Μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν· μηδὲ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, μήποτε καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν, καὶ στραφέντες ῥήξωσιν ὑμᾶς.

Κυριακή, Απριλίου 28, 2013

Μεγάλη Δευτέρα Καρποφόροι...


«Και ουδέν εύρεν εν αυτή ει μη φύλλα μόνον» (Ματθ. κα΄ 18-22)
                                                 

Ένα πρωινό, ο Χριστός πείνασε. Και πλησιάζοντας μια συκιά στο δρόμο, αναζήτησε σύκα. Όμως, βρήκε μόνο φύλλα. Και η καταδίκη της ξηρασίας ήρθε να πλήξει το άκαρπο δένδρο.
Και συ αδελφή ψυχή, μοιάζεις με δέντρο μέσα στο περιβόλι της Δημιουργίας του Θεού.
Ήρθε πολλές φορές κοντά σου ο Ουράνιος Περιβολάρης. Σε πότισε με τη θεία Του Χάρη. Σε λίπανε με την απέραντη αγάπη Του. Σε κλάδεψε με την στοργική Του παιδαγωγία. Και τώρα, πεινασμένος για την σωτηρία σου, έρχεται να βρει τον «καρπό». Ψάχνει κάτω από τα φύλλα της τυπολατρίας σου μήπως βρει τον καρπό της μετανοίας σου. Μα τα κλαδιά σου υπερήφανα υψωμένα δεν έχουν τίποτα να προσφέρουν.
Ξαναψάχνει μήπως λάθεψε. Αναζητά δάκρυα κατανύξεως! Ερευνά για σκιρτήματα καρδιάς!
Φτωχή ψυχή! Τόση ακαρπία! Και η καταδίκη της αιώνιας ξηρασίας σου σε αναμένει.
«Ω ψυχή μου, της ξηρανθείσης Συκής, δια την ακαρπίαν, το επιτίμιον φοβηθείσα, καρπούς αξίους της μετανοίας προσάγαγε Χριστώ, τω παρέχοντί σοι το μέγα έλεος».

                                

Συκή ,Ιούδας και Ανάσταση...Κ. Μυστακίδης


                                                         


                                                           


 Με αφορμή το γεγονός της ξηρανθείσης συκής που δεν έφερε καρπούς, αλλά μόνο φύλλα και τον Ιούδα που κρεμάστηκε στη συκή, ας προσπαθήσουμε να αντλήσουμε ένα ουσιώδες μήνυμα εκ των απείρων, της Μεγάλης Εβδομάδας, εβδομάδας ανάπλασης του ανθρωπίνου γένους με τελική την Ανάσταση, σε σχέση με την πλάση και την στάση (επανάσταση) του πρώτου ανθρώπου (Αδάμ).

   Με το προπατορικό αμάρτημα μετά την δημιουργία, ο άνθρωπος γνώρισε το θάνατο και τη φθορά. Αν ο θάνατος, κατάπινε το αθάνατο μέρος του ανθρώπου (θεία πνοή), θα γινόταν και αυτό αθάνατο. Έτσι στο κόσμο θα υπήρχαν δύο αθάνατες αρχές, του καλού και του κακού. Ο Θεός, για να μην επιτρέψει τον θάνατο να γίνει αθάνατος, ντύνει με φύλλα συκής τον άνθρωπο. Κατά τους αγίους (αναφερόμενο και από τον Παναγιώτη Νέλλα, στο ζώον θεούμενον) τα φύλλα συκής είναι οι δερμάτινοι χιτώνες που περιβάλλουν το θεοειδές πρόσωπο με προσωπείο, για τον παραπάνω λόγο οικονομίας Θεού. Έτσι, με τον θάνατο του ανθρώπου, κατά το χους εις χουν και πνεύμα εις Πνεύμα απελεύσει, διαχωρίζεται το πρόσωπο από το προσωπείο, η θεοειδής φύση από το γήινο ένδυμά του.

   Τα τρία σημεία που αναφέρεται η συκή, στην πλάση (προπατορικό αμάρτημα) και στην ανάπλαση (Μεγάλη Εβδομάδα) δύο φορές, δεν είναι άσχετα μεταξύ τους, αλλά συνδεόμενα, προσδίδουν μια νοηματική συνέχεια. Προσεγγίζοντας το θείο μήνυμα, «μεταφράζουμε» τα δεδομένα, καθώς οι έννοιες πολλές φορές κρύπτονται πίσω από τα λεγόμενα, άλλοτε ευκρινώς και άλλοτε πιο δυσδιάκριτα.

   Στην Αγία Γραφή πολλές φορές, αλλά και στον παρακλητικό κανόνα προς τους Αποστόλους, ακούμε το: … ό έστι μεθερμηνευόμενο τη ελληνίδι γλώττη, …. Μερικά εξ αυτών, Θωμάς = δίδυμος, Βαρθολομαίος = ουράνια ύδατα, Ιούδας = εξομολόγηση,…. Ας μην θεωρηθεί ότι επιβάλλεται να μαθαίνουμε «ξένες λέξεις», αλλά κατά το: τας εννοίας κάθαρον… (αφενός προσευχόμαστε ο καλός Θεός να μας φωτίζει και αφετέρου), χρειάζεται η γλωσσομάθειά μας που θα μας κάνει πιο εύστοχους. Είναι σαν να λέει κάποιος window, κάποιος άλλος παράθυρο και επειδή «δεν μοιάζουν οι λέξεις» να γίνεται αγώνας …, αλλού, να ακούμε άλφα, αλίφ, άλεφ και επειδή είναι ηχητικά όμοια, να συμφωνούμε. Δυστυχώς είναι άστοχες κι οι δυο μερίδες, καθώς όσοι γνωρίζουν ελληνικά και αγγλικά καταλαβαίνουν ότι μόνο όσοι στερούνται παιδείας «πολεμούν μεταξύ τους» ενώ λένε τα ίδια πράγματα, και παράλληλα, όσοι έχουν μεταφυσική παιδεία, δεν συμφωνούν με την νοηματική ταυτότητα (παρά την εξωτερική) άλφα, αλίφ, άλεφ

   Επί του θέματος, ο Ιούδας, κρέμασε τη ζωή του στη συκή. Δηλαδή κρέμασε τη ζωή του στους δερμάτινους χιτώνες, εξαρτάται από αυτούς, στηρίζεται σε αυτούς και όχι στο Σταυρό που απεργάζεται την Ανάσταση. Εδώ έρχεται και πάλι η αυτοκριτική που μπορεί να είναι επίπονη, αλλά ουσιώδης για την πραγματική μας πρόοδο. Που στηρίζουμε την ζωή μας; ή καλύτερα, για να μην κατακρίνουμε τους άλλους, (συνηθισμένο φαινόμενο), ας διακρίνουμε την αστοχία του κόσμου (κοσμικού πνεύματος), προκειμένου να μας βοηθήσει στη δική μας κρίση και διόρθωση της πολιτείας μας. Κάποια προβλήματα ο κόσμος τα αντιμετωπίζει καθαρά με τα λεφτά του. Άλλα με την εξυπνάδα του, άλλα με την ομορφιά του, με την φυσική του δύναμη, συναισθηματική, διανοητική, με τα μέσα του (γνωριμίες), με την επιθετικότητά του (τσαμπουκάς, βαρβαρότητα…), με την τεχνολογία του….

   Και μετά από όλο αυτό το «κρέμασμα», των ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων μας, πόσο ζωή μας έχει μείνει να κρεμάσουμε, να στηρίξουμε, να εμπιστευθούμε στο Σταυρό; Ιούδας, σημαίνει εξομολόγηση. Ομολογούμε έξω, στον περίγυρό μας, ότι η λύση των προβλημάτων έρχεται από τον σταυρό, ή όλα τα καταφέρνουμε μόνοι μας, με τους δερμάτινους χιτώνες που είμαστε περιβεβλημένοι και διαχειριζόμαστε; Ομολογούμε, πως αν δεν έχεις π.χ. λεφτά, δόξα… δεν κάνεις τίποτα, ή το:χωρίς εμού, ου δύνασθε ποιείν ουδέν… (ας θυμηθούμε και το …όστις αν με ομολογήσει έμπροσθεν των ανθρώπων, ομολογήσω κι εγώ ενώπιον Του Πατρός…) Στηρίζουμε τη ζωή μας στο Πρόσωπο ή στο προσωπείο και για αυτό μεριμνούμε διαρκώς να το πλουτίσουμε, να το ομορφύνουμε, να το δυναμώσουμε; έτσι, η ερώτηση που πρέπει να απευθύνουμε στον εαυτό μας είναι: κρεμάμε τη ζωή μας στο σταυρό, ή στη συκή; κι αν το δεύτερο, (φυσικά δεν αναφέρομαι για το 100%, αλλά για το ποσοστό αστοχίας του ο καθένας, σα στοιχεία – δραστηριότητες της ζωής, ας μην απελπιζόμαστε, αλλά να κάνουμε καλή αρχή, όσο ζούμε να επαναστοχεύουμε, αφαιρώντας τη μέριμνά μας από τα προσωπεία και προσθέτοντας αυτήν στο Πρόσωπο, μην τύχει και μοιάζουμε με αυτόν που καταδικάζουμε, φτύνουμε, καίμε… αλλά χωρίς αυτογνωσία, δεν το ξέρουμε…. Τον Ιούδα…

   Όταν οι αρχαίοι έλληνες στόχευαν και έφεραν βολή, οπουδήποτε αλλού, εκτός του κέντρου, έλεγαν ήμαρτον, δηλαδή, αστόχησον. Αμαρτία = αστοχία. Αν κάποιον τον πεις αμαρτωλό αντιδρά. Αν τον πεις άστοχο, το δέχεται… Άρα ίσως θέλουμε πολιτική… ή να μας έλθει η κριτική και αυτοκριτική με το μαλακό… Αλλά η Κρίση Του Θεού, θάρθει με το μαλακό; μετά από τόσες νουθεσίες; 2000 χρόνια διδασκαλίας; μετανοείτε, ήγγικεν γαρ η Βασιλεία…

   Είθε ο Άγιος Ιωάννης Πρόδρομος να μας δίνει δύναμη μετανοίας, δηλαδή επιστροφής του νου, και όλου του εαυτού (συναισθήματος, σώματος) εκεί! Στο Θεό, όπου ο καρπός της συκής (καλές πράξεις) είναι επιθυμητός, όπου ο πολλαπλασιασμός του δοθέντος ταλάντου, ευλογία, όπου οι ξεκάθαρες έννοιες, ο πλουτισμός των πενήτων αυτού του κόσμου, (μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι…), αυτών των λιγοστών και «καταπολεμούμενων» (από τον κόσμο) ορθοδόξων χριστιανών.

   Επειδή …οι άοπλοι, αλλά με τον τύπο του σταυρού, ενίκησαν τους πανόπλους κυνηγούντες τους…, σε μας μένει να οπλιστούμε με εκείνο το όπλο που νικά υπεραρίθμους. Να μην κρεμάμε τη ζωή μας στη συκή, αλλά στον ζωοπάροχο Σταυρό, που απεργάζεται την ανάστασή μας. Να μην προδίδουμε Αυτόν που αγαπάμε! να μην αυτοκτονούμε! Να μην ακούσουμε την απόφαση της κατάκρισης της ξηρανθείσης συκής, της συναγωγής των υποκριτών, αλλά να ακούσουμε το …ευ δούλε αγαθέ, επί λίγα εί πιστός, επί πολλά σε καταστήσω. Να βιώσουμε την χαρά της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Την Ανάσταση.

Κυριακή Βαΐων βράδυ Που είναι οι καρποί μας. «Και εξηράνθη παραχρήμα η συκή» (Ματθ. 21,19) + Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος


Κυριακή Βαΐων βράδυ

Που είναι οι καρποί μας.
«Και εξηράνθη παραχρήμα η συκή» (Ματθ. 21,19)

ΑΠΟΨΕ, αγαπητοί μου, είναι ή αρχή της αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος. Αρχίζουν υπέροχες ακολουθίες, οι πιο κατανυκτικές του έτους. Πρέπει κανείς να 'νε από πέτρα, για να μην αισθάνεται αυτά πού ψάλλει ή Εκκλησία. Δεν θα ερμηνεύσω κάποιο από τα τροπάρια. Θα πω λίγα λόγια πάνω στο ευαγγέλιο, στην αρχή του ευαγγελίου, πού διηγείται ένα περίεργο θαύμα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. είναι το θαύμα της ξηρανθείσης συκής. Υπό ποίας συνθήκας έγινε το θαύμα αυτό;
Ό Χριστός μας, όπως ακούσαμε το πρωί, ανέβηκε στα Ιεροσόλυμα. Κι ό λαός, πού είχε μάθει ότι ανάστησε το Λάζαρο, τον υποδέχθηκε με πρωτοφανείς εκδηλώσεις• έστρωναν τα ρούχα τους, έκοβαν κλαδιά και τα έσειαν, και τα παιδιά φώναζαν «Ωσαννά, ευλογημένος ό ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου...» (Ίωάν. 12,13). Μεγάλη τιμή και δόξα.

Το βράδυ όμως ό Χριστός δεν κοιμήθηκε στα Ιεροσόλυμα. Γιατί; Διότι μέσα στην πόλη υπήρχαν γραμματείς και φαρισαίοι, πού ζητούσαν ευκαιρία να τον εξοντώσουν. Μα ή ώρα του Χριστού δεν είχε έρθει ακόμα. Για αυτό, μόλις βασίλεψε ό ήλιος, πήρε τους μαθητές του και βγήκε έξω από την πόλη. Πήγε στη Βηθανία, κ' εκεί πέρασε τη νύχτα. Την άλλη μέρα, μόλις βγήκε ό ήλιος, ξεκίνησε με τους μαθητάς του πάλι για τα Ιεροσόλυμα. Στο δρόμο πείνασε και πάνω στη δημοσία οδό είδε μια συκιά (οι συκιές ευδοκιμούν στην Παλαιστίνη, και τα σύκα εκεί βγαίνουν πολύ πρώιμα). Πλησίασε και άπλωσε τα άχραντα του χέρια στα κλαδιά, για να βρει σύκο να φάει. Δέ' βρήκε ούτε ένα. Και τότε, λέει το ευαγγέλιο, είπε στη συκιά• «Μηκέτι εκ σου καρπός γένηται εις τον αιώνα», ποτέ σου πια να μην καρπίσεις. Και —ω του θαύματος— αμέσως τα πράσινα φύλλα κιτρίνισαν, τα κλαδιά και ό κορμός στέγνωσαν, ως και ή ρίζα νεκρώθηκε• «Εξηράνθη παραχρήμα ή συκή» (Ματθ. 21,19-20).

Διαβάζοντας αυτά μερικοί σκανδαλίζονται. Μα τι κακό έκανε το δέντρο, λένε, και ξέσπασε πάνω του ή οργή του Χριστού; Τι έχουμε ν' απαντήσουμε σ' αυτούς, πού παίρνουν κόσκινο και κοσκινίζουν τη ζωή του Χριστού για να βρουν κάποιο ψεγάδι να τον κατηγορήσουν;

Ό Χριστός δεν ήταν μόνο άνθρωπος, ήταν και Θεός. Ως Θεός είναι Θεός δικαιοσύνης, «ήγάπησε δικαιοσύνην» (βλ. Ψαλμ. 44,Ι Έβρ. 1,9). Όλα όσα κάνουν οι άνθρωποι εδώ στη γη, τα βλέπει, τα γνωρίζει λεπτομερώς• και τιμωρεί μεν το κακό, αμείβει δε το αγαθό. «Εστί δίκης οφθαλμός, ός τα πάνθ' ορά». Άλλα ό Χριστός, όταν ήρθε εδώ στη γη, δεν παρουσιάστηκε ως Θεός δικαιοσύνης, «Θεός εκδικήσεων» (Ψαλμ. 93,1), όπως στην Παλαιά Διαθήκη, πού εκεί κάθε αμαρτία ετιμωρείτο αμέσως και κεραυνοβόλως. Απόδειξης• όταν ό Χριστός θέλησε να πάει σε μια πόλη και οι κάτοικοι της δεν τον δέχτηκαν να κήρυξη, δύο μαθηταί του οργίστηκαν και είπαν —Κύριε, θέλεις να πούμε να πέση αστροπελέκι να τους κάψει; Και ό Χριστός απήντησε• —«Ουκ οίδατε ποίου πνεύματος έστε υμείς...», δέ' γνωρίζετε με ποιο πνεύμα ήρθα στον κόσμο• δεν ήρθα να καταστρέψω τον κόσμο, αλλά να τον σώσω (Λουκ, 9,55-56). Δόξα τη μακροθυμία του Κυρίου! Και όταν σταυρώθηκε, μπορούσε άπ' το σταυρό να κουνήσει μόνο το δαχτυλάκι του και να γίνη ή γη κάρβουνο. Δεν το έκανε διότι ήρθε, για να σώσει τον κόσμο.

