"Πίστευε και μη ερεύνα". Είναι Χριστιανικό δόγμα; Α Μέρος

Συχνά ακούμε τη φράση: "Πίστευε και μη ερεύνα". Όμως συνήθως δεν γνωρίζουμε ποιος την πρωτοείπε, και αν πράγματι είναι αυτό ένα Χριστιανικό δόγμα!

Η παραδοξότητα της φράσης Η φράση αυτή, πράγματι είναι ένα μυστήριο. Και ο λόγος είναι ο εξής: Αυτοί που τη λένε, αν είναι Χριστιανοί, είναι άνθρωποι είτε αγράμματοι, είτε άσχετοι με τη Χριστιανική πίστη. Αν πάλι τη λέει μη Χριστιανός, (άπιστος ή Προτεστάντης), την αποδίδει στους Χριστιανούς ως μομφή σκοταδισμού. Θέλει να λέει δηλαδή, ότι οι Χριστιανοί πιστεύουν τυφλά σε όσα τους λένε, χωρίς έρευνα, και ότι αυτός είναι ο τρόπος τους. Όμως κανένας από αυτούς δεν ξέρει να μας πει, από πού προκύπτει αυτή η φράση, και αν πράγματι ποτέ οι Χριστιανοί πίστευαν σε κάτι τέτοιο! Από την άλλη μεριά, όταν ακούμε αυτή τη φράση από Χριστιανούς που γνωρίζουν την πίστη τους, τη λένε μόνο για να μεμφθούν άλλους, ή για να αρνηθούν ότι αυτό είναι ένα Χριστιανικό δόγμα. Είναι λοιπόν μια φράση τύπου: "ράδιο αρβύλα" που λένε και οι φαντάροι. Τη λένε πολλοί, όμως όλοι τους έχουν μεσάνυχτα για την προέλευσή της, και για την αξιοπιστία της! Τι συμβαίνει λοιπόν; Πώς είναι δυνατόν, να είναι μια φράση Χριστιανική, αλλά οι Χριστιανοί που γνωρίζουν την πίστη τους, να την αρνούνται; Πώς είναι τότε δυνατόν, αυτοί που τη λένε, να τη θεωρούν πίστη των Χριστιανών όταν οι Χριστιανοί δεν την αναγνωρίζουν; Και πώς αυτοί που την αποδίδουν στους Χριστιανούς, δεν ξέρουν να μας πουν από πού προκύπτει; Είναι ή δεν είναι η φράση αυτή Χριστιανικό δόγμα; Γιατί κανείς δεν γνωρίζει να μας διαφωτίσει επαρκώς για την προέλευση και τη σημασία της; Προσπάθειες αναίρεσης της φράσης Είναι εντυπωσιακό, ότι τη φράση αυτή, προσπάθησαν να την αναιρέσουν, τόσο οι Χριστιανοί, όσο και οι Προτεστάντες, για να μεμφθούν τους Χριστιανούς, που υποτίθεται ότι την αποδέχονται. Και για την αναίρεσή της, χρησιμοποιήθηκαν οι δύο εξής τρόποι: 1. Αντιπαράθεση Αγιογραφικού εδαφίου: Ο πρώτος αυτός τρόπος, είναι ένας τρόπος ημιμάθειας, που προκαλεί ειρωνικό μειδίαμα σε όσους γνωρίζουν. Αυτός ο τρόπος αναίρεσης, ξεκίνησε από ημιμαθείς Προτεστάντες, και πέρασε σε Χριστιανούς που δεν γνωρίζουν την πίστη τους. Έτσι ώστε σήμερα, από κοινού, Προτεστάντες και άσχετοι Χριστιανοί, να τον παπαγαλίζουν. Προσπαθούν λοιπόν να πουν ότι αυτή η ρήση δεν είναι Χριστιανική, χρησιμοποιώντας το εδάφιο της Αγίας Γραφής που βρίσκεται στο Ιωάννης 5/ε: 39. Συνήθως δεν ξέρουν ούτε καν πού βρίσκεται, και λένε μόνο: "Η Αγία Γραφή λέει: "Ερευνάτε τας γραφάς", άρα πρέπει να ερευνάμε, και το "πίστευε και μη ερεύνα είναι αντιχριστιανική ρήση". Πράγματι, στο εδάφιο εκείνο, λέει αυτή τη φράση. Όμως δεν λέει μόνο αυτή! Ολόκληρο το εδάφιο είναι το εξής, μαζί με το επόμενο εδάφιο, το 40: "39 ερευνάτε τας γραφάς, ότι υμείς δοκείτε εν αυταίς ζωήν αιώνιον έχειν· και εκείναί εισιν αι μαρτυρούσαι περί εμού· 40 και ου θέλετε ελθείν προς με ίνα ζωήν έχητε". Με απλά λόγια, στο εδάφιο αυτό, λέει ο Χριστός: "Ερευνάτε τις γραφές, επειδή θεωρείτε ότι έτσι θα βρείτε ζωή, και (πράγματι), αυτές είναι που μαρτυρούν για Εμένα. Αλλά δεν θέλετε να έρθετε προς Εμένα, για να έχετε ζωή". Όπως παρατηρείτε, το εδάφιο δεν έχει καμία σχέση με τη χρήση που κάνουν οι ημιμαθείς εκείνοι, που το χρησιμοποιούν εναντίον του: "Πίστευε και μη ερεύνα". Γιατί αν και πράγματι υπάρχει στο εδάφιο η φράση: "ερευνάτε τας γραφάς", δεν είναι μόνη της. Οι ημιμαθείς χρησιμοποιούν τη φράση ξεκομμένη, και όταν τη χρησιμοποιούν έτσι, φαίνεται ως Προστακτική. Σαν να προστάζει δηλαδή ο Χριστός, να "ερευνάμε τις γραφές". Όμως ο Χριστός, δεν χρησιμοποιεί εκεί προστακτική. Η φράση "ερευνάτε τας γραφάς", είναι μέρος μιας ευρύτερης πρότασης, όπου ο Χριστός λέει ότι καλή είναι μεν η έρευνα των Γραφών, αλλά για να βρει κάποιος ζωή, πρέπει να πιστέψει και να ΠΑΕΙ στον Χριστό, ο οποίος μαρτυρείται προφητικά από τις γραφές. Ο Χριστός εδώ λοιπόν, ούτε αρνείται την έρευνα των γραφών, αλλά ούτε την προστάζει. Μάλιστα λέει ότι δεν είναι το σημαντικότερο πράγμα για τη σωτηρία, μάλιστα είναι και ανεπαρκής από μόνη της! Και αυτό σημαίνει, ότι ΚΑΚΩΣ χρησιμοποιούν κάποιοι αυτό το εδάφιο, ενάντια στο "Πίστευε και μη Ερεύνα". 2. Πονηριά με τα σημεία στίξης Ο δεύτερος τρόπος που χρησιμοποιείται για την αναίρεση του: "Πίστευε και μη ερεύνα", είναι διπλά πονηρός. Κάποιοι, όταν ακούνε αυτή τη φράση με την οποία φυσικά δεν συμφωνούν, σκέφτοναι πονηρά: "Λες να υπάρχει πράγματι αυτή η φράση στην Ορθόδοξη γραμματεία, και να διαψευσθώ αν την αρνηθώ;" Προτιμούν λοιπόν, αντί να την αρνηθούν, να την ΑΛΛΟΙΩΣΟΥΝ και να αντιστρέψουν το νόημά της. Λένε λοιπόν σε όσους τους κατηγορούν για το: "Πίστευε, και μη Ερεύνα": "-Βάζετε λάθος το κόμμα στη φράση. Το κόμμα πάει στο "μη", και όχι στο "πίστευε". Η φράση είναι: "Πίστευε και μη, ερεύνα". Δηλαδή: "Είτε πιστεύεις, είτε όχι, να ερευνάς". Έτσι και τη φράση κρατάνε, και αντιστρέφουν το νόημά της, νιώθοντας ασφαλείς! Αν όμως κάποιος τους ρωτήσει: "Πού το βρήκατε αυτό γραμμένο με το κόμμα έτσι;", φυσικά δεν ξέρουν να του απαντήσουν. Γιατί είναι και αυτή μια εντελώς αυθαίρετη θέση. Πιστεύουμε ότι θα συμφωνείτε μαζί μας, ότι το θέμα έχει "σασπένς"! Είναι πολύ ενδιαφέρον, το τι συμβαίνει γύρω από μια φράση, την οποία ΟΥΔΕΙΣ γνωρίζει από πού προκύπτει, αλλά τόσοι πολλοί τη χρησιμοποιούν, ή αγωνίζονται με  αλλοιώσεις να την αναιρέσουν! Όμως μην απελπίζεστε. Υπάρχει σαφέστατη λύση, και θα τη δούμε στη συνέχεια. Αποδέχεται η Ορθόδοξη Εκκλησία την έρευνα της πίστης; Ως "Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας", αντιλαμβάνεστε ότι αυτό είναι ένα ερώτημα που μας αφορά άμεσα. Γιατί αν ίσχυε το: "Πίστευε και μη Ερεύνα", πώς θα ήταν δυνατόν εμείς να ερευνούμε το Χριστιανικό δόγμα, και να είμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί; Και όσο κι αν προκαλεί γέλιο, αυτό είναι ένα ερώτημα, που μας έχει τεθεί πολλές φορές στα χρόνια της ιστοσελίδας μας, από άσχετους ανθρώπους, που έχουν δέσει στο μυαλό τους το: "Πίστευε και μη ερεύνα", ως σίγουρο Χριστιανικό δόγμα. Είναι ευκαιρία λοιπόν, να απαντήσουμε με το άρθρο αυτό και σε όλους αυτούς. Ας δούμε παραδείγματα που καλούν σε έρευνα, από την Ορθόδοξη υμνογραφία: Η Ανάσταση του Χριστού, είναι το κεντρικό Χριστιανικό δόγμα. Αν λοιπόν η Εκκλησία μας επιτρέπει, και μάλιστα μας ΠΡΟΤΡΕΠΕΙ να ερευνήσουμε την ίδια την Ανάσταση του Χριστού, πόσο μάλλον όλα τα άλλα! Δείτε τι λέει ένα τροπάριο της Κυριακής του Θωμά: Χαίρεις ερευνώμενος! Διό, Φιλάνθρωπε, Προς τούτο προτρέπεις τον Θωμάν. Όχι μόνο ο Χριστός δεν είπε στον ("άπιστο") Θωμά "πίστευε και μη ερεύνα", αλλά τον προέτρεψε να ελέγξει με τα ίδια του τα χέρια τις τρύπες από τα καρφιά Του! Αυτά τα απλά, αποτελούν απόδειξη, πως η Ορθοδοξία ΠΡΟΤΡΕΠΕΙ να ερευνήσουμε... Είναι πολύ ενδιαφέρουσα επ' αυτού η υμνολογία της Κυριακής του Θωμά από το Πεντηκοστάριο. Η υμνολογία της ημέρας είναι εκπληκτική! Ρίξτε αν θέλετε μια ματιά στην εξής ιστοσελίδα: http://www.tcgalaska.com/glt/ Προσέξτε ότι οι Πατέρες λένε ότι ο Θωμάς απουσίασε "οικονομικώς" στην πρώτη εμφάνιση του Κυρίου (δηλαδή κατ' οικονομίαν!) έτσι ώστε να αποδειχθεί η Ανάσταση και με έρευνα. 