Ἡ Ὑπαπαντὴ τοῦ Κυρίου (Λουκ. β΄, 22-38)

 

Ἡ Θεοτόκος μετὰ τὴν γέννησιν τοῦ Χριστοῦ ὡς Ἑβραία ἔπρεπε διὰ δύο λόγους νὰ μεταβῇ εἰς τὸν ναόν: Πρῶτον διὰ τὸν ἑαυτόν της καὶ δεύτερον διὰ τὸν πρωτότοκον υἱόν της.

Ὑποχρέωσις πρὸς τὸν ἑαυτόν της ἦτο ὁ νομικὸς καθαρισμός της, ὁ σαραντισμός της, ὅπως θὰ ἐλέγομεν σήμερον. Κατὰ τὸν νόμον δηλαδὴ (1) πᾶσα Ἑβραία λεχὼ τὴν τεσσαρακοστὴν ἡμέραν ἀπὸ τῆς γεννήσεως τοῦ ἄρρενος τέκνου της ἔπρεπε νὰ ἐμφανισθῇ εἰς τὸν ναόν, ἵνα καθαρισθῇ. Κατὰ τὸν καθαρισμὸν τοῦτον ἦτο ὑποχρεωμένη αὐτὴ, ἐὰν ἦτο πτωχὴ «τοῦ δοῦναι θυσίαν κατὰ τὸ εἰρημένον (2) ζεῦγος τρυγόνων ἢ δύο νεοσσοὺς περιστερῶν». Ὁ καθαρισμὸς οὗτος δὲν ἦτο σωματικός τις καθαρισμὸς διὰ λόγους ὑγιεινούς, ἀλλὰ νομικός. Διὰ τούτου δηλαδὴ ὑπεμιμνήσκετο γενικῶς μὲν ἡ ἁμαρτωλότης τοῦ ἀνθρώπου, εἰδικῶς δὲ ἡ διὰ τῆς γεννήσεως μετάδοσις τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος. Τοῦτο φαίνεται ἐκ τοῦ ὅτι, εἰς περίπτωσιν καθ’ ἣν ἡ Ἑβραία λεχὼ ἐγέννα κόρην, ἦτο ἀκάθαρτη οὐχὶ ἐπὶ τεσσαράκοντα ἡμέρας ἀλλὰ ἐπὶ ὀγδοήκοντα εἰς ἀνάμνησιν, ὅτι ἡ Εὒα ἦτο πρωτουργὸς τῆς πτώσεως τῶν πρωτοπλάστων. Ἡ θυσία τῶν προσφερομένων τρυγόνων καὶ περιστερῶν, τὰ ὁποῖα δὲν ἐκαθάριζον ἀλλὰ ὑπενθυμίζον μόνον τὴν ἀκαθαρσίαν, ὑπεδήλωνον τὴν ἀνάγκην τῆς ἐλεύσεως λυτρωτοῦ, τοῦ Χριστοῦ.

Ὑποχρέωσις πρὸς τὸν πρωτότοκον υἱόν της ἦτο ἡ ἑξῆς. Κατὰ τὸν Ἑβραϊκὸν νόμον τὰ πρωτότοκα τῶν Ἰσραηλιτῶν εἶχον διαφύγει τὴν δεκάτην πληγὴν τοῦ Θεοῦ κατὰ τοῦ Φαραὼ ἐν Αἰγύπτῳ καὶ διὰ τοῦτο εἶχε διατάξει ὁ Θεός, ὅπως ταῦτα ἀφιερώνονται εἰς τὸν ναὸν πρὸς ὑπηρεσίαν του (1). Κατόπιν ὅμως ἀντικατεστάθησαν ταῦτα ὑπὸ τῆς φυλῆς τοῦ Λευΐ. Ἦσαν ὅμως ὑποχρεωμένοι οἱ γονεῖς τῶν πρωτοτόκων νὰ φέρωσι ταῦτα εἰς τὸν ναὸν «παραστῆσαι τῷ Κυρίῳ» νὰ τοποθετῶσι δηλαδὴ αὐτὰ πλησίον τοῦ θυσιαστηρίου τοῦ Κυρίου. Τοῦτο ἀναφέρεται ρητῶς «ἐν νόμῳ Κυρίου πᾶν ἄρσεν διανοῖγον μήτραν» πᾶν ἀρσενικὸν δηλαδὴ πρωτότοκον «κληθήσεται» θὰ θεωρῆται «ἅγιον τῷ Κυρίῳ» ἀφιερωμένον δηλαδὴ εἰς τὸν Κύριον. Κατόπιν ἐξηγοράζετο τὸ πρωτότοκον τοῦτο ἀντὶ πέντε σίκλων (14,25 γαλλικῶν φράγκων) καὶ ἐλαμβάνετο πάλιν ὑπὸ τῶν γονέων του.

Ἀμφοτέρας τὰς ὑποχρεώσεις ταύτας ἐξετέλεσεν ἡ Θεοτόκος ὡς Ἑβραία κατὰ τὸν Εὐαγγελιστὴν Λουκᾶν ὅτε ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι τοῦ καθαρισμοῦ αὐτῶν κατὰ τὸν νόμον Μωυσέως» κατὰ τὴν τεσσαρακοστὴν δηλαδὴ ἡμέραν ἀπὸ τῆς γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ. Ὡς εἶναι εὐνόητον ταῦτα ἔγιναν ὄχι διότι ἡ γέννησις τοῦ Χριστοῦ ἦτο μέτοχος τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος, ἀλλὰ διότι ὁ Χριστὸς ἐγένετο ὑπὸ νόμον, ὡς λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (2).

Ἐν Ἱερουσαλὴμ ὅμως ἦτο ἄνθρωπος «ᾧ ὄνομα Συμεὼν» ὁ ὁποῖος ὠνομάζετο Συμεὼν. Ὁ ἄνθρωπος οὗτος ἦτο «δίκαιος» ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων καὶ «εὐλαβὴς» ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Οὗτος διὰ τῆς μελέτης τῶν Γραφῶν «ἦν προσδεχόμενος παράκλησιν τοῦ Ἰσραὴλ» ἀνέμενε δηλαδὴ τὸν Χριστόν, ὁ ὁποῖος ἦτο ἡ παρηγοριὰ τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ. «Ἐπ’ αὐτὸν» τὸν Συμεῶνα «ἦν Πνεῦμα Ἅγιον». Οὗτος ἦτο προφήτης. «Ὑπὸ τοῦ Πνεύματος τοῦ Ἁγίου ἦν αὐτῷ κεχρηματισμένον» εἶχεν οὗτος λάβει τὴν ἀποκάλυψιν ἐκ τοῦ Θεοῦ «μὴ ἰδεῖν θάνατον πρὶν ἢ ἂν ἴδῃ τὸν Χριστὸν Κυρίου» δὲν θὰ ἀποθάνῃ δηλαδὴ ἂν προηγουμένως δὲν ἴδῃ τὸν Χριστόν. Ὁ εὐλαβὴς λοιπὸν οὗτος γέρων ὀλίγας ὥρας πρὸ τῆς ἀφίξεως τῆς Ἁγίας οἰκογενείας κινούμενος «ἐν τῷ Πνεύματι» ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἦλθεν «εἰς τὸ ἱερὸν» ἦλθεν δηλαδὴ εἰς τὸ μέρος ἐκεῖνο τοῦ ἱεροῦ ναοῦ, ὅπου ἐπετρέπετο νὰ εἰσέλθωσιν αἱ γυναῖκες καὶ περιέμενε.

Μετ’ ὀλίγον χρονικὸν διάστημα ἡ ἁγία οἰκογένεια ἔρχεται.
«Ἐν τῷ εἰσαγαγεῖν τοὺς γονεῖς τὸ παιδίον Ἰησοῦν τοῦ ποιῆσαι αὐτοῖς κατὰ τὸ εἰθισμένον τοῦ νόμου περὶ αὐτοῦ» ὅταν δηλαδὴ εἰσήγαγον οἱ γονεῖς τὸν Χριστὸν καὶ ἐπρόκειτο νὰ ἐφαρμόσωσι τὸν νόμον τῶν πρωτοτόκων, ὅπως εἴπομεν ἀνωτέρω, ὁ Συμεὼν «ἐδέξατο αὐτὸ εἰς τὰς ἀγκάλας» ἔλαβεν αὐτὸ εἰς τὴν ἀγκάλην του καὶ «εὐλόγησε τὸν Θεὸν» ἐδόξασε τὸν Θεὸν καὶ εἶπε˙ «νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλον σου Δέσποτα κατὰ τὸ ρῆμα σου ἐν εἰρήνῃ» Τώρα ζητῶ νὰ ἀπολυθῶ τῆς παρούσης ζωῆς, λέγει ὁ γέρων Συμεών, εἰς τὴν ὁποίαν εἶχε δεθῇ μὲ τὴν ὑπόσχεσιν, ὅτι δὲν θὰ ἀποθάνῃ, ἂν δὲν ἴδῃ τὸν Χριστόν. Θὰ ἀπολυθῶ, θὰ ἀποθάνω προσθέτει χαρακτηριστικῶς ὁ γέρων Συμεὼν ἐν «εἰρήνῃ» ἤτοι εὐχαρίστως, διότι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸν Χριστόν, ὁ ὁποῖος εἶναι τὸ «σωτήριόν σου, ὃ ἡτοίμασας κατὰ πρόσωπον πάντων τῶν λαῶν» ἡ σωτηρία δηλαδὴ ὁλοκλήρου τοῦ κόσμου Ἐθνικοῦ καὶ Ἰουδαϊκοῦ. Καὶ συγκεκριμένως τὸ σωτήριόν σου τοῦτο εἶναι «φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν» ἤτοι φῶς πρὸς φωτισμὸν τῶν εἰδωλολατρικῶν λαῶν, τῶν ἀπίστων καὶ «δόξαν λαοῦ σου Ἰσραὴλ» πρὸς δόξαν δηλαδὴ τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, διότι ἐξ αὐτοῦ τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ ἐγεννήθη τὸ σωτήριόν σου τοῦτο, ὁ Χριστός. «Καὶ ἦν ὁ πατὴρ καὶ ἡ μήτηρ θαυμάζοντες ἐπὶ τοῖς λαλουμένοις περὶ αὐτοῦ». Ὁ θαυμασμὸς οὗτος τῆς ἁγίας οἰκογενείας δὲν ἦτο κυρίως ἐκ τῶν λεγομένων ὑπὸ τοῦ Συμεῶνος — τοιαῦτα θαυμαστὰ εἶχον ἀκούσει καὶ ὑπὸ τῶν ποιμένων — ἀλλὰ διότι ταῦτα ἐλέγοντο ὑπὸ ἀγνώστου εἰς αὐτοὺς ἀνθρώπου, τοῦ γέροντος Συμεῶνος.

Ὁ Συμεὼν στρέφεται κατόπιν πρὸς τοὺς γονεῖς τοῦ παιδίου τοὺς ὁποίους «εὐλόγησεν» ἐμακάρισεν. Κατόπιν ὁ αὐτὸς εὐλαβὴς γέρων στρέφεται εἰδικῶς «πρὸς Μαριὰμ τὴν μητέρα αὐτοῦ καὶ εἶπε» περὶ τοῦ παιδίου. «Ἰδοὺ οὗτος κεῖται εἰς πτῶσιν καὶ ἀνάστασιν πολλῶν ἐν τῷ Ἰσραὴλ» ἤτοι οὗτος προώρισται νὰ γίνῃ εἰς ἄλλους μὲν ἀφορμὴ πτώσεως εἰς ἄλλους δὲ αἰτία «ἀναστάσεως» σωτηρίας κατ’ ἀρχὰς ἐν τῷ Ἰσραηλιτικῷ λαῷ καὶ κατόπιν εἰς ὁλόκληρον τὸν κόσμον. Ὁ γέρων Συμεὼν συνεχίζει. Οὗτος θὰ εἶναι «εἰς σημεῖον ἀντιλεγόμενον» θαυμαστὸν δηλαδὴ φαινόμενον ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος θὰ ἔχῃ φανατικοὺς ὀπαδοὺς καὶ ἀρνητάς. Μετὰ ταῦτα προφητεύεται ὑπὸ τοῦ αὐτοῦ γέροντος ὁ μεγάλος πόνος, τὸν ὁποῖον θὰ αἰσθανθῇ ἡ Μαριὰμ ἐξ αὐτοῦ ὡς ἑξῆς: «Καὶ σοῦ δὲ αὐτῆς τὴν ψυχὴν διελεύσεται ρομφαία». Ἡ ρομφαία εἶναι ὁ σταυρικὸς θάνατος τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος θὰ λυπήσῃ κατάκαρδα τὴν Θεοτόκον. Ἀποτέλεσμα δὲ τῆς σταυρικῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ εἶναι, «ὅπως ἀποκαλυφθῶσιν ἐκ πολλῶν καρδιῶν διαλογισμοί», θὰ φανερωθῶσι δηλαδὴ αἱ διαφορετικαὶ πεποιθήσεις τῶν ἀνθρώπων ἐπὶ τῆς προσωπικότητος τοῦ Χριστοῦ.

Ἐν Ἱερουσαλὴμ εὑρίσκετο γυνή τις ὀνομαζομένη Ἄννα, ἡ ὁποία ἦτο «προφῆτις θυγάτηρ Φανουὴλ ἐκ φυλῆς Ἀσήρ. Αὕτη προβεβηκυῖα ἐν ἡμέραις πολλαῖς» ἦτο προχωρημένη δηλαδὴ πολὺ εἰς τὴν ἡλικίαν. Ἡ γυνὴ αὕτη «ζήσασα μετ’ ἀνδρὸς ἔτη 7 ἀπὸ τῆς παρθενίας αὐτῆς» ἤτοι ζήσασα μετὰ τοῦ ἀνδρός της ἀπὸ τὸν γάμον της ἑπτὰ ἔτη, περέμεινεν κατόπιν «χήρα ἕως ἐτῶν ὀγδοήκοντα τεσσάρων». Ἡ ἐν λόγῳ αὕτη γυνὴ ἦτο τόσον εὐλαβής, ὥστε «οὐκ ἀφίστατο τοῦ ἱεροῦ νηστείαις καὶ δεήσεσι λατρεύουσα νύκτα καὶ ἡμέραν». Συχνάκις δηλαδὴ διημέρευε καὶ διενυκτέρευεν εἰς τὸν ἱερὸν χῶρον τοῦ ναοῦ νηστεύουσα καὶ προσευχομένη. Αὕτη λοιπὸν «αὐτῇ τῇ ὥρᾳ» κατ’ αὐτὴν δηλαδὴ τὴν ὥραν, κατὰ τὴν ὁποίαν ἦλθεν ἡ ἁγία οἰκογένεια εἰς τὸν ναόν, «ἐπιστᾶσα» ἐλθοῦσα καὶ ἰδοῦσα τὸν Ἰησοῦν, «ἀνθωμολογεῖτο τῷ Θεῷ» ηὐχαρίστει τὸν Θεόν. Μετὰ δὲ τὸ πέρας τῶν θυσιῶν τῆς Ἁγίας οἰκογενείας εἰς τὸν ναὸν ἡ Ἄννα «ἐλάλει περὶ αὐτοῦ πᾶσι τοῖς προσδεχομένοις λύτρωσιν Ἱερουσαλὴμ» ὡμίλει δηλαδὴ ἡ Ἄννα πρὸς πάντας ἐκείνους τοὺς Ἰσραηλίτας ἐν Ἱερουσαλήμ, οἱ ὁποῖοι ἀνέμεναν τὸν Μεσσίαν ὡς Λυτρωτήν, ὅτι οὗτος ἦλθε καὶ εἶναι ὁ Χριστός.
«Καὶ ὡς ἐτέλεσαν πάντα τὰ κατὰ τὸν νόμον Κυρίου, ἐπέστρεψαν εἰς τὴν Γαλιλαίαν, εἰς τὴν πόλιν ἑαυτῶν Ναζαρέτ».

Ἡ Ἁγία δηλαδὴ οἰκογένεια μετὰ τὸν σαραντισμὸν ἐπέστρεψεν εἰς τὴν πατρίδα των τὴν Ναζαρέτ. Ἡ ἐπιστροφὴ αὕτη εἰς τὴν Ναζαρὲτ δὲν εἶχεν σκοπόν, ἵνα ἡ Ἁγία οἰκογένεια κατοικήσῃ ἐκεῖ. Τοῦτο, ἡ μόνιμος δηλαδὴ κατοίκησις εἰς Ναζαρὲτ ἔγινε βραδύτερον, ὅτε ἐπέστρεψαν ἐκ τῆς Αἰγύπτου, ὅπως ἀναφέρει ρητῶς ὁ Ματθαῖος. Τώρα ἐπιστρέφουν εἰς Ναζαρέτ, ἵνα πιθανὸν κανονίσωσιν οἰκογενειακάς των τινὰς ὑποθέσεις καὶ κατόπιν μεταβῶσιν εἰς Βηθλεέμ, ὅπου ἐσκόπευον, ὡς θὰ φανῇ κατωτέρω, νὰ ἐγκατασταθῶσι μονίμως, ἐπειδὴ ἐκεῖ ἐγεννήθη ὁ Χριστός. Διέρχονται λοιπὸν ἐκ Ναζαρὲτ καὶ μεταβαίνουσι καὶ πάλιν εἰς Βηθλεέμ, ὅπου ἔγινεν ἡ προσκύνησις τῶν Μάγων, φυγὴ εἰς Αἴγυπτον καὶ ἐπάνοδος εἰς Ναζαρέτ.

