Χριστιανισμός και Καρναβάλι

Mέσα στο πάντρεμα των δυο κολοσσιαίων δυνάμεων του ελληνισμού και του χριστιανισμού, ήθη και έθιμα άξια μετάδοσης και μη, πέρασαν ανάμεσα στις γενεές και έφτασαν ως τις μέρες μας, χωρίς οι περισσότεροι να γνωρίζουμε τι έθιμα είναι αυτά, από πού προέρχονται και τι σημαίνουν.

Ένα τέτοιο έθιμο είναι και  η  Αποκριά! Η Αποκριά έχει ειδωλολατρική προέλευση. Στα γλέντια αυτά και στα ξεφαντώματα, βρίσκονται τα υπολείμματα θρησκευτικών τελετών,   που τα πανάρχαια χρόνια οι λαοί διεξήγαγαν, γιορτάζοντας την έναρξη κάθε καινούργιου χρόνου, ή την αρχή μιας νέας εποχής, της άνοιξης, προσδίδοντας ένα μαγικό χαρακτήρα  για ευωχία και καλή σοδιά ξεγελώντας τα κακά πνεύματα της φύσης. Τέτοιες τελετές βρίσκουμε στους αρχαίους Έλληνες, με τις οργιαστικές τελετές προς τιμήν του θεού Διονύσου, καθώς και στα Κρόνια όργια, που γίνονταν στο τέλος κάθε χρόνου προς τιμή του θεού Κρόνου, του προστάτη της σποράς και της γονιμότητας. Οι γιορτές αυτές είναι τα περίφημα Σατουρνάλια των Ρωμαίων (από το λατινικό Saturn=Κρόνος), που είναι βελτιωμένη έκδοση των αρχαίων ειδωλολατρικών τελετών. Η λέξη "ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ" προέρχεται από την λατινική λέξη "CARNEVALE" που σημαίνει "ΑΝΤΙΟ ΚΡΕΑΣ". Εξ ου και το δικό μας "ΑΠΟΚΡΕΩ", με το οποίο ονόμαζαν οι Βυζαντινοί την τελευταία ημέρα της ΚΡΕΑΤΟΦΑΓΙΑΣ, χαρακτηρίζοντας έτσι μια περίοδο του εκκλησιαστικού εορτολογίου. Στις εορταστικές αυτές τελετές κάθε έννοια ηθικής καταργούνταν, και μέσα στη γενικότερη αυτή αποδόμηση, οι συμμετέχοντας επιδίδονταν σε κάθε είδους ανηθικότητες, καλύπτοντας την ταυτότητά τους πίσω από την μεταμφίεση.

Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Η εκκλησία έχοντας επίγνωση του μαγικο-θρησκευτικού πυρήνα πίσω από τον οποίο κρύβονταν οι αρχέγονες δοξασίες και δεισιδαιμονίες είχε τρεις επιλογές. Η πρώτη ήταν να τις απορρίψει, καταδικάζοντάς τες, ως ειδωλολατρικές. Η δεύτερη, να τις υιοθετήσει συλλήβδην  και να τις ενσωματώσει μέσα στη νέα πίστη. Και η τρίτη, να τις αγνοήσει, κρατώντας απέναντί τους μια στάση ουδετερότητας αλλά χωρίς να παύει σε κάθε ευκαιρία  να τονίζει την παγανιστική τους προέλευση. Η τρίτη επιλογή κρίθηκε ατύπως προτιμότερη, για τον απλούστατο λόγο ότι ο λαός κουβαλώντας μια τέτοια  προγονική παράδοση αιώνων, δεν θα ακολουθούσε εύκολα και αγογγυστί, διότι μέσα στα κύτταρά του κουβαλούσε ιστορικές καταβολές, που μόνο με παιδεία, κατανόηση και αγάπη εκ μέρους της εκκλησίας, θα μπορούσε κάποτε, ίσως, να αποποιηθεί και να  συνειδητοποιήσει αν όχι το βλαβερό, σίγουρα όμως το ανούσιο και αποπροσανατολιστικό  των  μαγικο-παγανιστικών αυτών τελετών.

Βεβαίως πρέπει να αναφέρουμε πως η εκκλησία καταδίκασε και απέρριψε τις γιορτές του καρναβαλιού με την 6^η Οικουμενική Σύνοδο του 692, όμως με μια υπέροχη στάση ανοχής και αγάπης  παρακολούθησε το λαό να το συνδέει, έστω και τυπικά, με το εορτολόγιο της Εκκλησίας,  μέσω της εξαγνιστικής Σαρακοστής. Δηλαδή συνδυάζεται  το γλέντι ο χορός και το ξεφάντωμα, με την αυστηρή νηστεία και τη λατρεία της Μ. Τεσσαρακοστής, η οποία θα επακολουθήσει. Και θα απαιτήσει από τον πιστό λαό να ακολουθήσει   την  κατανυκτική   λατρευτική  ατμόσφαιρα  της   Εκκλησίας,   με   τα Απόδειπνα, τους Κατανυκτικούς εσπερινούς και τους Χαιρετισμούς, την μεγάλη πορεία προς το κέντρο των εκδηλώσεων, την Μεγάλη Κυριακή του Πάσχα.

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΟΥ

 Ποια όμως ήταν η φιλοσοφία και ο σκοπός  του καρναβαλιού στους αρχαίους; Τι ήθελε να πετύχει;

 Την   ανατροπή (αποδόμηση) της τάξης των πραγμάτων. 1. Την αμφισβήτηση των αξιών και  της ιεραρχίας  2. Την κατάργηση των ορίων και των καθιερωμένων ηθικών νόμων. Κάνει πέρα όποια άλλη επιταγή και τα ορίζει όλα από την αρχή ανάποδα. Με τις παραπλανητικές μεταμφιέσεις και την εθιμοτυπία της «τρέλας» στο λαό με τον αποκαλυπτικό και  τολμηρό λόγο του πρόστυχου, το αναποδογύρισμα έχει αρχίσει. Έτσι τα άτομα που συμμετέχουν στο καρναβάλι δεν μπορούν να καθοριστούν ούτε από φύλο, ούτε από ηλικία, αλλά η «τρέλα» αντικαθιστά τη σοβαρότητα, η κατάχρηση τη συνήθη τιμιότητα, ο αισθησιασμός την εγκράτεια, η ανεξέλεγκτη σεξουαλικότητα τον αυστηρό έλεγχο, η αταξία την τάξη.

        Κάποιος  διαβάζοντας αυτά μπορεί να πει: «όλα αυτά γίνονται αθώα για το έθιμο!» Βεβαίως! Όμως όλα από αθώα ξεκινάνε! Το ντύσιμο της Αποκριάς με την απροσωπία του καταλήγει και μέσα στο «έθιμο» και έξω από αυτό παρωδία. Στην Πάτρα ας πούμε τα λεγόμενα «μπουρμπούλια» έθιμο είναι, που όλοι μασκαρεμένοι, επιδίδονται σε σεξουαλικά όργια, χωρίς να γνωρίζουν ούτε και οι ίδιοι ποιους ερωτικούς συντρόφους επιλέγουν!!! Έτσι από το «αθώο» αποκριάτικο ντύσιμο χωρίς να το καταλάβουμε μετακινούμαστε στο αποκριάτικο  «αθώο» γδύσιμο, με όλα τα επακόλουθά του. Στον Τύρναβο οι Μπουρανήδες χορεύουν γύρω από φαλλικά ομοιώματα…. γιορτάζοντας τον ερχομό της άνοιξης και την… αναγέννηση της φύσης! Και ας μην ξεχνάμε, πως κάποιοι πίσω από μια μάσκα και στο τέλος κάθε ειρηνικής πορείας αμαυρώνουν τις ειρηνικές επετειακές  εκδηλώσεις οι οποίες καταλήγουν σε καταστροφή  δημοσίων και ιδιωτικών περιουσιών.

Ο Χριστιανισμός είναι υπέρ του ΠΡΟΣΩΠΟΥ ως εικόνα Θεού, ο οποίος ΑΠΟΚΑΛΥΦΘΗΚΕ ΩΣ ΠΡΟΣΩΠΟ στον άνθρωπο  και προτάσσει την τελείωση του ανθρώπου  μέσα από τον προσωπικό του αγώνα, για να φτάσει στην ύψιστη ηθική τελείωση καθ' επιταγή του Δημιουργού του. Κάθε παρέκκλιση από το σκοπό αυτό η εκκλησία δεν το επικροτεί, χωρίς όμως πάντα και ευθέως να το καταδικάζει. Με την τέλεια αγάπη της, ανέχεται και υποδεικνύει σιωπηλά  το σωστό  δρόμο, τη σωστή πορεία και καλεί τους ανθρώπους να γνωρίσουν την αλήθεια. Και τότε  μόνος του ο καθένας θα εγκαταλείψει τα προσωπεία αυτά, που  δεν συνεισφέρουν σε τίποτα στον αγώνα του, αλλά  αντίθετα τον αποπροσανατολίζουν και τον παραπλανούν.

Πιστεύω ότι περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη εορτή, το Καρναβάλι αποτελεί πρόκληση για τον  κάθε Χριστιανό, ο οποίος καλείται να μην παραδίδεται απαίδευτα στα πολιτιστικά δρώμενα της κοινωνίας, όσο κι αν αυτό είναι της μόδας σήμερα, αλλά, αντίθετα, να τα ελέγχει γνωρίζοντας  την προέλευσή τους.

πηγή

Η Ιστορία Πιστή Στο Ραντεβού Της...

«Ρίζα γὰρ πάντων τῶν κακῶν ἐστιν ἡ φιλαργυρία» (1), μας πληροφορεί ο απόστολος των εθνών, Παύλος. Η δίψα για εξουσία, το συμφέρον, κινητήριοι μοχλοί στη διαδικασία αποσύνθεσης του κοινωνικού ιστού και κατ'επέκταση, της εκμηδένισης της υπόστασης του ανθρώπου. Ο Ιωάννης της Κλίμακας γλαφυρά και παραστατικά «οικοδομεί» το χριστεπώνυμο πλήρωμα της Εκκλησίας πως «η φιλαργυρία είναι προσκύνησις των ειδώλων, θυγατέρα της απιστίας, προφασίστρια νόσων, μάντης γηρατειών, υποβολεύς ανομβρίας, προμηνυτής λιμών» (2). Και φυσικά, η ιστορία πιστή στο ραντεβού του μεταπτωτικού ανθρώπου επιβεβαιώνει για πολλοστή φορά, την πεπτωκυΐα και νοσηρή κατάσταση του δίχως Θεού ανθρώπου. Του ανθρώπου εκείνου που αρέσκεται μπροστά στο συμφέρον και τον πόθο της εξουσίας να ελέγχει μάζες και όχλους, συγχρόνως δε να ισοπεδώνει ως οδοστρωτήρας χωρίς αιδώ και σωφροσύνη έθνη και λαούς. Δημοκόποι και «σωτήρες» επιβουλεύονται το συμφέρον του λαού, τα χρηστά ήθη και δημηγορούν ως γνήσιοι εθνοκάπηλοι, θυσιάζοντες στο βωμό της εξουσίας και του συμφέροντος, οικογένειες, παιδιά, οράματα, όνειρα, έθνη, λαούς... 

Η σημερινή κατάσταση, η ψυχοσύνθεση των προσώπων εκείνων που διαδραματίζουν έντονο, ενεργό και αποφασιστικό ρόλο, αποτυπώνεται εύστοχα-επίκαιρα-, από τον Θουκυδίδη στην εξιστόρηση του εμφύλιου σπαραγμού, του πελοποννησιακού πολέμου. Αυτό που δυστυχώς επαναλαμβάνεται είναι ότι, οι πνευματικά κατώτεροι υπερισχύουν. Για τους νερόβραστους ουδείς λόγος. Τα σχόλια και οι κρίσεις περιττεύουν... 

