ΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΩΝ "ΜΕΤΑΘΑΝΑΤΙΩΝ" ΕΜΠΕΙΡΙΩΝ1

ΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΩΝ "ΜΕΤΑΘΑΝΑΤΙΩΝ" ΕΜΠΕΙΡΙΩΝ1

Του π. Σεραφείμ Ρόουζ

Το θέμα της ζωής μετά τον θάνα­το έχει γίνει εντελώς ξαφνικά αντικείμενο εκτεταμένου λαϊκού ενδιαφέροντος στον δυτικό κό­σμο. Τα τελευταία χρόνια έχουν εκδοθεί πολλά βιβλία στα οποία επιδιώκεται μία περιγραφή των «μεταθανάτιων» εμπειριών. Διάσημοι επιστήμονες και ιατροί έχουν συγγράψει τέτοια βιβλία ή έχουν υποστηρίξει θερμά την έκδοσί τους. Μία εξ αυτών, η παγ­κοσμίου φήμης ιατρός και «ειδικός» επί προ­βλημάτων θανάτου και επιθανάτιας αγωνίας Έλίζαμπεθ Κιούμπλερ-Ρος, υποστηρίζει ότι οι έρευνες αυτές σχετικά με τις μεταθανάτιες εμπειρίες «θα διαφωτίσουν πολλούς και θα επιβεβαιώσουν αυτό που διδασκόμαστε εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια, ότι δηλαδή υπάρχει ζωή μετά τον θάνατο».

Όλα αυτά βέβαια αποτελούν μία απότομη αλλαγή του κλίματος που επικρατούσε μέχρι σήμερα στους ιατρικούς και επιστημονικούς κύκλους, οι οποίοι γενικά αντιμετώπιζαν το θέμα του θανάτου σαν «ταμπού» και τοποθε­τούσαν κάθε ιδέα περί συνεχίσεως της ζωής μετά τον θάνατο στον χώρο της φαντασίας ή της δεισιδαιμονίας ή, στην καλύτερη περίπτωσι, των προσωπικών πεποιθήσεων, για τις ο­ποίες δεν υπάρχουν αντικειμενικές αποδείξεις.

Η εξωτερική αιτία της ξαφνικής αυτής αλ­λαγής τρόπου σκέψεως είναι απλή: Τα τε­λευταία χρόνια χρησιμοποιούνται ευρύτατα νέες τεχνικές διεγέρσεως της σταματημένης καρδιάς για την επαναφορά των αρτιθανών ή «κλινικά νεκρών» ασθενών στη ζωή.  Έτσι ένας μεγάλος αριθμός ατόμων «εξ ορισμού» νεκρών για την ιατρική επιστήμη (χωρίς σφυγμό ή καρδιακούς παλμούς) έχουν επα­νέλθει στη ζωή και πολλοί απ' αυτούς μιλούν ήδη ανοιχτά για τις «μεταθανάτιες» εμπει­ρίες τους, εφ' όσον έχει εκλείψει η σχετική προκατάληψις και ο φόβος να τους χαρακτηρίσουν τρελούς.

Όμως το πιο ενδιαφέρον για μας είναι το βαθύτερο αίτιο αυτής της αλλαγής, καθώς επίσης και η «ιδεολογία» της. Για ποιο λόγο το φαινόμενο αυτό να γίνη ξαφνικά τόσο ε­ξαιρετικά δημοφιλές και βάσει ποιας θρη­σκευτικής ή φιλοσοφικής θεωρίας γίνεται συ­νήθως κατανοητό από τους περισσότερους;  Αν έχη γίνει πια κι αυτό ενα από τα «ση­μεία των καιρών», ενα σύμπτωμα του θρη­σκευτικού ενδιαφέροντος των ημερών μας, ποια πρέπει να είναι η σημασία του; Θα επανέλθουμε στα ερωτήματα αυτά, αφού εξετά­σουμε από πιο κοντά το ίδιο το φαινόμενο.

Πρώτα-πρώτα όμως πρέπει να διερωτη­θούμε: Με ποια κριτήρια θα εξετάσουμε αυτό το φαινόμενο; Αυτοί οι ίδιοι που το περιγρά­φουν δεν έχουν να δώσουν κάποια σαφή ερ­μηνεία σ' αυτό. Συχνά αναζητούν μιά τέτοια ερμηνεία σε αποκρυφιστικά ή πνευματιστικά κείμενα. Μερικοί θρησκευόμενοι (όπως επί­σης και μερικοί επιστήμονες), επειδή διαισθάνονται κάποια απειλή για τις καθιερωμένες πεποιθήσεις τους, απλά απορρίπτουν αυτές τις εμπειρίες, έτσι όπως περιγράφονται, και τις τοποθετούν συνήθως στον χώρο των «πα­ραισθήσεων». Αυτό εχει γίνει από μερικούς Προτεστάντες οι οποίοι είναι προσκολλημέ­νοι στην άποψι ότι η ψυχή μετά τον θάνατο βρίσκεται σε κατάστασι ασυνειδησίας ή πη­γαίνει αμέσως «κοντά στον Χριστό». Το ίδιο κάνουν και κάποιοι δογματικοί άθεοι, οι οποίοι απορρίπτουν εξ υπαρχής την ιδέα ότι η ψυχή επιζεί, οποιαδήποτε κι αν είναι τα τεκ­μήρια που τους προσφέρονται.  Όμως οι εμ­πειρίες αυτές δέν μπορούν να εξηγηθούν διά μιας απλής απορρίψεως. Πρέπει να κατανοη­θούν σωστά αυτές καθεαυτές, αλλά και μέσα στο γενικώτερο πλαίσιο των όσων γνωρίζου­με για την τύχη της ψυχής μετά τον θάνατο.

Δυστυχώς ακόμη και μερικοί Όρθόδοξοι Χριστιανοί, επηρεασμένοι συνήθως από κά­ποιες σύγχρονες υλιστικές ιδέες, που πέρασαν συγκεκαλυμμένες μέσα στον Προτεσταντισμό και τον Ρωμαιοκαθολικισμό, φθάνουν να έχουν μάλλον αόριστη και συγκεχυμένη γνώ­μη σχετικά με την πέραν του τάφου ζωή. Ο συγγραφεύς κάποιου από τα νέα βιβλία για τις μεταθανάτιες εμπειρίες ζήτησε τις από­ψεις διαφόρων ομολογιών σχετικά με την κατάστασι της ψυχής μετά τον θάνατο. Έτσι επισκέφθηκε κι έναν ιερέα της Ελληνορθοδό­ξου Αρχιεπισκοπής, ο οποίος του μίλησε γε­νικά για παράδεισο και κόλασι, του είπε ό­μως ότι η Ορθοδοξία δεν έχει «κάποια συγ­κεκριμένη άποψι για το πώς είναι η μέλλου­σα ζωή». Έτσι ο συγγραφεύς συνεπέρανε ότι «η Ελληνορθόδοξη άποψι για την μέλλουσα ζωή δεν είναι σαφής»².

Βέβαια η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει αρκε­τά συγκεκριμένη διδασκαλία και άποψι για την μεταθανάτια ζωή, ξεκινώντας μάλιστα από αυτήν την ίδια την στιγμή του θανάτου. Η διδασκαλία αυτή περιέχεται στην Αγία Γραφή (ερμηνευμένη σε συνάρτησι με το σύ­νολο των χριστιανικών δογμάτων), στα κεί­μενα των Αγίων Πατέρων και, ειδικώτερα, όσον άφορα τις συγκεκριμένες εμπειρίες της ψυχής μετά τον θάνατο, σε πολλούς βίους α­γίων και ανθολογίες σχετικών προσωπικών εμπειριών. Ολόκληρο το τέταρτο βιβλίο των Διαλόγων του αγίου Γρηγορίου πάπα Ρώ­μης του Μεγάλου († 604) είναι αφιερωμένο στο θέμα αυτό. Στις μέρες μας εκδόθηκε στα αγγλικά μία ανθολογία από τέτοιες εμπει­ρίες, παρμένες τόσο από παλαιούς Βίους Α­γίων όσο και από πρόσφατες προσωπικές πε­ριγραφές³. Επίσης τελευταία επανεκδόθηκε στα αγγλικά ενα αξιόλογο κείμενο, που γρά­φτηκε στα τέλη του 19ου αιώνος από κάποιον που ξαναγύρισε στη ζωή, αφού παρέμεινε νε­κρός επί τριάντα έξι ώρες⁴. Ο Ορθόδοξος λοιπόν έχει στην διάθεσί του μία πλούσια γραμματεία, με την βοήθεια της οποίας μπορεί να κατανοήση και να αξιολογήση τις νεώ­τερες «μεταθανάτιες» εμπειρίες κάτω από το φως της σύνολης χριστιανικής διδασκαλίας περί μελλούσης ζωής.

Το βιβλίο που αναζωπύρωσε το σύγχρονο ενδιαφέρον επί του θέματος πρωτοκυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1975 και γράφτηκε από ενα νεαρό ψυχίατρο από τις νότιες Ηνω­μένες Πολιτείες⁵, ο οποίος όμως τότε αγνο­ούσε οποιαδήποτε άλλη σχετική μελέτη ή βι­βλιογραφία. Καθώς όμως το βιβλίο ακόμη τυπωνόταν, έγινε εμφανές ότι είχε ήδη προϋ­πάρξει μεγάλο ενδιαφέρον επί του θέματος και ότι πολλά είχαν ήδη γραφεί περί αυτού. Η καταπληκτική επιτυχία του βιβλίου του δόκτορος Μούντυ (πουλήθηκαν πάνω από δύο εκατομμύρια αντίτυπα) έφερε τις εμπει­ρίες των ετοιμοθάνατων στο φως της ανοι­χτής δημοσιότητος και τα επόμενα τέσσερα χρόνια ένας αξιόλογος αριθμός βιβλίων και άρθρων για τις εμπειρίες αυτές εμφανίστηκε στον τύπο. Μεταξύ των σπουδαιότερων είναι τα άρθρα της δόκτορος Ελίζαμπεθ Κιούμπλερ-Ρός, της οποίας οι διαπιστώσεις είναι όμοιες με εκείνες του δόκτορος Μούντυ, και οι επιστημονικές μελέτες των ιατρών  Όσις και Χάραλντσον. Επίσης ο ίδιος ο Μούντυ έγραψε ενα δεύτερο βιβλίο σαν συνέχεια του πρώτου⁶ με συμπληρωματικό υλικό και και­νούργιες σκέψεις επί του θέματος. Τις διαπι­στώσεις αυτών και άλλων νεωτέρων βιβλίων (που κατά βάσιν συμφωνούν μεταξύ τους ως προς τα εν λόγω φαινόμενα) θα εξετάσουμε παρακάτω. Και θα ξεκινήσουμε από το πρώ­το βιβλίο του δόκτορος Μούντυ, που αποτε­λεί μια αρκετά αντικειμενική και συστημα­τική προσέγγισι του όλου θέματος.

Μέσα σε δέκα χρόνια ο Μούντυ συγκέν­τρωσε τις προσωπικές μαρτυρίες 150 περί­που ατόμων, τα οποία είτε είχαν γευθεί τον ίδιο τον θάνατο ή είχαν φθάσει στα πρόθυρά του, είτε του μετέφεραν τις εμπειρίες άλλων τους οποίους είχαν δει να πεθαίνουν. Από ό­λους αυτούς επικέντρωσε τις έρευνές του σε πενήντα περίπου άτομα, με τα οποία είχε λε­πτομερείς συνεντεύξεις. Προσπαθεί να είναι αντικειμενικός στην παρουσίασι των στοιχεί­ων αυτών, μολονότι παραδέχεται ότι το βιβλίο «είναι φυσικό να αντικατροπτίζη την παιδεία, τις γνώμες και τις προκαταλήψεις του συγγραφέως του»⁷, ο οποίος από πλευ­ράς θρησκευτικής καταγωγής είναι μεθοδιστής προτεστάντης με φιλελεύθερες μάλλον απόψεις. Και πράγματι υπάρχουν κάποια μειονεκτήματα στο βιβλίο αυτό, αν θέλουμε να το δούμε σαν μία αντικειμενική μελέτη των «μεταθανάτιων» φαινομένων:

Πρώτον, ο συγγραφεύς δεν καταγράφει ού­τε μία ολοκληρωμένη εμπειρία θανάτου από την αρχή ως το τέλος. Δίνει μόνο αποσπά­σματα (συνήθως πολύ σύντομα), τα οποία είναι και αντιπροσωπευτικά των δεκαπέντε χωριστών στοιχείων που κατά την γνώμη του συγγραφέως απαρτίζουν το «πρότυπο» μιας «πλήρους» εμπειρίας θανάτου. Στην πραγματικότητα όμως οι εμπειρίες των ετοι­μοθάνατων που περιγράφονται στο βιβλίο αυτό, καθώς και σε άλλα μεταγενέστερα, διαφέρουν τόσο πολύ μεταξύ τους ως προς τις λεπτομέρειες, ώστε να φαίνεται τουλάχιστον πρόωρη η προσπάθεια να συμπεριληφθούν ό­λες μέσα σε ένα «πρότυπο». Το «πρότυπο» του δόκτορος Μούντυ φαίνεται σε ωρισμένα σημεία τεχνητό και βεβιασμένο, χωρίς αυτό βεβαίως να μειώνη την αξία των καθαυτό μαρτυριών που καταγράφει ο συγγραφεύς.

Δεύτερον, ο συγγραφεύς έχει ενοποιήσει δύο μάλλον διαφορετικά είδη εμπειριών: τις καθαυτό εμπειρίες του «κλινικού θανάτου» και τις εμπειρίες των «πρόθυρων του θανά­του» . Και δέχεται μεν ότι τα δύο είδη διαφέ­ρουν μεταξύ τους, υποστηρίζει όμως ότι σχη­ματίζουν μία «αλληλουχία»⁸ και γι' αυτό πρέπει να μελετηθούν μαζί. Στις περιπτώσεις που οι εμπειρίες αρχίζουν πριν από τον θάνα­το και καταλήγουν με τον ίδιο τον θάνατο —άσχετα με το αν το άτομο επανέλθη στη ζωή ή όχι— υπάρχει πράγματι μία «αλλη­λουχία» στην εμπειρία. Πολλές όμως από τις εμπειρίες που μας περιγράφει (π.χ. η ταχύ­τατη και με χρονολογική σειρά αναπαράστασις των γεγονότων της ζωής μέσα στην μνή­μη ενός άτομου που κινδυνεύει να πνιγή ή η εμπειρία της εισόδου σε μία «σήραγγα», όταν χορηγηθή σε κάποιον ένα αναισθητικό, όπως ο αιθέρας) είναι αρκετά συνήθεις εμπειρίες ανθρώπων που δεν είχαν ποτέ κάποια πείρα του «κλινικού θανάτου» και γι' αυτό ίσως να ανήκουν στο «πρότυπο» κάποιας γενικώτερης εμπειρίας που μόνο συμπτωματικά συναντά­ται στην εμπειρία του θανάτου. Μερικά από τα νεώτερα βιβλία είναι ακόμη λιγώτερο επι­λεκτικά ως προς τις εμπειρίες που καταγρά­φουν. Συμπεριλαμβάνουν αδιάκριτα «εξω­σωματικές» εμπειρίες μαζί με πραγματικές εμπειρίες θανάτου και επιθανάτιας αγωνίας.

Τρίτον, το γεγονός ότι ο συγγραφεύς αντι­μετωπίζει το φαινόμενο αυτό επιστημονικά, χωρίς να έχη εκ των προτέρων σαφή αντίληψι του τι πράγματι συμβαίνει στην ψυχή κα­τά την ώρα του θανάτου, τον αφήνει εκτεθει­μένο στον κίνδυνο πολλών συγχύσεων και παρερμηνειών της εμπειρίας αυτής. Αυτό βε­βαίως κανείς δεν μπορεί να το αποφύγη, όταν απλώς συγκεντρώνη κάποιες περιγραφές, αφού αυτοί που δίνουν τις συνεντεύξεις προσθέ­τουν αναπόφευκτα και την δική τους ερμη­νεία στα περιγραφόμενα. Ο ίδιος ο συγγρα­φεύς παραδέχεται ότι στην πραγματικότητα είναι αδύνατον να μελετηθή το ζήτημα αυτό «επιστημονικά» και έτσι τελικά προσπαθεί να βρή μια εξήγησι σε παράλληλες εμπειρίες που περιέχονται σε τέτοια αποκρυφιστικά κείμενα όπως αυτά του Σβέντενμποργκ⁹ και της Θιβετιανής Βίβλου των Νεκρών¹⁰ . Ση­μειώνει μάλιστα ότι σκοπεύει τώρα να εξετάση καλύτερα «την τεράστια γραμματεία που αναφέρεται σε παραψυχολογικά και αποκρυφιστικά φαινόμενα», για να κατανοήση πε­ρισσότερο τα γεγονότα που μελέτησε .

Όλα αυτά τα στοιχεία μας οδηγούν τελι­κά στο συμπέρασμα ότι δεν πρέπει να περιμέ­νουμε πάρα πολλά από αυτό το βιβλίο και τα άλλα όμοιά του, διότι δεν μπορούν να μας δώσουν μία πλήρη και εσωτερικά συνεπή πε­ριγραφή για το τι συμβαίνει στην ψυχή μετά τον θάνατο. Υπάρχει ωστόσο σ' αυτά τα βι­βλία  ένα ικανοποιητικό λήμμα αληθινών εμ­πειριών κλινικού θανάτου, που τα καθιστά ά­ξια ιδιαίτερης μελέτης, εφ' όσον μάλιστα υπάρχουν ήδη μερικοί που ερμηνεύουν τις εμ­πειρίες αυτές κατά τρόπο εχθρικό προς την παραδοσιακή χριστιανική πίστι περί επέκεινα ζωής, θέλοντας ειδικώτερα να αποδείξουν οτι δεν υπάρχει ούτε παράδεισος ούτε —κυρί­ως— κόλασις. Πώς λοιπόν θα εξηγήσουμε εμείς τις εμπειρίες αυτές;

Τα δεκαπέντε στοιχεία που περιγράφει ο Μούντυ σαν συστατικά μέρη μιας «πλήρους» εμπειρίας θανάτου μπορούν, χάριν διαλεκτι­κής σκοπιμότητος, να περιορισθούν σε μερικά κύρια χαρακτηριστικά, τα οποία εμείς θα παρουσιάσουμε στη συνέχεια, συγκρίνοντάς τα με την αντίστοιχη ορθόδοξη γραμματεία.

1. Η «εξωσωματική» εμπειρία

Το πρώτο πράγμα που συμβαίνει σε έναν άνθρωπο που έχει πεθάνει, σύμφωνα με τις περιγραφές αυτές, είναι ότι αφήνει το σώμα του και εξακολουθεί να υπάρχη εντελώς χω­ριστά από αυτό, χωρίς να χάνη ούτε για μία στιγμή την συνείδησί του. Συνήθως μπορεί να παρατηρή τα πάντα ολόγυρα του, ακόμη και το ίδιο το νεκρό σώμα του καθώς και τις προσπάθειες που γίνονται, για να το επανα­φέρουν στη ζωή. Αισθάνεται ότι βρίσκεται σε μιά κατάστασι όπου υπάρχει έλλειψις πόνου, ζεστασιά και άνεσις, περίπου κάτι σαν να «επιπλέη» ή να «αιωρήται». Είναι εντελώς ανίκανο να επηρεάση το περιβάλλον του με λόγια ή με την αφή και έτσι συχνά αισθάνε­ται μεγάλη «μοναξιά». Η λειτουργία της σκέψεώς του είναι συνήθως πολύ ταχύτερη από τότε που ήταν μέσα στο σώμα. Παραθέ­τω μερικά σύντομα αποσπάσματα από τις εμπειρίες αυτές:

«Εκείνη την ημέρα έκανε τσουχτερό κρύο. Και όμως, όσο βρισκόμουν μέσα σ' εκείνη την μαυρίλα, το μόνο που αισθανόμουν ήταν ζε­στασιά και η μεγαλύτερη άνεσις που είχα νοιώσει ποτέ μου... Θυμούμαι ότι σκεφτό­μουν: Θά πρέπη να είμαι νεκρός»¹².

«Άρχισα να αισθάνωμαι τα πλέον υπέρο­χα συναισθήματα. Δεν αισθανόμουν τίποτε άλλο εκτός από ειρήνη, άνεσι, χαλάρωμα· με μιά λέξι: γαλήνη»¹³.

«Τους έβλεπα να προσπαθούν να με επα­ναφέρουν στη ζωή. Ήταν πραγματικά παρά­ξενο. Δεν ήμουν πολύ ψηλά. Ήταν σχεδόν σαν να βρισκόμουν σε ένα βάθρο, όχι όμως πολύ επάνω από αυτούς· μόλις που κοίταζα από πάνω τους. Προσπαθούσα να τους μιλή­σω, αλλά κανείς δεν μπορούσε να με ακούση, κανείς δεν με πρόσεχε»¹⁴.