Ἐκ τῆς ὅλης διηγήσεως τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου διὰ τρία πρόσωπα γίνεται περισσότερος λόγος καὶ τὰ ὁποῖα ἠσθάνθησαν περισσότερον τὴν ἑορτὴν ταύτην: Ἡ Θεοτόκος, ὁ Συμεὼν καὶ ἡ Ἄννα. Τὰ πρόσωπα ταῦτα ἔδειξαν τὴν μεγαλυτέραν αὐταπάρνηση ἕκαστον κατὰ ἰδιαίτερον τρόπον. Ἂς ἴδωμεν τὸν ἰδιαίτερον τρόπον τῆς αὐταπαρνήσεως ἑνὸς ἑκάστου προσώπου καὶ τὴν ὠφέλειάν μας ἐκ τῆς αὐταπαρνήσεως ταύτης.

 

Θέμα: α) Ἡ Θεοτόκος : Ἐπιφάνεια — Βάθος

Αον. Ἡ Θεοτόκος. Γνωρίζομεν, ὅτι εἰς πᾶσαν γυναικείαν ψυχὴν δύο πράγματα εἶναι ριζωμένα βαθύτατα: Ἡ ἐντροπὴ καὶ ὁ πόνος. Ἡ ἐντροπή, τὴν ὁποίαν αἰσθάνεται ὡς γυνή, ὡς κόρη καὶ ὁ πόνος, τὸν ὁποῖον αἰσθάνεται ὡς μητέρα. Ἡ Θεοτόκος εἶναι κόρη καὶ μητέρα. Αἰσθάνεται βαθύτατα καὶ τοὺς δύο πόνους. Καὶ ἰδοὺ πῶς. Αὕτη ἦτο παρθένος, ὁ δὲ Χριστὸς ὁ υἱός της, ἦτο ξένος τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος. Παρ’ ὅλην ὅμως τὴν ἰδικήν της καθαρότητα καὶ τοῦ υἱοῦ της τὴν Θεότητα μεταβαίνει εἰς τὸν ναὸν πρὸς καθαρισμὸν καὶ ἐμφανίζεται ὡς συνήθης γυνή, ὡς λεχώ. Ἔχει βάθος ἅγιον. Ἐπιφάνειαν ὅμως ἔχει γυναικὸς μολυσμένης. Διὰ μίαν γυναῖκα εἶναι μεγάλος πειρασμὸς ὁ πειρασμὸς τῆς ἐντροπῆς, ὥστε ἐνῶ εἶναι ἁγία νὰ φαίνεται μολυσμένη. Ἰδοὺ ὁ πειρασμὸς τῆς ἐντροπῆς τῆς Θεοτόκου ὡς κόρης. Βάθος ἅγιον, ἐπιφάνεια μολυσμένη.

Ἡ Θεοτόκος αἰσθάνεται καὶ τὸν δεύτερον πειρασμὸν ὡς μητέρα. Καὶ ἰδοὺ πῶς. Ὁ Συμεὼν προλέγων τὸ πάθος τοῦ υἱοῦ της παριστᾷ αὐτὸ μὲ ρομφαίαν, ἡ ὁποία θὰ διέλθῃ τὴν ψυχήν της. Ὁ πόνος τῆς Θεοτόκου ὡς μητρὸς εἶναι μεγάλος διὰ τοὺς ἑξῆς λόγους. Ὁ Συμεὼν δὲν λέγει εἰς τὴν Θεοτόκον ποῖον θὰ εἶναι τὸ εἶδος τῆς μαχαίρας ἐκ τῶν παθημάτων τοῦ υἱοῦ της, ἡ ὁποία μάχαιρα θὰ περάσῃ τὴν καρδίαν της. Ἑπομένως ὁ νοῦς τῆς Θεοτόκου ἠδύνατο νὰ ὑποπτεύεται πλεῖστα εἴδη βασάνων. Ὑπέφερε μὲ τὴν ἐνθύμησιν αὐτῶν ὡς μητέρα. Ἡ ἐνθύμησις τῶν βασάνων αὐτῶν ἤρχισεν ἀπὸ τῆς ἡλικίας τῶν 40 ἡμερῶν τοῦ υἱοῦ της μέχρι τῆς ἡμέρας τῆς σταυρώσεώς του. Τὸ ἀκαθόριστον τοῦ εἴδους τῶν βασάνων καὶ ἡ ἐπὶ 30 ἔτη ἐνθύμησις τῶν βασάνων τούτων ἦτο μεγάλος πειρασμὸς διὰ τὴν Θεοτόκον ὡς μητέρα. Πλὴν αὐτοῦ ἡ Θεοτόκος πρώτην φορὰν ἀκούει ἀπὸ τὸν Συμεῶνα τὴν μάχαιραν τῆς καρδίας της ἐκ τῶν βασάνων τοῦ υἱοῦ της. Μέχρι τώρα ἤκουεν ἀπὸ τὸν ἀρχάγγελον Γαβριὴλ ἀπὸ ποιμένας εὐχαρίστους ἀγγελίας διὰ τὸν υἱόν της. Ἠδύνατο λοιπὸν νὰ ὑποπέσῃ εἰς τὸν πειρασμὸν τοῦ μὴ συνδυασμοῦ τῶν εὐχαρίστων ἀγγελιῶν πρὸς τὴν δυσάρεστον ἀγγελίαν τοῦ Συμεῶνος καὶ νὰ εἴπῃ τοῦτο: Πῶς ὁ τόσον σπουδαῖος υἱός μου πρόκειται νὰ στενοχωρηθῇ καὶ νὰ μὲ στενοχωρήσῃ τόσον πολύ; Ὡς ἀδύνατος δὲ γυνὴ καὶ ἀκόμη ὡς μητέρα ἦτο εὔκολον νὰ γίνῃ θῦμα τοῦ πειρασμοῦ τῶν σκέψεων αὐτῶν. Καὶ ὅμως! Ὡς μητέρα ὑπέμεινε μὲ σιωπὴν τὴν δυσάρεστον ταύτην ἀγγελίαν ἔχουσα εἰς τὸ βάθος της πόνον καὶ εἰς τὴν ὄψιν της ἡρεμίαν. Ἔναντι τῶν λογισμῶν τούτων εἶχεν ἐσωτερικῶς μὲν σκέψιν, «συνετήρει πάντα τὰ ρήματα ταῦτα ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῆς», ὡς λέγει ρητῶς ὁ Λουκᾶς, ἐξωτερικῶς δὲ εἶχε σιωπήν.

Ἑπομένως ἡ αὐταπάρνησις τῆς Θεοτόκου εἶχε τὰς τρεῖς αὐτὰς μορφάς: 1) Ὡς κόρη εἶχε βάθος ἅγιον καὶ ἐπιφάνειαν μολυσμένην. 2) Ὡς μητέρα εἶχεν εἰς τὸ βάθος της πόνον, ἐπιφάνειαν ὅμως ἤρεμον. Καὶ 3) Ὡς γυναῖκα καὶ μητέρα εἶχεν ἐσωτερικῶς μὲν ἀντιθέτους πληροφορίας περὶ τοῦ υἱοῦ της, εὐχαρίστους δηλαδὴ καὶ δυσαρέστους, ἐξωτερικῶς ὅμως σιωπήν. Ἡ διαγωγὴ αὕτη τῆς Θεοτόκου εἶναι δεῖγμα μεγάλης αὐταπαρνήσεώς της!

Βον.  Ἡ μ ε ῖ ς  ὅμως; Ἡ Θεοτόκος ἦτο ἁγία καὶ ἐφαίνετο μολυσμένη. Ἡμεῖς ὅμως ἐνῶ εἴμεθα βρωμεροί, θέλομεν νὰ φαινώμεθα ἅγιοι. Ἐνῶ εἴμεθα ἄσημοι, θέλομεν νὰ φαινώμεθα σπουδαῖοι. Ἡ Θεοτόκος μεταβαίνει εἰς ναόν, ἵνα ἐκκλησιασθῇ, ἂν καὶ ἡ ἴδια ἦτο ναὸς ἔμψυχος, διότι ἔφερεν εἰς τὰ σπλάγχνα της τὸν ἴδιον τὸν Θεόν. Ἡμεῖς ἀμελοῦμεν τὸν ἐκκλησιασμὸν θεωροῦντες αὐτὸν περιττόν. Ἡ Θεοτόκος ἔχει τόσην αὐταπάρνησιν, ὥστε ἂν καὶ φέρῃ μέσα της τὴν οὐσίαν τοῦ ναοῦ, τὸν Θεόν, ὑποτάσσεται εἰς τὸν πρόσκαιρον τύπον τοῦ Μωσαϊκοῦ νόμου, τὸν τυπικὸν καθαρισμόν. Ἡμεῖς ἐντρεπόμεθα νὰ ὑποταχθῶμεν εἰς τὸν αἰώνιον εὐαγγελικὸν νόμον. Ἐκείνη εἶχε τὴν αὐταπάρνησιν νὰ βαδίσῃ ἀπὸ τὴν Βηθλεὲμ μέχρι τῆς Ἱερουσαλὴμ μίαν περίπου ἡμέραν, ἵνα ἐκκλησιασθῇ τυπικῶς. Ἡμεῖς ὅμως εἴμεθα τόσον ἀμελεῖς, ὥστε ἀμελοῦμεν τὸν ἐκκλησιασμόν μας, ἂν καὶ ἡ ἐκκλησία εὑρίσκεται πλησίον μας.

Ἡ Θεοτόκος εἶχεν εἰς τὸ βάθος της πόνον καὶ εἰς τὴν ὄψιν της ἠρεμίαν. Τοῦτο, φαίνεται καθαρά, ὅταν εἶδε τὴν μάχαιραν τῆς καρδίας της, τὸν υἱόν της ἐπὶ τοῦ σταυροῦ. Κατὰ τὴν τραγικὴν ἐκείνην στιγμὴν ἡ Θεοτόκος ἦτο ὄρθια ἐνώπιον τοῦ σταυροῦ. Αὐτὸ μᾶς τὸ λέγει ρητῶς ὁ εὐαγγελιστὴς σημειώνων διὰ τὴν Θεοτόκον, ὅτι «εἱστήκει παρὰ τῷ σταυρῷ». Ἔχεις καὶ σὺ τὸν πόνον εἰς τὸ βάθος σου καὶ τὴν ἠρεμίαν εἰς τὴν ὄψιν σου; Καὶ συγκεκριμένως. Ἴσως νὰ ἴδῃς τὸν υἱόν σου ὡς μητέρα ἐξηπλωμένον νεκρὸν ἐπὶ τοῦ φερέτρου ἢ κρεμάμενον ὑπὸ τῶν ἀντιχρίστων ἐπὶ τοῦ σταυροῦ. Δὲν λέγω, ὅτι πρέπει νὰ μείνῃς ἀναίσθητος εἰς τὸν πόνον, ἀλλὰ ἔχεις τὴν δύναμιν τῆς ὑπομονῆς; Ἡ Θεοτόκος βλέπει τὸν υἱόν της ἐπὶ τοῦ σταυροῦ καὶ δὲν λιποθυμεῖ, ὥστε νὰ πέσῃ κατὰ γῆς. Ὁ υἱός της εἶναι μονογενὴς καὶ ἀναμάρτητος. Κρέμαται ὅμως ἐπὶ τοῦ σταυροῦ. Καὶ σὺ μητέρα, ἡ ὁποία ἔχεις καὶ ἄλλα παιδιά, ὅταν ἴδῃς ἕνα ἀπὸ αὐτὰ κρεμασμένον ἢ νεκρὸν εἰς τὸ φέρετρον, θυμήσου τὴν Θεοτόκον, ἡ ὁποία ἦτο ὄρθια, ἤρεμος καὶ μὴ ἀρχίζῃς τὰ ξεφωνητά, λιποθυμίας, ξεμαλλιάσματα καὶ λοιπὰς ἀνοήτους ἐκδηλώσεις. Ὁ πόνος σου μεγαλώνει, διότι τὸ νεκρὸν ἢ κρεμασμένον παιδί σου ἦτο πολὺ καλόν. Ἡ καλωσύνη του τώρα πού εἶναι εἰς τὸ φέρετρον ἢ εἰς τὸν σταυρόν, σὲ κάνει νὰ πονῇς. Ὁσονδήποτε ὅμως καλὸ καὶ ἂν ἦτο τὸ παιδί σου, ποτὲ δὲν φθάνει τὴν καλωσύνην τοῦ Χριστοῦ. Ἡ Θεοτόκος ἂν καὶ εἶχε τόσον καλὸ παιδὶ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ, ὑπέμεινεν.

Ὁ πόνος σου διὰ τὸ κρεμασμένο ἢ νεκρὸ παιδί σου εἶναι ἀκόμη μεγάλος, ὅταν τὸ καλό σου αὐτὸ παιδὶ εἶναι καὶ ἀγόρι. Καὶ ὁ Χριστὸς ἦτο ὄχι μόνον ἁγιώτατος ἀλλὰ καὶ ἀγόρι διὰ τὴν Θεοτόκον. Ὁ Χριστὸς ἦτο ἁγιώτατος καὶ ἀγόρι καὶ μονάκριβος διὰ τὴν Θεοτόκον. Ἡ Θεοτόκος ὑπέμεινεν, ἂν καὶ ἔβλεπεν ἐνώπιόν της ἐσταυρωμένον τὸν μονάκριβον υἱόν της, τὸν ἀναμάρτητον. Δὲν ὑπάρχει θέαμα συγκινητικώτερον ἀπὸ τὸ θέαμα, ὁποὺ συνδυάζονται τρία πράγματα. Πόνος, ἀρετὴ καὶ ὑπομονή! Ἂν πονῇ τις καὶ ὑποφέρῃ, διότι εἶναι ἄξιος τῶν παθημάτων του, δὲν ἔχει ἀξίαν μεγάλην ἡ ὑπομονή του. Ὅταν εἶναι ἐνάρετος καὶ ὑφίσταται δοκιμασίας, ἀλλὰ δὲν ὑπομένει αὐτάς, δὲν ἔχει ἀξίαν ἡ ἀρετή του. Ὅταν ἐπίσης ἔχῃ ἀρετὴν χωρὶς ὅμως πόνον καὶ ὑπομονήν, ἡ ἀρετή του οὐδεμίαν ἀξίαν ἔχει. Ἑπομένως συγκινητικὸν εἶναι ὁ συνδυασμὸς πόνου, ἀρετῆς καὶ ὑπομονῆς, νὰ εἴμεθα δηλαδὴ ἐν δικαίῳ, νὰ ἀδικούμεθα καὶ νὰ ὑπομένωμεν. Ἡ Θεοτόκος ὑπέμεινεν ὅλους τοὺς πειρασμοὺς τῶν λογισμῶν ἐκ τῶν ἀντιθέτων πληροφοριῶν καὶ σὺ πρέπει νὰ σιωπᾷς καὶ νὰ ἀφίνῃς εἰς τὸν Θεὸν τὰς ἀντιξοότητας τῆς ζωῆς σου, τὰς ὁποίας δὲν δύνασαι νὰ ἐξηγήσῃς.

Σὲ κάποιο θέατρον ἕνας ἠθοποιός, ἐνῶ ἔπαιζε τὸν ρόλον του εἰς κάποιο δρᾶμα, ἔκαμεν αἱμόπτυσιν. Ἔξυπνος προσεπάθησε καὶ ἐνέταξε τὴν αἱμόπτυσιν εἰς τὸ δρᾶμα. Ἔκαμε καὶ δευτέραν αἱμόπτυσιν, τὴν ὁποίαν καὶ πάλιν λίαν εὐφυῶς ἐνέταξε εἰς τὸ ἔργον του. Σὲ λίγον ὅμως κάμνει ἐμετὸν αἵματος. Τώρα ἀδυνατεῖ νὰ ἐντάξῃ αὐτὴν εἰς τὸ ἔργον του καὶ γενόμενος ἀντιληπτὸς ἀποσύρεται τῆς σκηνῆς. Ὁσονδήποτε λοιπὸν καὶ ἂν προσπαθήσωμεν καὶ ἡμεῖς νὰ ἀποκρύψωμεν τὸ βουρκωμένον βάθος μας, ἐκεῖνο θὰ φανῇ. Ἂς φροντίσωμεν νὰ διορθώσωμεν ὄχι τὴν ἐπιφάνειαν ἀλλὰ τὸ βάθος, ὥστε ὄχι νὰ φαινώμεθα, ἀλλὰ νὰ εἴμεθα καλοί.

Ἰδοὺ ἡ τριπλῆ μορφὴ τῆς αὐταπαρνήσεως τῆς Θεοτόκου καὶ τῆς ἰδικῆς μας τοιαύτης. Πόνος, ἀρετή, ὑπομονή!