«Μαίνονταν έτσι οι εμφύλιοι σπαραγμοί στις πόλεις, και όπου τύχαινε να ξεσπάσουν κάπως καθυστερημένα, μόλις έφθαναν πληροφορίες για όσα είχαν γίνει ήδη αλλού, συντελούσαν πολύ στο να επινοούνται ακόμη χειρότερα πράγματα ως προς τη δολιότητα των εγχειρημάτων και τον τερατώδη χαρακτήρα των αντεκδικήσεων.  Και άλλαζαν την καθιερωμένη σημασία των λέξεων ώστε να ταιριάζει με τις πράξεις τους.

Έτσι, η ασυλλόγιστη τόλμη λογιζόταν γενναιότητα και αφοσίωση στην παράταξη, η προνοητική αυτοσυγκράτηση εύσχημο πρόσχημα δειλίας, η σωφροσύνη πρόφαση ανανδρίας και η σφαιρικότερη θεώρηση των πραγμάτων καθολική ανικανότητα για δράση. Η παράφορα ασυγκράτητη ορμή θεωρήθηκε ανδρική αρετή και η προσεκτική εξέταση προκειμένου να σιγουρευτεί ένα εγχείρημα εύσχημη πρόφαση υπεκφυγής. Και όποιος κατέκρινε και κακολογούσε λογιζόταν πάντοτε άξιος εμπιστοσύνης, ενώ εκείνος που του έφερνε αντιρρήσεις γινόταν ύποπτος. Ένας ραδιούργος που κατάφερε να στήσει μια παγίδα λογιζόταν έξυπνος, κι ακόμη φοβερότερος εκείνος που αντιλαμβανόταν την παγίδα, ενώ αυτόν που προνόησε ώστε να μην χρειαστεί τίποτα από αυτά τον θεωρούσαν διαλυτικό στοιχείο της παράταξης τρομοκρατημένο από τους αντιπάλους. Με δυό λόγια ο έπαινος ήταν για όποιον πρόφθασε να κάνει το κακό πρώτος και για όποιον πιεστικά παρακίνησε στο κακό κάποιον που δεν είχε διανοηθεί να το διαπράξει. Ακόμη και ο συγγενικός δεσμός θεωρήθηκε λιγότερο δεσμευτικός από τον κομματικό, επειδή τα κομματικά μέλη ήταν πιο έτοιμα να αποτολμήσουν κάτι χωρίς λόγο και αιτία. Διότι οι σύνδεσμοι αυτού του είδους δεν απέβλεπαν σε ωφελήματα βασισμένα στους κείμενους νόμους αλλά στην απόκτηση δύναμης αντίθετα με τους νόμους. Και η εμπιστοσύνη του ενός στον άλλο δεν στηριζόταν σε όρκους στους θεούς όσο στη συνενοχή τους σε άνομες πράξεις. 

Εύλογες προτάσεις της αντίθετης πλευράς τις αποδέχονταν οι ισχυρότεροι, λαμβάνοντας συγχρόνως προφυλακτικά μέτρα και όχι με πνεύμα γενναιοψυχίας. Προτιμούσαν την αντεκδίκηση για κάτι που έπαθαν παρά να το προλάβουν προτού να το πάθουν. Κι αν καμιά φορά ανταλλάσσονταν όρκοι συνδιαλλαγής, δίνονταν προσωρινά, από αμηχανία μπροστά στο αδιέξοδο, και ίσχυαν όσο οι αντίπαλοι δεν είχαν  που αλλού να στηριχτούν ·  με την πρώτη όμως ευκαιρία που κάποιος ανακτούσε το θάρρος του, εάν έβλεπε τον αντίπαλο αφύλακτο, χαιρόταν να τον εκδικηθεί με απάτη, παρά παλικαρίσια, διότι εκτός από τη σιγουριά, υπολόγιζε και στο βραβείο της πονηριάς που θα έπαιρνε επειδή υπερίσχυε εξαπατώντας. Και γενικά οι περισσότεροι άνθρωποι ευκολότερα ανέχονται να χαρακτηρίζονται "ατσίδες", όταν είναι αχρείοι, παρά "αγαθιάρηδες", όταν είναι τίμιοι, και νιώθουν γι'αυτό το τελευταίο ντροπή , ενώ για το άλλο υπερηφάνεια. Αιτία για όλα αυτά ήταν η δίψα της εξουσίας που ριζώνει στην πλεονεξία και τη φιλοδοξία· από εκεί επίσης πήγαζε και το πάθος για επικράτηση που εκδηλώθηκε μόλις άρχισε ο πόλεμος. Διότι όσοι γίνονταν αρχηγοί των παρατάξεων στις διάφορες πόλεις προβάλλοντας καθένας τους ένα επιφανειακά ωραίο σύνθημα, οι δημοκρατικοί την πολιτική ισότητα απέναντι στο νόμο, οι ολιγαρχικοί τη συνετή διακυβέρνηση από άξιους ηγέτες, μόνο στα λόγια υπηρετούσαν τα κοινά, ενώ στην πραγματικότητα τα χρησιμοποιούσαν ως έπαθλα των προσπαθειών τους. 

Και στον αγώνα τους να επιβληθούν με κάθε τρόπο ο ένας πάνω στον άλλο, αποτόλμησαν τις μεγαλύτερες φρικαλεότητες και προχώρησαν σε ακόμη φρικτότερες αντεκδικήσεις, χωρίς να δεσμεύονται από τη δικαιοσύνη και το συμφέρον της πολιτείας, αλλά έχοντας κάθε φορά ως όριο των πράξεων τους τις ορέξεις τους· και είτε με άδικες καταδίκες είτε με τη βίαιη αρπαγή της εξουσίας ήσαν όλοι τους το ίδιο έτοιμοι να ικανοποιήσουν το πάθος εκείνης της στιγμής εναντίον των αντιπάλων τους. Έτσι, καμία από τις δύο παρατάξεις δεν έδινε σημασία σε ηθικές αναστολές και όσοι κατάφερναν να διαπράξουν κάτι αχρείο συγκαλύπτοντας το με ωραία λόγια κέρδιζαν σε εκτίμηση. Οι μετριοπαθείς πολίτες που έμεναν ουδέτεροι εξολοθρεύονταν και από τις δύο παρατάξεις είτε επειδή δεν συντάσσονταν μαζί τους είτε πάλι από φθόνο, επειδή δεν είχαν εκτεθεί σε κινδύνους. 

Έτσι απλώθηκε στον ελληνικό κόσμο εξαιτίας των εμφυλίων συγκρούσεων κάθε μορφή αχρειότητας, κι αυτή η απλότητα του χαρακτήρα , που τόσο πολύ συγγενεύει με την ευγένεια, κατάντησε καταγέλαστη και χάθηκε, και επικράτησε σχεδόν καθολικά η γεμάτη αμοιβαία δυσπιστία κομματική αντιπαράθεση. Διότι δεν υπήρχε τίποτα που θα μπορούσε να διαλύσει τη δυσπιστία: Ούτε υποσχέσεις ισχυρές ούτε όρκοι φοβεροί ·   κι όταν ήσαν ισχυρότεροι από τους εχθρούς τους, με τη σκέψη ότι η ασφάλεια είναι κάτι ανέλπιστο, κοιτούσαν πρώτα πως θα φυλαχτούν από το κακό, και αδυνατούσαν να εμπιστευθούν άλλον. 

Και ως επί το πλείστον υπερίσχυαν οι πνευματικά κατώτεροι ·   διότι από το φόβο τους μήπως με τη δική τους ανεπάρκεια και την εξυπνάδα των αντιπάλων δεν μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα στο διάλογο και πέσουν στις παγίδες που με την πολυμήχανη ευστροφία τους θα προφθάσουν να στήσουν οι άλλοι, αποτολμούσαν να προχωρούν σε κακουργήματα. Απεναντίας, οι άλλοι, επειδή τους υποτιμούσαν και πίστευαν ότι μπορούσαν έγκαιρα να αντιληφθούν τις επιβουλές τους και ότι δεν χρειαζόταν να πάρουν με τη δύναμη όσα μπορούσαν να τα εξασφαλίσουν με την ευφυΐα τους, δεν φυλάγονταν και οι περισσότεροι αφανίζονταν» (3).

Πηγές:

1. Ά Τιμ. Επιστολή, 6.10, Κ.Δ.

2. Κλίμαξ Ιωάννου, λόγος δέκατος έκτος, σελ. 218, Ιερά Μονή του Παρακλήτου.

3. Θουκυδίδη Ιστορία, σελ. 455-459, εκδόσεις «ΠΟΛΙΣ» 

πηγή

Τριώδιον, Σωστικόν καί Ἅγιον

ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΜΗΝΑ

Βλέπετε, προσέχετε, ἀγρυπνεῖτε, προτρέπει τούς υἱούς τῶν ἀνθρώπων ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου, ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ. Ἐπισημαίνει ἐπίσης καί ὁ Παράκλητος, τό Πνεῦμα τῆς Ἀληθείας: «Ἰδοὺ νῦν καιρὸς εὐπρόσδεκτος, ἰδοὺ νῦν ἡμέρα σωτηρίας». (Β΄Κορ., κεφ.στ΄, στ.2) καί «Μακάριος ἀνὴρ, οὗ ἐστι τὸ ὄνομα Κυρίου ἐλπὶς αὐτοῦ, καὶ οὐκ ἐπέβλεψεν εἰς ματαιότητας καὶ μανίας ψευδεῖς». (Ψαλμ.λθ΄,στ.5)

Ὁ ἅγιος Παΐσιος γράφει καί προτρέπει νά ἐνεργοποιήσουμε τό ὀρθόδοξο φιλότιμο ὥστε νά πετύχουμε τόν σκοπό καί ὁ ἅγιος Μᾶρκος ὁ Ἀσκητής ὑποδεικνύει τόν τρόπο πού ὁδηγεῖ στό στόχο. Λέει: «Λοιπὸν τὴν ἀρχὴ τῆς κατὰ Θεὸν ὠφέλειάς σου, παιδί μου, ὀφείλεις νὰ τὴν κάνεις ἀπὸ αὐτὸ τὸ σημεῖο: πρέπει νὰ μελετᾶς καὶ νὰ συλλογίζεσαι ἀκατάπαυστα χωρὶς ποτὲ νὰ ξεχνᾶς ὅλες τὶς οἰκονομίες (τὶς διευθετήσεις καὶ τοὺς μυστηριώδεις τρόπους τῆς θείας βουλῆς) καὶ τὶς εὐεργεσίες ποὺ σοῦ ἔκανε κι᾿ ἐξακολουθεῖ νὰ σοῦ κάνει ὁ Θεὸς γιὰ τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς σου· ὄχι τυλιγμένος ἀπὸ τὴ λήθη ποὺ προκαλεῖ ἡ κακία ἢ ἐξαιτίας τῆς ραθυμίας νὰ ξεχνᾶς τὶς πολλὲς καὶ μεγάλες πρὸς ἐσένα εὐεργεσίες Του, καὶ ἔτσι νὰ περνᾶς τὸν ὑπόλοιπο καιρό σου χωρὶς ὠφέλιμα ἔργα καὶ χωρὶς εὐχαριστία. Ἐπειδὴ οἱ ἀκατάπαυστες αὐτὲς ἐνθυμήσεις τῶν εὐεργεσιῶν τοῦ Θεοῦ, κεντοῦν σὰν τὸ σουβλὶ τὴν καρδιὰ καὶ τὴν παρακινοῦν σὲ ἐξομολόγηση καὶ δοξολογία, σὲ ταπείνωση, σὲ εὐχαριστία, μὲ συντριβὴ ψυχῆς σὲ κάθε ἀγαθὴ ἀπασχόληση, σὲ προθυμία γιὰ νὰ ἀνταποδώσει τὶς εὐεργεσίες πρὸς τὸν Θεὸ μὲ τρόπους καὶ ἤθη ἀγαθὰ καὶ μὲ ὅλη τὴν ἀρετὴ, ποὺ εἶναι σύμφωνη μὲ τὸ θέλημά Του· καὶ τὴν κάνουν νὰ μελετᾶ πάντοτε τὸν προφητικὸ λόγο: «Τὶ θὰ ἀνταποδώσω στὸν Κύριο γιὰ ὅλα, μὲ ὅσα μ’ ἔχει εὐεργετήσει;» (Φιλοκαλία, σελ.164).