«Από παντού έβλεπα κόσμο να τρέχη στον τόπο του δυστυχήματος... Καθώς με πλησία­ζαν προσπάθησα να παραμερίσω για να μη με ποδοπατήσουν, αλλά εκείνοι απλώς περνού­σαν μέσα από το σώμα μου»¹⁵.

«Δεν ήμουν σε θέσι να αγγίξω τίποτε, ή­μουν ανίκανος να επικοινωνήσω με οποιον­δήποτε από αυτούς που ήταν γύρω μου. Ή­ταν ένα τρομερό αίσθημα μοναξιάς, ένα αί­σθημα πλήρους απομονώσεως.  Ήξερα πως ήμουν ολομόναχος»¹⁶.

Μερικές φορές υπάρχει κάποια εντυπωσια­κή «αντικειμενική απόδειξις» για το ότι το άτομο βρίσκεται πράγματι έξω από το σώμα του την στιγμή εκείνη. Υπάρχουν περιπτώ­σεις ανθρώπων που είναι σε θέσι να διηγη­θούν συζητήσεις ή συγκεκριμένες λεπτομέρει­ες γεγονότων που συνέβησαν σε διπλανά δω­μάτια ή ακόμη πιο μακρυά, όσο αυτοί ήταν «νεκροί». Μεταξύ άλλων παρομοίων παρα­δειγμάτων, η Δρ Κιούμπλερ-Ρος αναφέρει την αξιόλογη περίπτωσι μιας τυφλής που «εί­δε» και αργότερα περιέγραψε με λεπτομέρεια το κάθε τι μέσα στο δωμάτιο όπου «πέθανε», αν και όταν επανήλθε στη ζωή ήταν και πάλι τυφλή¹⁷. Το περιστατικό αυτό αποτελεί μία καταπληκτική απόδειξι ότι ο άνθρωπος δεν βλέπει με το μάτι, ούτε σκέπτεται με τον εγ­κέφαλο, αφού οι διανοητικές λειτουργίες εί­ναι ταχύτερες μετά τον θάνατο. Η ψυχή εί­ναι αυτή που επιτελεί τις λειτουργίες αυτές διά μέσου των φυσικών οργάνων, όσο το σώ­μα είναι ζωντανό, και μόνο με την δική της δύναμι, όταν το σώμα νεκρωθή.

Τίποτε από αυτά δεν θα πρέπη να φαίνεται παράξενο σε εναν Ορθόδοξο Χριστιανό. Η εμπειρία που περιγράφεται εδώ είναι αυτό α­κριβώς που γνωρίζουν οι Χριστιανοί ως χω­ρισμό της ψυχής από το σώμα κατά την ώρα του θανάτου. Είναι χαρακτηριστικό δείγμα της απιστίας της εποχής μας το γεγονός ότι οι άνθρωποι αυτοί σπανίως χρησιμοποιούν την χριστιανική ορολογία ή αντιλαμβάνονται ότι η ψυχή τους είναι εκείνη που απελευθε­ρώνεται από το σώμα και αισθάνεται όλα αυτά τα πράγματα. Τις περισσότερες φορές είναι απλώς προβληματισμένοι για την νέα κατάστασι στην οποία βρέθηκαν.

Η περιγραφή μιας μεταθανάτιας εμπειρί­ας με τίτλο Απίστευτο για πολλούς και ό­μως πραγματικό γεγονός18, γράφτηκε ακριβώς από εναν τέτοιον άνθρωπο. Πρόκειται για κάποιον βαπτισμένο Ορθόδοξο Χριστια­νό, ο οποίος επηρεασμένος από το πνεύμα του τέλους του 19ου αιώνος παρέμενε αδιά­φορος προς τις αλήθειες της πίστεώς του και μάλιστα δεν πίστευε ότι υπάρχει μέλλουσα ζωή. Αυτή του η εμπειρία η οποία συνέβη πριν από ενενήντα περίπου χρόνια¹⁹ έχει για μας σημέρα μεγάλη αξία και είναι μάλλον έργο της Θείας Προνοίας, εν όψει μάλιστα των καινούργιων μεταθανάτιων εμπειριών της εποχής μας. Αποτελεί μία ολοκληρωμέ­νη εμπειρία του τι συμβαίνει στην ψυχή μετά τον θάνατο και προχωρεί πολύ πιο πέρα από τις σύντομες και αποσπασματικές περιγραφές των νεωτέρων βιβλίων. Γράφτηκε από έναν ευαίσθητο άνθρωπο, ο οποίος ξεκινώντας μέ­σα από την σύγχρονη κατάστασι της απι­στίας έφτασε στο τέλος να αναγνωρίση τις αλήθειες της Ορθοδοξίας, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα, ώστε να τελείωση την ζωή του σαν μοναχός. Αυτό το μικρό βιβλίο μπορεί πράγ­ματι να μας χρησιμεύση σαν σημείο αναφοράς, προκειμένου να αξιολογήσουμε τις νέ­ες εμπειρίες. Δεδομένου ότι δεν περιέχει τί­ποτε το αντίθετο προς την ορθόδοξη διδασκα­λία περί μελλούσης ζωής, έχει εγκριθεί από έναν από τους διακεκριμένους ιεραποστολι­κούς εκδότες του τέλους του περασμένου αιώ­νος, τον Αρχιεπίσκοπο Νίκωνα της Βολογκντά. Μετά την περιγραφή της τελικής επιθα­νάτιας αγωνίας και του τρομακτικού βάρους που τον ωθούσε κάτω προς τη γη, ο συγγρα­φεύς της διηγήσεως εξιστορεί:

«Ξαφνικά ένοιωσα μέσα μου μια ηρεμία.  Ανοιξα τα μάτια μου, και όλα όσα είδα εκεί­νη την στιγμή, μέχρι και την παραμικρή λε­πτομέρεια, καταγράφηκαν στη μνήμη μου με πλήρη διαύγεια.

Είδα ότι στεκόμουν μόνος σε ενα δωμάτιο. Δεξιά μου, όρθιο μαζεμένο σε ημικύκλιο γύ­ρω από κάτι, ήταν στριμωγμένο όλο το ια­τρικό προσωπικό... Η σύναξις αυτή των για­τρών μου προξένησε έκπληξι. Εκεί που στέ­κονταν υπήρχε μόνο ένα κρεββάτι. Τι ήταν αυτό που τραβούσε την προσοχή τους, αφού εγώ δεν ήμουν εκεί, αλλά στεκόμουν στη μέ­ση του δωματίου;

Κινήθηκα μπροστά και κοίταξα προς τα εκεί που κοίταζαν όλοι. Εκεί επάνω στο κρεββάτι ήμουν ξαπλωμένος εγώ!...

Δεν θυμάμαι να ένοιωσα κάτι σαν φόβο, όταν είδα τον δεύτερο εαυτό μου. Είχα μόνο μία απορία. Πώς μπορεί να βρίσκωμαι εδώ και συγχρόνως να είμαι και εκεί; Πώς γίνε­ται αυτό;...

 Ήθελα να αγγίξω τον εαυτό μου, να πιά­σω το αριστερό μου χέρι με το δεξί, αλλά το χέρι μου διαπερνούσε το σώμα μου... Φώνα­ξα τον γιατρό, αλλά η ατμόσφαιρα αποδεί­χθηκε εντελώς ακατάλληλη. Δεν δεχόταν ούτε μετεβίβαζε τους ήχους της φωνής μου και κατάλαβα ότι βρισκόμουν σε μία κατάστασι πλήρους αποξενώσεως από όλα όσα ή­ταν τριγύρω μου.  Όταν συνειδητοποίησα αυ­τή την παράξενη απομόνωσί μου, με κυρίευσε ενα αίσθημα πανικού. Πραγματικά, υπήρχε κάτι το ανείπωτα φρικτό σ' αυτή την αλλόκο­τη απομόνωσι...

Έρριξα μία ματιά, και τότε μου ήλθε για πρώτη φορά η σκέψις: Είναι δυνατόν αυτό που μου συνέβη, στη γλώσσα μας, στη γλώσσα των ζωντανών ανθρώπων, να αποκαλήται με την λέξι «θάνατος»; Αυτή η σκέψις μου ήλθε, διό­τι το σώμα που ήταν ξαπλωμένο στο κρεββάτι είχε όλα τα χαρακτηριστικά ενός πτώματος...

Η έννοια της λέξεως «θάνατος» είναι συ­νυφασμένη με την ιδέα μιας κάποιας κατα­στροφής, μιας διακοπής της ζωής. Πώς όμως μπορούσα να σκέπτωμαι ότι πέθανα, αφού δεν είχα χάσει ούτε μία στιγμη την αυτοσυ­νειδησία μου; Ένοιωθα ακριβώς σαν να ή­μουν ζωντανός, τα άκουγα όλα, τα έβλεπα και τα αντιλαμβανόμουν όλα, ήμουν ικανός να κινούμαι, να σκέπτωμαι και να μιλώ...

Η αποξένωσις αυτή από κάθε τι γύρω μου και ο διχασμός της προσωπικότητάς μου, θα μπορούσαν να με κάνουν να αντιληφθώ αυτό που μου συνέβη, αν πίστευα στην ύπαρξι της ψυχής και αν ήμουν θρησκευόμενος. Επειδή όμως εγώ δεν πίστευα, με ωδηγούσε μόνο αυτό που αισθανόμουν. Η αίσθησις της ζωής ήταν τόσο ξεκάθαρη, ώστε ένοιωθα μόνο αμηχανία γι' αυτό το παράξενο φαινόμενο. Μου ήταν εντελώς αδύνατο να συνδέσω τα συναισθήματά μου με την παραδοσιακή αντίληψι περί θανάτου, να πιστέψω δηλαδή ότι δεν υπάρχω, ενόσω είχα αίσθησι και συνείδησι του εαυτού μου...

Αργότερα, ενθυμούμενος και αναλογιζό­μενος αυτή την κατάστασι, παρετήρησα ότι οι διανοητικές μου ικανότητες πρέπει να λει­τουργούσαν με καταπληκτική έντασι και τα­χύτητα»²⁰.

Η κατάστασις της ψυχής κατά τα πρώτα λεπτά μετά τον θάνατο δεν περιγράφεται με τόσες λεπτομέρειες στην χριστιανική γραμ­ματεία της αρχαιότητος. Εκεί όλη η έμφασις δίνεται πάντοτε στις πολύ εντυπωσιακώτερες εμπειρίες που ακολουθούν.  Ίσως μόνο στην σύγχρονη εποχή, όπου η ταύτισις της «ζωής» με την «ζωή εν τω σώματι» έχει γίνει τόσο ολοκληρωτική και πειστική, θα μπορούσαμε να περιμένουμε να δίνεται τόση μεγάλη προσοχή σ' εκείνα τα πρώτα λίγα λεπτά, στη διάρκεια των οποίων οι προσδοκίες των περισσοτέρων συγχρόνων ανθρώπων α­νατρέπονται τόσο ριζικά, καθώς συνειδητο­ποιούν ότι ο θάνατος δεν είναι το τέλος, ότι η ζωή συνεχίζεται και ότι ένας ολόκληρος και­νούργιος κόσμος ανοίγεται για την ψυχή!

Ασφαλώς δεν υπάρχει τίποτε στην εμπει­ρία αυτή που να έρχεται σε αντίθεσι με την ορθόδοξη διδασκαλία περί καταστάσεως της ψυχής μετά τον θάνατο. Κάποιοι, σχολιάζον­τας την εμπειρία αυτή, εξέφρασαν αμφιβολίες για το αν ένα άτομο έχη πράγματι πεθάνει, εφ' όσον επανέρχεται στη ζωή μέσα σε μερικά λεπτά.  Όμως αυτό είναι απλώς ένα θέμα επιστημονικό, που εν καιρώ θα σχολιάσουμε. Το γεγονός που παραμένει είναι ότι μέσα στα λίγα αυτά λεπτά —μερικές φορές μάλιστα και μέσα στα λεπτά που προηγούνται από τον θάνατο— υπάρχουν συχνά εμπειρίες που δεν μπορούν να ερμηνευθούν σαν απλές «πα­ραισθήσεις». Ο σκοπός μας τώρα είναι να α­νακαλύψουμε πώς πρέπει να καταλάβουμε τις εμπειρίες αυτές.

2. Η συνάντησις με άλλους

Η ψυχή παραμένει στην αρχική κατάστασι της μοναξιάς μετά τον θάνατο για πολύ λί­γο χρονικό διάστημα. Ο Δρ Μούντυ αναφέ­ρει αρκετές περιπτώσεις ανθρώπων που ακό­μη και πριν πεθάνουν, είδαν ξαφνικά πεθαμέ­νους συγγενείς και φίλους τους.

«Ο γιατρός με είχε ξεγράψει και είπε στους συγγενείς μου ότι ψυχορραγούσα...  Έβλεπα ένα πλήθος ανθρώπων να αιωρούνται μαζί μου, γύρω μου, στο ταβάνι του δωματί­ου μου. Ήταν όλοι άνθρωποι που είχα γνω­ρίσει στην προηγούμενη ζωή μου, αλλά τότε είχαν ήδη όλοι πεθάνει. Αναγνώρισα την γιαγιά μου, μία συμμαθήτρια μου από το σχολείο και πολλούς άλλους συγγενείς και φίλους... Ήταν μία πολύ ευτυχισμένη στιγμη και ένοιωσα ότι ήλθαν για να με προστατεύ­σουν και να με οδηγήσουν»²¹.

Αυτή η εμπειρία της συναντήσεως με νε­κρούς φίλους και συγγενείς κατά την στιγμή του θανάτου δεν είναι καθόλου μια νέα ανακάλυψι, ακόμη και για τους σύγχρονους επιστη­μονικούς κύκλους. Πριν εξήντα περίπου χρό­νια το θέμα απετέλεσε αντικείμενο μελέτης ενός μικρού βιβλίου του σερ Ουίλλιαμ Μπάρρετ, ενός κάποιου πρωτοπόρου της σύγχρονης «παραψυχολογίας» ή, αν προτιμάτε, των «ψυχικών ερευνών»²². Μετά την δημοσίευσι του πρώτου βιβλίου του δόκτορος Μούντυ, οι δόκτορες  Όσις και Χάραλντσον, εμπνευσμέ­νοι από το βιβλίο του σερ Ουίλλιαμ, κυκλο­φόρησαν μία πολύ λεπτομερέστερη περιγρα­φή της συγκεκριμένης αυτής εμπειρίας.  Ό­πως απεδείχθη εκ των υστέρων, οι δύο αυτοί συγγραφείς είχαν κάνει συστηματική έρευνα πάνω στις εμπειρίες των ετοιμοθάνατων για πολλά χρόνια. Πρέπει λοιπόν εδώ να πούμε κάτι για τα πορίσματα αυτού του βιβλίου²³.

Το βιβλίο αυτό είναι το πρώτο καθαρά «επιστημονικό» σύγγραμμα που εκδίδεται περί των εμπειριών των ετοιμοθάνατων. Βα­σίζεται σε αποτελέσματα διεξοδικών ερωτη­ματολογίων και συνεντεύξεων με γιατρούς και νοσοκόμους, επιλεγμένους στην τύχη από τις ανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες και την Βόρεια Ινδία. (Η χώρα αυτή επελέγη για μέγιστη αντικειμενικότητα, ώστε να ελεγ­χθούν οι διαφορές που μπορεί να προκύπτουν από τη διαφορά εθνικότητος, ψυχολογίας και θρησκεύματος). Το υλικό που συνελέγη πε­ριλαμβάνει πάνω από χίλιες περιπτώσεις εμφανίσεων και οπτασιών που σημειώθηκαν σε ετοιμοθάνατους και σε λίγες περιπτώσεις κλινικώς νεκρών που ανεβίωσαν. Οι συγγρα­φείς συμπεραίνουν ότι σε γενικές γραμμές τα πορίσματα του δόκτορος Μούντυ εναρμονί­ζονται με τα δικά τους²⁴.

Βρίσκουν επίσης ότι οι εμφανίσεις νεκρών συγγενών και φίλων (και στην Ινδία πολλές εμφανίσεις ινδουϊστικών θεοτήτων) συμβαίνουν συχνά μέσα στην τελευταία ώρα και σχεδόν πάντοτε μέσα στο τελευταίο εικοσιτετράωρο πριν από τον θάνατο. Στις μισές περίπου περιπτώσεις υ­πάρχει η οπτασία ενός μεταφυσικού, «ουρανί­ου» περιβάλλοντος που προκαλεί σε όλους τα ίδια συναισθήματα. (Θα μιλήσουμε πιο κά­τω γι' αυτήν την «ουράνια» εμπειρία). Η με­λέτη αυτή έχει ιδιαίτερη αξία, για τον λόγο ότι διακρίνει προσεκτικά τις ασύνδετες, φυσι­κές παραισθήσεις από τις καθαρά και με εν­άργεια ειδωμένες, μεταφυσικές εμφανίσεις και οπτασίες και αναλύει στατιστικά την πα­ρουσία διαφόρων παραγόντων, όπως η χρήσις παραισθησιογόνων φαρμάκων, ο υψηλός πυρετός, οι ασθένειες και βλάβες του εγκεφά­λου, που μπορούν να προκαλέσουν παραισθή­σεις μάλλον παρά πραγματικές εμπειρίες κά­ποιων πραγμάτων που βρίσκονται έξω από το μυαλό του ασθενούς. Είναι πολύ χαρακτη­ριστική η διαπίστωσις των συγγραφέων ότι οι εμπειρίες με την μεγαλύτερη εσωτερική συνοχή και τον ευκρινέστερο μεταφυσικό χα­ρακτήρα συμβαίνουν σε ασθενείς με τον με­γαλύτερο βαθμό επαφής με την φυσική πραγματικότητα και την μικρότερη πιθανότητα υ­παγωγής σε παραισθήσεις. Ειδικώτερα, εκεί­νοι που βλέπουν εμφανίσεις νεκρών ή κάποι­ων πνευματικών όντων έχουν συνήθως πλή­ρη πνευματική διαύγεια και βλέπουν αυτά τα όντα, έχοντας πλήρη επίγνωσι του κλινικού τους περιβάλλοντος. Επιπλέον διαπιστώθη­κε ότι εκείνοι που έχουν παραισθήσεις βλέ­πουν συνήθως πρόσωπα που είναι στη ζωή, ενώ οι γνήσιες εμφανίσεις σε ετοιμοθάνατους αφορούν μάλλον πρόσωπα που έχουν πεθά­νει. Οι συγγραφείς, μολονότι είναι επιφυλα­κτικοί ως προς τα συμπεράσματά τους, τεί­νουν μάλλον προς την «παραδοχή της θεωρί­ας περί επέκεινα ζωής ως της πλέον βασίμου εξηγήσεως των δεδομένων μας»²⁵. Το βιβλίο αυτό συμπληρώνει έτσι τα ευρήματα του δό­κτορος Μούντυ και επιβεβαιώνει κατά τρόπο εντυπωσιακό την εμπειρία της συναντήσεως πεθαμένων προσώπων και πνευματικών όν­των κατά την στιγμη του θανάτου. Κατά πό­σον όμως τα όντα αυτά είναι πράγματι εκεί­να που νομίζει ο ετοιμοθάνατος, είναι ένα ζή­τημα που θα το εξετάσουμε παρακάτω.

Τέτοιου είδους πορίσματα προκαλούν δι­καιολογημένα κάποια έκπληξι, όταν προέρ­χονται από το περιβάλλον του αγνωστικι­σμού και της απιστίας που επί τόσον καιρό χαρακτήριζε τις θεωρίες της σύγχρονης επι­στήμης.  Ομως για έναν Ορθόδοξο Χριστια­νό δεν έχουν τίποτε το καταπληκτικό.

Γνω­ρίζουμε ότι ο θάνατος είναι απλώς μία μετάβασις σε μία άλλη μορφή υπάρξεως και είμα­στε εξοικειωμένοι με πολλές εμφανίσεις και οπτασίες που συμβαίνουν σε ετοιμοθάνατους, τόσο σε αγίους, όσο και σε κοινούς αμαρτω­λούς.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Μέγας, περιγρά­φοντας πολλές από τις εμπειρίες αυτές στους Διάλογους του, εξηγεί αυτό το φαινόμενο της συναντήσεως άλλων προσώπων: «Συμβαίνει αρκετά συχνά, η ψυχή που πρόκειται να βγη από το σώμα να αναγνωρίζη αυτούς με τους οποίους πρόκειται να μοιραστή την ίδια αιώ­νια κατοικία, λόγω ισότητος πταισμάτων ή ανταμοιβών»²⁶. Και ειδικά όσον άφορα αυ­τούς που έζησαν ενάρετη ζωή, ο άγιος Γρη­γόριος σημειώνει: «Συμβαίνει συχνά στους δικαίους κατά την ώρα του θανάτου τους, να δέχωνται οπτασίες των προηγηθέντων αγί­ων, για να μη φοβηθούν την απόφασι του θα­νάτου τους, αλλά μέσα στο όραμα αυτό του ομίλου των πολιτών της Ουράνιας Βασιλείας να λυθούν από τον δεσμό του σώματος χωρίς αγωνία και φόβο»²⁷. Αναφέρει επίσης παρα­δείγματα, όπου άγγελοι, μάρτυρες, ο από­στολος Πέτρος, η Παναγία και ο ίδιος ο Χρι­στός εμφανίστηκαν σε ετοιμοθάνατους²⁸.