Θέμα: β) Ὁ Συμεών. Ὁ Χριστὸς ἰατρὸς ζωῆς καὶ θανάτου

Αον.  Ὁ πρεσβύτης Συμεών. Ὁ Συμεών, ὅταν εἶδε τὸν Χριστὸν καὶ προεφήτευσε τὸν σταυρικόν του θάνατον, ἐξεδήλωσε τὴν ἐπιθυμίαν νὰ ἀποθάνῃ, διότι οὔτε ἡ ζωὴ τὸν ἐγοήτευε πλέον, οὔτε ὁ θάνατος τὸν ἐτρόμαζε. Πῶς συνέβη αὐτό; Ἂς ἴδωμεν τὸ μυστικὸν τοῦ πράγματος τούτου.

Δύο πράγματα εἶναι τρομερά: Ἡ ἁμαρτία ὅταν ζῶμεν καὶ ὁ θάνατος, ὅταν ἀποθνήσκωμεν. Ἡ ἁμαρτία εἶναι θάνατος, χώρισμα δηλαδὴ τῆς ψυχῆς ἀπὸ τοῦ Θεοῦ. Ὁ δὲ θάνατος ὁ σωματικὸς εἶναι χώρισμα ψυχῆς ἀπὸ τοῦ σώματος. Ἡ ἁμαρτία εἶναι χειροτέρα τοῦ θανάτου, διότι αὐτὴ ἔφερε τὸν θάνατον καὶ αὐτὴ χωρίζει τὸν ἄνθρωπον ἀπὸ τὸν Θεόν. Ἐνῶ ἡ ἁμαρτία εἶναι χειροτέρα τοῦ θανάτου, εἶναι εὔκολος νὰ ἀποφευχθῇ. Ὁ θάνατος δὲν εἶναι τόσον κακός, ὅσον εἶναι ἡ ἁμαρτία, διότι οὗτος χωρίζει τὴν ψυχὴν ἀπὸ τὸ σῶμα μόνον. Πλὴν αὐτοῦ εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἁμαρτίας καὶ ἀναπόφευκτος, θὰ ἔπρεπε λοιπὸν ὁ ἄνθρωπος νὰ φροντίζῃ νὰ ἀποφεύγῃ περισσότερον τὴν ἁμαρτίαν, διότι αὐτὴ εἶναι τὸ χειρότερον κακὸν ἀφ’ ἑνὸς ἀλλὰ καὶ ἀφ’ ἑτέρου δυνάμεθα νὰ τὴν ἀποφύγωμεν. Νὰ φοβώμεθα δὲ ὀλιγώτερον τὸν θάνατον, διότι οὗτος εἶναι μικρότερον κακὸν ἔναντι τῆς ἁμαρτίας ἀφ’ ἑνὸς καὶ εἶναι ἀναπόφευκτος ἀφ’ ἑτέρου. Καὶ ὅμως!

Φρίκη μᾶς καταλαμβάνει ἐνώπιον τοῦ θανάτου καὶ ἀδιαφορία ἐνώπιον τῆς ἁμαρτίας. Καὶ καλλίτερον ἀκόμη: Ἀγκαλιάζομεν τὴν ἁμαρτίαν ἐν τῇ ζωῇ καὶ ἀποφεύγομεν μετὰ φρίκης καὶ τὴν μνήμην ἀκόμη τοῦ θανάτου. Πόση μεγάλη εἶναι ἡ νόσος αὐτή! Ἀλλὰ ἦλθε καὶ ἡ ἀνάλογος ποινή. Ἡ ἁμαρτία εἶναι ἀγαπητὴ εἰς ἡμᾶς, διότι τὴν θέλομεν. Ὁ θάνατος εἶναι τρομερός, διότι ἦλθε παρὰ τὴν θέλησίν μας. Ἐπειδὴ λοιπὸν ἐξελέξαμεν μὲ τὴν θέλησίν μας τὴν ἁμαρτίαν ὡς βασίλισσαν, ἦλθε παρὰ τὴν θέλησίν μας ὁ θάνατος, ὡς τύραννος. Τρομερὰ εἶναι ἡ τιμωρία αὕτη ἀλλὰ δικαία. Ἰδοὺ ἡ νόσος μας καὶ ἡ ποινή.

Ὁ Χριστὸς ἦλθεν ὡς ἰατρὸς τῆς νόσου ταύτης διὰ τοῦ σταυρικοῦ του θανάτου. Πῶς; Ἰδού. Ὁ Χριστὸς ἀγκαλιάζει τὸν θάνατον καὶ μισεῖ τὴν ἁμαρτίαν. Ὅσην λατρείαν ἔχομεν ἡμεῖς διὰ τὴν ἁμαρτίαν, τόσην φρίκην ἠσθάνθη ὁ Χριστὸς δι’ αὐτήν. Ὅσην φρίκην ἔχομεν ἡμεῖς πρὸς τὸν θάνατον, τόσην λαχτάραν εἶχεν Ἐκεῖνος νὰ ἀποθάνῃ χάριν ἡμῶν. Ἡ λαχτάρα διὰ τὸν θάνατον φαίνεται ἐκ τῆς ἠρεμίας, μετὰ τῆς ὁποίας ἀποθνήσκει καὶ ἐκ τῆς ἐπιπλήξεως, τὴν ὁποίαν ἀπηύθυνε πρὸς τὸν ἀπόστολον Πέτρον ὀνομάσας αὐτὸν Σατανᾶν, διότι ὁ ἀπόστολος Πέτρος συνέστησε εἰς Αὐτὸν νὰ μὴ σταυρωθῇ. Ὁ μεγάλος πόθος τοῦ Κυρίου νὰ ἀποθάνῃ φαίνεται ἀκόμη ἐκ τοῦ ὅτι ὀνομάζει τὸν σταυρικόν του θάνατον δόξαν του. Πόσον δὲ μῖσος εἶχε πρὸς τὴν ἁμαρτίαν, φαίνεται ἐκ τοῦ ὅτι ἦτο ἀναμάρτητος.

Διὰ τοῦ τρόπου λοιπὸν τούτου, τοῦ μίσους δηλαδὴ τοῦ Κυρίου πρὸς τὴν ἁμαρτίαν, ἀφῃρέθη ἡ γλυκύτης τῆς ἁμαρτίας. Διὰ δὲ τῆς λαχτάρας του πρὸς τὸν θάνατον ἀφῃρέθη ἐκ τοῦ θανάτου ὁ τρόμος καὶ ἡ φρίκη αὐτοῦ. Μὲ δύο λόγια ὁ Χριστὸς διὰ τοῦ θανάτου του ἀφαιρεῖ τὴν ἁμαρτωλὸν γλυκύτητα τῆς ζωῆς καὶ τὴν ἀπαισίαν μορφὴν τοῦ θανάτου. Πλὴν αὐτοῦ ὁ Χριστὸς διὰ τοῦ θανάτου του μετέβη εἰς τὴν ἄλλην ζωὴν καὶ εὑρίσκεται εἰς ἐκείνην ἀναμένων ἡμᾶς. Ὁ Συμεὼν ἐπιθυμεῖ νὰ ἀποθάνῃ ἀφοῦ εἶδε τὸν Χριστόν, διότι δὲν τὸν γοητεύει ἡ γλυκύτης τῆς ζωῆς οὐδὲ τὸν τρομάζει ἡ φρίκη τοῦ θανάτου ἀλλὰ τὸν ἑλκύει ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος διὰ τοῦ σταυρικοῦ του θανάτου εὑρίσκεται εἰς τὴν πέραν τοῦ τάφου ζωήν. Ἰδοὺ τὸ μυστικὸν τῆς νόσου καὶ τῆς θεραπείας ταύτης.


Boν.  Ἡ μ ε ῖ ς;  Πρέπει καὶ δι’ ἡμᾶς τὸ ἴδιον νὰ συμβαίνῃ. Ὅταν γνωρίσωμεν τὸν Χριστόν, δὲν πρέπει νὰ μᾶς γοητεύῃ ἡ ἁμαρτία τῆς παρούσης ζωῆς οὐδὲ ὁ θάνατος νὰ μᾶς τρομάζῃ. Δὲν πρέπει νὰ μᾶς ἑλκύῃ ἡ ἁμαρτία, διότι τὴν ἐμίσησεν ὁ ἀρχηγός μας καὶ μᾶς χωρίζει ἀπὸ Αὐτόν. Δὲν πρέπει νὰ ἀδιαφορῶμεν διὰ τὴν ἁμαρτίαν, διότι εἶναι τὸ χειρότερον κακὸν ἀλλὰ καὶ δυνάμεθα νὰ τὴν ἀποφεύγωμεν. Πόσον ὑπεύθυνοι εἴμεθα ἀπέναντι τοῦ Θεοῦ, διότι ἀδιαφορῶμεν πρὸς ἕνα τόσον μεγάλον κακὸν τὴν ἁμαρτίαν, τὸ ὁποῖον δυνάμεθα νὰ ἀποφύγωμεν! Δὲν πρέπει νὰ τρομάζωμεν τὸν θάνατον, διότι δὲν εἶναι τόσον μεγάλον κακόν, ὅσον εἶναι ἡ ἁμαρτία. Πλὴν αὐτοῦ ὁ θάνατος εἶναι καὶ ἀναπόφευκτος. Τρίτος δὲ λόγος σπουδαιότατος, ὁ ὁποῖος μᾶς λέγει, ὅτι δὲν πρέπει νὰ τρομάζωμεν τὸν θάνατον, εἶναι, ὅτι τὸν θάνατον ἀγκάλιασεν ὁ Χριστός. Ἑπομένως τὸ ἀναπόφευκτον τοῦ θανάτου τὸ ἀγκάλιασμά του ὑπὸ τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ μικρότης τοῦ κακοῦ του ἔναντι τῆς ἁμαρτίας πρέπει νὰ μᾶς κάνῃ νὰ βλέπωμεν αὐτὸν μετὰ ἠρεμίας. Ὁ θάνατος δὲν εἶναι πλέον δι’ ἡμᾶς τοὺς πιστούς, ἀφ’ ὅτου τὸν ἀγκάλιασεν ὁ Χριστός, τέλος ἀλλὰ ἀρχὴ νέας ζωῆς. Εἶναι γέφυρα, ἡ ὁποία μᾶς μεταφέρει ἐκ τῶν προσκαίρων εἰς τὰ αἰώνια. Εἶναι τὸ σταυροδρόμι παρούσης ζωῆς καὶ μελλούσης αἰωνιότητος. Ὁ θάνατος εἶναι κορυφὴ ἑνὸς βουνοῦ, ἀπὸ ὅπου βλέπομεν τὸ τέλος τῆς παρούσης ζωῆς καὶ τὴν ἀρχὴν τῆς αἰωνιότητος.

Δὲν πρέπει νὰ μᾶς γοητεύῃ ὄχι μόνον ἡ ἁμαρτία τῆς παρούσης ζωῆς, διότι ἐμίσησε τὴν ἁμαρτίαν ταύτην ὁ Χριστός μας, ἀλλὰ δὲν πρέπει νὰ μᾶς γοητεύῃ καὶ αὐτὴ ἡ παροῦσα ζωή, διότι ὅσον ὡραία καὶ ἂν εἶναι, εἶναι ὅμως πρόσκαιρος. Δὲν εἶναι καθόλου λογικὸν νὰ γοητεύεται καὶ νὰ προσκολλᾶται ὁ ἄνθρωπος εἰς κάτι τὸ πρόσκαιρον, εἰς κάτι τὸ ὁποῖον φεύγει ἀπὸ τὰ χέρια του, νὰ πατᾷ σὲ σάπια σανίδα.

Ποῖος λοιπὸν τώρα γνωρίζων τὸν Χριστὸν δὲν θὰ θελήσῃ νὰ μισήσῃ τὴν ἁμαρτίαν; Ποῖος γνωρίζων τὸν Χριστὸν θὰ τρομάζῃ καὶ θὰ φρικιᾷ πρὸ τοῦ θανάτου; Ποῖος γνωρίζων τὸν Χριστὸν δὲν θὰ θελήσῃ νὰ πετάξῃ ἀπὸ τὰ πρόσκαιρα εἰς τὰ αἰώνια, ἵνα μεταβῇ πλησίον τοῦ Χριστοῦ; Ἀφοῦ ὁ Συμεὼν ἄφινε τὸν Χριστὸν ἐδῶ εἰς τὴν γῆν καὶ ἤθελε νὰ μεταβῇ εἰς τὸν οὐρανόν, ὅπου θὰ μετέβαινεν ἀργότερα ὁ Χριστός, πολὺ περισσότερον πρέπει ἡμεῖς σήμερον νὰ ποθῶμεν νὰ μεταβῶμεν εἰς τὸν Χριστόν, ὁ ὁποῖος εὑρίσκεται εἰς τὸν οὐρανόν. Ποῖος θὰ θελήσῃ νὰ σύρεται ἐδῶ εἰς τὰ πρόσκαιρα καὶ δὲν θὰ ἐπιθυμήσῃ νὰ πετάξῃ ἐκεῖ εἰς τὰ αἰώνια;

Ἴσως εἴπῃ τις. Καὶ ὁ κόσμος οὗτος εἶναι ἔργον τοῦ Θεοῦ, εἶναι οἶκος τοῦ Θεοῦ. Οὐδεμία ἀντίρρησις. Ἀλλ’ ἐρωτῶ: Ποῖος θὰ ἤθελε νὰ βλέπῃ τὸ ἀνάκτορον ἑνὸς βασιλέως, νὰ μένῃ εἰς αὐτὸ ἀλλὰ νὰ μὴ βλέπῃ προσωπικῶς τὸν βασιλέα; Ὁ κόσμος εἶναι ἀνάκτορον τοῦ Θεοῦ. Ὁ οὐρανὸς εἶναι τὸ μέρος, ὅπου μένει ὁ Θεός, ὁ βασιλεύς. Ἑπόμενον εἶναι νὰ ποθῶμεν νὰ μεταβῶμεν ἐκεῖ, ὅπου εὑρίσκεται ὁ βασιλεύς.
Ἰδοὺ ὁ Συμεὼν καὶ ἡμεῖς. Ἰδοὺ ἡ φρίκη, τὴν ὁποίαν πρέπει νὰ ἔχωμεν διὰ τὴν ἁμαρτίαν καὶ ἡ ἀδιαφορία διὰ τὸν θάνατον. Ἕνας εὐσεβὴς ὁ Ἰγνάτιος Λαϊόλα εἶχε μάθει, ὅτι ἕνας ἁμαρτωλὸς σύχναζεν εἰς ἕνα ἁμαρτωλὸν μέρος. Ἀπεφάσισε νὰ τὸν σώσῃ. Πῆγε στὸ δρόμο ἀπ’ ὅπου ἐπρόκειτο νὰ περάσῃ ὁ ἁμαρτωλὸς καὶ στὸν ὁποῖον ἦτο ἕνα ποτάμι. Ἔβγαλεν ἐκεῖ τὰ ροῦχα του ὁ Ἰγνάτιος καὶ ὅταν εἶδε νὰ περνᾷ ὁ ἁμαρτωλός, ρίχτηκε στὸ ποτάμι ἕως τὸ λαιμό. Ἦτο χειμών. Ὁ ἁμαρτωλός, ὅταν τὸν εἶδε, φώναξε. Τί κάνεις; Θὰ παγώσῃς. Ὁ Ἰγνάτιος ἀπαντᾷ. Δὲν βγαίνω, ἂν δὲν μετανοήσῃς. Ὁ ἁμαρτωλὸς λυπήθηκε τὸν εὐσεβῆ αὐτὸν ἱερέα καὶ συναισθανθεὶς τὴν βαρύτητα τῆς ἁμαρτίας του μετενόησε. Τὸ παράδειγμα αὐτὸ συνδυάζει τὴν φρίκην τῆς ἁμαρτίας καὶ τὴν ἀδιαφορίαν πρὸς τὸν θάνατον. Τοιοῦτοι ἦσαν ὅλοι οἱ ἅγιοι. Ἂς φροντίσωμεν μαζὶ μὲ τὸν Συμεῶνα νὰ μισήσωμεν τὴν ἁμαρτίαν ἐν τῇ ζωῇ, νὰ μὴ μᾶς τρομάζῃ ὁ θάνατος. Ἂς ποθήσωμεν δὲ νὰ πετάξωμεν ἐκ τῆς ἁμαρτωλοῦ καὶ προσκαίρου ζωῆς μέσῳ τοῦ θανάτου εἰς τὴν αἰωνιότητα, ὅπου εὑρίσκεται ὁ Χριστός, ὁ Συμεών, ἡ Θεοτόκος, ἡ Ἄννα καὶ τόσοι ἄλλοι. Ἀμήν.