Άλλ' ενώ στην επίγεια ζωή του ό Χριστός ήταν όλο αγάπη και έλεος, εν τούτοις δεν έπαυσε να είναι και Θεός δίκαιος. Και έχουμε δύο περιστατικά πού το αποδεικνύουν. Το ένα είναι όταν πήγε στη χώρα των Γαδαρηνών. Οι Γαδαρηνοί, φιλάργυροι και πλεονέκτες, έτρεφαν χοίρους παρά την απαγόρευση του Μωσαϊκού νόμου• και ό Χριστός επέτρεψε στα δαιμόνια να μπουν στους χοίρους, και το κοπάδι τους πνίγηκε στη λίμνη. Έτσι ό Χριστός και έδειξε ποιος είναι, και τιμώρησε τη φιλαργυρία και πλεονεξία τους.

Το άλλο περιστατικό είναι το σημερινό, ή ξηρανθείσα συκή. Γιατί εξήρανε ό Χριστός τη συκιά; Ό άνθρωπος μοιάζει με δέντρο, ζωντανό δέντρο. Όπως το δέντρο έχει ρίζες, ρουφάει νερό και φτιάχνει καρπούς, έτσι κι ό άνθρωπος έχει ρίζες - και αλίμονο αν οί ρίζες κοπούν. Οί ρίζες του ανθρώπου δεν είναι στη γη• είναι στον ουρανό, από κει αντλεί χυμούς. Για αυτό ένας νεώτερος φιλόσοφος είπε, ότι ό άνθρωπος είναι κυρίως μεταφυσικό όν. Απόδειξης, ότι και ό πιο υλιστής κάποτε σκέπτεται• —Όταν πεθάνω Τι θα γίνω; πού θα πάω;... Και όπως το δέντρο κάνει καρπούς, έτσι και ό άνθρωπος έχει χρέος να φέρει καρπούς, καρπούς «του Πνεύματος», δηλαδή αρετές. Ποιες αρετές; Ανοίξτε την προς Γαλατάς επιστολή (κεφ. 5, στίχ. 22), να δείτε εκεί εννέα καρπούς• πρώτος ή αγάπη, και ακολουθούν χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, αγαθοσύνη, πίστης, πραότης, εγκράτεια. Αυτά καλείται να καλλιεργήσει ό Χριστιανός, έχων ρίζα άθάνατον τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν.

Ή συκιά πού εξήρανε ό Χριστός είναι σύμβολο του ανθρώπου πού δεν κάνει καρπούς του Πνεύματος. Κι όπως εκείνη ξεράθηκε, έτσι κι αυτός θα τιμωρηθεί

Άλλα ή συκιά είναι ακόμα σύμβολο και ενός ολοκλήρου λαού, του Ιουδαϊκού λαού. Τι ήτο ό Ιουδαϊκός λαός; Ένα δέντρο, πού ό Θεός το φύτευσε σε μια γη «ρέουσα μέλι και γάλα» (Εξ. 3,8,17 κ.ά.), το πότισε και το λίπανε. Του έστειλε πολλές και μεγάλες ευεργεσίες, μεγάλους άνδρες, και έπρεπε το δέντρο αυτό να παραγάγει γλυκείς καρπούς. Αντί όμως αυτών το Ιουδαϊκό έθνος παρουσίασε αγκάθια και τριβόλια' κι αντί να σκορπάει την αγαθοσύνη, διέπραξε μέσα στα Ιεροσόλυμα το μεγαλύτερο έγκλημα των αιώνων, σταύρωσε το Θεάνθρωπο τη Μεγάλη Παρασκευή. Έκτοτε κάποια κατάρα κυνηγάει τους Ισραηλίτες. Τιμωρεί ό Θεός. Δεν πέρασαν σαράντα χρόνια από τη μέρα πού είπε ό Χριστός την παραβολή της ξηρανθείσης συκής, και τα Ιεροσόλυμα πολιορκήθηκαν στενά από τις ρωμαϊκές λεγεώνες του Τίτου.
Οι Ρωμαίοι μπήκαν στην πόλη, κατέστρεψαν το ναό του Σολομώντος και το πραιτόριο του Πιλάτου, έκαψαν τα ανάκτορα του Άννα και Καϊάφα, έπιασαν πλήθος αιχμαλώτους και τους πουλούσαν στα σκλαβοπάζαρα. «Τριάντα φλωριά πώλησαν οι Εβραίοι τον Χριστόν μας, τριάντα εις το φλωρί πώλησε ό Χριστός μας χίλιες χιλιάδες Εβραίους», λέει ό άγιος Κοσμάς ό Αιτωλός (σ. 197). Πουλούσαν γυναίκες και παιδιά στην αγορά αντί ενός δηναρίου, παρακαλώ, μια δραχμή. Οι δε άντρες σταυρώθηκαν. Τόσο πολλοί ήταν οι σταυροί, λέει ή ιστορία, ώστε δεν υπήρχε πλέον ξύλο στο δάσος για να σταυρώσουν άλλους. Έτσι το «Μηκέτι εκ σου καρπός γένοιτο εις τον αιώνα» πραγματοποιήθηκε. Συμβολικός ενήργησε ό Χριστός -αντί να χτυπήσει άνθρωπο, χτύπησε ένα δέντρο άψυχο, για να μας δώσει το δίδαγμα.

Αδελφοί μου, τελείωσα. Θα ήθελα απόψε πού θα πάτε στα σπίτια σας, μπροστά στην εικόνα του Νυμφίου, να θέσετε ένα ερώτημα στον εαυτό σας• Εγώ, ό καθένας από μας, Τι είμαι; Είμαι δέντρο καρποφόρο; έχω να παρουσιάσω καλά έργα;... Και μπορούμε να παρουσιάσουμε καλά έργα, μάλιστα τις άγιες αυτές ήμερες πού πρέπει να θυμηθούμε φτωχούς και αρρώστους. Εξέτασε Τι είσαι, συκιά με σύκα, ή σαν αυτή πού καταράστηκε ό Χριστός;

Ας εξετάσουμε τον εαυτό μας και ως έθνος. Τι καρπούς έχει ή Ελλάς; Κάποτε είχε εκλεκτούς καρπούς. Τώρα βγάζει αγκάθια και τριβόλια, απίστους και άθεους και βλάσφημους, και υπάρχει φόβος τιμωρίας. Θα πεινάσουμε, θα πούμε το ψωμί ψωμάκι και το νερό νεράκι. Είμεθα όλοι δέντρα άκαρπα, άντρες, γυναίκες, παιδιά, ιερωμένοι, αρχιερείς, άρχοντες, μικροί και μεγάλοι. Θα εορτάσουμε το Πάσχα στην εκκλησία, άλλ' όταν βγούμε έξω είμεθα ειδωλολάτρες και αντίχριστοι, και θ' ακουστή ή φωνή - τίνος; Όχι του αμαρτωλού επισκόπου Αυγουστίνου, άλλα ή φωνή Ιωάννου του Βαπτιστού, πού λέει• «Ποιήσατε καρπούς άξιους της μετανοίας...
Πάν δένδρον μη ποιούν καρπόν καλόν εκκόπτεται και εις πυρ βάλλεται» (Λουκ. 3,8-9) δέντρο πού δεν κάνει καρπό, είναι για τσεκούρι και φωτιά.

Ας παρακαλέσουμε όλοι, να δώσει ό Θεός δια των πρεσβειών της ύπεραγίας Θεοτόκου να γίνουμε δέντρα καρποφόρα, προς δόξα του αγίου του ονόματος• αμήν.