Ο Δρ Μούντυ σημειώνει ένα παράδειγμα συναντήσεως ενός ετοιμοθάνατου με κάποιον που του ήταν τελείως άγνωστος. «Μία γυ­ναίκα μού διηγήθηκε ότι κατά την διάρκεια της μεταθανάτιας εμπειρίας της είδε, έκτος από το δικό της εξαϋλωμένο σώμα, το σώμα κάποιου ο οποίος είχε πεθάνει πολύ πρόσφα­τα και τον οποίον ωστόσο δεν γνώριζε η ί­δια»²⁹.

Ο άγιος Γρηγόριος περιγράφει ένα α­νάλογο φαινόμενο στους Διαλόγους. Διηγεί­ται διάφορα περιστατικά, κατά τα οποία κάποιος που πέθαινε ανέφερε το όνομα ενός άλ­λου που πέθαινε την ιδια στιγμη σε διαφορε­τικό τόπο. Κι αυτό βέβαια δεν είναι θέμα διοράσεως, την οποία έχουν μόνο οι άγιοι, διότι ο άγιος Γρηγόριος περιγράφει πως ένας κοι­νός θνητός, προοριζόμενος προφανώς για την κόλασι, κάλεσε κάποιον άγνωστό του Στέφα­νο, που επρόκειτο να πεθάνη την ίδια στιγμή, για να του πη ότι «το πλοίο μας είναι έτοιμο να μας πάρη στην Σικελία»³⁰ (η Σικελία εί­ναι νησί με μεγάλη ηφαιστειακή δραστηριό­τητα που θυμίζει κόλασι). Είναι φανερό ότι εδώ πρόκειται γι' αυτό που σημέρα ονομάζε­ται εξωαισθητική αντίληψις³¹ και που σε πολλούς γίνεται ιδιαίτερα οξεία λίγο πριν από τον θάνατο και φυσικά συνεχίζει μετά τον θάνατο, όταν πια η ψυχή βρίσκεται εντελώς έξω από τον χώρο των φυσικών αισθήσεων.

Έτσι η συγκεκριμένη αύτη «ανακάλυψις» της σύγχρονης ψυχολογικής έρευνας επιβε­βαιώνει απλώς αυτό που ο αναγνώστης της αρχαίας χριστιανικής γραμματείας ήδη γνω­ρίζει, όσον άφορα τα συναπαντήματα κατά την ώρα του θανάτου. Τα συναπαντήματα αυ­τά, μολονότι δεν φαίνεται να συμβαίνουν σε όλους τους ετοιμοθάνατους, μπορούν να χαρακτηρισθούν παγκόσμια, υπό την έννοια ότι συμβαίνουν ανεξαρτήτως εθνικότητος, θρη­σκεύματος ή αγιότητος ζωής του υποκειμένου.

Η εμπειρία ενός χριστιανού αγίου αφ' ετέ­ρου, αν και περιέχει τα ίδια γενικά χαρακτη­ριστικά με τις εμπειρίες των υπολοίπων, έχει μία εντελώς άλλη διάστασι, που δεν μπορεί να προσδιορισθή από τους ερευνητές των ψυ­χικών φαινομένων. Κατά την εμπειρία αυτή εκδηλώνονται συνήθως κάποια ειδικά σημεία της χάριτος του Θεού και η θέα του άλλου κόσμου γίνεται αισθητή ακόμη και στους πα­ρευρισκομένους.  Ας αναφέρουμε ενα ακόμη παράδειγμα από τους Διαλόγους του αγίου Γρηγορίου.

«Ενώ στέκονταν γύρω από το κρεββάτι της Ρωμύλας, ξαφνικά τα μεσάνυκτα ενα φως έλαμψε από τον ουρανό, πλημμυρίζον­τας ολόκληρο το δωμάτιο. Το μεγαλείο και η λάμψις του προκάλεσαν φόβο και τρόμο στις καρδιές τους... Μετά άκουσαν τον ήχο από ενα τεράστιο πλήθος. Η πόρτα του δω­ματίου άνοιξε διάπλατα, λες και ένας μεγά­λος αριθμός ανθρώπων συνωστιζόταν για να μπη μέσα. Εκείνοι που στέκονταν γύρω στο κρεββάτι είχαν την εντύπωσι ότι το δωμάτιο γέμιζε από κόσμο, αλλά από τον υπερβολικό τους φόβο και την εξαιρετική λάμψι δεν μπορούσαν να δούνε τίποτε. Ο φόβος τούς είχε παραλύσει και το λαμπρό φως θάμπωνε τα μάτια τους. Την ίδια στιγμη μία υπέροχη ευ­ωδία γέμισε την ατμόσφαιρα και ηρέμησε τις ψυχές τους, που ήταν ακόμη τρομαγμένες από το ξαφνικό φως... [Η Ρωμύλα] κοιτάζον­τας την πνευματική της μητέρα Ρεδέμπτα, είπε με ευχάριστη φωνή:  "Μη φοβάσαι, μη­τέρα, δεν θα πεθάνω ακόμη"». Η ευωδία παρέμεινε επί τρεις ημέρες και «την τέταρτη νύκτα η Ρωμύλα κάλεσε πάλι την πνευματι­κή της μητέρα και ζήτησε να μεταλάβη τα  Άχραντα Μυστήρια. Μόλις η Ρεδέμπτα και η άλλη μαθήτριά της απομακρύνθηκαν από την κλίνη, είδαν δύο χορούς ψαλτών που στέ­κονταν στην πλατεία μπροστά από το μονα­στήρι... Η ψυχή της Ρωμύλας απελευθερώθηκε από το σώμα για να οδηγηθή κατ' ευ­θείαν στον ουρανό. Και καθώς οι χοροί συνώδευαν την ψυχή της, ανεβαίνοντας όλο και ψηλότερα, ο ήχος του άσματός τους εξασθενούσε βαθμιαία, έως ότου τελικά χάθηκαν εντελώς τόσο η μελωδία των ψαλμών όσο και η ευωδία»³². Ανάλογα περιστατικά ανα­φέρονται στην ζωή πολλών αγίων της Εκ­κλησίας (αγ. Σισώη, αγ. Ταϊσίας, μακαρίου Θεοφίλου του Κιέβου κ. ά.).

Όσο περισσότερο προχωρούμε σ' αυτή τη μελέτη των εμπειριών του θανάτου, θα πρέπη να έχουμε υπ' όψιν μας τις μεγάλες δια­φορές που υπάρχουν ανάμεσα στην γενική εμπειρία του θανάτου, η οποία προκαλεί σημέρα τόσο μεγάλο ενδιαφέρον, και στην εμ­πειρία του θανάτου που η θεία χάρις παρέχει στους ενάρετους Ορθοδόξους Χριστιανούς. Αυτό θα μάς βοηθήση να καταλάβουμε καλύ­τερα μερικές από τις προβληματικές πλευρές των εμπειριών που περιγράφουμε.

Η διάκρισις αυτή, λόγου χάριν, μπορεί να μας βοηθήση να προσδιορίσουμε τις εμφανί­σεις που συμβαίνουν στους ετοιμοθάνατους.  Έρχονται πράγματι οι συγγενείς και οι φί­λοι από τον κόσμο των νεκρών, για να εμφα­νισθούν σ' αυτόν που πεθαίνει; Και μήπως αυτές οι συγκεκριμένες εμφανίσεις είναι δια­φορετικές από τις οπτασίες αγίων που συμ­βαίνουν σε ενάρετους Χριστιανούς κατά την στιγμή του θανάτου τους;

Για να απαντήσουμε στο πρώτο από τα δύο αυτά ερωτήματα, ας θυμηθούμε ότι οι δόκτορες Όσις και Χάραλντσον αναφέρουν ότι πολλοί ετοιμοθάνατοι Ινδοί βλέπουν τις θεότητες του ινδουϊστικού πανθέου (Κρίσνα, Σίβα, Κάλι, κλπ.) και όχι εκείνους τους στε­νούς συγγενείς και φίλους που συνήθως ανα­φέρουν οι ετοιμοθάνατοι στην Αμερική. Και όμως, όπως τόσο καθαρά μας διδάσκει ο απόστολος Παύλος, οι «θεοί» αυτοί δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα³³. Σε κάθε «πραγματική» εμπειρία «θεών» είναι βέβαιο ότι εμπλέκονται δαίμονες³⁴.

Τότε λοιπόν ποιόν βλέπουν στην πραγματικότητα αυτοί οι ετοιμοθάνατοι Ινδοί; Οι δόκτορες  Όσις και Χάραλντσον πιστεύουν ότι ο προσδιορισμός των όντων που εμφανίζονται είναι κατά μέγα μέρος αποτέλεσμα υποκειμενικών ερμηνειών, ανάλογα με το θρησκευτικό, πολιτιστικό και προσωπικό υπόβαθρο του υποκειμένου. Αυτό φαίνεται να είναι ένα λογικό συμπέρασμα, που ταιριάζει στις περισσότερες περιπτώσεις.

Στις περιπτώσεις της Αμερικής επίσης, θα πρέπη οι εμφανιζόμενοι νεκροί συγγενείς να μην είναι στην πραγματικότητα «παρόντες», όπως πιστεύει συνήθως ο ετοιμοθάνατος. Ο άγιος Γρηγόριος ο Μέγας λέγει ότι ο ετοιμοθάνατος «αναγνωρίζει» άτομα, ενώ στον ενάρετο «εμφανίζονται οι άγιοι των ουρανών»: μία διάκρισις που δεν δείχνει μόνο την διαφορά της επιθανάτιας εμπειρίας των ενάρετων από έκείνην των κοινών αμαρτωλών, αλλ' έχει και άμεση σχέσι με την διαφορετική μεταθανάτια κατάστασι των αγίων και των κοινών αμαρτωλών. Οι άγιοι έχουν μεγάλη ελευθερία να πρεσβεύουν για τους ζώντες και να σπεύδουν προς βοήθειά τους, ενώ οι αμαρτωλοί, εκτός ωρισμένων ειδικών περιπτώσεων, δεν έχουν καμμία επαφή με τους ζώντες.          

Η διάκρισις αυτή προσδιωρίστηκε σαφώς από τον ιερό Αυγουστίνο, Λατίνο Πατέρα της Εκκλησίας του 5ου αιώνος, στην πραγματεία που έγραψε κατ' αίτησιν του αγίου Παυλίνου επισκόπου Νώλης, περί της «φροντίδος των νεκρών». Εκεί προσπαθεί να συμβιβάση το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι πολλοί άγιοι, όπως ο μάρτυς Φήλιξ της Νώλης, εμφανίσθηκαν σαφέστατα σε πιστούς με το εξίσου αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι οι νεκροί κατά κανόνα δεν εμφανίζονται στους ζώντες.

Αφού παρουσιάση την βασισμένη στην  Αγία Γραφή ορθόδοξη διδασκαλία, ότι «οι ψυχές των νεκρών βρίσκονται σε ένα μέρος όπου δεν βλέπουν τα γεγονότα που διαδραματίζονται στην θνητή ζωή»35 και την άποψι ότι οι εμφανίσεις νεκρών στους ζώντες είναι συνήθως είτε «έργο των αγγέλων» είτε «απατηλά οράματα» κατ' ενέργειαν των δαιμόνων, των οποίων σκοπό αποτελεί επίσης και η αποπλάνησις των ανθρώπων σε εσφαλμένη διδασκαλία περί μελλούσης ζωής36, ο ιερός Αυγουστίνος προβαίνει κατόπιν στην διάκρισι μεταξύ των φαινομενικών εμφανίσεων των νεκρών και των αληθινών εμφανίσεων των αγίων. «Πώς γίνεται οι μάρτυρες να δείχνουν ότι ενδιαφέρονται για τα ανθρώπινα πράγματα μέσω των ευεργεσιών που παρέχουν σε όσους τις ζητούν, αφού οι νεκροί δεν γνωρίζουν τι κάνουν οι ζώντες; Γιατί ο άγιος Φήλιξ ο ομολογητής, εκτός από την βοήθεια που προσέφερε στους ανθρώπους, εμφανίσθηκε και μπροστά στα μάτια τους, όταν η Νώλα επολιορκείτο από τους βαρβάρους; Σεις (ο επίσκοπος Παυλίνος) διακατέχεσθε από ευσεβή αγαλλίασι λόγω αυτής της εμφανίσεως του.         

Μάθαμε αυτό το γεγονός όχι από αδέσποτες φήμες, αλλά από αξιόπιστους μάρτυρες.         Πράγματι, κατά θείο τρόπο παρουσιάζονται πολλές φορές πράγματα τα οποία διαφέρουν  από την συνήθη τάξι που η φύσις έχει δώσει στα διάφορα γένη των κτισμάτων. Το γεγονός ότι ο Κύριος μετέτρεψε το νερό σε κρασί, όταν κάποτε το θέλησε, δεν μάς δίνει το δικαίωμα να μην αντιλαμβανώμαστε την πραγματική αξία του νερού σαν νερού. Αυτό είναι  ένα σπάνιο, μάλλον ένα μοναδικό γεγονός θείας επενέργειας.

Επίσης το γεγονός ότι ο Λάζαρος ανέστη εκ νεκρών δεν σημαίνει ότι κάθε νεκρός ανίσταται, όταν το επιθυμή ή ότι κάποιος μπορεί να αναστήση έναν νεκρό, όπως ξυπνά κάποιον που κοιμάται. Μερικά γεγονότα είναι χαρακτηριστικά των ανθρωπίνων ενεργειών, ενώ άλλα αποτελούν σημεία της δυνάμεως του Θεού. Μερικά πράγ­ματα συμβαίνουν φυσικά, ενώ άλλα γίνονται θαυματουργικά, μολονότι ο Θεός παρίσταται και στις φυσικές διεργασίες και η φύσις είναι συνδεδεμένη με το θαύμα. Δεν πρέπει λοιπόν να πιστεύη κανείς ότι ένας νεκρός μπορεί να επέμβη στις υποθέσεις των ζώντων, απλώς και μόνο επειδή οι μάρτυρες είναι παρόντες, όταν θεραπεύουν ή βοηθούν ωρισμένους ανθρώπους. Θα πρέπη μάλλον να σκέπτεται ότι οι μάρτυρες δια μέσου της θείας δυνάμεως μετέχουν στις υποθέσεις των ζώντων, ενώ οι νεκροί από μόνοι τους δεν έχουν την δύναμι να επέμβουν σ' αυτές»³⁷.

Πράγματι, οι άγιοι Πατέρες των νεωτέρων χρόνων, όπως ο όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα, διδάσκουν ότι τα όντα που επικοινωνούν με τους ανθρώπους κατά τις πνευματιστικές συνεδριάσεις είναι δαίμονες και όχι τα πνεύμα­τα των νεκρών. Ακόμη και αυτοί που έχουν μελετήσει διεξοδικά το φαινόμενο του πνευ­ματισμού, όταν έχουν κάποια χριστιανικά κριτήρια, καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα³⁸.

Δεν πρέπει λοιπόν να αμφιβάλλουμε ότι οι άγιοι εμφανίζονται στους ενάρετους την στιγ­μή του θανάτου, όπως περιγράφεται σε πολ­λούς βίους αγίων. Για τους κοινούς αμαρτω­λούς αφ' ετέρου, συμβαίνουν συχνά εμφανί­σεις συγγενών, φίλων ή «θεών» ανάλογα με αυτό που περιμένουν ή είναι προετοιμασμένοι να δουν. Η ακριβής φύσις των τελευταίων αυτών εμφανίσεων είναι ίσως αδύνατον να προσδιορισθή. Ασφαλώς δεν είναι απλές πα­ραισθήσεις, αλλά φαίνεται ότι αποτελούν μέ­ρος της φυσικής εμπειρίας του θανάτου και μία ένδειξι για εκείνον που πεθαίνει ότι πρό­κειται να εισέλθη σε ενα νέο χώρο, όπου οι συνηθισμένοι νόμοι της υλικής φύσεως δεν ισχύουν πλέον. Δεν υπάρχει λοιπόν τίποτε το τόσο εκπληκτικό σχετικά με την εμπειρία αυτή, η οποία άλλωστε δείχνει να παραμένη σταθερή σε όλες τις εποχές, τους τόπους και τα θρησκεύματα.

Η εμπειρία της «συναντήσεως με άλ­λους» συμβαίνει συνήθως λίγο πριν από τον θάνατο και δεν πρέπει να συγχέεται με την μάλλον διαφορετική συνάντησι που θα περι­γράψουμε ευθύς αμέσως: την συνάντησι με την «φωτεινή ύπαρξι».

3. Η «φωτεινή ύπαρξις»

Την εμπειρία αυτή ο Δρ Μούντυ την περι­γράφει ως «ίσως το πλέον απίστευτο κοινό στοιχείο των περιγραφών που μελέτησα και ασφαλώς το στοιχείο που έχει την πλέον βαθειά επίδρασι στο άτομο»³⁹. Τα περισσότερα άτομα περιγράφουν την εμπειρία αυτή σαν εμφάνισι ενός φωτός που η λαμπρότητα του αυξάνεται ταχύτατα.  Όλοι το αναγνωρίζουν σαν κάποια ύπαρξι με συγκεκριμένη προσω­πικότητα, γεμάτη ζεστασιά και αγάπη, που μαγνητίζει κυριολεκτικά αυτόν που μόλις έχει πεθάνει. Ο προσδιορισμός της ταυτότη­τος αυτού του όντος φαίνεται να εξαρτάται από το θρησκευτικό υπόβαθρο του ανθρώπου. Αυτό καθ' εαυτό δεν έχει συγκεκριμένη μορ­φή. Μερικοί λένε ότι είναι ο Χριστός και άλ­λοι ότι είναι άγγελος.  Όλοι φαίνεται να κα­ταλαβαίνουν ότι είναι ένα ον που έχει σταλεί, για να τους οδηγήση κάπου. Να μερικές πε­ριγραφές της εμπειρίας αυτής:

«Άκουσα τους γιατρούς να λένε ότι ήμουν νεκρός και την ίδια στιγμή ένοιωσα να κλυδωνίζωμαι, ή μάλλον κάτι σαν να έπλεα ή πετούσα...  Όλα γύρω ήταν κατάμαυρα, εκτός από αυτό το φως που ήταν ορατό αρκετά μακρυά από μένα. Ήταν ένα πάρα πολύ λα­μπρό φως, αλλά στην αρχή δεν ήταν πολύ με­γάλο.  Όσο όμως το πλησίαζα, όλο και μεγά­λωνε»⁴⁰.

Όταν κάποιος άλλος πέθανε, ένοιωσε να πλέη «προς αυτό το αγνό, κρυστάλλινο και καθαρό φως... Δεν υπάρχει τέτοιο φως πάνω στη γη και γι' αυτό δεν μπορώ να το περιγρά­ψω. Δεν είδα βέβαια κάποιο πρόσωπο μέσα σ' αυτό το φως, κι όμως είναι σίγουρο πως έχει μία ιδιαίτερη οντότητα. Είναι ένα φως τέλει­ας κατανοήσεως και τέλειας αγάπης»⁴¹.

«Ήμουν έξω από το σώμα μου, δεν υπάρ­χει αμφιβολία γι αυτό, γιατί το έβλεπα πάνω στο χειρουργικό κρεββάτι. Η ψυχή μου ήταν ελεύθερη!  Όλα αυτά με έκαναν στην αρχή να νοιώσω πολύ άσχημα, μα σε λίγο ήλθε εκείνο το λαμπρό φως. Στην αρχή ήταν αμυδρό, σιγά σιγά όμως μεγάλωσε και έγινε μία τερά­στια δέσμη από ακτίνες...  Όταν πρωτοεμφα­νίστηκε το φως, δεν ήμουν βέβαιος για το τι μου συνέβαινε, μα το συνειδητοποίησα μόλις με ρώτησε αν ήμουν έτοιμος να πεθάνω»⁴².