Θέμα: γ) Ἡ Ἄννα. Ἑκούσιοι περιορισμοὶ

Ἡ Θεοτόκος ἔδειξε τὴν αὐταπάρνησίν της, διότι, ὡς εἴδομεν, ὑπετάχθη εἰς τὸν νόμον τοῦ καθαρισμοῦ καὶ εἰς τὴν ἀνάγκην τῆς ρομφαίας, τοῦ σταυρικοῦ δηλαδὴ θανάτου τοῦ υἱοῦ της. Ὁ Συμεὼν ἔδειξε τὴν αὐταπάρνησίν του, διότι ἰδὼν τὸν Χριστὸν δὲν γοητεύεται πλέον ὑπὸ τῆς ζωῆς, δὲν τρομοκρατεῖται ἐκ τοῦ θανάτου. Ἀλλὰ καὶ ἡ Ἄννα ἠξιώθη νὰ ἴδῃ τὸν Χριστόν, ὅτε ὑπεβάλλετο εἰς ἄλλο εἶδος αὐταπαρνήσεως, νηστείας δηλ. καὶ προσευχάς, ὅπως λέγει ρητῶς ὁ Λουκᾶς «οὐκ ἀφίστατο τοῦ Ἱεροῦ νηστείαις καὶ δεήσεσι λατρεύουσα νύκτα καὶ ἡμέραν». Εἶχε δηλ. τοὺς ἑκουσίους περιορισμούς. Ἰδοὺ τὸ τρίτον εἶδος τῆς αὐταπαρνήσεως.

Αον Οἱ ἑκούσιοι περιορισμοί. Ὁ ἄνθρωπος ὁμοιάζει πρὸς ποταμόν. Ὁ ποταμός, τὸ πολυτιμότερον τὸ ὁποῖον ἔχει εἶναι τὸ ὕδωρ του. Καὶ ὁ ἄνθρωπος τὸ πολυτιμότερον τὸ ὁποῖον ἔχει, εἶναι ἡ ἐλευθερία του. Ὅπως ὁ ποταμὸς ἔχει τὸ ρεῦμά τοῦ ὕδατός του, οὕτω καὶ ὁ ἄνθρωπος ἔχει τὴν ὁρμήν, τὴν ἐλευθερίαν του. Ὁ ποταμὸς ἔχει τὰς ὄχθας του, αἱ ὁποῖαι συγκρατοῦν τὴν ὁρμὴν τοῦ ρεύματος. Καὶ ὁ ἄνθρωπος ἔχει τοὺς νομικοὺς ἀκουσίους καὶ προσωπικοὺς ἑκουσίους περιορισμούς του, οἱ ὁποῖοι συγκρατοῦν τὴν ὁρμὴν τῆς θελήσεώς του. Ἐκτὸς τῶν ποταμῶν ὑπάρχουσι χωράφια, τὰ ὁποῖα καταστρέφονται μὲ τὴν πλημμύραν τοῦ ποταμοῦ, ἐὰν δὲν ὑπάρχωσι ὄχθαι πρὸς συγκράτησιν. Ποτίζονται ὅμως ὑπὸ τοῦ ποταμοῦ, ὅταν τὸ ὕδωρ τοῦ ποταμοῦ συγκρατῆται ὑπὸ τῶν ὀχθῶν καὶ καταλλήλως διοχετεύεται δι’ ἀρδευτικῶν μέσων. Κατὰ παρόμοιον τρόπον καὶ ἡ ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου, ὅταν μὲν δὲν συγκρατῆται ὑπὸ περιορισμῶν νομικῶν καὶ προσωπικῶν καταστρέφει μὲ τὴν πλημμύραν της τὸ περιβάλλον, εἰς τὸ ὁποῖον εὑρίσκεται καὶ τὸ ὁποῖον περιβάλλον δὲν εἶναι δένδρα καὶ φυτὰ ὅπως εἰς τὴν πλημμύραν τοῦ ποταμοῦ, ἀλλὰ ἄνθρωποι. Ὅταν τοὐναντίον ἡ ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου, ὡς ἄλλο ρεῦμα τοῦ ποταμοῦ, συγκρατῆται ὑπό τινων περιορισμῶν καὶ διοχετεύεται ἐκεῖ ποὺ πρέπει, ἡ καρποφορία εἶναι μεγαλυτέρα τῆς καρποφορίας τῶν χωραφιῶν, τὰ ὁποῖα ποτίζονται διὰ τοῦ ὕδατος τοῦ ποταμοῦ, διότι τὰ ἔργα τοῦ ἀνθρώπου τότε εἶναι πρὸς ὠφέλειαν ὄχι μόνον δένδρων καὶ φυτῶν ἀλλὰ καὶ ἀνθρώπων. Ὁ ἄνθρωπος ἄνευ περιορισμῶν εἶναι θηρίον, ἡ δὲ χώρα εἰς τὴν ὁποίαν μένει γίνεται ζούγκλα.
Ὁ ἄνθρωπος δὲν εἶναι μόνον μέλος μίας κοινωνίας, ὥστε νὰ ὑποβάλλεται εἰς περιορισμοὺς κοινωνικοὺς καὶ νομικούς. Εἶναι ἰδιαιτέρα προσωπικότης. Ἔχει ἑπομένως ἀνάγκην καὶ ἰδιαιτέρων προσωπικῶν περιορισμῶν, τοὺς ὁποίους πρέπει νὰ ἐπιβάλλῃ ὁ ἴδιος πρὸς τὸν ἑαυτόν του, διότι οἱ νόμοι καὶ οἱ λοιποὶ κοινωνικοὶ περιορισμοὶ εἶναι πολλάκις ἐπιφανειακοὶ καὶ δὲν ἐγγίζουν τὸ βάθος τῆς προσωπικότητάς μας. Διὰ τοῦτο οἱ μεγάλοι ἄνθρωποι δὲν ἠρκοῦντο νὰ εἶναι μόνον κοινωνικοὶ καὶ νομοταγεῖς, ἀλλὰ πρὸς περισσότερον καταρτισμόν των ἐπέβαλλον εἰς τὸν ἑαυτόν τους καὶ ἰδιαιτέρους προσωπικοὺς περιορισμούς. Παραδείγματα ἔχομεν τοὺς Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὴν προφήτιδα Ἄνναν. Πρέπει καὶ ἡμεῖς νὰ ἔχωμεν τοὺς προσωπικούς μας περιορισμούς.
Βον Οἱ προσωπικοί μας περιορισμοί. Εἷς ἕκαστος ἐξ ἡμῶν ἔχει ἰδιαιτέρους περιορισμούς, τοὺς ὁποίους ἐπιβάλλει εἰς τὸν ἑαυτόν του ἀναλόγως τῶν προσωπικῶν του ἀναγκῶν. Ὑπάρχουσιν ὅμως καὶ ἀσκήσεις τινές, αἱ ὁποῖαι ἔχουσι γενικὸν μὲν χαρακτῆρα καὶ χωρὶς νὰ εἶναι νομικοὶ ἢ κοινωνικοὶ περιορισμοί, ἔχουσι προσωπικήν τινα ἀξίαν. Ἂς εἴπωμεν μερικοὺς ἀπ’ αὐτούς. Ἐπιστρέφεις ἀπὸ μίαν ἐκδρομὴν εἰς τὸ σπίτι σου διψασμένος. Δύνασαι νὰ πίῃς ὕδωρ μετὰ ἓν τέταρτον; Ὅταν τὸ φαγητὸν εἶναι ὀλίγον καμένον δύνασαι ἔστω καὶ μίαν φορὰν νὰ τὸ φάγῃς χωρὶς νὰ προφέρῃς λέξιν; Διέρχεσαι ἔμπροσθεν μίας προθήκης ἑνὸς Ζαχαροπλαστείου μὲ χρήματα ἀρκετὰ εἰς τὸ πορτοφόλιόν σου. Δύνασαι μερικὲς φορὲς νὰ εἴπῃς τὸ ὄχι; Δένεις τὰ ὑποδήματά σου καὶ κόπτεται τὸ γορδόνιον τῶν ὑποδημάτων σου. Δύνασαι νὰ μὴ θυμώσῃς; Εἰς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι σὲ ἐλύπησαν, δύνασαι νὰ εἶσαι ἀνοικτόκαρδος, μειλίχιος ἢ τουλάχιστον μεγαλόκαρδος; Δύνασαι τὸ πρωί, ὅταν εἶναι πλέον καιρὸς νὰ σηκωθῇς, νὰ πεταχθῇς ἀμέσως ἀπὸ τὸ κρεββάτι σου καὶ νὰ μὴ στρέφεσαι εἰς αὐτὸ ἀγκομαχῶν, ὅπως ἀγκομαχεῖ ἡ στρεφομένη πόρτα εἰς τοὺς σκουριασμένους στροφάλους της; Ψάχνεις νὰ εὕρῃς πρᾶγμα τι, τὸ ὁποῖον ἔχασες. Ἐὰν δὲν τὸ εὕρῃς, δύνασαι νὰ μὴ ἐκνευρισθῇς; Ὅταν σὲ ἐμπαίζουν, δύνασαι νὰ μὴ ἀπάντησῃς δι’ ἐμπαιγμῶν; Ὅταν ἀνοίξῃ ἡ πόρτα, δύνασαι νὰ πολεμήσῃς τὴν περιέργειάν σου, νὰ μὴ κοιτάξῃς εἰς τὸ ξένο σπίτι; Ὅταν φέρῃ ὁ πατήρ σου διπλωμένον δέμα, δύνασαι νὰ πολεμήσῃς καὶ ἐκεῖ τὴν περιέργειάν σου; κ.λπ. Οἱ περιορισμοὶ οὗτοι δὲν ὑπάγονται εἰς οὐδένα περιορισμὸν κοινωνικὸν ἢ νομικόν. Εἶναι ἀσκήσεις προσωπικαὶ ἑνὸς ἑκάστου ἐξ ἡμῶν.

Μαντεύω ἀπορίαν τινά. Θὰ εἴπῃ τις αὐταὶ εἶναι λεπτομέρειαι ἀφορῶσαι πράγματα μικρᾶς βαρύτητος κακοῦ, εἶναι πράγματα ἐπιτρεπόμενα καὶ ἑπομένως δὲν ὑπάρχει λόγος περιορισμῶν εἰς αὐτὰ ἐκ μέρους μας. Ἀπαντῶ: Οἱ περιορισμοὶ τῆς θελήσεώς μας εἰς ἁμαρτήματα μικρᾶς βαρύτητος ἢ καὶ ἐπιτρεπόμενα, κατὰ περίεργον τρόπον ἐνισχύουν τὴν θέλησίν μας. Οἱ περιορισμοὶ οὗτοι εἶναι γυμναστικὴ τῆς θελήσεώς μας. Οἱ συμβιβασμοὶ τοὐναντίον μὲ τὸν ἑαυτόν μας χαλαρώνουν πολὺ τὴν θέλησίν μας. Πλὴν αὐτοῦ αἱ λεπτομέρειαι εἶναι ἐκεῖναι, αἱ ὁποῖαι συνιστοῦν τὰ μεγαλεῖα. Λ. χ. Ποῖοι εἶναι μεγάλοι καλλιτέχναι μουσικοί; Ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι προσέχουν εἰς τὰς ἐλαχίστας παραφωνίας. Ποῖοι εἶναι λεπτοὶ εἰς τοὺς τρόπους; Ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι προσέχουν εἰς τὰς λεπτομερείας τῆς ζωῆς των. Ποῖοι εἶναι ἠθικαὶ προσωπικότητες; Ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ὑποβάλλονται εἰς θυσίας, τὰ ὁποίας οὐδεὶς νόμος διατάσσει. Τὰ μικρὰ ἄνθη τοῦ Ἀπριλίου ἀπαρτίζουν τὸν ὡραῖον τάπητα τῆς γῆς. Οἱ οὐρανοξύσται τῆς Ἀμερικῆς ἀπαρτίζονται ἀπὸ μικρὰ τοῦβλα.

Ἕνας βασιλεὺς διὰ νὰ ἐκδικηθῇ κάποιον ἀντίπαλόν του διατάσσει νὰ κλεισθῇ ὁ ἐχθρός του οὗτος εἰς ἕναν ὑψηλὸν πύργον. Ἡ φυγή του ἀπὸ ἐκεῖ ἦτο ἀδύνατος. Οἱ φίλοι του ἤρχοντο ἀλλὰ ἀπήρχοντο ἀπηλπισμένοι. Ἐπέρασαν χρόνια. Τὰ μαλλιά του ἐμεγάλωσαν. Τότε ἐσκέφθηκε καὶ ἔκαμε τὸ ἑξῆς. Βγάζει μερικὰ μαλλιά του. Δένει μία τρίχα μὲ τὴν ἄλλην καὶ κάμνει ἕνα λεπτότατο σχοινί. Τὸ κρεμᾷ ἀπὸ τὴν κορυφὴν τοῦ πύργου πρὸς τὰ κάτω. Ἕνας ἔξυπνος φίλος του δένει μία μεταξωτὴ κλωστή, τὴν ὁποίαν σύρει πρὸς τὰ ἄνω ὁ κατάδικος. Κατόπιν ρίπτει ταύτην πρὸς τὰ κάτω καὶ ὁ φίλος του δένει χονδρὸν σπάγγον καὶ τὴν τρίτην φορὰν ἕνα χονδρὸ σχοινί. Μὲ αὐτὸ κατεβαίνει, ἀφοῦ ἐστερέωσε τὴν μίαν ἄκρη του εἰς τὸν Πύργον. Ἔτσι καὶ ἡμεῖς πρέπει νὰ διορθώνωμεν τὸν χαρακτῆρα μας ἀρχόμενοι ἀπὸ τῶν ἐλαχίστων. Αἱ λεπτομέρειαι λοιπὸν καὶ οἱ προσωπικοὶ περιορισμοὶ ἀπαρτίζουν τὸ μεγαλεῖον τοῦ ἀνθρώπου.
Ἰδοὺ τὸ τρίτον εἶδος αὐταπαρνήσεως τῆς προφήτιδος Ἄννης καὶ ἡμῶν οἱ προσωπικοὶ περιορισμοί.

(1) Ἔξοδ. 13, 2.
(2) Γαλάτ. 4, 5.

Ἡ Ὑπαπαντὴ - Περιγραφή τῆς εἰκόνας

Παλαιὸς Μητροπολιτικὸς Ναὸς Ἁγίου Μηνᾶ.
Ἡ Ὑπαπαντὴ (Ἐργο Γεωργίου Καστροφυλάκου 1746) 

Ὁ ἁγιογράφος τῆς εἰκόνας τῆς Ὑπαπαντῆς τοποθετεῖ τή σκηνή στό ναό, μπροστά στό Ἅγιο Βῆμα χριστιανικῆς ἐκκλησίας. Διακρίνονται τό βημόθυρο, ἡ Ἁγία Τράπεζα, τό θολωτό κιβώριο, ποῦ τό στηρίζουν τέσσερις κολόνες. Ὅπως παρατηρήθηκε, «οἱ κολόνες φαίνονται ἐπάνω ἀπό τούς φωτοστεφάνους μέ τρόπον ὥστε νά ἐπισημαίνονται οἱ μορφές καί σύγχρονα νά συνεχίζονται οἱ ὄρθιες τάσεις στή σύνθεση». Ἡ Θεοτόκος «λυγερόσωμος ὡς νεαρά κυπάρισσος» ἁπλώνει τά χέρια της γιά νά παραλάβει τό Βρέφος ἀπό τό Συμεών. Ἐκεῖνος μέ τά δύο του χέρια σκεπασμένα κρατεῖ τό Βρέφος ποῦ μέ ἁπλωμένο τό δεξί του χέρι καί κοιτάζοντας τήν Παναγία λαχταράει νά πέσει στήν ἀγκαλιά της. Ἡ σεβάσμια καί ἅγια μορφή τοῦ Συμεών ἐντυπωσιάζει. «Ἡ κεφαλή του εἶναι μακρόμαλλη καί ἀναμαλλιασμένη, μέ τούς πλοκάμους συνεστραμμένους ὡς ὀφίδια, τό γένειόν του ἀναταραγμένον, τό πρόσωπόν του σεβάσμιον κατά πολλά καί πατριαρχικόν, οἱ πόδες του λυγισμένοι, πατοῦν ἐπάνω εἰς τό ὑποπόδιον κλονιζόμενοι. Τά ὄμματα του εἶναι ὡσάν δακρυσμένα, καί φαίνεται ὡς νά λέγη' «Νῦν ἀπολύεις τόν δοῦλόν σου, Δέσποτα» (Φ. Κόντογλου).

Ἀξίζει νά παρατηρηθεῖ πώς ἐνῶ ἡ εἰκόνα παρουσιάζει τή σκηνή σαράντα μέρες μετά τή Γέννηση τοῦ Ἰησοῦ, τό νήπιο δέν παρουσιάζεται σπαργανωμένο. Ἔχει φωτοστέφανο, κρατάει στό χέρι εἰλητό, ἔχει βασιλική καί θεϊκή ἐμφάνιση. Αὐτό δέ γίνεται χωρίς λόγο. Τό Παιδί εἶναι ὁ Ἐμμανουήλ, «μεθ' ἡμῶν ὁ Θεός», ὁ Θεάνθρωπος. Εἶναι «ὁ ἄναρχος Λόγος τοῦ Πατρός, ἀρχήν λαβών χρονικήν, μή ἐκστάς τῆς αὐτοῦ Θεότητος», «ὁ ὀχούμενος ἐν ἅρμασι Χερουβίμ καί ὑμνούμενος ἐν ᾄσμασι Σεραφίμ», ὅπως λένε τά τροπάρια τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς ἑορτῆς.
 

 

 

Πίσω ἀπό τή Θεοτόκο στέκει ἡ προφῆτις Ἄννα. Ἡ στάση της προδίδει τό προφητικό της χάρισμα. Τό ἕνα της χέρι εἶναι ὑψωμένο σέ σχῆμα ὁμιλίας καί τό ἄλλο, τό ἀριστερό, κρατάει ἀνοιχτό εἰλητάριο πού γράφει σέ μικρά μαῦρα κεφαλαῖα' «Τοῦτο τό Βρέφος οὐρανόν καί γῆν ἐστερέωσεν». Τό κεφάλι της μέ μελετημένη κλίση εἶναι γυρισμένο πρός τόν Ἰωσήφ «πού ἔρχεται πίσω της, σάν ν’ ἀπευθύνει σ’ αὐτόν τόν προφητικό λόγο, ἐνῶ κοιτάζει τό θεατή».

 

Ὑπαπαντὴ (1700-1750), Ἁγιογράφος Ἰωάννης

Στήν ἄκρη ἀριστερά ὁ Ἰωσήφ προχωρεῖ κρατώντας πάνω στήν πτυχή τοῦ ἐνδύματός του (σ’ ἄλλες εἰκόνες μέσα σέ κλουβί) τά δύο τρυγόνια ἤ τά δύο περιστεράκια. Τά πουλιά αὐτά, ὅπως λέει τό παρακάτω ἀπόσπασμα ἀπό ὕμνο τοῦ ἑσπερινοῦ της ἑορτῆς, συμβόλιζαν τούς ἀπό τούς Ἰουδαίους καί ἐθνικούς χριστιανούς, καθώς καί τίς δύο διαθῆκες, τήν Παλαιά καί τήν Καινή, τῶν ὁποίων ἀρχηγός εἶναι ὁ Χριστός. «Ὁ τοῖς Χερουβίμ ἐποχούμενος καί ὑμνούμενος ὑπό τῶν Σεραφίμ, σήμερον τῷ θείῳ ἱερῷ κατά νόμον προσφερόμενος, πρεσβυτικαῖς ἐνθρονίζεται ἀγκάλαις' καί ὑπό Ἰωσήφ εἰσδέχεται δῶρα θεοπρεπῶς, ὡς ζεῦγος τρυγόνων τήν ἀμίαντον Ἐκκλησίαν καί τῶν ἐθνῶν τόν νεόλεκτον (= νεοσύλεκτο) λαόν' περιστερῶν δέ δύο νεοσσούς, ὡς ἀρχηγός Παλαιᾶς τέ καί Καινῆς...» (Δοξαστικό στιχηρῶν). Παρόμοια λένε καί οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας γιά τό συμβολισμό τῶν πουλιῶν αὐτῶν.

Φεβρουάριος – Έθιμα του Τριωδίου

Ο μήνας Φεβρουάριος είναι ο τελευταίος μήνας του χειμώνα. Σηματοδοτεί το τέλος της χειμερινής περιόδου και ταυτόχρονα παίρνει το ρόλο του αγγελιοφόρου», που μας ανακοινώνει ότι σε λίγο θα έρθει η άνοιξη. Λέγεται από τον λαό μας και Φλεβάρης, γιατί τα υπόγεια νερά («φλέβες της γης»), αναβλύζουν εκείνη την περίοδο λόγω των πολλών βροχών.

Όμως, ο Φεβρουάριος είναι και ο μήνας που αρχίζει η περίοδος του Τριωδίου, των τριών αυτών εβδομάδων κατά τις οποίες οι χριστιανοί προετοιμάζονται για τη νηστεία της μεγάλης Τεσσαρακοστής. Κατά την έναρξη του Τριωδίου, θα ακούσουμε στην εκκλησία την παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου και θα θυμηθούμε μέσω του Ευαγγελίου την αξία της ταπείνωσης και τις συνέπειες της έπαρσης. Αυτή η εβδομάδα, που τελειώνει με την Κυριακή του Ασώτου, της γνωστής αυτής παραβολής, λέγεται και Προφωνή ή Προφωνέσιμη, διότι παλιά «προφωνούσαν», δηλαδή διαλαλούσαν εκείνη την περίοδο ότι αρχίζουν οι Απόκριες.

Η δεύτερη εβδομάδα ονομάζεται Κρεατινή ή της Κρεοφάγου, διότι αποτελεί την τελευταία εβδομάδα πριν τη Τεσσαρακοστή, κατά την οποία επιτρέπεται το κρέας. Σ΄ αυτήν τη βδομάδα λοιπόν, ανήκει και η Τσικνοπέμπτη, η οποία πήρε το όνομά της από τη λέξη «τσίκνα», δηλαδή τη μυρωδιά του ψημένου κρέατος και από την ημέρα Πέμπτη. Σε κάποιες περιοχές ονομάζουν τη βδομάδα πριν την Τσικνοπέμπτη «σφαγαριά», γιατί λίγες μέρες πριν αρχίζει η διαδικασία σφαγής των γουρουνιών, τα λεγόμενα «χοιροσφάγια». Κάθε οικογένεια έτρεφε για έναν χρόνο ένα γουρούνι, το οποίο θα αποτελούσε το φαγητό της Τσικνοπέμπτης. Στις Σέρρες, το γλέντι μετά το φαγητό συνεχίζεται, καθώς οι πιο τολμηροί νέοι πηδάνε ανάμεσα από τις φλόγες που είχε ψηθεί το κρέας.

Στην Πάτρα, υπάρχει το έθιμο της «κουλούρας». Η παράδοση λέει ότι μια κοπέλα, η Γιαννούλα η Κουλουρού, είχε διαδώσει ότι ένας ναύαρχος ονόματι Ουίλσον, ήταν πολύ ερωτευμένος μαζί της και θα πήγαινε η ίδια στο λιμάνι ντυμένη νύφη να τον υποδεχτεί. Εκείνη τη μέρα, γίνεται αναπαράσταση αυτής της ιστορίας, καθώς η «νύφη» κατεβαίνει στο λιμάνι, συνοδευόμενη από φίλους και γείτονες, οι οποίοι χορεύουν και διασκεδάζουν. Στην παλιά πόλη της Κέρκυρας, πραγματοποιείται το έθιμο των «Κουτσομπολιών», ή «Πετεγολέτσα», το βράδυ της Τσικνοπέμπτης. Στην Πιάτσα της πόλης, στήνεται ένα μικρό θεατρικό, όπου οι ντόπιοι υποδύονται τους κουτσομπόληδες και ψιθυρίζουν ο ένας στο αυτί του άλλου, διάφορες ιστορίες.

Η τρίτη εβδομάδα ονομάζεται Τυρινή ή της Τυροφάγου, επειδή απαγορεύεται το κρέας και καταναλώνονται μόνο γαλακτοκομικά προϊόντα. Τα πιο παλιά χρόνια υπήρχε η παράδοση, την Κυριακή της τελευταίας αυτής βδομάδας να μαζεύονται όλες οι οικογένειες σε κάποιο συγγενικό σπίτι, συνήθως των πιο ηλικιωμένων, για να φάνε όλοι μαζί και να διασκεδάσουν και να χορέψουν ως το ξημέρωμα. Το κατεξοχήν φαγητό εκείνης της ημέρας ήταν τα μακαρόνια, τα οποία τα έφτιαχναν οι νοικοκυρές με μεγάλη προσοχή και επιδεξιότητα. Το βράδυ οι ανύπαντρες κοπέλες έπαιρναν ένα μακαρόνι και το έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι τους για να δουν αυτόν που θα παντρευτούν.

Το τραπέζι εκείνης της μέρας ήταν κάποτε πολύ σημαντικό για την οικογένεια. Οι πιο ηλικιωμένοι σήκωναν το φαγητό ψηλά και έλεγαν: «άξια η τάβλα μας (το τραπέζι μας), άξια και τιμημένη!». Το τραπέζι δεν έπρεπε να συμμαζευτεί παρά μόνο το επόμενο πρωί αλλιώς θεωρούνταν γρουσουζιά. Όμως η πιο σημαντική λεπτομέρεια αυτής της παράδοσης ήταν ότι πριν αρχίσει το φαγητό, οι συγγενείς ζητούσαν συγχώρεση από τους πιο ηλικιωμένους κι αλληλοσυγχωρούνταν, ώστε να αρχίσουν τη Σαρακοστή με καθαρή καρδιά και ήσυχη συνείδηση. Η διαδικασία αυτή έδινε δύναμη στους χριστιανούς για την περίοδο της νηστείας που θα ακολουθούσε.

Γενικότερα, το Τριώδιο αποτελεί περίοδο προετοιμασίας για τη Τεσσαρακοστή. Μέσα από τις κοινές τους συνήθειες, τα έθιμα, αλλά και την κοινή τους πίστη, οι χριστιανοί παίρνουν κουράγιο και δύναμη, έρχονται πιο κοντά ο ένας με τον άλλον, ανακουφίζονται ψυχικά από τον λόγο του Ευαγγελίου και περιμένουν πιο γαλήνιοι και πιο «καθαροί» την Ανάσταση του Κυρίου.

Παρακάτω, μπορείς να ακούσεις μια παραδοσιακή μελωδία που έχει τις ρίζες της στο χωριό Μέλανες της Νάξου. Παίζεται τη Δευτέρα της εβδομάδας της Τυρινής, γι΄ αυτό και οι κάτοικοι του χωριού ονόμασαν το κομμάτι αυτό «Τυρινή Δευτέρα».

πηγη

Φίλησε τὸ σχοινί...

 

Στά τέλη τοῦ 18ου αἰώνα, ἕνας χριστιανός, ὁ Θεόδωρος ζοῦσε στή Μυτιλήνη μέ τήν οἰκογένειά του.

Μιά ἡμέρα σέ κάποια δύσκολη περίσταση πού τοῦ ἔτυχε, θύμωσε καί ἀρνήθηκε τόν Χριστό Καί ἔγινε μουσουλμάνος! Ὅμως, ὅταν συνῆλθε καί συνειδητοποίησε, τί ἔκανε, μετανόησε πικρά! Τότε, ἀνεχώρησε ἀπό τήν πατρίδα του καί κατέφυγε στό Ἅγιο Ὄρος. Ἐκεῖ ἔμεινε ἀρκετό καιρό, θρηνώντας γιά τήν ἁμαρτία τῆς ἄρνησης. Καί ἀφοῦ ἐξομολογήθηκε καί ἐχρίσθη μέ τό ἅγιο Μῦρο (ὡς ἐπιστρέφων στήν πίστη τοῦ Χριστοῦ), γύρισε στήν Μυτιλήνη.

Ἐκεῖ, μέ τήν εὐλογία καί ἄδεια τοῦ ἱερέα-πνευματικοῦ του, ἀποφάσισε νά σβήσει τό ἁμάρτημα τῆς ἄρνησης μέ τήν δημόσια ὁμολογία τῆς πίστης στόν Χριστό.

Ἐπῆγε, λοιπόν, στόν Κατή (=δικαστή) τῶν Τούρκων καί τοῦ λέγει:

-Ἐγώ εἶχα τήν πίστη μου, πού εἶναι χρυσάφι καθαρό. Σκοτίσθηκε ὅμως ὁ νοῦς μου ἀπό τόν διάβολο καί τήν ἐγκατέλειψα. Καί ἐπῆρα τήν δική σας πίστη, τάχα σάν καλύτερη. Τώρα, ὅμως, συνῆλθα καί εἶδα ὅτι ἔκαμα λάθος· ὅτι ἡ πίστη Ἡ δική μου εἶναι καθαρό χρυσάφι καί ἡ δική σας ὁενεκές! Γι᾿ αὐτό, καί σᾶς τήν ἐπιστρέφω. Τώρα εἶμαι πάλιν Χριστιανός!

-Βρέ τρελλέ, τί κάνεις; Ἔχασες τά λογικά σου; Τόν ἐρωτᾶ ὁ Κατής (ἄρνηση τῆς μουσουλμανικῆς πίστης, εἶχε ὡς συνέπεια τήν ποινή τοῦ θανάτου).

-Ὄχι, δέν τρελλάθηκα. Ἀντίθετα, τά ἔχω τετρακόσια!

* * *

Τότε, τόν φυλάκισαν καί προσπάθησαν, μέ κολακεῖες καί μέ ὑποσχέσεις, νά τόν μεταπείσουν. Ὁ Θεόδωρος ὅμως παρέμεινε ἄκαμπτος. Ἔτσι, ἀπεφασίσθη ὁ θάνατός του. Παίρνοντάς τον οἱ δήμιοι, τόν ἔδειραν δυνατά καί τόν ἐκτύπησαν μέ τό μαχαίρι, μήπως φοβηθῆ καί ἀλλάξει γνώμη. Ἀλλά ὁ Θεόδωρος, ἔχοντας φαιδρό καί χαρούμενο πρόσωπο, συνομιλοῦσε μέ τούς δημίους του σάν ὁ θάνατός του νά ἦταν ἡ καλύτερη στιγμή τῆς ζωῆς του!

Ἕνας ἀπό τούς δημίους τοῦ λέει:

-Βρέ, τελείωσαν τά ψέμματα. Θά σέ κρεμάσουν.

Καί ὁ μάρτυρας τοῦ Χριστοῦ ἐρωτᾶ μέ χαρά:

-Ποῦ εἶναι τό σχοινί;

Μόλις οἱ δήμιοι τοῦ ἔδωσαν τό σχοινί μέ τή θηλειά, τό φίλησε καί τό ἔβαλε στόν λαιμό του! Ὕστερα, προσευχήθηκε καί ζήτησε συγχώρηση ἀπό τούς παρόντες χριστιανούς. Μετά ἀπό λίγο τόν ἐκρέμασαν. Ἦταν 30 Ἰανουαρίου τοῦ 1784.

* * *

Μά, εἶναι δυνατόν νά βαδίζει κανείς πρός τόν θάνατο, μέ τέτοια χαρά; Ναί, εἶναι! Ἄν τό κάνει γιά νά μείνει ἐνωμένος μέ τόν Χριστό πού εἶναι ἡ Ζωή τοῦ κόσμου. Λέμε σ᾿ ἕνα ἀναστάσιμο τροπάριο (Αἷνοι Κυριακῆς, β’ ἤχου):

-Χαίρετε λαοί καί ἀγαλλιᾶσθε. Ἄγγελος Κυρίου ἐκάθισε στόν λίθο τοῦ μνήματος τοῦ Χριστοῦ· ὁ ἄγγελος μᾶς ἀνήγγειλε τό χαρμόσυνο μήνυμα: ὁ Χριστός ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, ὁ Σωτήρας τοῦ κόσμου, καί ἐγέμισε τά σύμπαντα μέ τήν εὐωδία Του.

Αὐτή ἡ εὐωδία τοῦ Χριστοῦ γέμισε καί τήν ψυχή τοῦ Θεοδώρου καί δέχθηκε μέ χαρά τόν ὑπέρ Χριστοῦ θάνατο.

Μέ πόση χαρά, προθυμία καί ὑπομονή θά ἀντιμετωπίζαμε καί ἐμεῖς τίς θλίψεις, τούς πειρασμούς καί τίς ταλαιπωρίες τῆς παρούσης ζωῆς, ἄν ἐγέμιζε καί ἡ δική μας ψυχή μέ τήν εὐωδία τοῦ ἀναστημένου Χριστοῦ!

Ὅμως, αὐτή ἡ εὐωδία-ἄρωμα ἔρχεται στήν ψυχή μας μέ τἠν ἄσκηση τῆς νηστείας, τῆς προσευχῆς, τῆς συγχώρησης τῶν ἐχθρῶν καί τῶν ἄλλων ἀρετῶν πού μᾶς παραγγέλει ὁ Χριστός στό εὐαγγέλιο. Ἀλλοιῶς, δέν νικιέται τό φρόνημα τοῦ ἐγωισμοῦ πού τά θέλει ὅλα δικά του! Τό ἀποκορύφωμα τέτοιας πνευματικῆς πορείας εἶναι ἡ μετοχή μας στό ποτήριο τῆς ζωῆς, στήν θεία Κοινωνία.

πηγή

Ορθόδοξος Τύπος: Μασωνικόν το ανακοινωθέν της διασκέψεως Ορθοδόξων και Παπικών!

Φωτό από ΕΔΩ

Η 5η Ορθόδοξο-Παπική Διάσκεψις με συμμετοχήν των εκπροσώπων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών της Ευρώπης και του Παπικού Συμβουλίου των Επισκοπικών Διασκέψεων της Ευρώπης επραγματοποιήθη από 9 έως 12 Ιανουαρίου 2017 εις το Παρίσι.