1ο Των Μαθητών δισταζόντων, τη ογδόη ημέρα, επέστη ο Σωτήρ, ού ήσαν συνηγμένοι, και την ειρήνην δους τω Θωμά εβόησε: Δεύρο Απόστολε, ψηλάφησον παλάμας, αις τους ήλους έπηξαν. Ω καλή απιστία τού Θωμά! των πιστών τας καρδίας εις επίγνωσιν ήξε, και μετά φόβου εβόησεν: Ο Κύριός μου και ο Θεός μου, δόξα σοι.  2ο Των θυρών κεκλεισμένων, επέστης Χριστέ προς τους Μαθητάς, Τότε ο Θωμάς, οικονομικώς ουχ ευρέθη μετ' αυτών, έλεγε γάρ, ου μη πιστεύσω, εάν μη ίδω καγώ τον Δεσπότην, ίδω την πλευράν, όθεν εξήλθε το αίμα, το ύδωρ, το βάπτισμα, ίδω την πληγήν, εξ ης ιάθη το μέγα τραύμα ο άνθρωπος, ίδω, πώς ουκ ην, ως πνεύμα, αλλά σάρξ και οστέα. Ο τον θάνατον πατήσας, και Θωμάν πληροφορήσας, Κύριε, δόξα σοι. Πιστεύουμε ότι τα παραπάνω είναι επαρκή, για να δείξουν ότι η Χριστιανική πίστη είναι πίστη ΕΡΕΥΝΑΣ και τεκμηρίωσης και όχι ευπιστίας.[1] Η προέλευση του "πίστευε και μη ερεύνα". Η ιδεολογία αυτή, της "πίστης χωρίς έρευνα", με άλλα λόγια φυσικά, ανάγεται στην αρχαιότητα. Ανιχνεύσαμε τις καταβολές της, από τη φιλοσοφία του Πλάτωνα. Ίσως είναι και αρχαιότερη, και απλώς ο Πλάτωνας την επανέλαβε. Ο Πλάτωνας μέσα στο θεολογικό του πνεύμα ουδέποτε χρησιμοποίησε αλληγορική ερμηνεία των μύθων ή την κριτική τους, αλλά ανάφερε πάντοτε με σεβασμό τους "θεούς" (Φίληβ. 12, c) «το δ΄ εμόν δέος αεί προς τα των θεών ονόματα ουκ έστι κατ΄ άνθρωπον αλλά πέρα του μεγίστου φόβου». Αυτά ήταν επιδράσεις της ευσεβούς του καταγωγής την οποία παρέλαβε κατά τα παιδικά του χρόνια. Η καρδιά του είχε νικήσει και σ’ αυτόν τις αμφιβολίες του πνεύματος, και στον Τίμαιο (40, d) αναγνωρίζει την παραδιδόμενη Ομηρική και Ησιόδεια γένεση και την σειρά τους: «καίπερ άνευ τε εικότων και αναγκαίων αποδείξεων»  Αυτή η φράση, είναι: "πίστευε και μη ερεύνα", με άλλα λόγια. Δεν χρειάζονται αποδείξεις δηλαδή για να δεχθεί την πίστη αυτή. Φυσικά το "πίστευε και μη ερεύνα" υπήρχε σε κάθε περίοδο και σε κάθε περιοχή της ανθρώπινης ιστορίας, (με γνωστότερο τον Παπικό μεσαίωνα), ως πρακτική αυτών που δεν είχαν επιχειρήματα, για να στηρίξουν τις απόψεις τους. Όμως μια τέτοια αναζήτηση δεν είναι του παρόντος άρθρου.[2] Το Χριστιανικό: "Πίστευε και μη ερεύνα" Παρ' όλα αυτά που ήδη είπαμε, τι θα λέγατε, αν σας διαβεβαιώναμε, ότι εν τέλει, το: "πίστευε και μη ερεύνα", είναι πραγματικά Χριστιανική ρήση; Απίστευτο; Ας το ΕΡΕΥΝΗΣΟΥΜΕ! Γράφει ο Αθανάσιος Θεολόγος: "...ΑΛΛΑ ΠΙΣΤΕΥΕ ΕΙΣ ΠΑΤΕΡΑ, ΜΗ ΕΡΕΥΝΗΣΕΙΣ ΔΕ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑ ΠΡΟΣΚΥΝΕΙ ΤΟΝ ΥΙΟΝ, ΜΗ ΠΟΛΥΠΡΑΓΜΟΝΩΝ ΤΗΝ ΑΥΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΙΝ ΑΝΥΜΝΕΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟ ΑΓΙΟΝ, ΜΗ ΕΚΖΗΤΩΝ ΤΟ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ ΜΥΣΤΗΡΙΟΝ..." (Αθανάσιος Θεολόγος, Quaestiones ad Antiochum Vol 28 page 600 line 27 - 31.) Το "πίστευε και μη ερεύνα" λοιπόν, δεν είναι έτσι σκέτο στη Χριστιανική του μορφή. Έχει συγκεκριμένη εφαρμογή. Το Χριστιανικό "πίστευε και μη ερεύνα", ισχύει ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΚΤΙΣΤΟΥ. Δηλαδή ισχύει μόνο για το: "ΠΩΣ" της Αγίας Τριάδος. Για τίποτα άλλο! Και ο λόγος είναι ότι αυτά τα ζητήματα είναι καταστάσεις εκτός χρόνου, έξω από την εμπειρία μας, και είναι ασύλληπτα. Και γίνονται κατανοητά, μόνο για όσους ΤΑ ΒΙΩΣΟΥΝ όταν ενώνονται με τον Θεό και καθίστανται άχρονοι, συνεπώς ΘΕΟΛΟΓΟΙ. Οι άλλοι δεν είναι δυνατόν να τα κατανοήσουν, όπως ο εκ γενετής τυφλός δεν κατανοεί το κόκκινο χρώμα, όσο κι αν του το εξηγήσεις. Αν ο τυφλός σου ζητάει επίμονα: "Πες μου ΠΩΣ είναι το κόκκινο χρώμα", θα του εξηγήσεις μεν ΤΙ είναι, αλλά πάλι δεν θα το εννοήσει εμπειρικά. Και στο τέλος θα του πεις: "μη το ψάχνεις". Έτσι και για την Αγία Τριάδα. Μπορούμε να κατανοήσουμε με την έρευνα το "Τι" είναι, και "Ποιος" είναι ο Θεός. Αλλά ποτέ δεν θα μπορέσουμε να καταλάβουμε το "Πως". Μόνο λοιπόν ΣΤΟ "ΠΩΣ" ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ έχει εφαρμογή η "μη έρευνα". Να καταλαβαίνουμε τι λέμε. Το "τι" και το "ποιος", ακόμα και στην Αγία Τριάδα είναι ερευνήσιμο, και μάλιστα καλούμαστε να το ερευνάμε. Συμπέρασμα: Οι Χριστιανοί είναι ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ. Πιστεύουν με βάση αποδείξεις. Ο Θεός χαίρει ερευνώμενος. Και μας προτρέπει, να ερευνήσουμε όχι μόνο τα της πίστεως, αλλά και Αυτόν τον  Ίδιο! Αλλά επειδή είμαστε κτιστά όντα, η δυνατότητα κατανόησής μας, φτάνει μόνο στο ΤΙ, και στο ΠΟΙΟΣ. Ποτέ δεν θα μπορέσουμε να εννοήσουμε το "ΠΩΣ", δηλαδή την Άκτιστη Θεία Ουσία. Επειδή είναι άχρονη και άπειρη. Όπως ένας εκ γενετής τυφλός δεν μπορεί να καταλάβει τι είναι τα χρώματα. Αυτά είναι πράγματα που τα κατανοείς μόνο εξ' εμπειρίας. Όσοι λοιπόν νομίζουν ότι οι Χριστιανοί είναι ευκολόπιστοι και δεν ερευνούν την πίστη τους, κάνουν λάθος. Και όσοι νομίζουν ότι το "πίστευε και μη ερεύνα" έχει γενική εφαρμογή, πάλι κάνουν λάθος. Και όσοι νομίζουν ότι μπορούν με την έρευνα να "εξετάσουν" την ουσία του Θεού, πάλι λανθάνουν. Σας προτρέπουμε λοιπόν, να συνεχίσετε να ερευνάτε εντατικά όπως εμείς, το "ΤΙ" και το "ΠΟΙΟΣ" της πίστεως. Για να μπορέσουμε όλοι μας κάποτε, εξ εμπειρίας, βιώσουμε τη Θεία Ζωή. Επειδή από κάποια αθεο-παγανιστικά στοιχεία έγινε προσπάθεια να παραποιηθεί το παρόν άρθρο, ή να δοθούν δήθεν περισσότερα "ντοκουμέντα" υπέρ τής εσφαλμένης άποψης που κατηγορεί τη Χριστιανική πίστη για το δόγμα αυτό, θεωρήσαμε χρήσιμο να συνεχίσουμε το θέμα σε ένα δεύτερο άρθρο, με θέμα: «Πίστευε και μη ερεύνα» και Εκκλησιαστική Πίστη: Ερμηνείες και παρερμηνείες. Μέρος 2ο, ώστε να εκτεθούν για μια φορά ακόμα οι διαστρεβλωτές. Σημειώσεις: 1. Περισσότερα για το θέμα αυτό μπορείτε να βρείτε στο επόμενο άρθρο μας, στο 2ο Μέρος αυτού τού θέματος 2. Στο άρθρο μας για τον Πλάτωνα γράφουμε σαφέστατα: "Η ιδεολογία αυτή, της "πίστης χωρίς έρευνα", με άλλα λόγια φυσικά, ανάγεται στην αρχαιότητα. Ανιχνεύσαμε τις καταβολές της, από τη φιλοσοφία του Πλάτωνα. Ίσως είναι και αρχαιότερη, και απλώς ο Πλάτωνας την επανέλαβε ...Φυσικά το "πίστευε και μη ερεύνα" υπήρχε σε κάθε περίοδο και σε κάθε περιοχή της ανθρώπινης ιστορίας, (με γνωστότερο τον Παπικό μεσαίωνα), ως πρακτική αυτών που δεν είχαν επιχειρήματα, για να στηρίξουν τις απόψεις τους. Όμως μια τέτοια αναζήτηση δεν είναι του παρόντος άρθρου." Παρ' όλα αυτά, από κάποιο αθεο-παγανιστικό μπλογκ, κατηγορήθηκε η ΟΟΔΕ, ότι αποδίδει αυτό το χωρίο ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ, και ότι εκλαμβάνουμε τη φράση του ως κυριολεκτική, ενώ είναι ειρωνική. Όμως όσο και αν ψάξετε το άρθρο, δεν θα δείτε πουθενά μια τέτοια απόδοση ευθυνών στον Πλάτωνα (χωρίς να σημαίνει ότι δεν τις έχει, ούτε κάνουμε σχολιασμό τού αν μιλάει κυριολεκτικά ή ειρωνικά. Δηλαδή κάθε άλλο, παρά ισχυριστήκαμε ότι η φράση ανήκει στον Πλάτωνα, όπως ψευδώς μας επέκριναν, (κάτι που αν το δηλώναμε, θα το αποδεικνύαμε κιόλας!) Και μια και μιλάμε για αποδείξεις, και για κυριολεξία, στο δεύτερο άρθρο μας θα δείτε τι πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες για το "πίστευε και μη ερεύνα", και αν ο Πλάτωνας ήταν κυριολεκτικός ή υποθετικός στα λόγια του, μέσα από τις αναλύσεις τών ιδίων τών αρχαίων Ελλήνων! Είναι εύκολο να διαψεύδουν ορισμένοι τους άλλους με παραχαράξεις τών λόγων τους. Το δύσκολο είναι να τους διαψεύσουν με αλήθειες! πηγή

