Μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν· μηδὲ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, μήποτε καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν, καὶ στραφέντες ῥήξωσιν ὑμᾶς.

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Χριστιανική Υμνολογία. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Χριστιανική Υμνολογία. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Πέμπτη, Απριλίου 28, 2016

Εξηγόρασας υμάς εκ της κατάρας του νόμου



                          Πρόγραμμα Ιερών Ακολουθιών Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος στον Ιερό μας Ναό
                                 

Ἐξηγόρασας ἡμᾶς ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου τῷ τιμίῳ σου αἵματι· τῷ σταυρῷ προσηλωθείς καί τῇ λόγχῃ κεντηθείς τήν ἀθανασίαν ἐπήγασας ἀνθρώποις· Σωτήρ ἡμῶν, δόξα σοι».

Μᾶς ἐξαγόρασες ἀπό τήν κατάρα τοῦ νόμου μέ τό δικό σου τίμιο αἷμα· ἀφοῦ καρφώθηκες στό σταυρό καί τρυπήθηκες διά τῆς λόγχης, πήγασες ἀθανασία στούς ἀνθρώπους· Σωτήρα μας, δόξα σοι.
Μέ τό τίμιο αἷμα του ὁ Χριστός μᾶς ἐλευθέρωσε ἀπό τήν κατάρα τοῦ νόμου, ὁ ὁποῖος τιμωροῦσε αὐστηρά τούς παραβάτες τῶν ἐντολῶν του, ὅλους δηλαδή τούς ἀνθρώπους πού τόν δέχονταν. Τό σωτήριο ὅμως πάθος Του χάρισε τήν ἀθανασία στούς ἀνθρώπους. Βέβαια ὄχι τή φυσική, γιατί ἡ σωματική φύση εἶναι θνητή. Τήν ἀθανασία τοῦ σώματος θά χαρίσει ἡ ἐκ νεκρῶν ἀνάσταση κατά τή συντέλεια τοῦ κόσμου. Μέ τήν ἀθανασία ὁ ἄνθρωπος ἐξομοιώνεται πρός τό Θεό, ὁ ὁποῖος τήν ἔχει σάν φυσική του ἰδιότητα. Γίνεται «χάριτι ἀθάνατος», ἐνῶ ὁ Θεός εἶναι «φύσει

Τη Αγία και Μεγάλη Παρασκευή – Πατρ. Χρήστου Παπαχρήστου «Τα Πάθη τα σεπτά», Υμνολογική εκλογή.