Απομαγνητοφωνημένη ομιλία, η οποία έγινε στον Ιερό Ναό Άγιου Παντελεήμονος Φλωρίνης την 1-5-1983 με άλλο τίτλο. Καταγραφή και σύντμησης 24-04-2005
 

Η ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ

Ἡ Μεγάλη Δευτέρα εἶναι ἀφιερωμένη εἰς μνήμην τοῦ ἁγίου Ἰωσήφ τοῦ παγκάλου, υἱοῦ τοῦ πατριάρχου Ἰακώβ. Ὁ Ἰωσήφ, ὡς γνωστόν, ἐφθονήθη ὑπό τῶν ἀδελφῶν του, ἐρρίφθη εἰς λάκκον καί ἐπωλήθη ὑπ᾿ αὐτῶν καί ὑπέφερε πολλά, ἀλλ᾿ ἐπί τέλους ἐδοξάσθη καί ἀνεδείχθη ἄρχων τῆς Αἰγύπτου. Διά τά παθήματά του λοιπόν ἀλλά καί διά τήν ἀρετήν του, καί κυρίως διά τήν πραότητα καί ἀνεξικακίαν του, ἐθεωρήθη ἀνέκαθεν τύπος τοῦ Κυρίου. Διότι καί ὁ Κύριος ἐφθονήθη ὑπό τῶν ἀρχιερέων καί τῶν γραμματέων, ἐπωλήθη ὑπό τοῦ Ἰούδα καί, ἀφοῦ ὑπέφερε πολλά διά τήν σωτηρίαν μας, ἐτέθη νεκρός εἰς τόν τάφον, ἐπί τέλους ὅμως ἐδοξάσθη διά τῆς Ἀναστάσεώς του. Διά τοῦτο ἡ μνήμη τοῦ Ἰωσήφ ἐτέθη εἰς τήν πρώτην ἡμέραν τῆς Μ. Ἑβδομάδος, ἡ ὁποία
«τά πάθη τά σεπτά...
ὡς φῶτα σωστικά
ἀνατέλλει τῷ κόσμῳ».
Εἰς τόν Ἰωσήφ ἀναφέρεται τό κοντάκιον «Ὁ Ἰακώβ ὠδύρετο τοῦ Ἰωσήφ τήν στέρησιν», τό δοξαστικόν τῶν ἀποστίχων τοῦ Ὄρθρου «Δευτέραν Εὔαν τήν Αἰγυπτίαν» καί ἀρκετά τροπάρια τοῦ τριῳδίου τοῦ Ἑσπερινοῦ.
Κατά τήν Μ. Δευτέραν τελεῖται ἐπίσης ἀνάμνησις τῆς ὑπό τοῦ Κυρίου καταραθείσης καί ξηρανθείσης συκῆς. Τό θαῦμα τοῦτο ἔγινε κατά τήν εὐαγγελικήν διήγησιν τήν ἑπομένην τῆς θριαμβευτικῆς εἰσόδου τοῦ Κυρίου εἰς τήν ῾Ιερουσαλήμ (Ματθ. κα´ 17-18). ῏Ητο δέ ἡ ἄκαρπος ἐκείνη συκῆ σύμβολον τῆς συναγωγῆς τῶν Ἰουδαίων, ἡ ὁποία δέν εἶχε νά παρουσιάσῃ καρπούς πνευματικούς καί διά τοῦτο κατεδικάσθη ὑπό τοῦ Κυρίου. Ἀλλ᾿ εἶναι ἐπίσης σύμβολον καί παντός ἀνθρώπου μή ἔχοντος πνευματικήν καρποφορίαν. Καί εἰς τήν ἄκαρπον συκῆν ἀναφέρεται ἓν ἰδιόμελον τῶν ἀποστίχων καί μερικά τροπάρια τοῦ τριῳδίου τοῦ Ἑσπερινοῦ. Διά τῶν ὕμνων αὐτῶν ἡ Ἐκκλησία μᾶς παρακινεῖ εἰς ἀγῶνας πνευματικούς διά τήν ἀπόκτησιν τῶν ἀρετῶν, ὥστε νά ἀποφύγωμεν τό πάθημα τῆς συκῆς.
Τό Εὐαγγέλιον τοῦ Ὄρθρου τῆς Μ. Δευτέρας (Ματθ. κα´ 18-43) ἀφηγεῖται ὄχι μόνον τό ἐπεισόδιον τῆς συκῆς ἀλλά καί τάς παραβολάς τῶν δύο υἱῶν καί τῶν κακῶν γεωργῶν, διά τῶν ὁποίων ὁ Κύριος προεῖπε τήν ἀπόρριψιν τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ καί τήν ἐκλογήν τῶν ἐθνῶν διά τήν βασιλείαν του. Αἱ παραβολαί αὐταί ἐλέχθησαν κατά τήν αὐτήν ἡμέραν καί διά τοῦτο ἡ Ἐκκλησία ὥρισε νά ἀναγινώσκωνται κατά τήν Μ. Δευτέραν.
Τέλος ὁ κανών τῆς ἡμέρας καί μερικά ἰδιόμελα τῶν αἴνων καί τῶν ἀποστίχων ἀναφέρονται εἰς τάς προρρήσεις τοῦ Κυρίου περί τοῦ πάθους του, εἰς τό παράλογον αἴτημα τῶν υἱῶν Ζεβεδαίου, οἱ ὁποῖοι ἐζήτησαν τάς πρωτοκαθεδρίας εἰς τήν βασιλείαν του καί εἰς τήν ἐξ ἀφορμῆς τοῦ αἰτήματος αὐτοῦ γενομένην ὑπό τοῦ Κυρίου διδασκαλίαν περί ταπεινώσεως καί ἀλληλοεξυπηρετήσεως. ῾Η σχετική περικοπή ἀνεγινώσκετο ἄλλοτε εἰς τήν Προηγιασμένην τῆς Μ. Δευτέρας.
Αὐτά εἶναι ἐν συντομίᾳ τά θέματα τῆς Μ. Δευτέρας. Δι᾿ ὅλων αὐτῶν ἡ Ἐκκλησία μᾶς ἀνοίγει τήν αὐλαίαν διά τήν παρακολούθησιν τῶν ὑπερφυῶν γεγονότων, τά ὁποῖα διεδραματίσθησαν κατά τήν Μ. Ἑβδομάδα.
Δόξα. Καί νῦν. Κοσμᾶ μοναχοῦ. ῏Ηχος πλ. α´.
«Κύριε, ἐρχόμενος πρός τό πάθος, τούς ἰδίους στηρίζων μαθητάς ἔλεγες, κατ᾿ ἰδίαν παραλαβών αὐτούς· Πῶς τῶν ῥημάτων μου ἀμνημονεῖτε, ὧν πάλαι εἶπον ὑμῖν, ὅτι προφήτην πάντα οὐ γέγραπται, εἰ μή ἐν ῾Ιερουσαλήμ ἀποκτανθῆναι; Νῦν οὖν καιρός ἐφέστηκεν, ὃν εἶπον ὑμῖν· ἰδού γάρ παραδίδομαι, ἁμαρτωλῶν χερσίν ἐμπαιχθῆναι, οἵ καί σταυρῷ με προσπήξαντες, ταφῇ παραδόντες, ἐβδελυγμένον λογιοῦνται ὡς νεκρόν· ὅμως θαρσεῖτε· τριήμερος γάρ ἐγείρομαι, εἰς ἀγαλλίασιν πιστῶν, καί ζωήν τήν αἰώνιον».
[Ἀπό τό βιβλίο-ἐγκόλπιο: Ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Ἑβδομάς, Εἰσαγωγαί καί ἐπιμέλεια κειμένου ὑπό Πρωτ. Κωνσταντίνου Παπαγιάννη, 5η ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἀποστολική Διακονία, 2010). Ἀπόσπασμα].

Τυπικόν της 29ης Ἀπριλίου 2013

Μεγάλη Δευτέρα: Ἐν ᾗ μνείαν ποιούμεθα Ἰωσήφ τοῦ Παγκάλου

 καί τῆς ὑπό τοῦ Κυρίου, διά τήν ἀκαρπίαν αὐτῆς, καταρασθείσης καί 

ξηρανθείσης συκῆς. 

Τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Ἰάσωνος καί Σωσιπάτρου ἐκ τῶν Ο΄, 

τῆς Ἁγίας Μάρτυρος Κερκύρας, 

τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Ἰωάννου τοῦ Καλοκτένους, Μητροπολίτου Θηβῶν, 

τῶν Ὁσίων Θεοχάρους καί Ἀποστόλου τῶν ἐν Ἄρτῃ. 

 
Τῇ Κυριακῇ ἑσπέρας: ΟΡΘΡΟΣ
 Ἡ Ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου τῆς Μ. Δευτέρας ὡς ἑξῆς:
 Μετά τό· «Εὐλογητός ὁ Θεός ἡμῶν... »,
«Δόξα σοι, ὁ Θεός ἡμῶν, δόξα σοι», «Βασιλεῦ οὐράνιε...».
 Τρισάγιον.«Κύριε ἐλέησον», ιβ΄· 
«Δεῦτε προσκυνήσωμεν...», τρίς, 
καί ἀναγινώσκονται ἀργῶς καί, ἐμμελῶς οἱ
 Ψαλμοί· «Ἐπακοῦσαί σου Κύριος...» καί· 
«Κύριε, ἐν τῇ δυνάμει σου...».Κατά τό διάστημα 
τοῦτο ὁ Ἱερεύς θυμιᾷ διά κατζίου τόν λαόν. Τρισάγιον. κτλ.
Ἑξάψαλμος.
Εἰς τό· «Ἀλληλούϊα».
Ἀπολυτίκια:
 Τό Τροπάριον· «Ἰδού ὁ νυμφίος ἔρχεται...», δίς ἀργῶς
 καί ἅπαξ σύντομον μετά τῶν οἰκείων χαρακτηριστικῶν.
Καθίσματα: 
Τοῦ Τριῳδίου· «Τά πάθη τά σεπτά... 
– Ἀόρατε Κριτά... – Τῶν παθῶν τοῦ Κυρίου...»
τό τελευταῖον δίς.
Εὐαγγέλιον Ὄρθρου: 
Μ. Δευτέρας· «Ἐπανάγων ὁ Ἰησοῦς...» (Ματθ. κα΄ 18-43).
Ὁ Ν΄ Ψαλμός: (Χῦμα).
Κανών: 
Ἡ α΄ ᾨδή τοῦ Τριῳδίου· «Τῷ τήν ἄβατον...», εἰς 6.
Εἱρμός γ΄ ᾨδῆς: 
«Τῷ τήν ἄβατον...», ἀργῶς.
Μικρά συναπτή καί ἡ ἐκφώνησις· 
«Σύ γάρ εἶ ὁ Βασιλεύς τῆς εἰρήνης...».
Κοντάκιον – Οἶκος: 
Τοῦ Τριῳδίου.
Συναξάριον: 
Τῆς ἡμέρας (29ῃ Ἀπριλίου) καί τό Ὑπόμνημα τοῦ Τριῳδίου. 
Ἡ η΄ ᾨδή τοῦ Τριῳδίου· «Ἔφριξε Παίδων εὐαγῶν...», εἰς 6.
Εἱρμός η΄ ᾨδῆς: «Ἔφριξε Παίδων εὐαγῶν...», ἀργῶς.
Ἡ Τιμιωτέρα:
 Οὐ στιχολογεῖται, ἀντ’ αὐτῆς ἡ θ΄ ᾨδή τοῦ Τριῳδίου·
«Ἐμεγάλυνας Χριστέ...», εἰς 6.
Εἱρμός θ΄ ᾨδῆς: 
«Ἐμεγάλυνας Χριστέ...», ἀργῶς.
Ἐξαποστειλάρια: 
«Τόν νυμφῶνά σου βλέπω...», τρίς.
Αἶνοι: 
  Εἰς τό· «Αἰνεῖτε...» κατέρχεται ὁ Πατριάρχης 
ἐκ τοῦ Παραθρονίου καί προπορευομένου τοῦ Μ. Ἐκκλησιάρχου 
ἔρχεται πρό τῆς Ἱερᾶς Εἰκόνος τῆς Παμμακαρίστου, 
εἰς τό δεξιόν κλῖτος καί ἀσπάζεται τάς Ἱεράς Εἰκόνας τῶν
 Παθῶν. Πλησίον τῶν Ἱερῶν Εἰκόνων ἵσταται ὁ
 Μ. Πρωτοσύγκελλος καί ὁ Μ. Ἀρχιδιάκονος. 
Ὁ Πατριάρχης ἔρχεται εἰς τόν Σολέα, εὐλογεῖ τόν λαόν,
 τοῦ Δεξιοῦ Χοροῦ ψάλλοντος τό· «Εἰς πολλά ἔτη, Δέσποτα» 
καί ἀνέρχεται εἰς τό Παραθρόνιον. (Ἡ τάξις αὐτή 
ἐφαρμόζεται καί εἰς τόν Ὄρθρον τῆς Μ. Τρίτης 
καί τῆς Μ. Τετάρτης).
Τά 2 Στιχηρά Ἰδιόμελα· «Ἐρχόμενος ὁ Κύριος...
 – Φθάσαντες πιστοί...» εἰς 4, ἀμφότερα ἐκ δευτέρου.
Δόξα, Καί νῦν:
 Τό Ἰδιόμελον αὐτῶν· «Κύριε, ἐρχόμενος πρός τό πάθος...».
     «Σοί δόξα πρέπει...».
Δοξολογία: (χῦμα).
Ἀπόστιχα: 
Τά 3 Στιχηρά Ἰδιόμελα· «Κύριε, πρός τό μυστήριον... 
– Κύριε, τά τελειώτατα φρονεῖν... 
– Τῆς ξηρανθείσης συκῆς...».
Δόξα, Καί νῦν: 
Τό ἕτερον Ἰδιόμελον αὐτῶν· «Δευτέραν Εὔαν τήν Αἰγυπτίαν...».
     «Ἀγαθόν τό ἐξομολογεῖσθαι...».
Τρισάγιον.
Κοντάκιον: 
«Ὁ Ἰακώβ ὠδύρετο...» (χῦμα). 
«Κύριε, ἐλέησον», ιβ΄. 
«Ὁ ὤν εὐλογητός... Ἐπουράνιε Βασιλεῦ...».
Ἀπόλυσις: 
«Ἐρχόμενος ὁ Κύριος ἐπί τό ἑκούσιον πάθος...».
Τῇ Μ. Δευτέρᾳ πρωΐ: ΑΙ ΩΡΑΙ
 Ἀναγινώσκονται τά πέντε Καθίσματα τοῦ Ψαλτηρίου 
(δ΄, ε΄, ς΄, ζ΄ καί η΄) καί ἐν συνεχείᾳ αἱ Ὧραι λιταί, 
μετά δέ τούς Ψαλμούς ἑκάστης Ὥρας τό Τροπάριον·
 «Ἰδού ὁ Νυμφίος ἔρχεται...» καί μετά τό Τρισ­άγιον.
 Τό Κοντάκιον· «Ὁ Ἰακώβ ὠδύρετο...».Εἰς τήν Θ΄ Ὥραν, 
οἱ Μακαρισμοί καί μετά τό· «Πάτερ ἡμῶν...», τό·
Κοντάκιον: 
«Ὁ Ἰακώβ ὠδύρετο...» καί τά λοιπά, ὡς συνήθως.
Ἀπόλυσις: 
«Ἐρχόμενος ὁ Κύριος ἐπί τό ἑκούσιον πάθος...».
ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ
Προοιμιακός – Τά· «Πρός Κύριον...».
Εἰς τό· «Κύριε, ἐκέκραξα...».
Ἑσπέρια: 
1.– Τά 3 Στιχηρά Ἰδιόμελα τῶν Αἴνων· «Ἐρχόμενος ὁ Κύριος...
 – Φθάσαντες πιστοί... 
– Κύριε, ἐρχόμενος πρός τό πάθος...» καί 
2.– Τά 3 Στιχηρά Ἰδιόμελα τῶν Ἀποστίχων· 
«Κύριε, πρός τό μυστήριον... 
– Κύριε, τά τελεώτατα φρονεῖν... –
 Τῆς ξηρανθείσης συκῆς...».
Δόξα, Καί νῦν: 
Τό Ἰδιόμελον αὐτῶν· «Δευτέραν Εὔαν τήν Αἰγυπτίαν...».
Εἴσοδος:
 Μετ’ Εὐαγγελίου· «Φῶς ἱλαρόν...»
Τά Ἀναγνώσματα, τό·«Κατευθυνθήτω...».
Εὐαγγέλιον:
 Μ. Δευτέρας· «Καθημένου τοῦ Ἰησοῦ...» (Ματθ. κδ΄ 3-35).
Καθεξῆς ἡ Θ. Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων Δώρων.
Ἀπόλυσις: 
«Ἐρχόμενος ὁ Κύριος...».
Τῇ Μ. Δευτέρᾳ ἑσπέρας: ΜΕΓΑ ΑΠΟΔΕΙΠΝΟΝ 
 Εἰς τό Μέγα Ἀπόδειπνον μετά τήν Δοξολογίαν, ψάλλεται 
τό Τριῴδιον· «Πρόσεχε, οὐρανέ καί λαλήσω...»,
 μετά τῶν Εἱρμῶν αὐτοῦ. Εἰς τό τέλος τῆς θ΄ ᾨδῆς 
ἐπαναλαμβάνεται ὁ Εἱρμός αὐτῆς· «Τόν προδηλωθέντα...» 
ἀργῶς καί ἡ λοιπή Ἀκολουθία τοῦ Μεγάλου Ἀποδείπνου. 
Εἰς τήν συγχώρησιν τό Σταυροθεοτοκίον·
«Σφαγήν Σου τήν ἄδικον...».
 

Μεγάλη Δευτέρα - Μακροθυμία ανέκφραστη! +Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος


Ο Νυμφίος
Μακροθυμία ἀνέκφραστη!
«Φθάσαντες, πιστοί, τὸ σωτήριον πάθος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, τὴν ἄφατον αὐτοῦ μακροθυμίαν δοξάσωμεν»(αἶν. Μ. Δευτ.)

Ομιλία του μακαριστού Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου 

ΕΝΑΣ, ἀγαπητοί μου, ἀπὸ τοὺς ὕμνους, μὲ τοὺς ὁποίους ἀνοίγει ἡ Μεγάλη Ἑβδομάδα, εἶνε καὶ αὐτός·«Φθάσαντες, πιστοί», λέει, χι οἱ ἄπιστοι―«τὸ σωτήριον πάθος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, τὴν ἄφατον αὐτοῦ μακροθυμίαν δοξάσωμεν»(αἶν.Μ.Δευτ.). Ἐμπρὸς στὰ σωτήρια πάθη τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ τί ἄλλονὰ πῇ ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος; Ἂςδοξάσουμε,λέει, τὴν ἀπερίγραπτη μακροθυμία του.
Μακροθυμεῖ ὁ Χριστὸς ἀπὸἀγάπη ἀπέραντη. Ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ἀδελφοί μου, φαίνεται κάθε μέρα. Ἔχουμε ἄπειρα δείγματά της. Ἀγάπη εἶνε τὸ νεράκι αὐτὸ ποὺ πίνουμε χωρὶς νὰ λέμε εὐχαριστῶ. Βλέπεις τὴν ὄρνιθα,πίνει μιὰ γουλιὰ καὶ ὑψώνει τὸ κεφαλάκι της πρὸς τὸν οὐρανό, σὰ νὰ λέῃ·Σ᾽ εὐχαριστῶ, Θεέ μου, γιὰ τὴ δροσιὰ αὐτή. Κ᾽ ἐμεῖς εἴμαστε ἀχάριστοι. Θὰ ἔρθῃ ὥρα ποὺ θὰ στερέψουντὰ νερὰ καὶ θὰ γλείφουμε στὰ σπήλαια τὶς πλάκες, γιὰ νὰ δροσιστοῦμε. Ἀγάπη Θεοῦ εἶνε οἱ ἀκτῖνες τοῦ ἥλιου ποὺ μᾶς ἔρχονται ἀπὸ τόση ἀπόστασι τρέχοντας μὲ ἰλιγγιώδη ταχύτητα. Τί εἶνε κάθε ἀκτίνα; ἕνας ἀσπασμός. Σὲ ἀσπάζεται, σὲ φιλάει ὁ Θεός.Κάθε ἀκτίνα φωνάζει· Ὁ Θεὸς εἶνε ἀγάπη! Ἀλλοίμονο ἂν ἔλειπαν οἱ ἀκτῖνες τοῦ ἥλιου. Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ εἶνε ὁ ἀέρας ποὺ ἀναπνέουμε·ἂν σταματήσῃ γιὰ λίγα λεπτὰ ἢ καὶ δευτερόλεπτα, ὁ κόσμος θὰ πάθῃ ἀσφυξία. Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ εἶνε οἱ καρποὶ ποὺ τρῶμε, τὰ ἀγαθὰ ποὺ ἀπολαμβάνουμε. Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ εἶνε ἡ γυναίκα ἢ ὁ ἄντρας ποὺ ἔχεις· ἂν λείψῃ ἀπὸ τὸ σπίτι, θὰ καταλάβῃς τί στερήθηκες. Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ εἶνε τὰ παιδιά. Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ εἶνε οἱ φίλοι καὶ οἱ συγγενεῖς. Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ εἶνε ἡ πα-τρίδα, ὅλα αὐτὰ τὰ καλὰ ποὺ χαίρεσαι.
Κάποιος τώρα τὶς γιορτὲς ἔκανε δῶρο στὸ φίλο του ἕνα ῥολόϊ καὶ πάνω σ᾽ αὐτὸ ἔγραψε· «Ὁ Θεὸς εἶνε ἀγάπη». Παραξενεύτηκε ἐκεῖνος. ―Γιατί, τοῦ λέει, μοῦ ἔκανες τέτοιο δῶρο; ―Γιὰ νὰ θυμᾶσαι ὅτι κάθε δευτερόλεπτο ποὺ χτυπάει ἡ καρδιά σου εἶνε κ᾽ ἕνα δῶρο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Ἄπειρες λοιπὸν οἱ εὐεργεσίες τοῦ Κυρίου. Πλέουμε μέσα σ᾽ αὐτές, κολυμπᾶμε σὰν τὸ ψάρι μέσα στὸν ὠκεανὸ τῶν θείων εὐεργεσιῶν.
Ἐμεῖς τί ἀνταποδίδουμεσὲ ὅλα αὐτά, τι συμπεριφορ δείχνουμε ἀπέναντί του; Σκουλήκια εἴμαστε, ἁμαρτωλοί, ἐχθροὶ τοῦ Θεοῦ.Καὶ ὁ Θεός, ποὺ εἶνε ὄχι μόνο ἀγάπη ἀλλὰ καὶ δικαιοσύνη, ἐν τούτοις δὲν σπεύδει νὰ μᾶς τιμωρήσῃ. Ἐὰν κάθεφορὰ λειτουργοῦσε ἀμέσωςἡ δικαιοσύνη του, ἀλλοίμονό μας. Οἱ ἄρχοντες τῆς γῆς τιμωροῦν ἀμέσως· παραβαίνεις μία διάταξι τοῦ κράτους; ἀμέσως συλλαμβάνεσαι. Οἱ διατάξεις τοῦ Θεοῦ δὲν ἔχουν ἆραγε καμμία βαρύτητα, καμμία κύρωσι; Λάθος κάνεις. Ἐὰν ἤθελε ὁ Θεὸς νὰ λειτουργήσῃ ἡ δικαιοσύνη του, ἀλλοίμονό μας τότε τι θὰ γινόταν! Ἐὰν ὁ Θεὸς μᾶς τιμωροῦσε γιὰ τὶς πορνεῖες μας, τὶς μοιχεῖες μας, τὶς ψευδορκίες μας, τὶς ἔχθρες μας, τοὺς φθόνουςμας, τὶς κακίες μας, τὶς χαρτοπαιξίες μας, τὶς λαιμαργίες μας, τὶς κενοδοξίες μας, τὶς ὑπερηφάνειές μας, καὶ γιὰ τὸ μῖσος τὸ ἄσπονδο ποὺ τρέφουμε μέσα μας, ἐὰν γιὰ ὅλα αὐτὰ μᾶς τιμωροῦσε, τότε ἡ γῆ διαρκῶς θὰ σειόταν.Καὶ μόνο γιὰ τὴ βλαστήμια, ἐὰν κάθε φορὰποὺ ἄνθρωπος ἀνοίγει τὸ βρωμερό του στόμα καὶ βλαστημάει τὸ Θεὸ ἐσείετο ἡ γῆ, δὲν θά ᾽μενε τίποτα ὄρθιο. Ἐὰν μᾶς τιμωροῦσε ὁ Θεὸς μὲ τὴ δικαιοσύνη του, τὰ ποτάμια καὶ οἱ θάλασσες θὰ φούσκωναν τὰ νερά τους καὶ θὰ ἐκάλυπταν τὴ γῆ γιὰ νὰ πνίξουν τοὺς ἀνθρώπους μὲ κατακλυσμό. Ἐὰν μᾶς τιμωροῦσε ὁ Θεὸς μὲ τὴ δικαιοσύνη του, τὰ ἄστρατοῦ οὐρανοῦ θὰ γίνονταν ἀστροπελέκια. Γιὰ χοροὺς τῆς ἐποχῆς του ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος εἶπε· Εἶνε τόσο πολλὲς οἱ ἁμαρτίες ποὺ γίνονται μέσα στὸ χορὸ καὶ τὶς διασκεδάσεις,ποὺ ἐὰν γιὰ κάθε ἁμαρτία ἔπεφτε κ᾽ ἕνα ἄστρο, δὲν θά ᾽χε μείνει ἄστρο στὸν οὐρανό.
Καιμως μς ἀνέχεται. Ἡ ἀγάπη του μακροθυμεῖ. Θαυμάζει ὁ ὑμνογράφος τὴ μακροθυμία του καὶ λέει·«τὴν ἄφατον αὐτοῦ μακροθυμίαν δοξάσωμεν». Τί θὰ πῇ «τὴν ἄφατον»; «Τὴν ἀνέκφραστη, τὴν ἀπερίγραπτη». Δὲν ὑπάρχει γλσσα νὰ ἐκφράσῃ καὶ νὰ περιγράψῃτὴ μακροθυμία τοῦ Θεοῦ. Γι᾽ αὐτὸ σ ἀκολουθίες τς Μεγάλης Ἑβδομάδος ἀκοῦμε συχνά· «Δόξα τῇ μακροθυμίᾳ σου, Κύριε, δόξα σοι»(ρθρ. Μ.Παρ.). Ἔχει ὁ Χριστὸς ἄπειρη δύναμι. Τὸ δαχτυλάκι του νὰ κουνήσῃ, κάρβουνο θὰ γίνουμε. Καὶ μᾶς ἀνέχεται.«Δόξα τῇ μακροθυμίᾳ σου». Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ποὺ τὰ δείγματά της ὅπως εἴπαμε εἶνε σπαρμένα σὲ ὅλη τὴ ζωὴ τοῦ κόσμου καὶ μόνο τυφλοὶ καὶ ἄπιστοι δὲν τὰ βλέπουν, ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ τὶς ἡμέρες τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος λάμπει πιὸ πολύ·πάνω στὸν σταυρ εὐρύνεται, πλατύνεται, γίνεται σὰν τὸν οὐρανό. Πάνω στὸ σταυρ εἶνε γραμμένα μὲ κόκκινα γράμματα τὰ λόγια«Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστίν»(Α΄Ἰω.4,8,16), καθὼς καὶ ὁ ἄλλος ἐκεῖνος λόγος·«Οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ᾽ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον»(Ἰω.3,16).
Δὲν ξέρω, ἀγαπητοί μου, ἂν αἰσθανθήκατε ἐσεῖς τὸ μεγαλεῖο αὐτὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ, ποὺ πάντα ἐκδηλώνεται ἀλλὰ κορυφώνεται στὰ ἄχραντα πάθη του τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα. Διάβασα κάπου τὸ ἑξῆς ἀνέκδοτο.
Ἦταν κάποτε νας ζωγράφος περίφημοςμὲ σπάνιο ταλέντο. Ἔπαιρνε τὸ πινέλλο καὶ ζωγράφιζε πουλιά, καὶ θὰ νόμιζες ὅτι τὰ βλέπεις νὰ πετᾶνε· ζωγράφιζε καρπούς, καὶ θὰνόμιζες ὅτι εἶνε ἕτοιμοι νὰ τοὺς κόψῃς· ζωγράφιζε βουνὰ χιονισμένα, λίμνες, ποτάμια, καταρράκτες, δέντρα, λουλούδια, ὅλη τὴ φύσι.
Οἱ πίνακές του ἦταν περιζήτητοι καὶ πανάκριβοι. Ἕνα μόνο δὲν ζωγράφιζε, τὸ ὡραιότερο ἀπ᾽ ὅλα. Μηδὲν οἱ ὀμορφιὲς τῆς γῆς ἐμπρὸς στὸν«ὡραῖον κάλλει»(Ψαλμ.44,3). Τν«ὡραῖον κάλλει», τὸ Χριστό, δὲν τὸν ζωγράφισε ποτέ.Ζωγράφιζε κτίσματα, τὰ μικρὰ καὶ ἀσήμαντα, ἀλλὰ τὸν Κτίστη, τὸν Νυμφίο τῆς Ἐκκλησίας, τὸν Ἐσταυρωμένο λυτρωτή, δὲν τὸν ζωγράφιζε.Ἦταν ἄπιστος. Κάποτε ὅμως ἕνα ἀγαπητότου πρόσωπο τοῦ εἶπε· Πολὺ σὲ παρακαλῶ,ζωγράφισέ μου ἕναν Ἐσταυρωμένο.Μπρὸς στὴν ἐπιμονή του δέχθηκε καὶ κάθησε στὸ τελιέ. Πῆρε τὸ πινέλλο καὶ μὲ κάποια δυσκολία ἄρχισε νὰ ζωγραφίζῃ τὸν Ἐσταυρωμένο.
Καθὼς προχωροῦσε, ἄρχισε νὰ αἰσθάνεται μέσα του μιὰ ἕλξι, μιὰ ἀλλαγή· μετά, κάποια συγκίνησι ποὺ γινόταν ὅλο καὶ πιὸ βαθειά· καὶ τέλος ἔνιωσε ἕνα πνευματικὸ συγκλονισμό, νασεισμὸ σὰν ἐκεῖνο ποὺ αἰσθάνθηκαν στὸ Γολγοθᾶ οἱ σταυρωταὶ τοῦ Χριστοῦ. Ἐν τῷ μεταξὺ συνέχιζε νὰ ζωγραφίζῃ. Κι ὅταν ἔφτασε στὸ
ἀγκάθινο στεφάνι, ἄρχισε νὰ κλαίῃ. Ὅταν πλέον τελείωσε τὸ ἔργο, γονάτισε καὶ εἶπε·«Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου»(Λουκ.23,42). Αὐτὸ εἶνε γεγονὸς ἱστορικὸ τῆς ζωῆς αὐτοῦ τοῦ διασήμου ζωγράφου.
Τί θέλω νὰ πῶ; Κ᾽ ἐμεῖς μέσα στὴν καρδιά μαςἔχουμε καθένας τὸ «ἀτελιέ» του. Δὲν εἶμαι καρδιογνώστης. Ἀλλὰ ἂν μποροῦσα ν᾽ ἀνοίξω τὶς καρδιές, θὰ ἔβλεπα ὅτι μέσα ἐκεῖ ὑπάρχουν πρόσωπα ἀγαπητά· ἡ σύζυγος ἢ ὁ σύζυγος, τὰ παιδιά, οἱ φίλοι, καλλιτεχνικὲς προτιμήσεις, ἀθλητικὲς μανίες, πολιτικὲς προσκολλήσεις, ἰνδάλματα, «θεοὶ» καὶ εἴδωλα τοῦσημερινοῦ κόσμου. Ὅλοι κάτι ἔχουν ζωγραφίσει μέσα τους. Πῆγα κάποτε στὸ σπίτι ἑνὸς φοιτητοῦ καὶ μπαίνοντας στὸ δωμάτιό του ἔφριξα· ἦταν γεμᾶτο αἰσχρὲς εἰκόνες. Μικρὰ καὶ ἀσήμαντα πορτραῖτα ζωγραφίσαμε μέσα στὸ μυστικὸ ἀτελιὲ τῆς ψυχῆς μας. Τώρα λοιπὸν τὴν ἁγία καὶ Μεγάλη Ἑβδομάδα ἂς πάρουμε τὸ πινέλλο τῆς πίστεως κι ἂς ζωγραφίσουμε τὴ μορφ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ Ἐσταυρωμένου καὶ Θεοῦ. Αὐτς νὰ εἶνε ὁ κυρίαρχος, ὁ ἀγαπητὸς τς καρδιᾶς μας, ὅπως τὸν ἀγάπησαν οἱ μάρτυρες, οἱ ὁμολογηταί, ὅλοι οἱ μεγάλοι ἄνδρες,ὅπως τὸν ἀγάπησε κι ὁ ἄπιστος αὐτὸς ζωγράφος.
Λένε γιὰ τὸνἅγιο Ἰγνάτιο τὸν Θεοφόρο, ποὺ ἀγαποῦσε τὸ Χριστό, ὅτι ὅταν τὸν πῆγανστὴ ῾Ρώμη δεμένο καὶ τὸν ἔρριξαν στὰ πεινασμένα λιοντάρια μέσα στὸ Κολοσσαῖο, ἐκεῖνα ὥρμησαν καὶ τὸν ἔφαγαν, ἀλλ᾽ ἄφησαν ἀπείραχτη μόνο τὴν καρδιά του. Κι ὅταν ἄνοιξαν τὴν καρδιά του, βρῆκαν μέσα γραμμένα τὰ λόγια «Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ ἔρως τῆς ψυχῆς μου».
Ὦ κόσμε, μὲ τὶς ἀπατηλές σου ἀγάπες, μὲ τοὺς μικρούς σου ἔρωτες! κανείς δὲν ἀπορρίπτει τὸν συζυγικὸ ἔρωτα, ἀλλὰ θὰ ἀδικήσῃς πολὺ τὸν ἑαυτό σου ἐὰν δὲν αἰσθανθῇς τὸν θεϊκὸ ἔρωτα. Ὦ κόσμε! ζωγράφισε βαθειὰ στὴν ψυχή σου Ἰησοῦν τὸν Ναζωραῖον τὸν ἐσταυρωμένον· ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.
† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Β΄μέρος ἀπομαγνητοφωνημένης ὁμιλίας,ποὺ ἔγινε στὸν ἱ.ν.Ἁγ.Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν 8-4-1985 βράδυ.

