Ὁ Προμηθεύς, μυθικὴ μορφὴ ποὺ ὑμνήθηκε ἀπὸ τὸν τραγωδὸ Αἰσχύλο, δὲν παριστᾶ τὸν ἐπαναστάτη κατὰ τοῦ Θεοῦ Δία, ἀλλὰ τὴν ἐπανάσταση τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ ἀρχαίου Ἕλληνα ἐνάντια σὲ μία ἰδέα τοῦ θείου ποὺ ἀρνεῖται τὴν ἀγάπη, τὸ ἔλεος καὶ τὴν ἐλπίδα.
Ὁ ἡμίθεος αὐτὸς ποὺ δώρισε τὴ φωτιὰ στοὺς ἀνθρώπους καὶ τιμωρήθηκε ἀπὸ τὸν Δία, ὅμως ὡς φιλάνθρωπος ἐχάρισε καὶ πάλι, μετὰ τὴν περιπέτειά του μὲ τὸν πατέρα τῶν θεῶν γιὰ τὸ ζήτημα τῆς προσφορᾶς θυσιῶν ἀπὸ τοὺς θνητοὺς στοὺς θεούς, πολλὲς δωρεὲς (δωροδότης) καὶ εὐσπλαγχνία (φιλεύσπλαγχνος) σ' αὐτούς.
Ἡ τελευταία τιμωρία τοῦ Προμηθέα ἦταν ἡ πρόσδεσή του μὲ ἁλυσίδες σὲ κολώνα, ὅπου ἕνας ἀετὸς κατέτρωγε συνεχῶς τὸ συκώτι του, ποὺ κατασπαρασσόταν καὶ διαρκῶς ὅμως ἦταν σὲ ἀνανέωση. Ἡ γιὰ πολλοὺς αἰῶνες αὐτὴ τιμωρία ἔλαβε τέλος χάρη στὴν γενναιότατη ἐπέμβαση τοῦ Ἡρακλῆ, ὅταν μὲ τὴν ἄδεια τοῦ Δία καὶ τὰ βέλη τοῦ ἥρωα σκοτώθηκε ὁ ἀετὸς καὶ λυτρώθηκε ὁ βασανισμένος Προμηθεύς.
Πρόκειται γιὰ μία θεϊκὴ ὕπαρξη ποὺ πολέμησε δίπλα στὸν Δία γιὰ τὴν κατάκτηση τῆς κοσμικῆς βασιλείας, ἐνάντια στοὺς ἀρχαίους δεσποτικοὺς Τιτάνες, ἀλλὰ μόλις ὁ Ζεὺς κατέλαβε τὴν ἐξουσία καὶ ἀρνήθηκε κάθε οἶκτο καὶ ἀγάπη πρὸς τὸ βασίλειό του, ἀντιτάχθηκε στὸν πατέρα τῶν ὀλυμπίων θεῶν. Αὐτὸς ὁ τελευταῖος ἐπιθυμοῦσε ἀκόμη καὶ νὰ ἐξαφανίσει τὴν ἀνθρώπινη φυλὴ καὶ νὰ τὴν ἀντικαταστήσει μὲ μία ἄλλη περισσότερο κατάλληλη στὰ ἀπάνθρωπα σχέδιά του.
Ὁ Προμηθεὺς κατέστη εὐεργέτης καὶ δότης στὸ ἀνθρώπινο γένος τοῦ λόγου, τῆς γνώσης τῶν ἀριθμῶν, τῆς γραφῆς καὶ τῆς μαντικῆς τέχνης, δηλαδὴ τῆς ἱκανότητας ἑρμηνείας τῶν σημείων τοῦ οὐρανοῦ, τῶν γνωστικῶν τοῦ ἀνθρώπινου σώματος, τοῦ φωτὸς καὶ τοῦ σκότους καὶ βέβαια τῆς ἐλπίδας, μὲ τελευταῖο εὐεργέτημα τὴ δύναμη τῆς φωτιᾶς ποὺ ἀπομακρύνει τὰ ἄγρια θηρία, ἑτοιμάζει τὴ μαγειρική, λειαίνει τὰ μέταλλα καὶ παράγει τὴ σκληρὴ καὶ ἄφωνη ὕλη.
Στὴν αἰσχύλεια τραγωδία τοῦ Ε΄ αἰ. π.Χ. μὲ τὴν ὀνομασία «Προμηθεὺς» τὸ πρόσωπο αὐτὸ ὑποδύεται τὸν πανάγαθο καὶ φιλεύσπλαγχνο θεὸ σὲ ἀντίθεση μὲ τὸν ἀντίπαλό του ἐχθρικὸ καὶ τιμωρὸ Δία. Ἡ ἀναζήτηση μιᾶς πανανθρώπινης σωτηρίας στὸν ἀρχαιοελληνικὸ κόσμο ἀκουγόταν ἠχηρὰ καὶ τολμηρὰ μέσα ἀπὸ τοὺς αἰσχύλειους λόγους, κατὰ τὴν παράσταση τῆς τραγωδίας αὐτῆς στὰ ἀρχαῖα θέατρα καὶ ἀμφιθέατρα τῆς Ἑλλάδας καὶ τῆς Κάτω Ἰταλίας, ἀκόμη μέχρι καὶ σήμερα.