Ιερά Μονή Παναγίας Καθαρών Πρόγραμμα Εορτασμού

ΙΕΡΑ  ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ ΚΑΙ ΙΘΑΚΗΣ

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΑΘΑΡΩΝ ΙΘΑΚΗΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ 

                                                                     

Φέρεται εις γνώσιν του ευσεβούς λαού της Ιθάκης ότι μετά πάσης λαμπρότητος και μεγαλοπρεπείας θα εορτασθή η Ιερά Μνήμη της Προστάτιδος της νήσου μας   και Προστάτιδος των απανταχού της γης διαβιούντων Ιθακησίων , Παναγίας των Καθαρών, 
κατά το κάτωθι Πρόγραμμα : 

Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου 2012

19.30 Μέγας Αρχιερατικός Εσπερινός Προεξάρχοντος του Σεβ.Μητροπολίτου Λευκάδος και Ιθάκης κ.κ. Θεοφίλου.

22.30     Ιερά Παράκληση προς την Παναγία μας.

Σαββάτο   8 Σεπτεμβρίου 2012

07.00 'Ορθρος

08.30 Αρχιερατική Θεία Λειτουργία.

Κήρυγμα.

10.00 Λιτάνευση Ιεράς Εικόνος

18.30 Παράκληση στην Παναγία  μας

Δια το Ηγουμενοσυμβούλιο
Αρχιμανδρίτης
Σεβαστιανός Μόσχος

Το εν Χώναις Θαύμα του Αρχάγγελου Μιχαήλ – 6 Σεπτεμβρίου

Ρωσική εικόνα του εν Χώναις θαύματος

+ O μέγας Aρχιστράτηγος του Θεού Mιχαήλ, και παλαιά μεν προ της ενσάρκου οικονομίας, είχεν ευσπλαγχνίαν και κηδεμονίαν προς το ανθρώπινον γένος, και πολλάς ευεργεσίας έδειξεν εις αυτό. Mετά δε την επί γης ένσαρκον παρουσίαν του Θεού Λόγου, πολλά μεγαλιτέραν ευσπλαγχνίαν και αγάπην έδειξεν εις ημάς τους Xριστιανούς, τους καυχωμένους εις το όνομα του Xριστού. Όθεν από τότε και ύστερον, τρέχωντας νοερώς εις όλα τα μέρη της οικουμένης, και δίδωντας πλουσίας τας ευεργεσίας του, εκατοίκησε και εις ένα τόπον της Φρυγίας ονομαζόμενον Xερέτωπα.

Kαθώς και ο μέγας Eυαγγελιστής Iωάννης ο Θεολόγος, κηρύττωντας το Eυαγγέλιον εις εκείνα τα μέρη, προφητικώς είπεν, ότι μετά ολίγον καιρόν θέλει γένη θειοτέρα επισκοπή και ξεχωριστή πρόνοια του των Aγγέλων αρχηγού Mιχαήλ εις εκείνον τον τόπον. Διότι αφ’ ου επέρασεν ολίγος καιρός μετά την τοιαύτην πρόρρησιν, η γη εκείνη ανέβλυσε νερόν αγιάσματος διά μέσου της του Aρχαγγέλου δυνάμεως, το οποίον ιάτρευε κάθε πάθος των ασθενούντων. Όθεν ένας Xριστιανός ευεργετηθείς υπό του Aρχαγγέλου, με το να ιατρεύθη η θυγάτηρ του από το ρηθέν ύδωρ του αγιάσματος, έκτισεν εκεί ένα Nαόν ωραιότατον εις όνομα του Aρχιστρατήγου. Oμοίως έκτισε και επάνω εις το αγίασμα μίαν σκέπην περικαλλή και πολυέξοδον.

Aφ’ ου δε επέρασαν χρόνοι εννενήκοντα, επήγεν εις τον άνωθεν Nαόν του Aρχαγγέλου ένας θεοφιλής και ευλαβής νέος, ονόματι Άρχιππος, καταγόμενος από την Iεράπολιν. Όστις διά τον πόθον, οπού είχεν εις τον Aρχιστράτηγον Mιχαήλ, κατεστάθη προσμονάριος και υπηρέτης του Nαού του, διαπερνώντας ζωήν πολλά εγκρατή και ασκητικήν. Όθεν επειδή επρόκοψε μεγάλως, τόσον κατά τους χρόνους της ηλικίας, όσον και κατά την αρετήν, και ενίκησε τελείως τα θελήματα της σαρκός, διά τούτο ηξιώθη και χαρισμάτων παρά Θεού. Διά ταύτην λοιπόν την αιτίαν και τα πλήθη των απίστων Eλλήνων εκατάτρεχον αυτόν, και με θυμόν κατ’ αυτού εκινούντο τόσον, ώστε οπού μίαν φοράν πιάσαντες αυτόν από τας τρίχας της κεφαλής, έδειραν με ραβδία τα ιερά μέλη του σώματός του. Aλλά και εναντίον του νερού του αγιάσματος ορμήσαντες, εδοκίμαζον να αφανίσουν αυτό από τον φθόνον τους. Aλλ’ ω της μεγίστης του Aρχαγγέλου δυνάμεως! άλλων μεν Eλλήνων τα χέρια επιάνοντο, και να κινηθούν δεν εδύναντο· άλλους δε, φλόγα πυρός έμπροσθεν απαντώσα, εγύριζεν εις τα οπίσω απράκτους.

Όθεν μη δυνάμενοι να κατορθώσουν τον κακόν τους σκοπόν, εστοχάσθηκαν άλλην μηχανήν: ήγουν να γυρίσουν με αυλάκια τον ποταμόν, οπού εκεί κοντά έτρεχε, διά να ορμήση κατ’ ευθείαν εις τον Nαόν. Ίνα και τον τίμιον άνδρα Άρχιππον πνίξωσι, και τον εκεί προσμένοντα λαόν, και την ιαματικήν δύναμιν του ύδατος εκείνου του αγιάσματος νικήσωσι, με το να σμίξη με αυτό ο ποταμός, και εκ τούτου να αποβάλη των ιαμάτων την δύναμιν. Tοιαύτα μεν εμελέτων οι άφρονες. Aλλ’ ο ποταμός, ω των θαυμασίων σου Kύριε! ωσάν να ήτον έμψυχος, εγύρισεν εις το άλλο μέρος, και απράκτους τας βουλάς των απίστων απέδειξε.

Θυμωθέντες λοιπόν οι ασεβείς περισσότερον, εστοχάσθησαν να ενώσουν και άλλους δύω ποταμούς, οι οποίοι έτρεχον κατ’ εκείνον τον τόπον, και ούτω να τους αφήσουν να ορμήσουν, ίνα κατασύρουν, όχι μόνον το νερόν του αγιάσματος, αλλά και αυτόν τον Nαόν, και τον τόπον του Nαού. Mάλιστα δε, διατί και ο τόπος του Nαού ήτον κατηφορικός, και ακολούθως εσυνήργει εις τον στοχασμόν και επίνοιάν τους. Όταν δε εσυνάχθησαν οι κατάρατοι, και έσκαψαν ένα χαντάκι βαθύ, και τριγύρω περιφράξαντες, εγύρισαν τους δύω ποταμούς εις αυτό, και αφήκαν να ορμήσουν κατά του Nαού του Aρχαγγέλου· τότε ο ρηθείς αοίδιμος Άρχιππος ο προσμονάριος, εκατάλαβε την μηχανήν των ασεβών, και διά τούτο θερμώς τον Aρχάγγελον παρεκάλει. Όθεν ο Aρχάγγελος επακούσας της δεήσεώς του, εφάνη εις αυτόν, και κατ’ όνομα τούτον εκάλεσεν. O δε Άρχιππος εκπλαγείς, τόσον από την παράδοξον θεωρίαν του Aρχαγγέλου, όσον και διατί εξ ονόματος αυτόν εκάλεσεν, ευγήκεν έξω από τον Nαόν, και ευθύς πίπτει πρημνής εις την γην. O δε Mιχαήλ, έγειραι, του είπε, και έλα εις εμένα, και θέλεις ιδής Θεού δύναμιν άμαχον.

Kαι λοιπόν ευθύς οπού εσημείωσε τον τύπον του σταυρού ο Aρχάγγελος, ευθύς και οι ποταμοί εστάθησαν ωσάν τείχος ακίνητοι. Έπειτα εχάραξε το σημείον του σταυρού επάνω εις μίαν πέτραν υψηλοτάτην, οπού ήτον κοντά εις τον Nαόν, και ω του θαύματος! ευθύς έγινε μία βροντή φοβερά. Kαι η μεν γη, εσείσθη μεγάλως· η δε πέτρα, εσχίσθη. O δε Aρχάγγελος πάλιν εσημείωσε τον τύπον του σταυρού, και είπεν· ας συντριφθή η δύναμις του Διαβόλου· ας πλημμυρήση δε από εδώ κάθε κακών ελευθερία εις εκείνους, οπού πλησιάζουν μετά πίστεως. Έπειτα με μεγάλην και λαμπράν φωνήν επρόσταξε ταύτα εις τους ποταμούς λέγων· εις την χώνην ταύτην χωνεύθητε ω ποταμοί. Όθεν από τότε και έως της σήμερον χωνεύεται εκεί το νερόν με παράδοξον τρόπον. Διό και από την αιτίαν ταύτην, Xώναι ωνομάσθη ο τόπος, εις δόξαν του αληθινού Θεού ημών, και εις έπαινον και τιμήν του πανενδόξου και θερμού ημών αντιλήπτορος Mιχαήλ. (Tο περί τούτου κατά πλάτος Συναξάριον, όρα εις τον Nέον Θησαυρόν1.)

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

1. Σημείωσαι ότι εν τη Mεγίστη Λαύρα, και εν τη Iερά Mονή των Iβήρων, ευρίσκεται εγκώμιον εις το θαύμα του Aρχιστρατήγου, ου η αρχή· «Kαι το περί των άλλων Aγίων».

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

πηγή

Τυπικόν της 6ης Σεπτεμβρίου 2012

Πέμπτη: Ἡ ἀνάμνησις τοῦ ἐν Χώναις (Κολοσσαῖς) θαύματος  τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ.  Τῆς Ἁγίας Μάρτυρος Καλοδότης.

Ἀπόστολος:  Τοῦ Ἀρχαγγέλου· (Ἑβρ. β΄ 2-10). Εὐαγγέλιον:  Ὁμοίως· (Λουκ. ι΄ 16-21), ζήτει ἀμφότερα τῇ 8ῃ Νοεμβρίου.

ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ - ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ

Αγίου Λουκά αρχιεπισκόπου Κριμαίας

Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων, εκα­τομμύρια και δισεκατομμύρια άνθρωποι, είναι άν­θρωποι κοινοί, τους οποίους ή Αγία Γραφή ονομά­ζει«λαόν της γης» (Δ' Βασ. 15, 5). Γιατί τους ονομά­ζει έτσι;

Γιατί αυτοί μοιάζουν με γκρίζο χορτάρι ή με χα­μόκλαδα. Δεν έχουν στη ζωή τους κάποιους ανώτε­ρους σκοπούς και επιδιώξεις, ο νους τους είναι πολύ επιπόλαιος και ασχολείται μόνο με τις βιοτικές μέ­ριμνες, τα γήινα αγαθά και τα καθημερινά προβλή­ματα.

Άλλα όπως στους λόφους και στα βουνά, που είναι σκεπασμένα με χόρτα και χαμόκλαδα, φυτρώ­νουν κάπου κάπου μεγάλοι κέδροι και τεράστιες βε­λανιδιές, έτσι και μεταξύ του λάου της γης αναδει­κνύει ο Θεός κάποιους ανθρώπους πολύ με­γάλους, οι όποιοι έχουν υψηλή διάνοια, σκέψη πολύ βαθιά και ο λόγος τους έχει μεγάλη δύναμη. Έχουν θέληση πολύ ισχυρή και κατέχουν όλη την επιστη­μονική γνώση. Τέτοιοι άνθρωποι δημιουργούν μία νέα πιο τέλεια ζωή και αλλάζουν τις σχέσεις μεταξύ των κρατών και των λαών.

Αυτό βέβαια είναι πολύ σημαντικό, αλλά ασύγ­κριτα πιο σημαντικές είναι εκείνες οι ριζικές αλλαγές, τις όποιες πραγματοποιεί ο Θεός μέσω των πιο μεγάλων ανθρώπων, μέσω των μεγάλων ασκητών της ευσέβειας και της δικαιοσύνης, μέσω των μεγάλων ιεραρχών, των θαυματουργών και των οσίων. Στα έρ­γα των μεγάλων φιλοσόφων υπάρχουν πολλές αντι­φάσεις και συχνά οι άνθρωποι, οι όποιοι νομίζουν ότι μπορούν σ’ αυτούς να βρουν απάντηση σε μία παμπάλαια ερώτηση: «τι είναι η αλήθεια», απογοη­τεύονται. Η ιστορία της επιστήμης γνωρίζει πολλές περιπτώσεις όταν οι επιστημονικές θεωρίες, οι ό­ποιες θεωρούνταν ασάλευτες, έχαναν τη σπουδαιό­τητα τους μπροστά στα νέα επιτεύγματα της επιστή­μης.

Άλλα εντελώς διαφορετικά είναι τα πράγματα στην περιοχή του πνεύματος, στην περιοχή της ανώ­τατης θεολογικής γνώσης. Εκεί όλα είναι απαρασάλευτα και αιώνια. Πριν λίγο καιρό γιορτάζαμε την ήμερα του μαρτυρικού θανάτου του Προδρόμου και Βαπτιστού του Κυρίου Ιωάννου, για τον όποιο ο Κύ­ριος μας ο Ιησούς Χριστός είπε, ότι μεταξύ των γεν­νηθέντων από τις γυναίκες δεν εμφανίστηκε μεγαλύ­τερος από αυτόν. Έτσι ο Κύριος τον τοποθέτησε πιο πάνω από όλους τους σπουδαίους επιστήμονες, τους φιλοσόφους και τους καλλιτέχνες. Αυτόν, πού υπήρχε σε μέγιστο βαθμό φορέας του Αγίου Πνεύ­ματος και διάκονος της ανώτατης αλήθειας, τον ανέδειξε ενώπιον όλης της ανθρωπότητας ως τον πιο άξιο άνθρωπο.

Πριν λίγο καιρό, την ημέρα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, σας έλεγα για το γεγονός ότι ο Κύριος και ο Θεός μας ο Ιησούς Χριστός τοποθέτησε τον Πρόδρομο Του πάνω από όλους τους γεννηθέντας από τις γυναίκες, δεν άφορα την Υπεραγία Παρθένο Μαρία, επειδή αυτή βρίσκεται πάνω ακόμα και από τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ.

Αν την γενέθλια ήμερα των μεγάλων ανθρώπων την τιμούμε και την γιορτάζουμε με πολύ σεβασμό, τότε με ποια χαρά πρέπει να πανηγυρίζουμε σήμε­ρα, τιμώντας την γενέθλια ήμερα Εκείνης, από την οποία έλαμψε ο Ήλιος της Δικαιοσύνης, ο Κύριος και Θεός μας ο Ιησούς Χριστός, ο Όποιος από αυτή έλαβε την ανθρώπινη σάρκα. Στο απολυτίκιο της με­γάλης αυτής γιορτής ακούμε τα θαυμάσια λόγια: «Ή Γέννησίς σου Θεοτόκε, χαράν εμήνυσε πάση τη οι­κουμένη...». Για όλη την οικουμένη, όχι μόνο για το ανθρώπινο γένος, αλλά και για τον κόσμο τον αό­ρατο, για τον κόσμο των αγγέλων έλαμψε σήμερα η μεγάλη χαρά. Πάνω, λοιπόν, από όλους τους μεγά­λους ανθρώπους, πάνω ακόμα και από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο, πάνω από τους Αρχαγγέλους και τους Αγγέλους τοποθέτησε Κύριος ο Θεός την Υπεραγία Άχραντο Παρθένο Μαρία. Και βεβαίως δικαίως της έδωσε αυτή την θέση, επειδή σ’ αυτήν εσκήνωσε το Άγιον Πνεύμα, για να γίνει αυτή γήινη Μητέρα του Προαιώνιου Υιού του Θεού, του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Το Πανάγιο Πνεύμα του Θεού έκανε την καρδιά της Μαρίας σε ασύγκριτο βαθμό πιο καθαρή από την καρδιά όλων των ανθρώπων. Την καθαρότητα της καρδιάς την θεωρεί ο Κύριος μας ο Ιησούς Χριστός το πιο σημαντικό από όλα τα άλλα, γι’ αυτό και είπε στους μακαρισμούς: «μακάρι­οι οι καθαροί τη καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψονται» (Ματθ. 5, 8). Η αδιάλειπτη κοινωνία με τον Θεό, η θεωρία του προσώπου Του είναι η μεγαλύτε­ρη ανταμοιβή, που ο Κύριος Ιησούς Χριστός υπόσχεται σ’ αυτούς που τηρούν τις εννέα αυτές εντολές, πού τις ονομάζουμε μακαρισμούς.

Ας θυμηθούμε τί λέει ο Σωτήρας μας για την ανθρώπινη καρδιά. Ο λόγος Του μας εξηγεί γιατί Αυτός εκτιμά τόσο πολύ την καθαρότητα της καρ­διάς. Είπε ο Κύριος: «Έσωθεν γάρ εκ της καρδίας των ανθρώπων οι διαλογισμοί οι κακοί εκπορεύο­νται, μοιχείαι, πορνείαι, φόνοι, κλοπαί, πλεονεξίαι, πονηρίαι, δόλος, ασέλγεια, οφθαλμός πονηρός, βλα­σφημία, υπερηφάνια, αφροσύνη- πάντα ταύτα τά πο­νηρά έσωθεν εκπορεύεται και κοινοί τον ανθρώπων» (Μκ. 7, 21-23). Αν έτσι είναι τα πράγματα και αν, σύμφωνα με το λόγο του Χριστού, οι ρίζες του κα­κού βρίσκονται στην ανθρώπινη καρδιά, τότε σίγου­ρα από την ίδια την καρδιά εκπορεύονται και όλοι οι καλοί και καθαροί λογισμοί και πράξεις. Επειδή η καρδιά είναι το κέντρο της αγάπης και η αγάπη είναι πλήρωμα όλου του νόμου.

Η καρδιά της Υπεραγίας Θεοτόκου και Άχραντου Παρθέ­νου Μαρίας σκορπούσε το φως της εξαιρετικής κα­θαρότητας και αγάπης όχι μόνο στον γήινο κόσμο. Η ημέρα της λαμπροφόρου γεννήσεως της «χαράν εμήνυσε πάση τη οικουμένη», σε όλο τον κόσμο των ασωμάτων δυνάμεων.

Να φυλάμε και εμείς, αδελφοί μου και αδελφές, στις καρδιές μας τη χαρά της λαμπροφόρας και μα­κάριας ημέρας της γεννήσεως της. Ας προσπαθή­σουμε με όλες τις δυνάμεις μας να κρατάμε πάντοτε την καρδιά μας καθαρή, για να είμαστε άξιοι της αγάπης της Παναγίας, η οποία πάντα πρεσβεύει για μας ενώπιον του Υιού της του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, στον Οποίο, μαζί με τον Άναρχο Πατέρα και το Πανάγιο Πνεύμα, ανήκει δόξα, τιμή και προσκύνηση εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

Η Γέννηση της Παναγίας «Τα σπάργανά Σου προσκυνούμεν… Θεοτόκε!»

«Τα σπάργανά Σου προσκυνούμεν… Θεοτόκε!»

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΠΗΛΙΟΥ

Στην αρχή του νέου εκκλησιαστικού έτους γιορτάζουμε και την πρώτη ιερή εορτή και πανήγυρη που προαναγγέλλει τη σωτηρία όλης της ανθρωπότητος, τη Γεννηση της Παναγίας μας.

Ηδη από τον 5ο αιώνα συγκαταλέγεται αυτή στις μεγάλες Θεομητορικές εορτές και εορταζόταν στις 8 Σεπτεμβρίου στα Ιεροσόλυμα, στο Ναο της Αγίας Αννης κοντά στην Προβατική Κολυμβήθρα, όπου κατά την παράδοση ευρισκόταν το σπίτι των Θεοπατόρων Ιωακείμ και Αννης. Πρωταρχική δε πηγή όσων γνωρίζουμε για την εορτή είναι το Πρωτευαγγέλιο του Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου.

«Σημερα ολόκληρη η κτίση ένιωσε τον εαυτό της καλύτερο και λαμπρότερο, αφού έλαμψε το κοινό στολίδι του σύμπαντος – γεννήθηκε όχι απλώς η Παρθένος, αλλά μάλλον η οικουμένη ολόκληρη», αναφωνεί ο ιερός Καβάσιλας.

Η Γεννηση της Κυρίας Θεοτόκου από στείρα μητέρα, την Αγία Αννα, «αποτελεί αιτία παγκοσμίου χαράς», διότι η Παναγία μας, ως νέα «ρίζα του γένους ημών», όπως αποκαλείται στα τροπάρια της εορτής, «έλυσε την ανθρώπινη στείρωση» (άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός) του πνευματικώς νεκρού, στείρου και άγονου κόσμου και έτσι «μπόρεσε να μας φέρει το άνθος της ζωής… τον γλυκύτατο καρπό, τον Σωτήρα Χριστό…».

«Οι άνθρωποι έκαναν πολλά φυσικά παιδιά, αλλά δεν μπορούσαν να γεννήσουν το μόνο παιδί που έπρεπε να φέρουν στον κόσμο, δεν μπορούσαν να γεννήσουν τον Θεο» (περιοδ. « Οσιος Γρηγόριος»). Ετσι, ενώ η ανθρώπινη φύση περιπλανιόταν σκοντάφτοντας σαν τον εκ γενετής τυφλό, ο Θεός την ελέησε και της έδωσε τον αξιοθαύμαστο οφθαλμό, την Παρθένο, η οποία, σαν να ήταν ο ύψιστος εκπρόσωπος του ανθρωπίνου γένους, «αν και δεν είχε τίποτε περισσότερο από τούς άλλους ανθρώπους όλων των εποχών, μπόρεσε να διαφύγει, μόνη αυτή, την κοινή αρρώστια», την αμαρτία. «Μονη αυτή αντιστάθηκε από την αρχή ως το τέλος σε κάθε κακία με τον έρωτα που είχε για τον Θεο, με τη ρωμαλεότητα της σκέψεώς της, την άγρυπνη προσοχή της, την ευθύτητα της θελήσεως και τη μεγαλειώδη σωφροσύνη της. Ενώ μπορούσε να αμαρτήσει, δεν αμάρτησε καθόλου, φανερώνοντας έτσι, πως ήθελε ο Θεός να είναι ο άνθρωπος σ αυτή την ζωη» ( Αγιος Νικόλαος Καβάσιλας). Με λίγα λόγια η Παναγία με τον αγώνα της έδειξε τον άνθρωπο όπως αυτός δημιουργήθηκε, όπως δηλαδή ήταν στον Παράδεισο!

Ο Αγιορείτης Γεροντας π. Γεώργιος Καψάνης, θεολογώντας στα ίχνη των αγίων Πατέρων, τονίζει ιδιαιτέρως τη συμβολή στο μέγα αυτό θαύμα της γεννήσεως της Παναγίας μας των αγίων γονέων της. Απλές και ταπεινές ψυχές ο Ιωακείμ και η Αννα, λάτρευαν τον Θεο μυστικά μέσα στην καρδιά τους, αναθέτοντας σε Κείνον, με εμπιστοσύνη και προσευχή, τον πόνο για την ατεκνία τους. Από εκείνη ακριβώς τη λατρεία του Θεού, την ανάθεση της ζωής τους σε Κείνον, την καθαρότητα της καρδίας τους, την απλότητα και την ταπείνωσή τους, την αγία προσευχή τους, προήλθε δι αυτόν, των πρώην στείρων γονέων η λύση της ανθρώπινης στειρότητος. « Οπου Θεός γαρ βούλεται, νικάται φύσεως τάξις». Να, λοιπόν, που η στειρότης δεν λύθηκε ούτε από φιλοσόφους, ούτε από πολιτικούς, ούτε από διάσημους ηγέτες, αλλά από δύο απλές και ταπεινές υπάρξεις! Ιδού ποια είναι τα δώρα του Θεού στούς απλούς και ταπεινούς! Δικαίως, λοιπόν, ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός γράφει πως όλη η κτίση είναι υποχρεωμένη στο άγιο αυτό ζεύγος.

Βεβαια, κατά τούς σχολιαστές του ιερού Καβάσιλα, η αρετή των Θεοπατόρων εκδηλώθηκε ως απόλυτη υπακοή στο Θεο. Οπως ακριβώς ο Πετρος, μετά από μια άκαρπη ολονύχτια αλιεία, έριξε πάλι το πρωι τα δίχτυα, χωρίς καμιά προσδοκία, μόνο από υπακοή, έτσι και οι γέροντες Ιωακείμ και Αννα συνήλθαν χωρίς σαρκική έλξη, μόνο από υπακοή στο Θεο, σφραγίζοντας έτσι με μια πράξη αγνή μια ολόκληρη ζωη σωφροσύνης. Γι αυτό και η σύλληψη της Παρθένου υπήρξε αγνή και άμωμη, αλλά όχι και «άσπιλη», όπως την εννοούν οι ρωμαιοκαθολικοί θεολόγοι, δοξασία που προϋποθέτει λανθασμένα μια «παρθενική» σύλληψή της, κάτι που μόνο στο Χριστό έγινε.

« Ο Αδάμ και η Εύα ελευθερώθηκαν από του θανάτου τη φθορά με τη θεία γέννησή σου, Αχραντε», διακηρύσσει ο Αγιος Ρωμανός ο Μελωδός στο κοντάκιο της εορτής. Και εμείς με τις πρεσβείες Της και τη Χαρη του Θεού ας αγωνισθούμε να ελευθερωθούμε από την αμαρτία που γεννά το θάνατο. Τοτε θα γινόμαστε, πράγματι, άνθρωποι καρποφόροι, καθώς μέσα μας θα γεννιέται δια των αρετών ο ίδιος ο Χριστός, όπως στην Παναγία μας..

Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος

Το μεγάλο δώρο του Θεού στον κόσμο: Η Γέννηση της Θεοτόκου +Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης Διονυσίου

Σήμερα η Εκκλησία γιορτάζει το Γενέσιο της Υπεραγίας Θεοτόκου. Είναι η πρώτη Θεομητορική εορτή του εκκλησιαστικού έτους, στην οποία θα επακολουθήσουν άλλες πολλές σε όλο το έτος. Μεγάλο δώρο του Θεού ήταν η Παναγία στους γονείς της Ιωακείμ και Άννα, που δεν είχαν τέκνα. Μα πιο μεγάλο δώρο του Θεού είναι η γέννηση της Υπεραγίας Θεοτόκου στον κόσμο· είναι το προμήνυμα της σωτηρίας «Η γέννησίς σου, Θεοτόκε χαράν εμήνυσε πάση τη οικουμένη…». Ήλθε ο καιρός να εκπληρωθούν οι επαγγελίες του Θεού. Ύστερα από λίγα χρόνια, το νήπιο που γεννήθηκε σήμερα θα γεννήσει το Σωτήρα Χριστό· απ’ αυτήν θα ανατείλει «ο ήλιος της δικαιοσύνης Χριστός ο Θεός ημών».
Καμιά γυναίκα στον κόσμο δεν αξιώθηκε την τόσο μεγάλη τιμή της Παναγίας Παρθένου Μαρίας, που έγινε η μητέρα του Θεού στη γη. Γι’ αυτό οι γενεές των πιστών μακαρίζουν την Υπεραγία Θεοτόκο, καθώς εκείνη προφητικά το είπε· «ιδού γαρ από τον νυν μακαριούσι με πάσαι αι γενεαί». Και κάθε ψυχή χριστιανού στρέφεται πάντα με το θάρρος και την εμπιστοσύνη του παιδιού προς την Παναγία, γιατί αυτή είναι η μητέρα και στο πανάγιο πρόσωπό της βλέπει ο κάθε πιστός τη δική του μητέρα, εκείνη που τον θήλασε, που τον κράτησε στα χέρια της, που τον προστάτεψε και τον ζέστανε στην αγκαλιά της. Στην Παναγία και στη μητέρα της πρέπει κάθε στοργή και αγάπη, κάθε τιμή και σεβασμός απ’ όλους μας.
Η Υπεραγία Θεοτόκος έχει την πρώτη θέση μεταξύ όλων των Αγίων της Εκκλησίας και των επουρανίων Αγγέλων. Είναι η «Αγία άγιων μείζων», η «τιμιωτέρα των Χερουβείμ και ενδοξότερα ασυγκρίτως των Σερα¬φείμ». Όταν ήλθε στη Ναζαρέτ, κομίζοντας το ουράνιο μήνυμα προς την παρθένο Μαρία, ο αρχάγγελος Γαβριήλ την χαιρέτησε με το «κεχαριτωμένη» και την ονόμασε «ευλογημένην εν γυναιξί». Και η Ελισάβετ, η μητέρα του Προδρόμου την υποδέχθηκε ως την μητέρα του Κυρίου· «τί τιμή σε μένα να με επισκεφτεί η μητέρα του Κυρίου μου!». Κύριος είναι ο Χριστός, ο Θεός, που κρατούσε η Παναγία σαρκωμένο μέσα της.
Οι ιεροί Πατέρες της Εκκλησίας έγραψαν εγκωμιαστικούς λόγους στην Υπεραγία Θεοτόκο, στους οποίους την ονομάζουν «κοινόν των γυναικών καύχημα» και «δόξαν του θήλεος», «σεμνόν κειμήλιον απάσης της οικουμένης» και «σκήπτρον της ορθοδοξίας». Και η ευσέβεια των πιστών σύνθεσε κι αφιέρωσε στη μητέρα του Θεού τους πιο ποιητικούς ύμνους, από εκείνους που βρίσκονται θησαυρισμένοι στην εκκλησιαστική υμνολογία. Όχι μόνο στις Θεομητορικές εορτές αντηχούν στους ορθόδοξους ναούς οι ύμνοι της Παναγίας, αλλά και κάθε Κυριακή και κάθε γιορτή ακούγονται τα «Θεοτοκία», οι ύμνοι δηλαδή προς τη Θεοτόκο, με τους οποίους κλείνει κάθε σειρά και ομάδα τροπαρίων. Κάθε τροπάριο, του οποίου προηγείται «Και νυν…» είναι «Θεοτοκίο». Αλλά η Εκκλησία, σ’ έναν μονολεκτικό τίτλο, ερμήνευσε όλο το μυστήριο του προσώπου και του έργου της Παρθένου Μαρίας. Η τρίτη οικουμενική Σύνοδος, σύμφωνα με το χαιρετισμό της Ελισάβετ και τη διδασκαλία των μεγάλων Πατέρων, ονόμασε την αγία Παρθένο «Θεοτόκο» «ομολογούμε πως η αγία Παρθένος είναι Θεοτόκος, επειδή πραγματικά ο Λόγος του Θεού και Θεός έλαβε σάρκα κι έγινε άνθρωπος». Το «Θεοτόκος», είναι ο ιερός τίτλος της αγίας Παρθένου Μαρίας, που εκφράζει και εξηγεί το μυστήριο της πίστεως. Το «Θεοτόκος» είναι το κλειδί της Ορθοδοξίας. Σε κάθε ιερή Ακολουθία, όταν ακούμε το όνομα της Θεοτόκου, κάνουμε το σημείο του σταυρού. Αυτό τα λέγει όλα. Είναι παράκληση μαζί και ομολογία. Παρακαλούμε και ικετεύουμε την Υπεραγία Θεοτόκο να πρεσβεύει για μας στον Υιό της και Σωτήρα του κόσμου. Και ομολογούμε πως εκείνη, που ζητούμε την πρεσβεία της, είναι η μητέρα του Θεού, γιατί ο Ιησούς Χριστός ο υιός της είναι ο Θεός, που έλαβε σάρκα κι έγινε άνθρωπος για μας. Ο άγιος Κύριλλος ο αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας λέει πως η Θεοτόκος είναι η Εκκλησία, η δε Εκκλησία είναι ο ουρανός και η γη, όλος δηλαδή ο κόσμος. Κάθε φορά λοιπόν που ακούμε το όνομα Θεοτόκος και κάνομε το σταυρό μας, εκφράζουμε την ορθόδοξη πίστη μας, «ομολογούμεν την αγίαν Παρθένον Θεοτόκον».
Αμήν.

πηγή: Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης κυρού Διονυσίου, Εικόνες έμψυχοι

Λόγος στὴ Γέννηση τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ

1. Ἐλᾶτε ὅλα τὰ ἔθνη, κάθε ἀνθρώπινη γενιά, καὶ κάθε γλώσσα, καὶ κάθε ἡλικία, καὶ κάθε ἀξίωμα, νὰ γιορτάσουμε μὲ ἀγαλλίαση τὴ γέννηση τῆς χαρᾶς ὅλου του κόσμου. Γιατί ἂν οἱ εἰδωλολάτρες τιμοῦσαν μὲ κάθε τρόπο γεννήσεις θεῶν, μὲ παραμύθια ποὺ παίρνουν τὸ μυαλὸ καὶ σκοτεινιάζουν τὴν ἀλήθεια, κι ἂν ἀκόμα προσφέροντας ὅ,τι εἶχαν καὶ δὲν εἶχαν τιμοῦσαν γενέθλια βασιλιάδων, ποῦ τοὺς τυραννοῦσαν σ’ ὅλη τους τὴ ζωή, πόσο περισσότερο πρέπει ἐμεῖς νὰ τιμοῦμε τὴ γέννηση τῆς Θεοτόκου, ποῦ μεταμόρφωσε ὁλόκληρο τὸ ἀνθρώπινο γένος, ποῦ ἄλλαξε τὴ λύπη τῆς πρώτης μας μάνας, τῆς Εὕας, σὲ χαρά; Ἐκείνη ἄκουσε τὴν ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ: «Μὲ πόνους νὰ γεννᾶς τὰ παιδιά σου». Αὐτή: «Χαρά σου, ὁλόχαρη». Ἐκείνη: «Στὸν ἄνδρα σου ἡ ὑποταγή σου». Αὐτή: «Ὁ Κύριος μαζί σου». Τί ἄλλο λοιπὸν ἀπὸ λόγο νὰ προσφέρουμε στὴ Μάνα τοῦ Λόγου; Ὅλη ἡ κτίση ἂς γιορτάσει μαζί μας κι ἂς δοξολογήσει τὴν ἁγιασμένη γέννηση τῆς Παναγίας.

Ἡ Παναγία χάρισε στὸ κόσμο ἀκούρσευτο θησαυρὸ ἀγαθῶν. Μὲ τὴ μεσολάβηση τῆς Παναγίας ὁ Πλάστης ξαναπλάσε πρὸς τὸ καλύτερο ὁλόκληρη τὴν πλάση, μὲ τὴν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ. Γιατί, ἀφοῦ ὁ δημιουργικὸς Λόγος τοῦ Θεοῦ ἔγινε ἕνα μὲ τὴν ἀνθρώπινη φύση, ἑνώθηκε συνάμα μ’ ὁλόκληρη τὴν πλάση, μία καὶ ὁ ἄνθρωπος, μετέχοντας σὲ πνεῦμα καὶ σὲ ὕλη, εἶναι σύνδεσμος ὅλης της ὁρατῆς καὶ ἀόρατης δημιουργίας. Ἂς γιορτάσουμε λοιπὸν τὴν λύση τῆς ἀνθρώπινης στειρότητας, γιατί πῆρε τέλος γιὰ μᾶς ἡ στέρηση τῶν ἀγαθῶν.

2. Γιὰ ποιὸ λόγο ὅμως γεννήθηκε ἡ Μητροπάρθενη ἀπὸ γυναίκα στείρα; Γιατί ἔτσι ἔπρεπε, αὐτὸ ποῦναι τὸ μοναδικὰ καινούργιο κάτω ἀπὸ τὸν ἥλιο, ἡ βάση καὶ τ’ ἀποκορύφωμα τῶν θαυμάτων, ν’ ἀνοίξει τὸ δρόμο του μὲ θαύματα καὶ σιγὰ-σιγὰ ἀπὸ τὰ πιὸ ταπεινὰ νάρθουν τὰ πιὸ μεγάλα. Ὑπάρχει ὅμως κι ἄλλος λόγος πιὸ ψηλὸς καὶ πιὸ θεϊκός. Ἡ φύση, νικημένη ἀπὸ τὴ χάρη, στεκόταν μὲ τρεμούλα· δὲν εἶχε τὸ θάρρος καὶ τὴ δύναμη νὰ προχωρήσει αὐτὴ πρώτη. Ὅταν λοιπὸν ἐπρόκειτο νὰ γεννηθεῖ ἡ Θεοτόκος-Παρθένος ἀπὸ τὴν Ἄννα, δὲν τολμοῦσε ἡ φύση νὰ καρποφορήσει πρὶν ἀπὸ τὴ χάρη, ἀλλὰ ἔμενε ἄκαρπη, μέχρις ὅτου βλαστήσει ἡ χάρη τὸν καρπό. Ἔτσι ἔπρεπε, νὰ γεννηθεῖ πρωτότοκη ἐκείνη, ποὺ θὰ γεννοῦσε τὸν «πρωτότοκο ὅλης της δημιουργίας», ποὺ «ὅλα σ’ αὐτὸν χρωστοῦν τὴν ὕπαρξή τους».

Καλότυχο ζευγάρι, Ἰωακεὶμ καὶ Ἄννα, ὅλη ἡ κτίση σᾶς εὐγνωμονεῖ. Γιατί μὲ τὴ μεσολάβησή σας ἐδώρισε ἡ πλάση στὸ Δημιουργὸ τὸ πιὸ ὑπέροχο ἀπ’ ὅλα τὰ δῶρα· πολυσέβαστη Μητέρα, μοναδική, ἄξια του Πλάστη. Εὐλογημένη μέση του Ἰωακείμ, ἀπ’ ὅπου βγῆκε ἡ ἀκηλίδωτη φύτρα. Θαυμαστὴ μήτρα τῆς Ἄννας, ποὺ μέσα τῆς ἀναπτύχθηκε σιγὰ-σιγά, σχηματίσθηκε καὶ γεννήθηκε πανάγιο βρέφος. Γαστέρα, ποὺ κυοφόρησες μέσα σου τὸν ἔμψυχο οὐρανό, πλατύτερο ἀπὸ τὴν ἀπεραντοσύνη τῶν οὐρανῶν. Ἁλώνι, ποὺ κράτησες ἀπάνω σου τὴ θημωνιὰ τοῦ ζωοποιοῦ σταριοῦ, ὅπως τὸ δήλωσε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός: «Ἂν δὲν πέσει ὁ κόκκος τοῦ σταριοῦ στὴ γῆ καὶ πεθάνει, παραμένει ὁλομόναχος». Κόρφοι ποὺ θηλάσατε ἐκείνη, πούθρεψε τὸν τροφοδότη τοῦ κόσμου. Θαυμάτων θαύματα καὶ παραδόξων παράδοξα. Γιατί ἔτσι ἔπρεπε, ν’ ἀνοίξει μὲ τὰ θαύματα ὁ δρόμος, ἀπ’ ὅπου μὲ τρόπο ἀνέκφραστο, ἀπὸ ἀγάπη, κατέβηκε κοντά μας ὁ Θεὸς γιὰ νὰ σαρκωθεῖ.

Ἀλλὰ πῶς νὰ προχωρήσω περισσότερο; Τὸ μυαλό μου σαστίζει, φόβος καὶ λαχτάρα μὲ κυριεύουν. Ἡ καρδιά μου χτυπάει καὶ ἡ γλώσσα μου δέθηκε. Δὲν ἀντέχω στὴ χαρά, μὲ καταβάλλουν τὰ θαύματα, ὁ πόθος μὲ γεμίζει ἐνθουσιασμό. Ἂς νικήσει λοιπὸν ὁ πόθος, ἂς ὑποχωρήσει ὁ φόβος ἂς τραγουδήσει ἡ κιθάρα τοῦ Πνεύματος: «Ἂς χαροῦν οἱ οὐρανοὶ κι ἂς πηδήσει ἀπὸ τὴ χαρά της ἡ γῆ».

3. Σήμερα ἀνοίγονται οἱ πύλες τῆς στειρώσεως, καὶ παρουσιάζεται θεϊκή, παρθενικὴ πύλη, ποὺ ἀπὸ μέσα της θὰ περάσει καὶ θὰ μπεῖ στὴν οἰκουμένη «σωματικὰ» ὁ Θεός, ποὺ βρίσκεται πέρα ἀπ’ ὅλα τὰ ὄντα, ὅπως λέει ὁ Παῦλος, ὁ ἀκροατὴς τῶν ἀνέκφραστων μυστικῶν. Σήμερα ἀπὸ τὴ ρίζα τοῦ Ἰεσσαὶ ξεφύτρωσε κλωνάρι, ποὺ πάνω του βλάστησε γιὰ χάρη τοῦ κόσμου θεοϋπόστατο λουλούδι.

Σήμερα ἀπὸ τὴ γήινη φύση ἐφτίαξε οὐρανὸ πάνω στὴ γῆ, ἐκεῖνος ποὺ ἄλλοτε παλιὰ ἔπηξε μέσα ἀπὸ τὰ νερὰ τὸ στερέωμα καὶ τὸ ἀνέβασε στὰ ὕψη. Κι ἀληθινὰ ὁ οὐρανὸς αὐτὸς εἶναι πολὺ πιὸ θεϊκὸς καὶ πολὺ πιὸ καταπληκτικὸς ἀπὸ τὸν πρῶτο. Γιατί ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἐφτίαξε στὸν πρῶτο οὐρανὸ τὸν ἥλιο, θὰ ἀνατείλει ὁ Ἴδιος στὸ δεύτερο οὐρανό, ἥλιος δικαιοσύνης. Ἔχει δύο φύσεις, κι ἂν λυσσομανοῦν οἱ Ἀκέφαλοι· ἕνα πρόσωπο κι ἂν σκάσουν ἀπ’ τὸ κακό τους οἱ Νεστόριοι. Τὸ ἄναρχο φῶς, ποὺ ἔχει τὴν προαιώνια ὕπαρξή του ἀπὸ ἄναρχο φῶς, τὸ ἄϋλο καὶ ἀσώματο, παίρνει σῶμα ἀπὸ γυναίκα καὶ «σὰ νυμφίος βγαίνει ἀπὸ νυφικὴ παστάδα», καί, μ’ ὅλο ποὺ εἶναι Θεός, γίνεται ἔπειτα ἄνθρωπος τῆς γῆς. Σὰ «γίγαντας» θὰ τρέξει μὲ χαρὰ τὸ δρόμο τῆς δικῆς μας ζωῆς, καὶ μέσα ἀπὸ τὰ πάθη θὰ προχωρήσει γιὰ νὰ πεθάνει καὶ νὰ δέσει τὸν ἰσχυρό, τὸ διάβολο, καὶ νὰ τοῦ ἁρπάξει τὴν περιουσία, τὴν ἀνθρώπινη φύση μας, καὶ νὰ ξαναφέρει στὴν οὐράνια γῆ τὸ χαμένο πρόβατο.

Σήμερα ὁ «γιὸς τοῦ μαραγκοῦ», ὁ παντεχνίτης Λόγος τοῦ Θεοῦ, ποὺ χάρη σ’ Αὐτὸν ὁ Πατέρας ἐφτίαξε τὰ πάντα, ὁ δυνατὸς βραχίονας τοῦ μεγάλου Θεοῦ, ἔχοντας, μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα σὰ δάχτυλό του, ἀκονίσει τὸ στομωμένο σκεπάρνι τῆς φύσεως, ἐφτίαξε γιὰ τὸν ἑαυτὸ τοῦ ἔμψυχη σκάλα, ποὺ ἡ βάση τῆς στηρίζεται πάνω στὴ γῆ καὶ τὸ κεφάλι τῆς ἀκουμπάει στὸν οὐρανό, ποὺ πάνω της ἀναπαύεται ὁ Θεός, ποὺ τὸν τύπο τῆς ἀντίκρισε ὁ Ἰακώβ. Ἀπ’ αὐτὴ ἀφοῦ κατέβηκε, χωρὶς νὰ μετακινηθεῖ ἀπὸ τὴ θέση τοῦ ὁ Θεός, πιὸ σωστὰ ἀφοῦ ταπεινώθηκε, «φανερώθηκε πάνω στὴ γῆ» καὶ συναναστράφηκε μὲ τοὺς ἀνθρώπους. Αὐτὰ ὅλα λοιπὸν σημαίνουν ἡ κατάβαση, ἡ συγκαταβατικὴ ταπείνωση, ἡ πολιτεία πάνω στὴ γῆ, τὴν πιὸ βαθιὰ γνώση, ποὺ δόθηκε στοὺς ἀνθρώπους τῆς γής. Πάνω στὴ γῆ στηρίχθηκε ἡ νοητὴ σκάλα, ἡ Παρθένος· γιατί γεννήθηκε ἀπὸ τὴ γῆ· καὶ ἡ κεφαλὴ τῆς φθάνει στὸν οὐρανό. Ἡ κεφαλή, βέβαια, κάθε γυναίκας εἶναι ὁ ἄνδρας· γιὰ τὴν Παρθένο ὅμως μία καὶ δὲν γνώρισε ἄνδρα, ἔγινε κεφαλὴ τῆς ὁ Θεὸς καὶ Πατέρας, ἀφοῦ μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἔκανε συμφωνία μὲ τὴν Παρθένο κι ἀφοῦ ἔστειλε σὰν κάποιο θεϊκὸ πνευματικὸ σπόρο, τὸ Γιὸ καὶ Λόγο του, τὴν παντοδύναμη δύναμή Του. Πραγματικὰ μὲ τὸ εὐλογημένο θέλημα τοῦ Πατέρα, ἔγινε ὑπερφυσικά, χωρὶς μεταβολή, ὁ Λόγος σάρκα, ὄχι μὲ φυσικὴ ἕνωση, ἀλλὰ ξεπερνώντας τοὺς νόμους τῆς φύσεως, ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ ἀπὸ τὴν Παρθένο Μαρία καὶ «κατασκήνωσε ἀνάμεσά μας». Γιατί ἡ ἕνωση τοῦ Θεοῦ μὲ τοὺς ἀνθρώπους γίνεται μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.

«Ὅποιος μπορεῖ νὰ τὸ δεχτεῖ ἂς τὸ χωρέσει». «Ὅποιος ἔχει αὐτιά, ἂς ἀκούσει». Ἂς ξεφύγουμε ἀπὸ τὶς ἀνθρώπινες σκέψεις. Ἄνθρωποί μου, ἡ θεότητα δὲν παθαίνει ἀλλοιώσεις. Ἐκεῖνος ποὺ τὴν πρώτη φορὰ γέννησε ἀναλλοίωτα μὲ τρόπο φυσικό, γεννάει ἀναλλοίωτα τὸν ἴδιο Γιὸ γιὰ δεύτερη φορὰ μὲ τρόπο «οἰκονομικό». Καὶ εἶναι μάρτυρας ὁ Δαβίδ, ὁ προπάτορας τοῦ Θεοῦ, λέγοντας: «Ὁ Κύριος εἶπε σὲ μένα. Ἐσὺ εἶσαι Γιός μου, ἐγὼ σήμερα σὲ γέννησα». Αὐτὴ ἡ λέξη «σήμερα» δὲν ἔχει θέση στὴν προαιώνια γέννηση, γιατί ἡ γέννηση ἐκείνη βρίσκεται ἔξω ἀπὸ τὸ χρόνο.