Αμέσως μετά την εμφάνισί του αυτό το ον αρχίζει να επικοινωνή με αυτούς που μόλις έχουν πεθάνει (περισσότερο με ένα είδος «με­ταβιβάσεως της σκέψεως» παρά με προφο­ρικά λόγια). Αυτό που τους «λέει» είναι πάν­τοτε το ίδιο και ερμηνεύεται από όσους έχουν αυτή την εμπειρία ως εξής: «Είσαι προετοι­μασμένος να πεθάνης;» ή «Τι έχεις καταφέ­ρει με τη ζωή σου που μπορείς να μου παρου­σίασης;»⁴³ Μερικές φορές πάλι αυτός που πε­θαίνει, σε συνάρτησι με το ον αυτό, βλέπει και ένα είδος αναδρομής («φλας μπακ») των περασμένων γεγονότων της ζωής του.  Όλοι ωστόσο υπογραμμίζουν ότι το φωτεινό ον σε καμμιά περίπτωσι δεν προβαίνει σε κάποια «κρίσι» της ζωής τους ή των πράξεων τους. Απλώς τους παρακινεί να συλλογισθούν για την ζωή τους.

Οι δόκτορες  Όσις και Χάραλντσον έχουν καταγράψει και αυτοί κάποιες εμπειρίες ενός τέτοιου όντος στις μελέτες τους. Παρατηρούν ότι η εμπειρία του φωτός είναι «μία χαρα­κτηριστική ιδιότητα των μεταφυσικών επι­σκεπτών»⁴⁴ και προτιμούν να ακολουθήσουν τον δόκτορα Μούντυ στον προσδιορισμό των όντων που βλέπει ή αισθάνεται κανείς μέσα σ' αυτό το φως σαν απλών «φωτεινών μορ­φών» και όχι σαν των πνευματικών όντων και θεοτήτων που συχνά αναγνωρίζουν σ' αυτά οι ετοιμοθάνατοι.

Ποια —ή τι— είναι αυτά τα «φωτεινά όντα»; Πολλοί τα αποκαλούν «αγγέλους» και υπογραμμίζουν τις θετικές τους ιδιότη­τες: Είναι «φωτεινές» υπάρξεις, γεμάτες «α­γάπη και κατανόησι» και υποβάλλουν στην ψυχή την έννοια της «ευθύνης» για την προη­γούμενη ζωή της.  Όμως οι άγγελοι τους οποίους γνωρίζει η ορθόδοξη χριστιανική παράδοσις είναι πολύ πιο καθωρισμένοι, και ως προς την εμφάνισι και ως προς το συγκεκρι­μένο έργο τους, από ό,τι αυτά τα «φωτεινά όντα». Για να το καταλάβουμε αυτό και για να αρχίσουμε να βλέπουμε τι θα μπορούσαν να είναι αυτά τα «φωτεινά όντα», θα χρειασθή εδώ να παρουσιάσουμε την ορθόδοξη χριστιανική διδασκαλία περί αγγέλων και κατόπιν να εξετάσουμε ειδικώτερα την φύσι των αγγέλων που οδηγούν την ψυχή στη με­ταθανάτια της κατάστασι.

(Στο επόμενο: Η ορθόδοξη διδασκαλία περί των Αγγέλων)

ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ
ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΙΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΟΥ
ΤΕΥΧΟΣ 11
ΜΑΡΤΙΟΣ ΜΑΪΟΣ 1991

---

1. Hieromonk Seraphim Rose, The soul after death, Contemporary "after-death" experiences in the light of the Orthodox teaching on the afterlife, Platina, California, 1977
2. David R. Wheeler, Journey to the Other Side, Ace Books, New York, 1977, Σ. 130
3. Eternal Mysteries Beyond the Grave, Jordanville, N, Y., 1968
4. K. Uekskuell, "Unbelievable for Many but Actually a True Occurrence", Orthodox Life, July-August, 1976. Ελληνική έκδοσις: Επιστροφή από την άλλη ζωή, Θεσσαλονίκη, 1985.
5. Dr. Raymond A. Moody, Jr., Life, Mockingbird Books, Atlanda, 1975. Ελλήνική έκδοσις: Η ζωή μετά τον σωματικό θάνατο, Εκδόσεις Μπουκουμάνη, Αθήνα 1977.
6. Reflections on Life After Life, A Bantam-Mockingbird Book, 1977.
7. Dr. Raymond A. Moody, Jr., Life After Life, σ. 9 (15)
8. ενθ. αν., σ. 20 (29)
9. Emanuel Swedenborg, Heaven and Hell, tr. by George F. Dole, Swedenborg Foundation, New York, Inc., 1976
10. W. Y. Evans-Wentz, ed. The Tibetan Book of the Dead, Oxford University Press, Oxford, 1960
11. Dr. Raymond A. Moody, Jr., Life After Life, σ. 9 (15)
12. ενθ. αν., σ. 27 (39)
13. ενθ. αν., σ. 27 (40)
14. ένθ.αν.,σ.37 (51)
15. ενθ. αν., σ. 37 (52)
16. ενθ. αν.,.σ. 43 (60)
17. Dr. Elizabeth Kubler-Ross, "Death Does Not Exist", The Co-Evolution Quarterly, Summer, 1977, σ. 103-104
18. βλ. σημ. αρ. 4

19. "Ογδόντα" στο πρωτότυπο. Η μετάφρασις έγινε με τρόπο που να ανταποκρίνεται στα σημερινά δοδομένα.

20. K. Uekskuell, "Unbelievable...", σ. 16-21(41-48)

21. Dr. Raymond A. Moody, Jr., Life After Life, σ. 44 (61)

22. Sir William Barrett, Death-Bet Visions, Methuen, London, 1926

23. Karlis Osis&Erlendur Haraldson, At the Hour of Death, Avon Books, New York, 1977

24. ενθ. αν., σ.24

25. ενθ. αν., σ. 194

26. Διάλογοι ΙV, 36

27. ενθ. αν., σ.ΙV, 12

28. ενθ. αν., σ.ΙV, 13-18

29. Dr. Raymond A. Moody, Jr., Life After Life, σ. 45 (62)

30. Διάλογοι, IV, 36

31. αγγλ.: extra-sensory perception (ESP)

32. ενθ. αν., ΙV, 17

33.Α'Κορ.η'4-5

34. Α'. Κορ. ι'20

35. Iερού Αυγουστίνου, "Φροντίδα για τους νεκρούς" στην Πραγματεία περί γάμου και άλλων θεμάτων, κεφ.13

36. ενθ. αν., κεφ. 10

37.  ενθ. αν., κεφ. 16

38. βλ. λ.χ., Simon A Blackmore, S.J., Spiritism: Facts and Frauds, Benziger Bros., New York, 1924

39. Dr. Raymond A. Moody, Jr., Life After Life, σ.45 (64)
 

40. ενθ. αν., σ. 48 (67)

41.ενθ. αν., σ.48 (68)

42. ενθ. αν., σ. 48 (68)

43. ενθ. αν., σ. 47 (66)

44. Karlis Osis & Erlendur Karaldson, At the Hour..., σελ. 38

Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

 

Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

===============

Οταν μια χώρα έχει ηγέτες που αγωνίζονται να δοξάσουν το έθνος τους συμπεριφέρονται με σεβασμό προς την Εκκλησία και την Ορθόδοξη Παράδοση.

Αντίθετα όταν η ηγεσία μιας χώρας οδηγεί την πατρίδα στην καταστροφή εφαρμόζει κάθε μορφής εκκλησιομαχία. Θέλει να καταργήσει τα Θρησκευτικά από την παιδεία, να αποβάλει τις Θεολογικές Σχολές από τα πανεπιστήμια, επιζητεί τον χωρισμό Εκκλησίας και Πολιτείας, ψηφίζει αντιχριστιανικούς νόμους, θέλει να αρπάξει την εκκλησιαστική περιουσία, κτίζει τεμένη, διορίζει εκατοντάδες ιμάμηδες την ώρα που απαγορεύει τη χειροτονία ορθόδοξων κληρικών, κοκ.

Οι τιμές και ο σεβασμός που υπεδέχθη η πολιτική και εκκλησιαστική ηγεσία της Ρωσίας την Αγία Ζώνη αυτές τις μέρες δείχνει ακριβώς ποια είναι η στάση των ηγετών του Ρωσικού κράτους, ενώ τα αξιοθρήνητα έργα και οι ημέρες των δικών μας πολιτικών ηγετών και στην Ελλάδα και στην Κύπρο είναι σε όλους γνωστά.

Το ακόμη χειρότερο είναι ότι στα καθ’ ημάς ενέσκηψε δριμύτατος χειμώνας και στην Εκκλησία με την εγκατάσταση ενός συνθηκολόγου στο Θρόνο του Αρχιεπισκόπου Αθηνών.

Ο Θεός να δώσει σε όλους μας μετάνοια για να γλυτώσουμε από τα κακά που μας έχουν πλακώσει και από όσα χειρότερα θα ακολουθήσουν - αν δεν μετανοήσουμε - με αναπόδραστη νομοτέλεια.

Παραθέτουμε στη συνέχεια την είδηση που μας έδωσε την αφορμή για τη σύνταξη του πιο πανω σχολίου.

*****

ΠΟΥΤΙΝ: “Η ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ ΕΦΤΑΣΕ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ ΣΕ ΜΙΑ ΚΡΙΣΙΜΗ ΠΕΡΙΟΔΟ”

Του Αιμίλιου Πολυγένη

===================

Με ιδιαίτερη λαμπρότητα υποδέχθηκαν σήμερα το απόγευμα την Αγία Ζώνη στο αεροδρόμιο της Αγίας Πετρούπολης, ο Πρωθυπουργός της Ρωσίας κ. Βλαντιμίρ Πούτιν, παρουσία Υπουργών και Μελών της Κυβέρνησης.

Της υποδοχής προΐστατο ο Μητροπολίτης Λάντογκα και Αγίας Πετρουπολης κ. Βλαδίμηρος, συνοδευόμενος από πλειάδα επισκόπων, πλήθος ιερέων και πιστού λαού.

Ο πρωθυπουργός της Ρωσίας κ. Πούτιν προσκύνησε με ευλάβεια την Αγία Ζώνη, χαιρέτησε εγκάρδια τον Ηγούμενο της Μονής Βατοπαιδίου γέροντα Εφραίμ, τον οποίο ευχαρίστησε για τη θυσία και τον κόπο που ανέλαβε προκειμένου να ανταποκριθεί στην πρόσκληση του Αγιωτάτου Πατριάρχου Μόσχας κ. Κύριλλου και στην επιθυμία του ρωσικού λαού να επισκεφθεί η Αγία Ζώνη τη ρωσική γη.

Επίσης τόνισε ότι η Αγία Ζώνη και η Χάρη της Παναγίας έφθασε στη Ρωσία σε μία κρίσιμη περίοδο που ο λαός έχει ανάγκη από πνευματική ενίσχυση.

Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες της Romfea.gr, ο πρωθυπουργός είχε εν συνεχεία ιδιαίτερη συνάντηση με τον Ηγούμενο γέροντα Εφραίμ.

Ο μητροπολίτης Βλαδίμηρος από την πλευρά του, ευχαρίστησε και αυτός τον γέροντα Εφραίμ για την πρόθυμη ανταπόκριση της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου για την μεταφορά της Αγίας Ζώνης στη Ρωσία μετά από πρόσκληση του Αγιωτάτου Πατριάρχου Μόσχας και πασών των Ρωσιών κ.κ. Κυρίλλου, με την προτροπή του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου και την έγκριση της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Όρους.

Ο μητροπολίτης έκανε ιδιαίτερη μνεία στο γεγονός και θεώρησε ιδιαίτερη ευλογία ότι η Αγία Ζώνη φθάνοντας στη Ρωσία είχε τον πρώτο της σταθμό στην Αγία Πετρούπολη.

Η Αγία Ζώνη αφού μείνει για 4 ημέρες στην Αγία Πετρούπολη θα συνεχίσει να ευλογεί τη ρωσική γη σύμφωνα με το πρόγραμμα, σχηματίζοντας σχήμα σταυρού στους τέσσερις ορίζοντες της ρωσικής γης και θα επισκεφθεί τις πόλεις, Αικατέρινμπουργκ, Νόριλσκ, Βλαδιβοστόκ, Ντιβέγιεβο, Σαράνσκ, Σαμάρα, Ροστόβ Να Ντονού, Καλίνιγκραντ και τέλος στις 19 Νοεμβρίου τη Μόσχα.

Τέλος πληροφορίες της Romfea.gr αναφέρουν ότι ο Ηγούμενος της Μονής Βατοπαιδίου αύριο Παρασκευή 21 Οκτωβρίου, είναι προσκεκλημένος στην Ορθόδοξη Ακαδημία της Αγίας Πετρουπόλεως.

Εκεί θα απευθύνει πνευματικές νουθεσίες από την εμπειρία του Αγίου Όρους στους φοιτητές της Ακαδημίας.

ΠΗΓΗ:

Εκκλησιαστικό Πρακτορείο Ειδήσεων “Ρομφαία”

Ὁ Σωφέρ καί ἡ κούρασή του

 

Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς (Ἐπίσκοπος Ἀχρίδος)

Στενοχωρεῖσαι. Βαρέθηκες τὴν δουλειά σου. Ὅλες οἱ ἄλλες ἐργασίες σοῦ φαίνονται καλύτερες. Εἶσαι πικραμένος καὶ ἀνήσυχος, γιατί δὲν μπορεῖς νὰ βρῆς ἄλλο ἐπάγγελμα!


Πολὺ σκέφθηκα πρὶν πάρω τὸ μολύβι μου νὰ σοῦ ἀπαντήσω. Προσπάθησα μὲ τὴν φαντασία μου νὰ ἔρθω στὴν θέση σου. Προσπάθησα νὰ μπῶ στὴν μαυρίλα καὶ στὸν θόρυβο τῆς μηχανῆς. Φαντάσθηκα τὸν ἑαυτό μου κατάμαυρο καὶ ἱδρωμένο νὰ κοιτάζω μὲ προσοχή, μὲ προσοχὴ πάντα μπροστά, ἐνῷ πίσω μου ἔρχεται ἕνας μικρὸς λαός: γέροι, γονεῖς, παιδιά, ἡγεμόνες, διπλωμάτες, ὑπάλληλοι, χωρικοί, ἐργάτες, μέ-ροκαματιάρηδες. Ὅλοι γνωστοί μου, καὶ ὅλοι αὐτὴ τὴν στιγμὴ ἐξαρτῶνται ἀπὸ μένα! Εἴτε τὸ κουβεντιάζουν μεταξύ τους, εἴτε ἁπλῶς τὸ σκέπτονται μέσα τους. Ὅλοι τρέχουν μὲ λαχτάρα γιὰ τὸν προορισμό τους. Καὶ ἐγὼ ἐξαρτῶμαι ἀπὸ τὸν Θεό.


Οἱ ἐπιβάτες δὲν τὸ καταλαβαίνουν πόσο ἐξαρτῶνται ἀπὸ μένα! Χωρὶς νὰ μὲ γνωρίζουν. Χωρὶς νὰ μὲ ξέρουν! Καὶ ὅμως μὲ ἐμπιστεύονται. Καὶ αὐτὸ ἀκριβῶς μοῦ δίνει χαρά! Ὅταν ἀνέβηκαν στὸ ὄχημα καὶ ξεκινήσαμε, κανεὶς δὲν ἦρθε νὰ μὲ ἰδῆ καὶ νὰ μὲ γνωρίση! Κανεὶς δὲν ἀναρωτήθηκε: Μήπως εἶναι τρελλὸς ἤ τυφλὸς ἤ μεθυσμένος; Ὅλοι μοῦ ἐμπιστεύθηκαν τὴν ζωή τους! Χωρὶς νὰ εἶναι σίγουροι ὅτι εἶμαι ὁ πιὸ ἱκανὸς ἄνθρωπος σ' αὐτὴν τὴν θορυβώδη κίνηση τῆς πόλης, ποὺ οἱ ἐπιβάτες μένουν στὸ ὄχημά μου γιὰ λίγο καὶ συνεχῶς ἀλλάζουν! Κανενὸς δὲν πέρασε τέτοια σκέψη. Καὶ αὐτὸ μὲ χαροποιεῖ ἀκόμη περισσότερο. Χαίρω, γιατί τόσος λαὸς ἐμπιστεύεται τὴν ζωή του στὰ χέρια μου.


Καὶ τότε παρ' ὅλο τὸν κόπο μου αἰσθάνθηκα μιά βαθειὰ εὐχαρίστηση καὶ ἄρχισα νὰ δοξολογῶ τὸν Θεὸ μὲ τὰ λόγια:

- Ὢ Θεέ μου, μεγάλε καὶ θαυμαστέ! Δόξα σὲ Σένα καὶ εὐχαριστία. Γιατί μοῦ ἔδωσες μιά τέτοια σπουδαία ἐργασία ποὺ μοιάζει μὲ τὴν δική Σου! Γιατί, Κύριε, καὶ Σὺ εἶσαι κρυμμένος, ἄγνωστος καὶ ἀόρατος μέσα στὴν μηχανή, ποὺ ὀνομάζεται πλάση. Τὸ δικό Σου ὄχημα εἶναι τεράστιο. Καὶ οἱ ἐπιβάτες του ἀναρίθμητοι. Ἐσὺ εἶσαι ὁ ὁδηγὸς τοῦ σύμπαντος! Καὶ ὅμως πολλοί, πάρα πολλοί, δὲν Σὲ σκέπτονται καθόλου. Οὔτε Σὲ ἀναζητοῦν. Καὶ ὅμως Σὺ τοὺς ὁδηγεῖς καλά. Σὺ τοὺς ξέρεις. Σὺ τοὺς δίνεις τροφὴ καὶ ἀνάπαυση καὶ χαρά. Καὶ τοὺς θυμίζεις πότε πρέπει νὰ φάγουν, καὶ ποὺ νὰ κατεβοῦν!


Ὅλοι μας ἐλάχιστα πράγματα ξέρουμε γιὰ τὸ ὄχημα αὐτό. Γιὰ τὸ ξεκίνημά του. Καὶ γιὰ τὸ τέρμα του. Καὶ ὅμως μὲ ἐμπιστοσύνη ἀνεβαίνουμε καὶ κατεβαίνουμε σὲ αὐτό. Καὶ ἂς εἶσαι Σύ, Κύριε, κρυμμένος, ἄγνωστος καὶ ἀόρατος! Χίλιες χιλιάδες φορὲς Σὲ δοξολογῶ. Καὶ Σὲ εὐχαριστῶ. Καὶ σὲ παρακαλῶ, τὸν Τεχνίτη καὶ Δημιουργό τοῦ Παντός, τὸν Παντεπόπτη καὶ Παντοδύναμο. Σὲ Σένα ἐμπιστεύομαι σὲ ὅλα. Καὶ γιὰ ὅλα, ὅσα θὰ μοῦ συμβοῦν. Ἐσὺ εἶσαι ὁ μοναδικός μου βοηθός. Σὺ θὰ μὲ πᾷς στὸ τέρμα.


Νεαρέ μου φίλε! Τί καλύτερη δουλειὰ θὰ μποροῦσες νὰ κάμῃς; Νομίζεις ἦταν καλύτερη ἡ ἐργασία τοῦ ἀποστόλου Πέτρου, πού ἦταν ψαράς, ἤ τοῦ ἀποστόλου Παύλου πού ἦταν σκηνοποιός; Τὸ δικό σου ἐπάγγελμα εἶναι πολὺ πιὸ καλό! Πρέπει νὰ εὐχαριστῇς τὴν Θεία Πρόνοια πού σοῦ ἐμπιστεύθηκε μιά τέτοια ἐργασία.

Μετ.: Ἄρχιμ. Ἄβελ Κωνσταντινίδης

Προμηθεὺς προτύπωση τοῦ Χριστοῦ

Χαραλαμπίδης Κωνσταντῖνος (Ὁμοτιμος Καθηγητής Α.Π.Θ.)

Ὁ Προμηθεύς, μυθικὴ μορφὴ ποὺ ὑμνήθηκε ἀπὸ τὸν τραγωδὸ Αἰσχύλο, δὲν παριστᾶ τὸν ἐπαναστάτη κατὰ τοῦ Θεοῦ Δία, ἀλλὰ τὴν ἐπανάσταση τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ ἀρχαίου Ἕλληνα ἐνάντια σὲ μία ἰδέα τοῦ θείου ποὺ ἀρνεῖται τὴν ἀγάπη, τὸ ἔλεος καὶ τὴν ἐλπίδα.

Ὁ ἡμίθεος αὐτὸς ποὺ δώρισε τὴ φωτιὰ στοὺς ἀνθρώπους καὶ τιμωρήθηκε ἀπὸ τὸν Δία, ὅμως ὡς φιλάνθρωπος ἐχάρισε καὶ πάλι, μετὰ τὴν περιπέτειά του μὲ τὸν πατέρα τῶν θεῶν γιὰ τὸ ζήτημα τῆς προσφορᾶς θυσιῶν ἀπὸ τοὺς θνητοὺς στοὺς θεούς, πολλὲς δωρεὲς (δωροδότης) καὶ εὐσπλαγχνία (φιλεύσπλαγχνος) σ' αὐτούς.