Τὸ προχριστιανικὸ αὐτὸ μήνυμα ποὺ ὑποκρύπτει καὶ ὑπαινίσσεται τὴν εὐαγγελικὴ διήγηση γιὰ τὸ πάθος, τὴ σταύρωση καὶ τὴν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, σ’ ὅλο τὸ δραματικὸ μεγαλεῖο καὶ τὴν τελειότητα τῆς σωτηριολογικῆς ἔννοιάς τους, εἶναι τὸ παγκόσμιο ἐχέγγυο γιὰ μία καθολικὴ μεταφυσικὴ ἀναζήτηση τοῦ καλοῦ ἐνάντια στὸ κακό, τοῦ φωτὸς κατὰ τοῦ σκότους καὶ τῆς ἀνθρώπινης λύτρωσης ἀπὸ τὴν ὑλιστικὴ περιπέτεια, τὴν ἐρεβώδη κατάσταση καὶ τὴν ἀβυσσαλέα θέση τοῦ πεσόντος μεταπτωτικοῦ ἀνθρώπου.
Ὁ ἰσχυρὸς συμβολισμὸς τῆς χριστιανικῆς σταύρωσης καὶ τῆς ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ, νομίζουμε ὅτι κάλλιστα ὑποφώσκει καὶ ὑποκρύπτεται σὲ ἐγχάρακτη παράσταση ὀρειχάλκινου ἀντικειμένου τῆς ἐτρουσκικῆς τέχνης τοῦ Ε΄ αἰ. π.Χ. Ὁ ἡμίθεος Προμηθεὺς μὲ σαφῆ σωματικὰ χαρακτηριστικὰ ἑνὸς ἀρχαιοέλληνα ἥρωα, ἁλυσοδεμένος, «σταυρωμένος» σὲ σχηματοποιημένο βράχο, εἰκονίζεται νὰ προσβάλλεται ἀπὸ ὑπερμεγέθη ἀετό, στὰ κάτω ἄκρα τῶν ποδιῶν του. Ἀπέναντί του ὁ Ἥρακλῆς μὲ ἰσχυρὲς χειρονομίες καὶ σωματικὴ-ἀθλητικὴ ἐμφάνιση ἑτοιμάζεται νὰ πλήξει τὸν ἀετὸ μὲ ρόπαλο ποὺ φέρει στὸ δεξιὸ χέρι. Παρατηροῦνται ἀφενὸς ἡ ὑπομονετικὴ στάση τοῦ Προμηθέα, ἀνεχόμενου τὴν ποινή του γιὰ τὴν ἀγάπη πρὸς τοὺς ἀνθρώπους, ἐνάντια στὴ θέληση τοῦ Δία, χαρίζοντας τὸ φῶς καὶ τὴ θερμότητά του σ' αὐτοὺς καὶ ἀφετέρου ἡ λύτρωση καὶ ἡ σωτηρία του ἀπὸ τὸ ἑκούσιο πάθος του καὶ ἡ ἀνάστασή του, θὰ λέγαμε, κατὰ τὴ χριστιανικὴ ἀντίληψη, μὲ τὴν ἐπέμβαση τοῦ ἀπελευθερωτῆ Ἡρακλῆ.
Ἡ εἰκονογραφικὴ αὐτὴ παράσταση μὲ τὸν ἀπολυτρωτικὸ καὶ σωτηριώδη χαρακτήρα της προεικονίζει καὶ προετοιμάζει ἰδεολογικὰ καὶ εἰκονογραφικὰ ἐν μέρει τὴν μετὰ ἀπὸ μερικοὺς αἰῶνες διαμόρφωση τῆς παλαιοχριστιανικῆς καὶ ἀργότερα τῆς βυζαντινῆς εἰκονογραφίας τοῦ κύκλου τοῦ πάθους καὶ τῆς ἔγερσης ἐκ τῶν νεκρῶν τοῦ Θεανθρώπου.
Ὁ ἡμίθεος Προμηθεὺς τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ κόσμου καὶ τὸ δεύτερο πρόσωπο τοῦ τριαδικοῦ Θεοῦ, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, συνιστοῦν δύο «σταυρωμένους θεούς», δύο παράλληλα «σωτηριολογικὰ φαινόμενα» καὶ δύο ἐξέχοντες «φωτοδότες», ἕνα μυθολογικὸ καὶ ἕνα ἱστορικὸ θεῖο στὸ φάσμα τοῦ δράματος, τῆς ἀνθρώπινης ἀναζήτησης ἀπὸ τὸ θεῖο γιὰ κάθαρση καὶ λύτρωση στὸν ἀρχαῖο κόσμο, γιὰ ἀνάσταση καὶ σωτηρία στὴ χριστιανικὴ ἀνθρωπότητα. Αὐτὸς ὁ θεολογικός, ἠθικὸς καὶ ἱστορικὸς παραλληλισμός, ἐπιβεβαιούμενος καὶ ἀπὸ τὰ εἰκονογραφικὰ μνημεῖα τῆς προχριστιανικῆς καὶ μεταχριστιανικῆς ἀρχαιότητας προβάλλει ἀκριβῶς τὴ θυσιαστικὴ ἀγάπη, τὴ μακροθυμία, τὸ ἄπειρο ἔλεος καὶ τὴν ὑπέρτατη χάρη τῶν δύο αὐτῶν προσώπων τῆς παγκόσμιας ἱστορίας, τοῦ Προμηθέα καὶ τοῦ Χριστοῦ γιὰ τὴν φυσικὴ ἰκανοποίηση καὶ τὴν μεταφυσικὴ δικαίωση καὶ σωτηρία ἀντίστοιχα τοῦ ἀνθρώπινου γένους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά