Γιατί ο κόσμος δεν πιστεύει;

Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ

Από το εξαιρετικό ιστολόγιο Orthodox Fathers

Ο Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ είναι ένας νεώτερος Πατέρας της Εκκλησίας, που έζησε στη Ρωσία του 19ου αιώνα. Τα παρακάτω προέρχονται απ' το βιβλίο του Θαύματα και σημεία (ολόκληρο εδώ).

Κεφ. Α΄: Τι λέει η Αγία Γραφή

Σημείον εκ του Ουρανού
Έργα διαβόλου και έργα Θεού
Να πλανήση, ει δυνατόν, και εκλεκτούς
Απάτη και κατεργαριά
Το λάθος των Φαρισαίων
Τα θαύματα του Χριστού
Μυστική σημασία
Αφετηρία πίστης
Γιατί ο κόσμος δεν πιστεύει; (είναι το παρόν post)
Πώς ο άνθρωπος καταντάει υπηρέτης του Αντίχριστου
Η αποστασία προστάδιο της ελεύσεως του Αντιχρίστου
Σημεία της αιώνιας σωτηρίας
Τα θαύματα άλλοτε και σήμερα
Δεν μας χρειάζονται πια
Ο λόγος του Θεού

Εκείνοι, που πίστευσαν με τα θαύματα, αποτελούσαν την πιο χαμηλή βαθμίδα πιστών. Και γι’ αυτό, όταν μετά τους παρουσίαζαν την πνευματική υψίστη και αγιωτάτη διδασκαλία της Εκκλησίας, τότε πολλοί από αυτούς την ερμήνευαν, όπως τους άρεσε ο καθένας [43]!
Δεν ήθελαν να αναζητήσουν την σωστή ερμηνεία του. Εκριτίκαραν τον λόγο του Θεού, που είναι «πνεύμα και ζωή» [44].
Και έτσι, με την επιπολαιότητά τους έχαναν και την πίστη δηλ. ακόμη και τον αρραβώνα που είχαν λάβει. Και συνέβη αυτό το τραγικό: πολλοί από τους μαθητές του Χριστού, παρ’ ότι είχαν ιδεί πολλά θαύματα και σημεία, απήλθον εις τα οπίσω (= έκαναν πίσω) «και ουκ έτι μετ’ αυτού περιεπάτουν» [45], δηλ. δεν ξαναπήγαν κοντά Του!

Όμως ούτε το κήρυγμα ούτε τα θαύματα του Κυρίου είχαν την πρέπουσα επίδραση στους εβραίους αρχιερείς, γραμματείς, φαρισαίους και σαδδουκαίους παρ’ ότι – με εξαίρεση ίσως τους σαδδουκαίους – όλοι οι άλλοι ήξεραν πολύ καλά τον νόμο του Θεού. Δεν ήσαν ξένοι στον Θεό, εχθροί του Θεού, μόνο εξ αιτίας της ροπής στην αμαρτία, όπως όλοι οι άνθρωποι.
Αυτοί έγινα ηθελημένα εχθροί του Θεού. Και έμειναν σ’ αυτό ασάλευτα σταθεροί. Επήραν την σφραγίδα του εχθρού του Θεού. Με την δική τους αυτεξούσια θέληση. Με την δική τους γνώμη. Επειδή ήθελαν να κάνουν εκείνη την ζωή (και μάλιστα να προκόψουν σ’ εκείνη την ζωή!), που το άγιο Ευαγγέλιο την θεωρεί ψυχώλεθρη!