Ἡ τελευταία τιμωρία τοῦ Προμηθέα ἦταν ἡ πρόσδεσή του μὲ ἁλυσίδες σὲ κολώνα, ὅπου ἕνας ἀετὸς κατέτρωγε συνεχῶς τὸ συκώτι του, ποὺ κατασπαρασσόταν καὶ διαρκῶς ὅμως ἦταν σὲ ἀνανέωση. Ἡ γιὰ πολλοὺς αἰῶνες αὐτὴ τιμωρία ἔλαβε τέλος χάρη στὴν γενναιότατη ἐπέμβαση τοῦ Ἡρακλῆ, ὅταν μὲ τὴν ἄδεια τοῦ Δία καὶ τὰ βέλη τοῦ ἥρωα σκοτώθηκε ὁ ἀετὸς καὶ λυτρώθηκε ὁ βασανισμένος Προμηθεύς.

Πρόκειται γιὰ μία θεϊκὴ ὕπαρξη ποὺ πολέμησε δίπλα στὸν Δία γιὰ τὴν κατάκτηση τῆς κοσμικῆς βασιλείας, ἐνάντια στοὺς ἀρχαίους δεσποτικοὺς Τιτάνες, ἀλλὰ μόλις ὁ Ζεὺς κατέλαβε τὴν ἐξουσία καὶ ἀρνήθηκε κάθε οἶκτο καὶ ἀγάπη πρὸς τὸ βασίλειό του, ἀντιτάχθηκε στὸν πατέρα τῶν ὀλυμπίων θεῶν. Αὐτὸς ὁ τελευταῖος ἐπιθυμοῦσε ἀκόμη καὶ νὰ ἐξαφανίσει τὴν ἀνθρώπινη φυλὴ καὶ νὰ τὴν ἀντικαταστήσει μὲ μία ἄλλη περισσότερο κατάλληλη στὰ ἀπάνθρωπα σχέδιά του.

Ὁ Προμηθεὺς κατέστη εὐεργέτης καὶ δότης στὸ ἀνθρώπινο γένος τοῦ λόγου, τῆς γνώσης τῶν ἀριθμῶν, τῆς γραφῆς καὶ τῆς μαντικῆς τέχνης, δηλαδὴ τῆς ἱκανότητας ἑρμηνείας τῶν σημείων τοῦ οὐρανοῦ, τῶν γνωστικῶν τοῦ ἀνθρώπινου σώματος, τοῦ φωτὸς καὶ τοῦ σκότους καὶ βέβαια τῆς ἐλπίδας, μὲ τελευταῖο εὐεργέτημα τὴ δύναμη τῆς φωτιᾶς ποὺ ἀπομακρύνει τὰ ἄγρια θηρία, ἑτοιμάζει τὴ μαγειρική, λειαίνει τὰ μέταλλα καὶ παράγει τὴ σκληρὴ καὶ ἄφωνη ὕλη.

Στὴν αἰσχύλεια τραγωδία τοῦ Ε΄ αἰ. π.Χ. μὲ τὴν ὀνομασία «Προμηθεὺς» τὸ πρόσωπο αὐτὸ ὑποδύεται τὸν πανάγαθο καὶ φιλεύσπλαγχνο θεὸ σὲ ἀντίθεση μὲ τὸν ἀντίπαλό του ἐχθρικὸ καὶ τιμωρὸ Δία. Ἡ ἀναζήτηση μιᾶς πανανθρώπινης σωτηρίας στὸν ἀρχαιοελληνικὸ κόσμο ἀκουγόταν ἠχηρὰ καὶ τολμηρὰ μέσα ἀπὸ τοὺς αἰσχύλειους λόγους, κατὰ τὴν παράσταση τῆς τραγωδίας αὐτῆς στὰ ἀρχαῖα θέατρα καὶ ἀμφιθέατρα τῆς Ἑλλάδας καὶ τῆς Κάτω Ἰταλίας, ἀκόμη μέχρι καὶ σήμερα.

Τὸ προχριστιανικὸ αὐτὸ μήνυμα ποὺ ὑποκρύπτει καὶ ὑπαινίσσεται τὴν εὐαγγελικὴ διήγηση γιὰ τὸ πάθος, τὴ σταύρωση καὶ τὴν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, σ’ ὅλο τὸ δραματικὸ μεγαλεῖο καὶ τὴν τελειότητα τῆς σωτηριολογικῆς ἔννοιάς τους, εἶναι τὸ παγκόσμιο ἐχέγγυο γιὰ μία καθολικὴ μεταφυσικὴ ἀναζήτηση τοῦ καλοῦ ἐνάντια στὸ κακό, τοῦ φωτὸς κατὰ τοῦ σκότους καὶ τῆς ἀνθρώπινης λύτρωσης ἀπὸ τὴν ὑλιστικὴ περιπέτεια, τὴν ἐρεβώδη κατάσταση καὶ τὴν ἀβυσσαλέα θέση τοῦ πεσόντος μεταπτωτικοῦ ἀνθρώπου.

Ὁ ἰσχυρὸς συμβολισμὸς τῆς χριστιανικῆς σταύρωσης καὶ τῆς ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ, νομίζουμε ὅτι κάλλιστα ὑποφώσκει καὶ ὑποκρύπτεται σὲ ἐγχάρακτη παράσταση ὀρειχάλκινου ἀντικειμένου τῆς ἐτρουσκικῆς τέχνης τοῦ Ε΄ αἰ. π.Χ. Ὁ ἡμίθεος Προμηθεὺς μὲ σαφῆ σωματικὰ χαρακτηριστικὰ ἑνὸς ἀρχαιοέλληνα ἥρωα, ἁλυσοδεμένος, «σταυρωμένος» σὲ σχηματοποιημένο βράχο, εἰκονίζεται νὰ προσβάλλεται ἀπὸ ὑπερμεγέθη ἀετό, στὰ κάτω ἄκρα τῶν ποδιῶν του. Ἀπέναντί του ὁ Ἥρακλῆς μὲ ἰσχυρὲς χειρονομίες καὶ σωματικὴ-ἀθλητικὴ ἐμφάνιση ἑτοιμάζεται νὰ πλήξει τὸν ἀετὸ μὲ ρόπαλο ποὺ φέρει στὸ δεξιὸ χέρι. Παρατηροῦνται ἀφενὸς ἡ ὑπομονετικὴ στάση τοῦ Προμηθέα, ἀνεχόμενου τὴν ποινή του γιὰ τὴν ἀγάπη πρὸς τοὺς ἀνθρώπους, ἐνάντια στὴ θέληση τοῦ Δία, χαρίζοντας τὸ φῶς καὶ τὴ θερμότητά του σ' αὐτοὺς καὶ ἀφετέρου ἡ λύτρωση καὶ ἡ σωτηρία του ἀπὸ τὸ ἑκούσιο πάθος του καὶ ἡ ἀνάστασή του, θὰ λέγαμε, κατὰ τὴ χριστιανικὴ ἀντίληψη, μὲ τὴν ἐπέμβαση τοῦ ἀπελευθερωτῆ Ἡρακλῆ.

Ἡ εἰκονογραφικὴ αὐτὴ παράσταση μὲ τὸν ἀπολυτρωτικὸ καὶ σωτηριώδη χαρακτήρα της προεικονίζει καὶ προετοιμάζει ἰδεολογικὰ καὶ εἰκονογραφικὰ ἐν μέρει τὴν μετὰ ἀπὸ μερικοὺς αἰῶνες διαμόρφωση τῆς παλαιοχριστιανικῆς καὶ ἀργότερα τῆς βυζαντινῆς εἰκονογραφίας τοῦ κύκλου τοῦ πάθους καὶ τῆς ἔγερσης ἐκ τῶν νεκρῶν τοῦ Θεανθρώπου.

Ὁ ἡμίθεος Προμηθεὺς τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ κόσμου καὶ τὸ δεύτερο πρόσωπο τοῦ τριαδικοῦ Θεοῦ, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, συνιστοῦν δύο «σταυρωμένους θεούς», δύο παράλληλα «σωτηριολογικὰ φαινόμενα» καὶ δύο ἐξέχοντες «φωτοδότες», ἕνα μυθολογικὸ καὶ ἕνα ἱστορικὸ θεῖο στὸ φάσμα τοῦ δράματος, τῆς ἀνθρώπινης ἀναζήτησης ἀπὸ τὸ θεῖο γιὰ κάθαρση καὶ λύτρωση στὸν ἀρχαῖο κόσμο, γιὰ ἀνάσταση καὶ σωτηρία στὴ χριστιανικὴ ἀνθρωπότητα. Αὐτὸς ὁ θεολογικός, ἠθικὸς καὶ ἱστορικὸς παραλληλισμός, ἐπιβεβαιούμενος καὶ ἀπὸ τὰ εἰκονογραφικὰ μνημεῖα τῆς προχριστιανικῆς καὶ μεταχριστιανικῆς ἀρχαιότητας προβάλλει ἀκριβῶς τὴ θυσιαστικὴ ἀγάπη, τὴ μακροθυμία, τὸ ἄπειρο ἔλεος καὶ τὴν ὑπέρτατη χάρη τῶν δύο αὐτῶν προσώπων τῆς παγκόσμιας ἱστορίας, τοῦ Προμηθέα καὶ τοῦ Χριστοῦ γιὰ τὴν φυσικὴ ἰκανοποίηση καὶ τὴν μεταφυσικὴ δικαίωση καὶ σωτηρία ἀντίστοιχα τοῦ ἀνθρώπινου γένους.

Ο Κορεάτης ιερέας π. Βόρις Μουν

Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΣΤΗΝ ΑΠΩ ΑΝΑΤΟΛΗ

Μετά την σύλληψη και εξαφάνιση του π. Αλεξίου Κίμ ["Νεκρός": ένας Κορεάτης νεομάρτυρας, προφανώς] και για τρία χρόνια (1951-1953), η Ορθόδοξη Εκκλησία της Κορέας βρισκόταν σε μεγάλη δοκιμασία, με μισοκατεστραμμένο τον ναό στην Σεούλ και τους πιστούς της διασκορπισμένους, λόγω του πολέμου. Οι Έλληνες κληρικοί, που συνόδευαν το Ελληνικό Εκστρατευτικό Σώμα κατά τον Κορεατικό πόλεμο και μετά τη λήξη του, προσπάθησαν, όσο ήταν δυνατόν, να ανακουφίσουν τους Ορθοδόξους Κορεάτες. Άρχισαν να τελούν και πάλι την θ. Λειτουργία στην Σεούλ και να αναζητούν τον γηγενή Ορθόδοξο πληθυσμό. Με έρανο μεταξύ των Ελλήνων στρατιωτικών ανακαινίσθηκε ο ναός του Άγ. Νικολάου και οι Ορθόδοξοι Κορεάτες άρχισαν να επανέρχονται στην Σεούλ. Η πρώτη θεία Λειτουργία στον νέο ναό έγινε την 29η Νοεμβρίου 1953. Στα επίσημα εγκαίνια του ναού παρέστη και ο Υφυπουργός Παιδείας της Κορέας και άλλες πολιτικές και στρατιωτικές αρχές. Συγχρόνως, άρχισε η ανασυγκρότηση της Ορθόδοξης κοινότητας.

Για αντικαταστάτη του π. Αλεξίου, η Ορθόδοξη Κοινότητα έκρινε ότι ο πιο κατάλληλος για την θέση του ιερέα ήταν ό Κορεάτης Bόρις Μούν (Moon Yi-Han). Γεννημένος το 1910, φοίτησε στο σχολείο της Ορθόδοξης Ιεραποστολής. Δεν είχε κάνει θεολογικές σπουδές, αλλά προσπάθησε με όλες τις δυνάμει του να εκτελεί με συνέπεια τα καθήκοντα του, μαθαίνοντας πολλά από προσωπική μελέτη. Ήταν πολύ ευσεβής και από πολύ μικρός δεν έλλειπε ποτέ από τις Ακολουθίες, ενώ συμμετείχε σε όλες τις εκκλησιαστικές δραστηριότητες. Υπήρξε για χρόνια βοηθός και γραμματέας του π. Αλεξίου Κίμ και γνώριζε καλά τα εκκλησιαστικά.

Για να χειροτονηθεί όμως ο Β. Μούν έπρεπε να πάει στο Τόκυο, όπου υπήρχε ό πλησιέστερος στην Κορέα κανονικός Ορθόδοξος Επίσκοπος. Το 1954 δεν υπήρχαν διακρατικές σχέσεις μεταξύ Κορέας και Ιαπωνίας και κανείς κορεάτης δεν επιτρεπόταν να φύγει από την χώρα. Έπρεπε λοιπόν να βρεθεί κάποιος τρόπος για την μετάβαση του Bόριδος Μούν στο Τόκυο. Ο ιερέας του Εκστρατευτικού Σώματος Ελλάδος Αρχιμανδρίτης π. Ανδρέας Χαλκιόπουλος μεσολάβησε στον Αμερικανικό στρατό και ο Bόρις Μούν, μεταμφιεσμένο σε μαύρο Αμερικανό στρατιώτη, περιελήφθη σε ομάδα πεζοναυτών οι όποιοι πήγαιναν στην Ιαπωνία, όπου έφθασε με μεταγωγικό αεροπλάνο του Αμερικάνικου στρατού συνοδευόμενος από τον π. Ανδρέα. [...]

Oι 24 προστάτες Άγιοι της Εκκλησίας της Κορέας, των οποίων άγια λείψανα φυλάσσονται στην Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως στο Καπυόνγκ (από εδώ). Ευχόμαστε σύντομα να τιμήσουμε και Κορεάτες αγίους, από τους οποίους πρώτος ίσως είναι ο π. Αλέξιος Κιμ.

Η προσφορά του π. Bόριδος στην Ορθόδοξη Κοινότητα Σεούλ ήταν μεγάλη και πολλαπλή.

Λίγους μήνες μετά την χειροτονία του, φρόντισε ώστε να αρχίσει να λειτουργεί το Γυμνάσιο θηλέων, αφού ανακαινίσθηκε το κτήριο με χρήματα πού του εξασφάλισε το Ελληνικό Εκστρατευτικό Σώμα. Το παρακολουθούσαν περί τις 600 μαθήτριες, με προσωπικό 18 καθηγητές. Δυστυχώς, ή λειτουργία του Γυμνασίου διεκόπη το 1959, όταν το κτήριο του κατεστράφη ολοσχερώς από πυρκαγιά.

«Ο ιερεύς π. Bόρις», έγραφε ο π. Ανδρέας Χαλκιόπουλος στην αναφορά του, «έχει βαθειά συνείδηση της ιεράς αποστολής του. Είναι ταπεινός, ζηλωτής και ευσεβής κληρικός. Εργάζεται με όλας του τας δυνάμεις. Έχει αγαπήσει την εκκλησία του και τους χριστιανούς του. Τελεί κάθε Κυριακή και εορτή την θείαν Λειτουργία, όπως επίσης δεν παραλείπει να κηρύττει και να ερμηνεύει το ιερόν Ευαγγέλιο.

Έχει ετοιμάσει μίαν ωραία εκκλησιαστική χορωδία από 23 νέους Κορεάτες. Επισκέπτεται τους χριστιανούς εις τας οικίας των, φροντίζει με κάθε τρόπον να τους εξυπηρετεί, να τους ενισχύει και να τους θερμαίνει εις την πίστη. Κάθε Κυριακή κάμνει Κατηχητικό Σχολείο στα παιδιά και προετοιμάζει πολλούς διά το Μυστήριο του Αγίου Βαπτίσματος. Ομιλεί, άπαξ της εβδομάδος, διά την χριστιανική θρησκεία εις τους μαθητής του Γυμνασίου».

Ένα σημαντικό πρόβλημα πού αντιμετώπισε ο π. Bόρις κατά την διακονία του ήταν εκείνο της περιουσία της Εκκλησίας της Κορέας [δηλ. η γη και τα κτήρια της ιεραποστολής], που το 1948 είχε δημευτεί από το κράτος, επειδή θεωρήθηκε ως Ιαπωνική ιδιοκτησία, λόγω της υπαγωγής της Ιεραποστολής στην εκκλησιαστική δικαιοδοσία της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ιαπωνίας. Οι Ορθόδοξοι Κορεάτες ξεσηκώθηκαν για να προστατεύσουν την περιουσία της Εκκλησίας τους. Για μεγάλο διάστημα έγιναν προσπαθεί να διευθετηθεί το ζήτημα αυτό με συνομιλία. Αργότερα, το 1955, η Ορθόδοξη Κοινότητα αναγκάστηκε να καταφύγει στα δικαστήρια. Το 1962 οι Ορθόδοξοι Κορεάτες, μετά από μακρό αγώνα πέτυχαν να αποδείξουν ότι η Εκκλησία τους υπήρξε πάντοτε αυτοτελής και ανεξάρτητη και μόνο οικονομικές και διοικητικές αναγκαιότητες την υποχρέωσαν να υπαχθή στην δικαιοδοσία της Εκκλησιά της Ιαπωνίας, για να προστατευτεί από τις Ιαπωνικές αρχές κατοχής.

Η γη και τα κτήρια της Ιεραποστολής στην περιοχή Chong-Dong επιστράφηκαν στην Ορθόδοξη Κοινότητα. Λίγο αργότερα επωλήθησαν για να εξοφληθούν τα χρέη πού είχαν δημιουργηθεί. Με ότι ποσό απέμεινε αγοράσθηκε ένα οίκημα στην περιοχή Map'o της Σεούλ, το οποίο για λίγο χρόνο χρησιμοποιήθηκε και ως χώρος για την τέλεση των εκκλησιαστικών Ακολουθιών. Στο μέρος αυτό κτίστηκε το 1968, με την επίβλεψη του π. Bορίδος, ο νέος ναός του άγιου Νικολάου.

Για να βοηθήσει τον π. Βόριδα, λόγω της κλονισμένης υγείας του, στην επιτέλεση των ποιμαντικών του καθηκόντων, έφθασε στην Κορέα το 1969 ό Άρχιμ. π. Ευγένιος Παπαγιαννάκος της Ι. Αρχιεπισκοπής Αμερικής, ο οποίος υπηρέτησε στην Κορέα μέχρι το 1973. Από το 1975 ο π. Bόρις συνεργάσθηκε στενά με τον αφιχθέντα στην Κορέα Αρχιμανδρίτη π. Σωτήριο Τράμπα.

Ο π. Bόρις ήταν πολύ ταπεινός και γνώριζε ότι οι θεολογικές του γνώσεις ήσαν ανεπαρκείς. Τούτο φανερώνουν και τα όσα είπε στον Αρχιμανδρίτη π. Σωτήριο, αμέσως μετά την άφιξη του τελευταίου στην Κορέα: «Προσπάθησα να κάνω εδώ κάθε τι που ήταν μέσα στις δυνατότητές μου, αλλά φοβούμαι ότι έχω κάνει πολλά λάθη. Πράξετε ότι κρίνετε απαραίτητο και θα σας ακολουθήσω σε όλα».

Υπήρξε πάντοτε πολύ συνεπής στα καθήκοντα του. Αν και ζούσε σε ένα μικρό οίκημα έξω από την Σεούλ και απαιτείτο περίπου μιάμιση ώρα με λεωφορείο για να φθάση στην Εκκλησία, έχοντας συναίσθηση της ιερατικής του ευθύνη, βρισκόταν στον ναό τουλάχιστον 20 λεπτά πριν από κάθε Ακολουθία.

Ο π. Bόρις υπηρέτησε την Ορθόδοξη Εκκλησία στην χώρα του για είκοσι τρία χρόνια. Έφυγε από τον κόσμο τούτο το 1977, μαζί με την πρεσβυτέρα του [=τη σύζυγό του], εξ αιτίας του μονοξειδίου του άνθρακος από τα κάρβουνα πού χρησιμοποιούσαν την εποχή εκείνη στα Κορεατικά σπίτια για το παραδοσιακό σύστημα θερμάνσεως. Ετάφη στο Ορθόδοξο κοιμητήριο.

Το 1999, στην πόλη Ιλσάν τα τέκνα του π. Bορίδος εις μνήμην του, κατέβαλλαν το ενοίκιο διαμερίσματος, πού διαμορφώθηκε σε προσωρινό ναό αφιερωμένο στον Άγ. Βόριδα. Ο ναός αυτός έπαυσε να λειτουργεί μετά από δύο χρόνια, λόγω της μεγάλης υγρασίας πού παρουσίασε.