4. Σήμερα χτίζεται ἡ πύλη ποὺ κοιτάει στὴν Ἀνατολή, ἀπ’ ὅπου ὁ Χριστὸς «θὰ μπεῖ καὶ θὰ βγεῖ», ἀφήνοντας τὴν κλεισμένη· στὴν πύλη αὐτὴ ὁ Χριστὸς εἶναι «ἡ πόρτα τῶν προβάτων». «Ἀνατολὴ» εἶναι τὸ ὄνομα Ἐκείνου, ποὺ μᾶς ὁδήγησε κοντὰ στὸν ἀρχιφωτο Πατέρα. Σήμερα φύσηξαν χαρᾶς πνοές, προμηνύματα τῆς Χαρᾶς ὅλου του κόσμου. Ἂς χαμογελάει πάνω ὁ οὐρανός, κι ἂς πηδάει ἀπ’ τὴ χαρὰ τῆς κάτω ἡ γῆ, ἂς πάλλεται ἡ θάλασσα τοῦ κόσμου. Μέσα της γεννιέται τὸ στρείδι, ποὺ μὲ τὴν ἀστραπὴ τοῦ Θεοῦ ἀπ’ τὰ οὐράνια θὰ συλλάβει στὰ σπλάχνα του, καὶ θὰ γεννήσει τὸ πολύτιμο μαργαριτάρι, τὸ Χριστό. Ἀπ’ αὐτὸ τὸ στρείδι θὰ βγεῖ ὁ «δοξασμένος βασιλιάς», ντυμένος τὴν πορφύρα τῆς σάρκας, ποὺ ἀφοῦ ἐπισκεφθεῖ τοὺς αἰχμαλώτους θὰ διακηρύξει τὴν ἀπελευθέρωσή τους. Ἂς πηδάει ἀπ’ τὴ χαρά της ἡ φύση· γεννιέται ἡ προβατίνα, ποὺ ἀπ’ αὐτὴν ὁ τσοπάνης θὰ ντύσει τὸ πρόβατο, καὶ θὰ ξεσχίσει τὸ ροῦχο τῆς παλιᾶς θανατικῆς καταδίκης μας. Ἂς χορεύουν οἱ παρθένες, ἀφοῦ γεννήθηκε ὅπως εἶπε ὁ Ἠσαΐας παρθένος, ποὺ θὰ «συλλάβει στὴν κοιλιά της καὶ θὰ γεννήσει γιό, ποὺ θὰ τοῦ δώσουν τὸ ὄνομα Ἐμμανουήλ», ποὺ σημαίνει «ὁ Θεὸς εἶναι μαζί μας». «Ὁ Θεὸς εἶναι μαζί μας», μάθετε τὸ καλὰ Νεστόριοι κι ἀναγνωρίστε τὸν χαμό σας. «Εἶν’ ὁ Θεὸς μαζί μας»! Ὄχι ἄγγελος, ὄχι ἀπεσταλμένος, ἀλλὰ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος θάρθει καὶ θὰ μᾶς σώσει.

«Εὐλογημένος Αὐτὸς ποὺ ἔρχεται στ’ ὄνομα τοῦ Θεοῦ, ὁ Κύριος παρουσιάσθηκε μπροστά μας». Ἂς γιορτάσουμε γιὰ τὴ γέννηση τῆς Θεοτόκου. Χαμογέλασε Ἄννα, «στείρα ποὺ δὲν γεννοῦσες, ξέσπασε σὲ κραυγὲς χαρᾶς, ξεφώνισε, σὺ ποὺ δὲν δοκίμαζες τῆς γέννας πόνους». Πήδησε ἀπ’ τὴ χαρά σου Ἰωακείμ, ἀπὸ τὴ θυγατέρα σου «γεννήθηκε τὸ παιδί μας», ὁ γιὸς ποὺ μᾶς δόθηκε δῶρο καὶ τ’ ὄνομά του λέγεται «Ἄγγελος, ποὺ φέρνει τὸ μεγάλο θέλημα τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ κόσμου, Θεὸς δυνατός», ἡ σωτηρία ὅλου του κόσμου. Ἂς ντροπιαστεῖ ὁ Νεστόριος, κι ἂς βουλώσει μὲ τὸ χέρι του τὸ στόμα. Τὸ παιδὶ εἶναι Θεός, πῶς δὲν θἆναι Θεοτόκος αὐτὴ ποῦ τὸ γέννησε; «Ἂν κάποιος δὲν ἀναγνωρίζει τὴν ἁγία Παρθένο Θεοτόκο, βρίσκεται χωρισμένος ἀπ’ τὸν Θεό». Αὐτὰ δὲν εἶναι δικά μου λόγια, ἂν καὶ τὰ λέω ἐγώ. Τὰ πῆρα, θεολογικὴ κληρονομιά, ἀπὸ τὸν πατέρα τῆς Ἐκκλησίας μας, τὸν Θεολόγο Γρηγόριο.

5. Καλότυχο ζευγάρι, Ἰωακεὶμ καὶ Ἄννα, κι ἀληθινὰ ἁγνότατο. Ἀπ’ τὸν καρπὸ τῶν σπλάχνων σας γίνατε γνωστοί, καθὼς εἶπε ὁ Κύριος κάπου: «Θὰ τοὺς γνωρίσετε καλὰ ἀπὸ τοὺς καρποὺς ποὺ θὰ κάνουν». Μὲ τὴ ζωὴ σας δώσατε χαρὰ στὸ Θεὸ καὶ γίνατε ἄξιοί τῆς κόρης ποὺ γεννήσατε. Ζώντας τὴ ζωή σας μὲ ἁγνότητα καὶ ἁγιότητα καρποφορήσατε τὸ στολίδι τῆς παρθενίας, παρθένα προτοῦ νὰ γεννήσει, παρθένα τὴν ὥρα ποὺ γεννοῦσε, καὶ παρθένα ἀφοῦ γέννησε, τὴ μοναδικὴ ποὺ μένει καὶ σὲ νοῦ καὶ σὲ ψυχὴ καὶ σὲ σῶμα πάντοτε παρθένος. Ἔτσι ἔπρεπε νὰ γίνει, ἡ παρθένος ποὺ ἐβλάστησε ἀπ’ τὴ δική σας ἁγνότητα νὰ γεννήσει σωματικὰ τὸ μονάκριβο, μονογέννητο φῶς, μὲ τὴν εὐδοκία ἐκείνου ποὺ τὸ γέννησε ἀσώματα. Φῶς ποὺ δὲν γεννάει, ἀλλὰ πάντοτε γεννιέται ἀπὸ φῶς, ποὺ ἡ γέννηση εἶναι ἡ ξεχωριστὴ προσωπική του ἰδιότητα. Σὲ πόσα θαύματα καὶ σὲ πόσες συμφωνίες ἔγινε ἐργαστήριο αὐτὸ τὸ κοριτσάκι! Ἀφοῦ γεννήθηκε ἀπὸ στείρα, γέννησε μὲ τρόπο παρθενικὸ Ἐκεῖνον, ποὺ ἕνωσε θεότητα καὶ ἀνθρωπότητα, πόνο καὶ ἀπάθεια, τὴ ζωὴ καὶ τὸ θάνατο, γιὰ νὰ νικηθεῖ ἔτσι σ’ ὅλα τὸ χειρότερο ἀπὸ τὸ καλύτερο. Κι ὅλα αὐτὰ γιὰ τὴ δική μου σωτηρία, Δέσποτα. Τόσο πολὺ μ’ ἀγάπησες, ὥστε μ’ ἔσωσες ὄχι μὲ ἀγγέλους, οὔτε μὲ κάποιο ἄλλο δημιούργημα, ἀλλὰ ὅπως ἀκριβῶς ἐσὺ ὁ ἴδιος μὲ ἔπλασες τὴν πρώτη φορά, ἔτσι πάλι ἐσὺ ὁ ἴδιος ἐργάσθηκες καὶ γιὰ τὴν ἀνάπλασή μου. Γι’ αὐτὸ χορεύω καὶ λέω μεγάλα λόγια καὶ νιώθω μεγάλη χαρά, καὶ ξαναγυρίζω πάλι πίσω στὴν πηγὴ τῶν θαυμάτων καὶ πλημμυρισμένος μὲ τὸ νάμα τῆς εὐθυμίας, ἁρπάζω τὴν κιθάρα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ θεϊκὸ τραγούδι τραγουδῶ στὴ γέννησή της.

Ἰωακεὶμ καὶ Ἄννα, ζευγάρι λογικὰ τρυγόνια σωφρονέστατο! Ἐσεῖς, μὲ τὸ νὰ κρατήσετε τὸ φυσικὸ νόμο τῆς σωφροσύνης, ἀξιωθήκατε μὲ δῶρα ὑπερφυσικά· γεννήσατε τὴ Μητέρα τοῦ Θεοῦ, τὴν ἀνέγγιχτη ἀπὸ ἄνδρα. Ἐσεῖς, ἀφοῦ ζήσατε μὲ εὐσέβεια καὶ ὁσιότητα μέσα στὰ ὅρια τῆς ἀνθρώπινης φύσεως, γεννήσατε τὴν ἀνώτερη ἀπὸ ἀγγέλους Κόρη, τὴν Κυρία τῶν ἀγγέλων. Κοριτσάκι τόσο ὄμορφο καὶ τόσο γλυκό. Κρίνο ποὺ ξεφύτρωσε ἀνάμεσα στ’ ἀγκάθια, ἀπὸ τὴν πιὸ εὐγενικιὰ καὶ βασιλικὴ ρίζα τοῦ Δαβίδ. Χάρη σὲ Σένα, Παρθένε, πλουτίσθηκε ἡ βασιλεία μὲ τὴν Ἱερωσύνη. Χάρη σὲ Σένα μετακινήθηκε ὁ νόμος καὶ ἀνακαλύφθηκε τὸ πνεῦμα, ποὺ κρυβότανε κάτω ἀπὸ τὸ γράμμα, ἀφοῦ ἡ ἱερατικὴ ἐξουσία πέρασε ἀπὸ τὴν λευιτικὴ στὴ δαβιτικὴ φυλή. Τριαντάφυλλο ποὺ ξεφύτρωσες μέσα ἀπὸ τ’ ἀγκάθια τῶν Ἰουδαίων, καὶ πλημμύρισες μὲ τὸ θεϊκό σου ἄρωμα τὰ σύμπαντα. Κόρη τοῦ Ἀδὰμ καὶ μητέρα τοῦ Θεοῦ. Εὐλογημένη ἡ μέση καὶ τὰ σπλάχνα ἀπ’ ὅπου ξεφύτρωσες. Εὐλογημένη ἡ ἀγκαλιὰ ποὺ σὲ βάσταξε καὶ τὰ χείλη ποὺ ἀπολαύσανε τὰ ἁγνά σου φιλιά, δήλ. τὰ χείλη τῶν γονιῶν σου μονάχα, γιὰ νὰ μείνεις πάντοτε, σ’ ὅλα παρθένος.

6. Σήμερα ἀρχίζει ἡ σωτηρία τοῦ κόσμου. «Δοξολογῆστε τὸν Κύριο ὅλη ἡ γῆ, τραγουδῆστε καὶ χορέψτε καὶ παῖξτε τὰ ὄργανα»! Φωνάξτε δυνατά, φωνάξτε, μὴ φοβάστε, γιὰ χάρη μᾶς γεννήθηκε ἡ Μητέρα τοῦ Θεοῦ στὴν ἅγια Προβατικὴ Πύλη, ἀπ’ ὅπου καταδέχθηκε νὰ γεννηθεῖ ὁ Ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ποὺ πῆρε πάνω του τὴν ἁμαρτία τοῦ κόσμου.

Στη Γέννηση της Υπεραγίας Θεοτόκου Ομιλία του Γέροντα Εφραίμ Ηγουμένου Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου

*Ομιλία του Γέροντα Εφραίμ, που έγινε στην Τράπεζα της Μονής Βατοπαιδίου κατά την εορτή του Γενεσίου της Θεοτόκου το 2002

Αιτία πνευματικής χαράς και αγαλλιάσεως -αγαπητοί μου αδελφοί και Πατέρες- η σημερινή ημέρα, γιατί σήμερα εορτάζομε την γέννηση της αειπαρθένου και Θεοτόκου Μαρίας, του ευωδεστάτου άνθους που βλάστησε «εκ της ρίζης Ιεσσαί». Εορτάζομε «παγκοσμίου ευφροσύνης γενέθλιον», που καθίσταται «η είσοδος όλων των εορτών και το προοίμιο του μυστηρίου του Χριστού», κατά τον άγιο Ανδρέα Κρήτης. Γέννηση, που έγινε πρόξενος της αναγεννήσεως, αναπλάσεως, ωραιοποιήσεως και ανακαινίσεως των πάντων. Σήμερα γεννιέται Αυτή που θα γεννήσει χρονικώς, κατά ανερμήνευτο και παράδοξο τρόπο, τον άχρονο και προαιώνιο Θεό Λόγο, τον Δημιουργό και Σωτήρα του κόσμου.