Τα Πάθη τα σεπτά!
Με την Μεγάλη εβδομάδα, μπήκαμε ήδη στην καρδιά της Πνευματικώτερης Περιόδου του Εκκλησιαστικού μας έτους, είμαστε πλέον, θα μπορούσαμε να πούμε, στην καρδιά όλου του εκκλησιαστικού έτους .
Όλη η Περίοδος του Τριωδίου που αρχίζει την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου, και τελειώνει το Μ. Σάββατο, έχει κορωνίδα την Μ. Εβδομάδα, την Εβδομάδα των Παθών του Κυρίου μας.
Τα Πάθη του Κυρίου μας, δεν αρχίζουν την ημέρα που αρχίζουν τα φρικτά Του βασανιστήρια, αλλά όλη η επίγειος ζωή του είναι ένα Πάθος .
Α΄
Από τη στιγμή που εκκένωσε Εαυτόν «μορφήν δούλου λαβών» (Φ.λ. β΄ 7) αρχίζει η προσφορά της Θυσίας Του.
Βηθλεέμ … Αίγυπτος … Ναζαρέτ … «Ούκ είχε πού την κεφαλήν κλίνη» (Ματθ. η΄ 20) .
Θυσία … η φρικτή αγωνία της Γεθσημανή, οι εξευτελισμοί … αρχόντων και λαού, ραπίσματα, το φοβερό φραγγέλωμα.
Ερώτ.: Τί ήταν το φραγγέλωμα ;
Απάντ.: Εγύμνωναν τον κατάδικο, τον έδεναν σε πάσαλο. ΄Επαιρνε ο δήμιος το φραγγέλιον = ένα ξύλο, που στην άκρη είχε λουριά με δεμένα μολύβια ή οστά ανθρώπου . Και με αυτό κτυπούσαν τον κατάδικο, μέχρι θανάτου. Με τα πρώτα κτυπήματα, έφευγε το δέρμα και φαινόταν η διάταξη των μελών και των τενόντων. Ο κατάδικος έχανε την όψη του. Έτσι κτύπησαν τον Κύριον .
Θυσία, ο ακάνθινος Στέφανος και όλη η ψυχική και σωματική
ταλαιπωρία των προηγουμένων ωρών. Στο Σταυρό, σταλαγματιά – σταλαγματιά το αίμα Του … Όλες τις αμαρτίες επάνω Του …
Ο αναμάρτητος = όλος αμαρτία … «τον μή γνόντα αμαρτίαν υπέρ ημών αμαρτία εποίησεν, ίνα ημείς γενόμεθα δικαιοσύνη Θεού εν αυτώ» (Β΄ Κορ. ε΄ 21). Πήρε επάνω του, όλου του ανθρωπίνου γένους τας αμαρτίας .
Έτσι ο αθώος, εξ αιτίας μας, έγινε ο μεγάλος ένοχος και υπόδικος εμπρός στη Θεία Δικαιοσύνη .
Τιμωρήθηκε για μας, εκείνος .
Ερώτ.: Ποια ήταν η κατ΄ εξοχήν τιμωρία του Κυρίου ;
Απάντ.: Τιμωρία όχι μόνον ο Σταυρός, ο Θάνατος … οι πόνοι .. στο Σταυρό … Ήταν η εγκατάλειψη εκ μέρους του Πατρός και η τιμωρία της Θείας Δικαιοσύνης, που ξέσπασε επάνω Του .
Τι σημαίνουν, αυτές οι δύο φράσεις, δεν μπορεί καμμιά διάνοια να εννοήση . Και αν δεν μας τις απεκάλυπτε η Αγία Γραφή θα ήταν αδύνατο να τις φαντασθούμε. Ο Αναμάρτητος και Άγιος θα γινόταν κατάρα . «Ο εν κόλποις του Πατρός προαιωνίως ανακείμενος» θα εγκαταλειπόταν από τον Πατέρα. «Χριστός ημάς εξηγόρασεν εκ της κατάρας του Νόμου γενόμενος υπέρ ημών κατάρα» (Γαλ. γ΄ 13). Και ο ίδιος ο Κύριος, καθώς κρεμόταν από τον Σταυρό, όταν έφθασε εκείνη η ώρα, αφήκε να ξεφύγη από το πικραμένο στόμα Του η σπαρακτική κραυγή : «Θεέ μου, Θεέ μου, ίνα τι με εγκατέλιπες» (Ματθ. κζ΄ 46).
Ούτε για τους αφόρητους πόνους, ούτε για τις αδιάντροπες βρισιές και ειρωνείες, ούτε για την άλλη απερίγραπτη οδύνη του Σταυρού, παραπονέθηκε ο Κύριος. Παραπονέθηκε μόνο για την εγκατάλειψη του ουράνιου Πατρός .
Αυτή η εγκατάλειψις έπρεπε να ήταν πολύ φρικτή, απερίγραπτα
οδυνηρότερη από όλους μαζί τους πόνους της Σταυρώσεως, η υψίστη τιμωρία της Θείας Δικαιοσύνης.
Αυτό το αφάνταστα πικρό, ψυχικό μαρτύριο είχε ολοκάθαρα ενώπιόν Του ο Κύριος, ως Παντογνώστης, εκεί στη Γεθσημανή και έπεσε σε απερίγραπτη αγωνία, ενώ έτρεχε σαν ποτάμι ο ιδρώτας «ωσεί θρόμβοι αίματος» έλουζε το άχραντο σώμα Του και πότιζε τη Γή.
Γι΄ αυτό γονατιστός και πρηνής παρακαλούσε εναγώνια τον Πατέρα, ενώ ολόθερμα δάκρυα έτρεχαν από τα πάναγνα μάτια Του λέγοντας : «Πάτερ μου, ει δυνατόν εστί, παρελθέτω απ΄ εμού το ποτήριον τούτο» (Ματθ. ηστ΄ 39), «αββά ο Πατήρ, πάντα δύνασαι, παρένεγκε το ποτήριον απ΄ εμού τούτο» (Μάρκ. ιδ΄ 36) .
Με τον τρόπον αυτόν και μόνον «πληρώθηκε πάσα δικαιοσύνη» εκ μέρους του Αγίου των Αγίων, δόθηκε η Μεγάλη Θυσία, για να βρούμε εμείς τη λύτρωση. Το πανάχραντο Αίμα του Αγιωτάτου αυτού Θύματος, είναι το λύτρον της ψυχής μας, η απαλλαγή μας από την αιώνια καταδίκη, η ανάστασή μας από το θάνατο, η εξαγορά μας από την κατάρα, η πληρωμή του βαρυτάτου χρέους μας. «Ελυτρώθημεν τιμίω, αίματι ως αμώμου και ασπίλου Χριστού» (Α΄ Πέτρ. α΄ 19).
Ο Ιωάννης Χρυσόστομος, γεμάτος από βαθιά ευλάβεια, γράφει ότι ο Θεός Πατήρ «τον μή γνόντα αμαρτίαν, τον αυτοδικαιοσύνην όντα, ως αμαρτωλόν αφήκεν αποθανείν», για να κάμη τους αμαρτωλούς δικαίους.
Και ταύτα επί Ποντίου Πιλάτου, ο οποίος παρά την προσπάθεια μερικών να διαγράψουν ή να μετριάσουν την ευθύνην του, φέρει βαρυτάτην την ευθύνην, διότι ως πανίσχυρος αυτός δικαστής και γνωρίζοντας άριστα την πλήρη αθωότητα του Κυρίου, αλλά και την μοχθηρία και κυνικότητα των αρχόντων του Ισραήλ αρνήθηκε να αποδώσει δικαιοσύνην.
Και έγινε έτσι και αυτός συνεργός στο μεγαλύτερο έγκλημα των αιώνων .
Β΄
Θεοφώτιστοι άνδρες της Π. Διαθήκης, οι προφήτες, περιέγραψαν την θανατική καταδίκη του Κυρίου μας, το φρικτό Σταυρικό Θάνατό Του, καθώς και όλα τα δραματικά γεγονότα που προηγήθηκαν της Σταυρώσεως , με ζωηρά χρώματα, με δύναμη και παραστατικότητα τόση, σαν να ήταν αυτόπτες και αυτήκοοι μάρτυρες των γεγονότων που πολύ αργότερα πραγματοποιήθηκαν .
Επιλεκτικά θα σημειώσουμε μερικές περικοπές . Ο Προφήτης και Ψαλμωδός Δαβίδ στον ξη΄ ψαλμό , στίχ. 2 – 16 προλέγει ότι η αθώα και αγνή ψυχή του Κυρίου μας, θα κυριευόταν από θλίψη και θα ξεσπούσε σε θερμή ικεσία προς τον πατέρα.
Να πώς το περιγράφει :
«Σώσον με, ο Θεός, ότι εισήλθοσαν ύδατα έως ψυχής μου (σώσε με, ώ Θεέ μου. τα κύματα των θλίψεων κατακλύζουν την ψυχή μου). Απειλούν και αυτή ακόμη την ζωή μου. Έχω χωθεί στη λάσπη του βυθού κάτω από την οποία δεν υπάρχει στερεός πυθμένας . Μοιάζω ως εάν έχω βυθισθεί στα βάθη της θαλάσσης, ως εάν φοβερά καταιγίδα να με καταπόντισε στο πέλαγος. Απόκαμα να φωνάζω προς Σέ δυνατά. Ο λάρυγγάς μου βράχνιασε, τα μάτια μου προσηλωμένα προς Σε τον Θεό μου, έχασαν το φώς τους, διότι έχασαν την ελπίδα βοηθείας. Εκείνοι πού με μισούν χωρίς καμία αιτία και αφορμή, επληθύνθησαν περισσότερο από τις τρίχες της κεφαλής μου. Έγιναν πολλοί ισχυροί οι εχθροί μου». Και με το ίδιο πνεύμα συνεχίζει ο Ψαλμωδός μέχρι τον στίχο 16 αυτού του ψαλμού.
Ποιά ποτέ ανθρώπινη πένα και ποιά γλώσσα θα μπορούσε να περιγράψη τόσο παραστατικά το τραγικό μαρτύριο της Γεθσημανή ; Ο Προφήτης όμως είχε το Πνεύμα το ΄Αγιο πού τον ενέπνεε, ώστε να ζωγραφίζη με τόση ζωντάνια την αγωνία της Γεθσημανή.
Γεμάτος έκπληξη και οδύνη μπροστά στο φρικτό μαρτύριο του Κυρίου, ο Προφήτης Ησαΐας θρηνολογεί: «Ούκ έστιν είδος αυτώ (δεν υπάρχει ωραιότητα σ΄ αυτόν) ουδέ δόξα . και είδομεν αυτόν, και ούκ είχεν είδος ουδέ κάλλος . αλλά το είδος αυτού άτιμον (άδοξον, παραμορφωμένο, άσχημο) και εκλείπον παρά πάντας τους υιούς των ανθρώπων» (Ησ. νγ΄ 2-3).
Μεγάλη εντύπωση κάνει στον προφήτη Ησαΐα, που για τις λεπτομέρειες των προρρήσεών του ονομάστηκε «πέμπτος Ευαγγελιστής», η υπομονή και εγκαρτέρηση του Μεσσίου. Η σιωπή με την οποία δέχεται το μαρτύριο. Ούτε μια φωνή διαμαρτυρίας : «Και αυτός δια το κεκακώσθαι ούκ ανοίγει το στόμα αυτού . ως πρόβατον επί σφαγήν ήχθη και ως αμνός εναντίον του κείροντος αυτόν άφωνος, ούτως ούκ ανοίγει το στόμα» (Ησ. νγ΄ 7).
Όπως στον κήπο της Γεθσημανή, έτσι και ανάμεσα στους μοχθηρούς ανθρώπους θα έμενε μόνος. Και ο προφήτης παρουσιάζει τον Κύριο να λέει: «Όπου και αν στραφή η ψυχή μου, δεν περιμένει τίποτα άλλο παρά βρισιές και ταλαιπωρίες. Μέσα στον πόνο μου περίμενα κάποιον να με συμπονέση και δεν φάνηκε κανείς. Αναζήτησα κάποιους να με παρηγορήσουν, και δεν παρουσιάστηκε ούτε ένας» (Ψαλμ. ξη΄ 21).
Μόνος, κατάμονος, λοιπόν, θα σήκωνε το βαρύ φορτίο του θανάτου ο Κύριος .
Ο Προφήτης Ησαΐας πάλι, ενώπιον αυτής της Θυσίας διερωτάται : Γιατί υποφέρει τόσο σκληρά ο δίκαιος αυτός επάνω στο Σταυρό ; Και δίνει ο ίδιος την απάντηση : «Ούτος τας αμαρτίας ημών φέρει και περί ημών οδυνάται, και ημείς ελογισάμεθα αυτόν είναι εν πόνω και εν πληγή υπό Θεού και εν κακώσει. Αυτός ετραυματίσθη δια τας αμαρτίας ημών … Αίρεται από της γης η ζωή αυτού, από των ανομιών του λαού μου ήχθη εις θάνατον». Και προσθέτει ο προφήτης ότι η σωτηρία μας είναι ανεκτίμητος καρπός της μεγάλης αυτής θυσίας, «τω μώλωπι αυτού ημείς ιάθημεν».Ο Θεός παρέδωκε αυτόν στο σταυρικό θάνατο, για να ελευθερώση εμάς από τις αμαρτίες (Ησ. νγ΄ 1-8).
Τη φρικτή αυτή αδικία που έκαναν οι άνθρωποι εις βάρος του Λυτρωτή, ο ήλιος δεν μπορούσε να την βαστάξη. ΄Εκρυψε τις ακτίνες του, βυθίστηκε στο σκοτάδι και άπλωσε ένα κατασκότεινο πέπλο στην αμαρτωλή γή. Αυτό περιγράφει ο Προφήτης Αμώς : «Και έσται εν τη ημέρα εκείνη… και δύσεται ο ήλιος μεσημβρίας, συσκοτάσει επί της γης εν ημέρα το φως» (Αμώς η΄ 9).
Και ενώ τραγικός και καταφρονεμένος θα ήταν ο θάνατος του Κυρίου, ο ενταφιασμός εντούτοις θα ήταν ειρηνικός, μεγαλοπρεπής, σαν σε «ένδοξο βασιλέα». Ο Προφήτης Ησαΐας προείπε πάλι ότι ενώ «από προσώ-που αδικίας ήρται ο δίκαιος», δηλαδή εξαιτίας των ξένων αμαρτιών θανατώθηκε ο Δίκαιος, εν τούτοις «έσται εν ειρήνη η ταφή αυτού» (Ησ. νζ΄ 1,2).
Γ΄
Έτσι και έγινε «ήλθεν, οψίας γενομένης» όταν δεν είχε καλοβραδυάσει, ήλθε στον Γολγοθά ο Ιωσήφ και βουλευτής, και είδε τον θάνατο του Ιησού. Ήταν μαθητής του Ιησού κεκρυμμένος δια τον φόβον των Ιουδαίων. Αφού συνεννοήθηκε με τις μαθήτριες και τους μαθητάς του Κυρίου, για να ετοιμάσουν τα απαραίτητα για τον ενταφιασμό «τολμήσας εισήλθε προς Πιλάτον», «και ητήσατο το σώμα του Ιησού», «ο δε Πιλάτος εθαύμασε εί ήδη τέθνηκε».
Αφού συνεννοήθηκε με τον Κεντυρίωνα (Εκατόνταρχο) και βεβαιώθηκε για το θάνατο του Ιησού «εδωρήσατο το σώμα τω Ιωσήφ».
Ο Ιωσήφ «ήλθεν και ήρε το σώμα του Ιησού». Μαζί με τον Ιωσήφ και ο Νικόδημος, κρυφός και αυτός μαθητής του Κυρίου, ο οποίος έφερε «μίγμα σμύρνης και αλόης ως λίτρας εκατόν» δηλ. 32 κιλά αρώματα.
Πήραν το Σώμα, του Ιησού, το τύλιξαν σε καθαρό σεντόνι, που είχε αγοράσει ο Ιωσήφ. Ακολούθως έσπευσαν και έδεσαν το ΄Αγιο Σώμα με τα οθόνια, τα οποία βούτηξαν στα αρώματα, όπως ήταν συνήθεια στους Ιουδαίους να ενταφιάζουν τους νεκρούς.
Η ταφή έγινε στον Οικογενειακό Τάφο του Ιωσήφ, στον οποίον ουδείς είχε ταφή. Ο τάφος ήταν λαξευμένος επί του βράχου, και ασφαλώς έγινε η ταφή σ΄ αυτόν τον τάφο, κατά Θείαν Οικονομίαν, ώστε να είναι αδύνατος η κλοπή. Διότι δεν ήταν δυνατόν να γίνη όπισθεν ή υπογείως, παρά διά της θύρας, η οποία εφράσσετο υπό λίθου, και εφρουρείτο υπό των στρατιωτών.
«΄Ην δε εν τω τόπω ου εσταυρώθη κήπος, και εν τω κήπω μνημείον καινόν, εν ώ ουδέπω ουδείς ετέθη».
Δηλαδή. Υπήρξε πλησίον του τόπου όπου εσταυρώθη, ο Ιησούς, σε απόσταση 40 περίπου μέτρων, ένας κήπος, ο οποίος ανήκε στον Ιωσήφ. Εκεί είχε λαξευθή ο τάφος στον οποίον ετάφη ο Κύριος .
Αγαπητοί μου.
Και εφέτος θα εορτάσωμε την Μ. Εβδομάδα και το ΄Αγιον Πάσχα.
Ένας ύμνος της Μ. Εβδομάδος λέει : «Μη ως Ιουδαίοι εορτάσωμεν το Πάσχα …» . Οι Εβραίοι τότε γιόρτασαν το Πάσχα τους, με χέρια βουτηγμένα στο Αίμα του Χριστού μας, πού εσταύρωσαν …
Εμείς, ας μη κάνωμε εφέτος ένα τέτοιο Πάσχα … Πώς το Πάσχα μας, θα είναι ΄Αγιο και Πνευματικό, πώς θα είναι ευλογημένο ;
Με νηστεία και Προσευχή. Με την συχνή, κάθε ημέρα παρακολούθηση των Ιερών Ακολουθιών. Με σιωπή και περισυλλογή. Με μελέτη και συμμετοχή στα ζωοπάροχα Μυστήρια, της εξομολογήσεως και της Θείας Ευχαριστίας. Ενθυμούμενοι τα Πάθη του Κυρίου, τα οποία για μας υπέφερε , να αισθανώμαστε αιώνια Ευγνωμοσύνη, και να αγωνιζόμαστε, να μη Τον λυπούμε με τις αμαρτίες μας .
Έτσι, με τη Χάρη Του, θα περάσουμε μια Αγία Μεγάλη Εβδομάδα και θα ζήσουμε ένα Πνευματικό, Χαρούμενο
΄Αγιον Πάσχα
Σού το εύχομαι
αδελφέ μου !
Κείμενον του πρωτοπρεσβυτέρου, Πατρός,
Χρήστου Παπαχρήστου.
Υμνολογική εκλογή.
Κοντάκιον Ήχος πλ. δ”
Τόν δι” ημάς Σταυρωθέντα, δεύτε πάντες υμνήσωμεν, αυτόν γάρ κατείδε Μαρία επί τού ξύλου, καί έλεγεν. Ει καί σταυρόν υπομένεις, σύ υπάρχεις ο Υιός καί Θεός μου.
ΑΠΟΔΟΣΗ
Τον Χριστό, που για μας σταυρώθηκε και υπέμεινε τον θάνατο του σταυρού, όλοι μαζί ας υμνήσουμε. Αυτόν είδε πάνω στο σταυρό η Παναγία Θεοτόκος Μαρία και έλεγε: Αν και υπομένεις τον θάνατο του σταυρού, Εσύ είσαι και θα είσαι ο Υιός και Θεός μου.
Ο Οίκος
Τόν ίδιον Άρνα, η αμνάς θεωρούσα πρός σφαγήν ελκόμενον, ηκολούθει Μαρία, τρυχομένη μεθ” ετέρων γυναικών, ταύτα βοώσα. Πού πορεύη Τέκνον, τίνος χάριν, τόν ταχύν δρόμον τελείς; μή έτερος γάμος πάλιν εστίν εν Κανά; κακεί νύν σπεύδεις, ίν εξ ύδατος αυτοίς οίνον ποιήσης; συνέλθω σοι Τέκνον, ή μείνω σοι μάλλον, δός μοι λόγον Λόγε, μή σιγών παρέλθης με, ο αγνήν τηρήσας με, σύ γάρ υπάρχεις ο Υιός καί Θεός μου.
ΑΠΟΔΟΣΗ
Βλέποντας το δικό της προβατο, τον Χριστό, η αμνάς, δηλαδή η Παναγία, να Τον σέρνουν προς την σφαγή, δηλαδή τον θάνατο του σταυρού, Τον ακολουθούσε μαζί με άλλες γυναίκες θρηνώντας και λέγοντας: Πού πηγαίνεις, παιδί μου? Για χάρη ποιού διανύεις αυτόν τον γρήγορο δρόμο? Μήπως άλλος γάμος γίνεται στην Κανά και εκεί τώρα τρέχεις, για να κάνεις πάλι για χάρη τους το νερό κρασί? Ναέλθω μάζί Σου, παιδί μου ή να μείνω εδώ? Πες μου ένα λόγο, παιδί μου, Εσύ που είσαι ο Λόγος του Θεού. Μη περάσεις μπροστά μου σιωπηλός χωρίς να μου πεις ένα λόγο. Εσί είσαι που με διατήρησες αγνη. Κι αν ακόμη υπομένεις τον θάνατο του σταυρού, Εσύ είσαι ο Υιός και Θεός μου.
Συναξάριον
Τή αγία καί μεγάλη Παρασκευή, τά άγια καί σωτήρια καί φρικτά Πάθη τού Κυρίου καί Θεού καί Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού επιτελούμεν, τούς εμπτυσμούς, τά ραπίσματα, τά κολαφίσματα, τάς ύβρεις, τούς γέλωτας, τήν πορφυράν χλαίναν, τόν κάλαμον, τόν σπόγγον, τό όξος, τούς ήλους, τήν λόγχην, καί πρό πάντων, τόν σταυρόν, καί τόν θάνατον, ά δι” ημάς εκών κατεδέξατο, έτι δέ καί τήν τού ευγνώμονος Ληστού, τού συσταυρωθέντος αυτώ, σωτήριον εν τώ Σταυρώ ομολογίαν.
Στίχοι εις τήν Σταύρωσιν
• Ζών ει Θεός σύ, καί νεκρωθείς εν ξύλω,
• Ω νεκρέ γυμνέ, καί Θεού ζώντος Λόγε.

