«ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΥΙΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ» ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΠΡΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ (ΜΑΡΚ. Α' 1-8) ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ ΙΩΗΛ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΟΣ

«ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΥΙΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ»

ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ

ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΠΡΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ

(ΜΑΡΚ. Α' 1-8)

Το Χριστιανικό μήνυμα, η ουράνια αποκάλυψις ονομάζεται “Ευαγγέλιον”. Το καλά δηλ. και ευχάριστα νέα. Το μήνυμα ότι αυτό που ποθεί ο άνθρωπος, τη χαρά και την ευτυχία, την αγάπη και την ομορφιά, είναι πλέον πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα την οποία μπορεί να κατακτήσει και να βιώσει ο κάθε άνθρωπος, αρκεί ο ίδιος να το θέλει.

Βεβαίως, απ' την αρχή, όταν ακούστηκε το “Ευαγγέλιο Ιησού Χριστού, Yιού του Θεού” (Μαρκ. Α' 1), αλλά και σε κάθε εποχή και φυσικά στην δική μας, “έως το τέλος των αιώνων”, θα υπάρχουν και οι άνθρωποι οι οποίοι θα αρνούνται την αποδοχή του ουρανίου μηνύματος. Όπως επίσης υπάρχουν πάντοτε και οι ψυχές οι οποίες αποδέχονται την Ευαγγελική αλήθεια, την ζουν και την βιώνουν με ό,τι κι αν αυτό πρόκειται να τους κοστίσει. Και αψευδή μάρτυρα αυτής της πραγματικότητας, αποτελούν και οι Όσιοι και οι Μάρτυρες, το νέφος αυτό των Αγίων της Εκκλησίας μας, οι γνωστοί και οι άγνωστοι, που με τα άγια λείψανά τους και τα ακέραια και άφθαρτα σκηνώματά τους, τα ποικίλα θαύματα και τη μυροβλησία τους, αποδεικνύουν ότι το Ευαγγέλιο, όπως κηρύσσει και το εκφράζει η Αγία μας Ορθοδοξία, δεν είναι απλή θεωρία ή ένας ψευδοσυναισθηματισμός αλλά “Η πραγματικότητα” την οποία εντελώς ελεύθερα καλούμαστε να αποδεχθούμε.

Και είναι γνωστό, μέσα από τις τραγικές σελίδες της παγκόσμιας Ιστορίας, ότι κατά την εποχή της ενσαρκώσεως του Κυρίου, ολόκληρος ο τότε κόσμος ζούσε μέσα σε μια φοβερή αναστάτωση. Όλοι οι λαοί της γης περίμεναν κάποιον, “Τον κάποιον” που θα ερχόταν να τους σώσει τόσο από την υλική, όσο κυρίως από την πνευματική δυστυχία που καταπίεζε την ανθρωπότητα. Οι άνθρωποι δεν γνώριζαν, ούτε το σκοπό για τον οποίον ζούσαν, ούτε πολύ περισσότερο το πώς ήταν δυνατόν να ξεδιψάσουν την ψυχή τους και να γελάσει το ταλαίπωρο πρόσωπό τους. Και επιτέλους, στην πιο κρίσιμη στιγμή για το γένος των ανθρώπων, την ώρα που φαίνονταν ότι όλα θα τα κατάπινε το χάος, και ο Άδης, “ότε ήλθε το πλήρωμα του χρόνου”, πραγματοποιήθηκε η ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού.

Έτσι, από τη στιγμή που ολοκληρώνεται το έργο της Λυτρώσεως, η Εκκλησία υπεύθυνα θα κηρύττει “Αρχή του Ευαγγελίου Ιησού Χριστού, υιού του Θεού”.

Τώρα πλέον “εικόνες του Θεού”, δια της πίστεως και της αποδοχής του όλου Ευαγγελίου, δεν αισθάνονται ως οι ηττημένοι της ζωής. Τώρα γνωρίζουμε ποιος επιτέλους είναι ο σκοπός που πρέπει να έχει η ζωή μας.

Και το γνωρίζουμε διότι Αυτός ο Ίδιος ο Κύριος Ιησούς μας έδειξε τον σκοπό και μας αποκάλυψε το ουσιαστικό νόημα της ύπάρξεως μας. Αλλά όχι μόνο αυτό, μας υπέδειξε και τον τρόπο για να απαλλαγούμε από όλα τα βάρη που μας πιέζουν για να επιτύχουμε τον υψηλό αυτό σκοπό. Όταν ο Κύριος κηρύσσει το “χωρίς εμού, ου δύνασθε ποιείν ουδέν”, αυτό ακριβώς μας αποκαλύπτει. Και τον στόχο, αλλά και τον τρόπο που μπορούμε να κατακτήσουμε την τελική Νίκη, που δεν είναι άλλος, από την απόλυτη αποδοχή και βίωση αυτού του ίδιου του Ιησού.

Φυσικά το Αποστολικό κήρυγμα της Εκκλησίας για την σωτηρία του ανθρώπου, όπως αυτό ερμηνεύεται τόσο από την γραπτή όσο και την προφορική Ιερά Παράδοση, έχει ανυπολόγιστη σημασία, αφού ξεπερνά τα όρια του χρόνου και ο κάθε καλοπροαίρετος το αποδέχεται άμεσα και υπαρξιακά ως μήνυμα λυτρώσεως και σωτηρίας.

Η προσωπική συνάντηση με τον Ιησού είναι κάτι το μοναδικό, από τη στιγμή της βαπτίσεως και της πνευματικής αναπτύξεως μέσω των Ιερών Μυστηρίων. Και άνευ αντιρρήσεως,η εμπειρία των Αγίων καθοδηγεί στον ορθό τρόπο αυτής της εν Χριστώ ζωής, αφού επιτέλους ουδείς μπορεί να διέλθει αποκομμένος τα στάδια της καθάρσεως, του φωτισμού και της θεώσεως, παρά “συν πάσι τοις αγίοις”.

Είναι δε χαρακτηριστική η μαρτυρία του Αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού, που καταγράφει στο ιερό κείμενό του ο Ευαγγελιστής Μάρκος:“εκήρυσσε λέγων, έρχεται ο ισχυρότερός μου οπίσω μου” (στ. 7-8).

Ο Τίμιος Πρόδρομος με το ξεκάθαρο κήρυγμά του, προετοιμάζει το λαό για τη μεγάλη συνάντηση. Άλλωστε, το δικό μου βάπτισμα, τόνιζε, ήταν ένα απλό βάπτισμα “εν ύδατι”. Αυτός όμως ο Ερχόμενος, θα σας βαπτίσει με Πνεύμα Άγιον, το οποίο θα καθαρίσει από τις αμαρτίες και θα φωτίσει την όλη ύπαρξη.

Αυτή η μαρτυρία του “μείζονος των προφητών” έχει μοναδική αξία, αφού στο πρόσωπο του προφήτου και προδρόμου Ιωάννου, συνοψίζεται ολόκληρη η προσμονή και η εμπειρία της Παλαιάς Διαθήκης η οποία και κλείνει πανηγυρικά αυτή την αναμονή, αφού ο Άσαρκος Λόγος του Θεού που μιλούσε στους Προφήτες και τους Δικαίους, έρχεται τώρα ένσαρκος και ιδρύει την Εκκλησία Του, το Σώμα Του, προσκαλώντας κάθε ύπαρξη στην σωτηρία.

Μέσα τώρα από αυτή την αντικειμενική προοπτική, το ερώτημα δεν είναι εάν θα εξαφανιστούν οι ποικίλες δυσκολίες από τη ζωή των πιστών, αλλά εάν παρά τις αναπόφευκτες δυσκολίες, ακολουθήσουμε με πίστη, καρτερία και υπομονή τον δρόμο του Θεού που αποκαλύπτεται μπροστά μας “διά Ιησού Χριστού”.

Όταν λοιπόν τοποθετήσουμε τα πράγματα αυτά μέσα στη συνείδησή μας, τότε γνωρίζουμε ότι ναι μεν, θα βρεθούμε μπροστά σε πολλά και μεγάλα εμπόδια, όμως δεν χάνουμε ποτέ τη βεβαιότητα της Νίκης. Και η νίκη ανήκει σ΄ Εκείνον ο οποίος μας είπε: “Θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον”.

Αυτό οφείλουμε να το διατηρούμε πάντοτε μέσα στην καρδιά μας, αφού στις ημέρες μας, όπως όλοι βλέπουμε, επικρατεί και πάλι μια τρομακτική αναστάτωση, ανάλογη προς εκείνη που επικρατούσε όταν για πρώτη φορά ακούστηκε στον κόσμο το “Ευαγγέλιο”.

Πάρα πολλοί αδελφοί μας αισθάνονται ότι και σήμερα ανοίγεται μπροστά μας το χάος και η άβυσσος.

Έχουν χάσει τον προσανατολισμό τους και είναι άκρως απογοητευμένοι από τα “πειράματα ευτυχίας” που έχουν πραγματοποιηθεί.

Αλλά το τραγικότερο όλων είναι, ότι νέοι άνθρωποι χάνουν την ελπίδα τους, παραδίδουν τα όπλα και παίρνουν τον δρόμο της απαισιοδοξίας που οδηγεί σε ανεπίστρεπτη καταστροφή.

Και τίθεται αμείλικτο το ερώτημα. Ώστε έπαυσε η ελπίδα;

Δεν υπάρχει πλέον το “χαρούμενο μήνυμα”;

Δεν υπάρχει τρόπος να ξεφύγουμε από το χάος; Τα πάντα χάθηκαν;

Αδελφοί μου. Όχι. Χίλιες φορές όχι. Μόνο αυτό δεν συμβαίνει.

Και όχι μόνο έχουμε την ελπίδα, αλλά ως πιστοί και συνειδητά μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, βιώνουμε την εν Χριστώ ζωή η οποία Νικά και ευαγγελίζεται στους “εγγύς και τους μακράν” την αλήθεια, ότι ο Χριστός “εξήλθε νικών και ίνα νικήσει”

Δεν θα κιοτέψουμε λοιπόν. Δεν θα “σαπίσουμε” στο λιμάνι της απογοητεύσεως. Θα ποντοπορούμε στη ρότα των Αγίων και ο ούριος άνεμος του Πνεύματος θα μας κολπώνει τα πανιά.

Και μη ξεχνάμε ποτέ, ότι το να ταξιδεύουμε με την ελπίδα της χάριτος είναι καλύτερο από το να πιάνεις το λιμάνι της μελαγχολίας.

Αμήν

Άρχ. Ιωήλ Κωνστάνταρος

ΤΟ ΛΥΤΡΩΤΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΩΝ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ Του Πρωτ. Γεωργίου Σούλου

Με την εορτή των Θεοφανείων ή των Επιφανείων ή των Φώτων ολοκληρώνεται ο κύκλος του «Δωδεκάρτου», όπως ονομάζεται η περίοδος των εόρτιων ημερών από τα Χριστούγεννα μέχρι και τα Θεοφάνεια.

Την εορταστική αυτή περίοδο ο κάθε πιστός που συμμετέχει στο εόρτιο κύκλο της Εκκλησίας, δεν αισθάνεται ότι είναι μία μονότονη ροή του χρόνου, αλλά νοιώθει βαθειά ανακούφιση μέσα από το λυτρωτικό μήνυμα και περιεχόμενο αυτών των ήμερων. Είναι το μήνυμα της εν Χριστώ αναγέννησης και ανακαίνισης του ανθρώπου, δια του Θεανθρώπου Λυτρωτή και Σωτήρα του κόσμου Ιησού Χριστού, το οποίο ουδεμία άλλη κοσμική δύναμη μπορεί να προσφέρει.

Η βάπτιση του Χριστού, που εορτάζουμε τα Θεοφάνεια αναδεικνύουν τον Ενανθρωπίσαντα Ιησού Χριστό, ως Μεσσία και Λυτρωτή, καθώς μας το επιβεβαιώνει η φωνή του Πατέρα που ακούγεται τη στιγμή της Βάπτισής Του, δηλώνοντας την παρουσία Του, ως του μόνου αληθινού Βασιλέως του κόσμου. Η Βάπτιση του Χριστού εισάγει στον κόσμο νέο ήθος και ύφος, που πηγάζουν από τη θυσιαστική αγάπη υπέρ του ανθρώπου. Τα ύδατα του Ιορδάνη ποταμού και κατ’ επέκταση ολόκληρη η φύση και ο κόσμος αγιάσθηκαν και καθαγιάσθηκαν, από τον Χριστό και μεταβλήθηκαν από κοινά ύδατα σε «αγιασμού δώρον, αμαρτημάτων λυτήριον, νοσημάτων αλεξιτήριον, δαίμοσιν ολέθριον, ταις εναντίαις δυνάμεσιν απρόσιτον».