Ἴσως ἀντιλέξουν τινές, ὅτι πολλοί οἱ ἀντικείμενοι. Πλῆθος οἱ ἐχθροί τοῦ Ἰησοῦ καί τοῦ Τιμίου Σταυροῦ Του πού ζητοῦν «νά θανατώσουν τόν δίκαιο καί νά ἀφανίσουν τό μνημόσυνό Του ἐπί τῆς γῆς». (Σοφία Σολομῶντος, τό β΄ἀνάγνωσμα στό μηναῖο, ἀπό τήν ἑσπερινή ἀκολουθία τοῦ Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου) Ὄντως σατανοκίνητοι, ἀλαζόνες καί γόητες, πλανῶντες καί πλανώμενοι, ἐνίοτε ἰσχυροί κατά κόσμον, προσπαθοῦν νά μπερδέψουν, μπερδεμένοι ὄντες, τήν μοναδική ἀλήθεια ὑπό τόν ἥλιον, ἤτοι τήν ὀρθόδοξον διδασκαλίαν καί πίστιν τῶν ἁγίων πατέρων καί διδασκάλων, ἀναμιγνύοντάς την μέ βορβορώδη σκουπίδια, σαρκική δυσωδία καί κτηνώδη ἡδονή. Χρησιμοποιοῦν μετά μανίας ὅλα τά μέσα, ἀκόμα κι’αὐτήν τήν σχολική ἐκπαίδευση, ὥστε εἰ δυνατόν νά χτυπήσουν τίς ψυχές, τίς καρδιές τῶν ἑλληνοπαίδων ἤ καί τῶν ὀρθοδόξων γονέων, τήν κατ’οἶκον Ἐκκλησία, τήν εὐλογημένη ἀπό τόν Θεό ὀρθόδοξη οἰκογένεια.

Ὁ τελικός τους στόχος; Μά εἶναι σαφής. Ὁ ἀφανισμός τῆς ὀρθοδόξου ἑλληνικῆς πατρίδος μας. Ἐν τούτοις, ἄς πληροφορηθοῦν οἱ πάντες ὅτι ὑπάρχουν καί θά ὑπάρχουν τίμιοι Ἕλληνες σέ ὅλες τίς τάξεις τῶν ἀνθρώπων, σέ ὅλους τούς κλάδους τῶν ἐξουσιῶν. Εἶναι αὐτοί οἱ ἐργάτες τοῦ Πνεύματος πού, μέ τήν Ἄκτιστον Χάριν τοῦ Σωτῆρος Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀντιστέκονται μέ ὅλα τά ὑγιῆ καί νόμιμα μέσα, κυρίως ὅμως μέ τήν προσευχή καί τήν μετάνοια πρός τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο, τήν ὑπέρμαχο Στρατηγό τοῦ γένους τῶν ὀρθοδόξων Ἑλλήνων. Ὡς ἔντιμοι, γνωρίζουν ἐκ πείρας τόν λόγο τοῦ Παρακλήτου πού λέει: «εἶδον τὸν ἀσεβῆ ὑπερυψούμενον καὶ ἐπαιρόμενον ὡς τὰς κέδρους τοῦ Λιβάνου· καὶ παρῆλθον, καὶ ἰδοὺ οὐκ ἧν, καὶ ἐξεζήτησα αὐτόν, καὶ οὐχ εὑρέθη ὁ τόπος αὐτοῦ». (Ψαλμ. λστ΄,στ.35-36)

Ἀλήθεια, ποῦ νά βρίσκονται ὅλοι ἐκεῖνοι οἱ ἐχθροί τοῦ Θεανθρώπου Μεσσία Ἰησοῦ στό πέρασμα τῶν αἰώνων; Ἀνήκουν στή λήθη καί στό ἀνάθεμα τῆς Ἱστορίας. Ἀκοίμητος μάρτυρας τῆς ἀληθείας αὐτῆς ὁ Πανάγιος Τάφος τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ, πού κατά ὁμολογία καί τῶν ἐπιστημόνων εἶναι ζωντανός καί «…τομώτερος ὑπὲρ πᾶσαν μάχαιραν δίστομον καὶ διϊκνούμενος ἄχρι μερισμοῦ ψυχῆς τε καὶ πνεύματος, ἁρμῶν τε καὶ μυελῶν…», καί μαρτυρεῖ ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι στά δεξιά τοῦ Θεοῦ. Τό σημεῖο τοῦτο ἀποτελεῖ ἀπόδειξη τρανότατη ὅτι τά σχέδια τῶν ὑβριστῶν τοῦ Θεανδρικοῦ προσώπου τοῦ Μεσσίου θά ἀποδειχθοῦν καί πάλι καταγέλαστα.

Τόνιζε μέ νόημα ὁ ἅγιος Παΐσιος: «Νά ‘ξερες πόσες φορές τύλιξε ὁ διάβολος τή γῆ μέ τήν οὐρά του γιά νά τήν καταστρέψει… Δέν τόν ἀφήνει ὁ Θεός….τοῦ χαλάει τά σχέδια». Κατά τόν ἴδιον τρόπον συμβαίνει καί σήμερα ὅπως καί χθές, καθώς καί αὔριο. Οἱ ἐχθροί τοῦ Ἰησοῦ θά ἀποτύχουν. «Τό ἐσφαγμένο Ἀρνίο ἐξῆλθε νικῶν καί ἵνα νικήσει». (Ἀποκ. Ἰωάννου).

Ἐν τούτοις, σύ ὀρθόδοξε ἀδελφέ ἐν Χριστῷ: «φύλασσε ἀκακίαν καὶ ἴδε εὐθύτητα, ὅτι ἐστὶν ἐγκατάλειμμα ἀνθρώπῳ εἰρηνικῷ· οἱ δὲ παράνομοι ἐξολοθρευθήσονται ἐπὶ τὸ αὐτό, τὰ ἐγκαταλείμματα τῶν ἀσεβῶν ἐξολοθρευθήσονται». (Ψαλμ.λστ΄,στ.37-38) Μετάφραση: Νά προσπαθεῖς νά εἶσαι ἄκακος καί ἀπονήρευτος καί νά βλέπεις πάντα τόν εὐθύ δρόμο τῆς ἀρετῆς, διότι ὁ πρᾶος ἄνθρωπος αὐτήν την ἁγιότητα θά ἀφήσει πίσω του, τήν ὁποία καί θά θυμόμαστε τιμώντας τή μνήμη του. Οἱ παράνομοι ὅμως θά ἐξολοθρευθοῦν ὅλοι μαζί καί μαζί τους θά χαθοῦν ὅ, τι θά ἔχουν ἀφήσει πίσω τους οἱ ἀσεβεῖς, πλούτη, φήμη καί ἀπόγονοι.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟΝ

Εὐλογημένοι Χριστιανοί, παρακαλῶ σας. Στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετά φόβου. Ἁγιαζόμενοι ἡμέραν ἐξ ἡμέρας, σπέρνοντες τούς στάχυας τῶν ἀρετῶν, τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ, ἐν δάκρυσιν, μέλλει ἐν ἀγαλλιάσει θεριοῦμεν μέ ἀποκορύφωμα τήν λαμπροφόρο Ἀνάσταση. Γνωστόν ἐστί τοῖς πᾶσι, ἡ Ἀλήθεια, ὁ Χριστός, ἐλευθερώνει, φωτίζει, στηρίζει στό ἀγαθόν. «Γνώσεσθε τήν Ἀλήθειαν, ὅτι αὐτὴ ἐλευθερώσει ἡμᾶς».

Ἡ κοινωνία μας μετά τῶν συνανθρώπων ἄς γίνεται ἐν ἀγάπῃ ἀνυποκρίτῳ καί εἰλικρινῇ μετανοίᾳ. Αὐτός πού ἀναγεννᾶται ἐξ ἀγάπης καί δι’ἀγάπης εἶναι ἀληθῶς ὁ κοινωνῶν μέ τόν Τριαδικόν Θεόν διά Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τότε ὄντως ὁ ἄνθρωπος ὑπάρχει ὄχι ὡς μονάδα-ἄτομο, ἀλλά ὡς μέλος τίμιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, μετέχων τῆς Ἀκτίστου Χάριτος, βουτηγμένος στήν ἁγία κολυμβήθρα τῶν ὀρθοδόξων Μυστηρίων, ἑνωμένος παντοῦ καί πάντοτε μέ τήν εὐχαριστηριακή κοινότητα τῶν ὀρθοδόξων πιστῶν, ὡς κληρονόμος Θεοῦ, συγκληρονόμος Χριστοῦ, κοινωνός τῶν ἁγίων Ἀγγέλων, συγκοινωνός τῶν ἁγίων, ἕως ὅτου: «οἱ πάντες καταντήσωμεν εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ». (Πρός Ἐφεσ.,κεφ.δ΄,στ.13)

Εἴθε ἡ ζύμη, ἡ γλυκειά μας Ὀρθοδοξία, νά ζυμώσει ὅλο τό φύραμα, δηλαδή ὅλον τόν κόσμο καί νά ἐκπληρωθεῖ ἔτσι ὁ λόγος τοῦ Κυρίου: «…καὶ γενήσεται μία ποίμνη, εἷς ποιμήν» ἤ κατά τόν ἅγιο Πορφύριο: «ἵνα ὧσι ἕν».

Γένοιτο Κύριε. Ἀμήν.

Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΩΣΦΟΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΜΕΓΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟ

Οι αόρατες δυνάμεις (άγγελοι), βρίσκονται σε ισόρροπη κατάσταση όσον αφορά την αρετή και την κακία, αφού η αγιότητα – που ανήκει αποκλειστικά και μόνο στον Τριαδικό Θεό – είναι εκτός της ουσίας τους, η δε τελείωσή τους επιτυγχάνεται, μόνο διά της επικοινωνίας με το Άγιο Πνεύμα και της ελεύθερης επιλογής και επιμονής τους (αυτεξούσιο) να παραμένουν στο καλό. Την αγιαστική αυτή προς τελείωση βοήθεια τού Αγίου Πνεύματος, αποποιήθηκε ο εκλεκτός αρχάγγελος του Θεού Εωσφόρος (= αυτός που φέρνει την αυγή, ο Αυγερινός), γεμίζοντας από υπέρμετρη υπερηφάνεια και φοβερό μίσος κατά του Θεού. Συνεπώς η ουσία τής πτώσης του συνίσταται στον αφανισμό τής αγάπης του προς τον Θεό δια της κακής χρήσης τού αυτεξούσιου, χάρισμα το οποίο είχε δοθεί από τον Θεό – λόγω αγάπης – σε όλα τα λογικά όντα. Ο διάβολος “εμίσησε πρώτον, ετραχηλίασε κατά Θεού παντοκράτορος, κατεφρόνησε Δεσπότου, ηλλοτριώθη του Θεού”. Την πτώση τού Εωσφόρουακολούθησαν και τα πνεύματα που ήταν μαζί του.

Ο Μέγας Βασίλειος ερμηνεύοντας την πτώση τού Εωσφόρου ως συνέπεια τού αφανισμού τής αγάπης του προς τον Θεό, δίνει πλέον δημιουργική λύση και διέξοδο στο εν λόγω θέμα, που είχε προκύψει από τις θεωρίες του Ωριγένη, απορρίπτοντας την άποψη κατά την οποία η πτώση των λογικών όντων εκλαμβάνεται ως αποτέλεσμα του κορεσμού αυτών από τη θέαση του Θεού. Η περί κορεσμού αντίληψη η οποία είναι Πλατωνικής προέλευσης και αφορά τον υπερβατικό “Κόσμο των Ιδεών”, είναι πέρα για πέρα λανθασμένη, διότι αρνείται κάτι πάρα πολύ βασικό, το οποίο είναι η ακαταληψία και απειρία τού Θεού, καθώς επίσης και τις εκπηγάζουσες από αυτήν θεωρίες, περί περιοδικών πτώσεων και αναστάσεων των “λογικών” όντων.