Έτεροι εις τόν ευγνώμονα Ληστήν
• Κεκλεισμένας ήνοιξε τής Εδέμ πύλας,
• Βαλών ο Ληστής κλείδα τό, Μνήσθητί μου.
Τή υπερφυεί καί περί ημάς παναπείρω σου ευσπλαγχνία, Χριστέ ο Θεός, ελέησον ημάς.
Αμήν.
ΑΠΟΔΟΣΗ
Κατά την αγία και ΜΕΓΆΛΗ Παρασκευή, επιτελούμε τα άγια και σωτήρια και φρικτά πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτηρος ημών Ιησού Χριστού, δηλαδή τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα χτυπήματα, τις ύβρεις, τα ειρωνικά γέλια, την κόκκινη περιπαικτική χλαμύδα, τον κάλαμο, το σφουγγάρι το βαπτισμένο μέσα σε πικρά υγρά, το ξίδι, τα καρφιά, την λόγχη, που τρύπησε την πλευρά Του, και προ πάντων αυτόν το Σταυρό και τον θάνατο, που με τη θέληση Του υπέμεινε για μας. ΑκόΜη και τη σωτήρια ομολογία του ευγνώμονος και μετανοημένου ληστού, που σταυρώθηκε μαζί Του.
ΣΤΙΧΟΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΣΤΑΥΡΩΣΗ
Είσαι ζωντανός Θεός παρά το ότι νεκρώθηκες πάνω στο ξύλο του σταυρού. Είσαι ο Λόγος του Θεού παρά το ότι φαίνεσαι γυμνός νεκρός.
ΣΤΙΧΟΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΕΥΓΝΩΜΟΝΑ ΛΗΣΤΗ:
Ο ληστής άνοιξε τις κλεισμένες για την αμαρτία μας πύλες της Εδέμ, βάζοντας για κλειδί: το μμνήσθητί μου.
Ελέησέ μας Κύριε Χριστέ ο Θεός μας, με την
υπερφυσική και αγία Σου ευσπλαχνία.
Αντίφωνον ΙΕ” Ήχος πλ. β”
Σήμερον κρεμάται επί ξύλου, ο εν ύδασι τήν γήν κρεμάσας. (εκ γ”). Στέφανον εξ ακανθών περιτίθεται, ο τών Αγγέλων Βασιλεύς. Ψευδή πορφύραν περιβάλλεται, ο περιβάλλων τόν ουρανόν έν νεφέλαις. Ράπισμα κατεδέξατο, ο εν Ιορδάνη ελευθερώσας τόν Αδάμ. Ήλοις προσηλώθη, ο Νυμφίος τής Εκκλησίας. Λόγχη εκεντήθη, ο Υιός τής Παρθένου. Προσκυνούμέν σου τά Πάθη Χριστέ. (εκ γ”). Δείξον ημίν, καί τήν ένδοξόν σου Ανάστασιν.
ΑΠΟΔΟΣΗ
Σήμερα βρίσκεται κρεμασμένος πανω στο ξύλο του σταυρού για τις αμαρτίες μας Αυτός, που κρέμασε και κρατά κρεμασμένη μέσα στα ννερά των ωκεανών τη γη.
Στεφάνι από αγκάθια τοποθετείται περιφρονητικά και βασανιστικά πάνω στο κεφάλι Αυτου, που είναι ο Βασιλιάς των αγγέλων, αντί για βασιλικό διάδημα.
Ενδύουν με ψεύτικη και περιφρονητική πορφύρα
Αυτόν που σκεπάζει και κλείνει με τα σύννεφα τον ουρανό.
Καταδέχθηκε να υποφέρει ράπισμα ααπό τους αμαρτωλούς ανθρώπους Αυτός που με το βάπτισμά Του στον Ιορδάνη ελευθέρωσε τον Αδάμ.
Απλώθηκε εξαντλητικά πάνω στο σταυρό με τα καρφιά, ώστε να είναι ακίνητος, Αυτός που είναι ο Νυμφίος της Εκκλησίας.
Κεντήθηκε στην πλευρά αυτός ΠΟΥ ΕΊΝΑΙ Ο ΥΙΟΣ Της Παρθένου.
Προσκυνούμε τα Αγια Πάθη Σου, Χριστέ. Δείξε και σε μας, αξίωσε μας να δούμε και την ένδοξη Ανάστασή Σου.
Απολυτίκιον Ήχος δ”
Εξηγόρασας ημάς, εκ τής κατάραςτού νόμου, τώ τιμίω σου Αίματι, τώ Σταυρώ προσηλωθείς, καί τή λόγχη κεντηθείς, τήν αθανασίαν επήγασας ανθρώποις. Σωτήρ ημών δόξα σοι.
ΑΠΟΔΟΣΗ
Με το Τίμιό Σου Αίμα μας εξαγόρασες από την κατάρα του Ιουδαικού νόμου. Επήγασες για τους ανθρώπους την αθανασία, αφού προσηλώθηκες πάνω στο σταυρό και αφου κεντήθηκες με τη λόγχη στην πλευρά Σου. Δόξα σε Σένα, Σωτήρ του κόσμου.
Απόδοση, Θεοδοσίας Μοναχής.