Η Ξηρανθείσα Συκιά (Μεγάλη Δευτέρα)-(Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού)




Επείγεται λοιπόν προς το πάθος και βιάζεται να πιεί το ποτήρι του θανάτου, το σωτήριο για όλο τον κόσμο. Έρχεται πεινασμένος για τη σωτηρία της ανθρωπότητας, και δε βρίσκει σ᾽ αυτήν καρπό. Γιατί αυτήν υπαινίσσεται μεταφορικά η συκιά. Ποιός δηλαδή τρώει το πρωί; Ο βασιλιάς, ο Κύριος, ο Δάσκαλος. Νιώθοντας πείνα πρωί-πρωί, δεν εμποδίζει την επιθυμία του φαγητού. Δεν συγκρατεί τη φύση Του, αλλά, σαν κάποιος ακρατής κι ακόλαστος, ορμά ανόητα στο φαγητό, σε ακατάλληλη ώρα. Πώς τότε παιδαγωγεί τους μαθητές Του να μην τους νικά το πάθος της επιθυμίας; Δεν είναι έτσι το πράγμα. Αλλά όπως μιλούσε διδάσκοντας με παραβολικούς λόγους, έτσι εκτελεί και τις παραβολές με έργο. Πλησίασε στη συκιά πεινώντας. Η συκιά υποδήλωνε τη φύση της ανθρωπότητας. Ο καρπός της συκιάς είναι γλυκός, τα φύλλα της τραχιά κι άχρηστα κι έτοιμα για τη φωτιά. Αλλά και η φύση της ανθρωπότητας είχε γλυκύτατο τον καρπό της αρετής, έχοντας από το Θεό την εντολή να την καρποφορεί, εξαιτίας όμως της ακαρπίας της στην αρετή έβγαλε τα τραχιά φύλλα.
Πράγματι τί υπάρχει τραχύτερο από τις βιοτικές μέριμνες; Ήταν κάποτε γυμνοί ο Αδάμ και η Εύα και δεν ένιωθαν ντροπή. Γυμνοί στην απλότητα και την απέριττη ζωή τους. Ούτε τέχνη είχαν ούτε βιοτικές μέριμνες. Δεν επινοούσαν τρόπους πως να σκεπάσουν τη γύμνια του σώματός τους. Δεν ντρέπονταν για την ακτημοσύνη τους ούτε για τη λιτότητα της ζωής τους, αλλά, αν και ήταν γυμνοί στο σώμα, τους σκέπαζε η Θεία Χάρη. Δεν είχαν σωματικό φόρεμα, αλλά φορούσαν ένδυμα αφθαρσίας. Όταν όμως παράκουσαν, βρέθηκαν μακριά από τη Χάρη που τους σκέπαζε. Απογυμνώθηκαν από την έκστασή τους προς το Θεό και τη θεωρία Του. Είδαν τη γύμνωση του σώματός τους. Πόθησαν τα ευχάριστα της ζωής. Βρέθηκαν μέσα στη φτωχική και στερημένη ζωή. Έραψαν φόρεμα από φύλλα συκιάς κι έκαναν περιζώματα, έκαναν πολλούς λογισμούς και βρήκαν την τραχιά και γεμάτη μέριμνες και πόνους ζωή. «Με τον ιδρώτα του προσώπου σου θα φας το ψωμί σου. Καταραμένη θα είναι για τα έργα σου η γη, θα βγάλει για σένα αγκάθια και τριβόλια και θα καταλήξεις στη γη» (Γεν. 3, 17, 19).
Απόχτησες γήινα φρονήματα, γι’ αυτό η στροφή σου θα γίνει προς τη γη. Έγινες ένα με τα άλογα ζώα, αφού δεν κατάλαβες ότι είχες τιμητική θέση (Ψαλμ. 48, 13). Ήσουν στους κόλπους του Θεού και δεν κατάλαβες την καρποφόρο αρετή. Προτίμησες την απόλαυση των γήινων κι αγάπησες τη ζωή των αλόγων ζώων. Είσαι γη και θα καταλήξεις στη γη. Θα κληρονομήσεις το θάνατο, όπως τα άλογα ζώα. Αυτός είναι ο λόγος που φοράει και τους δερμάτινους χιτώνες (Γεν. 3, 21). Όντας με το σώμα του ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο –ενώ πρώτα ζούσε στον παράδεισο της τρυφής και κατοικούσε σε βασιλικά διαμερίσματα– απόκτησε έπειτα θνητό και παχύ σώμα, ικανό να αντέχει στους κόπους. Είναι αληθινά τραχιά τα φύλλα της συκιάς της φύσης μας, της απειθάρχητης κακίας της φύσεώς μας. Σ᾽ αυτή τη συκιά, τη φύση δηλαδή της ανθρωπότητας, πήγε ο Σωτήρας πεινώντας και ζητώντας από αυτήν το γλυκύτατο καρπό, δηλαδή τη γλυκύτατη για το Θεό αρετή, με την οποία πραγματοποιεί τη σωτηρία μας. Και δεν βρήκε καρπό, παρά φύλλα μονάχα, την τραχιά και πικρή αμαρτία και ό,τι κακό φυτρώνει από αυτήν. Γι’ αυτό και της λέει επιτιμητικά: «Ποτέ πια δεν θα δώσεις καρπούς» (Ματθ. 11, 19). Γιατί η σωτηρία δεν προέρχεται από τους ανθρώπους. Η αρετή δεν προέρχεται από ανθρώπινη δύναμη. Εγώ θα φέρω τη σωτηρία σας και με το πάθος μου θα σας χαρίσω την ανάσταση. Θα σας χαρίσω επιπλέον και την απαλλαγή από την πολύ σκληρή αυτή ζωή που τώρα ζείτε. Αυτά είπε και βέβαια όπως τα είπε, τα πραγματοποίησε.

  Ἕκαστον μέλος τῆς ἁγίας σου σαρκός ἀτιμίαν δι' ἡμᾶς ὑπέμεινε τὰς ἀκάνθας ἡ κεφαλή ἡ ὄψις τὰ ἐμπτύσματα αἱ σιαγόνες τὰ ῥαπίσματα τὸ στό...