 Συμπρόεδροι τελούν ο Μητροπολίτης Σασίμων Γεννάδιος και ο Παπικός Αρχιεπίσκοπος Έστεργκομ-Βουδαπέστης Καρδινάλιος Πέτερ Erdo. Τα μέλη συμμετείχαν εις Δοξολογίαν εις τον Ορθόδοξον Καθεδρικόν Ναόν του Αγίου Στεφάνου και εις εσπερινήν συμπροσευχήν εις τον καθεδρικόν ναόν της Παν­αγίας των Παρισίων, όπου έλαβε χώραν και η προσκύνησις του φερομένου ακανθίνου στεφάνου του Κυρίου. Παραθέτομεν χαρακτηριστικά τμήματα του ανακοινωθέντος από την αγγλικήν, τα οποία δείχνουν την επικράτησιν του μασωνικού πνεύματος εις τα αποφασισθέντα:

«Το θέμα της συνάντησης «Η Ευρώπη αντιμέτωπη με την φονταμενταλιστική τρομοκρατία και η αξία του ανθρώπινου προσώπου και η θρησκευτική ελευθερία» συζητήθηκε σε βάθος στο Φόρουμ, ο στόχος του οποίου είναι να καταδειχθεί η σύγκλιση των Καθολικών και των Ορθοδόξων στα μείζονα ζητήματα της κοινωνικής ηθικής, προκειμένου να συμβάλουν στην ειρήνη και τη σταθερότητα των κοινωνιών μας…

Συζητήσαμε τις τρομοκρατικές ενέργειες που μαστίζουν πολλές από τις χώρες μας και έχουν προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις. Προσπαθήσαμε να αποκρυπτογραφήσουμε τα αίτια της τρομοκρατίας. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι έχουμε μικρή επίδραση στα ισλαμικά δίκτυα, αλλά πρέπει να κατανοήσουμε το φαινόμενο σε όλες τις διαστάσεις του. Δεν τίθεται θέμα να στιγματιστεί η θρησκεία του Ισλάμ. Παρατηρούμε, μαζί με τους μουσουλμάνους ηγέτες, ότι κάποιοι τρομοκράτες δικαιολογούν τη δράση τους από τα ιερά κείμενα του Ισλάμ. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι ένα μεγάλο έργο ερμηνευτικής των βασικών κειμένων απαιτείται προκειμένου να αποκτήσουν μία φωτισμένη κατανόηση…

Έχει προταθεί ότι η ριζοσπαστικοποίηση έχει εξισλαμιστεί, και όχι το αντίθετο. Πιστεύουμε ότι ορισμένες αφηγήσεις της ισλαμικής ιστορίας και εμπειρίας έχουν ενισχύσει το πνεύμα αυτών των νέων ανθρώπων (ενν. που προβαίνουν εις τρομοκρατικάς πράξεις) με το όραμα για μίσος και απόρριψη του άλλου. Η νεότητα, όμως, είναι η ώρα της ελπίδας και της οικοδόμησης του μέλλοντος. Καλούμε όλους τους νέους να δεσμευθούν για την οικοδόμηση ενός αδελφικού κόσμου που δεν αποκλείει κανένα. Καλούμε τις μουσουλμανικές θρησκευτικές αρχές να διασφαλίσουν ότι δεν υπάρχει διάδοση μιας συστηματικά εχθρικής εικόνας του μη-μουσουλμανικού κόσμου…

Το Διάταγμα του Κωνσταντίνου διακηρύσσει το δικαίωμα του κάθε ατόμου να αποφασίζει ελεύθερα για τον εαυτό του τη θρησκευτική πίστη που αυτός η αυτή θέλει να ακολουθήσει. Επιμένει ότι οι θρησκευτικές ομάδες πρέπει να συνυπάρχουν ειρηνικά μεταξύ τους στην κοινωνία και σε όλο τον κόσμο. Αυτό δείχνει ότι η πολιτική εξουσία δεν θα πρέπει να ευνοεί μία συγκεκριμένη θρησκεία, αλλά να σέβεται την «υπέρτατη θεότητα», που κάθε θρησκεία ονομάζει, σύμφωνα με τις πεποιθήσεις της. Οι νομικές βάσεις του εκκοσμικευμένου σύγχρονου κράτους είναι εμπνευσμένες από αυτές τις ιδέες…

Ο Χριστιανισμός είναι ένας δείκτης της ταυτότητας που δεν αρνείται στους άλλους τα ανθρώπινα δικαιώματά τους, αλλά επιδιώκει να συνεργαστεί με όλους για την υλοποίηση του κοινού καλού…

Όσον αφορά τους μετανάστες, θυμόμαστε ότι είμαστε όλοι παιδιά του Αβραάμ, ο οποίος έγινε δεκτός ως ξένος στη γη του Σεθ, όπου μπόρεσε να βρει ένα τόπο ταφής για τη σύζυγό του Σάρα…

Η λέξη κλειδί για τους μετανάστες είναι η ένταξη. Δεν αναμένεται να απορρίψουν τη βαθιά ανθρώπινη ταυτότητά τους, αλλά να τη ζήσουν στο νέο πλαίσιο της χώρας υποδοχής. Προκειμένου να είναι δυνατή η ένταξη και οι πλουραλιστικές κοινωνίες να είναι βιώσιμες, πρέπει να αναπτυχθεί μία κοινή βάση αξιών και αρχών, χωρίς την οποία δεν θα επιτευχθεί η κοινωνική συνοχή. Αυτή η κοινή βάση αποτελείται από τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που αφορούν σε όλα τα άτομα, λόγω της ανθρωπότητάς τους: πρέπει να επιτρέπει στις πολιτιστικές διαφορές να μη μας χωρίζουν, αλλά να εμπλουτίζουν την κοινή μας κληρονομιά…

Η μακρά χριστιανική παράδοσή μας, μας έχει διδάξει ότι το Ευαγγέλιο του Ιησού ήταν σε θέση -και εξακολουθεί να είναι σε θέση- να φέρει τους άνδρες και τις γυναίκες κάθε προέλευσης μαζί σε ένα ενιαίο λαό πίστεως. Το Πνεύμα της Πεντηκοστής φέρνει πάντα ζωή στις Εκκλησίες μας. Είναι ευθύνη μας να βεβαιώσουμε ότι αυτό που τελικά ενώνει τους ανθρώπους είναι κάτι πνευματικό. Η ίδια η Εκκλησία βλέπει τον εαυτό της σαν σε ιεραποδημία στη Γη. Σε αυτό το ταξίδι προς την καθολική βασίλεια, παρουσιάζει ήδη την ενότητα της πίστεως εντός της ποικιλομορφίας των σύγχρονων πολιτισμών και των συνθηκών διαβίωσης…

Ο διάλογος της αλήθειας μεταξύ των ανθρώπων διαφορετικών θρησκειών η πεποιθήσεων είναι η μόνη διέξοδος από καταστάσεις φόβου και αμοιβαίου αποκλεισμού. Ο διάλογος μας διδάσκει να γινόμαστε πιο ταπεινοί. Κατά τον διάλογο με τους άλλους, συνεχώς ανακαλύπτουμε ανύποπτα πλούτη στην κοινή μας ανθρωπότητα. Έτσι είμαστε στην ευχάριστη θέση να προοδεύουμε προς μία καλύτερη γνώση και μεγαλύτερη αγάπη Εκείνου ο οποίος – για εμάς – είναι η εκπλήρωση της ανθρωπότητάς μας: τον Ιησού Χριστό τον Κύριό μας, “την Οδό, την Αλήθεια και τη Ζωή»».

Ορθόδοξος Τύπος

πηγή

Το Ευαγγέλιο της Κυριακής 29 Ιανουαρίου 2017 (Θεραπεία τῆς θυγατρὸς τῆς Χαναναίας) - ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΙΕ´ 21-28

Καὶ ἐξελθὼν ἐκεῖθεν ὁ Ἰησοῦς ἀνεχώρησεν εἰς τὰ μέρη Τύρου καὶ Σιδῶνος. Καὶ ἰδοὺ γυνὴ Χαναναία ἀπὸ τῶν ὁρίων ἐκείνων ἐξελθοῦσα ἐκραύγασεν αὐτῷ λέγουσα· Ἐλέησόν με, Κύριε, υἱὲ Δαυῒδ· ἡ θυγάτηρ μου κακῶς δαιμονίζεται. Ο δὲ οὐκ ἀπεκρίθη αὐτῇ λόγον. καὶ προσελθόντες οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἠρώτουν αὐτὸν λέγοντες· Ἀπόλυσον αὐτήν, ὅτι κράζει ὄπισθεν ἡμῶν. Ο δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν· Οὐκ ἀπεστάλην εἰ μὴ εἰς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ. Η δὲ ἐλθοῦσα προσεκύνησεν αὐτῷ λέγουσα· Κύριε, βοήθει μοι. Ο δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν· Οὐκ ἔστι καλὸν λαβεῖν τὸν ἄρτον τῶν τέκνων καὶ βαλεῖν τοῖς κυναρίοις. Η δὲ εἶπε· Ναί, Κύριε, καὶ γὰρ τὰ κυνάρια ἐσθίει ἀπὸ τῶν ψιχίων τῶν πιπτόντων ἀπὸ τῆς τραπέζης τῶν κυρίων αὐτῶν. Τότε ἀποκριθεὶς ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῇ· Ὦ γύναι, μεγάλη σου ἡ πίστις! γενηθήτω σοι ὡς θέλεις. καὶ ἰάθη ἡ θυγάτηρ αὐτῆς ἀπὸ τῆς ὥρας ἐκείνης.

Ερμηνευτική απόδοση Ι. Θ. Κολιτσάρα
Αναχωρήσας δε από εκεί ο Ιησούς επήγε εις τα μέρη Τυρου και Σιδώνος. Και ιδού μία γυναίκα Χαναναία, εβγήκε από τα όρια της περιοχής εκείνης και με μεγάλην κραυγήν του έλεγεν· “ελέησέ με, Κυριε υιέ του Δαυΐδ· η κόρη μου βασανίζεται φρικτά από πονηρόν δαιμόνιον”. Εκείνος δε δεν της είπε ούτε μίαν λέξιν εις απάντησιν. Προσήλθαν προς αυτόν οι μαθηταί του και τον παρακαλούσαν, λέγοντες· “άκουσε την παράκλησίν της, λυπήσου την, κάμε της αυτό που με τόσον σπαραγμόν σου ζητεί, και άφησέ την να φύγη, διότι μας ακολουθεί από κοντά και κράζει”. Εκείνος απήντησε· “δεν έχω σταλή παρά μόνον για τα χαμένα πρόβατα του Ισραηλιτικού λαού”. Αυτή δε ήλθε τότε εμπρός στον Ιησούν, εγονάτισε με ευλάβειαν και είπε· “Κυριε, βοήθησέ με”. Εκείνος απήντησε και είπε· “δεν είναι καλόν να πάρη κανείς το ψωμί από τα τέκνα του και να το ρίψη εις τα σκυλάκια”. Εκείνη δε είπε· “ναι, Κυριε, σωστό είναι αυτό· αλλά και τα σκυλάκια τρώγουν από τα ψίχουλα, που πέφτουν από το τραπέζι των κυρίων των”. Όταν δε ο Ιησούς ήκουσε αυτούς τους γεμάτους πίστιν και ταπείνωσιν λόγους, είπε· “ω γύναι, μεγάλη είναι η πίστις σου! Ας γίνη προς χάριν σου, όπως ακριβώς θέλεις”. Και εθεραπεύθη η κόρη της από την στιγμήν εκείνην.

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ – 9 χρόνια από τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου

Στις 5.15 τα ξημερώματα της 28ης Ιανουαρίου 2008, ημέρα Δευτέρα, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος έφυγε από τη ζωή, χάνοντας τη μάχη που έδινε επί επτά μήνες με την επάρατη νόσο. Λίγο νωρίτερα οι γιατροί, οι στενοί του συνεργάτες και πολλοί κληρικοί έσπευσαν στην αρχιεπισκοπική κατοικία στο Ψυχικό.

Ο αρχιεπίσκοπος κατέληξε στην κατοικία του, καθώς οι γιατροί σεβάστηκαν την επιθυμία του να μην μεταφερθεί στο νοσοκομείο ό,τι και να του συμβεί. Η σορός του εκτέθηκε σε τριήμερο προσκύνημα, ενώ η κηδεία έγινε με τιμές αρχηγού κράτους.

Ποιος ήταν
Ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος γεννήθηκε το 1939 στην Ξάνθη και σπούδασε Νομικά και Θεολογία. Χαρισματικός από τα νεανικά του χρόνια, διδάκτωρ Θεολογίας, πτυχιούχος γαλλικής και αγγλικής γλώσσας, γνώστης ιταλικής και γερμανικής, χειροτονήθηκε διάκονος το 1961 και πρεσβύτερος το 1965.

Εννέα χρόνια ήταν ιεροκήρυκας στο ναό της Κοιμήσεως Θεοτόκου (Παναγίτσα) Φαλήρου, ενώ διετέλεσε επί επτά χρόνια γραμματέας της Ιεράς Συνόδου.

Νεότατος, μόλις 35 ετών, το 1974, εξελέγη μητροπολίτης Δημητριάδος, απ΄όπου αναχώρησε, όταν εξελέγη αρχιεπίσκοπος Αθηνών.

Πήρε μέρος σε πολλές εκκλησιαστικές αποστολές στο εξωτερικό, ενώ συνέγραψε πλήθος επιστημονικών και εποικοδομητικών κειμένων. Αρθρογράφησε στον εκκλησιαστικό Τύπο, αλλά και σε εφημερίδες.

Ανάμεσα στις πρόσφατες δημοσιεύσεις ξεχωρίζουν : «Ελληνισμός προσήλυτος. Η μετάβαση από την αρχαιότητα στον χριστιανισμό», «Η ψυχή της Ευρώπης».

Μνημειώδες θεωρείται το έργο του, το οποίο αποτελεί και τη διατριβή του στο Πανεπιστήμιο με τίτλο : «Ιστορική και Κανονική θεώρησις του παλαιοημερολογητικού ζητήματος κατά την γένεσιν και την εξέλιξιν αυτού εν Ελλάδι», ενώ εμπεριστατωμένες θεωρούνται οι μελέτες του για τον Μελέτιο Πηγά και το Θείο Πάθος.

Το έργο του
Το 1998, μετά το θάνατο του αρχιεπισκόπου Σεραφείμ, τρεις ήταν οι επικρατέστεροι υποψήφιοι: ο Δημητριάδος Χριστόδουλος, ο Θηβών Ιερώνυμος και ο τότε Αλεξανδρουπόλεως (νυν Θεσσαλονίκης) Άνθιμος. Εξελέγη αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, ο από Δημητριάδος Χριστόδουλος, ο οποίος προκάλεσε αίσθηση στην κοινή γνώμη από την πρώτη στιγμή που άρχισε να διαβάζει τον «επιβατήριο» λόγο του στον κατάμεστο μητροπολιτικό ναό Αθηνών.

Πολύ γρήγορα, όλοι μιλούσαν για τον αρχιεπίσκοπο, που καλούσε τη νεολαία να πλησιάσει την Εκκλησία «όπως είναι, ακόμη και με το σκουλαρίκι», ζητούσε συγγνώμη από τους νέους για όσα δεν έγιναν από τους μεγαλύτερους, ενώ άρχισε αμέσως να ασχολείται με την αναζωογόνηση όλων των υπηρεσιών της Εκκλησίας και κυρίως του φιλανθρωπικού τομέα.

Υπό την ηγεσία του, προάγεται το έργο της Εκκλησίας σ΄ολόκληρο τον κοινωνικό τομέα. Ιδρύονται νέοι οργανισμοί που καλύπτουν τομείς, όπως η βιοηθική, η μέριμνα για τους τοξικομανείς, την κακοποιημένη γυναίκα, την άγαμη μητέρα. Τέλος ίδρυσε την Μη Κυβερνητική Οργάνωση «Αλληλεγγύη» μέσω της οποίας γίνεται μεγάλη παρέμβαση με ανθρωπιστική βοήθεια, σε παγκόσμια κλίμακα.

Ακόμη και στην επικοινωνία της Εκκλησίας παρενέβη δυναμικά, οδηγώντας την στο νέο κόσμο της ψηφιακής εποχής, αφού ίδρυσε την υπηρεσία Διαδικτύου, δημιουργώντας συγχρόνως ψηφιακή βιβλιοθήκη σε 9 γλώσσες, πινακοθήκη, μουσικοθήκη και πύλη πολιτιστικών ειδήσεων στα ελληνικά και αγγλικά.

Τα γεγονότα που σημάδεψαν την θητεία του
Ο αρχιεπίσκοπος με το λόγο του, είτε από άμβωνος, είτε σε εκδηλώσεις, είτε σε δηλώσεις του, προκάλεσε αντιδράσεις. Σχολιάσθηκε θετικά, αλλά και αρνητικά.

Δύο μεγάλα γεγονότα σημάδεψαν τα πρώτα χρόνια της ποιμαντορίας του: η σύγκρουση με την κυβέρνηση Κ. Σημίτη για την αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες, που άρχισε την άνοιξη του 2000 και απασχόλησε για περίπου δύο χρόνια την κοινή γνώμη, ενώ αμέσως μετά άρχισε και η κρίση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο που κράτησε ως το 2004 και έληξε μετά την παρέμβαση της -τότε- υπουργού Παιδείας Μαριέττας Γιαννάκου.