Παρόλα αυτά όμως ο Μέγας Βασίλειος διατήρησε την άποψη που εισήγαγε πρώτος ο Ωριγένης, πως η πτώση του διαβόλου δεν οφείλεται στην φιληδονία αυτού, κάτι που πιστεύονταν μέχρι τότε, αλλά στην υπερηφάνεια του. Αυτό κατέστη δυνατό, όταν ο Ωριγένης, ταύτισε τον Εωσφόρο που αναφέρεται στο βιβλίο του προφήτη Ησαΐα και τον άρχοντα της Φοινικικής πόλης της Τύρου που αναφέρεται στο βιβλίο του προφήτη Ιεζεκιήλ, με τον διάβολο. Έκτοτε η άποψη αυτή επικράτησε στη χριστιανική θεολογία. Αναφέρουμε τα εν λόγω χωρία για να γίνει φανερή η ταύτιση αυτή:

“Πως έπεσες από τον ουρανό, Εωσφόρε, τέκνο της αυγής! [1] Πάνω στη γη συντρίφτηκες εσύ, που υπέταξες λαούς. Έλεγες μέσα σου: «στον ουρανό θ’ ανέβω, το θρόνο μου θα υψώσω πάνω από τ’ άστρα του Θεού. Θα πάρω θέση πάνω στο βουνό, στο μακρινό βορρά που οι θεοί συνάζονται. Θ’ ανέβω πάνω από τα σύννεφα και με τον Ύψιστο θα είμαι ίσος». Μα έπεσες μέσα στον άδη, στης αβύσσου τον βυθό” Ησαΐας 14:12 – 15

και

Μου είπε πάλι ο Κύριος: “«Εσύ άνθρωπε, τόνισε για το βασιλιά τής Τύρου θρηνητικό τραγούδι και πες του: «Άκου τι έχει να σου πει ο Κύριος ο Θεός: Εσύ ήσουν υπόδειγμα τελειότητας, με τη μεγάλη σου σοφία και την ασύγκριτη ομορφιά σου. Ζούσες στην Εδέμ, στον κήπο τού Θεού κι ήσουν ντυμένος πλήθος λίθους πολύτιμους: ρουμπίνια, τοπάζια, διαμάντια, όνυχα, βήρυλλο και ίασπι, ζαφείρια, γρανάτες και σμαράγδια˙ και το χρυσάφι ήταν κεντημένο πάνω στο στήθος σου. Τη μέρα που δημιουργήθηκες όλα αυτά είχαν κιόλας ετοιμαστεί. Σε είχα βάλει φύλακα χερούβ στο άγιο μου όρος και περπατούσες ανάμεσα σε λαμπερά πετράδια. Ήσουν τέλειος στη συμπεριφορά σου από την ημέρα που πλάστηκες, ωσότου αμάρτησες. Με το δραστήριο εμπόριό σου οδηγήθηκες στη βία και στην αδικία. Γι’ αυτό κι εγώ σε πέταξα σαν μολυσμένο πράγμα από το όρος μου, φύλακα χερούβ, σε έσπρωξα μέσα από τα πολύτιμα πετράδια σου στην καταστροφή. Επειδή ήσουν όμορφος περηφανεύτηκες˙ επειδή ήσουν δοξασμένος η σοφία σου διαφθάρηκε. Γι’ αυτό σε πέταξα στη γη και σε παρέδωσα στην κοινή θέα τών άλλων βασιλιάδων. Με πολλές παρανομίες που έκανες στο εμπόριό σου, μόλυνες τους τόπους της λατρείας σου. Γι’ αυτό έβαλα φωτιά στην πόλη σου για να καταστραφείς και να γίνεις στάχτη πάνω στη γη, μπροστά στην κοινή θέα. Όλοι όσοι σε γνώριζαν ανάμεσα στα έθνη τρόμαξαν με το κατάντημά σου˙ έφτασες σε τέλος φοβερό κι εκεί θα μείνεις για πάντα»”Ιεζεκιήλ 28:11 – 19

Εφόσον λοιπόν η πτώση τού μη φύσει κακού διαβόλου εκλαμβάνεται ως ελεύθερη διακοπή τής κοινωνίας τής αγάπης μετά του Θεού, τονίζεται από τονΜέγα Βασίλειο, ότι τουλάχιστον στην αρχή υπήρχε η κάποια δυνατότητα μετάνοιας για τον εκπεσόντα άγγελο, καθώς επίσης και για τους αγγέλους που τον είχαν ακολουθήσει στην πτώση. Θα μπορούσε ενδεχομένως ο Εωσφόρος διά του εξιλασμού και της μετάνοιας να θεραπεύσει τον εαυτό του και έτσι να αποκατασταθεί “εις το εξ αρχής” δηλαδή στην αρχική του κατάσταση πριν να εκπέσει. Μετά όμως την δημιουργία τού ορατού κόσμου και την πλάση τού ανθρώπου, η αποξένωση και η απομάκρυνση του από το Θεό κατέστη οριστική, γιατί ο διάβολος κινούμενος από φθόνο ο οποίος τον κυρίευσε “εφόνευσε” διά της αμαρτίας τον “τετιμημένον” άνθρωπο και επέφερε τον θάνατο. Η πράξη αυτή τού διαβόλου ήταν ουσιαστικά πράξη αυτοκαταστροφής και ανοησίας, γιατί “καθ’ εαυτού τεχνάσας έλαβεν ο κατά του ανθρώπου μεμηχανάται, ουδέν τοσούτον εκείνον ζημιώσας, ον ήλπισεν απαλλοτριώσειν Θεού και ζωής αιωνίου, όσον εαυτόν προδούς, αποστάτης του Θεού γεγονώς, και θανάτω καταδικασθείς αιωνίω”.

Κριτική στις θέσεις για την πτώση των αγγέλων και του Εωσφόρου τούΜεγάλου Βασιλείου και των άλλωνΚαππαδοκών Πατέρων (Γρηγορίου Θεολόγου και Γρηγορίου Νύσσης), ασκεί τους νεότερους χρόνους ο Otis. Ξεκινώντας από τις προσωπικές του φιλοσοφικές προϋποθέσεις και από την μη πλήρη κατανόηση τών Πατερικών κειμένων καταλήγει σε εσφαλμένα συμπεράσματα. Συγκεκριμένα αναλύοντας τα χωρία τού Μεγάλου Βασιλείου που αναφέρονται στην πτώση τών αγγέλων, συμπεραίνει πως οιΚαππαδόκες ταυτίζοντας την αμαρτία με την άγνοια κατά το πλατωνικό πρότυπο, αδυνατούν να ερμηνεύσουν την υπό του Εωσφόρου διαπραχθείσα αμαρτία, εφόσον η αμαρτία γενικά συνδέεται με την σαρκική συσκότιση τής διάνοιας τών πνευμάτων, ο δε Εωσφόρος ως πνεύμα δεν δεσμεύεται ούτε υπόκειται στην υλική φύση. Συνεπώς – σύμφωνα με τον Otis – επειδή οιΚαππαδόκες δεν δέχονται ότι είναι δυνατόν μια πνευματική άϋλη ύπαρξη να διαπράξει με πλήρη επίγνωση τής πράξης κάποια αμαρτία, και επιπλέον επειδή απέρριψαν την περί κορεσμού διδασκαλία τού Ωριγένη, αδυνατούν να δώσουν ικανοποιητική λύση στο πρόβλημα τής πτώσης τού διαβόλου.

Οι απόψεις όμως του Otis πάσχουν σε πολλά σημεία. Πρώτον και κύριον παραγνωρίζει εντελώς την σημασία τού αυτεξούσιου τών αοράτων δυνάμεων, αλλά και του σχετικού τής τελειότητας αυτών, όπως έχουμε προαναφέρει. Επιπλέον συγχέει και δεν διαχωρίζει την κατάσταση τών άϋλων όντων, πριν και μετά την πτώση τού Εωσφόρου και έτσι δεν λαμβάνει υπόψη του την περαιτέρω πρόοδο αυτών προς το καλό ή το κακό. Γι’ αυτό και παρουσιάζει τον Μεγάλο Βασίλειο ως ευρισκόμενο σε πλήρη λογική ανακολουθία και σύγχυση και ως υποπίπτοντα σε συνεχείς αντιφάσεις φρονώντας πως οι άγγελοι

1. δεν επιδέχονται αλλοίωση και χαρακτηρίζονται για το “μόνιμο εις αρετήν”

2. δημιουργήθηκαν τέλειοι από την αρχή

3. η αγιότητα έγινε συστατικό τής ουσίας τους

Ενώ λοιπόν – πάντα κατά τον Otis – ο Μεγάλος Βασίλειος υποστηρίζει τα ανωτέρω εκτεθέντα, ταυτόχρονα ερχόμενος σε αντίφαση υποστηρίζει ότι

α. είναι δυνατόν η τροπή των αγγέλων από την ισόρροπη θέση μεταξύ τού καλού και του κακού

β. αναφέρεται στο μίσος τού Εωσφόρου κατά του Θεού

γ. τονίζει το αυτεξούσιο τών λογικών όντων              

Ο Otis φτάνει στα παραπάνω συμπεράσματα για τις “αντινομίες” τού Μεγάλου Βασιλείου, παρανοήσας βασικά χωρία της διδασκαλίας του, όπως λόγου χάρη το αναφερόμενο “Εις 44 Ψαλμόν 1” (PG 29, 388C), στο οποίο αναφέρεται πως οι άγγελοι δεν υφίστανται αλλοίωση. Ο Otis παρανοώντάς το, το ερμηνεύει το χωρίο αυτό, ως αφορών την ηθική κατάσταση των αγγέλων, ενώ η πραγματική του ερμηνεία έχει να κάνει με την φυσική κατάσταση τών αγγέλων, η οποία δεν υπόκειται στη φθοροποιό ροή του χρόνου. Πρέπει επίσης στο σημείο αυτό να σημειωθεί και η Ορθόδοξος Παράδοση η οποία δέχεται πως όλα τα όνταελεύθερα κινούνται προς τον Θεό ή απομακρύνονται από αυτόν. Έτσι και οι άγγελοι σαν σχετικά τέλεια όντα επιθυμούν την τελείωση, η οποία προοδευτικά πραγματοποιούμενη έφθασε, ιδίως δε, μετά την πτώση τού Εωσφόρου, σε τέτοιο σημείο, ώστε να θεωρείται αδύνατο το ενδεχόμενο τής μελλοντικής πτώσης τους.

Η ηθική πρόοδος αυτών αποδεικνύεται κατά πρώτον όταν “εστερεώθησαν” κατά την δημιουργία τους, με αποτέλεσμα να είναι δυσκίνητοι από το αγαθό, στη συνέχεια δε, κατά την δοκιμασία τους, όταν εξέπεσε ο Εωσφόρος και τα συν αυτώ πνεύματα, δεδομένου πως όλοι οι άγγελοι είχαν την δυνατότητα και την ευκαιρία να αποστατήσουν, αλλά “διεσώσατο αυτούς της αγάπης του Θεού το ακόρεστον”, ενώ “απόβλητον έδειξεν (τον διάβολον) η εκ Θεού αναχώρησις”. Γι’ αυτό κατά τον Μέγα Βασίλειο η σταδιακή βύθιση τού Εωσφόρου στο κακό είναι κατά κάποιο τρόπο ανάλογη με την προοδευτική επιτυγχανόμενη τελειότητα των αγγέλων.

Θεμελιώδης γνώρισμα τής Ορθόδοξης διδασκαλίας για τις σχέσεις τών λογικών όντων με το Θεό είναι η δυναμική φορά που αναπτύσσεται μεταξύ αυτών. Έτσι και η ηθική κατάσταση τών αγγέλων ουδέποτε θεωρήθηκε ως κάτι το στατικό και αμετάβλητο, αλλά αποτέλεσε κοινή πεποίθηση, ότι επειδή αυτοί “παρέμειναν πιστοί στον Θεό διατήρησαν την φυσική τους αγιότητα και με την βοήθεια της θείας χάρης τελειώθησαν, φθάνοντας στη μέγιστη ηθική τελειότητα, γινόμενοι όλοι ακίνητοι προς την αμαρτία”.

Κάθε φορά λοιπόν που οι Πατέρες έχουν υπόψη την κατάσταση των αγγέλων πριν την πτώση του διαβόλου, αποκαλούν αυτούς “δυσμεταπτώτους” ή “δυσκινήτους” από το αγαθό. Κάθε φορά όμως που αναφέρονται στην κατάστασή τους μετά την δοκιμασία που πέρασαν και την αποστασία τούδιαβόλου, όταν λόγω της αυτεξούσιας επιμονής τους στο αγαθό στερεώθηκαν ακόμη περισσότερο από το Άγιο Πνεύμα, τους χαρακτηρίζουν “ακίνητους” ή “αμετακίνητους” στο αγαθό. Έτσι μπορεί να ερμηνευτεί και η κατά τον Otis“ασυνέπεια” της σκέψης των Καππαδοκών όσον αφορά την όλη διδασκαλία αυτών για τους αγγέλους. Ενισχυτικό τούτου είναι και η άριστα διατυπωμένη Ορθόδοξη θέση για τους αγγέλους από τον Ιωάννη Δαμασκηνό “δυσκίνητοι προς το κακόν, αλλ’ ουκ ακίνητοι … νυν δε ακίνητοι”.

Σημειώσεις

1. Ο Εωσφόρος και η Αυγή θεωρούνταν στην φοινικική θρησκεία θεϊκά όντα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Δημητρίου Γ. Τσάμη: Θέματα Πατερικής Θεολογίας, Εκδόσεις Π. Πουρνάρα, Θεσσαλονίκη 1976     

2. Αγία Γραφή της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρείας
πηγή

Ἡ νέα ἰδεολογικὴ τάξη στὴν ἐκπαίδευση

Τοῦ Ἀθανασίου Γκοτοβοῦ, Καθηγητῆ Παιδαγωγικῆς στὸ Πανεπιστήμιο Ἰωαννίνων

Ἡ νέα ἰδεολογικὴ τάξη στὴν ἐκπαίδευση

Πιεζόμενος, ὑποθέτω, ὁ νέος ὑπουργὸς τῆς Παιδείας ἀπὸ «εἰδικούς», ποὺ ἐλέω κομματικῆς ταυτότητας στελεχώνουν πλέον συμβουλευτικοὺς θεσμοὺς στὸν τομέα τῆς ἐκπαίδευσης καὶ ταυτόχρονα ἀποτελοῦν speakers ὁμάδων ποὺ ἀντλοῦν τὴν ἰδεολογία τους γιὰ τὴ σεξουαλικότητα καὶ τὴν ἐρωτικὴ ἐν γένει ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου κατευθείαν ἀπὸ παγκόσμιους φορεῖς τῆς πολιτικῆς ὀρθότητας ἢ τῆς νέας ἰδεολογικῆς τάξης ποὺ προωθεῖται στὸν λεγόμενο δυτικὸ κόσμο γιὰ νὰ τὶς μετακενώσουν πειθαρχημένα στὸ ἑλληνικὸ γίγνεσθαι μὲ φενακισμένη συνείδηση κοινωνικοῦ ἐπαναστάτη, ὑπέγραψε ἐγκύκλιο γιὰ τὴν ἀφιέρωση μιᾶς διδακτικῆς ἑβδομάδας σὲ θέματα διατροφῆς, ἐθισμοῦ καὶ -ἐδῶ εἶναι τὸ ριζοσπαστικὸ- στὰ κοινωνικὰ φύλα καὶ τὶς… ἔμφυλες ταυτότητες. Νὰ μάθουν, λέει τὸ ὑπουργεῖο, τὰ παιδιὰ στὴν προεφηβικὴ ἡλικία ὅτι δὲν ὑπάρχουν κανονικότητες καὶ ἀποκλίσεις στὴν ἀνθρώπινη σεξουαλικότητα, ὅτι τὸ φύλο εἶναι κοινωνικὴ κατασκευή, ὅτι ἡ ἐρωτικὴ ἕλξη πρὸς τὸ ἴδιο φύλο καὶ οἱ ὁμόλογες σεξουαλικὲς πρακτικὲς εἶναι τόσο κανονικὲς ὅσο καὶ οἱ παραδοσιακὲς μεταξύ των δύο φύλων, ὅτι τὸ βιολογικὸ φύλο εἶναι κάτι ποὺ ἔρχεται σὲ δεύτερη μοίρα καὶ μπορεῖ νὰ «μανιπουλάρεται» ἀπὸ τὸν φορέα τοῦ κοινωνικοῦ φύλου, δηλαδὴ τὸ πρόσωπο ποὺ....

ἐπιθυμεῖ τὴν ἀλλαγή του, ὥστε αὐτὸ νὰ εἶναι συμβατὸ μὲ τὸ κοινωνικὸ φύλο, ὅπως τὸ αἰσθάνεται ὁ καθένας. Μὲ ἄλλα λόγια, anything goes, ποὺ λένε καὶ κάποιοι φίλοι μας ἀπὸ τὴ φιλοσοφία τοῦ μεθοδολογικοῦ ἀναρχισμοῦ, καὶ κάτι ἀκόμη περισσότερο: Τὸ φύλο, ὅπως μου τὸ ἔδωσε ἡ φύση, ἢ ὁ Θεὸς γιὰ τοὺς πιστούς, εἶναι μιὰ μὴ δεσμευτικὴ προϋπόθεση ζωῆς, τὴν ὁποία ἐμεῖς, ὡς μικροὶ θεοί, μποροῦμε νὰ μεταβάλουμε γιατί ἔτσι μᾶς ἀρέσει. Ἀτομικὸ ἀνθρώπινο δικαίωμα, σοῦ λέει.

Ἀπορῶ τί θὰ ποῦν ὄχι τόσο οἱ χριστιανοὶ γονεῖς γιὰ ὅλες αὐτὲς τὶς δῆθεν προοδευτικὲς ἀσυναρτησίες, ἀλλὰ οἱ μουσουλμάνοι γονεῖς τῶν προσφυγόπουλων ποὺ θέλουν νὰ φοιτήσουν τὰ παιδιά τους στὰ ἑλληνικὰ σχολεῖα, χωρὶς νὰ ὑποψιάζονται ὅτι θὰ μάθουν καὶ τὸν «δυτικὸ τρόπο».

 Ἡ ἑβδομάδα διαφωτισμοῦ γιὰ τὰ σεξουαλικὰ ἰσχύει καὶ γιὰ τοὺς μουσουλμάνους μαθητές; 

Ἢ μήπως ἐκεῖ, λόγω multi-kulti, θὰ σεβαστοῦμε τὶς θρησκευτικὲς ἰδιαιτερότητες, πού ἀπαγορεύουν ρητὰ τέτοιες διδασκαλίες, ἀντίθετες στὸ Κοράνι; 

Ἔτσι, μέσα σὲ σαράντα χρόνια περάσαμε αἰσίως ἀπὸ τὰ ἑλληνοχριστιανικὰ ἰδεώδη στὰ δημοκρατικὰ ἰδεώδη καὶ ἀπὸ ἐκεῖ στὰ νέα σεξουαλικὰ ἰδεώδη, ἡ προώθηση τῶν ὁποίων εἶναι καὶ ἰδιαίτερα ἀνέξοδη καὶ εἰρηνική. Τί νὰ τὴν κάνεις τὴ δικαιοσύνη, τὴν ἐλευθερία καὶ τὴν ἰσότητα στὰ κοινωνικοοικονομικά, ὅταν σου δίνεται ἁπλόχερα καὶ χωρὶς κόστος γιὰ τὸν κρατικὸ προϋπολογισμὸ στὰ σεξουαλικά;

 Ἐδῶ, ἀκόμη καὶ ὁ Σόιμπλε, ποὺ παρατηρεῖ μὲ προσοχὴ καὶ φροντίζει σχολαστικὰ νὰ μὴ ζοῦν οἱ Ἕλληνες πέρα ἀπὸ τὶς δυνατότητές τους, ὑποκλίνεται στὸν βαθμὸ προσαρμογῆς τῆς χώρας στὶς νέες ἰδέες καὶ δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ ἐγκρίνει σιωπώντας.

 Ἐνῶ οἱ ἄλλες πολιτικὲς δυνάμεις τοῦ τόπου ἀσκοῦν δριμεία κριτικὴ λέγοντας ὅτι ἐκεῖνοι θὰ τὰ ἔκαναν καλύτερα, ἀφιερώνοντας δύο ἑβδομάδες γιὰ τὸ ἴδιο θέμα καὶ ὄχι μόνο μία…

Καλωσόρισες, νέα Παιδαγωγική, στὰ ἑλληνικὰ σχολεῖα, ἀλλὰ τὸ μέλλον σου δὲν θὰ εἶναι καὶ τόσο ρόδινο…

πηγή

το είδαμε εδώ

Το καρναβάλι

Αρχιμ. Κυρίλλου Κωστοπούλου, Ιεροκήρυκος Πατρών

ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ*
(μία Θεολογική θεώρηση)

ΤΙ ΛΕΕΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Είναι συνέχεια ειδωλολατρικών εορτών

Η Αγία μας Εκκλησία, όπως γνωρίζουμε, είναι ο θεματοφύλακας της θείας αποκεκαλυμμένης αληθείας. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο πρέπει να προσφεύγουμε σ' αυτή, για να διδασκώμαστε την αλήθεια πάνω σε όλα τα υπαρξιακά, οικογενειακά και κοινωνικά μας προβλήματα. Και αυτό γιατί η Εκκλησία, κατά τον Χομιακόφ «είναι η ζωή του Θεού μέσ' στους ανθρώπους»1. Οι άνθρωποι δέχονται την Εκκλησία -όπως και είναι- σαν «κιβωτό σωτηρίας». Η σωτηρία του ανθρώπου πραγματοποιείται με την ένωσή του με το σώμα του Χριστού, τον εγκεντρισμό και ενοφθαλμισμό του δηλαδή στον δεύτερο ή νέο Παράδεισο, το Κυριακόν σώμα. Τότε γίνεται ο άνθρωπος «σύμφυτος τω Χριστώ (Ρωμ. 6, 5)» «και κοινωνεί στην ζωή και χάρη του Χριστού που χορηγούνται μέσα στην ζωή της Εκκλησίας»2. Έτσι με την χάρη της, τον φωτισμό της και την διδασκαλία της, οι πιστοί όλων των γενεών νικούν ό,τι σκοτεινό, φθαρτό και αμαρτωλό υπάρχει στον κόσμο και γεμίζουν από αγιασμό και χαρά αναστάσιμη.

Γι' αυτό και στο θέμα που διαπραγματευόμαστε, η αγία μας Εκκλησία θα ρίξη άπλετο φως για να ξεχωρίση το γερό από το σάπιο, την αλήθεια από το ψέμα. Και η αλήθεια για τις καρναβαλικές εκδηλώσεις εμπεριέχεται σ' αυτά που μας λέει στις Κατηχήσεις του ο ιερός Χρυσόστομος: «Αποτάσσομαί σοι, Σατανά και τη πομπή σου και τη λατρεία σου και τοις έργοις σου. Είδετε οία των συνθηκών τα γραμματεία; Μετά γαρ την αποταγήν του πονηρού και πάντων των τω πονηρώ διαφερόντων πραγμάτων πάλιν λέγειν παρασκευάζει. Και συντάσσομαί σοι Χριστέ»3. Είναι φοβερές και καθοριστικές για την σωτηρία του οι υποσχέσεις που δίνει ο πιστός κατά την ώρα της βαπτίσεώς του. Υπόσχεται σαν μέλος πλέον της Εκκλησίας να απέχη από την λατρεία, την πομπή και τα έργα του Σατανά. Είναι υποχρεωμένος ο στρατιώτης του Χριστού, ο βαπτισμένος στο όνομα του Τριαδικού Θεού, να φυλάξη τις υποσχέσεις αυτές μέχρι της αναχωρήσεώς του από την πρόσκαιρη αυτή ζωή....

Οι καρναβαλικές εκδηλώσεις είναι συνέχεια των αρχαίων ειδωλολατρικών εκδηλώσεων. Επομένως μπορούμε ανεπιφύλακτα να πούμε ότι είναι πομπές και έργα σατανικά. Είναι με ένα λόγο λατρεία του Σατανά. Λατρεύω σημαίνει τιμώ τον Θεό, υπεραγαπώ, φροντίζω κ.ο.κ.4. Τί άλλο είναι οι πολυήμερες προετοιμασίες, τα υπέρογκα ποσά που δαπανώνται και η γιορταστική ατμόσφαιρα που υπάρχει τις ημέρες των εκδηλώσεων αυτών, με αποκορύφωμα την παρέλαση των αρμάτων, προπορευομένου του άρματος -ένας άνδρας να κρατά ένα ποτήρι κρασιού- που συμβολίζει τον θεό Διόνυσο; Δεν είναι όλα αυτά πομπή και λατρεία του Σατανά; Δεν είναι παράβαση των όσων έχουμε υποσχεθεί κατά την ώρα του βαπτίσματός μας; Τουλάχιστον η Αγία μας Εκκλησία έτσι το βλέπει και γι' αυτό το 1957 σε εγκύκλιο της Ιεράς Συνόδου το στηλιτεύει και παρακαλεί τα τέκνα της να απέχουν απ' αυτές τις εκδηλώσεις....

Οι Ορθόδοξοι Ιεράρχες καλούν τον λαό των Πατρών, αλλά και όλο τον ορθόδοξο ελληνικό λαό να «εγκαταλείψουν αυτά τα σκοτεινά και οργιώδη βακχικά σκιρτήματα...», γιατί κάθε ορθόδοξος χριστιανός ενεδύθη τον Χριστό στο Άγιο Βάπτισμα, «όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε Χριστόν ενεδύσασθε...», και έτσι οφείλει να ζη και να συμπεριφέρεται σαν εικόνα του Χριστού.

Ο αείμνηστος άγιος Γέροντας πατήρ Γερβάσιος Παρασκευόπουλος, ο μεγαλύτερος αγωνιστής κατά των ειδωλολατρικών αυτών εκδηλώσεων, γράφει σ' ένα του βιβλίο: «Και ερωτώ: ο μετέχων των εορτών των απόκρεω τηρεί ό,τι η Αγία Γραφή μετ' εκκλήσεως ικετεύει και ζητεί από ένα έκαστον εξ ημών, λέγουσα: «Παρακαλώ ουν υμάς, αδελφοί, δια των οικτιρμών του Θεού... μη συσχηματίζεσθαι τω αιώνι τούτω, αλλά μεταμορφούσθε τη ανακαινώσει του νοός ημών, εις το δοκιμάζειν υμάς τί το θέλημα του Θεού το αγαθόν, και ευάρεστον και τέλειον»; Και πάλιν ε­ρωτώ: πληροί τους όρους τούτους ο καρναβαλιστής; ή κατηργήθη η διάταξις, η θεία διάταξις η παραγγέλλουσα «μηδέ ονομαζέσθω εν υμίν, καθώς πρέπει αγίοις, και αισχρότης και μωρολογία ή ευτραπελία τα ουκ ανήκοντα»5;

Ο λόγος του Θεού είναι βεβαίως ακατανόητος για τους εκτός της Εκκλησίας ανθρώπους και «τομώτερος υπέρ πάσαν μάχαιραν δίστομον» (Εβρ. 4, 12). Χώρισε όχι μόνον τους τότε ακροατές Του, αλλά και πολλούς άλλους μέσα στους αιώνες. Και αυτό θα γίνεται συνεχώς. Θα τους χωρίζη πάντοτε και συνέχεια. Η Εκκλησία μας δεν είναι μόνο τελετές. Είναι ζωή. Είναι η ζωή μας. Είναι η δύναμη που διαμορφώνει το «είναι» μας. Μόνο η θεανθρώπινη δύναμη της αγίας μας Εκκλησίας μπορεί να μας σώσει από τον σύγχρονο κατακλυσμό. Για να γίνη, όμως, αυτό χρειάζεται να υπακούει ο άνθρωπος στα κελεύσματά της, στον νόμο της, στην διδασκαλία της.

Το ιερό στόμα της αγίας μας Εκκλησίας που εκφράζει το «θέλω» της είναι οι θεοφόροι Πατέρες. Οι «εν Αγίω Πνεύματι» συνάξεις τους για την τακτοποίηση δογματικών θεμάτων της Εκκλησίας είχαν σαν αποτέλεσμα την θέσπιση Κανονικών διατάξεων, που συνιστούν την βούληση της Εκκλησίας και την απλανή οδόν σωτηρίας.

Ο καθηγητής του Κανονικού Δικαίου της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Παναγιώτης Μπούμης γράφει σχετικώς: «Ως είναι γνωστόν, κανών κατ' αρχάς σημαίνει την ξυλίνην ράβδον (χάρακα), την οποίαν μεταχειρίζεταί τις δια να σύρη ευθείαν γραμμήν ή δια να ελέγξη την ευθύτητα γραμμής τινος. Μεταφορικώς δε κανών λέγεται και παν, ό,τι χρησιμεύει ως πρότυπον δια την ορθήν εκτέλεσιν πράξεώς τινος, ως οδηγός ή ως κριτήριον αυτής. Και οι κανόνες, λοιπόν, ούτοι των Οικουμενικών Συνόδων ως παρέχοντες το ορθόν, την αλήθειαν, προσφέρουν εις έκαστον πιστόν το πρότυπον, βάσει του οποίου οφείλει ούτος να πολιτεύεται, ή βάσει του οποίου δύναται ούτος να ελέγχη την ορθότητα των πράξεών του. Οι Κανόνες αποτελούν εν μέτρον, εν κριτήριον αλάθητον. Βάσει αυτών κρίνονται οι πράξεις των πιστών, των ποιμένων, και των ποιμενομένων. Οι Κανόνες συνιστούν ένα γνώμονα τελειότητος, και όστις βαδίζει, ενεργεί και πολιτεύεται περισσότερον συμφώνως προς αυτούς, ούτος δέον να θεωρείται τελειότερος, αγιώτερος, και δικαιότερος. Όστις, αντιθέτως, απομακρύνεται απ' αυτών, απομακρύνεται από το ορθόν, από το τέλειον, από το δίκαιον και το άγιον»6. Στις Κανονικές αυτές διατάξεις, δηλαδή στους ιερούς Κανόνες, υπάρχει συμπεπυκνωμένη η ποιμαντική πείρα και η θεολογία της Εκκλησίας μας. Ο πατήρ Γεώργιος Καψάνης, Ηγούμενος της ιερ. Μονής Γρηγορίου του Αγίου Όρους, γράφει σχετικώς: «Οι ιεροί Κανόνες εκφράζουν την εμπειρίαν της Καθολικής Ορθοδόξου του Χριστού Εκκλησίας, συνοδικώς και αγιοπατερικώς βεβαιουμένην».

Έτσι για το θέμα που διαπραγματευόμαστε, παραθέτουμε την ερμηνεία του οσίου Νικόδημου εις τον ΞΒ' Κανόνα της ΣΤ' Οικουμεν. Συνόδου: «Καλάνδαι ονομάζονται αι πρώται ημέραι του κάθε μηνός, εις τας οποίας οι Έλληνες εσυνείθιζον να εορτάζουν, δια να απερνούν τάχα όλον τον μήνα με ευθυμίαν και τα βοτά δε και βρουμάλια, Ελληνικαί ήτον εορταί, τα μεν βοτά ήτοι βοσκήματα και πρόβατα, εις τιμήν του θεού του Πανός, ος τις ενομίζετο από τους Έλληνας ότι είναι έφορος των προβάτων και των λοιπών ζώων τα δε βρουμάλια εις τιμήν του Διονύσου... Προστάζει λοιπόν ο παρών Κανών, ότι τα τοιαύτα Ελληνικά, αλλά δη και η κατά την πρώτην Μαρτίου τελουμένη πανήγυρις, δια την ευκρασίαν τάχα του έαρος, να ασηκωθούν ολοτελώς από την πολιτείαν των χριστιανών. Μήτε χοροί απλώς δημόσιοι γυναικών, να γίνωνται, ούτε εορταί, και χοροί από άνδρας και γυναίκας εις όνομα των Ελλήνων ψευδοθεών. Ορίζει δε προς τού­τοις, ότι μήτε άνδρας να φορή γυναικεία ούτε γυναίκα ρούχα ανδρίκια. αλλά μήτε να μουρόνωνται με μουτσούνας και προσωπίδας κωμικάς, ήτοι παρακινούσας εις γέλωτας, ή τραγικάς, ήτοι παρακινούσας εις θρήνους και δάκρυα, ή σατυρικάς ήτοι ιδίας των Σατύρων και βάκχων, οίτινες εις τιμήν του Διονύσου, ως εκστατικοί και δαιμονισμένοι εχόρευον, και ότι τινάς να μην επικαλήται το όνομα του συγχαμερού Διονύσου (ος τις ενομίζετο πώς ήτο δοτήρ του οίνου και έφορος), όταν πατώνται τα σταφύλια εις τους ληνούς, μήτε να γελά και να καγχάζει, όταν βάλλεται ο νέος οίνος εις τα πιθάρια. Λοιπόν όποιος από του νυν και εις το εξής, αφ' ου έμαθε περί τούτων, εν γνώσει επιχειρήσοι να κάμη κανένα από τα προρρηθέντα τούτα δαιμονιώδη και ελληνικά, ει μεν είναι κληρικός, ας καθαίρεται, ει δε λαϊκός ας αφορίζεται»7.

Εδώ βλέπουμε καθαρά να ασχολείται η ΣΤ' Οικ. Σύνοδος με τους ανεπίτρεπτους χορούς, με τις μάσκες τις σατυρικές, τις κωμικές και τις τραγικές, με τις βακχικές γιορτές, τις ειδωλολατρικές γιορτές της πρώτης Μαρτίου (σήμερα πρώτης Μαΐου), με την ανδρική ενδυμασία των γυναικών και την γυναικεία των ανδρών και γενικά με όλα εκείνα που συμβαίνουν κατά τις ημέρες των απόκρεω, τα οποία κατακρίνει και υποβάλλει τους μεν κληρικούς σε καθαίρεση, τους δε λαϊκούς σε αφορισμό, αν συμμετάσχουν σ' αυτά τα αντιορθόδοξα και αντιεκκλησιαστικά έκτροπα.

Αυτός ο Κανών πρέπει να μας προβληματίση. Ομιλεί το Πανάγιο Πνεύμα μέσω των Αγίων Πατέρων της Συνόδου. «Ως έδοξε τω Αγίω Πνεύματι και ημίν», ομολογούν οι ίδιοι οι Πατέρες και επομένως είμαστε υποχρεωμένοι να υπακούσουμε. Δεν είναι δυνατόν να υπερασπίζουμε τους ιερούς Κανόνες, όταν πρόκειται για προσωπικά συμφέροντα και να τους απορρίπτουμε, όταν μας ελέγχουν για τις αντιεκκλησιαστικές και αντιορθόδοξες πράξεις μας. Πρέπει η καρδιά του κάθε πιστού μέλους της Εκκλησίας να πονά και να ματώνη, όταν διαπιστώνη «κανονική» παράβαση. Ο Μέγας Βασίλειος μιλώντας γι' αυτή την παρακοή λέει: «Πάνυ με λυπεί, ότι επιλελοίπασι λοιπόν οι των Πατέρων Κανόνες και πάσα ακρίβεια των Εκκλησιαστικών απελήλαται. και φοβούμαι μη κατά μικρόν της αδιαφορίας ταύτης οδώ προϊούσης, εις παντελή σύγχυσιν έλθη τα της Εκκλησίας πράγματα...»8. Εκείνοι που στρέφονται εναντίον των Κανόνων είναι οι προτεσταντίζοντες θεολόγοι, κληρικοί και λαϊκοί. Αυτοί δεν γνωρίζουν, ούτε έχουν ακούσει ποτέ την φωνή του Κυρίου μας που λέει: «εάν αγαπάτε με, τας εντολάς τας εμάς τηρήσετε» (Ιωάν. 14, 15). Αυτό πρέπει να τονισθή ιδιαιτέρως στον λαό του Θεού από τους Ποιμένες του. Το «εν γνώσει τούτων καθισταμένους τούτους» της ΣΤ' Οικ. Συνόδου σημαίνει ότι Επίσκοποι, Πρεσβύτεροι και λαϊκοί θεολόγοι οφείλουν εγκαίρως να προειδοποιούν το ποίμνιο της αγίας μας Εκκλησίας, για να μην υπάρχει άγνοια κατά τις ημέρες των καρναβαλικών εκδηλώσεων.

Ζωντανό παράδειγμα προς μίμηση και υποκίνηση για έναν ουσιαστικό αγώνα κατά των ειδωλολατρικών αυτών εκδηλώσεων, είναι το μαρτυρικό τέλος που έλαβε ο Απόστολος και μαθητής του Αποστόλου των Εθνών Παύλου Τιμόθεος, Επίσκοπος Εφέσου. Το παραθέτουμε, όπως ακριβώς το αναφέρει ο όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: «Μίαν φοράν βλέπων τους Έλληνας ότι εις μίαν πάτριον εορτήν Καταγώγιον ο­νομαζομένην έκαμνον αταξίας, είδωλα βαστάζοντες εις τας χείρας, προσωπίδας βάλλοντες εις τα πρόσωπα, τραγωδούντες, ορμώντες ληστρικώς επάνω εις άνδρας και γυναίκας και φονεύοντες ο εις τον άλλον, ταύτα λέγω, βλέπων εθερμάνθη από το πυρ του θεϊκού ζήλου και δεν υπέφερε τα τοιαύτα άτοπα, αλλ' εδίδασκεν αυτούς και παρεκίνει να παύσωσι τας αταξίας ταύτας. Οι δε απάνθρωποι εκείνοι και θηριώδεις κινηθέντες από κακίαν και θυμόν μεγάλον εφόνευσαν τον του Κυρίου Απόστολον με τα ξύλα, τα οποία είχαν εις τας χείρας των. Και ούτω ο μακάριος τελειωθείς, ενεταφιάσθη από τους χριστιανούς...»9. Ο Επίσκοπος Εφέσου Τιμόθεος έδωσε την ζωή του για την κατάργηση των απαράδεκτων αυτών γιορτών. Εμείς κληρικοί και λαϊκοί, τί λόγο θα δώσουμε στον δίκαιο Κριτή τον Θεό μας, για την αμέλεια που δείχνουμε ως προς το θέμα αυτό, η οποία πολλές φορές φθάνει μέχρι αποδοχής αυτών των εκδηλώσεων, σαν ένα STATUS QUO, με το οποίο δεν μπορούμε πλέον να έλθουμε σε αντίθεση και να το καταπολεμήσουμε; Φοβούμαι ότι θα ακούσουμε τα λόγια του Προφήτου Ιερεμίου: «επικατάρατος ο οποιών τα έργα του Κυρίου αμελώς...» (Ιερ. 31, 10).

Από όλα όσα ελέχθησαν σ' αυτή την παράγραφο πιστεύουμε ότι έγινε αντιληπτό πως οι καρναβαλικές εκδηλώσεις είναι η συνέχεια των ειδωλολατρικών εκδηλώσεων προς τιμήν του θεού Διονύσου και η αγία μας Εκκλησία είναι τελείως αντίθετη προς αυτές...

Για το Καρναβάλι στην πόλη των Πατρών

Ο φωτισμένος, ζηλωτής και άγιος Γέροντας των Πατρών Γερβάσιος Παρασκευόπουλος έλεγε: «Το πατρινό καρναβάλι παρουσιάζεται ως μέσον αναζωογονήσεως, αλλά είναι πράγματι ένα από τα βαθύτερα συμπτώματα του πνευματικού μαρασμού της πόλεως»10.

Ίσως θα μπορούσε κάτι να κατορθώσει αυτή η προφητική φωνή, εάν δεν αντιδρούσαν, παίρνοντας το μέρος των καρναβαλιστών, μερικοί θεολόγοι, κληρικοί και λαϊκοί. Γι' αυτό ο «όντως» ποιμήν πατήρ Γερβάσιος χρησιμοποιεί την χρυσοστόμιο γλώσσα για να στηλιτεύση τους αντιδραστικούς: «Αφορμή μας δί­νουν για να μιλήσουμε καθηγηταί τινες της Θεολογίας -ταλαίπωρος Θεολογία- διακηρήξαντες ότι επιτρέπεται και ο χορός και αι «αποκριάτικες» ευτραπελίαι. Επίσης και τα «επίσημα» Εκκλησιαστικά περιοδικά τα ομιλούντα περί «Αποκριάτικης χαράς»... Εάν πρόκειται περί θείων εντολών και απαγορεύσεων, τίνες είναι αυτοί οι αυτοτιτλοφορούμενοι «μεγάλοι» καθηγηταί της Θεολογίας, οι οποίοι τολμώσιν, ως καθηγηταί τάχα, να διακηρύττουν όσα αναφέρθησαν; Αλλά εάν υπήρχε ζώσα Εκκλησία και κράτος γνησίων ορθοδόξων Κυβερνητών, θα έπρεπε την επο­μένην αυτοί οι κύριοι ή να ανεκάλουν ή να διωρίζοντο διδάσκαλοι παρά τα βουλγαρικά σύνορα»11. Απευθυνόμενος ο άγιος Γέροντας προς τους Εκκλησιαστικούς και πολιτικούς άρχοντες λέει: «Άρχοντες της Εκκλησίας και του λαού έκαστος υμών γινωσκέτω, ότι δεν δύνασθε να σιωπάτε. Έχετε υποχρέωσιν και καθήκον να διαφωτίσητε το ποίμνιον, ο δια του ιδίου Αίματος εκαθάρισεν ο Αρχηγός της σωτηρίας ημών. Σιωπώντες αφίνετε τον λαόν του Θεού εν τω σκότει και τη πλάνη, την δε λαϊκήν δημοσιογραφίαν να αναλαμβάνη έργα διαφωτιστού και διδασκάλου του χριστεπωνύμου πληρώματος, επί μεγίστη βλάβη αλλά και ψυχική απωλεία αυτού... Καθ' ημάς, Ιεροκήρυξ αποφεύγων να επιληφθή του υπό του ως άνω ιερού Κανόνος θιγομένου θέματος δια να μη δυσαρεστήση, Θεού δούλος και Θεού διάκονος ουκ έστιν»12 ....

Ψυχαγωγία - Διασκέδαση

Διατείνονται, όμως, μερικοί ότι η όλη αυτή γιορ­ταστική περίοδος είναι μία ευκαιρία απομακρύνσεως του ανθρώπου από τα καθημερινά βασανιστικά του προβλήματα. Είναι μία ευκαιρία χαράς, διασκεδάσεως, ψυχαγωγίας.

Αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Νομίζουμε ότι οι χριστιανοί, κληρικοί και λαϊκοί, δεν πρέπει να είμαστε πρόχειροι σε συμπεράσματα ανεύθυνα. Πρέπει με πολλή ευθύνη και σοβαρότητα να εξετάζουμε τα θέματα αυτά και μάλιστα όταν η αγία μας Εκκλησία λαμβάνει αρνητική στάση.

Τί σημαίνει διασκέδαση; Πολλοί ταυτίζουν την έννοια της διασκεδάσεως με την έννοια της ψυχαγωγίας. Αυτό είναι λάθος. Διασκεδάζω σημαίνει διασκορπίζω τον νου μου (Διασκεδάννυμι = διασκορπί­ζω μακράν)13. Ο νους, όμως, είναι ο οφθαλμός της ψυχής. Με την διασκόρπιση του νου η ψυχή δεν γνωρίζει που βρίσκεται, τί πράττει, προς τα που πηγαίνει. Ο άνθρωπος κομματιάζεται σαν πρόσωπο, χάνει την αρμονία της φύσεώς του και γίνεται ένα τμήμα της. Αυτή η μερικότητα τον οδηγεί σ' ένα κλείσιμο, σ' έναν εγωκεντρικό χώρο και τον κάνει φίλαυτο και επιθετικό προς τους άλλους. Γι' αυτό έχουμε, πολλές φορές, σοβαρά επεισόδια που φθάνουν μέχρι και τον φόνο σε κοσμικές διασκεδάσεις. Αυτή η φιλαυτία και η επιθετικότητα κάμνει τον άνθρωπο να μην σέβεται τον συνάνθρωπο σαν πρόσωπο, να έχη την τάση να τον υποτιμά και να τον υποτάσση στις δικές του ορέξεις. Συμβαίνει, όμως, και κάτι άλλο. Για να στηρίξη τον εαυτό του που κλονίζεται σοβαρά μέσα σ' αύτη την διάσπαση, την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια, αδικεί, μισεί και αισθάνεται τον συνάνθρωπο σαν την κόλασή του. «Η κόλαση είναι οι άλλοι»14 έλεγε ο διεσπασμένος άθεος υπαρξιστής Σαρτρ. Με την διασκέδαση ο άνθρωπος βιώνει, θα λέγαμε, εντονώτερα τον καθημερινό θάνατό του.

Για να δούμε, όμως, όταν λέμε ψυχαγωγούμαι, τί σημαίνει αυτό. Ψυχαγωγέω - ω σημαίνει «οδηγώ τας ψυχάς»15. Ψυχαγωγία = οδήγηση της ψυχής σε αναψυχή, σε τέρψη, σε κάτι ανώτερο πνευματικώς.

Η αρχική σημασία του «ψυχαγωγώ» ήταν η οδήγηση των ψυχών των νεκρών στον κάτω κόσμο. Κατόπιν πήρε μιαν άλλη σημασία, που είναι η έλκυση των ψυχών προς κάτι καλύτερο από τον χώρο του Ά­δη, με θυσίες και προσευχές. Έτσι ψυχαγωγία τελικά σημαίνει την οδήγηση της ψυχής από τα χειρότερα στα καλύτερα. Σημαίνει την πνευματική τέρψη, χαρά και ευτυχία. Γι' αυτό και ο ιερός Χρυσόστομος ερμηνεύοντας την παράκληση του πιστού προς τον Ουράνιο Πατέρα «πλήρωσον χαράς και ευφροσύνης τας καρδίας ημών» μας λέει: «Ποίας άρα χαράς λέγει; μη της βιοτικής; Μη γένοιτο. ου γαρ αν, ει ταύτην ήθελον, ορών κορυφάς κατελάμβανον και ερημίας, και σάκκον περιεβάλλοντο. Αλλ' εκείνην λέγουσι την χαράν την ουδέν κοινόν έχουσαν προς τον παρόντα βίον, την των Αγγέλων, την άνω. Και ουχ απλώς αυ­τήν αιτούσιν, αλλά μετά πολλής της υπερβολής. ου γαρ λέγουσι, δος, αλλά «πλήρωσον». και ου λέγουσιν ημάς, αλλά «τας καρδίας ημών». Αυτή γαρ μάλιστα καρδίας χαρά»16.