Τετάρτη, Απριλίου 27, 2016

Μυσταγωγῶν σου Κύριε, πλ. α΄


Μυσταγωγῶν σου Κύριε τοὺς Μαθητάς, ἐδίδασκες λέγων. Ὦ φίλοι, ὁρᾶτε, μηδεῖς ὑμᾶς χωρίσει μου φόβος· εἰ γὰρ πάσχω, ἀλλ' ὑπὲρ τοῦ Κόσμου· μὴ οὖν σκανδαλίζεσθε ἐν ἐμοί· οὐ γὰρ ἦλθον διακονηθῆναι, ἀλλὰ διακονῆσαι, καὶ δοῦναι τὴν ψυχήν μου, λύτρον ὑπὲρ τοῦ Κόσμου. Εἰ οὖν ὑμεῖς φίλοι μού ἐστε, ἐμὲ μιμεῖσθε· ὁ θέλων πρῶτος εἶναι, ἔστω ἔσχατος, ὁ δεσπότης, ὡς ὁ διάκονος· μείνατε ἐν ἐμοί, ἵνα βότρυν φέρητε· ἐγὼ γάρ εἰμι τῆς ζωῆς ἡ ἄμπελος.

Τη Αγία και Μεγάλη Πέμπτη – ομιλία του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου «Εκείνο το Δείπνο», Υμνολογική εκλογή.