Για πρώτη φορά στα χρονικά, το 2001 αρχίζει να διαφαίνεται ότι ο αρχιεπίσκοπος θα δεχθεί στην Αθήνα τον τότε Πάπα Ιωάννη Παύλο τον Β΄, γεγονός που πριν συμβεί φαινόταν αδιανόητο. Υπήρξαν κάποιες αντιδράσεις, υπήρξαν ανακοινώσεις από φανατικούς, όμως ο ίδιος ο αρχιεπίσκοπος καταφέρνει και πείθει πρωτίστως τους ιεράρχες και ο Πάπας επισκέπτεται την Αθήνα, κατόπιν προσκλήσεως του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Κ. Στεφανόπουλου.

Στο αρχιεπισκοπικό Μέγαρο, παρουσία και των μελών της Ιεράς Συνόδου, ο Ποντίφικας ζήτησε συγγνώμη για τα δεινά του παρελθόντος. Ο αρχιεπίσκοπος αρχίζει πρώτος να τον χειροκροτεί και ακολουθούν οι συνοδικοί Ιεράρχες. Ο πάγος μεταξύ των δύο Εκκλησιών, εκείνη τη στιγμή άρχισε να λιώνει. Πέντε χρόνια αργότερα, το Δεκέμβριο του 2006, ο αρχιεπίσκοπος θα ανταποδώσει την επίσκεψη του Πάπα, πηγαίνοντας στο Βατικανό για να συναντήσει το νεοεκλεγέντα πλέον Πάπα Βενέδικτο.

Ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χριστόδουλος, υπήρξε δημοφιλέστατος. Τα χαρίσματα του ήταν πολλά. Όμως, πολλές φορές παρεξηγήθηκε. Ο ίδιος έλεγε απλά πως το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι η Εκκλησία, οι αγώνες, οι ρίζες και η ταυτότητα του ελληνισμού.

Η ασθένεια
Η ζωή και οι δραστηριότητες του αρχιεπισκόπου άρχισαν να παίρνουν διαφορετική τροπή το Σάββατο 9 Ιουνίου 2007. Τότε επρόκειτο να επισκεφθεί το πατριαρχείο Αλεξανδρείας, λίγες ώρες μετά από μία κουραστική περιοδεία στη Βόρεια Ελλάδα, όπου εμφανίστηκε ακούραστος, δραστήριος, εντυπωσιάζοντας τους πάντες, αφού μέσα σε λίγες ώρες εκφώνησε 19 ομιλίες.

Το πρωί του Σαββάτου, άρχισαν πόνοι, γαστρεντερικές διαταραχές και πυρετός. Δεν το έβαζε κάτω, αρνούμενος να πάει στο γιατρό. Αντίθετα ήθελε να πραγματοποιήσει την επίσκεψη στην Αλεξάνδρεια. Στενοί συνεργάτες του, τον πίεσαν και τον έπεισαν να πάει στο νοσοκομείο. Μπήκε στο Αρεταίειο.

Αρχικά δεν υπήρξε ανησυχία. Θεωρήθηκε μια απλή περίπτωση αδιαθεσίας. Ώσπου τα άσχημα νέα χτύπησαν το πρώτο καμπανάκι, για όγκο στο έντερο. Στη συνέχεια υπεβλήθη σε επέμβαση και ανακαλύπτεται ο όγκος στο ήπαρ.

Ο ασκός του Αιόλου είχε ανοίξει. Παρέμεινε επί μέρες στην εντατική και στη συνέχεια σε θάλαμο νοσηλείας. Η απελπισία άρχισε σιγά-σιγά να κυκλώνει πρώτα τους συνεργάτες και μετά τους γιατρούς. «Κρίσιμη η κατάσταση» έλεγαν. «Λίγες ελπίδες».

Η κοινή γνώμη έχει ήδη αρχίσει να εκδηλώνεται. Πιστοί άρχισαν να συρρέουν στο Αρεταίειο νοσοκομείο. Εκατοντάδες μηνύματα, γράμματα, λουλούδια στον αρχιεπίσκοπο. Επιστήμονες από το εξωτερικό έρχονται να τον εξετάσουν. Η κατάσταση παραμένει κρίσιμη. Ώσπου ο διάσημος Έλληνας χειρουργός Ανδρέας Τζάκης, προσωπικός φίλος του αρχιεπισκόπου, ο οποίος μάλιστα είχε τιμηθεί και από την Ιερά Σύνοδο, έρχεται στην Ελλάδα και δίδει το φως της ελπίδας στον αρχιεπίσκοπο. Η μαγική λέξη ήταν «μεταμόσχευση».

Η επέμβαση στο Τζάκσον Μεμόριαλ
Η επέμβαση, προγραμματίστηκε για το ειδικό κέντρο Τζάκσον Μεμόριαλ που βρίσκεται στο Μαϊάμι και επικεφαλής είναι ο Ανδρέας Τζάκης. Ένα κλίμα αισιοδοξίας αρχίζει πλέον να διακατέχει τον αρχιεπίσκοπο, τους στενούς του συνεργάτες, τους ιεράρχες. Άλλωστε υπάρχουν πολλές περιπτώσεις στην Ελλάδα και μάλιστα κληρικών που ήδη είχαν κάνει, στα χέρια του διάσημου χειρουργού, τη μεταμόσχευση ήπατος και ζούσαν κάτω από καλύτερες συνθήκες και επί χρόνια.

Ο αρχιεπίσκοπος βγαίνει από το νοσοκομείο στις 20 Ιουλίου. Με τρεμάμενη φωνή, εμφανώς συγκινημένος, απευθύνεται στο πανελλήνιο λέγοντας τις φράσεις: «Είμαι ο Χριστόδουλός σας». Εκφράζεται με ελπίδα και αισιοδοξία για τη δεύτερη φάση της περιπέτειας της υγείας του στις ΗΠΑ. Η κυβέρνηση του συμπαρίσταται με τον καλύτερο τρόπο. Το κυβερνητικό αεροσκάφος βρίσκεται στη διάθεση του αρχιεπισκόπου για να τον μεταφέρει στο Μαϊάμι. Μένει στο σπίτι του στο Ψυχικό, μέχρι να φύγει για τις ΗΠΑ, δεχόμενος επισκέψεις φίλων, πιστών και κληρικών. Το κλίμα αισιοδοξίας διατηρείται αμείωτο.

Το Σάββατο 18 Αυγούστου αναχωρεί από το στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας. Μέσα σε κλίμα συγκίνησης, ο αρχιεπίσκοπος αποχαιρετά την Ελλάδα, τους συνεργάτες του, τους φίλους και τους εκπροσώπους της κυβέρνησης και των κομμάτων, ζητώντας από τους Έλληνες να προσεύχονται για εκείνον.

Στο Μαϊάμι παρέμεινε πενήντα ημέρες, μέχρι να βρεθεί το κατάλληλο μόσχευμα. Λίγο πριν μπει στο Ειδικό Κέντρο Μεταμοσχεύσεων, είχε ήδη αρχίσει να καταβάλλεται ψυχολογικά από την αδημονία. Προσδοκούσε το μόσχευμα για να ολοκληρωθεί η επέμβαση, λαχταρώντας να γυρίσει στην Ελλάδα.

Ήταν Κυριακή 7 Οκτωβρίου, όταν του ανακοινώθηκε ότι βρέθηκε μόσχευμα από νεαρό υγιέστατο δότη, θύμα τροχαίου. Εισήχθη κατευθείαν στο χειρουργείο, όπου όμως λίγες ώρες αργότερα, απλώς διαπιστώνεται ότι υπάρχει μετάσταση της νόσου και η μεταμόσχευση είναι αδύνατη.

Στην κατοικία του στο Ψυχικό παρέμεινε ως το τέλος ο αρχιεπίσκοπος, αρνούμενος να μεταφερθεί στο νοσοκομείο, ακόμη και όταν η κατάσταση της υγείας του είχε αρχίσει να επιδεινώνεται.

Αμέσως μετά την επιστροφή του από το Μαϊάμι, ο αρχιεπίσκοπος άρχισε να συναντάται με πολιτικούς, ιεράρχες, προκαθημένους Εκκλησιών, φίλους και γνωστούς που εξέφραζαν την επιθυμία να τον δουν.

Στις 16 Νοεμβρίου επισκέπτεται το Ψυχικό και μένει αρκετά λεπτά με τον αρχιεπίσκοπο, συζητώντας ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής. Στις 21 Νοεμβρίου, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Γ. Παπανδρέου επισκέπτεται τον αρχιεπίσκοπο και έχει μακρά συζήτηση μαζί του. Ακολουθεί, στις 23 Νοεμβρίου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας.

Ο αρχιεπίσκοπος περνάει μια περίοδο που βλέπει ακατάπαυστα κόσμο. Όχι μόνο δεν κουράζεται, αντίθετα επιθυμεί να συνομιλεί και να συζητεί με τους επισκέπτες του.

Το τέλοςΤα πρώτα έντονα σημάδια κατάπτωσης φάνηκαν λίγες ημέρες πρίν απο τα Χριστούγεννα. Οι γιατροί του συνιστούν να λιγοστέψουν οι επισκέψεις. Ο αρχιεπίσκοπος υπακούει. Οι πόνοι έχουν αρχίσει να γίνονται ανυπόφοροι. Οι γιατροί χρησιμοποιούν πολύ ισχυρά αναλγητικά, τα οποία συχνά τον οδηγούν σε βαθύ ύπνο, για πολλές ώρες.

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς αισθάνεται κάπως καλύτερα και καθισμένος στο σαλονάκι του πρώτου ορόφου, δέχεται το νομάρχη Θεσσαλονίκης Π. Ψωμιάδη που με ποντιακά σωματεία λένε τα κάλαντα. Ο αρχιεπίσκοπος απευθύνεται στους νέους και τους δίνει συμβουλές και παρακαταθήκες για το μέλλον τους. Είχε προηγηθεί η δημοσιοποίηση του πρωτοχρονιάτικου μηνύματός του στο οποίο αναφερόταν στην «κοινή μοίρα των ανθρώπων που είναι ο θάνατος» και τόνιζε τη λύση που δίνει μόνο η χριστιανική πίστη.

Λίγες μέρες αργότερα όμως, είναι πλέον πολύ δύσκολο ακόμη και να σηκωθεί απο το κρεβάτι. Οι γιατροί επιμένουν να μεταφερθεί στο νοσοκομείο για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν μεταστάσεις των όγκων. Εκείνος αρνείται επίμονα και στις 14 Ιανουαρίου οι γιατροί εκδίδουν ανακοινωθέν στο οποίο τονίζουν την «περαιτέρω επιδείνωση» της υγείας του. Η αντίστροφη μέτρηση είχε ήδη αρχίσει.

«Όλα τα θαύματα του Ιησού έχουν άγγιγμα.Κι εμείς φοβόμαστε σήμερα να δείξουμε την αγάπη μας»

O π. Χαράλαμπος Παπαδόπουλος δεν είναι ένας ιερέας σαν τους άλλους. Σαν τους περισσότερους τουλάχιστον. Έχει facebook και τα κείμενα που γράφει εκεί αγγίζουν πολλούς. Κι όχι επιφανειακά. Εξομολογητικός και συμπάσχων περισσότερο, παρά ένας αμέτοχος και αυστηρός κριτής, ο παπά Χαράλαμπος αγαπά τους ανθρώπους και προτιμά να είναι δίπλα τους, όχι απέναντί τους. Έχει γράψει αρκετά βιβλία έχει κάνει ακόμα περισσότερες ομιλίες και η στάση του και τα λόγια του δίνουν παρηγοριά και απενεχοποιούν θα έλεγα. Γνωρίζοντας καλά τόσο τη θεολογία όσο και την ψυχολογία, μιλά με την καρδιά.

Σε μία από τις αναρτήσεις του γράφει: «Σε είδα μες στα λασπόνερα μια παγωμένη νύχτα του Γενάρη. Έρημη σε απόγνωση, γεμάτη λάθη. Άνθρωπος δεν υπήρχε δίπλα σου. Είχαν φύγει όλοι, μαζί κι ο εαυτός σου. Ίσως πρώτος αυτός απ όλους. «Δεν μπορώ άλλο πάτερ», κατάφερες να ξεστομίσεις. «Κάνω διαρκώς τα ίδια λάθη. Ξέρω το σωστό μα μια δύναμη εντός μου, με τραβάει στο πάθος και το λάθος. Τα επιλέγουμε τελικά πατέρα μου, τα πάθη ή μας επιλέγουν; Από την μέρα που γεννήθηκα θυμάμαι να παλεύω για να ανασάνω. Να γδέρνομαι για να επιβιώσω. Να μάχομαι να κρατηθώ σε αυτό που ονομάζουμε ζωή. Γιατί; Άραγε γιατί; Για πόσο ακόμη πάτερ μου θα παλεύω με την αόρατη πληγή; Με την λαβωματιά εκείνη που δεν κατοικεί στο σώμα μου μα όμως τρυπάει το μυαλό και τα σώθηκα μου; Χρόνια ψάχνω σπιθαμή προς σπιθαμή την σάρκα μου, την γύμνωσα, την άφησα ερειπωμένη, μα πληγή δεν βρήκα. Τι με πονάει πάτερ; Που είναι αυτή η λαβωματιά να την θεραπεύσω;

Ησύχασε, δεν θα την βρεις. Είναι αδιόρατη, βαθιά, δεν την ακουμπάει η ματιά. Μην την φοβίζεις άλλο την ψυχή σου μην τρομάζεις. Μην απαιτείς πολλά. Κι αυτά που δε μπορεί να κάνει μην ζητάς. Κάτσε λιγάκι δίπλα της, μην της φωνάζεις, μην αντιδράς και την πιέζεις. Πες της πως την αγαπάς, αγκάλιασε την. Και αποδέξου την πληγή. Πάψε να θες να φύγει, να χαθεί να σε εγκαταλείψει. Η πιο μεγάλη προίκα σου είναι αυτή κι ας σε φοβίζει. Άλλωστε αυτά που μας φοβίζουν πάντα κρύβουν μια αλήθεια που αρνούμαστε να ακούσουμε. Τόσα χρόνια ψάχνεις λύσεις, ζητάς ερμηνείες, την απάντηση σε ένα γιατί που όλο και μακραίνει. Αλήθεια δεν κουράστηκες να ζητάς απαντήσεις σε μια ζωή που μόνο ερωτήματα έχει; Πάψε. Ησύχασε. Άφησε μια φορά να σου μιλήσει, να ακουστεί, να μαρτυρήσει τα ανείπωτα θαμμένα εκείνα… Με το θόρυβο δεν κρύβονται οι πληγές, ουρλιάζουν πιο πολύ για ν' ακουστούν….»

Μετά και από παραινέσεις αναγνωστών και ακολούθων του ο π. Χαράλαμπος ήρθε στην Πάτρα την Τρίτη , για να παρουσιάσει το νέο βιβλίο του με τίτλο «Η ενοχή της χαράς-Χτίζοντας χαμόγελα σε μια εποχή οδύνης», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Αρμός¨» Το «Πολύεδρο» ήταν πολύ μικρό για όλους αυτούς που ήθελαν να τον δουν και να τον ακούσουν. Άνδρες ,γυναίκες, νέοι, μεσήλικες κι από διάφορους επαγγελματικούς κλάδους. Αυτό ήταν το κοινό του. Ποικίλο.

Ο ένας είχε τυχαία ακούσει μια ομιλία του μέσω youtube.com, άλλος είχε διαβάσει κάτι. Κάπως έτσι ο ένας άρχισε να μιλά στον άλλον για τον ιερέα. Έτσι έγινε και με μένα. Ένα πολύ αγαπημένο μου πρόσωπο μου είπε για εκείνον κι άρχισα να τον παρακολουθώ. Λίγο πριν την παρουσίαση κάναμε μια κουβέντα.

Της Ελευθερίας Μακρυγένη

Έχετε σπουδάσει ψυχολογία;

Όχι αλλά ασχολούμαι και διαβάζω πάρα πολύ. Δεν σταματάω.Σχεδόν από τότε που άρχισα να ασχολούμαι με τη Θεολογία συγχρόνως άρχισα να ασχολούμαι και με τον χώρο της ψυχολογίας.

Η θεολογία με την ψυχολογία έρχεται σε σύγκρουση;

Όχι. Είναι δύο διαφορετικά πεδία και μιλούν για τελείως διαφορετικά αντικείμενα. Η αναφορά της θεολογίας στην ψυχή δεν έχει καμία σχέση με την αναφορά της ψυχολογίας στην ψυχή. Η ψυχολογία αναφέρεται στις συναισθηματικές και νοητικές λειτουργίες του ατόμου, ενώ η θεολογία όταν μιλά για ψυχή μιλά για το βαθύτατο υπαρξιακό κέντρο του ανθρώπου, το οποίο ονομάζει ψυχή, πνεύμα ή βαθία καρδία κατά άλλους πατέρες, το οποίο είναι ουσιαστικά το κομμάτι αυτό το οποίο συγκεντρώνει και συνέχει την όλη ζωή.. Είναι ο πυρήνας της υπάρξεως του ανθρώπου.

Αυτοί οι δύο δρόμοι σε σας συγκλίνουν;

Συγκλίνουν σε κάποια σημεία, όχι σε όλα Δηλαδή σε ένα κομμάτι που μπορεί ως ένα εργαλείο η ψυχολογία, να με βοηθήσει να καταλάβω καλύτερα κάποιες συναισθηματικές και νοητικές λειτουργίες του ανθρώπου. Αυτό το χρησιμοποιώ στην προσέγγισή του ανθρώπου και στον ποιμαντικό μου λόγο. Μου δίνει δυνατότητες να γνωρίσω και να καταλάβω καλύτερα το ανθρώπινο πρόσωπο.

