγνότητα και αγιότητα της Θεοτόκου, την τοποθετεί εσχατολογικά αμέσως μετά την Αγία Τριάδα. Είναι δύσκολο να περιγράψει η ανθρώπινη γλώσσα το μεγαλείο της Παρθένου.Ο Αγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς μη μπορόντας να κατατάξη την Θεοτόκο είτε στην άκτιστη είτε στην κτιστή δημιουργία την αποκαλεί “σύνορο μεθόριον ακτίστου και κτιστού”. Και ο Αγιος ο Δαμασκηνός, από τους βασικούς Πατέρες της θεομητορικής θεολογίας την χαρακτηρίζει “ όντως αγνή μετά τον Θεό και πάνω από όλουςτους Αγίους. Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός αναφέρει για το πρόσωπο της Παναγίας : Να έχετε ευλάβειαν εις όλους τους Αγίους της Εκκλησίας μας, ναι, μα περισσότερον να έχετε χίλιες φορές εις την Δέσποινά μας την Θεοτόκον Μαρίαν, διότι όλοι οι Άγιοι είναι δούλοι του Χριστού, αλλά η Δέσποινά μας, η Θεοτόκος είναι κυρά και βασίλισσα του ουρανού και της γής και πάσης νοητής και αισθητής κτίσεως, ποτε δεν παύει να παρακαλή δια τας αμαρτίας μας. Επήρεν (ο Θεός) την Θεοτόκον και την έκαμε βασίλισσαν και ετίμησε το γένος μας. Δια τούτο πρέπει και ημείς, αδελφοί μου, να τιμώμεν την Δέσποινά μας την Θεοτόκον με νηστείες, προσευχές, ελεημοσύνες και με καλά έργα.

       Οι θεοφόροι Πατέρες αλλα και οι ύμνοι της Εκκλησίας μένουν εκστατικοί μπροστά στο μεγαλείο του προσώπου της. Με ποια εγκώμια να στεφανώσουμε το ιερό και δεδοξασμένο Προσωπό της? Δεν υπάρχουν αγαπητοί αδελφοί μου ανθρώπινη γλώσσα μήτε υπερκόσμιος αγγελικός νους για να μπορέσει άξια να υμνήσει την Θεοτόκο και Μητέρα του φωτός. Η ευνωμοσύνη, η εμπιστοσύνη και η αγάπη του πιστού λαού στην Παναγία όμως αποτυπώνονται και στην υμνογραφία, και στη λαογραφεία, στην τέχνη και τη λατρεία. Χιλιάδες εκκλησίες στον Ελλαδικό χώρο και μοναστήρια είναι αφιερωμένα στην Θεοτόκο. Προς τιμήν της φιλοτεχνήθηκαν πλήθος ιερών εικόνων, αλλά και θεσπέσιοι ύμνοι, ακολουθίες και εορτές έχουν την αναφορά τους στη Θεομήτωρα. Στην Θεοτόκο δόθηκαν πάρα πολλές ονομασίες-περίπου 540 είναι τα επίθετα τα οποία έχει δόσει ο πιστός λαός μας προς το Πρόσωπό της, ως αντάλλαγμα για τα θαύματά της, τις θαυμάσιες ενέργειές της, την παρουσία της ή τις θαυμαστές εμφανίσεις της όπου έρχεται σε άμεση επαφή με τους ανθρώπους και τα προβλήματά τους. Συχνά εμφανίζεται στον ύπνο, αλλοτε πάλι γίνεται αισθητή μόνο με τη φωνή της ή με κάποια ευωδία. Επεμβαίνει θαυματουργικά και θεραπεύει αρρώστιες, ικανοποιεί ανάγκες, σώζει από κινδύνους, δίνει λύσεις σε αδιέξοδα, διότι είναι η των απηλπισμένων μόνη η ελπίς και των πολεμουμένων η βοήθεια.. Άλλοτε πάλι καθοδηγεί για την εύρεση των ιερών εικόνων της και άλλοτε ευαγγελίζεται ευεργεσίες ή αντίθετα προμυνεί συμφορές ή πολέμους. Η ζωντανή όμως αυτή παρουσία της Θεοτόκου στην ατομική όσο και στην κοινή ζωή των χριστιανών για να γίνει αντιληπτή και αποδεκτή, προυποθέτει και εξίσου ζωντανή πίστη.

        Η κοινωνία μέρα με τη μέρα οδηγείτε από το κακό στο χειρότερο. Ακούμε να βλασφημείτε το όνομα του Θεού και της Παναγίας και κανένας μας δεν αντιδράει. Όλο και περισσότερο σήμερα αποφεύγεται η αρετή και αυξάνεται η επιδίωξη της αμαρτίας. Τιμώνται σήμερα και διαφημίζονται στην τηλεόραση όσοι ζουν αισχρα, παρά όσοι αγωνίζονται για την αρετή. Καυχώμστε οτι είμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί αλλά πολλοί από μας περιφρονούμε να κάνουμε το σταυρό μας ή ντρεπόμαστε να τον κάνουμε μπροστά στους άλλους μήπως τάχα μας πουν οπισθοδρομικούς. Δεν περνάει μέρα και ώρα που να μην κατατρώγουμε τους αδελφούς μας με συκοφαντίες και κατακρίσεις. Γίναμε υπερήφανοι, αλαζόνες, αχάριστοι και απέιθαρχοι απένατι στον Θεό και στην Παναγία μας. Και όμως η Υπεραγία Θεοτόκος, το παλατιον του μόνου βασιλέως, ο πύρινος θρόνος του παντοκράτορος, το ιλαστήριον του κόσμου, η άφλεκτος βάτος και το ρόδοντο αμάραντον συνεχίζει και μεσιτεύει μεταξύ του σαρκωθέντος Χριστού και των ανθρώπων ώστε ο θλιβόμενος σ αυτήν να βρει καταφύγιο, ο πολεμούμενος πίσω από αυτή να οχυρωθεί και ο άρρωστος σε αυτήν να προσκοληθεί. Αξίζει αδελφοί μου να τιμήσουμε με καθαρότητα ψυχής και σώματος την Υψηλοτέρα των Ουρανών. Ας την υπηρετήσουμε με ελεημοσήνη στους φτωχούς και κατατρεγμένους αδελφούς μας. Ας κάνουμε την καρδιά μας, ταμείο και κατοικία των αρετών της Θεοτόκου. Η Παρθένος χαίρει στην νηστεία και στην εγκράτεια, ευφραίνεται στην παρθενία και στην σοφρωσύνη, αγαπά την ειρήνη και την πραότητα, εναγκαλίζεται την αγάπη και την ταπείνωση, Γι αυτό και μείς πρέπει να αγαπούμε αυτές τις αρετές, αν θέλουμε να είμαστε ακόλουθοι και μιμητές της Παρθένου. Και τότε βλέποντάς μας στολισμένους με τέτοιες αρετές, θα επιθυμήσει το κάλλος των ψυχών μας και θα έρθει νοερώς σε καθένα από εμάς, φέρνοντας μαζί της κάθε σειρά πνευματικών αγαθών και χαρίτων. Αλλά και κάτι άλλο εξίσου σημαντικό, θα καταπείσει τον Υιόν της το Μονογενή να γίνει ένοικος στην ψυχή και στην καρδιά μας ώστε να την δοξάζουμε και στην παρούσα και στην μέλλουσα ζωή εις τους αιώνες των αιώνων. ΑΜΗΝ

πηγή