Ιωάννου του Χρυσοστόμου: Εκείνο το Δείπνο
Πρέπει να πιστέψετε ότι και τώρα, όταν τελούμε τη θεία Λειτουργία και κοινωνούμε, είναι εκείνο το δείπνο, ο Μυστικός Δείπνος, κατά τον οποίο ο ίδιος ο Κύριος
Ιησούς παρίστατο. Τίποτε μάλιστα δεν κάνει το σημερινό δείπνο υποδεέστερο εκείνου. Ούτε να σκεφτούμε ότι τάχα αυτό, το δικό μας σημερινό, το ετοιμάζει άνθρωπος, εκείνο δε ο Κύριος. Αλλά και εκείνο και αυτό ο ίδιος, ο Κύριος τα προσφέρει.
Όταν λοιπόν δεις να σου προσφέρονται τα ιερά και τίμια δώρα, μη θεωρείσεις ότι αυτό το κάνει ο ιερέας, αλλά να βλέπεις, ότι του Θεού είναι το χέρι που προτείνεται…
Διότι εκείνος που έδωσε το μεγαλύτερο, δηλαδή που παρέδωσε τον εαυτό του για τη σωτηρία των ανθρώπων, πολύ περισσότερο δε θα απαξιώσει να σου μεταδώσει το Σώμα του.
Ας ακούσουμε λοιπόν και ιερείς και πλήρωμα της Εκκλησίας, ποιά μεγάλη δωρεά αξιωθήκαμε. Να ακούσουμε και να τρομάξουμε. Μας έδωσε ο Κύριος να χορτάσουμε με τις αγίες σάρκες του, τον ίδιο τον εαυτό του μας έδωσε θυσιασμένο. Ποια θα είναι η απολογία μας, εάν, ενώ με τέτοια αγία τροφή τρεφόμαστε, σε τόσα πολλά και μεγάλα αμαρτάνουμε; Όταν, ενώ εσθίουμε (κοινωνούμε) Αμνό, γινόμαστε λύκοι; Όταν ενώ ενωνόμαστε με πρόβατο, και τους λέοντες ακόμη ξεπερνούμε;
Υμνολογική εκλογή.
Απολυτίκιον ήχος πλ. δ”
Ότε οι ένδοξοι Μαθηταί, εν τώ νιπτήρι τού Δείπνου εφωτίζοντο, τότε Ιούδας ο δυσσεβής, φιλαργυρίαν νοσήσας εσκοτίζετο, καί ανόμοις κριταίς, σέ τόν δίκαιον Κριτήν παραδίδωσι. Βλέπε χρημάτων εραστά, τόν διά ταύτα αγχόνη χρησάμενον, φεύγε ακόρεστον ψυχήν τήν Διδασκάλω τοιαύτα τολμήσασαν. Ο περί πάντας αγαθός, Κύριε δόξα σοι.
ΑΠΟΔΟΣΗ
Όταν οι ένδοξοι μαθητές του Κυρίου το βράδυ του Μυστικού Δείπνου με την τελετουργία του νιπτήρος, φωτιζόνταν μέσα στην ψυχή τους, τότε δυστυχώς ο Ιούδας που ήταν δυσεβής, αρρώστησε από την φιλαργυρία του, και σκοτάδι σκέπασε το πνεύμα του. Ετρεξε και παρέδωσε στους ανόμους κριτές, στο συμβούλιο των Ιουδαίων, Εσένα τον δίκαιο κριτή. Πρόσεξε, λοιπόν εσύ που αγαπάς τα χρήματα, αυτόν που εξ αιτίας τους κατήντησε στην αγχόνη. Φεύγε μακρυά από την αχόρταγη ψυχή, που τόλμησε αυτά τα φοβερά στον Διδάσκαλο. Κύριε, Εσύ που είσαι αγαθός για όλους, σε Σένα ανήκει η δόξα.
Κοντάκιον Ήχος β”
Τά άνω ζητών
Τόν άρτον λαβών, εις χείρας ο προδότης, κρυφίως αυτάς, εκτείνει καί λαμβάνει, τήν τιμήν τού πλάσαντος, ταίς οικείαις χερσί τόν άνθρωπον, καί αδιόρθωτος έμεινεν, Ιούδας ο δούλος καί δόλιος.
Απόδοση.
Αφού πήρε στα χέρια του ο προδότης τον άρτο του δείπνου, τα ίδια χέρια απλώνει κρυφά και εισπράττει την τιμή της προδοσίας του Κύριου, που έπλασε τον άνθρωπο με τα ίδια Του τα χέρια. Αλλά έμεινε αδιόρθωτος ο Ιούδας που ήταν και δούλος των χρημάτων αλλά και δόλιος.
Ο Οίκος
Τή μυστική εν φόβω τραπέζη, προσεγγίσαντες πάντες, καθαραίς ταίς ψυχαίς, τόν άρτον υποδεξώμεθα, συμπαραμένοντες τώ Δεσπότη, ίνα ίδωμεν τούς πόδας πώς απονίπτει τών Μαθητών, καί εκμάσσει τώ λεντίω, καί ποιήσωμεν ώσπερ κατίδωμεν, αλλήλοις υποταγέντες, καί αλλήλων τούς πόδας εκπλύνοντες’ αυτός γάρ ο Χριστός ούτως εκέλευσε, τοίς αυτού Μαθηταίς ως προέφησεν, αλλ” ουκ ήκουσεν, Ιούδας ο δούλος καί δόλιος.
Απόδοση.
Αφού πλησιάσουμε με φόβο την μυστική τράπεζα με καθαρές της ψυχές, ας υποδεχθούμε τον Αρτο, και ας μείνουμε κοντά στον Δεσπότη Χριστό, για να δούμε πως θα πλύνει τα ποδια των μαθητών, και πώς τα σκουπίζει με το λέντιο. Όπως είδαμε έτσι ακριβώς οφείλουμε να κάνουμε, με το να υποτασσόμαστε δηλ. ο ένας στον άλλον, και να πλύνουμε ο ένας τα πόδια του άλλου. Ο ίδιος ο Χριστός έτσι διέταξε τους μαθητές Του, όπως το είχε πει εκ των προτέρων. Αλλά όμως δεν Τον άκουσε ο Ιούδας, που ήταν και δούλος και δόλιος.
Συναξάριον
Τή αγία καί μεγάλη Πέμπτη, οι τά πάντα καλώς διαταξάμενοι θείοι Πατέρες, αλληλοδιαδόχως έκ τε τών θείων Αποστόλων, καί τών ιερών Ευαγγελίων, παραδεδώκασιν ημίν τέσσαρά τινα εορτάζειν, τόν ιερόν Νιπτήρα, τόν μυστικόν Δείπνον (δηλαδή τήν παράδοσιν τών καθ” ημάς φρικτών Μυστηρίων), τήν υπερφυά Προσευχήν, καί τήν Προδοσίαν αυτήν.
Στίχοι εις τόν Ιερόν Νιπτήρα
• Νίπτει Μαθητών εσπέρας Θεός πόδας,
• Ού πούς πατών ήν εις Εδέμ δείλης πάλαι.

Εις τόν Μυστικον Δείπνον
• Διπλούς ο Δείπνος, Πάσχα γάρ νόμου φέρει,
• Καί Πάσχα καινόν, Αίμα. Σώμα Δεσπότου.

Εις τήν υπερφυά Προσευχήν
• Προσεύχη, καί φόβητρα, θρόμβοι αιμάτων,
• Χριστέ, προσώπου, παραιτούμενος δήθεν
• θάνατον, εχθρόν εν τούτοις φενακίζων.