Αυτό σας κάνει να διαφοροποιείστε από πολλούς ιερείς. Έχετε συναντήσει ποτέ «ενστάσεις» μέσα από τον χώρο της εκκλησίας;

Ίσως σε μια προηγούμενη δεκαετία ναι, τώρα τα πράγματα έχουν εξομαλυνθεί. Νομίζω αρχίζουν σιγά σιγά οι δύο χώροι να γνωρίζονται, διότι εκατέρωθεν υπήρξαν προκαταλήψεις και ανασφάλειες. Και από τη μεριά της ψυχολογίας και από τη μεριά της εκκλησίας.Αλλά πλέον νομίζω ότι έχουν αρχίσει να συναντιούνται και να τα κουβεντιάζουν και να τα μιλάνε . Η γνωριμία και η επικοινωνία διώχνει τον φόβο.

Βρεθήκατε ποτέ αντιμέτωπος με τον φόβο ανάμεσα στους δύο χώρους;

Ναι μου έχει τύχει και τώρα κάποιοι ακόμα κρατάνε κάποιες επιφυλάξεις. Μα, κι εγώ κρατάω, αλλά μπορώ να την αξιοποιήσω την ψυχολογία στο ποσοστό που μου είναι χρήσιμη στο έργο στο οποίο κάνω. Είναι όμως ένας σημαντικός ανθρωπιστικός χώρος.

Βλέπω ότι στην επικοινωνία σας με τον κόσμο, την οποία βοηθούν πολύ τα social media ότι μιλάτε και για τις δικές σας δυσκολίες, για τα «σκοτάδια» που έχετε περάσει. Ποια είναι η πιο δύσκολη στιγμή που έχετε βιώσει;

Εμπειρικά και βιωματικά προσπαθώ να μιλάω. Αυτό δεν σημαίνει πως ότι γράφω έχει αναφορά το πρόσωπό μου και μόνο. Μπορεί να είναι μια εμπειρία και μία συνάντηση με έναν άλλον άνθρωπο. Μια εμπειρία ενός άλλου ανθρώπου, μια εξομολόγηση που ακούγοντάς τη να με ταρακούνησε εσωτερικά, να δόνησε την ψυχή μου και να ταυτίστηκα ενδεχομένως. Κι αυτό να το έκανα κείμενο, κήρυγμα, ομιλία. Τα κείμενά μου είναι εμπειρίες δικές μου και εμπειρίες του κόσμου που συναναστρέφομαι. Πάνε χρόνια που άφησα την ακαδημαϊκή θεολογία γιατί δεν μ΄ενδιέφερε. Δεν με ενδιέφερε μια επιστήμη ξερή και μόνο. Με ενδιέφερε ένας θεολογικός λόγος ο οποίος γίνεται ζωή, γίνεται συντροφιά, αλληλεγγύη, μια πρόταση ζωής για αγάπη, για έρωτα. Πώς αντιμετωπίζω το πένθος, την αρρώστια, το άγχος , τις σχέσεις με τον άλλον άνθρωπο; Με ενδιέφερε τι έχει να πει ο Χριστός σε αυτή την απτή καθημερινότητα της βιοπάλης και της αμεσότητας της ζωής. Δεν μπορώ αυτόν τον ξύλινο λόγο, ο οποίος είναι πολύ καλός για ένα βιβλίο ή για μια ακαδημαϊκή βραδιά, αλλά δεν έχει σχέση με τη ζωή. Ενώ ο Χριστός έχει απόλυτη και μοναδική σχέση με τη ζωή. Ήταν μέσα στη ζωή, δίπλα στους ανθρώπους, ασχολήθηκε με τα πάγια, τα βασικά θέματά τους.

Ζητάτε συνέχεια τη βοήθεια του Θεού;

Ο Θεός είναι το κέντρο της ύπαρξής μου. Δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς αναφορά στον Θεό. Ο Χριστός είναι το πρόσωπο που έχει καταλυτικά επηρεάσει την ύπαρξή μου. Τώρα κατά πόσο επιτυγχάνω να έχω μια θεοειδή ζωή ή χριστιανική ζωή, είναι ένα άλλο θέμα, αλλά τουλάχιστον το ποθώ, το επιθυμώ, είναι ο έρωτάς μου αυτός. Άλλοτε επιτυγχάνουμε, άλλοτε αποτυγχάνουμε. Και στο κάτω κάτω, ξέρεις, δεν μας σώζουν οι επιτυχίες μας, αλλά μας ζώζει η αγάπη Του. Εγώ εμπιστεύομαι μια αγάπη, δεν εμπιστεύομαι τον εαυτό μου και τις επιτυχίες μου ούτε σκιάζομαι από αυτά.Αυτά είναι χαριτωμένα σε ένα επίπεδο τελείως επιφανειακό. Η ουσία είναι ότι εγώ ελπίζω στην αγάπη του Θεού. Η μόνη αρετή μου είναι αυτή.

Αυτό σας ανακουφίζει σε δύσκολες στιγμές;

Ναι, γιατί παλαιότερα συγκρουόμουν πάρα πολύ με τον εαυτό μου. Τον πολεμούσα, θεωρούσα ότι είναι ο μεγάλος μου εχθρός. Αλλά πια κατάλαβα ότι και αυτόν πρέπει να τον αγαπήσω και να συμφιλιωθώ με το θηρίο που κρύβω μέσα μου και να ασπαστώ τις πληγές μου. Ότι χρειάζεται να συμφιλιωθώ και με τα σκοτάδια μου. Έχω φως έχω όμως και σκοτεινά σημεία, τα οποία δεν θα φύγουνε επειδή θα διαμαρτύρομαι και θα φωνάζω. Ή επειδή θα κλαίω σαν ανήλικος. Ούτε θα φύγουν με διάφορα ξόρκια. Θα φύγουν όταν ΄αποδεχτώ, συμφιλιωθώ, τα αναγνωρίσω και σιγά-σιγά, αρχίζω να τα φωτίζω. Οπότε λέω οκ ,ναι, έχω κι αυτή την πλευρά. Δεν ταράζομαι όμως πλέον. Ξέρω ότι έχω και αυτή την πλευρά και προσπαθώ να τη φωτίσω με τη χάρη του Ιησού Χριστού.

Σε αυτή την αποδοχή φτάσατε φαντάζομαι μετά από κάποιες εμπειρίες, γιατί είναι μια διαδικασία ωρίμανσης

Βέβαια αυτό δεν έγινε αυτόματα. Έχω περάσει πάρα πολλά και περνάω πάρα πολλά. Η μετάνοια στο χώρο της εκκλησίας δεν είναι ένα στατικό γεγονός. Άλλο είναι να αναγνωρίσω ένα λάθος και να πω συγγνώμη κι άλλο να μετανοήσω. Μετάνοια σημαίνει να αλλάξω την όλη ύπαρξή μου, να αλλάξω τον νου. «Μετα-νοώ». Τον νου δηλαδή ως μια οπτική του κόσμου.Πώς βλέπω τη ζωή;Πώς βλέπω την υγεία μου; Την ασθένειά μου;Πώς βλέπω τον έρωτα;τη σχέση με το άλλο φύλο;τις σχέσεις με τους ανθρώπους. Πώς βλεπω τα πάντα.Τον Θεό, τον εαυτό μου, το σώμα μου.Οπότε αυτό καταλαβαίνεται, επειδή έχουμε κάποιες εγγραφές μέσα μας , δεν είναι εύκολο να αλλάξουν.Στην πορεία κι εγώ κονταροχτυπήθηκα με τον εαυτό μου.Πέρασα θλίψη, πικρίες , συγκρούσεις και κατέβηκα πολλές φορές στην κόλαση.Και δεν σταματάνε αυτά.

Πώς αποφασίσατε να γίνετε ιερέας; Ήταν κάτι που επιθυμούσατε από μικρή ηλικία;

Όχι από μικρή ηλικία. Γεννήθηκα σε μια αριστερή οικογένεια. Ο πατέρας μου μας είχε εμποτίσει με μια ιδιαίτερη ευαισθησία απέναντι στον ανθρώπινο πόνο, στο ανθρώπινο πρόσωπο, στη φτωχολογιά, στα λαϊκά στρώματα και γενικά στον εμπερίστατο άνθρωπο, που είναι δυσκολεμένος. Αυτό το είχα από μικρό παιδί. Στα πρώιμα, εφηβικά μου χρόνια πήγα να χαθώ σε χώρους εναλλακτικούς, πολιτικούς. Ώσπου κάποια στιγμή το πρόσωπο του Χριστού εμφανίστηκε μπροστά μου. Και με μία εμπειρία η οποία δεν είναι κοινωνήσιμη, είναι πολύ προσωπική, έγινε σταθμός της ζωής μου και ουσιαστικά ήταν ένα κάλεσμα για μένα. Έκτοτε άλλαξε όλη η ζωή μου.

Το τελευταίο βιβλίο σας μιλά για την ενοχή της χαράς, η οποία νομίζω ότι μας διατρέχει σήμερα κι έχει διατρέξει και τον χώρο της εκκλησίας εκτιμώ

Και εγώ ο ίδιος πέρασα από την ενοχή της χαράς .Οι Χριστιανοί πολλές φορές αισθάνονται πολύ ένοχοι απέναντι στη χαρά. Αισθάνονται δηλαδή ότι όταν τα πράγματα πάνε καλά δεν είναι τόσο καλοί άνθρωποι γιατί πρέπει να έχουν σταυρό, να έχουν πόνο, οδύνη στη ζωή τους. Κι ότι ο Θεός εκεί που αγαπάει εκεί παιδεύει.

Αυτό που ήθελα να καταδείξω είναι ότι ο Θεός δεν είναι μόνο η δοκιμασία αλλά είναι και η χαρά και πως χριστιανός χωρίς να είναι χαρούμενος δεν υφίσταται.

Γιατί ξέρετε το να είσαι υγιής είναι θέμα. Το να γνωρίσεις τα χαρίσματά σου είναι θέμα. Έχεις ευθύνη. Η κλάψα δεν έχει ευθύνη. Η αρρώστια δεν έχει ευθύνη. Λέμε τι περιμένεις από άρρωστο άνθρωπο;Oπότε η χαρά είναι βάρος. Δεν είναι τόσο απλό το πράγμα.Τι θα την κάνω τη χαρά τώρα; Η χαρά θέλει ώριμους και πνευματικούς ανθρώπους για να τη διαχειριστούνε. ,η χαρά μοιράζεται. Ο πόνος είναι πιο ατομικός και παίζεις ένα ρόλο, θυματοποιείσαι, θες να σε προσέχουνε, θες να σε περιποιούνται, ενώ ο άλλος που είναι χαρούμενος, υγιής, καλείται να δώσει, να στηρίξει. Οπότε εκεί έχει μια ευθύνη. Και πολλοί αρνούνται την υγεία, αρνούνται τη χαρά, γιατί στην πραγματικότητα αρνούνται την ευθύνη απέναντι στη ζωή. Αν εγώ είναι ένας άχρηστος οκ, αλλά αν ο Θεός μου έχει δώσει χαρίσματα, αυτά τι θα τα κάνω;

Όλο αυτό θέλει δουλειά. Με τη χάρη του Θεού μπορούν να γίνουν κάποιες θαυμαστές θεραπευτικές διεργασίες. Με τη θεία κοινωνία, την εξομολόγηση, την προσευχή.Αλλά το πρόβλημά μας είναι ότι αυτά είναι τόσο στεγανοποιημένα που όταν ακούει ο άλλος για προσευχή το μυαλό του πάει κάπου συγκεκριμένα. Ενώ δεν είναι κάτι συγκεκριμένο, αλλά κάτι πολύ βαθύτερο. Αν εννοηθεί ότι στέκομαι μπροστά στα εικονίσματα αυτό δεν έχει βάθος. Μπορεί να ξεκινάει κάποια στιγμή από εκεί. Αλλά πρέπει να φτάσεις στο σημείο να μην κάνεις προσευχή, αλλά να είσαι προσευχή. Δηλαδή όλη η ύπαρξή μου μετέχει την παρουσία του Θεού στα πάντα.Σε ένα λουλούδι, σε ένα ηλιοβασίλεμα, σε ένα πρόσωπο, σε ένα χαμόγελο, σε μια αγκαλιά.Σε όλη τη ζωή.Γίνομαι χαρούμενος γιατί όλα τα γεύομαι ως παρουσία του Θεού. Όλα να τα χαίρεστε λέει ο Άγιος Πορφύριος. Κι από τις μικρές λέει αγάπες θα πάτε στις μεγάλες.Πέρασα κι από αυτά τα πράγματα μέχρι με τη χάρη του Θεού να αρχίσω ν αντιλαμβάνομαι ότι ο Θεός είναι παντού. Με την ουσιαστική έννοια. Το θέμα είναι πώς θα καθαρίσω τον εαυτό μου να τον δω στα μάτια σου.

Πώς μπορεί να γίνει αυτό;

Με την ασκητική αγωγή που προτείνει η εκκλησία, αλλά όχι έτσι που την έχουμε παραχαράξει. Αν σας πω ασκητική το μυαλό σας θα πάει σε συγκεκριμένες νόρμες και μορφές.

Δεν εννοείτε προφανώς να κλειστούμε σε μοναστήρι..

Το μοναστήρι είναι ένας υπέροχος χώρος , ένας υπέροχος στίβος ασκήσεως . Λατρεύω τα μοναστήρια αλλά όταν ο μοναχισμός είναι θείο χάρισμα κι όχι όταν είναι φυγή και κρυψώνα. Και δόξα τω Θεώ έχουμε αρκετούς με αυτό το θείο χάρισμα. Η παρθενία κατά τους Πατέρες της εκκλησίας δεν είναι για όλους.Στο ποσοστό που είναι χάρισμα έχει μέσα και μια φυσιολογία.Ενώ όταν δεν είναι χάρισμα ο άνθρωπος ιδιοτροπεί, παραξενεύει, αυτό που λέμε γεροπαράξενος., γεροντοκόρη. Γιατί; Γιατί δεν είναι η φυσιολογία σου.Είναι το ψέμα σου.Κρύφτηκες πίσω από εκεί.Δεν είσαι αληθινός σε αυτό που κάνεις.Θα γίνεις αυστηρός, με τους άλλους, θα γίνεις κριτικός, θα σου φταίνε τα πάντα.Όταν όμως αυτό που ζεις είναι αυτό που είσαι , ρέει.

Ποια συγκινητική στιγμή από αυτές που έχετε ζήσει με τον κόσμα θα ξεχωρίζατε;

Θα πω κάτι που με συγκίνησε χθες (την προηγούμενη μέρα της παρουσίασης του βιβλίου στην Πάτρα), στο Μενίδι.Ένα παιδί σε αναπηρικό κοριτσάκι ήρθε από το Γουδί γιατί ήθελε να ακούσει τον λόγο του Θεού και να μιλήσουμε. Αυτό είναι συγκίνηση.Ο κόσμος έχει πολύ αγάπη να δώσει.Το θέμα είναι πώς θα τον ξεκλειδώσεις.Οι αγκαλιές που μου κάνει ο κόσμος, η αγάπη. Με ακουμπάνε, με αγγίζουν γιατί κι εγώ κάνω το ίδιο.Δεν φοβάμαι το άγγιγμα του ανθρώπου, γιατί δεν το φοβόταν ο Ιησούς. Όλα τα θαύματα του Ιησού έχουν άγγιγμα. Κι εμείς φοβόμαστε σήμερα να δείξουμε την αγάπη μας.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Πηγή της ψευδούς θρησκείας είναι η ανικανότητα να χαρείς, ή μάλλον η άρνηση της χαράς, ενώ η χαρά, δίχως αμφιβολία,αποτελεί καρπό της παρουσίας του Θεού. Έξω από τη χαρά όλα γίνονται δαιμονικά,μια βαθύτερη διαστροφή κάθε θρησκευτικής εμπειρίας. Μια θρησκεία φόβου. Θρησκεία της ψευτοταπείνωσης. Θρησκεία της ενοχής: τα πάντα είναι πειρασμοί και παγίδες. Οι «θρησκευόμενοι» άνθρωποι, κατά κάποιο τρόπο, βλέπουν τη χαρά με υποψία. Ένα αίσθημα ενοχής ή ηθικότητας δεν μας απελευθερώνει από τον κόσμο και τους πειρασμούς του. Η χαρά είναι το θεμέλιο της ελευθερίας, όπου καλούμαστε να σταθούμε.
Πού, πώς και πότε διαστρεβλώθηκε και αμβλύνθηκε αυτή η ατμόσφαιρα του Χριστιανισμού; ―ή μάλλον, πού, πώς και πότε οι Χριστιανοί άρχισαν να κωφεύουν στη χαρά; Πού, πώς και πότε η Εκκλησία, αντί ν’ απελευθερώνει τους βασανισμένους ανθρώπους, άρχισε να τους εκφοβίζει και να τους τρομοκρατεί με σαδιστικό τρόπο;

πηγή