Όλες οι προεικονίσεις, προτυπώσεις και προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης σε Αυτήν αναφέρονται. Αποτελεί την αποκορύφωση, την ολοκλήρωση της παλαιοδιαθηκικής παιδαγωγικής προετοιμασίας της ανθρωπότητος για την υποδοχή του σαρκωθέντος Σωτήρος Θεού. Την Παναγία μας προεικόνιζαν η άφλεκτος βάτος στο όραμα του Μωυσή, οι θεόγραφες πλάκες και η κιβωτός του Νόμου, το ουράνιο μάννα και η χρυσή στάμνα, η λυχνία και η τράπεζα, η ράβδος Ααρών η βλαστήσασα, η κλίμακα του Ιακώβ, ο πόκος του Γεδεών, το αλατόμητον όρος του Δανιήλ, η κάμινος που με το πύρ δρόσιζε τους Τρεις Παίδες, αλλά και αυτά τα Άγια των Αγίων της σκηνής του μαρτυρίου. Η Θεοτόκος είναι το μεταίχμιο μεταξύ Παλαιάς και Καινής Διαθήκης. Για την Παλαιά αποτελούσε το κήρυγμα των προφητών, την προσδοκία των δικαίων· ενώ για την Καινή Διαθήκη γίνεται ο γλυκασμός των αγγέλων, η δόξα των αποστόλων, το θάρρος των μαρτύρων, το εντρύφημα των οσίων, το καύχημα του ανθρωπίνου γένους, γι' αυτό και μακαρίζεται από «πάσα γενεά».

Όλη η δημιουργία περίμενε την γέννησή Της. Η Παναγία μας είναι «ο καρπός των κτισμάτων» κατά τον άγιο Νικόλαο Καβάσιλα, δηλαδή το σημείο εκείνο στο οποίο κατατείνει ολόκληρη η κτίση. Όπως το δένδρο υπάρχει για τον καρπό, έτσι η κτίση υπάρχει για την Παρθένο και η Παρθένος για τον Χριστό. Όπως τονίζουν οι Πατέρες όχι μόνον οι άνθρωποι, αλλά και ο ουρανός και η γή, όλη η ορατή και αόρατη κτίση δημιουργήθηκαν για την άχραντο Παρθένο. Όταν ο Θεός στην αρχή των αιώνων ατενίζοντας προς τα δημιουργήματά Του, είπε ότι είναι «καλά λίαν», ουσιαστικά έβλεπε μπροστά Του τον καρπό όλης της δημιουργίας, την υπεραγία Θεοτόκο, και ο έπαινός Του ήταν στην πραγματικότητα «ευφημία της Παρθένου».

Κατά την σημερινή ημέρα ευεργετείται όλη η κτίση από την γέννηση της πανάμωμης Δέσποινάς μας. «Το καινότατον αυτό δημιούργημα» δεν ήταν η καλύτερη γυναίκα στην γή, ούτε απλά η καλύτερη γυναίκα όλων των εποχών, αλλά ήταν Αυτή η μοναδική που θα μπορούσε να κατεβάσει τον ουρανό στην γή, να κάνει τον Θεό άνθρωπο. Ο δημιουργός Θεός Λόγος έπλασε τέτοια την ανθρώπινη φύση, ώστε όταν θα χρειαζόταν να γεννηθεί, να λάβει από αυτήν την Μητέρα Του. Ο αόρατος και αθέατος Θεός προ Αυτής, τώρα δι' Αυτής, έρχεται επί γής και γίνεται ορατός· ενώνεται και κοινωνεί με την κτίση με έναν ουσιαστικότερο και πιο ενοειδή τρόπο. Ενώνει διά της ανθρωπίνης φύσεώς Του όλη την κτίση στην υπόστασή Του και την θεώνει. Ο ανείδεος, απερίγραπτος και ανέστιος Θεός λαμβάνει «δούλου μορφήν» (Φιλιπ. 2,7), ανθρώπινη σάρκα και λογική ψυχή, συναναστρέφεται με τους ανθρώπους και περπατά πάνω στην γή. Ο «αχώρητος παντί» θα χωρέσει στην παρθενική μήτρα της Θεοτόκου, ώστε η Παναγία Μητέρα Του να καταστεί η «χώρα του Αχωρήτου».

Σήμερα λύνεται η στειρότητα της Άννας και γεννά «τό κειμήλιον της Οικουμένης», κατά την έκφραση του αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας. Παρόμοιο θαύμα έκανε ο Θεός πολλές φορές στην Παλαιά Διαθήκη στην Σάρρα την σύζυγο του πατριάρχου Αβραάμ, στην Ρεβέκκα την σύζυγο του Ισαάκ, στην Αννα την μητέρα του προφήτου Σαμουήλ, στην Ελισάβετ την μητέρα του προφήτου Προδρόμου. Όμως διαφέρει κατά πολύ το σημερινό θαύμα. Μπορεί τα τέκνα των παραπάνω μητέρων, των οποίων η μακροχρόνια στειρότητα λύθηκε θαυματουργικά, να ήταν ενάρετα και άγια, αλλά μόνον η Μαρία -τό τέκνο της Άννας και του Ιωακείμ- ήταν «η κεχαριτωμένη» και κατέστη -τό ακατάληπτο για τους ανθρώπους και τους αγγέλους- η Μητέρα του Θεού.

Η Παναγία μας δεν γεννήθηκε από άσπιλη σύλληψη, όπως λανθασμένα πιστεύουν οι Ρωμαιοκαθολικοί, αλλά μετά από την φυσική συνάφεια του Ιωακείμ και της Άννας. Λύθηκε δε η φυσική στειρότητα της Αννας χάρις στην άμεση παρέμβαση του Θεού ως απάντηση στις προσευχές των δικαίων Θεοπατόρων. Οι γέροντες Ιωακείμ και Άννα συνήλθαν χωρίς καμμία σαρκική έλξη, ηδονή, μόνο από υπακοή στον Θεό. Επεσφράγισαν και με αυτήν την πράξη τους την σωφροσύνη τους. Κατά αυτόν τον τρόπο η Παρθένος συνελήφθη «σωφρόνως εν τη νηδύι της Άννας εξ Ιωακείμ». Το ότι συνελήφθη σωφρόνως σημαίνει ότι ο τρόπος της συλλήψεως ήταν αγνός. Για να ήταν όμως η Παρθένος απαλλαγμένη από το προπατορικό αμάρτημα, δηλ. να είχε άσπιλη σύλληψη, έπρεπε να είχε γεννηθεί παρθενικώς όπως και ο Χριστός.

Οι δίκαιοι Θεοπάτορες για να αποκτήσουν όμως τέτοιο τέκνο έδειξαν πίστη αδίστακτη, υπομονή αλύγιστη, έτρεφαν την ελπίδα που δεν καταισχύνει, είχαν μεγάλη καρτερία στις προσευχές τους· ότι ο Θεός θα εκπληρώσει το αίτημά τους. Και δεν υπόμειναν την ατεκνία τους για λίγο μόνο διάστημα. Η παράδοση λέγει ότι μετά από πενήντα χρόνια στειρότητας αποκτά η Αννα την Θεοτόκο.

Αυτή η στάση των Θεοπατόρων πρέπει να παραδειγματίζει, αγαπητοί μου αδελφοί και Πατέρες, όλους μας. Όχι μόνον όσους λαϊκούς αδελφούς μας δεν μπορούν να αποκτήσουν παιδιά, οι οποίοι δεν πρέπει να χάνουν την ελπίδα τους στον Θεό για τον οποίο «τά αδύνατα τοίς ανθρώποις, δυνατά παρά Αυτώ εστιν» (βλ. Λουκ. 18,27), αλλά και εμάς τους μοναχούς και όλους τους πιστούς που αγωνίζονται τον «καλόν αγώνα».

Πολλές φορές αποδυσπετούμε, δυσφορούμε στον αγώνα μας και λέμε ότι δεν βρήκαμε αντίκρυσμα, δεν έχουμε αίσθηση της Χάριτος, αδημονούμε. Και έτσι λυπημένοι που είμαστε, μαραίνεται ο ζήλος μας, χαλαρώνουμε την αγωνιστικότητά μας, την άσκησή μας. Όμως δεν πρέπει να κάνομε έτσι αδελφοί μου. Μήπως οι Θεοπάτορες επειδή ο Θεός δεν απάντησε αμέσως στις προσευχές τους σταμάτησαν να Τον επικαλούνται, να πιστεύουν ότι θα λάβουν, σταμάτησαν να κρούουν, να ζητούν, να ελπίζουν; Και τί αδαμάντινη υπομονή και καρτερία έδειξαν για τόσα χρόνια!

Για να βιωθούν τα πνευματικά «χρεία μεγάλης υπομονής». Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος έζησε την συστολή, την στέρηση της θείας Χάριτος, τις θλίψεις του νοητού πολέμου για τριάντα χρόνια. Έλαβε μόνιμα την θεία Χάρη μετά από αυτό το μακρό χρονικό διάστημα αιματηρού αγώνα και υπομονής. Αυτό το αναφέρουμε ιδιαίτερα για εμάς τους μοναχούς, που κληθήκαμε για να λάβουμε το πλήρωμα της Χάριτος. Χρειάζεται υπομονή στις θλίψεις, πίστη στις επαγγελίες του Θεού, τέλεια υπακοή στο θέλημα του Θεού και ελπίδα ώστε να μην «εκκακούμε εν ταίς προσευχαίς» (βλ. Λουκ. 18,1). Ο Θεός γνωρίζει πότε μάς συμφέρει να μάς δώσει την ανέκφραστη, την ακατάληπτη και ανεκτίμητη θεοποιό δωρεά Του, την θεία Χάρη ως ενδημούσα κατάσταση. «Τα πνευματικά αφ' εαυτών έρχονται», τονίζει ο αββάς Ησαΐας, δεν τα ρυθμίζομε όπως και όποτε θέλομε εμείς.

Μάλιστα, πολλές φορές, πριν ο Θεός μάς δώσει κάποια ευλογία, ένα χάρισμα, μάς δοκιμάζει με έναν πειρασμό, του οποίου η έκβαση καθορίζει και το αν αποδειχθούμε άξιοι να δεχθούμε το θείο αυτό δώρο. Αυτό παρατηρούμε και στους Θεοπάτορες, που όταν πλησίαζε ο καιρός για να τους δώσει ο Θεός τέκνο, παραχώρησε να δοκιμασθούν ακόμη περισσότερο. Ήταν η εορτή της Σκηνοπηγίας και όταν πήγαν στον ναό να προσφέρουν δώρα, ο ιερεύς Ρουβίμ τους ονείδισε λέγοντάς τους, ότι δεν ήταν άξιοι να προσφέρουν δώρα στον Θεό, αφού δεν έκαναν παιδιά για τον Ισραήλ. Οι Θεοπάτορες μετά από αυτό το συμβάν λυπήθηκαν πάρα πολύ, αλλά δεν απελπίσθηκαν. Κατέφυγαν σε «εκ βαθέων προσευχή» -ο Ιωακείμ στο όρος και η Αννα στον κήπο- η οποία τελικά εισακούστηκε άμεσα, αφού άγγελος Κυρίου πληροφόρησε καθέναν ξεχωριστά ότι θα γίνει η σύλληψη και η γέννηση τέκνου που θα διακηρυχθεί σε όλη την οικουμένη.

Έτσι και εμείς, αγαπητοί μου αδελφοί και Πατέρες, να επιδεικνύουμε αγόγγυστη υπομονή στις θλίψεις και στους πειρασμούς, που παραχωρεί ο Θεός για την δική μας ωφέλεια και πνευματική προκοπή. Ευχόμεθα η Κυρία μας Θεοτόκος και η Θεοπρομήτωρ Αννα, που έχουν την ευλογία να θεραπεύουν την φυσική στειρότητα, να θεραπεύσουν τις στείρες καρδιές μας από πνευματικά έργα, ώστε ο Θεός να πέμψει στις ψυχές μας την θεία και γλυκυτάτη Χάρη Του, η οποία ομορφαίνει, ανακαινίζει, αθανατίζει, αφθαρτίζει τον άνθρωπο.