Εις τήν Προδοσίαν
• Τί δεί μαχαιρών, τί ξύλων λαοπλάνοι,
• Πρός τό θανείν πρόθυμον εις Κόσμου λύτρον.
Τή αφάτω σου ευσπλαγχνία, Χριστέ ο Θεός ημών, ελέησον ημάς. Αμήν.
Απόδοση.
Κατά την Αγία και Μεγάλη πέμπτη οι θείοι πατέρες της Εκκλησίας μας, που έχουν ορίσει καλα όλα τα της Εκκλησίας, μας παρέδωκαν με βάση την διδασκαλία των αγίων αποστόλων από τα Αγια Ευαγγέλια, να εορτάζουμε τέσσερα Σωτηριώδη γεγονώτα: τον ιερό νιπτήρα, τον Μυστικό Δείπνο, δηλαδη την παράδοση του φρικτού μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, την υπερφυή και θαυμαστή προσευχή του Κυρίου και την προδοσία.
ΣΤΙΧΟΙ
Εις τον ιερόν νιπτήρα:
Ο Θεός νίπτει το εσπέρας τα πόδια των μαθητών του
Του οποίου τα πόδια πατούσαν στην Εδέμ κατα το δειλινό παλαιά.
Στον Μυστικό Δείπνο:
Είναι διπλός ο Δείπνος, γιατί παρουσιάζει και το νομικό πάσχα των Ιουδαίων, αλλά και το νέο, που μας προσφέρει το Αίμα και το Σώμα του Δεσπότου.
Στην υπερφυά προσευχή:
Προσεύχεσαι, Κύριε, και θρόμβοι αιμάτων παρουσιάζονται. Οανθρώπινος φοβος ζη΄τα να παρέλθει το ποτήριο του θανάτου. Αλλά με όλα αυτά τον εχθρό απατάς.
Στην προδοσία:
Τι χρειάζονται τα μαχαίρια και τα ξύλα, λαοπλάνοι? Αφου ο Χριστός έρχεται με τη θέληση Του να προσφέρει τον εαυτό ΤΟΥ, για να λυτρωθεί ο άνθρωπος.
Με την ανείπωτη ευσπλαχνία Σου, Χριστέ ο Θεός, ελέησε και σώσε μας.
Εις τον στίχον των αίνων του όρθρου.
Δόξα. Ηχος Πλ. Δ.
Ο τρόπος σου δολιότητος γέμει, παράνομε Ιούδα’ νοσών γάρ φιλαργυρίαν, εκέρδησας μισανθρωπίαν. Ει γάρ πλούτον ηγάπας, τί τώ περί πτωχείας διδάσκοντι εφοίτας; ει δέ καί εφίλεις, ίνα τί επώλεις τόν ατίμητον, προδιδούς εις μιαιφονίαν. Φρίξον ήλιε, στέναξον η γή, καί κλονουμένη βόησον. Ανεξίκακε Κύριε δόξα σοι.
ΑΠΟΔΟΣΗ
Οτρόπος που κινείσαι είναι γεμάτος από δολιότητα και πονηριά παράνομε Ιούδα. Επειδή ήσουν άρρωστος από την φιλαργυρία, κέρδισες μισανθρωπία. Αν τον πλούτο αγαπούσες, γιατί πηγαινες κοντά σε Αυτόν που εδίδασκε περί πτωχείας? Αν Αυτόν αγαπούσες, γιατί πώλησες τον ατίμητον προδίδοντας Τον, για να τον φονεύσουν με το χειρότερο τρόπο? Φρίξε, ήλιε, στέναξε και εσύ γη, καικαθώς θα σείεσαι και θα κλονίζεσαι φώναξε με βοή: Δόξα σε Σένα, Κύριε, που είσαι αννεξίκακος.
Καί νύν… Ήχος πλ. α”
Μυσταγωγών σου Κύριε τούς Μαθητάς, εδίδασκες λέγων. Ώ φίλοι, οράτε, μηδείς υμάς χωρίσει μου φόβος, ει γάρ πάσχω, αλλ” υπέρ τού Κόσμου. Μή ούν σκανδαλίζεσθε εν εμοί, ου γάρ ήλθον διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι, καί δούναι τήν ψυχήν μου, λύτρον υπέρ τού Κόσμου. Ει ούν υμείς φίλοι μου εστέ, εμέ μιμείσθε, ο θέλων πρώτος είναι, έστω έσχατος, ο δεσπότης, ως ο διάκονος. Μείνατε εν εμοί, ίνα βότρυν φέρητε’ Εγώ γάρ ειμι τής ζωής η άμπελος.
Απόδοση.
Παρουσιάζοντας, Κύριε, τα μυςστήριά Σου στουςμαθητές Σου, τους δίδασκες λέγοντας: Ω φίλοι και αγαπητοί μου, προσέξτε να μην σας χωρίσει από Εμένα κανένας φόβος, γιατί και αν πάσχω και υποφέρω, όλα αυτά γίνονται για τη σωτηρία του ανθρώπου και του κόσμου. Μη λοιπόν σκανδαλίζεσθε με όσα βλέπετε να γίνονται σε Μένα, γιατί δεν ήλθα για να με υπηρετούν αλλά για να υπηρετώ και να δώσω τη ζωή Μου λύτρο για όλο τον κόσμο.
Εάν πράγματι, εσείς είστε φίλοι Μου, να με μιμηθείτε. Όποιος δηλ. θέλει να είναι πρώτος, ας είναι ο τελευταίος από όλους. Ο προϊστάμενος ας γίνει σαν τον «υπάλληλο». Μείνετε λοιπόν ενωμένοι μαζί μου, για να καρποφορήσετε στην ζωή σας, γιατί Ε΄γώ είμαι το αμπέλι της πραγματικής Ζωής.
Απόδοση, Μοναχής Θεοδοσίας.