Ορθόδοξος Ι. Ναός αφιερωμένος στον Άγιο Βόριδα κτίστηκε το 2003 και λειτουργεί στην πόλη Τσουντσόν, με εφημέριο τον Ιερεμία Τζό

Ἡ ἱερωσύνη

Ἀλεβιζόπουλος Ἀντώνιος (Πρεσβύτερος (+))

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δέχεται τὴ γενικὴ ἱερωσύνη τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ (Α' Πέτρ. β' 9. Ἀποκ. α' 6. ε' 10. κ' 6), ἡ ὁποία ὑπῆρχε καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη (Ἔξοδ. ιθ' 6). Ὅμως αὐτὴ ἡ γενικὴ ἱερωσύνη δὲν ἀπέκλειε τὴν ὕπαρξη καὶ εἰδικῆς ἱερωσύνης, ποὺ ἀποσκοποῦσε στὴν οἰκοδομὴ τοῦ λαοῦ καὶ στὴν ἄσκηση τῆς θείας λατρείας (Ἔξοδ. κη' 1. κθ' 9. λ' 30. μ' 12-13).

Ἡ Ἐκκλησία μας δὲν ἀμφισβητεῖ πὼς ἡ ἱερωσύνη τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἀμετάθετη καὶ πὼς δὲν ὑπάρχει, οὔτε θὰ ὑπάρξει ἄλλο εἶδος ἱερωσύνης (Ἑβρ. Ζ' 23-26). Αὐτὸ ὅμως δὲν ἀποκλείει τὴν ὕπαρξη «ἱερωσύνης» μὲ σχετικὴ ἔννοια, σὰν «μετοχὴ» στὴ μία καὶ μοναδικὴ ἱερωσύνη τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἁγία Γραφὴ κάνει λόγο γιὰ «ἱερεῖς» τῆς Καινῆς Διαθήκης οἱ ὁποῖοι δὲν θὰ ἔχουν σχέση μὲ τὴν Ἀαρωνικὴ ἱερωσύνη καὶ θὰ προέρχονται ἀπὸ τὰ ἔθνη (Ἡσ. ξστ' 18-21). Οἱ ἱερεῖς αὐτοὶ θὰ διακονοῦν στὸ χριστιανικὸ θυσιαστήριο (Ἑβρ. ιγ' 10. Α' Κορ. ι' 21) καὶ θὰ προσφέρουν «θυσίαν καθαρὰν» (Μαλαχ. α' 11).

Οἱ ἱερεῖς τῆς Καινῆς Διαθήκης δὲν ἔχουν δική τους ἱερωσύνη, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὴν ἱερωσύνη τοῦ Χριστοῦ. Ὅπως ἀκριβῶς ἡ θεία εὐχαριστία ποὺ τελεῖται στὴν Ἐκκλησία ἀποτελεῖ «μετοχὴ» στὴ θυσία τοῦ Γολγοθᾶ, ἔτσι καὶ ἡ ἱερωσύνη τῆς Ἐκκλησίας ἀποτελεῖ «μετοχὴ» στὴν ἱερωσύνη τοῦ Χριστοῦ ποὺ εἶναι μοναδική.

Οἱ ἱερεῖς τῆς Ἐκκλησίας εἶναι διάκονοι καὶ οἰκονόμοι τῶν μυστηρίων τοῦ μόνου Ἀρχιερέως (Α' Κορ. γ' 5-9. δ' 1. Τίτ. α 7. Α' Πέτρ. δ' 10). Ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ μόνος μεσίτης· μέσω Αὐτοῦ ἐπιτυγχάνεται ἡ συμφιλίωση μὲ τὸν Θεὸ (Ἰω. δ' 6.13-14. Α' Τιμ. β' 5).

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία συνεχίζει τὴν ἀποστολικὴ παράδοση. Στὴν ἱερωσύνη διακρίνει τρεῖς βαθμούς: τὸ διάκονο, τὸν πρεσβύτερο καὶ τὸν ἐπίσκοπο.

Οἱ ἀπόστολοι εἶχαν πλήρη συναίσθηση τῆς διαδοχῆς τοῦ ἐπισκοπικοῦ ἀξιώματος. Στὴν περίπτωση ἐκλογῆς τοῦ Ματθία γίνεται φανερὸ πὼς τὸ ἀποστολικὸ ἀξίωμα ἦταν ἀνεξάρτητο ἀπὸ τὸ συγκεκριμένο πρόσωπο (Πράξ. α' 15-26). Ὁ ἀπόστολος Παῦλος κάνει λόγο ὄχι μόνο γιὰ «ἐπισκόπους», ἀλλὰ καὶ γιὰ «ἐπισκοπή» (Α' Τιμ. γ' 1). Καθορίζει μάλιστα καὶ τὰ προσόντα ποὺ πρέπει νὰ ἔχουν οἱ ὑποψήφιοι «ἐπίσκοποι» (Α' Τιμ. γ' 2-7) καὶ «διάκονοι» (Α' Τιμ. γ' 8-13).

Βέβαια ἡ Καινὴ Διαθήκη ταυτίζει κατ' ἀρχὴν τοὺς ὅρους «ἐπίσκοπος» καὶ «πρεσβύτερος» (Πράξ. κ' 17.28), ὅμως αὐτὸ δὲν σημαίνει πὼς στὴν ἀπoστoλικὴ Ἐκκλησία δὲν ὑπῆρχε τρίτος βαθμὸς τῆς ἱερωσύνης. Ὁ Τίτος ἐπὶ παραδείγματι ἦταν ἐπίσκοπος Κρήτης καὶ ὁ Τιμόθεος ἐκτελοῦσε ἐπισκοπικὴ διακονία στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἐφέσου. Σ' αὐτὴ τὴ διακονία περιλαμβανόταν καὶ ἡ ἐγκατάσταση πρεσβυτέρων καὶ διακόνων, καὶ μάλιστα μὲ χειροτονία (Τίτ. α' 5), μὲ τὴν ὁποία μεταδιδόταν τὸ «χάρισμα» τῆς ἱερωσύνης (Β' Τιμ. α' 6. Πρβλ Α' Τιμ. ε' 22. Πράξ. κ' 28).

Αὐτὰ δὲν ἀποτελοῦν μεταγενέστερες ἀπόψεις, ἀλλὰ Γραφικὴ διδασκαλία, ὅπως τὴν κήρυξε ἡ πρωτoχριστιανικὴ Ἐκκλησία, ποὺ εἶναι στύλoς καὶ ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας (Α' Τιμ. γ' 15).

Ὁ Κλήμης, ἐπίσκοπος Ρώμης (†96), κάνει λόγο γιὰ «ἱερεῖς» καὶ «ἀρχιερεῖς» καὶ συνδέει τὴν πραγματικότητα τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὴν πραγματικότητα τῆς ἁγίας Γραφῆς. «Καὶ δώσω τοὺς ἀρχοντάς σου ἐν εἰρήνῃ καὶ τοὺς ἐπισκόπους σου ἐν δικαιοσύνῃ» λέγει ὁ προφήτης (Ἡσ. ξ' 17 κατὰ τοὺς Ο').

Ὁ Κλήμης ἀναφέρεται στὸν στίχο αὐτὸ καὶ ὑπογραμμίζει τὶς ἰδιαίτερες λειτουργίες «τοῦ ἀρχιερέως», τῶν «ἱερέων» καὶ τῶν «λευϊτῶν», δηλαδὴ τῶν διακόνων (Κλήμ., Α' Κόρ. 40,5. 42,3-4. 44,1-4).

Ὁ ἅγιος Ἰγvάτιoς (†107) διακρίνει τοὺς τρεῖς βαθμοὺς τῆς ἱερωσύνης καὶ ὑπογραμμίζει: «πάντες τῷ ἐπισκόπω ἀκολουθεῖτε, ὡς Ἰησοῦς Χριστὸς τῷ Πατρί, καὶ τῷ πρεσβυτερίῳ ὡς τοῖς ἀπoστόλoις τοὺς δὲ διακόνους ἐντρέπεσθε, ὡς Θεοῦ ἐντολήν... ἐκείνη βεβαῖα εὐχαριστία ἡγείσθω, ἥ ὑπὸ τὸν ἐπίσκοπον οὖσα, ἤ ᾧ ἂν αὐτὸς ἐπιτρέψῃ» «Ὁ λάθρα ἐπισκόπου τι πράσσων τῷ διαβόλῳ δουλεύει» (Ἰγv., Σμύρν. VIII, 1.9)

Κατὰ τὴν ἀντίληψη αὐτή, ἔξω ἀπὸ τὸν ἐπίσκοπο ὑπάρχουν μόνο συναθροίσεις αἱρετικῶν. Ὁ ἅγιος Πολύκαρπος (†156) ἀναφέρει πὼς ἡ διδασκαλία τοῦ Ἰγνατίoυ εἶναι διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας τοῦ πρώτου αἰῶνος (Πολυκ., Ἐπιστ. πρὸς Φιλ. 13).

Ὁ Ἡγήσιππος, ποὺ ἔγραψε γύρω στὸ 180 μ.Χ. καὶ διασώζει τὴν ἀπoστoλικὴ παράδοση, δίνει τὴν πληροφορία πὼς ἡ ἀπoστoλικὴ διαδοχὴ ἦταν καθολικὰ παραδεκτὴ ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία (Ἠγήσ., Ἀποσπ. 5, ΒΕΠ 5,85).

Τὸ ἴδιο ὑπογραμμίζει καὶ ὁ Εἰρηναῖος (†202), ὁ ὁποῖος προσθέτει πὼς πρέπει νὰ ὑπακοῦμε στoὺς ἱερεῖς τῆς Ἐκκλησίας γιατί εἶναι διάδοχοι τῶν ἀπoστόλων καὶ ὅτι μὲ τὴ διαδοχὴ τοῦ ἐπισκοπικοῦ ἀξιώματος ἔλαβαν καὶ τὸ «βέβαιο χάρισμα τῆς ἀληθείας» (Εἰρην., Κατὰ αἱρ. Γ' 3,1. Δ' 26,2. Ἔλεγχος ψευδ. γv. Γ' 3,3).

Ὁ Ἱππόλυτος (†235), μαθητὴς τοῦ Εἰρηναίου, γράφει πὼς οὐσιαστικὴ βοήθεια γιὰ νὰ ἀποφευχθεῖ ἡ πλάνη τῶν αἱρέσεων εἶναι «τὸ ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ παραδοθὲν Ἅγιον Πνεῦμα, οὕ τυχόντες πρότεροι οἱ ἀπόστoλoι μετέδοσαν τοῖς ὀρθῶς πεπιστευκόσιν· ὧν ἡμεῖς διάδοχοι τυγχάνοντες τῆς τε αὐτῆς χάριτος μετέχοντες ἀρχιερατείας τε καὶ διδασκαλίας καὶ φρουροὶ τῆς Ἐκκλησίας λελογισμένοι οὐκ ὀφθαλμῷ νυστάζoμεν οὐδὲ λόγον ὀρθὸν σιωπῶμεν, ἀλλ' οὐδὲ πάσῃ ψυχῇ καὶ σώματι ἐργαζόμενοι κάμνομεν...» (Ἰππόλ., Ἔλεγχος, προλ., ΒΕΠ 5,199).

Μὲ ἄλλα λόγια βλέπουμε πὼς ἡ πρωτoχριστιανικὴ Ἐκκλησία εἶχε πλήρη συνείδηση τῆς ἑνότητας μεταξύ τῆς ἀποστoλικῆς διαδοχῆς καὶ τῆς ἀπoστoλικῆς διδαχῆς, δηλαδὴ τῆς Ὀρθοδοξίας.

Ὁ Ὠριγένης (†253/254) ὑπογραμμίζει τὴ θεία προέλευση τῆς ἱερωσύνης στὴν Ἐκκλησία καὶ προσθέτει πὼς «οἱ λειτουργοὶ καὶ ἱερεῖς πρέπει νὰ ἀναδέχονται τὰ ἁμαρτήματα τοῦ λαοῦ» (Ὠριγ., Εἰς Λευϊτ. Υ, 3).

Ὁ Κυπριανὸς (†258) ἀναφέρει πὼς οἱ ἐπίσκοποι εἶναι «ἐκπρόσωποι καὶ διάδοχοι τῶν ἀπoστόλων» καὶ σ' αὐτοὺς ἀναφέρεται τώρα τὸ «ὁ ἀκούων ὑμῶν ἐμοῦ ἀκούει, καὶ ὁ ἀθετῶν ὑμᾶς ἐμὲ ἀθετεῖ, ὁ δὲ ἐμὲ ἀθετῶν ἀθετεῖ τὸν ἀποστείλαντά με» (Λουκ. ι' 16)' «ὅλα τὰ σχίσματα καὶ οἱ αἱρέσεις ποὺ ὑπῆρξαν καὶ θὰ ὑπάρξουν, προέρχονται ἀπὸ τὸ ὅτι ὁρισμένοι ἄνθρωποι περιφρονοῦν μὲ θρασύτητα τὸν ἕνα ἐπίσκοπο, ὁ ὅποιος προΐσταται τῆς Ἐκκλησίας» (Κυπρ., Ἐπιστ. 66, 4-5).

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἐκφράζει τὴν πίστη τῆς Ἐκκλησίας τῆς ἐποχῆς του μὲ ἀκόμη σκληρότερη γλώσσα: «Μανία γὰρ περιφανὴς ὑπερορᾶν τῆς τοιαύτης ἀρχῆς, ἥς ἄνευ οὔτε σωτηρίας ἡμῖν οὔτε τῶν ἐπηγγελμένων τυχεῖν ἐστὶν ἀγαθῶν», δηλαδὴ εἶναι τρέλα νὰ περιφρονεῖ κανεὶς τὴν ἱερωσύνη, γιατί χωρὶς τὴν ἱερωσύνη οὔτε σωτηρία μπορεῖ νὰ ἐπιτευχθεῖ, οὔτε τὰ ἀγαθὰ ποὺ ὑποσχέθηκε ὁ Θεὸς μποροῦμε νὰ ἐπιτύχουμε (Χρυσ., Περὶ ἱερωσ., λόγ. Γ' 5).

Κατὰ τὸν Γρηγόριο τὸ Θεολόγο ὁ Θεὸς ἐμπιστεύθηκε στοὺς ἱερεῖς «τὰ μυστήρια, τὰ ὁποῖα ἀνυψώνουν πρὸς τὸν οὐρανὸ καὶ ἀποτελοῦν τὸ μεγαλύτερο καὶ πολυτιμότερο πράγμα ἀπὸ ὅλα ὅσα διαθέτομε» (Λόγ. Β 4, Ἀπολογία περὶ τῆς φυγῆς).

Ἡ Ὀρθόδοξη λοιπὸν Ἐκκλησία ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῶν ἀποστόλων μέχρι σήμερα ἑρμηνεύει μὲ τὸν ἴδιο τρόπο τὰ σχετικὰ ἐδάφια τῆς ἁγίας Γραφῆς καὶ δέχεται τὴν ἱερωσύνη καὶ τὴν ἀποστολικὴ διαδοχή.

Δὲν μπορεῖ νὰ συμμερισθεῖ τὴν ἄποψη τοῦ προτεσταντισμοῦ σ' αὐτὸ τὸ θέμα.

Το χέρι του παπά.(Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς)

 

Ο ιερέας σας μπορεί να είναι μόλις 25 χρονών. Μα η ιεροσύνη του είναι από καταβολής κόσμου. Όταν, λοιπόν, του ασπάζεστε το χέρι, προσκυνάτε την ιεροσύνη του, που φθάνει διαδοχικά από τον Χριστόν και τους Αποστόλους μέχρι τον ιερέα σας.
Όταν φιλάτε το χέρι του παπά σας, φιλάτε ολόκληρη την αλυσίδα των οσίων και αγίων ιερέων και ιεραρχών, από τους Αποστόλους μέχρι σήμερα. Ασπάζεστε και προσκυνάτε τον Άγιο Ιγνάτιο τον Θεοφόρο, τον άγιον Νικόλαο, τον άγιον Βασίλειο, τον άγιον Σάββα και όλους τους «επίγειους αγγέλους και ουρανίους ανθρώπους», που όταν ήταν στη γη κοσμούσαν την Εκκλησία και τώρα στολίζουν τον ουρανό. Είναι φίλημα άγιον, όπως γράφει στους Κορινθίους ο Απόστολος Παύλος. Να ασπάζεστε λοιπόν το χέρι του ιερέα που σας ευλογεί. Είναι ευλογημένο από τον Θεό. Με την χάρη της ιεροσύνης. Με την χάρη του Αγίου Πνεύματος. Να το φιλάτε το χέρι του ιερέα σας. Όσο νέος και αν είναι. Και να τον ακούτε.
Επίσκοπος Αχρίδας Νικόλαος

Ο ΟΣΙΟΣ ΙΛΑΡΙΩΝ Ο ΜΕΓΑΣ (21 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ)

«Ο όσιος Ιλαρίων έζησε επί της βασιλείας Κωνσταντίνου του μεγάλου. Γεννήθηκε και ανατράφηκε στην πόλη της Γάζας από γονείς ειδωλολάτρες. Από μεγάλη αγάπη προς τα γράμματα πήγε στην Αλεξάνδρεια, όπου μορφώθηκε, αλλά και δέχθηκε την πίστη του Χριστού. Έγινε ζηλωτής του Μεγάλου Αντωνίου, τον οποίο ακολούθησε, και έζησε μαζί του επ’  αρκετόν. Επέστρεψε κάποια στιγμή πίσω στην πατρίδα του, και όταν πέθαναν οι γονείς του, μοίρασε όλη την περιουσία που του άφησαν στους φτωχούς. Έπειτα απεσύρθη στην έρημο και αποδύθηκε στους πιο μεγάλους ασκητικούς αγώνες, με αποτέλεσμα ο Κύριος να τον χαριτώσει με το χάρισμα της θαυματουργίας, με το οποίο θεράπευσε πολλούς πάσχοντες από σωματικά και ψυχικά νοσήματα. Αργότερα, ανοίχτηκε προς τον κόσμο και αφού πέρασε από πολλές πόλεις και τόπους και χώρες, σε ηλικία ογδόντα ετών ετελεύτησε τον βίο του».

Ο εκκλησιαστικός ποιητής, μπροστά στο φαινόμενο «Ιλαρίων»  προσπαθεί να βρει λέξεις και εικόνες, προκειμένου να παραστήσει σωστά τη θέση του στην Εκκλησία, και όσο ζούσε στον κόσμο τούτο, αλλά και στη δόξα του ουρανού. Στον κόσμο τούτο τον βλέπει αφενός ως πρότυπο και στερέωμα των μοναστών, αφού υπήρξε εις άκρον ησυχαστής: «μοναζόντων εδραίωμα» τον χαρακτηρίζει μεταξύ άλλων, αφετέρου ως «ποδηγέτην των σωζομένων Θείω εν Πνεύματι», δηλαδή με το Πνεύμα του Θεού οδηγό και των εν κόσμω χριστιανών που επιθυμούν τη σωτηρία τους.  Από την άποψη αυτή ο όσιος Ιλαρίων υπήρξε για όλους τους χριστιανούς, μοναχούς και κοσμικούς, «θησαυρός ιαμάτων» και «Προφήτης Θεού», «στύλος ακράδαντος ουρανομήκης» και «πύργος ασάλευτος», κυριολεκτικά «άρμα πύρινον, το όνομα βαστάζων το του Κυρίου», ένας κυριολεκτικά «ήλιος…διασπείρων πάσι τας ακτίνας των θαυμάτων».  Στη δόξα του Θεού από την άλλη, ο υμνογράφος τον «βλέπει» «ως κέδρον υψίκομον, δι’ αρετής υψούμενον εν αυλαίς Θεού πεφυτευμένον∙ και ως κεκλεισμένον κήπον, ως ευθαλή Παράδεισον, ως πηγήν ιαμάτων». Δηλαδή όχι μόνον αποτελεί «κόσμημα» του Παραδείσου, ένας υψηλόκορμος κέδρος, φυτευμένος στις αυλές του Θεού, αλλά και ο ίδιος συνιστά ένα παράδεισο μόνος του, ένα κλεισμένο κήπο.