Ο άνθρωπος με την ψυχαγωγία ανανεώνεται και ανακουφίζεται ψυχοσωματικώς. Η ψυχαγωγία και όχι η διασκέδαση αποτελεί ουσιώδες συστατικό της ευαγγελικής διδασκαλίας. «Και είπεν αυτοίς ο Άγγελος. μη φοβήσθε. ιδού γαρ ευαγγελίζομαι υμίν χαράν μεγά­λην, ήτις έσται παντί τω λαώ» (Λουκ. Β', 10). Αλλά και ο Κύριός μας αυτό επιζητεί για τους μαθητές Του: «...και ταύτα λαλώ εν τω κόσμω, ίνα έχωσιν την χα­ράν την εμήν πεπληρωμένην εν εαυτοίς» (Ιω. ΙΖ', 13). Μετά δε την Ανάληψή Του οι Μαθητές «υπέστρεψαν εις Ιερουσαλήμ μετά χαράς μεγάλης...» (Λουκ. ΚΔ', 53). Έτσι βλέπουμε ότι η Γέννηση, η Ανάσταση και η Ανάληψη του Θεανθρώπου Κυρίου μας αποτελούν πηγές ανεκλαλήτου χαράς και ευφροσύνης για τους ανθρώπους. Γι' αυτό η ψυχαγωγία με την πραγματική της έννοια δέσποζε πάντοτε στην ζωή των χριστιανών. «...Αεί χαίροντες» ήσαν οι πιστοί. Ο δε Απόστολος των Εθνών Παύλος παραγγέλει: «Χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε. πάλιν ερώ χαίρετε» (Φιλιπ. Δ', 4 και Α' Θεσσ. Ε', 16).

Αυτήν την χαρά της ψυχαγωγίας έζησε και ο Κύριός μας μαζί με την Παναγία Μητέρα Του και τους μαθητές Του στον γάμο της Κανά. Επίσης στην ωραία εκείνη παραβολή του Ασώτου υιού ο Ίδιος ο Κύριός μας προτρέπει σ' αυτή την ψυχαγωγία: «ενέγκαντες τον μόσχον τον σιτευτόν θύσατε και φαγόντες ευφρανθώμεν» (Λουκ. ΙΒ', 29). Και άρχισαν όχι απλώς να ευφραίνωνται, αλλά ο Ευαγγελιστής Λουκάς μας διασώζει και το πώς ευφραίνονταν: «μετά συμφωνίας και χορών» (Λουκ. ΙΕ', 26). Σε μια άλλη παραβολή πάλι ο Κύριος μας παρουσιάζει έναν άνθρωπο βασιλέα, που επιθυμεί να κάμη και τους άλλους μετόχους της δικής του χαράς για τους γάμους του γιου του: «εποίησε δείπνον μέγα και εκάλεσε πολλούς» (Λουκ. ιδ', 16).

Από όλα αυτά τα χωρία που παραθέσαμε βγαίνει αβίαστα το συμπέρασμα ότι η ψυχαγωγία και η εξ αυτής χαρά όχι μόνο δεν απαγορεύεται από την ευαγγελική διδασκαλία, αλλά πολλές φορές συνιστάται. Ο ίδιος ο Αναστάς Κύριος προτρέπει τους ανθρώπους να χαίρωνται: «χαίρετε» (Ματθ. ΚΖ', 9) είπε, όταν εμ­φανίσθηκε στους μαθητές του μετά την εκ νεκρών έγερσή Του.

Όμως στην ψυχαγωγία αυτή πρέπει να λαμβάνουν μέρος η ψυχή και το σώμα. Το σώμα επιζητεί τα δικά του. Σαν ύλη που είναι επιθυμεί τα υλικά. Η ψυχή σαν πνεύμα επιζητεί τα πνευματικά. Εάν προσφέρης μόνον στο σώμα τα δικά του, θα υποδουλώσης την ψυχή σ' αυτό που θέλεις μέσω της ψυχαγωγίας. Έτσι γίνεσαι ένας σαρκικός άνθρωπος....

Η περίοδος του Τριωδίου

Στο παρόν πονημάτιο πρέπει να αναφερθούμε και στην περίοδο του κατανυκτικού Τριωδίου, κατά την οποία λαμβάνουν χώρα οι καρναβαλικές εκδηλώσεις.

Η περίοδος αυτή αρχίζει από τον εσπερινό της Κυριακής του Τελώνου και Φαρισαίου και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο με τον εσπερινό του Πάσχα. Ονομάζεται κατανυκτικό Τριώδιο επειδή η περίοδος αυτή οδηγεί τις πονεμένες, κατατρεγμένες και αμαρτωλές ψυχές στον χώρο της χαρμολύπης και κατανύξεως. Οι γλυκύτατοι ύμνοι, οι κατανυκτικές ακολουθίες, η κατά τους ιερούς Κανόνες νηστεία της περιόδου αυτής οδηγούν την πέτρινη καρδιά μας στην συντριβή, στους αλαλήτους στεναγμούς, στα κατανυκτικά δάκρυα της μετανοίας και της αναστασίμου χαράς.

Η περίοδος αυτή, όπως όλοι μας καταλαβαίνουμε, δεν προσφέρεται για άλλου είδους εκδηλώσεις και μάλιστα για ειδωλολατρικές, καρναβαλικές εκδηλώσεις. Δεν είναι δυνατόν η αγία μας Εκκλησία να ανοίγη τις πύλες της μετανοίας -«της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας Ζωοδότα» ψάλλουμε κατά την περίοδο αυτή- και οι άρχοντες με τον λαό που τους ακολουθεί να ανοίγουν τις πύλες της κραιπάλης και μέθης και ασωτίας....

Όλα τα γεγονότα των Κυριακών του Τριωδίου είναι έτσι τοποθετημένα από τους αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας, ώστε ο πιστός, συμμετέχοντας σ' αυτά, να πορεύεται κλιμακωτά και να φθάνη στο τελευταίο σκαλί που είναι τα άχραντα Πάθη και Μυστήρια του Θεανθρώπου Κυρίου, βιώνοντας αυτά και παθαίνοντας την «καλήν αλλοίωσιν», ευφραινόμενος από το άρρητο και πνευματικό φως και κάλλος της Αναστάσεως.

Έτσι βλέπουμε την περίοδο αυτή να μας καλή να αγωνισθούμε τον καλόν αγώνα της εγκρατείας, της μετανοίας, της ταπεινώσεως και της μυστηριακής ζωής....

Ο άνθρωπος βρίσκεται σε μια διαρκή πορεία, μια πορεία προς συνάντηση με τον Αναστημένο Χριστό. Αυτή η κατανυκτική περίοδος του Τριωδίου αυτό ακριβώς κάμνει, βοηθάει τον πιστό αγωνιστή να πορευθή μέσα από την σωστή, εκκλησιαστική άσκηση και να φθάση στην κατά χάρη ένωσή του με τον Χριστό.

Ο καθένας μας είναι μία εικόνα του Θεανθρώπου Κυρίου. Μία εικόνα που, όμως, την έχουμε κακομεταχειρισθεί ή την έχουμε επιζωγραφήσει και είναι αγνώριστη. Μπορούμε, λοιπόν, με την βοήθεια του πνευματικού μας πατρός και της ορθοδόξου εκκλησιαστικής ασκήσεως να απαλλάξουμε την εικόνα μας αυτή από τις προσθήκες και να βρούμε τον εαυτό μας «εν Χριστώ» και τον Χριστό μέσα μας. Αλλά για να γίνη αυτό χρειάζεται αλλαγή πορείας ζωής, χρειάζεται αληθινή μετάνοια. Αυτή η πορεία μετανοίας, βεβαίως, είναι οδυνηρή. «Δος αίμα και λάβε πνεύμα», μας παραγγέλλουν οι νηπτικοί Πατέρες της Εκκλησίας μας. Για μια τέτοια πορεία δεν προσφέρονται οι καρναβαλικές εκδηλώσεις και μάλιστα κατά την περίοδο αυτή. Πώς είναι δυνατόν να ακούουμε την αγία μας Εκκλησία να ψάλλη: «Έφθασε καιρός, η των πνευματικών αγώνων αρχή, η κατά των δαιμόνων νίκη, η πάνοπλος εγκράτεια, η των Αγγέλων ευπρέπεια, η προς Θεόν παρρησία.....», και εμείς να πορευόμαστε πίσω από τα ειδωλολατρικά άρματα του καρναβάλου και να συμμετέχουμε στην ακολασία αυτών των ημερών; Ο Απόστολος των Εθνών Παύλος μας παραγγέλλει:

«Μη γίνεσθε ετεροζυγούντες απίστοις. τις γαρ μετοχή δικαιοσύνη και ανομία; τις δε κοινωνία φωτί προς σκότος; τις δε συμφώνησις Χριστώ προς Βελίαλ; ή τις μερίς πιστώ μετά απίστου; τις δε συγκατάθεσις ναώ Θεού μετά ειδώλων; ημείς γαρ ναός Θεού εσμέν ζώντος, καθώς είπεν ο Θεός ότι ενοικήσω εν αυτοίς και εμπεριπατήσω, και έσομαι αυτών Θεός, και αυτοί έσονταί μοι λαός. Διό εξέλθετε εκ μέσου αυτών και αφορίσθητε, λέγει Κύριος, και ακαθάρτου μη άπτεσθε» (Β' Κορ. 6, 14-18)....

Οι καρναβαλικές ειδωλολατρικές εκδηλώσεις κατά την περίοδο του κατανυκτικού Τριωδίου είναι απαράδεκτες. Είναι παρακοή στο θέλημα του Θεού, ασέβεια στην κατανυκτική αυτή περίοδο και απόδειξη εσχάτης πνευματικής καταπτώσεως. Καρνάβαλος και Τριώδιο δεν μπορούν να συνυπάρξουν.

* Από το βιβλίο ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ του Ιεροκήρυκος π. Κυ­ρίλλου Κωστοπούλου, Αθήναι 1986, αναδημοσιεύουμε μερικά αποσπάσματα για ενημέρωση και προστασία των καλοπροαιρέτων χριστιανών.

1. Π. Ευδοκίμωφ, «Ορθοδοξία», σελ. 215.
2. Γ. Μεταλληνού, «Η Εκκλησία», σελ. 29.
3. Β.τ.Ε., Άπαντ. Αγ. Πατέρ., Ιω. Χρυσ., τόμ. 7, σελ. 20.
4. Παπασταματίου, «Σύγχ. Λεξ. Ελλην. Γλώσσης», σελ. 1310.
5. Γερβ. Παρασκευοπούλου, «Επίκαιρα προβλήματα», σελ. 146.
6. Π. Μπούμη, «Το κύρος και η ισχύς των Ιερ. Κανόνων», Α­θήναι 1985, σελ. 17.
7. Οσ. Νικοδ. «Ιερ. Πηδάλ.», έκδ. Αστέρος, σελ. 275.
8. Ε.Π.Ε., Μ. Βασιλ. τόμ. 2, σελ. 180.
9. Οσ. Νικοδ., «Συν. των δώδεκα μηνών του ενιαυτού», τόμ. Γ', σελ. 121.
10. Γερβ. Παρασκευοπούλου, «Επίκ. προβλ.», σελ. 145.
11. Γερβ. Παρασκευοπούλου, «Επίκ. προβλ.», σελ. 145.
12. Γερβ. Παρασκευοπούλου, «Επίκ. προβλ.», σελ. 145.
13. Η. LIDDELL - R. SCOTT, «Λεξ. Ελλ. Γλώσ.» τομ. Α', σελ. 605.
14. Π. Σαρτρ, «Θεός και Διάβολος», σελ. 10.
15. Η. LIDDELL - R. SCOTT, «Λεξ. Ελλ. Γλώσ.», σελ. 688.
16. Ε.Π.Ε. Ιω. Χρυσ. τόμ. 11, σελ. 232.

"ΔΙΑΦΩΤΙΣΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ"

Προσφορά στο λαό του Θεού από τις
Εκδόσεις «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ»
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2010 

πηγή

O π. Σάββας Λαυριώτης, για την ανακοίνωση «ΠΡΟΣ ΤΟ ΛΑΟ» της Εκκλησίας της Ελλάδος

O Αγιορείτης Γέρων Σάββας Λαυριώτης σε εκπομπή της τηλεόρασης Κόσμος TV, για την ανακοίνωση «ΠΡΟΣ ΤΟ ΛΑΟ» της Εκκλησίας της Ελλάδος .

πηγή