Τρίτη, Απριλίου 26, 2016

Οι Υμνογράφοι της Μεγάλης Εβδομάδας

Πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου.
Εισαγωγικά
Ο εόρτιος κύκλος της Μ.Εβδομάδας κατέχει εξέχουσα θέση στο εορτολόγιο της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Αποτελεί «χρυσοφόρο  πνευματική φλέβα ανυπολόγιστου πλούτου και αξίας στο απέραντο χρυσωρυχείο της Ορθοδόξου πίστεως και λατρείας».(Α.Θεοδώρου)
Οι ιεροί υμνογράφοι της Ορθοδόξου Εκκλησίας διέθεσαν όλο το ποιητικό τους  τάλαντο αλλά και όλην την ευσέβεια της ψυχής των, γιά να περιγράψουν, να εξυμνήσουν και να ερμηνεύσουν τα εορταζόμενα γεγονότα.
Οι εμπνευσμένοι ύμνοι των, ψαλλόμενοι επί αιώνας ολοκλήρους στους ορθοδόξους ναούς, γεννούν  κατάνυξη και ευλάβεια στις ψυχές των Χριστιανών και τους βοηθούν να εννοήσουν και να ζήσουν κυριολεκτικά το Πάθος και την Ανάσταση του Κυρίου, να συμπορευθούν, να συσταυρωθούν και να συναναστηθούν μαζί του.
Είδη ύμνων.
Από τους ύμνους της Μ. Εβδομάδος διακρίνονται οι κανόνες,τα κοντάκια όλων των ημερών της Μ. Εβδομάδος είναι πιθανότατα ποίημα Ρωμανού του Μελωδού, ο οποίος έζησε κατά τον στ´ αιώνα.
Πλήθος ιδιομέλων, τα οποία ψάλλονται στους Εσπερινούς και στους Όρθρους συμπληρώνουν την υμνολογία  της Μ. Εβδομάδος. Πολλά εξ αυτών είναι ποιήματα των Κοσμά του Ιεροσολυμίτου και Ιωάννου του Δαμασκηνού, μερικά άλλων ποιητών και πολλά επίσης αγνώστων ποιητών. Αρχαιότατη είναι μακρά σειρά ιδιόμελων  κατατεταγμένων σε 15 αντίφωνα, που ψάλλεται στον Όρθρο της Μ. Παρασκευής. Μερικά εξ αυτών επαναλαμβάνονται και στις Ώρες της αυτής ημέρας, που  φέρονται σαν  ποίημα του αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας ή του αγίου Σωφρονίου Ιεροσολύμων.
Ιδιαιτέρως κατανυκτικά και αγαπητά σε όλους είναι τα Εγκώμια του Μ. Σαββάτου,με τα οποία κατά τρόπο  διδακτικώτατο  και συγκινητικώτατο  περιγράφεται, ερμηνεύεται και αναλύεται ο θάνατος, η ταφή και «η εις άδου κάθοδος του Κυρίου».
Ο Επιτάφιος Θρήνος
Ο Επιτάφιος Θρήνος, γνωστός και ως τα εγκώμια ή μεγαλυνάρια του Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου, αποτελείται από μία μακρά σειρά προσόμοιων τροπαρίων σε τρεις στάσεις, τα οποία συμψάλλονταν αρχικά με τους στίχους του ριη΄ ψαλμού. Ο εν λόγω ψαλμός ονομάζεται και Άμωμος από τον πρώτο στίχο του, , και αποτελεί  το ιζ΄ κάθισμα του Ψαλτηρίου, το οποίο στιχολογείται, σύμφωνα με τη μοναστική βυζαντινή λειτουργική παράδοση, κατά τον Όρθρο του Σαββάτου.
Η ερευνήτρια FRANCISCO JAVIER GARCÍA BÓVEDA σε σχετική της εργασία σημειώνει τα εξής:
«Στη σημερινή κατάσταση της έρευνας δεν βρισκόμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε την ταυτότητα τον ποιητή του Επιταφίου. Ίσως η μελέτη των εκατοντάδων χειρογράφων όπου διασώζονται οι γνωστές σήμερα αλλά και οι μέχρι σήμερα ακόμα άγνωστες συλλογές μεγαλυναρίων να μας οδηγήσει κάποτε στην αποκάλυψη του ονόματός του. Αδύνατη κατέστη η ταύτιση του ποιητή του Επιταφίου με κάποιο από τους γνωστούς λόγιους υμνογράφους της εποχής, τα έργα των οποίων εντάσσονται στα παραδοσιακά πλέον υμνογραφικά είδη και αρχαΐζουν ως επί το πλείστον. Οι συνθέσεις των υμνογράφων αυτών διαφέρουν έντονα από το ύφος, τη γλώσσα και την αισθητική του Επιταφίου, ένας ύμνος που  χαρακτηρίζεται για την πρωτοτυπία του αλλά και για τη δυνατότητα του να έλθει σε άμεση  επικοινωνία με τον πιστό. Ο ποιητής του Επιταφίου, σε αντίθεση με άλλους λόγιους
υμνογράφους της ίδιας εποχής, οι οποίοι είναι συνήθως κάτοχοι τόσο της αρχαίας ελληνικής  γραμματείας, όσο και των πατέρων της Εκκλησίας, φαίνεται να είναι εξοικειωμένος κυρίως  με τους ύμνους και τα βιβλικά αναγνώσματα των ιερών ακολουθιών».
Αναλυτικότερα οι ποιητές της Μεγάλης Εβδομάδος και τα υμνογραφήματα τους είναι:
1. ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΡΗΤΗΣ
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΡΗΤΗΣ
1.1. Τριώδιο του Αποδείπνου της Κυριακής των Βαΐων
1.2. Τριώδιο του Αποδείπνου της Μεγάλης Δευτέρας
1.3. Τριώδιο του Αποδείπνου της Μεγάλης Τρίτης
1.4. Τριώδιο του Αποδείπνου της Μεγάλης Τετάρτης
1.5. Τριώδιο του Αποδείπνου της Μεγάλης Πέμπτης
1.6. Τετραώδιο του Αποδείπνου της Μεγάλης Παρασκευής
2. ΚΟΣΜΑΣ ΜΕΛΩΔΟΣ.
kosma-ierusalimskij
2.1. Τριώδιο του Όρθρου της Μεγάλης Δευτέρας
2.2. Διώδιο του Όρθρου της Μεγάλης Τρίτης
2.3. Τριώδιο του Όρθρου της Μεγάλης Τετάρτης
2.4. Κανόνας του Όρθρου της Μεγάλης Πέμπτης
2.5. Τριώδιο του Όρθρου της Μεγάλης Παρασκευής
3. ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
agiosioannisdamaskinos02
3.1.Το τετραώδιο της ωδής ς΄ του Όρθρου του Σαββάτου του Λαζάρου
4. ΘΕΟΦΑΝΗΣ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ Ο ΓΡΑΠΤΟΣ
ΘΕΟΦΑΝΗΣ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ Ο ΓΡΑΠΤΟΣ
4.1. Κανόνας του Μεγάλου Σαββάτου
5. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΣΤΟΥΔΙΤΗΣ
ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΣΤΟΥΔΙΤΗΣ
5. 1. Τριώδιο της Μεγάλης Δευτέρας
5. 2. Τριώδιο της Μεγάλης Τρίτης
5. 3. Τριώδιο της Μεγάλης Τετάρτης
5. 4. Τριώδιο της Μεγάλης Πέμπτης
5. 5. Τριώδιο της Μεγάλης Παρασκευής
5. 6. Κανόνας του Μεγάλου Σαββάτου
6. ΙΩΣΗΦ ΥΜΝΟΓΡΑΦΟΣ
ΙΩΣΗΦ ΥΜΝΟΓΡΑΦΟΣ
6. 1. Κανόνας της Μεγάλης Δευτέρας
6. 2. Κανόνας της Μεγάλης Τρίτης
6. 3. Κανόνας της Μεγάλης Τετάρτης
7.ΜΑΡΚΟΣ ΜΟΝΑΧΟΣ
Ο Μάρκος (†900), σαββαΐτης μοναχός και επί Λέοντος ΣΤ΄ του Σοφού (886‐912) επίσκοπος
Υδρούντος164, συνέθεσε τα τροπάρια, τρία για την κάθε ωδή, των πρώτων
τεσσάρων ωδών (α΄, γ΄, δ΄ και ε΄ ωδή) του

«Ὅτε ἡ ἁμαρτωλός, προσέφερε τὸ μύρον» Μεγάλη Τρίτη: Η απεγνωσμένη δια τον βίον ...

«Ὅτε ἡ ἁμαρτωλός, προσέφερε τὸ μύρον»

Μεγάλη Τρίτη: Η απεγνωσμένη δια τον βίον ...


Ὅτε ἡ ἁμαρτωλός, προσέφερε τὸ μύρον, 
τότε ὁ μαθητής, συνεφώνει τοῖς παρανόμοις, 
ἡ μὲν ἔχαιρε κενοῦσα τὸ πολύτιμον, 
ὁ δὲ ἔσπευδε πωλῆσαι τὸν ἀτίμητον, 
αὕτη τὸν Δεσπότην ἐπεγίνωσκεν, 
οὗτος τοῦ Δεσπότου ἐχωρίζετο, 
αὕτη ἠλευθεροῦτο, 
καὶ ὁ Ἰούδας δοῦλος ἐγεγόνει τοῦ ἐχθροῦ, 
δεινὸν ἡ ῥαθυμία! μεγάλη ἡ μετάνοια! 
ἣν μοι δώρησαι Σωτήρ, 
ὁ παθὼν ὑπὲρ ἡμῶν, καὶ σῶσον ἡμᾶς.


ΟΡΘΡΟΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ (ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ ΕΣΠΕΡΑΣ)

Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή

Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή, 
τὴν σὴν αἰσθομένη θεότητα, μυροφόρου ἀναλαβοῦσα τάξιν, 
ὀδυρομένη, μύρα σοι, πρὸ τοῦ ἐνταφιασμοῦ κομίζει. 
Οἴμοι! λέγουσα, ὅτι νύξ μοι ὑπάρχει, οἶστρος ἀκολασίας, 
ζοφώδης τε καὶ ἀσέληνος ἔρως τῆς ἁμαρτίας. 
Δέξαι μου τὰς πηγὰς τῶν δακρύων, 
ὁ νεφέλαις διεξάγων τῆς θαλάσσης τὸ ὕδωρ· 
κάμφθητί μοι πρὸς τοὺς στεναγμοὺς τῆς καρδίας, 
ὁ κλίνας τοὺς οὐρανοὺς τῇ ἀφάτῳ σου κενώσει. 
Καταφιλήσω τοὺς ἀχράντους σου πόδας, 
ἀποσμήξω τούτους δὲ πάλιν τοῖς τῆς κεφαλῆς μου βοστρύχοις· 
ὧν ἐν τῷ παραδείσῳ Εὔα τὸ δειλινόν, 
κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη. 
Ἁμαρτιῶν μου τὰ πλήθη καὶ κριμάτων σου ἀβύσσους 
τίς ἐξιχνιάσει, ψυχοσῶστα Σωτήρ μου;
Μή με τὴν σὴν δούλην παρίδῃς, ὁ ἀμέτρητον ἔχων τὸ ἔλεος.