Ποια η αιτία των «υπερβολικών» θα λέγαμε αυτών χαρακτηρισμών; Πρώτον, ότι ο όσιος Ιλαρίων «Πνεύματος αγίου πλήρης εγένετο», διότι «ο ένθεος έρως κατέτρωσε (πλήγωσε) αυτόν» με αποτέλεσμα  «να καθυποτάξει με την εγκράτεια τα πάθη του σώματος στο νοερό της ψυχής» και «με τις ιερές αναβάσεις να ξεφύγει από τους κοσμικούς θορύβους». Με άλλη όμορφη εικόνα του υμνογράφου: «απέξεσε τω ξίφει της εγκρατείας  τους δερματίνους χιτώνας της νεκρώσεως και ύφανε ιμάτιον σωτηρίου». (Με το ξίφος της εγκράτειας έβγαλε από πάνω του τα αποτελέσματα της θανατηφόρας αμαρτίας και ντύθηκε τον Χριστό), συνεπώς «ιδών ο Χριστός το πράον και ησύχιον, μονήν πεποίηται εν αυτώ, και γέγονε οικητήριον θείον». (Επειδή είδε ο Χριστός την πραότητα και το ήσυχο της ψυχής του, κατοίκησε σ’  αυτόν και έγινε έτσι θείο κατοικητήριο).  Δεύτερον, ότι ο όσιος υπήρξε μαθητής του μεγάλου οσίου Αντωνίου, ένα από τους μεγαλύτερους αγίους της Εκκλησίας μας, του οποίου την ένθεη ζωή μιμήθηκε στο έπακρο και αφομοίωσε τις αρετές του. «Τον βίον ζηλώσας του θείου Αντωνίου, τοις ίσοις μέτροις της αρετής αφομοιούμενος». «Αντωνίου του θείου εζηλωκώς τον ενάρετον βίον πνευματικώς». Ο νοερός «φακός» του υμνογράφου επικεντρώνει ακόμη περισσότερο στο θέμα αυτό: Πλησίασες τον Θεό, θεοφόρε, γιατί σε έφεραν σ’  αυτόν οι παλάμες του θεόφρονος Αντωνίου. «Θεώ προσαγόμενος, θεοφόρε, παλάμαις του θεόφρονος Αντωνίου». Με ποιον άλλον τρόπο θα μπορούσε ο ποιητής να δείξει τη στενότατη σχέση του Ιλαρίωνα με τον Γέροντά του Αντώνιο; Και επιμένουμε στη σχέση αυτή, διότι δεν είναι δυνατόν να θυμηθεί κάποιος τον άγιο Αντώνιο και να μη συγκινηθεί, να μη κατανυχθεί καλύτερα, αφού με τον τρισμέγιστο αυτόν άγιο βρίσκεται στα «άγια των αγίων» του Παραδείσου. Έτσι με τον όσιο Ιλαρίωνα, μαθητή του Αντωνίου, αναπνέουμε την ατμόσφαιρα του Διδασκάλου του, συναναστρεφόμαστε επίσης τον άλλο μεγάλο μαθητή του άγιο Αθανάσιο, μας αγγίζει πράγματι η ενέργεια του ίδιου του Θεού. Σε τι αγία ατμόσφαιρα πράγματι μάς μεταφέρουν οι ύμνοι της Εκκλησίας μας! Γίνονται κυριολεκτικά τα παράθυρα, για να «δούμε» λίγο το άγιο βάθος του ουρανού!

Παρ’  όλη τη στενή, στενότατη σχέση των οσίων Αντωνίου και Ιλαρίωνα, διαπιστώνει κανείς και τη διαφορά των χαρακτήρων τους. Ενώ εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι κινούνται ως χαρακτήρες στο ίδιο μήκος κύματος, όμως διαφέρουν.  Πώς φαίνεται αυτό; Ο όσιος Αντώνιος υπήρξε μέγας ησυχαστής: Αν και κατά καιρούς, όταν έκρινε ότι τον χρειάζεται το πλήρωμα της Εκκλησίας, άφηνε την ησυχία και κατέβαινε στον κόσμο, όμως η διαρκής επιλογή του ήταν η πλήρης αφιέρωση στον Θεό, «μόνος μόνω Θεώ»,  ζώντας στην έρημο και επιδιώκοντας πάντοτε την ησυχία της μονώσεως.  Ο όσιος Ιλαρίων, ο μαθητής και ακόλουθος, υπήρξε και αυτός ησυχαστής, αλλά και με ιεραποστολική φλόγα ταυτόχρονα. Και απομονώθηκε, αλλά και προσέγγισε αισθητά τον κόσμο. Δεν είναι τυχαίο ότι άφησε κάποια στιγμή, όπως είπαμε, τον Αντώνιο και επέστρεψε στην πατρίδα του. Κι αργότερα: μετά την έξοδό του στην έρημο, γύρισε στον κόσμο, δρώντας σε διάφορες πόλεις και χώρες ιεραποστολικά και ιώμενος τους ανθρώπους. Το επισημαίνει έξοχα ο υμνογράφος: «Ρημάτων ο φθόγγος σου και των θαυμάτων η χάρις η ένθεος εις πάσαν εξελήλυθε την γην, πάτερ όσιε». (Ο λόγος σου και η ένθεη χάρη των θαυμάτων σου φάνηκαν σε όλη τη γη, πάτερ όσιε). Η παραπάνω επισήμανση αξίζει ιδιαίτερης προσοχής. Διότι μας δείχνει ότι αφενός ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, αλλά η διαφορετικότητα δεν εμποδίζει, αλλά αντιθέτως πολλαπλασιάζει τη δυνατότητα αγιασμού, αφετέρου ο Θεός ενισχύει και θέτει σε λειτουργία αυτό που βλέπει ως χάρισμα του κάθε ανθρώπου. Με άλλα λόγια η αγιότητα δεν «καλουπάρει», όπως λέμε, τον άνθρωπο, δεν τον θέτει σε ένα συγκεκριμένο εξωτερικό πλαίσιο, σε μία ομοιομορφία, αλλά αναδεικνύει την ιδιαιτερότητα, θέτοντάς την απλώς στην υπηρεσία του θελήματος του Θεού. Ο Θεός μ’  έναν λόγο δεν αλλοιώνει αυτό που είναι ο χαρακτήρας του ανθρώπου. Αλλοιώνει αυτό που αποτελεί διαστρέβλωση του χαρακτήρα, την αμαρτία, ώστε μέσα από τον καθένα να εκχύνεται η λαμπηδόνα της παρουσίας Του. Τι ελευθερία! Τι ομορφιά της πίστεώς μας! Τι αγάπη του ίδιου του Θεού μας!

πηγή Ακολουθείν

Συναξαριστής 21 Οκτωβρίου

Ὁ Ὅσιος Ἰλαρίων ὁ Μέγας

Γεννήθηκε τὸ 333 μ.Χ., στὰ χρόνια τοῦ Μ. Κωνσταντίνου.

Ἡ κωμόπολη στὴν ὁποία ἀνατράφηκε ὀνομαζόταν Θαβαθά, πέντε μίλια μακριὰ ἀπὸ τὴν Γάζα. Οἱ γονεῖς του ἦταν πλούσιοι εἰδωλολάτρες. Στὴν ἐπιθυμία τους νὰ σπουδάσουν ὅσο γίνεται καλύτερα τὸ γιό τους, ἔστειλαν αὐτὸν στὴν Ἀλεξάνδρεια.

Ἐκεῖ, ὁ Ἰλαρίων γνώρισε τὴ χριστιανικὴ πίστη, τὴν ἀγάπησε καὶ βαπτίσθηκε χριστιανός. Ἔγινε μιμητὴς του Μ. Ἀντωνίου καὶ ἔμεινε ἀρκετὸ καιρὸ κοντά του. Ὅταν πέθαναν οἱ γονεῖς του, γύρισε στὴν πατρίδα του, διαμοίρασε στοὺς φτωχοὺς ὅλην του τὴν κληρονομιὰ καὶ πῆγε στὴν ἔρημο.

Ἐκεῖ κάποτε συνάντησε λῃστές, μὲ τοὺς ὁποίους εἶχε τὸν ἑξῆς διδακτικὸ διάλογο: «Ἐὰν σὲ συναντοῦσαν κλέφτες, τὸν ῥώτησαν, τί θὰ ἔκανες;» Ἐκεῖνος ἀπάντησε: «Τί ἔχει νὰ φοβηθεῖ ὁ γυμνός;». Ἔπειτα τοῦ εἶπαν: «Ἀλλ᾿ ἂν σὲ σκότωναν;» ὁ Ἰλαρίων ἀπάντησε: «Τόσο τὸ καλύτερο. Ὁ σωματικὸς θάνατος κλείνει τὴν νύκτα τῆς παροῦσας ζωῆς καὶ εἰσάγει στὴν ἀνατολὴ τῆς μέλλουσας ζωῆς». Οἱ ἀπαντήσεις τοῦ Ἰλαρίωνα εἶχαν σὰν ἀποτέλεσμα τὴ μετάνοια τῶν λῃστῶν.

Ὁ Ἰλαρίων ἔλαβε ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ τὸ χάρισμα νὰ κάνει θαύματα.

Ἀφοῦ περιόδευσε σὲ πολλοὺς τόπους καὶ χῶρες, παρέδωσε στὸ Θεὸ τὴν ψυχή του, ὀγδόντα χρονῶν.

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Ἐγκρατείας τὴ αἴγλη λαμπρυνθεῖς τὴν διάνοιαν, ἤστραψας θαυμάτων ἀκτῖνας Ἰλαρίων Πατὴρ ἠμῶν, καὶ γεγονὸς φωστὴρ περιφανής, καὶ στῦλος εὐσέβειας θεαυγῆς, καταυγάζων τὴ ἐνθέω σου βιοτῆ, τοὺς πίστει προσιόντας σοί. Δόξα τῷ δεδωκότι σοὶ ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργούντι διὰ σου, πάσιν ἰάματα.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. δ’.
Ταῖς τῶν δακρύων σου ῥοαῖς, τῆς ἐρήμου τὸ ἄγονον ἐγεώργησας· καὶ τοῖς ἐκ βάθους στεναγμοῖς, εἰς ἑκατὸν τοὺς πόνους ἐκαρποφόρησας· καὶ γέγονας φωστὴρ τῇ οἰκουμένῃ, λάμπων τοῖς θαύμασιν, Ἱλαρίων Πατὴρ ἡμῶν ὅσιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Κοντάκιον
Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Ὡς φωστῆρα ἄδυτον, τοῦ νοητοῦ σε Ἡλίου, συvελθόvτες σήμεροv, ἀνευφημοῦμεν ἐν ὕμvοις. Ἔλαμψας τοῖς ἐν τῷ σκότει τῆς ἀγνωσίας, ἅπαντας ἀναβιβάζων πρὸς θεῖοv ὕψος, Ἱλαρίων τοὺς βοώντας. Χαίροις ὢ Πάτερ, τῶν Ἀσκητῶv ἡ κρηπίς.

---

Οἱ Ἅγιοι Γάιος, Δάσιος καὶ Ζωτικός

Οἱ Ἅγιοι αὐτοὶ βρίσκονταν στὴ Νικομήδεια καὶ ἀπὸ θεῖο ζῆλο ἐμπνεόμενοι, πῆγαν καὶ γκρέμισαν τὰ εἴδωλα τῶν Ἑλλήνων μέσα στοὺς ναούς.

Ἔπειτα φανερώθηκαν μόνοι τους καὶ ὑπέστησαν φοβερὰ βασανιστήρια. Τοὺς κρέμασαν ἐπάνω σὲ ξύλα καὶ ἔτριψαν τὶς σάρκες τους μὲ πανιὰ ὑφασμένα ἀπὸ τρίχες κατσίκας. Ἔπειτα, ἀφοῦ ἔδεσαν πέτρες στὸ λαιμό τους, τοὺς ἔριξαν στὴ θάλασσα καὶ ἔτσι ὅλοι ἔλαβαν μαρτυρικὸ τέλος.

---

Ὁ Ὅσιος Φιλόθεος ποὺ ἀσκήτευσε στὸν Ἄθω

Γεννήθηκε κατὰ τὸν 14ο αἰῶνα στὴ Χρυσούπολη τῆς Μακεδονίας (κοντὰ στὴν Καβάλα), οἱ δὲ γονεῖς του ἦταν ἀπὸ κάποια ἐπαρχία τῆς Μ. Ἀσίας καὶ συγκεκριμένα ἀπὸ τὴν πόλη Ἐλάτεια.

Γιὰ τὸ φόβο τῶν Ἀγαρηνῶν ἦλθαν στὴν Χρυσούπολη, ὅπου πέθανε ὁ πατέρας, ἀφοῦ ἔκανε δυὸ παιδιά. Τὰ παιδιὰ αὐτὰ τὰ ἅρπαξαν οἱ Τοῦρκοι καὶ ὁ πόνος τῆς μάνας τους Εὐδοκίας ἦταν μεγάλος καὶ γιὰ νὰ τὸν ἐλαφρύνει, κλείστηκε σὲ γυναικεῖο μοναστήρι.

Κάποτε ὅμως, σὲ μία πανήγυρη ἑνὸς ἀνδρικοῦ μοναστηριοῦ συνάντησε τὰ δυὸ παιδιά της καὶ μὲ μεγάλη συγκίνηση ἄκουσε τὴν ἱστορία τῆς σωτηρίας τῶν παιδιῶν της, ἀπὸ τὰ χείλη τοῦ ἡγουμένου.

Ὁ Θεόφιλος ἔτσι ἦταν τὸ πρῶτο του ὄνομα, ἔδειξε μεγάλη προθυμία στὸ μοναστήρι αὐτὸ καὶ ἐκάρη μοναχός με τὸ ὄνομα Φιλόθεος. Κατόπιν πῆγε στὸ Ἅγιον Ὄρος, ὅπου οἱ ἀσκητικοί του ἀγῶνες ἔγιναν παράδειγμα σὲ πολλοὺς ἀδελφούς.

Πέθανε εἰρηνικὰ σὲ ἡλικία 84 χρονῶν, ἀφοῦ μόρφωσε πνευματικὰ στὸν τόπο ἐκεῖνο πολλοὺς μοναχούς.

---

Οἱ Ἅγιοι Ἀνδρέας, Στέφανος, Παῦλος καὶ Πέτρος

Στοὺς Συναξαριστὲς ὀνομάζονται νεοφανεῖς Ἅγιοι καὶ μαρτύρησαν ἐπὶ Κων/νου τοῦ Κοπρωνύμου.

Ἀπ᾿ αὐτοὺς ὁ Ἀνδρέας ἦταν μοναχὸς ἀπὸ τὴν Κρήτη καὶ ἀφοῦ ἔλεγξε τὸν Κοπρώνυμο ἀποκεφαλίστηκε καὶ τάφηκε «ἐν τῇ Κρίσει» (17 Ὀκτωβρίου).

Οἱ δὲ ὑπόλοιποι τρεῖς, μᾶλλον μοναχοὶ καὶ αὐτοί, ἀφοῦ ὑπερασπίστηκαν μὲ σθένος τοὺς ὀρθόδοξους ἱεροὺς κανόνες, ἀποκεφαλίστηκαν ἀπὸ τὸν Κοπρώνυμο.

---

Ὁ Ἅγιος Ζαχαρίας ὁ Ὁσιομάρτυρας

Μαρτύρησε διὰ πνιγμοῦ μέσα στὴ θάλασσα.

---

Ἡ Ἁγία Θεοδότη καὶ ὁ Ἅγιος Σωκράτης ὁ Πρεσβύτερος

Ἔζησαν τὸν 3ο αἰῶνα μ.Χ., ὅταν βασιλιὰς ἦταν ὁ Ἀλέξανδρος ὁ Σεβῆρος, καὶ μαρτύρησαν στὴν Ἄγκυρα.

Ἡ Θεοδότη, ἀπὸ εὐγενικὴ οἰκογένεια, ἦταν θαῤῥαλέα στὴν πίστη καὶ ὅπου καὶ ἂν βρισκόταν μιλοῦσε γιὰ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ προσπαθοῦσε νὰ αὐξάνει τὸν ἀριθμὸ τῶν ἀφοσιωμένων στὴ λατρεία τοῦ Χριστοῦ.

Ὁ πρεσβύτερος Σωκράτης ἦταν ἱερέας ἀπὸ ἐκείνους, ποὺ δὲν λειτουργοῦν μόνο, ἀλλὰ καὶ φωτίζουν καὶ οἰκοδομοῦν, στὴν ἀνάγκη μάλιστα εἶναι ἕτοιμοι νὰ θυσιαστοῦν γιὰ τὴν πίστη καὶ τὸ ποίμνιό τους.

Στὴν ἐργασία του αὐτὴ ὁ Σωκράτης εἶχε πολύτιμο βοηθὸ τὴν εὐσεβὴ Θεοδότη, πού, μὲ τὴν διδασκαλία της, προπαρασκεύαζε εἰδωλολάτρισσες γυναῖκες στὴ γνώση τῶν ἀληθειῶν τῆς πίστης, καὶ στὴν ἀποδοχὴ τοῦ ἁγίου βαπτίσματος. Ἔτσι λοιπόν, καταγγέλθηκαν καὶ οἱ δυὸ γιὰ τὶς ἐνέργειές τους αὐτές, συνελήφθησαν καὶ μὲ ἀπειλὲς καὶ μαρτύρια τοὺς ἐξανάγκαζαν νὰ θυσιάσουν στὰ εἴδωλα.

Ἀλλ᾿ ἡ γυναῖκα καὶ ὁ ἱερέας ἀπέκρουσαν μὲ ἀγανάκτηση τὴν ἀσεβὴ πρόταση καὶ σφράγισαν τὴν ὁμολογία τῆς πίστης τους μὲ τὸ αἷμα τους, ἀφοῦ ὑπέστησαν θάνατο μὲ ἀποκεφαλισμό.

---

Ὁ Ἅγιος Εὐκράτης (ἢ Εὔκρατος) ὁ Ὁσιομάρτυρας

Μαρτύρησε διὰ ξίφους. (Ἴσως νὰ πρόκειται γιὰ τὸν πιὸ πάνω ἅγιο Σωκράτη κατὰ τὴν ἀντιγραφή, ἀπὸ λάθος, νὰ ἔγινε Εὔκρατης).

---

Ὁ Ὅσιος Βαρούχ

Ἀπεβίωσε εἰρηνικά.

---

Ὁ Ἅγιος Ἄζης

Μαρτύρησε διὰ πυρός.

---

Ὁ Ἅγιος Πλαντῖνος

Ἡ μνήμη του ἀναφέρεται στὸ Ἱεροσολυμιτικὸ Κανονάριο σελ. 115, συνοδευμένη μὲ αὐτὴ τῆς ἁγίας Εἰρήνης καὶ ἁγίας Μαρίνας τῆς Ῥαϊθοῦ.

---

Ὁ Ὅσιος Ἰάκωβος

Ἄγνωστος στὸν Συναξαριστὴ τοῦ Ἁγίου Νικόδημου. Ἡ μνήμη του φέρεται στὸν Συναξαριστὴ τοῦ Delehaye, χωρὶς βιογραφικὰ στοιχεῖα, παρὰ μόνο μὲ τὴν ἑξῆς φράση: «Μνήμη τοῦ ὁσίου Ἰακώβου τοῦ γενομένου οἰκονόμου τῆς Μονῆς τοῦ σωτῆρος Χριστοῦ τοῦ Βαθέος Ῥύακος, ὃς ὤρμητο ἐκ τῆς δευτέρας τῶν Καππαδόκων ἐπαρχίας».

---

Ὁ Ἅγιος Σωκράτης ὁ ἱερομάρτυρας

Ἡ μνήμη του ἀναφέρεται ἐπιγραμματικὰ στὸ «Μικρὸν Εὐχολόγιον ἢ Ἁγιασματάριον» ἔκδοση Ἀποστολικῆς Διακονίας 1956, χωρὶς ἄλλες πληροφορίες. Πουθενὰ ἀλλοῦ δὲν ἀναφέρεται ἡ μνήμη του αὐτὴν τὴν ἡμέρα.

(Ἴσως εἶναι ὁ ἴδιος με τὸν προηγούμενο, ποὺ ἑορτάζεται μαζὶ μὲ τὴν ἁγία Θεοδότη).

---

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Νεομάρτυρας ἀπὸ τὴν Μονεμβασιά

Ἦταν γιὸς ἱερέα καὶ γεννήθηκε στὸ χωριὸ Γεράκι τῆς Μονεμβασιᾶς.

Τὸ 1770 ὅταν οἱ Ἀλβανοὶ ἦλθαν στὴν Πελοπόννησο, ἔσφαξαν τὸν πατέρα του, καὶ αὐτὸν μαζὶ μὲ τὴν μητέρα του ἀπήγαγαν στὴ Λάρισα. Ἦταν τότε ὁ Ἰωάννης 15 χρονῶν. Ἐκεῖ πουλήθηκε μαζὶ μὲ τὴν μητέρα του σὲ κάποιο Τοῦρκο.

Ἐπειδὴ ὅμως ὁ Τοῦρκος αὐτὸς δὲν εἶχε παιδιά, θέλησε νὰ υἱοθετήσει τὸν Ἰωάννη ἀφοῦ τὸν ἐξισλαμίσει. Οἱ τεράστιες καὶ ποικίλες προσπάθειες τοῦ Τούρκου γιὰ νὰ ἐξισλαμίσει τὸν Ἰωάννη, δὲν ἔφεραν κανένα καρπό. Ὁ νέος με ὑψηλὸ φρόνημα, διαρκῶς ἔλεγε: «ἐγὼ Τοῦρκος δὲν γίνομαι, ἐγὼ εἶμαι χριστιανὸς καὶ χριστιανὸς θέλω νὰ πεθάνω». Τότε ὁ Τοῦρκος, μέσα στὸ σπίτι του, ἄρχισε νὰ βασανίζει σκληρὰ τὸν Ἰωάννη.