Αν ήθελε κανείς να προσεγγίσει βαθύτερα το αγιοπνευματικό περιεχόμενο και νόημα της εορτής των Φώτων, δεν μπορεί να μην αντιληφθεί, ότι όντως συνέβη και όντως φανερώνεται σε όσους έκτοτε λούζονται στα νάματα του Ιορδάνου, για να καθαρίσουν, για να καθαγιάσουν και να ξεπλύνουν τις αμαρτίες και τα πάθη τους, που δημιουργούνται στη ροή του χρόνου και της καθημερινότητας, οι οποίοι θα πρέπει να δεχθούν το Μέγα Μυστήριο της Σωτηρίας, οντολογικά και βιωματικά και όχι επιφανειακά και επιδερμικά, γιατί μόνο έτσι, θα μπορέσουν να αντιληφθούν το μέγεθος των γεγονότων όλων των ήμερων του δωδεκαόρτου, καθώς επίσης και ότι είναι τόσο οικεία και πλησίον μας και επί πλέον ότι μας προσφέρουν κάθε φορά που τα εορτάζουμε μηνύματα ωφέλιμα, σύγχρονα και επίκαιρα, καθώς και μηνύματα απελευθέρωσης και αναζωογόνησης, που μετατρέπουν τον άνθρωπο σε ακέραιη και αυθεντική προσωπικότητα. Αυτά τα μηνύματα διαφυλάσσονται περισσότερο από δύο χιλιάδες χρόνια στην Εκκλησία του Θεανθρώπου Χριστού, ως παρακαταθήκη της λυτρώσεως και της καταφάσεως της αυθεντικής ύπαρξης της ανθρώπινης προσωπικότητας. Η αρχέγονη αυτή παρακαταθήκη διαφυλάσσεται και διασώζεται από την Εκκλησία, η οποία μας ορίζει και μας προσδιορίζει το οντολογικό και αυθεντικό νόημα του «ζειν και υπάρχειν του ανθρώπου εν τω κόσμω», διότι η βάπτιση του Χριστού έγινε η αφετηρία της οικονομίας της σωτηρίας, που ανέλαβε ως Θεός και άνθρωπος, να εκπληρώσει εκ μέρους μας, έγινε η δική μας αφετηρία, γιατί συνδέεται άμεσα με το μυστήριο της βάπτισής μας, με την οποία ανακαινιζόμαστε και εισερχόμαστε στην νέα εν Χριστώ ζωή.

Τα κείμενα των Ιερών Ευαγγελιστών μας δίδουν εύληπτα τα αποδεικτικά στοιχεία για την αμεσότητα της σχέσης της Βαπτίσεως του Χριστού και της δικής μας, ως της νέας εν Χριστώ ζωής. Στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο διαβάζουμε:

Ιω. 1,29:          Τῇ ἐπαύριον βλέπει ὁ Ἰωάννης τὸν Ἰησοῦν ἐρχόμενον πρὸς αὐτὸν καὶ λέγει· ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου.

Ιω. 1,29:          Την επομένην ημέραν βλέπει ο Ιωάννης τον Ιησούν να έρχεται εις αυτόν και λέγει· “ίδε ο αμνός του Θεού, που επροφήτευσεν ο Ησαΐας, ο Μεσσίας και Λυτρωτής, ο οποίος θα θυσιασθή δια να πάρη επάνω του και εξαλείψη την αμαρτίαν και την ενοχήν του κόσμου.

Ιω. 1,30:          οὗτός ἐστι περὶ οὗ ἐγὼ εἶπον· ὀπίσω μου ἔρχεται ἀνὴρ ὃς ἔμπροσθέν μου γέγονεν, ὅτι πρῶτός μου ἦν.

Ιω. 1,30:          Αυτός είναι, δια τον οποίον σας είπα· ύστερα από εμέ έρχεται άνθρωπος, ο οποίος σαν αιώνιος Θεός υπάρχει πολύ πρωτύτερα από εμέ, ασύγκριτα λαμπρότερος και ενδοξότερος.

Ιω. 1,31:          κἀγὼ οὐκ ᾔδειν αὐτόν, ἀλλ᾿ ἵνα φανερωθῇ τῷ Ἰσραήλ, διὰ τοῦτο ἦλθον ἐγὼ ἐν τῷ ὕδατι βαπτίζων.

Ιω. 1,31:          Και εγώ δεν τον εγνώριζα προηγουμένως, αλλά δια να φανερωθή αυτός στους Ισραηλίτας, δια τούτο ήλθα εγώ και βαπτίζω εις τα ύδατα του Ιορδάνου”.

Ιω. 1,32:          καὶ ἐμαρτύρησεν Ἰωάννης λέγων ὅτι τεθέαμαι τὸ Πνεῦμα καταβαῖνον ὡς περιστερὰν ἐξ οὐρανοῦ, καὶ ἔμεινεν ἐπ᾿ αὐτόν.

Ιω. 1,32:          Και εβεβαίωσεν ο Ιωάννης λέγων ότι “είδα το Άγιον Πνεύμα να κατεβαίνει ωσάν περιστερά από τον ουρανών και έμειναν εις αυτόν μονίμως.

Ιω. 1,33:          κἀγὼ οὐκ ᾔδειν αὐτόν, ἀλλ᾿ ὁ πέμψας με βαπτίζειν ἐν ὕδατι, ἐκεῖνός μοι εἶπεν· ἐφ᾿ ὃν ἂν ἴδῃς τὸ Πνεῦμα καταβαῖνον καὶ μένον ἐπ᾿ αὐτόν, οὗτός ἐστιν ὁ βαπτίζων ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ.

Ιω. 1,33:          Και εγώ, όπως και σεις, δεν τον εγνώριζα, αλλά εκείνος που με έστειλε να βαπτίζω με νερό, εκείνος μου είπε· Εις όποιον ίδης να κατεβαίνη το Πνεύμα το Αγιον και να μένη εις αυτόν, αυτός είναι, που βαπτίζει με Πνεύμα Αγιον.

Ιω. 1,34:          κἀγὼ ἑώρακα καὶ μεμαρτύρηκα ὅτι οὗτός ἐστιν ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ.

Ιω. 1,34:          Και εγώ πράγματι είδα, όπως μου είπεν ο Θεός, και έχω δώσει μαρτυρίαν και ομολογίαν ότι αυτός είναι ο Υιός του Θεού που έγινεν άνθρωπος”.

Οι ερμηνευτές τα παραπάνω λόγια του Κυρίου λένε ότι είναι τα ιδρυτικά λόγια του μυστηρίου του βαπτίσματος, δια του οποίου εμείς οι άνθρωποι γινόμαστε χριστιανοί. Η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος στη βάπτιση του Χριστού φανέρωσε το μυστήριο του βαπτίσματος, το οποίο επιτελεί ο Χριστός με το άγιο Πνεύμα. Είναι το βάπτισμα το οποίο παρέδωσε ο Χριστός στους μαθητές του, ως ουσιαστικό στοιχείο της αποστολικής διακονίας τους στον κόσμο.

Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος γράφει:

Ματθ. 28,17:  καὶ ἰδόντες αὐτὸν προσεκύνησαν αὐτῷ, οἱ δὲ ἐδίστασαν.

Ματθ. 28,17:  Και ιδόντες αυτόν τον επροσκύνησαν, μερικοί δε είχαν κάποιαν αμφιβολίαν να πιστεύσουν ότι αυτός πράγματι ήτο ο Ιησούς.

Ματθ. 28,18:  καὶ προσελθὼν ὁ Ἰησοῦς ἐλάλησεν αὐτοῖς λέγων· ἐδόθη μοι πᾶσα ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς.

Ματθ. 28,18:  Και αφού επλησίασεν όλους ο Ιησούς, ωμίλησε προς αυτούς και είπε· “μου εδόθη και ως προς άνθρωπον, κάθε εξουσία στον ουρανόν και εις την γην.

Ματθ. 28,19:  πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος,

Ματθ. 28,19:  Λοιπόν, πηγαίνετε τώρα και διδάξατε εις όλα τα έθνη την αλήθειαν. Και αυτούς που θα πιστεύσουν και θα γίνουν μαθηταί σας, βαπτίσατέ τους στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.

Ματθ. 28,20:  διδάσκοντες αὐτοὺς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν· καὶ ἰδοὺ ἐγὼ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος. Ἀμήν.

Ματθ. 28,20:  Διδάσκοντες αυτούς να τηρούν όλας τας εντολάς, που εγώ σας έχω δώσει. Και ιδού, εγώ θα είμαι μαζή σας όλας τας ημέρας, μέχρις ότου λάβη τέλος ο αιών αυτός. Αμήν. (Θα είναι μαζή μας πάντοτε διότι αυτός είναι ο Εμμανουηλ, του οποίου το όνομα σημαίνει: Ο Θεός μαζή μας).

Επίσης ο Ευαγγελιστής Μάρκος σημειώνει:

Μαρκ. 16,15:  καὶ εἶπεν αὐτοῖς. πορευθέντες εἰς τὸν κόσμον ἅπαντα κηρύξατε τὸ εὐαγγέλιον πάσῃ τῇ κτίσει.

Μαρκ. 16,15:  Και τους είπεν· “πηγαίνετε εις όλον τον κόσμον και κηρύξατε το ευαγγέλιον, το χαρμόσυνον μήνυμα της σωτηρίας, εις όλην την ανθρωπότητα.

Μαρκ. 16,16:  ὁ πιστεύσας καὶ βαπτισθεὶς σωθήσεται, ὁ δὲ ἀπιστήσας κατακριθήσεται.

Μαρκ. 16,16:  Εκείνος που θα πιστεύση και βαπτισθή, θα σωθή, εκείνος που θα απιστήση στο κήρυγμά σας θα καταδικαστή.

Τα ανωτέρω χωρία του Ευαγγελίου, μας δηλώνουν με σαφήνεια, ότι το μυστήριο του βαπτίσματος, που ίδρυσε ο Χριστός μεταμορφώνοντας ή συμπληρώνοντας το βάπτισμα του Ιωάννη του Βαπτιστή είναι η αφετηρία της επανασύνδεσής μας με τον δημιουργό μας, που είναι και ο αρχηγός και τελειωτής της σωτηρίας μας.

Για να αντιληφθούμε το βαθύτερο νόημα αυτής της σωτηρίας, που μας παρέχουν οι Ευαγγελικές αφηγήσεις, για τη Βάπτιση του Κυρίου στον Ιορδάνη, πρέπει να προσέξουμε τα κάτωθι, που εύστοχα σημειώνει ο διακεκριμένος Θεολόγος και καθηγητής Πανεπιστημίου Πρωτ. Γεώργιος Διον. Δράγας, ο οποίος μεταξύ άλλων επισημαίνει:

«Το βάπτισμα του Προδρόμου ήταν «βάπτισμα μετανοίας,» που υποδήλωνε την επιστροφή του ανθρώπου στον Θεό και την υπακοή του στο θείο θέλημα. Ήταν αναγκαίο εν όψει της ελεύσεως του Μεσσία και της βασιλείας του Θεού την οποία θα έφερνε Εκείνος στον κόσμο. Ήταν ένα είδος προπαρασκευής και προετοιμασίας, που απέβλεπε στην μεσολάβηση του Θεού, μέσω του Μεσσία, δηλαδή στην δικαίωση των ανθρώπων και στη δωρεά του Αγίου Πνεύματος. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στα λόγια του Χριστού προς τον Βαπτιστή Ιωάννη, «Έτσι είναι πρέπον», για να εκπληρωθεί σε μας πλήρης δικαίωση» (Ματθ. 3:15). Έτσι όταν ο Χριστός προσήλθε στο βάπτισμα του Ιωάννη, ως άνθρωπος αποδέχτηκε το θείο θέλημα εκ μέρους ολόκληρης της ανθρωπότητας. Και τότε η μαρτυρία του ουράνιου Πατέρα που τον αναγνώρισε, ως τον Υιό Του τον αγαπητό και η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος σωματικά «εν είδη περιστεράς» σήμανε την αποδοχή του Χριστού από τον Πατέρα, ως τον Μεσσία, που θα φέρει τη Βασιλεία του Θεού στους ανθρώπους. Τη Βασιλεία αυτή την αντιπροσώπευε κυρίως και πρωτίστως ή κοινωνία του Αγίου Πνεύματος, όπως είχε προφητέψει ο Ησαΐας: «Ο Ιακώβ είναι ο υιός μου, εγώ θα τον αναλάβω. Ο Ισραήλ είναι ο εκλεκτός μου, τον οποίο αποδέχτηκε η ψυχή μου, και στον οποίον έδωσα το Πνεύμα μου, για να κάνει κρίση ανάμεσα στα έθνη» (42:1).

Τόσο η αποδοχή του Χριστού, ως Μεσσία, όσον και η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος επάνω Του, αναφέρονται στην ανθρωπότητά Του, την οποία ανέλαβε για χάρη μας και την κατέστησε ως βάση της σωτηρίας μας. Όπως το διαλαλεί η εκκλησιαστική υμνωδία.

«Έχοντας φορέσει την μορφή του δούλου, προσήλθες να βαπτισθείς Χριστέ από δούλο στα ύδατα του Ιορδάνη, για να λυτρώσεις από την δουλεία της αρχαίας αμαρτίας και να αγιάσεις και να φωτίσεις εμάς τους ανθρώπους» (Εσπερινός παραμονής Θεοφανίων). «Λύτρωση έρχεται ο Χριστός να δώσει με τη βάπτιση σε όλους τους πιστούς. Γιατί με αυτήν καθαρίζει τον Αδάμ, υψώνει τον πεσμένο, ντροπιάζει τον τύραννο που προκάλεσε την πτώση, ανοίγει τους ουρανούς, κατεβάζει το Θείο Πνεύμα και χαρίζει την αφθαρσία και την μέθεξη» (Ωδή 8η).

«Σήμερα στα ρείθρα του Ιορδάνη ήρθε ο Κύριος, και λέει στον Ιωάννη: Μη δειλιάσεις να με βαπτίσεις, γιατί ήρθα να σώσω τον Αδάμ τον πρωτόπλαστο» (Οίκος).

«Ως άνθρωπος ήρθες Χριστέ Βασιλεύ στον ποταμό, και δουλικό βάπτισμα σπεύδεις να λάβεις από τα χέρια του Προδρόμου, για τις δικές μας αμαρτίες, φιλάνθρωπε!» (Σοφρωνίου Ιεροσολύμων).

Τα όσα έγιναν στον Ιορδάνη αναφέρονται στην θεότητα του Χριστού και ιδιαίτερα στην αιώνια υιϊκή υπόστασή Του, η οποία αποκαλύπτει το μυστήριο του Τριαδικού Θεού. Ο Χριστός είναι ο αιώνιος Υιός του Πατρός, που έγινε και Υιός ανθρώπου για να ξαναφέρει τον άνθρωπο στην βασιλεία του Τριαδικού Θεού. Γι αυτόν τον λόγο και το μυστήριο του Βαπτίσματος, που μας χαρίζει την αναγέννηση και μας εισάγει στην εν Χριστώ ζωή γίνεται εις το όνομα της Αγίας Τριάδος, του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Τα Θεοφάνεια, συνεπώς, αναφέρονται όχι μόνο στην επιστροφή του ανθρώπου στον αληθινό Θεό, τον Δημιουργό και Σωτήρα του, μέσω του Χριστού, αλλά και στην αποκάλυψη του μυστηρίου του Θεού, δηλαδή στην αλήθεια ότι ο Θεός είναι Ένας και Τριαδικός και ως τοιούτος πρέπει να προσκυνείται. Όπως το διαλαλεί και η εκκλησιαστική υμνωδία:

«Όταν βαπτίστηκες στον Ιορδάνη, Κύριε, τότε φανερώθηκε η προσκύνηση της Αγίας Τριάδας. Γιατί τότε η φωνή του Γεννήτορα έδωσε την σαφή μαρτυρία ονομάζοντάς σε Υιό Του αγαπητό. Αλλά και το Πνεύμα με μορφή Περιστεράς βεβαίωσε του λόγου το ασφαλές. Σε δοξάζουμε στα Επιφάνειά Σου, Χριστέ, ως Θεό που φωτίζεις τον κόσμο» (Απολυτίκιο Θεοφανείων). «Φανερώθηκες σήμερα στην οικουμένη, και το φως Σου Κύριε σημειώθηκε επάνω σε μας, που σε υμνούμε με επίγνωση. Ήρθες και φανερώθηκες, το Φως το απρόσιτο» (Κοντάκιο). Ο διαφωτισμός του μυστηρίου του Τριαδικού Θεού είναι και η αιτία που ονομάζονται τα Θεοφάνεια και Τα Φώτα. Πρόκειται για τα φώτα του Πατρός του Υιού και ου Αγίου Πνεύματος, που αν και τρία είναι όμως και ένα Φως απρόσιτο». (Πρωτ. Γεώργιος Διον. Δράγας).

Οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας καθιέρωσαν να τελείται η ακολουθία του αγιασμού των υδάτων, που τελείται προεόρτια την παραμονή των Θεοφανείων και ανήμερα στην εορτή, ως ανάμνηση του βαπτίσματος του Χριστού στον Ιορδάνη από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή, καθώς και του αγιασμού των υδάτων που έγινε τότε από τον Χριστό. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ομιλεί για τον Μεγάλο αυτό Αγιασμό στην εορτή των Θεοφανείων, που φυλασσόταν από τους πιστούς και χρησιμοποιείτο για αγνισμό, ενίσχυση και θεραπεία. Τη μεγάλη σημασία του την αντιλαμβανόμαστε από τα λόγια της ευχής που αναπέμπει ο ιερέας κατά την επίκληση του Αγίου Πνεύματος και τον καθαγιασμό του ύδατος: «…και ποίησον αυτό πηγή αφθαρσίας, δώρο αγιασμού, συγχωρητικό (λυτήριο) αμαρτημάτων, φάρμακο (αλεξιτήριο) νοσημάτων, εξολοθρευτικό δαιμόνων, απρόσιτο στις ενάντιες δυνάμεις, γεμάτο με αγγελική δύναμη…» Να σημειώσουμε ότι δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ των δύο καθαγιασμών (της παραμονής και της εορτής). Εκείνο που έχει σημασία προκειμένου να χρησιμοποιήσει κανείς τον Μεγάλο Αγιασμό είναι η μετάνοια και η νηστεία την παραμονή της εορτής. Όταν με «καρδίαν συντετριμμένη και τεταπεινωμένην», με πίστη αληθινή λαμβάνουμε και χρησιμοποιούμε τον Αγιασμό, τότε πραγματικά γίνεται ιαματικό μέσο ψυχών και σωμάτων και πάσης «αντικειμένης δυνάμεως» ανατρεπτικό.

Κλείνοντας να σημειώσουμε, ότι η εορτή των Θεοφανείων είναι πρόσκληση ανανέωσης και επιστροφής στον Κύριο της δόξης, ο οποίος, αν και ήταν Θεός, ταπείνωσε τον εαυτόν του και έγινε άνθρωπος, άνθρωπος αληθινός, αναμάρτητος, συγχωρητικός και ελεήμων, η οδός, η αλήθεια και η ζωή. Να γιατί ο άνθρωπος Ιησούς Χριστός, προκόπτοντας μέχρις ότου η ανθρώπινη φύση Του φτάσει στην τελείωσή της, αναλαμβάνει πλήρως όσα ο Θεός Του εμπιστεύθηκε. Με την κατάδυσή Του στα νεκρά νερά του Ιορδάνη, έμοιαζε με το καθαρό λινάρι, που το βυθίζουν μέσα στη χρωστική ουσία. Εκείνος που ήταν πιο λευκός κι από το χιόνι, αναδύεται τελικά από το νερό, όπως αναφέρει και ο προφήτης Ησαΐας, με ιμάτιο κατακόκκινο από το αίμα, με ένδυμα θανάτου, το ένδυμα που κλήθηκε να φορέσει. Να λοιπόν ποια μηνύματα στέλνει η Βάπτιση του Κυρίου στον Ιορδάνη ποταμό, υπό Ιωάννου του Προδρόμου και Βαπτιστού. Οφείλουμε να κατανοήσουμε ποια μεγαλόπρεπη ενέργεια περικλείει, ποια πράξη αγάπης θέτει ενώπιόν μας. Εύλογα τίθεται διαρκώς το επίμονο ερώτημα: Ποια θα είναι η απάντησή μας; Η πλέον ενδεδειγμένη και σωστική απάντηση είναι να τον ακολουθούμε στην οδό της χάριτος, της αγάπης, της φιλανθρωπίας και της δικαιοσύνης Του, εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν!

ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ «Φωνή βοώντος εν τη ερήμω…» (Μαρκ. 1,3) -Αρχιμανδρίτης Κοσμάς Λαμπρινός

Σε λίγες μέρες, θα εορτάσουμε τα άγια Θεοφάνεια του Σωτήρος Χριστού. Και θα δούμε με τα μάτια της ψυχής μας τον Χριστό να μπαίνει στα νερά του Ιορδάνη και να αγιάζει αυτά αλλά και όλους τους ανθρώπους.
Την Κυριακή, δε, προ των Φώτων, η αγία μας Εκκλησία μας δείχνει πως ο άνθρωπος φωτίζεται πραγματικά. Μας αναφέρει συγκεκριμένα το χωρίο του προφήτη Ησαία που μας λέει σχετικά με το κήρυγμα του αγίου Ιωάννου στην έρημο του Ιορδάνη. «Φωνή βοώντος εν τη ερήμω, ετοιμάσατε την οδόν Κυρίου, ευθείας ποιείτε τας τρίβους αυτού» (Μάρκ. 1,3) αναφέρει ο προφήτης.
Πράγματι ο Ιωάννης κήρυττε στην έρημο του Ιορδάνη. Αλλά πόσοι εκ των Ιουδαίων αποφάσιζαν να μετανοήσουν; Πολλοί λίγοι. Κι αυτοί αργότερα θα γίνουν από μαθητές του Αγ. Ιωάννου, μαθηταί του Μεγαλυτέρου Διδασκάλου, του Χριστού. Υπήρχε μεγάλη σκληρότητα στις ψυχές των φαρισαίων, ιδιαιτέρως. Ενώ ο άγιος Ιωάννης ήταν μεγάλος ασκητής και εφαρμοστής πλήρως του Μωσαϊκού νόμου, αυτοί (οι γραμματείς και φαρισαίοι) δεν τον άκουγαν. Τους έλεγε την αλήθεια, αλλά αυτή η αλήθεια δεν συνέφερε στο κοσμικό στυλ που βίωναν οι φαρισαίοι.
Αλλά, γιατί μιλάμε για τους φαρισαίους και τους εν γένει Ιουδαίους της εποχής του αγίου Ιωάννου; Και σήμερα δυστυχώς οι εκκοσμικευμένοι άνθρωποι δεν δέχονται το φωτισμό που τους προσφέρει η Εκκλησία του Χριστού και ακούν είτε την τηλεόραση, είτε τον κινηματογράφο, είτε και το διαδίκτυο. Δεν λέω ότι στην τηλεόραση, το βίντεο, τον κινηματογράφο και το διαδίκτυο δεν μπορείς να βρεις ωφέλιμα πράγματα, αλλά πρέπει να ψάξεις. Στην Εκκλησία όμως δεν χρειάζεται να ψάξεις. Η Εκκλησία με τα άγια Μυστήριά Της, ιδιαίτερα δε με το μυστήριο των μυστηρίων, όπως το ονομάζει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, την Θεία Ευχαριστία, παίρνουμε μέσα μας την όντως Σοφία, τον Κύριό μας Ιησού Χριστό. Οι προτεστάντες μας λένε ότι ο άρτος και ο οίνος της Θείας Ευχαριστίας δεν είναι το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, αλλά ότι μοιάζει με το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Λάθος! Ο απόστολος Παύλος μας λέει ότι ο άρτος και ο οίνος της Θείας Ευχαριστίας είναι «αυτό το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου μας».
Δεν μας ωφελούν πνευματικά τα βιβλία των αρχαίων φιλοσόφων, ούτε και των συγχρόνων ιδεολόγων της εποχής μας γιατί ο πραγματικός φωτιστής των ψυχών μας είναι μονάχα ΕΝΑΣ, ο Χριστός. Ούτε πάλι μας δίνουν χαρά και ανάπαυση ψυχική οι ποικιλώνυμες διασκεδάσεις. Κι αυτά τα λέμε γιατί πολλοί χριστιανοί μας νομίζουν ότι το έτος που ξεκίνησε θα πάει καλά με τα λεγόμενα ρεβεγιόν, ή και παίζοντας τυχερά παιχνίδια. Αντιθέτως βρισκόμενος στην αγκάλη της μητρός Εκκλησίας, φωτιζόμενος με τα άγια Μυστήρια της έχεις πνευματική ασφάλεια. Να μην γίνουμε σαν τον Ιούδα που είχε δίπλα του το Φως, το Χριστό, και έπεσε στο σκοτάδι της αμαρτίας. Ούτε να μοιάσουμε στους υπερήφανους φαρισαίους που είχαν την εντύπωση ότι βρίσκονταν μέσα στο φως του Θεού αλλά βρίσκονταν στο μεγαλύτερο σκοτάδι, αφού ήταν εγωιστές άνθρωποι.
Έρχονται τα Θεοφάνεια. Στ’ αλήθεια, όμως, εμείς οι ορθόδοξοι πως θα περάσουμε την ημέρα των Θεοφανείων; Ερχόμενοι τυπικά στην Εκκλησία και έπειτα γυρνώντας πάλι στο κοσμικό πνεύμα που δυστυχώς διέπει τον σύγχρονο άνθρωπο; Ή θα γίνουμε άνθρωποι που θα είμαστε πραγματικά φωτισμένοι από το Ευαγγέλιο του Χριστού; Ελπίζω και εύχομαι να ζούμε όλοι όπως θέλει ο Χριστός. Αλλά για να γίνει αυτό πρέπει όλοι μας να έχουμε στο σπίτι το βιβλίο των βιβλίων, την Αγία Γραφή. Κι όχι μόνο να το έχουμε αλλά και να το διαβάζουμε καθημερινά στην οικογένειά μας για να ακούν και τα παιδιά μας πως πρέπει να ζουν κατά Χριστόν. Και τέλος χρειάζεται να εφαρμόζουμε όλοι μας, μικροί και μεγάλοι, το Ευαγγέλιο στη ζωή μας. Έτσι θα αποδείξουμε ότι είμαστε φωτισμένοι άνθρωποι. Έτσι θα αποδείξουμε ότι αγαπούμε πραγματικά το Θεό.



αρχιμ. Κοσμάς Λαμπρινός

Ὁμιλία στὴν ἀγρυπνία τῶν Θεοφανείων Anthony Bloom

Ἡ ἡμέρα τῶν Θεοφανείων εἶναι ἡ μέρα ποὺ ὅλος ὁ κόσμος ἀναγεννᾶται καὶ γίνεται μέτοχος τῆς ἁγιότητος τοῦ Θεοῦ. Ἀλλὰ συγχρόνως εἶναι ἡ μέρα κατὰ τὴν ὁποία ὁ Χριστός, εἰσέρχεται στὴν ὁδὸ πρὸς τὸν Γολγοθά.

Ἦλθε στὸν Ἰωάννη τὸν Βαπτιστή, ὄχι γιὰ νὰ καθαριστεῖ, ἐπειδὴ ἦταν ἀναμάρτητος, σὰν Θεὸς καὶ συνάμα κατέστη ἁγνὸς ὡς πρὸς τὴν ἀνθρώπινη φύση Του καθ’ ὅλην τὴν διάρκεια τῆς ἱστορίας τοῦ Ἰσραὴλ ἀπὸ ἐκείνους τοὺς προγόνους ποὺ εἶχαν προσφέρει τὴ ζωή τους στὸν Θεό, καὶ τῶν ὁποίων ἡ ἁγιότητα ἔφτασε στὸ κορύφωμά της στὴν καθαρότητα τῆς Μητέρας τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία ἦταν τόσο ἁγνή, τόσο ἄμεμπτη ποὺ μποροῦσε νὰ εἰσέλθει στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων, ἐκεῖ ὅπου οὔτε ὁ Ἀρχιερέας δὲν τολμοῦσε νὰ εἰσέλθει, ἐκτὸς ἀπὸ μία φορὰ τὸ χρόνο μετὰ ἀπὸ ἕναν ἰδιαίτερο ἁγιασμό.

Ὁ Χριστὸς εἶχε ἀνάγκη νὰ καθαριστεῖ. Ἀλλὰ ἐκεῖνα τὰ νερά, ὅπου εἶχαν πλυθεῖ ὅλοι οἱ ἁμαρτωλοὶ ποὺ εἶχαν ἔλθει στὸν Ἰωάννη τὸν Βαπτιστὴ ὁμολογώντας τὸ κακὸ ποὺ βάραινε τὴ ζωή τους, ἦταν βαριὰ ἐξαιτίας τῆς ἁμαρτωλότητας καὶ ἑπομένως ἐξαιτίας τῆς θνητότητας τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Εἶχαν γίνει νερὰ θανατηφόρα, καὶ σ’ αὐτὰ τὰ νερὰ εἶναι ποὺ ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς καταδύεται ἐκείνη τὴν ἡμέρα σηκώνοντας στοὺς ὤμους Του τὴν θνητὴ φύση ἀποτέλεσμα τῆς ἀνθρώπινης ἁμαρτίας.

Ἔρχεται, ἀθάνατος ὡς πρὸς τὴν ἀνθρωπότητα καὶ τὴν Θεότητά Του, καὶ τὴν ἴδια στιγμὴ ἐνδύεται τὴν θνητότητα τοῦ ἁμαρτωλοῦ κόσμου. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀρχὴ τῆς πορείας Του πρὸς τὸν Γολγοθά. Αὐτὴ τὴν ἡμέρα θαυμάζουμε τὴν ἀτελείωτη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ἀλλὰ ὅπως σὲ κάθε ἄλλη περίσταση, ὁ ἄνθρωπος ἔπρεπε νὰ λάβει μέρος στὸ σχέδιο ποὺ ὁ Θεὸς εἶχε προνοήσει γιὰ τὴ σωτηρία του. Καὶ αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος ποὺ ὁ Θεὸς ἔρχεται καὶ μοιράζεται τὴν θνητή μας φύση, ὁ λόγος ποὺ ἔρχεται καὶ μᾶς σώζει. Τὸ ἀποκορύφωμα τῆς Θείας Οἰκονομίας γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου θὰ ἔλθει στὸν Γολγοθὰ ὅταν θὰ πεῖ, «Θεέ μου, Θεέ μου, γιατί μὲ ἐγκατέλειψες;» Θὰ εἶναι ἡ στιγμὴ ποὺ ὁ Θεός, ὅπως ὅταν ἦταν ἐνδεδυμένος τὴν ἀνθρώπινη φύση Του, θὰ ἔχει χάσει τὴν ἐπαφή Του μὲ τὸν Πατέρα μετέχοντας στὸ πεπρωμένο τῆς ἀνθρωπότητας. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἔσχατη πράξη Θεικὴς ἀγάπης.

Συνεπῶς ἂς θαυμάσουμε, ἂς ἀναρωτηθοῦμε, καὶ ἂς λατρέψουμε αὐτὴ τὴν Θεικὴ ἀγάπη, καὶ ἂς μάθουμε ἀπὸ Ἐκεῖνον· ἐπειδὴ εἶπε στὸ Εὐαγγέλιο, «Σᾶς ἔδωσα ἕνα παράδειγμα. Ἀκολουθεῖστε το.» Καλούμαστε, ἐντὸς τῶν ὁρίων τῆς ἁμαρτωλῆς καὶ θνητῆς φύσης μας, νὰ βαστάξουμε τὰ βάρη ὁ ἕνας τοῦ ἄλλου στὴ ζωὴ καὶ στὸν θάνατο. Ἂς μάθουμε ἀπ’ αὐτό. Θεωροῦμε ὅτι εἶναι τόσο δύσκολο νὰ βαστάξουμε τὰ βάρη ἀκόμα κι ἐκείνων ποὺ ἀγαπᾶμε· καὶ πρακτικὰ εἶναι ἀδύνατο νὰ ἐπωμιστοῦμε τὰ βάρη τῶν ἀνθρώπων ποὺ δὲν ἀγαπᾶμε μὲ μιὰ εἰλικρινῆ, φυσικὴ τρυφερότητα. Ἂς μάθουμε, ἐπειδὴ διαφορετικὰ δὲν θὰ ἔχουμε μάθει τὸ πρῶτο μάθημα ποὺ θὰ μᾶς δώσει ὁ Χριστός, ὅταν εἰσέλθει στὴν διακονία Του. Ἀμήν.

κήρυγμα εις τα Άγια Θεοφάνεια-Το περιστέρι σύμβολο του Αγίου Πνεύματος +Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος

«Καὶ εἶδε τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καταβαῖνον ὡσεὶ περιστερὰν καὶ ἐρχόμενον ἐπ᾽ αὐτόν» (Ματθ. 3,16)

ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἑορτή, μεγάλη ἑορτή· εἶνε ἡ ἑορτὴ τῶν Φώτων. Τὸ νεογέννητο Θεῖο Βρέφος, ποὺ 8 ἡμερῶν τὸ εἴ­δαμε νὰ περιτέμνεται, σήμερα τὸ βλέπουμε τέλειο ἄνδρα, σὲ ἡλικία 30 ἐτῶν, ὅταν ἐπρόκειτο ν’ ἀρ­­χίσῃ τὴ μοναδικὴ ἀποστολή του.

Γιὰ ὅποιον ἔχει ἔνστικτο πίστεως, ὅλα εἶνε θαυμαστά. Θαυμαστὸ τὸ ὅτι χέρι ἀν­θρώπου,τοῦ τιμίου Προδρόμου, ἄγγιξε τὴν κε­φα­λὴ τοῦ Δεσπότου. Θαυμαστὸ τὸ ὅτι ἄνοιξαν οἱ οὐρανοὶ καὶ ἀκούστηκε ἡ φωνὴ «Οὗτός ἐ­στιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπη­­τός, ἐν ᾧ εὐ­δό­κησα» (Ματθ. 3,17). Θαυμα­στὸ τὸ ὅτι, βλέπον­τας τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, «ὁ Ἰορδάνης ἐ­στράφη εἰς τὰ ὀ­πίσω» (Ψαλμ.113,3). Ὅλα αὐτὰ θαυμαστά. Ἀλλὰ πρὸ παντὸς θαυμαστὸ εἶνε τὸ ὅτι ἐφανερώθη τὸ μυστήριο τῆς ἁ­γί­ας Τρι­άδος, τὸ μυστήριο τῶν μυστηρί­ων! Νὰ θεολο­γήσουμε; Οὔτε ἐγὼ εἶμαι εἰς θέσιν οὔτε σεῖς· ἂν ἀρχίσω νὰ ὁμιλῶ ἔτσι, θὰ χασμουριέστε. Δὲν συγκινοῦν πλέον τὰ μεγάλα καὶ ὑψηλά.

Τὸ μυστήριο τῆς ἁγίας Τριάδος! Πῶς τὰ τρία εἶνε ἕνα; Πῶς ὁ ἕνας ἥλιος εἶνε τρισήλι­ος; Πῶς Πατήρ, Υἱὸς καὶ ἅγιον Πνεῦμα εἶνε ἕ­νας Θεός; Αὐτὸ προσκρούει στὴ λογικὴ τοῦ ἀνθρώπου, στὸ πεπερασμένο πνεῦ­μα του. Ὄ­χι μία κοινὴ διάνοια, ὅπως εἴμεθα οἱ περισσότεροι, ἀλλὰ καὶ μεγαλοφυΐα ἂν εἶ­νε κανείς, δὲν μπορεῖ νὰ συλλάβῃ τὸ μυστήριο· σὲ ἕνα ποτηράκι δὲν μπορεῖ νὰ χωρέσῃ ὁ ὠκεανός.

Μυστήρια ὅμως ἄλυτα εἶνε γεμᾶτο καὶ τὸ ὑ­λικὸ σύμπαν. Ποιός λ.χ. φανταζόταν, ὅτι ἕνα πετραδάκι, τὸ οὐράνιο, θὰ ἔχῃ μέσα του πυρηνι­κὴ ἐνέργεια; Τὸ δὲ πιὸ θαυμαστὸ εἶ­νε, ὅτι κρύ­βει μιὰ εἰκόνα τοῦ Τριαδικοῦ μυστηρίου· κατὰ τὴν σχάσι – διάσπασί του, βγάζει 3 φλόγες, ποὺ αὐξάνονται κατὰ γεωμετρι­κὴ πρόοδο. Δίνει μία εἰ­κόνα τῆς ἁγίας Τριάδος.

Ἀλλὰ ἐμεῖς, ἀδελφοί μου, δὲν θὰ θεολογή­σουμε ἐπάνω στὸ μυστήριο τῆς ἁγίας Τριάδος. Θὰ κατέλθουμε σὲ ἕνα χαμηλότερο ἐπίπεδο. Θὰ προσέξουμε ἐκεῖνο ποὺ λέει σήμερα τὸ εὐαγγέλιο· ὅτι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο κα­τῆλθε ἐπάνω στὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν «ὡσεὶ περιστερά» (Ματθ. 3,16), «ἐν εἴδει πε­ριστερᾶς» (ὑμνολ.) μὲ τὴ μορφὴ περιστεριοῦ. Τὸ περιστέρι λοιπόν, ποὺ τὸ βλέπου­με καὶ τὸ ξέρουμε, θὰ γίνῃ διδάσκαλός μας. Τί διδάσκει;

* * *

Τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο δὲν εἶνε περιστέρι· νὰ συνεννοούμεθα. Ἂν τὸ ποῦμε αὐ­τό, εἶνε βλασφημία. Μόνο εἰδωλολάτρες παραδέχον­ται ὅτι θεοί, ἀνύπαρκτοι, ἐ­λάμ­βαναν σχῆμα ἱέρα­κος, ἀετοῦ κ.λπ.. Ὄχι τέ­τοιο πρᾶγμα. Τὸ περι­στέρι εἶνε σύμβολο, εἰκόνα τῆς ἁγίας Τριάδος.

Καὶ γιατί ἀπ’ ὅλα τὰ πουλιὰ ὁ Θεός, προκειμένου νὰ συμβολίσῃ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, διά­λεξε τὸ περιστέρι; Διότι τὸ περιστέρι ἔχει ὡ­ρι­σμένες ἰδιότητες. Ποιές ἰδιότητες; Μία, δύο, τρεῖς, τέσσερις, καὶ τελειώνω.

1. Πρώτη ἰδιότης· εἶνε σύμβολο καθαρότητος. Κανένα ἄλλο πουλὶ δὲν εἶνε τόσο καθαρό. Ὑπάρχουν πουλιὰ βρωμερὰ καὶ ἀκάθαρτα, ὅ­πως εἶνε οἱ γῦπες. Ἂν πᾷς στὶς φωλιές τους, θὰ βρῇς ἀκαθαρσία. Δὲν ἀρέσκον­ται στὴν καθαριότητα. Θέ᾽ς νὰ ψοφή­σῃ ὁ γύπας; Πήγαινε στὴ φωλιά του καὶ ῥίξε τρεῖς – τέσσερις σταγό­νες ἄρωμα· θὰ δῇς ὅτι θὰ ψοφή­σῃ. Μέσ᾽ στὴ βρωμιὰ ζῇ. Ἐνῷ τὸ περιστέρι ζῇ στὴν καθαρι­ότητα. Ἂν ἔρθῃ καὶ βρῇ τὴ φωλιά του λερωμέ­νη, φεύγει. Ὅπου βρῇ νερὸ καθαρό, λούζεται, κάνει λουτρό. Προσέχει τὴ στολή του – τὴν τουαλέττα του, ἀστράφτει καὶ λάμπει. Ἀγαπάει τὸ καθαρὸ νερό, ὄχι τὴ λάσπη. Γι’ αὐτὸ εἶνε σύμβολο, εἰκόνα, παράδειγμα καθαρότη­τος, ὅπως πρέπει νὰ εἶνε καὶ ἡ ψυχή μας.

2. Εἶνε ἀκόμα σύμβολο πραότητος καὶ ἀνεξικακίας. Ἅμα τοῦ πάρῃς τοὺς νεοσσοὺς – τὰ πουλιά του, λυπᾶται βέβαια, εἶνε πολὺ στενο­χωρημένο, σὰ νὰ κλαίῃ, ἀλλὰ δὲν ἐκδικεῖται ὅ­πως ὁ ἀετὸς ἢ ἄλλα ὄρνεα. Λένε ὅτι τὸ περι­στέρι δὲν ἔχει χολή· εἶνε ἄχολο, πρᾷο ἤρεμο, ὅπως πρέπει νὰ εἶνε κι ὁ ἄνθρωπος, νὰ μὴν κρατάῃ στὴν καρδιά του μῖσος καὶ ἐκδίκησι.

3. Εἶνε ἀκόμη ὑπόδειγμα ἰσοβίου συζυγικῆς πίστεως, ὅπως ἐπίσης καὶ τὰ τρυγόνια. Ἀφ’ ὅ­του τὸ περιστέρι ζευγαρώσῃ μὲ ἕνα, δὲν πηγαίνει πλέον μὲ ἄλλο. Ἂν ὁ κυνηγὸς σκοτώσῃ τὸ ταίρι του, αὐτὸ στὸ ἑξῆς μένει ἔτσι. Ὦ περιστέρι, ἔλα νὰ ἐλέγξῃς τὴν ἀκόλαστον γενεά μας, ποὺ ἀκόμα δὲν πέθανε ὁ ἄντρας, δὲν ἔ­λυωσε στὸ μνῆμα, οὔτε κἂν σαράντισε, καὶ ἡ γυναίκα ζητάει νὰ βρῇ ἄλλον ἄντρα. Ποῦ πῆ­γαν τὰ λόγια τῆς ἀγάπης; ποῦ οἱ ὅρ­κοι, οἱ ὑ­πο­σχέσεις, τὰ γλυκοφιλήματα; Ὅλα ἦταν ψεύ­τικα. Ἕνα περιστέρι μᾶς ἐλέγχει καὶ μᾶς διδάσκει τὴν ἰσόβιο πιστότητα καὶ συζυγία. Ὑ­πάρχουν καὶ ποιήματα σχετικά. Καὶ μέσα στὸ θεόπνευστο ᾎσμα ᾀσμάτων, ἂν διαβάσετε, θὰ δῆτε ἡ νύμφη νὰ ὀνομάζεται περιστερά. Ἔλα, λέει ὁ νέος στὴν ἀγαπημένη του, «ἔλα, περιστερά μου» (βλ. ᾎσμ. 2,10). Σή­μερα δυστυ­χῶς καταντήσαμε στὸ σημεῖο, λεγόμενοι Χριστιανοὶ νὰ διαλύουν τὸ γάμο· ἀθλία κατάστασις, τὴν ὁποία ὁ ἄλλος τὴ λέει πρόοδο· πές την Σόδομα, πές την ἀκολασία, πές την διαφθορά, πές την ἀποκτήνωσιν.

4. Τὸ περιστέρι λοιπὸν συμβολίζει τὴν καθαρότητα, διδάσκει τὴν πραότητα καὶ ἀνεξικακία, μᾶς διδάσκει τὴν συζυγικὴ πιστότητα. Τὸ περιστέρι ἀκόμα ―τὸ πιὸ χαρακτηριστικό― εἶνε σύμβολο εἰρήνης. Γιατί; πῶς ἐπικράτησε σὲ ὅλο τὸν κόσμο τὸ περιστέρι νὰ εἶνε σύμβολο εἰρήνης; Ἐπικράτησε, διότι ὑ­πενθυμίζει μιὰ ἀρχαία ἱστορία ποὺ ὑπάρχει στὴν Παλαιὰ Διαθήκη (βλ. Γέν. κεφ. 6-8).

Ὅπως γνωρίζουμε, στὴν ἀρχὴ ἐπάνω στὸν πλανήτη μας ὑπῆρχε ἕνα μόνο ἀντρόγυνο, ὁ Ἀδὰμ καὶ ἡ Εὔα. Ἀλλ’ ὅπως ἀπὸ ἕνα σπόρο γίνεται ἕνα δέντρο μὲ χιλιάδες καὶ ἑκατομμύρια φύλλα, ἔτσι κι ἀπὸ τὸ ἀντρόγυνο αὐτὸ προῆλθε ὅλο τὸ πολύκλαδο δένδρο τῆς ἀν­θρωπότητος. Μὲ τὴν αὔξησι τὸ ἀνθρώπινο γέ­νος ἐξέκλινε καὶ ἔπεσε σὲ ἀκολασία, καὶ ὁ Θε­ὸς ἀποφά­σι­σε νὰ καταστρέψῃ τὸν κόσμο. Ἀλλὰ ὁ φιλάνθρωπος, προειδοποίησε καὶ κάλεσε σὲ μετάνοια, μὲ κήρυκα τὸ Νῶε. Ὁ Νῶε ἄρχισε νὰ κατασκευάζῃ ἕνα πλοῖο, τὴν κιβωτό.

Ὁ κατακλυσμὸς δὲν εἶνε μῦθος αὐτό· τὸ βεβαιώνει καὶ ἡ ἀρ­χαιολογία, τὸ μαρτυ­ροῦν φυ­λὲς καὶ θρησκεύ­μα­τα. Ἡ κατασκευὴ τῆς κιβωτοῦ διήρκεσε 120 χρόνια. Καθ’ ὅλο αὐτὸ τὸ διάστημα ὁ Νῶε καλοῦσε ὅλους νὰ μετα­νο­ήσουν. Οἱ ἄν­θρωποι ὅμως δὲν τὸν ἄ­κου­γαν· τὸν κορόιδευ­αν. Βρὲ τὸν τρελλό, ἔ­λε­γαν, νὰ φτειάχνῃ πλοῖο στὴν ξηρά, ἐνῷ ἡ θάλασσα ἀπέχει τόσα χιλιόμετρα! βρὲ τὸν ἠ­λί­θιο!… Μή­πως καὶ σήμερα οἱ ἄνθρωποι ποὺ πιστεύουν δὲν θεωροῦν­ται ἠλίθιοι καὶ τρελλοί; Ἀλ­λὰ ὁ Νῶε ἤξερε τί ἐπρόκειτο νὰ συμβῇ. Γλεν­τοῦ­σαν λοιπὸν καὶ διασκέδαζαν, πάν­τρευαν καὶ παν­τρεύονταν, διέλυαν τοὺς γάμους καὶ ἄλ­λα­ζαν συζύγους, ἔκαναν ἐμπόρια καὶ ἔχτιζαν μέγαρα… Κάποτε ὅμως ὁ οὐρανὸς σκοτείνια­σε, γέμισε σύννεφα, ἄρχισε νὰ βροντᾷ καὶ ν’ ἀ­στράφτῃ. Ἄ­νοιξαν οἱ καταρράχτες τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἔ­βρε­χε συνεχῶς ἐπὶ 40 μέ­ρες. Τὰ νερὰ φούσκωσαν, πλημμύρισαν, κάλυψαν καὶ τὶς τελευταῖες κορυφές, καὶ ὅ­λοι πνίγηκαν. Σώθηκαν μόνο 8 ψυχές, ὁ Νῶε μὲ τὴν σύζυγό του, τοὺς τρεῖς υἱούς του μὲ τὶς συζύγους των, ὥστε ν’ ἀναβιώσῃ τὸ ἀν­θρώπινο γένος.

Ὅταν πλέον σταμάτησε ἡ βροχή, ὁ Νῶε ἄ­νοιξε τὴ θυρίδα τῆς κιβωτοῦ καὶ ἔστειλε τὸν κόρακα, ὁ ὁποῖος δὲν γύρισε· βρῆκε τροφὴ στὰ πτώματα. Στέλνει κατόπιν τὸ περιστέρι, τὸ ὁποῖο γύρισε ἀμέσως. Μετὰ ἀπὸ μέρες τὸ ξαναστέλνει, καὶ τότε γύρισε μὲ ἕνα κλαδὶ ἐ­λιᾶς στὸ ῥάμφος του. Ἀπὸ αὐτὸ κατάλαβε, ὅ­τι τὰ νερὰ ἔπεσαν. Δόξα σοι ὁ Θεός! Ἔκτοτε τὸ περιστέρι μὲ κλαδὶ ἐλιᾶς εἶνε τὸ παγκόσμιο σύμβολο τῆς εἰρήνης.

Ἀπὸ τότε πέρασαν χρόνια πολλά. Στὴ ζωὴ τοῦ κόσμου σημειώθηκε ἄλλος κατακλυσμός, ὄχι πλέον ὕδατος ἀλλὰ ἁμαρτίας καὶ πλάνης. Ὁ πρὸ Χριστοῦ κόσμος ἦταν πάλι στὸ χεῖλος τῆς καταστροφῆς. Ἀλλὰ νά, στὸν Ἰορδάνη κα­τὰ τὴν βάπτισι τοῦ Χριστοῦ φάνηκε ἡ περιστε­ρά. Παρουσιάστηκε ὅπως τότε τὸ οὐράνιο τόξο, ὡς μήνυμα ἐλπίδος καὶ εἰρήνης· διότι αὐτὸς ποὺ χαρίζει τὴν εἰρήνη εἶνε μόνο ὁ Χριστός· ὁ «ἄρχων τῆς εἰρήνης» (Ἠσ. 9,6), ὁ μόνος ἱκα­νὸς νὰ φέρῃ λύτρωσι στὸν ἀπελπισμένο κόσμο.

* * *

Αὐτὰ τὰ διδάγματα, ἀγαπητοί μου, μᾶς δίνει σήμερα τὸ περιστέρι, καὶ γι᾽ αὐτὸ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο παρουσιάστηκε ὡς περιστερά. Μᾶς δεί­χνει τὸ Χριστό, τὸν «ἄρχοντα τῆς εἰ­ρήνης».

Σήμερα, τὴν ἅγια αὐτὴ ἡμέρα ποὺ ὁ σταυ­ρὸς ἁγιάζει τὰ ὕδατα, ἂς παρακαλέσουμε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο νὰ ἔλθῃ στὶς οἰκογένειές μας, στὴν κοινωνία μας, στὴν πατρίδα μας, στὰ Βαλκάνια καὶ σὲ ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα· γιὰ νὰ δοξάζουμε ὅλοι ὁμοθυμαδὸν Πατέρα Υἱὸν καὶ ἅγιον Πνεῦμα εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου στον ιερό ναό του Ἁγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης 6-1-1986)

Κυριακή προ των Φώτων (Κατά Μάρκον Κεφ. 1, χωρία 1 έως 8) του Ιωάννη Δήμου Θεολόγου - Φιλολόγου

Στη σημερινή ευαγγελική περικοπή δεσπόζει η μορφή του Προδρόμου, ο οποίος κατέχει ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις θεόπνευστες μορφές της Εκκλησίας και του Χριστιανισμού γενικότερα. Υπήρξε ο προάγγελος της παρουσίας του Χριστού και διδάσκαλος της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, καθόσον ήταν πλήρης πνεύματος αγίου, θεόπνευστος και θεοδίδακτος. Αυτά που έλεγε τα εφάρμοζε εκείνος πρώτος, γι' αυτό ο λόγος του είχε κύρος και ο κόσμος έτρεχε να τον ακούσει, για να φωτισθεί και καθοδηγηθεί απ' αυτόν.

Και εκείνος συνεπής στην αποστολή του προέτρεπε τους ακροατές του σε μετάνοια. Τους δίδασκε να εγκαταλείψουν την αμαρτία και να επιστρέψουν στο Θεό γιατί πλησιάζει η βασιλεία του Θεού. Ο ίδιος ήταν ολιγαρκής και λιτοδίαιτος και φορούσε ένα χιτώνα και ζώνη δερμάτινη στη μέση του και τρεφόταν με ρίζες φυτών και άγριο μέλι.

Προς τους τελώνες έλεγε να μη αισχροκερδούν αλλά να παίρνουν μόνο τον προβλεπόμενο από τον νόμον φόρον από τους φορολογούμενους. Προς τους στρατιωτικούς έλεγε να μη είναι άρπαγες, να μη εκβιάζουν τους πολίτες και να αρκούνται στο μισθό τους.

Αυτός είναι, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, ο οποίος έγινε σαλπιγκτής της ερήμου. Κατά την εποχήν της εμφανίσεως της μεγάλης αυτής ασκητικής μορφής οι άνθρωποι ήταν ως πρόβατα χωρίς ποιμένα κατασπαρασσόμενα από τους λύκους, ως στράτευμα, χωρίς αρχηγό διασκορπισμένο. Γι' αυτό το κήρυγμα του ήταν συγκλονιστικό και προετοίμαζε τους ανθρώπους να ακολουθήσουν τον αρχηγό της ζωής τον Θεάνθρωπο Κύριο.

Ο Ιωάννης έπαιξε και το ρόλο του πρώτου θεμελιωτού της Εκκλησίας γιατί αυτός στρατολόγησε τους πρώτους στρατιώτες στο χριστιανικό στρατόπεδο. Οι πρώτοι μαθητές του Χριστού ήταν μαθητές του Ιωάννη και ο Ιωάννης ήταν αυτός που είπε ότι εγώ πρέπει να ελαττώνομαι και αυτός να αυξάνει, δηλαδή ο Χριστός.

Κάποια μέρα έστειλε μερικούς μαθητές του στο Χριστό και τον ρώτησα συ είσαι ο ερχόμενος ή περιμένουμε άλλον. Και δεν το έκανε αυτό ο Πρόδρομος από άγνοια, γιατί αυτός είχε υποδείξει στους ανθρώπους το Μεσσία, αλλά για να συνδέσει στενώτερα τους μαθητές του με το μεγάλο Διδάσκαλο, αφού αυτός επρόκειτο να φύγει από τον κόσμο αυτό. Ο Κύριος, όταν τον πλησίασαν και τον ρώτησαν οι μαθητές του Βαπτιστού τους απάντησε. Πέστε στον Ιωάννη τα όσα βλέπετε με τα μάτια σας, δηλαδή λεπροί καθαρίζονται, δαιμόνια εκβάλλονται, τυφλοί αναβλέπουν και νεκροί εγείρονται. Και ευτυχείς θα είναι όσοι δεν θα σκανδαλισθούν αλλά θα πιστέψουν σε μένα.

Αυτά τα ασυνήθιστα και πρωτοφανή σημεία διαβεβαίωναν την θεία προέλευση του Κυρίου και έκαναν τους μαθητές του Ιωάννη να προσέλθουν στον κύκλο του Χριστού και να αποτελέσουν τη ζύμη με την οποίαν ζυμώθηκε το χριστιανικό φύραμα.

Αυτή η παρακίνηση του Προδρόμου να ακολουθήσουν οι άνθρωποι το Χριστό και το κήρυγμα της μετανοίας που ακούσθηκε στην έρημο συνεχίζει να καρποφορεί και σήμερα και σε κάθε εποχή. Καλεί τους ανθρώπους να αναλάβουν την πνευματική πανοπλία, να συμμορφωθούν προς το προσκλητήριο του Χριστού και να αγωνισθούν στην καθημερινή ζωή για την επικράτηση του Ευαγγελίου. Και όσοι αγωνίζονται αυτόν τον καλόν αγώνα προστίθενται στο στράτευμα του Λόγου του Θεού και προετοιμάζονται για τη Βασιλεία των ουρανών την οποία προγεύονται από τη ζωή αυτή. Αμήν.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ Υπό Ἀρχιμανδρίτου Νικηφόρου Πασσᾶ

Ἐτούτη ἡ Κυριακὴ ὀνομάζεται Κυριακὴ μετὰ τὴν Γέννηση τοῦ Χριστοῦ. Σημειώνει δὲ πὼς τὸ γεγονὸς τελέσθηκε· ὁ Χριστὸς γεννήθηκε ὡς ἄνθρωπος· ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς ἀποφάσισε νὰ συγκατοικήσει μὲ τοὺς ἀνθρώπους. Ὁ οὐρανὸς ἄνοιξε καὶ ἀποκάλυψε πὼς τὸ μοναδικὸ κίνητρο τοῦ Θεοῦ γιὰ ἐτούτη τὴν ἐπιφάνειά Του εἶναι καὶ θὰ παραμείνει γιὰ πάντα ἡ ἀγάπη Του γιὰ τὸν ἄνθρωπο.Ἄλλωστε μᾶς τὸ τονίζει στὸ κείμενο του ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, ὅταν λέγει : «ἔτσι ἀκριβῶς ἀγάπησε ὁ Θεὸς τὸν κόσμο, ὥστε ἔδωσε σ᾿ αὐτὸν τὸν μονογενῆ υἱό του ἵνα κάθε ἕνας ποὺ θὰ πιστεύσει σ᾿ αὐτὸν νὰ μὴν ἀπολεστεῖ, ἀλλὰ νὰ ἔχει ζωὴ αἰώνιο».Λόγια καθαρὰ καὶ ἀληθινά, ἀποκαλύπτοντα τὴ γνησιότητα καὶ αὐθεντικότητα τῆς Θεϊκῆς βουλήσεως. Ἀκόμη δὲ ἐκφράζουν καὶ αἰτιολογοῦν τὴν Θεϊκὴ παρουσία στὸν κόσμο γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὴ μετοχή του στὴν αἰωνιότητα.

Γι᾿ αὐτὸ στὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο τοῦ εὐαγγελιστοῦ Μάρκου, καταγράφεται «ἡ ἀρχὴ τοῦ χαροποιοῦ μηνύματος περὶ τῆς ἐλεύσεως στὸν κόσμο τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶναι ὁ ἐνανθρωπήσας υἱὸς τοῦ Θεοῦ».Ἀρχίζει ἔτσι μιὰ καινούργια ἡμέρα καὶ ἀνοίγεται ἕνας νέος δρόμος πλημμυρισμένος ἀπὸ τὴ Θεϊκὴ ἀγάπη καὶ εὐλογία. Γιατὶ ἐκεῖνο τὸ βράδυ ξετυλίγεται τὸ Θεϊκὸ θαῦμα καὶ γιεννιέται ἡ οὐράνια ἀλήθεια.Μονάχα ποὺ αὐτὴ ἡ ἀλήθεια «γεννιέται ἐρήμην τοῦ κόσμου, ἔξω καὶ μακριὰ ἀπὸ τὰ ἰσχυρὰ τείχη τῶν ἀριθμῶν, σὲ μέρος ποὺ κανεὶς δὲν φαντάζεται καὶ μέσα στὴ μυστικότητα τῆς νύχτας». Ἐκείνη τὴ νύχτα τοῦ θαύματος καὶ τοῦ ξαφνιάσματος! Ὅλοι βρίσκονται τυλιγμένοι ἀσφυκτικὰ μὲ τὶς ἐγκόσμιες φροντίδες καὶ μέριμνες. Ὁ κάθε ἕνας προσπαθεῖ νὰ ἱκανοποιήσει τὴν ὕπαρξή του μὲ πράγματα αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Δὲν ὑπάρχει ἄλλη ἀνησυχία, ἐκτὸς τῆς ἀπολαύσεως τῶν ἐγκόσμιων ὑλικῶν ἀγαθῶν.Ἕνας μόνο ἀνησυχεῖ γιὰ ὅλους αὐτούς· μὴ τυχὸν κάποιος παραστρατήσει καὶ χαθεῖ· μὴ τυχὸν κουραστεῖ ἀπὸ τὸ βάρος τῆς ζωῆς καὶ πέσει· μὴ τυχὸν φύγει σὲ δρόμους ξένους καὶ ἄγνωστους καὶ δὲν γνωρίζει πῶς νὰ γυρίζει πίσω.Γι᾿ ὅλους αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους, μόνο ὁ Θεὸς φροντίζει, σκέπτεται καὶ βοηθεῖ. Μόνο Αὐτὸς ὡς πατέρας ἀνησυχεῖ καὶ προσμένει τὴ δική μας ἐπιστροφή. Ὄχι γιατὶ μᾶς ἔχει ἀνάγκη ἢ προσδοκᾶ ὀφέλη ἀπὸ ἐμᾶς. Ἐμεῖς ἔχουμε τὴν ἀπόλυτη ἀνάγκη Του. Δίχως τὸ Θεό, δὲν μποροῦμε νὰ ὑπάρχουμε. Καὶ δίχως τὴν παρουσία Του ἡ ζωὴ ἀφυδατώνεται ἀπὸ τὶς δυνάμεις ἐκεῖνες ποὺ τὴν νοηματίζουν.Ἀκόμη δέ, κι αὐτὸ εἶναι σημαντικό, ἐμεῖς πιστοποιοῦμε τὴν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ.

Δηλαδή, ἐπειδὴ ὑπάρχουμε ἐμεῖς, ὑπάρχει ἢ πρέπει νὰ ὑπάρχει καὶ ὁ Θεός. Δίχως τὴ δική μας παρουσία ἡ ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ δὲν ἔχει κανένα σκοπό. Ὁ σκοπός Του ἐκπληρώνεται γιὰ ἐμᾶς.Ἡ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ γίνεται, λοιπόν, χάρη ἡμῶν τῶν ἀνθρώπων καὶ μέσω ἡμῶν βεβαιώνεται ἡ ἀνθρώπηση Ἐκείνου. Γι᾿ αὐτὸ ἡ σύνδεσή μας μετὰ τοῦ Θεοῦ εἶναι καθοριστικῆς σημασίας γεγονὸς καὶ σηματοδοτεῖ τὴν ἑτερόφωτη καὶ ἑτερότροφη ὕπαρξή μας.Παίρνουμε τὸ φῶς ἀπὸ τὴν πηγὴ τοῦ φωτός, τὸ Θεό. Καὶ τρεφόμαστε ἀπὸ τὸ δικό Του τραπέζι ποὺ προσφέρεται τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα Του. Δίχως αὐτὰ θὰ μέναμε στὸ σκοτάδι καὶ δὲν θὰ βλέπαμε νὰ βαδίζουμε πρὸς τὴν ἀλήθεια καὶ τὴ ζωή. Καὶ θὰ μέναμε πεινασμένοι καὶ διψασμένοι, δίχως τὴ τροφὴ ποὺ τρέφει τὴν ψυχή μας.Ἡ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, ὡς ἱστορικὸ γεγονός, ἐπανεορτάζεται καὶ ἐφέτος. Μὲ πολλὰ φῶτα καὶ ποικίλα χρώματα· μὲ στολίδια καὶ λαμπιόνια· μὲ τραπέζια καὶ δεξιώσεις· μέ χοροὺς καὶ γλέντια. Διασκεδάζουμε καὶ χαιρόμαστε· ἑορτάζουμε καὶ ἀγάλλεται ἡ ὕπαρξή μας.Πόση δύναμη ἔχει ἐτούτη ἡ ἑορτή, ὥστε νὰ παρασύρει ὁλόκληρη τὴ ζωή μας· νὰ ἐπηρεάζει ὁλόκληρο τὸν κόσμο· νὰ ζωντανεύει ὅλες τὶς ἀνθρώπινες δραστηριότητες· νὰ κινεῖ ὁλόκληρο τὸ ἐμπόριο! Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, δὲν πρέπει ὅμως νὰ νομίζουμε πὼς ὅλο κι ὅλο αὐτὸ εἶναι ἡ ἑορτὴ τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ. Εἰδεμὴ θὰ ἔχουμε ὁλωσδιόλου ξεφύγει ἀπὸ τὸ βαθὺ καὶ οὐσιαστικὸ νόημά της. Κι αὐτὸ εἶναι πὼς ὁ Θεὸς ἔγινε ἄνθρωπος μὲ ἕνα διακριτικὸ τρόπο καὶ ἐπιθυμεῖ νὰ μᾶς κάνει φίλους καὶ ἀγαπητούς Του!Ὅμως, ἐπειδὴ σέβεται τὴ δική μας ἐλευθερία καὶ δὲν θέλει νὰ μᾶς ἐπηρεάσει μὲ ἄλλον τρόπο, γι᾿ αὐτὸ στέκει ἀπ᾿ ἄξω καὶ κτυπᾶ μὲ διακριτικότητα.«Ἰδοὺ ἔχω σταθεῖ στὴ θύρα σου καὶ κρούω», λέγει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, «ἐὰν κάποιος ἀκούσει τὴ φωνή μου καὶ ἀνοίξει τὴ θύρα, θὰ μπῶ μέσα στὸ σπίτι καὶ θὰ δειπνήσω μ᾿ αὐτὸν καὶ αὐτὸς θὰ δειπνήσει μαζί μου, ἀπολαμβάνοντας τὴν εὐφροσύνη καὶ τὴ χαρὰ τῆς μακαρίας ζωῆς».

Γι᾿ αὐτὴ τὴν εὐφροσύνη καὶ τὴ χαρὰ τῆς μακαρίας ζωῆς ἑορτάζουμε τὰ Χριστούγεννα. Καὶ παρακαλοῦμε προσευχόμενοι, νὰ μὴ μᾶς λησμονήσει ὁ Χριστὸς καὶ δὲν κρούσει τὴ θύρα τῆς ψυχῆς μας.Γιατὶ ἐμεῖς εἴμαστε ἕτοιμοι ν᾿ ἀνοίξουμε ἀμέσως, ἐπειδὴ ἐπιθυμοῦμε νὰ ζήσουμε ἐτοῦτα τὰ Χριστούγεννα μέσα μας, ὑπαρξιακά, μὲ τὴ δική Του χάρη καὶ εὐλογία.

Ἀρχιμανδρίτου Νικηφόρου Πασσᾶ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ, Ευαγγ. Ανάγνωσμα: Μάρκ. α, 1-8 (30-12-2012) Φιλίππου Φιλίππου

 Κυριακή προ των Φώτων η σημερινή και το Ευαγγελικό ανάγνωσμα αποτελεί την αρχή του Ευαγγελίου του Ευαγγελιστή Μάρκου. Μέσα από αυτό γίνεται αναφορά στην αρχή του χαρμόσυνου μηνύματος για τον Ιησού Χριστό, το οποίο αναγγέλλει ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. Μας παρουσιάζει τον ερχομό του Ιωάννη ο οποίος έχει ως στόχο να προετοιμάσει το δρόμο από τον οποίο θα περάσει ο Ιησούς Χριστός. Γίνεται ακόμη αναφορά στον τρόπο που προετοιμάζει το δρόμο αλλά και στον τρόπο με τον οποίο ζούσε.

 Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής ήταν γιος του Ζαχαρία και της Ελισάβετ. Ήταν ο τελευταίος από τους προφήτες και ο μεγαλύτερος των προφητών. Ζούσε στην έρημο με άσκηση και μεγάλη εγκράτεια. Φορούσε ένα ρούχο φτιαγμένο από τρίχες καμήλας και στη μέση του είχε μια δερμάτινη ζώνη. Τρεφόταν από ακρίδες και άγριο μέλι από αγριομέλισσες. Η ακρίδες είναι: είτε η ακρίδες διαφόρων άγριων χόρτων που βλαστούνε στην περιοχή, ή τα γνωστά έντομα τα οποία χρησιμοποιούν και οι Βεδουίνοι που ζουν στην περιοχή μέχρι σήμερα, τα οποία ξηραίνουν και μετά τα τρώνε. Σαν κύριο έργο του Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος είχε την προετοιμασία των ανθρώπων έτσι ώστε να είναι έτοιμοι για να δεχθούν τον Μεσσία.

 Η αναμονή του Μεσσία την εποχή εκείνη ήταν κάτι το αναμενόμενο. Η φθορά και η ανηθικότητα κυριαρχούσε στην ζωή των ανθρώπων. Η εμφάνιση του Ιωάννου και το κήρυγμα του, που ήταν κήρυγμα μετανοίας, αποτελούσε δείχτη προς τον οποίο θα στρέφονταν οι άνθρωποι ώστε να προετοιμαστούν για τον ερχομό του Μεσσία ο οποίος θα έφερνε μια πραγματικά νέα εποχή για ολόκληρη την ανθρωπότητα.

 Οι συνοπτικοί Ευαγγελιστές όταν μας μιλούν για τον Ιωάννη μας υπενθυμίζουν το σχετικό χωρίο από τον προφήτη Μαλαχία «ούτος εστί περί ου γέγραπται˙ ιδού εγώ αποστέλλω τον άγγελον μου προ προσώπου σου, ος κατασκευάσει την οδόν σου εμπροσθέν σου» (Μαλαχ. γ΄, 1). Αυτό γίνεται έτσι ώστε να φανερωθεί η εκ Θεού αποστολή του Ιωάννη, για να ετοιμάσει την οδό του Κυρίου. Ο ίδιος ο Ιωάννης διακηρύσσει ότι έρχεται ύστερα από μένα αυτός που είναι πιο ισχυρός και εγώ δεν είμαι άξιος να σκύψω και να λύσω το λουρί από τα υποδήματα του. Εγώ σας βάφτισα με νερό, εκείνος όμως θα σας βαφτίσει με Άγιο Πνεύμα. Την μεγαλύτερη μαρτυρία για τον Ιωάννη μας την δίνει ο ίδιος ο Χριστός ο οποίος μας λέγει: «αμήν λέγω υμίν, ουκ εγήγερται εν γεννητοίς γυναικών μείζων Ιωάννου του Βαπτιστού », δηλαδή σας βεβαιώνω πως μάνα δε γέννησε ως τώρα άνθρωπο πιο μεγάλο από τον Ιωάννη το Βαπτιστή. (Ματ. 11,11).

 Η εμφάνιση και το κήρυγμα του Προδρόμου ήταν μια πρόσκληση προς την ανθρωπότητα για μετάνοια. Καλούσε τους ανθρώπους να καθαρίσουν τις ψυχές τους από την κακία και την αμαρτία. Είχε γίνει οδοδείχτης που προετοίμαζε τους ανθρώπους, δείχνοντας τους το δρόμο προς τον Ιησού Χριστό. Δεν προσπαθούσε κηρύσσοντας με διάφορα καλά λόγια να ικανοποιήσει τις διάφορες τάξεις ανθρώπων που ερχόντουσαν να τον ακούσουν. Κήρυττε και έλεγχε με αυστηρά λόγια τους πάντες που παρέβαιναν το Νόμο του Θεού χωρίς να υπολογίζει τίποτα. Φτάνει στο σημείο να ελέγχει και τον ίδιο τον Ηρώδη ο οποίος είχε παράνομο δεσμό με τη γυναίκα του αδελφού του. Ελέγχει με τόση αυστηρότητα, μήπως και καταφέρει να τους ξυπνήσει μέσα από το λήθαργο της αμαρτίας που είχαν περιέλθει.

 Η υπόδειξη αυτή του Προδρόμου προς τον αληθινό Μεσσία τον Ιησού Χριστό αποτελεί και για μας σήμερα ένα επίκαιρο μήνυμα. Η απομάκρυνση του στόχου της ζωής μας από τον Χριστό και ο προσανατολισμός του σε οικονομικές και κοινωνικές επιτυχίες μας έχουν οδηγήσει σε τραγικές απογοητεύσεις και αδιέξοδα που είναι σε όλους μας ορατά. Η αρχή του νέου έτους σε δύο μέρες, ας αποτελέσει την αρχή την οποία θα βάλει ο καθένας μας στη ζωή του έτσι ώστε να στραφούμε προς τον Χριστό τον οποίο μας υπέδειξε ο Πρόδρομος και αποτελεί τον αληθινό Σωτήρα μας. Αμήν.

Διακήρυξη τοῦ οὐρανοῦ Ἀρχιμανδρίτης Δανιήλ Ἀεράκης

 

«Καὶ φωνὴ ἐγένετο ἐκ τῶν οὐρανῶν Σὺ εἶ ὁ υἱός μου ὁ Ἀγαπητός, ἐν σοι εὐδόκησα» (Μάρκ. 1,11)


Λιτότητα ἐκφράσεως

Μεγάλο γεγονὸς μὲ λίγες λέξεις. Τὸ Εὐαγγέλιο, ποὺ διαβάζεται κατὰ τὴν τελετὴ τοῦ Ἁγιασμοῦ τῶν Θεοφανείων, εἶναι ἀπὸ τὰ μικρότερα σὲ ἔκταση. Μόλις τρεῖς στίχοι εἶναι. Καὶ ὅμως μέσα σ’ αὐτοὺς τοὺς ἐλάχιστους στίχους κρύβεται ὅλο τὸ Θεοφανικὸ μυστήριο. Λιτότητα χαρακτηρίζει τοὺς ἱεροὺς Εὐαγγελιστὲς στὴ περιγραφὴ τῶν μεγάλων γεγονότων τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ.
Εἶναι καὶ ἡ λιτότητα μία ἀπόδειξη τῆς ἀλήθειας τῶν ὑπερφυσικῶν γεγονότων. Ἂν ὅσα περιγράφουν οἱ Εὐαγγελιστὲς γιὰ τὸ πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ δὲν ἦταν ἀδιάψευστα γεγονότα, ἀλλ’ ἦταν ἀποκυήματα τῆς φαντασίας, θὰ προσπαθοῦσαν νὰ τὰ στολίσουν μὲ ἐντυπωσιακὲς περιγραφές, μὲ κτυπητὰ ἐπίθετα καὶ μὲ λογοτεχνικὰ περιδέραια. Ἀλλὰ τὰ γεγονότα τῆς Ἁγίας Γραφῆς εἶναι πραγματικά. Γι’ αὐτὸ μὲ λιτότητα ὕφους παριστάνεται ἡ φυσικότητά τους.

Λίγες λέξεις: «Καὶ ἐβαπτίσθη ὑπὸ Ἰωάννου εἰς τὸν Ἰορδάνην». Ἡ λιτότητα καὶ ἡ συντομία τῆς περιγραφῆς δὲν φανερώνει μόνο τὴν ἀλήθεια τῶν γεγονότων. Φανερώνει καὶ τὴ λάμψη τοῦ γεγονότος. Ἀκούσατε ποτὲ νὰ διαφημίζεται ἡ ἀνατολὴ τοῦ ἡλίου ἢ ἡ λάμψη του; Ὁ ἥλιος δὲν χρειάζεται διαφήμιση. Ἀρκοῦν τρεῖς λέξεις: «Ἀνέτειλε ὁ ἥλιος» – «Ὁ ἥλιος λάμπει»! Ἡ λάμψη του εἶναι τὸ πιὸ διαφημιστικὸ κήρυγμά του. Ὅταν λάμπουν τὰ ἔργα, τί ἔχουν νὰ προσθέσουν τὰ πλουμιστὰ λόγια; Τὸ ἴδιο καὶ στὸν Ἰορδάνη. Λάμπει τὸ πιὸ ὑπέροχο γεγονός. Εἶναι τὸ ἔργο τῆς Θεοφανείας.

Κάθε μία ἀπὸ τὶς λέξεις τοῦ Εὐαγγελικοῦ κειμένου εἶναι καὶ μία παράσταση ἀπὸ Θεοφανικὸ σκηνικό. Ἕναν ἀπὸ τοὺς τρεῖς στίχους ἀναφέρω, γιὰ νὰ δῆτε ὅτι κάθε λέξη του εἶναι μία ἀνεπανάληπτη παρουσίαση στὸ σκηνικὸ αὐτό: «Καὶ εὐθέως ἀναβαίνων ἀπὸ τοῦ ὕδατος εἶδε σχιζομένους τοὺς οὐρανοὺς καὶ τὸ Πνεῦμα ὡς περιστερὰν καταβαῖνον ἐπ’ αὐτὸν» (Μάρ. 1,10).

«Εὐθέως». Παριστάνεται ἡ ἀναμαρτησία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.

«Σχιζομένους τοὺς οὐρανούς». Ἄνοιξαν τὰ οὐράνια. Ἀποκαλυπτικὸ τὸ ὑπερθέαμα. Μοναδικὸ σὲ μεγαλεῖο!

«Καὶ τὸ Πνεῦμα ὡς περιστεράν». Ἡ παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὴ μορφὴ τοῦ ἀθώου πτηνοῦ.



Βάπτιση – ἀποκάλυψη

Μὲ ποιὰ μάτια βλέπουμε τὸ γεγονὸς τῶν Θεοφανείων; Μὲ ὑλικὰ ἢ πνευματικά; Ἂν διαθέτουμε μόνο σωματικὰ μάτια, θὰ παρακολουθήσουμε μία ἁπλὴ βάπτιση. Ἕνας ἀνάμεσα στοὺς τόσους ποὺ προσέρχονταν στὸν Ἰορδάνη, βαπτίσθηκε ἀπὸ τὸν Ἰωάννη. Ἂν ὅμως διαθέτουμε πνευματικὴ ὅραση, ἂν ἡ ψυχὴ μας βλέπει πέρα ἀπὸ τὰ αἰσθητά, τότε θὰ διαπιστώσουμε ὅτι ἡ βάπτιση τοῦ Ἰησοῦ κρύβει μυστήριο πολύμορφο καὶ πολυδιάστατο.

Εἶναι βάπτιση – ταπείνωση. Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ Θεός. Ὅπως καταδέχτηκε νὰ περιβληθεῖ τὴν ἀνθρώπινη φύση, ἔτσι καταδέχτηκε νὰ περιβληθεῖ καὶ τὰ Ἰορδάνεια νάματα. Ὅπως ντύθηκε τὸ ἔνδυμα τῆς ἀνθρώπινης φύσεως, ἔτσι ἐκδύθηκε τὸ ὑλικά του ἐνδύματα καὶ βαπτίσθηκε. Εἶναι «ὁ ἐν Ἰορδάνῃ ὑπὸ Ἰωάννου βαπτισθῆναι καταδεξάμενος…». Ἐκεῖνος ποὺ δέχτηκε νὰ γεννηθεῖ ἀπὸ ἄνθρωπο, τὴν Παρθένο Μαρία, ὁ ἴδιος δέχτηκε νὰ βαπτιστεῖ ἀπὸ ἄνθρωπο, τὸν Παρθένο Ἰωάννη. Ἡ βάπτιση εἶναι μία ἀκόμη ὑπαγωγὴ τοῦ Ἰησοῦ στὶς συνθῆκες τῆς ἀνθρώπινης καταστάσεως. Τὸ Θεῖο ντύνεται τὶς ἀνθρώπινες συνθῆκες, γιὰ νὰ ντυθεῖ τὸ ἀνθρώπινο τὶς θεϊκὲς συνθῆκες.

Εἶναι βάπτιση – φανέρωση. Θεοφάνεια ὀνομάζεται τὸ γεγονός, διότι φανερώνεται ὁ Θεός. Ἐκεῖνος, ποὺ οἱ ἄνθρωποι αἰῶνες πρὶν δὲν μπόρεσαν νὰ τὸν ἀνακαλύψουν, αὐτὸς τώρα ἀποκαλύπτεται μόνος του στὸν Ἰορδάνη. Πρόκειται γιὰ τὸν ἀληθινό, τὸν Τριαδικὸ Θεό. «Ἡ τῆς Τριάδος ἐφανερώθη προσκύνησις». Ἀκοῦμε τὴ φωνὴ τοῦ Θεοῦ Πατέρα. Βλέπουμε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον «ἐν εἴδει περιστερᾶς». Καὶ προσεγγίζουμε τὸν Υἱό, τὸν σαρκωμένο Λόγο τοῦ Θεοῦ.

Εἶναι βάπτιση – αὐθεντία. Πρόκειται γιὰ μία ἀπόλυτη, ἀξεπέραστη αὐθεντία. Εἶναι ἡ θεϊκὴ αὐθεντία. Οἱ λεγόμενες ἀνθρώπινες αὐθεντίες, ἡ μία μετὰ τὴν ἄλλη, ξεπερνιοῦνται. Ἡ αὐθεντία τοῦ Ἰορδάνη παραμένει καὶ θὰ παραμένει. Οἱ ἀρχαῖοι βασιλεῖς εἶχαν σὰν αὐθεντικὸ σημάδι, σὰν σημάδι γνησιότητας καὶ ἀναγνωρίσεως, τὸ χρίσμα. Χρίονταν στὸ κεφάλι ἀπὸ κάποιο προφήτη τοῦ Θεοῦ μὲ ἔλαιο. Καὶ γίνονται χριστοί. Ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ Βασιλεὺς τοῦ οὐρανοῦ, ὁ Βασιλεὺς τῶν αἰώνων. Κανένας δὲν κατόρθωσε τὴν ἐκθρόνισή του μέσα στοὺς εἴκοσι αἰῶνες. Κι εἶναι αἰώνιος καὶ ἀπόλυτος Βασιλεύς, γιατί πάνω στὸ κεφάλι του ἔχει τὸ χρίσμα τοῦ οὐρανοῦ. Ὁ προφήτης Ἠσαΐας παρουσιάζει τὸ Μεσσία ὡς Χριστὸν Κυρίου νὰ λέγει γιὰ τὸ χρίσμα του: «Πνεῦμα Κυρίου ἐπ’ ἐμέ, οὗ εἵνεκεν ἔχρισέ με» (Ἠσ. 61, 1). Στὴ βάπτισή του βλέπουμε ἀκριβῶς τὸ ἐπίσημο χρίσμα τοῦ Οὐρανοῦ πάνω στὸν Ἰησοῦ. Πνεῦμα Ἅγιο καὶ Θεὸς Πατέρας ἀναγνωρίζουν, κατὰ τρόπο αὐθεντικό, τὴν θεία υἱότητα, τὴν θεία οὐσία, τὴν θεία ἀποστολὴ τοῦ Ἰησοῦ.



Ἡ ταυτότητά του

Ἰδιαίτερα ἂς σταματήσουμε στὰ στοιχεῖα τῆς ταυτότητας τοῦ Ἰησοῦ, ὅπως δίνονται κατὰ τὴ βάπτισή του. Ὅλοι ἔχουμε πάνω μας καὶ μέσα μας δύο ταυτότητες. Ἡ μία εἶναι ἡ προσωπική μας ταυτότητα. Ἡ ἄλλη ἡ ταυτότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Εἴμεθα ὁ καθένας μὲ τὸ ἀτομικό του ὄνομα, ἀλλ’ εἴμεθα καὶ χριστιανοὶ ὀρθόδοξοι. Τὸ δεύτερο σημαίνει ὅτι γνωρίζουμε τὰ στοιχεῖα τῆς ταυτότητας τοῦ Ἰησοῦ καὶ ἔχουμε ταυτότητα μαζί του. Γνωρίζουμε, δηλαδή, τί ἀκριβῶς εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Ἀγωνιζόμαστε δὲ νὰ ταυτιζόμαστε μαζί του, νὰ τὸν μιμούμεθα, ν’ ἀποτελοῦμε ἀντίγραφα τῆς ζωῆς του.