Με τέτοιο φρόνημα δεν ήταν δυνατό να δώσουν σημασία στα λόγια του Υιού του Θεού. Και δεν εισάκουσαν, όπως ώφειλαν, τον λόγο Του. Δεν του έδωκαν σημασία. Προσπαθούσαν μόνο να Τον ψαρεύουν! Να του πιάνουν λόγια, που τα εύρισκαν να επιδέχωνται παρερμηνείες, και τα χρησιμοποιούσαν για να Τον κατηγορούν. Έτσι γίνεται συνήθως. Όποιος έχει μίσος εναντίον κάποιου άλλου, εποικοδομεί επάνω στα λόγια εκείνου που μισεί! «Διατί ο λόγος ο εμός ου χωρεί εν υμίν» [46], ερώτησε τους εχθρούς Του ο Σωτήρας μας, όταν τους είδε να αποκρούουν με πείσμα τη σωτηρία, που τους επρότεινε. Γιατί δεν τα καταλαβαίνετε τα λόγια μου;
Γιατί δεν δέχεσθε το λόγο μου που δίνει ίαση; Επειδή δεν μπορείτε ούτε να τον ακούσετε! Επειδή σας είναι ανυπόφορος! Επειδή είσθε «ψεύδους έκγονα» [=γεννήματα]. Και δουλεύετε μόνο με το ψέμα. Για αυτό δεν πιστεύετε σε μένα, «επειδή εγώ την αλήθειαν λέγω υμίν» [47]. «Ο ων εκ του Θεού τα ρήματα του Θεού ακούει». Για αυτό εσείς δεν τα ακούετε, επειδή δεν είσθε «εκ του Θεού» [48].
Και συνέχισε ο Κύριος: «Αν αυτά που κάνω δεν είναι έργα του Πατρός μου, μη με πιστεύετε. Αν όμως κάνω τα έργα του Πατέρα μου, και αν ακόμη δεν πιστεύετε εμένα, τουλάχιστον πιστεύσατε στα έργα μου. Και τότε θα το καταλάβετε και θα το πιστεύσετε, ότι ο Πατήρ εν εμοί, καγώ εν Αυτώ» [49].
Λόγια σταράτα. Και, σαν λόγια, έκλειναν μέσα τους την απόλυτη αλήθεια [50]. Το ίδιο και τα θαύματα. Και αυτά έκλειναν μέσα τους την απόλυτη αλήθεια. Και ήσαν τόσο σαφή και πασιφανή, ώστε οι εχθροί του Κυρίου, παρ’ όλες τους τις προσπάθειες να τα συγκαλύψουν, δεν είχαν παρά να το ομολογούν ότι ήσαν αληθινά [51]!
Εκείνο που ασκούσε μεγάλη επίδραση στο λαό (που δεν ήξερε το νόμο του Θεού ή τον ήξερε πολύ λίγο, και έστρεφε την προσοχή του, την ενασχόλησή του, στις μέριμνες του κόσμου τούτου, χωρίς αυτό να σημαίνη ότι απέρριπτε και το νόμο του Θεού με το έτσι θέλω), αυτό δεν είχε καμμιά απολύτως επίδραση σε εκείνους που ήξεραν καλά τον νόμο του Θεού, μα τον απέρριπταν με τη ζωή τους ηθελημένα [52].
Ό,τι έγινε για τη σωτηρία των ανθρώπων αυτών, έγινε από την άπειρη ευσπλαγχνία του Κυρίου. Αν δεν είχα έλθει και δεν τους το είχα ειπεί – ξεκαθάρισε τα πράγματα ο Σωτήρας μας – δεν θα είχαν σημασία.
Αν δεν είχα κάμει αυτά τα έργα, που έκανα μπροστά τους και ανάμεσά τους, που ποτέ δεν έκαμε άνθρωπος άλλος, δεν θα είχαν αμαρτία. Να όμως, που και τα είδαν και παρά ταύτα εμίσησαν όχι μόνο εμένα, αλλά και τον Πατέρα μου [53]. Ο Χριστιανισμός παρεδόθη στον κόσμο με τέτοια αποδεικτικά στοιχεία, ώστε να μη μπορή να έχη κανένας πια δικαιολογία, αν τον αγνοεί. Αιτία της άγνοιας αυτής είναι μία: το «έτσι θέλω».

***

Θέλουν να κάνουν θαύματα!

Κεφάλαιο Β΄: Τι λένε οι άγιοι Πατέρες

Μια παράξενη τάση
Πότε ζητούμε την βοήθεια του Θεού
Θέλουν να κάμουν θαύματα [το παρόν post]
Θέλουν να τους γίνουν θαύματα [υπάρχει παρακάτω]
Δεν μας χρειάζονται θαύματα [υπάρχει παρακάτω]
Υπομονή μας χρειάζεται
Με τις δοκιμασίες γινόμεθα δόκιμοι