Τὴν περίοδο τοῦ Δεκαπενταύγουστου τὸν πίεζε νὰ καταλύσει, καὶ μάλιστα εἶχε βάλει καὶ τὴν μητέρα του νὰ τὸν παρακαλέσει νὰ φάει ἀπὸ τὰ δελεαστικὰ φαγητά. Ἀλλ᾿ ὁ Ἰωάννης ἀπάντησε: «ἐγὼ εἶμαι γιὸς παπὰ καὶ πρέπει νὰ φυλάττω καλύτερα ἀπὸ τοὺς γιοὺς τῶν λαϊκῶν τοὺς νόμους καὶ τὰ ἔθιμα τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας».

Ἐξαγριωμένος ὁ σκληρὸς Τοῦρκος ἀπὸ τὴν στάση τοῦ Ἰωάννη, τὸν μαχαίρωσε στὴν καρδιά, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ πεθάνει στὶς 21 Ὀκτωβρίου 1773.

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θεῖον γόνον σέ, Μονεμβασία, ἀνεβλάστησε, καρποφοροῦντα, Ἰωάννη τᾶς τῆς πίστεως χάριτος, τῶν γὰρ πατρῴων θεσμῶν ἀντεχόμενος, τοὺς ἐκ τῆς Ἀγαρ ἀθλήσας κατήσχυνας. Μάρτυς ἔνδοξε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.

---

Ἡ Ἀνακομιδὴ τοῦ Λειψάνου τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου τοῦ Θαυματουργοῦ

Βλέπε βιογραφικό του σημείωμα τὴν 16η Μαρτίου.

---

Ἡ Ἀνακομιδὴ τῶν Λειψάνων τοῦ Ὁσίου Ἰλαρίωνα Ἐπισκόπου Μεγληνίας (Ρῶσος)

Ἡ Ἀνακομιδὴ τῶν Ἱερῶν Λειψάνων τοῦ Ὁσίου Ἰλαρίωνα Ἐπισκόπου Μεγληνίας ἀπὸ τὴν Μεγληνία στὸ Τύρνοβο τῆς Βουλγαρίας ἔγινε τὸ 1206 μ.Χ. Δὲν ἔχουμε ἄλλες λεπτομέρειες γιὰ τὸ γεγονός.

Περιληπτικὰ ἀναφέρουμε ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰλαρίων γεννήθηκε γύρω στὰ 1080 - 1090 μ.Χ. ἀπὸ εὐσεβεῖς Ἕλληνες γονεῖς μετὰ ἀπὸ ἀδιάκοπες προσευχὲς τῆς στείρας μητέρας του πρὸς τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Κάποια νύχτα τῆς φανερώθηκε στὸν ὕπνο της, ἡ Παναγία καὶ τῆς ὑποσχέθηκε ὅτι θὰ γεννήσει γιό, ποὺ θὰ μεταστρέψει πολλοὺς ἀπὸ τὴν πλάνη στὸ φῶς τῆς θεογνωσίας.

Ὅταν συμπλήρωσε τὰ δεκαοχτώ του χρόνια, ὁ Ἰλαρίων μετέβη σὲ κάποιο μοναστῆρι τῆς περιοχῆς του καὶ ἐκάρη μοναχός. Ζοῦσε μὲ μεγάλη ἄσκηση, ὥστε νὰ μιλοῦν γι' αὐτὸν ὅλοι οἱ ἀδελφοί της Μονῆς. Ἀργότερα τοῦ ἀνέθεσαν καὶ τὴν γερόντια τοῦ Μοναστηριοῦ καὶ ἐνῷ ἀκόμη ἦταν ἡγούμενος ὁ ὅσιος ἔκανε πολλὰ θαύματα καὶ ἡ φήμη τοῦ διαδόθηκε παντοῦ. Ὅπως ἐμφανίστηκε ἡ Θεοτόκος στὴ μητέρα του καὶ τῆς ἀνήγγειλε τὴ γέννησή του, ἔτσι ἐμφανίσθηκε καὶ στὸν ἀρχιεπίσκοπο ἀχρίδας Εὐστάθιο, προτρέποντας τὸν νὰ τοποθετήσει ὡς Ποιμενάρχη τοῦ λαοῦ τῶν Μογλενῶν τὸν ὅσιο Ἰλαρίωνα. Πράγματι, μετὰ ἀπὸ λίγο καιρὸ ὁ Ἅγιος χειροτονήθηκε Ἐπίσκοπος Μογλενῶν.

Ἡ ἕδρα τῆς ἐπισκοπῆς τοῦ φημολογεῖται ὅτι ἦταν τὸ σημερινὸ χωριὸ Χρυσή. Ἡ περιοχὴ ὅμως ὅπου ἀρχιεράτευε ὁ ὅσιος ἦταν γεμάτη ἀπὸ αἱρετικοὺς ποὺ ἀκολουθοῦσαν τοὺς μονοφυσῖτες Ἀρμενίους καὶ Βογόμιλους. Τοὺς αἱρετικοὺς αὐτοὺς τοὺς εἶχε ἐγκαταστήσει στὰ Μογλενά, ποὺ ἦταν τόπος ἐξορίας πάσης φύσεων αἱρετικῶν, ἡ δυναστεία τῶν Κομνηνῶν. Ὁ Ἅγιος Ἰλαρίων μὲ τὸ κηρυκτικὸ τοῦ ἔργο καὶ τὸν ἐπίμονο ἀντιαιρετικό του ἀγῶνα προκάλεσε τὴν μεταστροφὴ μεγάλων αἱρετικῶν μαζῶν στὴν Ὀρθόδοξη πίστη.

---

Ὁ Ὅσιος Φίλιππος

---

Ἡ Ἁγία Ursula (Βρεταννίδα)

Λεπτομέρειες γιὰ τὴ ζωὴ αὐτῆς τῆς ἁγίας τῆς ὀρθοδοξίας, μπορεῖ νὰ βρεῖ ὁ ἀναγνώστης στὸ βιβλίο «Οἱ Ἅγιοι τῶν Βρεττανικῶν Νήσων», τοῦ Χριστόφορου Κων. Κομμοδάτου, ἐπισκόπου Τελμησσοῦ, Ἀθῆναι 1985.

---

Ὁ Ἅγιος Finan (Ἰρλανδός)

Λεπτομέρειες γιὰ τὴ ζωὴ αὐτοῦ τοῦ ἁγίου τῆς ὀρθοδοξίας, μπορεῖ νὰ βρεῖ ὁ ἀναγνώστης στὸ βιβλίο «Οἱ Ἅγιοι τῶν Βρεττανικῶν Νήσων», τοῦ Χριστόφορου Κων. Κομμοδάτου, ἐπισκόπου Τελμησσοῦ, Ἀθῆναι 1985

ΟΙ ΑΡΧΙΕΡΕΙΣ ΜΑΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΟΙ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ

 

ΟΙ ΑΡΧΙΕΡΕΙΣ ΜΑΣ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΟΙ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ

Ευτυχισμένη ήταν η ημέρα της επαναστάσεως της Ελληνικής φυλής, διότι και τότε και προ χρόνων ακόμη το έθνος είχε και τον θεόπεμπτον και σεβάσμιον κλήρον ως οδηγόν του... Ο Κλήρος παρουσιάσθη εμπρός με τον σταυρόν και με το όπλον εις τας χείρας, έβαλε την φωνήν εκ μέρους της θρησκείας και έδωκε το σύνθημα πατρίς και θρησκεία... εσυμβούλευσε, ευλόγησε, αγίασε τα όπλα, ύψωσε την σημαίαν του σταυρού... Έκαστος δε κληρικός επήρε πλέον ως έργον του πολέμου να παρευρίσκεται παντού εις τα στρατόπεδα και εις τα φροντιστήρια δια να ετοιμάζη τα πολεμοφόδια και τας τροφάς, όχι μόνον δι’ ιδίων εξόδων και θυσιών αλλά και με τα ιδία του τα χέρια, άλλοι δε εξ αυτών να πολεμούν τον εχθρόν της πίστεως και της πατρίδος, μαζί με τους στρατιώτας και άλλοι πάλιν να στέκωνται έμπροσθεν του Υψίστου και να επικαλούνται την εξ ύψους βοήθειαν. . .  Φωτάκος (Απομνημονεύματα)

   Σήμερα, στην Ελλάδα του 2011, συντελείται η μεγαλύτερη γενοκτονία του Ελληνισμού και η μεγαλύτερη αφαίμαξη ανθρώπινου δυναμικού μέσα στον 21ο  αιώνα. Τα παιδιά των Ελληνικών Οικογενειών θεωρούνται αναλώσιμο είδος, τεκμήριο “πλουτισμού” και διώκονται απηνώς από σύγχρονους Ηρώδηδες και Μήδειες. Οι Ελληνικές Οικογένειες, ειδικά οι πολυμελείς, με 3 και άνω παιδιά,υποχρεώνονται εκβιαστικά, από ένα θεωρητικά μόνο “δημοκρατικό” καθεστώς να πληρώνουν αβάσταχτους φόρους, χαράτσια, έκτακτες εισφορές (με ταυτόχρονη μείωση μισθών, επιδομάτων ή με απολύσεις, ανεργία κλπ), με αποτέλεσμα να τίθενται σε απειλή η  ζωή χιλιάδων παιδιών, αφού οικογένειες δεν έχουν να πληρώσουν στεγαστικά δάνεια, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, θέρμανση, τα απαραίτητα για ένδυση και  σίτιση !!!

Αποκορύφωμα της ηθικής αναλγησίας και αθλιότητας είναι να απειλούνται οι Ελληνικές Οικογένειες με διακοπή ρεύματος, εν μέσω χειμώνα, αν δεν έχουν να πληρώσουν το χαράτσι για τα 1-2  ακίνητα που έχει η μέση Οικογένεια. Ο ηθικός αμοραλισμός από τη συντεχνία των υπουργών μιας αντιλαϊκής κυβέρνησης είναι πρωτοφανής. Χιλιάδες νέοι δεν έχουν ελπίδα εύρεσης εργασίας, ενώ εκατοντάδες είναι οι αυτοκτονίες λόγω οικονομικής κρίσης και ανέχειας και απελπισίας ! Οι γεννήσεις έπεσαν από 120.000 το 2009 στις 85.000 το 2010, ενώ η μείωση θα είναι ακόμα μεγαλύτερη φέτος, θέτοντας ζήτημα επιβίωσης του Ελληνικού Έθνους, σε λιγότερο από μια δεκαετία!(*) 

Σήμερα οι Αρχιερείς μας καλούνται να αναλάβουν την ιστορική κληρονομιά που τους αναλογεί! «Πρώτοι οι ιερείς του Υψίστου έκλιναν ους ευήκοον εις την φωνήν της ελευθερίας και περιζωσάμενοι μετά της νοητής ρομφαίας του Ευαγγελικού λόγου το ξίφος του Άρεως, διέπρεψαν πολλαχώς εις τον Ελληνικόν αγώνα. Και τα ονόματα των εν Κωνσταντινουπόλει αθλησάντων Αρχιερέων θέλουν στολίζει δια παντός τας πρώτας σελίδας της νεωτέρας Ελληνικής ιστορίας».¹

Και είναι πράγματι βαριά η ιερά παρακαταθήκη, όσο "βαρύ" είναι και το αίμα των Αρχιερέων που αντιστάθηκαν στον κατακτητή! Και ποιος δεν μπορεί να δει την απροκάλυπτη ΚΑΤΟΧΙΚΗ κυβέρνηση της χώρας μας που κάνει ότι είναι δυνατόν ώστε να εξολοθρεύσει τον λαό της και να εκμηδενίσει την Εθνική κυριαρχία της! Ας σηκωθούν οι Αρχιερείς μας και ας ξεσηκώσουν το λαό σε αντίσταση χωρίς να φοβηθούν τη θυσία. Το αίμα των αγίων προκατόχων τους βοά!

Από τους 200 αρχιερείς, που υπήρχαν σ' ολόκληρη την Οθωμανική αυτοκρατορία, μαρτυρούνται να έλαβαν ενεργό μέρος, στον αγώνα επώνυμα και αδιαμφισβήτητα, 73 Ιεράρχες, δοκιμάσθηκαν, φυλακίσθηκαν, βασανίσθηκαν κ.λπ. 42 αρχιερείς, και θυσιάσθηκαν για την ελευθερία, είτε από βασανιστήρια και θανατώσεις των Τούρκων είτε στις πολεμικές συρράξεις, 45 αρχιερείς.²

Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός όταν απειλήθηκε από τους Γερμανούς με θάνατο προκειμένου να σταματήσει να ξεσηκώνει εξ άμβωνος το λαό είπε: «Οι στρατηγοί τουφεκίζονται, οι αρχιερείς απαγχονίζονται και είμαι έτοιμος προς τούτο».

Και «Ελληνικός λαός αποθνήσκει εκ πείνης. Ελληνική φυλή εξολοθρεύεται. Ποιούμεθα έκκλησιν και ικετεύομεν εκ βαθέων ψυχής ευρεθή τρόπος σταλούν οπωσδήποτε τρόφιμα, πάση θυσία. Θέτομεν διάθεσιν υμών άπασαν περιουσίαν Εκκλησίας Ελλάδος, άμφια ιερέων, αρχιερέων και τιμαλφή ναών και μονών» 

Ο δε Χρύσανθος καταγγέλλει την απρόκλητη επίθεση της φασιστικής Ιταλίας (ανήμερα μάλιστα στην εορτή της Παναγίας), απαριθμεί τις βαρβαρότητες των επιτιθεμέ­νων και τους καλεί «να αναλάβητε ζήλον Χριστού και να διαμαρτυρηθήτε και κινηθήτε και να κινήσητε τους λαούς υμών αξίως του αδικήματος, ίνα μάθωσι πάντες ως κοινόν εχθρόν να νομίζωσι τον άρπαγα...»3.

Αρνείται να συμμετάσχει στην επιτροπή υποδοχής των Γερμανών (μαζί με το Νομάρχη, το Δήμαρχο και το Φρούραρχο) κατά την είσοδό τους στην Αθήνα. «Έργο του Αρχιεπισκόπου δεν είναι να υποδουλώνει, αλλά να απελευθερώνει» ήταν η γενναία του απάντηση. Αλλά και όταν με κάποιον κλητήρα ενημερώθηκε ότι οι Γερμανοί στρατη­γοί θέλουν να μεταβεί ο Αρχιεπίσκοπος στη Μητρόπολη, για να τελέσουν δοξολογία επί τη αφίξει τους στην Αθήνα. «Ο πάντοτε ειρη­νικός και γαλήνιος Αρχιεπίσκοπος», σημειώ­νει ο πρωτοσύγκελλος της Αρχιεπισκοπής αρχιμανδρίτης Γερβάσιος Παρασκευόπουλος, «αποτόμως συνωφρυώθη, ηγέρθη και εν θυμώ και οργή, με τόνο φωνής, ον αδυ­νατώ να αποδώσω, απάντησε:

- Ποιος είσαι συ; Πήγαινε, φύγε αμέσως...», και στην ερώτησή του: τι να απα­ντήσω στον κ. Δήμαρχο; του απαντά «να ειπής ότι σε έδιωξα»⁴.

Αλλά και όταν είχε παραδώσει τον αρχιεπισκοπικό θρόνο στον Δαμασκηνό δεν σταμάτησε ούτε για μια στιγμή την Αντίσταση. Στο σπίτι του στην Κυψέλη λειτουργούσε κρυφά ασύρματος⁵ ο οποίος εμψύχωνε τον σκλαβωμένο λαό.

Ο Ελληνικός λαός περιμένει τους Αρχιερείς του. Καλές οι ανακοινώσεις και τα  Δελτία Τύπου αλλά δεν αρκούν. Ο Λαός χρειάζεται παραδείγματα και τα περιμένει από τους Πνευματικούς Ηγέτες του.

Τον Παπαφλέσσα όλοι τον μακαρίζουν, τι περιμένουν; 

Κώστας Χ. Ναυπλιώτης

 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
* http://www.egolpion.com/E63728E5.el.aspx
1 Από την Έκθεση της επιτροπής συστήθηκε (1833) από τον Όθωνα (μεταξύ των οποίων ο Σπ. Τρικούπης, ο Π. Νοταράς και ο Σκαρλ. Βυζάντιος) για τα Εκκλησιαστικά πράγματα της Ελλάδος.
2 http://www.egolpion.com/arxiereis_21.el.aspx
3 http://www.egolpion.com/xrusan8os_e8narxhs.el.aspx
4 http://www.egolpion.com/xrusan8os-2.el.aspx
5 http://www.egolpion.com/xrusan8os_damaskinos.el.aspx

π.ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ: «Η ΠΛΗΡΩΜΗ ΤΩΝ ‘’ΧΑΡΑΤΣΙΩΝ’’ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΣΤΗ ΛΗΣΤΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ»

 

 π.ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ:

«Η ΠΛΗΡΩΜΗ ΤΩΝ ‘’ΧΑΡΑΤΣΙΩΝ’’

ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΣΤΗ ΛΗΣΤΕΙΑ

ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ»

Δεν παίρνουμε την φοροκάρτα - Δεν πληρώνουμε τα ληστρικά χαράτσια

Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε (σημ:το Ορθόδοξο Παρατηρητήριο) πριν από λίγο με τον πανοσιολογιώτατο Αρχιμανδρίτη π. Σαράντη Σαράντο, του ζητήσαμε να μας πει την γνώμη του για την φοροκάρτα και τα νέα χαράτσια που επέβαλε η κυβέρνηση.

"Ορθόδοξο Παρατηρητήριο": π. Σαράντη, τις τελευταίες ημέρες ο Ελληνικός λαός δέχεται απανωτά πλήγματα τόσο σε οικονομικό επίπεδο με την επιβολή απίστευτων  «κεφαλικών φόρων», όσο και εναντίον της ελευθερίας του μέσω της φοροκάρτας,  τα «εγκαίνια» της οποίας έγιναν χθες (σημ: 3/10/2011). Θα θέλαμε ένα πρώτο σχόλιό σας για αυτά τα δύο ζητήματα.

π. Σαράντης Σαράντος: Ανέκαθεν θεωρούσα ως καθήκον και υποχρέωση προς την πατρίδα την φορολογική ειλικρίνεια και την πληρωμή των φόρων. Με αυτήν την  πεποίθηση πλήρωσα αγόγγυστα όσα δίκαια ή άδικα εκτίμησε το κράτος ως συμμετοχή μου στα βάρη της χώρας.

Σήμερα όμως, αυτό που διαπιστώνουμε τόσον εμείς όσο και οι ειδικοί οικονομικοί επιστήμονες, είναι ότι η επιβολή φόρων δεν έχει πλέον τον χαρακτήρα ενός «συμμετοχικού συστήματος προσφοράς για το κοινό καλό», αλλά έχει μεταμορφωθεί σε ένα όπλο μαζικής οικονομικής εξόντωσης του λαού, δια του οποίου θα επιτευχθεί αφ’ ενός η απόλυτη υποδούλωσή του στα αντίχριστα κελεύσματα της Νέας Εποχής, και αφ’ ετέρου θα ολοκληρωθεί η απώλεια της εθνικής  μας κυριαρχίας.

Μέσα σε αυτό κλίμα εκφοβισμού και τρομοκρατίας ο ελληνικός λαός με το πρόσχημα της συμμετοχής σε ένα «επώδυνο πλην αναγκαίο» πρόγραμμα ... εθνικής σωτηρίας, καλείται να συναινέσει όχι μόνο στην φυσική του εξόντωση αλλά και στην υφαρπαγή του Θεοσδότου δώρου της ελευθερίας όπως αυτή θα πραγματοποιηθεί μέσω της φοροκάρτας και σύντομα της κάρτας του πολίτη.

Υπό αυτήν την έννοια και με αίσθηση της ποιμαντικής μας ευθύνης, δεν μπορούμε παρά να πούμε ευθαρσώς, ότι κανείς δεν πρέπει να παραλάβει την φοροκάρτα, ούτε ακόμα και όταν  θα καταστεί  υποχρεωτική (από 1/1/2012), καθώς επίσης ότι η πληρωμή «χαρατσιών» που κακώς χαρακτήρισαν φόρους  ή τέλη δεν είναι καθήκον μας προς την πατρίδα αλλά συναίνεση στην ληστεία  και στον κατακερματισμό της.

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ «ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ»

Αντιαιρετικόν Εγκόλπιον    www.egolpion.com