Πολὺ φοβοῦμαι, ὅτι, ἐνῶ τὰ στοιχεῖα τῆς πρώτης, τῆς δικῆς μας ταυτότητας τὰ γνωρίζουμε καὶ τὰ ἀποδίδουμε σωστά, πλαστογραφοῦμε τὰ στοιχεῖα τῆς ταυτότητας τοῦ Ἰησοῦ. Εἴμαστε πλαστογράφοι τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅταν δὲν γνωρίζουμε καὶ δὲν ἀναγνωρίζουμε τὰ ἀληθινὰ στοιχεῖα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Τί εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός; Ὁ ἀρμοδιότερος γιὰ τὰ στοιχεῖα ἑνὸς παιδιοῦ εἶναι ὁ πατέρας. Καὶ ὁ ἀρμοδιότερος γιὰ τὰ αὐθεντικὰ στοιχεῖα τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου εἶναι ὁ Θεὸς Πατέρας. Ἡ ἡμέρα τῶν Θεοφανείων μᾶς δίνει τὴν εὐκαιρία ν’ ἀκούσουμε ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ ἰδίου τοῦ Θεοῦ Πατέρα τὰ στοιχεῖα τοῦ μονογενοῦς του Υἱοῦ, τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Γιὰ τὸ τί εἶναι ὁ Χριστὸς δὲν θ’ ἀκούσω ἀσφαλῶς τὸ χυδαῖο τύπο, ποὺ ἀνοίγει τὸ στόμα του καὶ βλαστημάει βρωμερὰ τὸν Χριστό· δὲν θὰ ρωτήσω τὸν ἐξυπνάκια τύπο, ποὺ εἰρωνεύεται καὶ «σπάει πλάκα» μὲ τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ· δὲν θὰ καταφύγω στοὺς ψευτολογοτέχνες καὶ ψευτοιστορικούς, τύπου Καζαντζάκη καὶ Κορδάτου, ποὺ γράφοντας γιὰ τὸν Ἰησοῦ εἶχαν σὰν μοναδικὴ πηγὴ πληροφοριῶν τὴ νοσηρὴ καὶ διεστραμμένη φαντασία τους.

Διψῶ νὰ μάθω τὴν ἀλήθεια γιὰ τὸν Ἰησοῦ. Θ’ ἀνατρέξω λοιπὸν στὴν πηγή. Θὰ ρουφήξω τὸ γάργαρο νερό, ποὺ ἔρχεται ἀπ’ εὐθείας ἀπὸ τὴν Πηγή. Καὶ ἡ Πηγὴ τῆς θείας οὐσίας τοῦ Ἰησοῦ εἶναι ὁ οὐράνιος Πατέρας. Στὸν Ἰορδάνη ἀκούγεται ἡ φωνὴ τοῦ Πατέρα. «Καὶ φωνὴ ἐγένετο ἐκ τῶν οὐρανῶν Σὺ εἶ ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν σοὶ εὐδόκησα» (Μάρ. 1, 11). Πρόκειται γιὰ τὴν ἱστορικὴ διακήρυξη τοῦ Οὐρανοῦ.



Τὰ τρία στοιχεῖα

Ἡ βεβαίωση τοῦ Οὐρανοῦ μᾶς δίνει τρία στοιχεῖα τῆς ταυτότητας τοῦ Ἰησοῦ.

1. «Οὗτος ἐστιν ὁ Υἱός μου». Εἶναι ὁ Υἱός μου, λέγει ὁ Θεὸς Πατέρας. Ὁ Χριστὸς νομιζόταν υἱὸς σὰν ὅλους τοὺς υἱούς. Στὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων φαινόταν ἄνθρωπος. Στὰ χαρτιὰ τῶν Ἰουδαίων, νομικά, «ἐνομίζετο» υἱὸς τοῦ Ἰωσήφ. Τόσα χρόνια, πλὴν ἐλαχίστων περιπτώσεων, περιέκρυβε τὸν ἑαυτό του καὶ τὴν ἐξουσιαστική του δύναμη. Καὶ ὅμως ἦταν ὁ ἀναμενόμενος Μεσσίας καὶ Λυτρωτὴς τοῦ κόσμου. Ἦταν τὸ μοναδικὸ πρόσωπο τῆς Ἱστορίας. Ἦταν ὁ Θεάνθρωπος Κύριος.

Τὸ ἔργο τῆς θείας ἀποκαλύψεως καὶ τοῦ λυτρωτικοῦ Πάθους πλησιάζει. Γιὰ νὰ μὴν ἀμφιβάλλουν οἱ ἄνθρωποι, ἔχουν ἀνάγκη κάποιας αὐθεντικῆς σφραγίδας γιὰ τὴ θεία ἀποστολὴ τοῦ Ἰησοῦ. Καὶ ἡ σφραγίδα δίνεται. Ὁ Θεὸς πατέρας τὸν ὁμολογεῖ: «Σὺ εἶ ὁ Υἱός μου». Εἶσαι δικός μου Υἱός. Δὲν εἶσαι παιδὶ τῆς γῆς.

2. «Ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός». Τὸ ἐπίθετο «ἀγαπητὸς» φανερώνει τὴ σχέση τοῦ Πατέρα καὶ τοῦ Υἱοῦ. Εἶναι σχέση ἀγαπητική. Ἡ ἀπόλυτη ἀγάπη βρίσκεται μόνο ἀνάμεσα στὰ πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδας. Ἀγάπη σημαίνει ἑνότητα. Καὶ ὁ Πατέρας μὲ τὸν Υἱὸ ἔχουν ἀπόλυτη ἑνότητα. Στὴ διακήρυξη τοῦ Πατέρα ἦρθε νὰ προστεθεῖ ἀργότερα καὶ ἡ διακήρυξη τοῦ Υἱοῦ: «Ἐγὼ καὶ ὁ Πατὴρ ἕν ἐσμέν» (Ἰωάν. 10, 30).

«Ἀγαπητός»! Φανερώνει τὴν ἀσύλληπτη θυσία, ποὺ ἔκανε ὁ Θεὸς γιά μᾶς. Αὐτὸν τὸν ἀγαπητὸ Υἱό του, τὸν μονογενῆ Υἱό του, τὸ μονάκριβο παιδί του, τὸ πρόσφερε γιὰ τὴ δική μας σωτηρία. Τὸ νὰ ἔχεις χίλια ὡραῖα, πολύτιμα καὶ σπουδαῖα πράγματα, καὶ ἀπὸ αὐτὰ νὰ δώσεις τὸ ἕνα, δὲν ἔχει καὶ τόσο μεγάλη σημασία. Τὸ νὰ ἔχεις ἕνα καὶ μοναδικό, καὶ νὰ τὸ δώσεις, αὐτὸ ἔχει ἄπειρη ἀξία καὶ φανερώνει ἀξεπέραστη ἀγάπη. Ὁ Θεὸς ἕνα Υἱὸ εἶχε, καὶ τὸν ἔδωσε. Γι’ αὐτὸ ἔχει ἄπειρες διαστάσεις ἐκεῖνο τὸ «οὕτως» (τόσο πολύ), ποὺ χρησιμοποιεῖ ὁ Χριστὸς μιλώντας γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ: «Οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμο, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ’ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον» (Ἰωάν. 3, 16).

«Ἀγαπητός»! Καθρεπτίζει τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι «ὁ υἱὸς τῆς ἀγάπης τοῦ Πατρός».

«Ἀγαπητός»! Ὑποδεικνύει καὶ τὶς δικές μας σχέσεις μὲ τὸ Χριστό. Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ Ἀγαπητός! Ὁ Ἀγαπητὸς τῶν ἀγαπητῶν! Εἶναι ἡ πρώτη μας ἀγάπη. Ἔχει κερδίσει τὸ κέντρο τῆς καρδιᾶς μας. Τὸν ἀγαπᾶμε γιατί αὐτὸς πρῶτος μᾶς ἀγάπησε. Ὅποιος δὲν ἀγαπάει τὸ Χριστό, στερεῖται εὐαισθησίας, ὅπως ἐκεῖνος ποὺ δὲν τοῦ ἀρέσει ἡ εὐωδία τῶν λουλουδιῶν.

3.«Ἐν σοὶ εὐδόκησα». Ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ εὐδοκία τοῦ Πατρός. Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι καὶ οἱ μεγαλύτεροι ἀκόμη ἅγιοι, κάποτε δυσαρεστοῦν τὸ Θεό. Ὁ μόνος, ποὺ εὐχαρίστησε ἀπόλυτα, ποὺ εὐαρέστησε σὲ ὅλα τὸ Θεὸ Πατέρα εἶναι ὁ σαρκωμένος Υἱὸς καὶ Λόγος του. Ἀναπαύεται ἀπόλυτα ὁ Πατέρας στὸν Υἱό. Ἀλλὰ καὶ ἀπόλυτη εἶναι ἡ εὐδοκία του, ἡ ἀγάπη του, ἡ ἀγαθή του διάθεση γιὰ τὸν Υἱό· ἡ πλήρης ἀποδοχὴ τῆς θυσίας τοῦ Υἱοῦ.



Μοναδικὴ φωνὴ

«Σὺ εἶ ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός…». Τὰ λόγια αὐτὰ εἶναι ἡ εἰσβολὴ τῆς φωνῆς τοῦ Θεοῦ στὸ κόσμο· ἡ εἰσβολὴ τῆς ὑπερκοσμιότητας στὴν ἐγκοσμιότητα· ἡ εἰσβολὴ τῆς αἰωνιότητας στὴν χρονικότητα.

Ἡ τραγωδία τοῦ ἀνθρώπου ἄρχισε μὲ τὴν εἰσβολὴ τῆς φωνῆς τοῦ Διαβόλου μέσα στὸ παράδεισο. Μέσα σ’ ἐκεῖνο τὸν εὐλογημένο χῶρο ἀκούστηκε ἡ φωνὴ τῆς διαστροφῆς, τῆς διαστρεβλώσεως τῆς ἀλήθειας τοῦ Θεοῦ, ποὺ παραπλάνησε οἰκτρὰ τὸν ἄνθρωπο. Ἡ σωτηρία τώρα τοῦ ἀνθρώπου ἀρχίζει μὲ τὴν εἰσβολὴ τῆς φωνῆς τοῦ Θεοῦ μέσα στὴν κόλαση τοῦ παρόντος κόσμου. Ἡ πρώτη φωνὴ παρενέβαλε τόσα παράσιτα, ὥστε ὁ ἄνθρωπος δὲν ἦταν πιὰ ἱκανὸς νὰ συλλαμβάνει τοὺς ἤχους τοῦ οὐρανοῦ. Ἡ δεύτερη φωνὴ διαλύει τὰ παράσιτα καὶ ἐπανασυνδέει τὸ αὐτὶ τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸ στόμα τοῦ Θεοῦ. Ἀρκεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ ἔχει «ὦτα ἀκούειν». Ἡ πρώτη φωνὴ ἦταν παραπλανητική. Ἡ δεύτερη εἶναι ὁδηγητική. Μὲ τὴν πρώτη φωνὴ σερβιρίστηκε στοὺς ἀνθρώπους τὸ δηλητήριο τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου. Μὲ τὴ δεύτερη φωνὴ συστήθηκε στοὺς ἀνθρώπους ἡ σωτηρία καὶ ἡ αἰώνια ζωή. Ἡ φωνὴ τοῦ Θεοῦ Πατέρα στὸ Θεοφανικὸ γεγονὸς τοῦ Ἰορδάνη εἶναι ἡ σπουδαιότερη φωνὴ ποὺ ἀκούστηκε ποτέ. Πολλὲς φωνὲς ἀκούστηκαν καὶ ἀκούγονται. Ἀλλ’ οἱ περισσότερες εἶναι φωνὲς ἀπάτης, φωνὲς πλανεύτρας σειρήνας, φωνὲς σατανικές, δημαγωγικές, ξεμυαλίστρες. Ἡ φωνὴ τῶν Θεοφανείων εἶναι ἡ φωνή, ὁ ἦχος, ὁ κρότος, ἡ καμπάνα, ἡ σάλπιγγα, τὸ μήνυμα, ἡ διακήρυξη τοῦ Οὐρανοῦ.

Εἶναι μία φωνή, ποὺ ἐνῶ πέρασαν δύο χιλιάδες χρόνια δὲν σκεπάστηκε, δὲν ξεχάστηκε, δὲν ἔσβησε. Ἂν φωνάξει κάποιος ἀπὸ ἕνα ὑψηλὸ βουνό, θ’ ἀκουστεῖ στὴ συνέχεια ὁ ἀντίλαλος τῆς φωνῆς του ἀπὸ τὶς ἀπέναντι πλαγιές, ἀλλὰ μία, τὸ πολὺ δύο ἢ τρεῖς φορές. Φώναξε κάποτε ὁ Θεὸς ἀπὸ τὴν ὑψηλότερη κορυφή, ἀπὸ τὴν κορυφὴ τοῦ οὐρανοῦ. Κι ὁ ἀντίλαλος τῆς φωνῆς του ἀκούγεται καὶ θὰ ἀκούγεται γιὰ πάντα. Ἡ ἱστορία εἴκοσι αἰώνων εἶναι ὁ ἀντίλαλος τῆς φωνῆς τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἱστορία βεβαιώνει τὴν ἀλήθεια τῆς φωνῆς τοῦ Θεοῦ, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. Ἡ ζωὴ τοῦ Ἰησοῦ εἶναι ὁ ἀντίλαλος τῆς διακηρύξεως τοῦ Πατέρα.

Αὐτὴ ἡ φωνὴ πρέπει νὰ κινεῖ τὸ τύμπανο τῆς πνευματικῆς μας ἀκοῆς, καὶ τὶς χορδὲς τῆς καρδιᾶς μας. Ὁ κόσμος, ἀγαπητοὶ καὶ οἱ φωνὲς του παρέρχονται. Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς μένει. Εἶναι τὸ φῶς, ποὺ φωτίζει ὅλο τὸν κόσμο. Εἶναι ὁ ἁγιασμός, ποὺ ἁγιάζει τὰ σύμπαντα. Ἂς φωτισθοῦμε καὶ ἂς ἁγιαστοῦμε μὲ τὴ χάρη του, ὅπως ἁγιάστηκε ὁ Ἰορδάνης ἀπὸ τὴν Θεοφανικὴ παρουσία του.