Μεταγραφή του Φώτη Κόντογλου:


Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες, 
σαν ένοιωσε τη θεότητά σου, γίνηκε μυροφόρα 
και σε άλειψε με μυρουδικά πριν από τον ενταφιασμό σου 
κι έλεγε οδυρόμενη: Αλλοίμονο σε μένα, γιατί μέσα μου είναι νύχτα κατασκότεινη 
και δίχως φεγγάρι, η μανία της ασωτείας κι ο έρωτας της αμαρτίας. 
Δέξου από μένα τις πηγές των δακρύων, 
εσύ που μεταλλάζεις με τα σύννεφα το νερό της θάλασσας. 
Λύγισε στ' αναστενάγματα της καρδιάς μου, 
εσύ που έγειρες τον ουρανό και κατέβηκες στη γης. 
Θα καταφιλήσω τα άχραντα ποδάρια σου, 
και θα τα σφουγγίσω πάλι με τα πλοκάμια της κεφαλής μου· 
αυτά τα ποδάρια, που σαν η Εύα κατά το δειλινό, 
τ' άκουσε να περπατάνε, από το φόβο της κρύφτηκε. 
Των αμαρτιών μου τα πλήθη και των κριμάτων σου την άβυσσο, 
ποιος μπορεί να τα εξιχνιάση, ψυχοσώστη Σωτήρα μου; 
Μην καταφρονέσης τη δούλη σου, εσύ που έχεις τ' αμέτρητο έλεος

Δευτέρα, Απριλίου 25, 2016

ΤΟΥ ΚΡΥΨΑΝΤΟΣ ΤΟ ΤΑΛΑΝΤΟΝ


Τοῦ κρύψαντος τὸ τάλαντον, 
τὴν κατάκρισιν, ἀκούσασα ψυχή, 
μὴ κρύπτε λόγον Θεοῦ, 
κατάγγελλε τὰ θαυμάσια αὐτοῦ, 
να πλεονάζουσα τὸ χάρισμα, 
εἰσέλθῃς, εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου σου...

Κυριακή, Απριλίου 24, 2016

Ιδού ο Νυμφίος έρχεται...

Ένα από τα πιο γνωστά τροπάρια της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδας, «Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται», ύμνος που σηματοδοτεί τον ερχομό του Θείου Πάθους.
«Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός, και μακάριος ο δούλος, ον ευρήσει γρηγορούντα. Ανάξιος δε πάλιν ον ευρήσει ραθυμούντα.


Βλέπε ουν, ψυχή μου, μη τω ύπνω κατενεχθείς, ίνα μη τω θανάτω παραδοθείς και της βασιλείας έξω κλεισθείς.

Αλλά ανάνηψον κράζουσα·

Άγιος, Άγιος, Άγιος ει ο Θεός ημών, διά της Θεοτόκου ελέησον ημάς».

Άκουστε τον, συνοδευμένο με υπέροχες εικόνες...


-Το είδαμε  εδώ

Πέμπτη, Μαρτίου 03, 2016

Ὢ ποία ὥρα τότε, καὶ ἡμέρα φοβερά, ὅταν καθίσῃ ὁ Κριτὴς ἐπὶ θρόνου φοβεροῦ!



Ὢ ποία ὥρα τότεκαὶ ἡμέρα φοβεράὅταν καθίσῃ ὁ Κριτὴς ἐπὶ θρόνου φοβεροῦβίβλοι ἀνοίγονταικαὶ πράξεις ἐλέγχονταικαὶ τὰ κρυπτὰ τοῦ σκότους δημοσιεύονταιἌγγελοι περιτρέχουσινἐπισυνάγοντες πάντα τὰ ἔθνηΔεῦτε ἀκούσατε βασιλεῖς καὶ ἄρχοντες, δοῦλοι καὶ ἐλεύθεροι, ἁμαρτωλοὶ καὶ δίκαιοι, πλούσιοι καὶ πένητες, ὅτι ἔρχεται Κριτής, ὁ μέλλων κρῖναι πᾶσαν τὴν οἰκουμένην, καὶ τίς ὑποστήσεται ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ, ὅταν Ἄγγελοι παρίστανται, ἐλέγχοντες τὰς πράξεις, τάς διανοίας, τὰς ἐνθυμήσεις, τὰ ἐν νυκτὶ καὶ ἐν ἡμέρα; ὢ ποία ὥρα τότε! Ἄλλά πρὸ τοῦ φθάσαι τὸ τέλος, σπούδασον κράζουσα, ψυχή· ὁ Θεός, ἐπίστρεψον, σῶσόν με, ὡς μόνος εὔσπλαγχνος.


                        Ιδιόμελο  ( ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ )



   



Σάββατο, Μαΐου 30, 2015

"ΘΡΗΝΩ ΚΑΙ ΟΔΥΡΟΜΑΙ" ΤΟΥ ΜΑΝΟΥΗΛ ΧΡΥΣΑΦΗ ΑΠΟ ΤΟΝ π. ΓΕΩΡΓΙΟ ΤΣΕΤΣΗ



Στον ψηφιακό δίσκο υπ. αρ. 6 ΑΜΩΜΟΣ - ΝΕΚΡΩΣΙΜΑ ΚΑΙ ΕΠΙΜΝΗΜΟΣΥΝΑ (Κέντρον Ερευνών και Εκδόσεων, Αθήνα 2005),της σειράς Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής, που επιμελείται ο Μανόλης Χατζηγιακουμής, ψάλλει ο Μέγας Πρωτοπρεσβύτερος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας π. Γεώργιος Τσέτσης. 
Ανάμεσα στα μέλη του δίσκου ξεχωρίζει και το περίφημο μάθημα «Θρηνώ και οδύρομαι» ηχ. πλ δ΄ («Εις τεθνεώτας») του Μανουήλ Δούκα του Χρυσάφη (ακμή περ. 1440-1465), το οποίο ψαλλόταν παλαιότερα κατά την εκφορά του νεκρού από το ναό στον τόπο ταφής. 
Ο Μανόλης Χατζηγιακουμής παρατηρεί για την ερμηνεία του π. Γεωργίου Τσέτση: 
"Το Θρηνώ και οδύρομαι εκτελείται, ως οδοιπορικό στην ουσία μέλος, αργά, στοχαστικά, εύρυθμα, με έμφαση στις ειδικές χρωματικές αποκλίσεις, χωρίς περιττούς συναισθηματισμούς και επιτηδεύσεις, όπως ταιριάζει ακριβώς σε ένα λιτό και στοχαστικό μέλος."
Το κείμενο του ύμνου, ο οποίος ψάλλεται και ως ιδιόμελο στην Νεκρώσιμη Ακολουθία, που είναι ποίημα του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, έχει ως εξής: 
Θρηνῶ καὶ ὀδύρομαι, ὅταν ἐννοήσω τὸν θάνατον, καὶ ἴδω ἐν τοῖς τάφοις κειμένην τὴν κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ, πλασθεῖσαν ἡμῖν ὡραιότητα, ἄμορφον, ἄδοξον, μὴ ἔχουσαν εἶδος. Ὢ τοῦ θαύματος! Τί τὸ περὶ ἡμᾶς τοῦτο γέγονε μυστήριον; Πῶς παρεδόθημεν τῇ φθορᾷ, καὶ συνεζεύχθημεν τῷ θανάτῳ; Ὄντως Θεοῦ προστάξει, ὡς γέγραπται, τοῦ παρέχοντος τοῖς μεταστᾶσι τὴν ἀνάπαυσιν.
Παραθέτουμε στη συνέχεια την μοναδική αυτή εκτέλεση από τον π. Γ. Τσέτση.


  Ἕκαστον μέλος τῆς ἁγίας σου σαρκός ἀτιμίαν δι' ἡμᾶς ὑπέμεινε τὰς ἀκάνθας ἡ κεφαλή ἡ ὄψις τὰ ἐμπτύσματα αἱ σιαγόνες τὰ ῥαπίσματα τὸ στό...