Δύσκολο στον άνθρωπο να έχη δόξα και τιμή χωρίς ζημία στην ψυχή του^[69].
Δύσκολο όχι μόνο για τους εμπαθείς, εκείνους που αγωνίζονται να νικήσουν τα πάθη τους, αλλά και σ’ εκείνους που τα ενίκησαν· και στους αγίους. Γιατί, έστω και αν τους έδωκε ο Θεός την νίκη κατά της αμαρτίας, όμως δεν ξαναγυρίσουν στην αμαρτία και να ξαναϋποδουλωθούν στα πάθη· όπως έγινε με μερικούς, που δεν έδειξαν την απαιτούμενη νήψη και επαγρύπνηση, αλλά εθάρρησαν στον εαυτό τους, στην πνευματική τους κατάσταση! Η ροπή στην υπερηφάνεια, λέγει ο άγιος Μακάριος, εξακολουθεί να υπάρχη ακόμη και στις πιο καθαρές ψυχές^[70]. Η ροπή αυτή είναι η πρώτη αιτία, που σπρώχνει τον άνθρωπο να γοητευθή από την αμαρτία και να ξαναγυρίση σ’ αυτήν. Και γι’ αυτό και το χάρισμα των ιαμάτων και όλα τα άλλα αντιληπτά χαρίσματα, είναι πολύ επικίνδυνα σ’ εκείνους που τα έλαβαν· γιατί γίνονται αντικείμενα μεγάλης τιμής από τους ανθρώπους με σαρκικό φρόνημα. Αντίθετα τα μη αντιληπτά χαρίσματα είναι σε ασύγκριτο βαθμό ανώτερα από εκείνα, που πέφτουν στην αντίληψή μας. Π.χ. το χάρισμα να οδηγή ψυχές στη σωτηρία, και να τις θεραπεύη από τα πάθη, ο κόσμος ούτε το καταλαβαίνει ούτε του δίνει σημασία. Και όχι μόνο δεν τιμά και δεν δοξάζει τους λειτουργούς του Θεού, που έχουν το χάρισμα αυτό, αλλά και τους ταλαιπωρεί και τους μισεί, επειδή έχουν πράξη διαφορετικά από εκείνη που δέχονται οι αρχές του κόσμου αυτού· επειδή «απειλούν την δεσποτεία του κοσμοκράτορα»^[71].

Ο εύσπλαγχνος Θεός δίνει στους ανθρώπους εκείνο που τους είναι πράγματι αναγκαίο και ωφέλιμο· έστω και αν οι ίδιοι δεν το καταλαβαίνουν! Ποτέ δεν δίνει κάτι, που μπορεί να ωφελήση λίγο και βλάψη πολύ· έστω και αν οι άνθρωποι με σαρκικό φρόνημα και άγνοια, διψούν για κάτι τέτοια και τα αναζητούν.

Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέγει:
«Πολλοί έκαμαν θαύματα. Ανέστησαν και νεκρούς. Εκοπίασαν να επαναφέρουν αμαρτωλούς και πλανημένους στον δρόμο του Θεού· έκαμαν όπως θα ελέγαμε, θαύματα: μέσω αυτών ωδηγήθηκαν πολλοί στον Χριστό! Και όμως. Αυτοί, που έδωσαν σε άλλους ζωή, έπεσαν οι ίδιοι σε πάθη μιαρά, επειδή είχαν μόνοι τους προκαλέσει στον εαυτό τους τον θάνατο»^[72].

Ο άγιος Μακάριος διηγείται ότι κάποιος συνασκητής του έλαβε το χάρισμα των ιαμάτων σε τέτοιο βαθμό, ώστε εθεράπευε κάθε είδους άρρωστο με μια απλή επίθεση των χεριών του. Όμως ο ασκητής αυτός, με το να δοξάζεται από τους ανθρώπους υπερηφανεύθη, και έπεσε στο πιο μεγάλο βάθος αμαρτίας^[73]….

Στο βίο του αγίου Αντωνίου του μεγάλου γίνεται λόγος για κάποιο νεαρό μοναχό, που έδινε εντολές στους αγίους όναγρους στην έρημο και τον υπάκουαν. Ο όσιος Αντώνιος, όταν το άκουσε, είπε πως δεν είχε καθόλου εμπιστοσύνη στην πνευματική οικοδομή του θαυματουργού αυτού. Και δεν άργησε να έλθη η είδηση για τη θλιβερή πτώση του μοναχού^[74].

***

Θέλουν να τους γίνουν θαύματα

Τον Δ’ Αιώνα ζούσε στην Αίγυπτο ένας άγιος Γέροντας, που είχε και αυτός το χάρισμα των ιαμάτων· από αυτό είχε αποκτήσει πολύ μεγάλη δόξα. Γρήγορα όμως παρατήρησε, ότι η υπερηφάνεια τον εξουσίαζε, και ότι δεν ήταν σε θέση να την νικήση με τις δικές του δυνάμεις. Και τότε με πολύ θερμή προσευχή κατέφυγε στο Θεό. Και Τον παρακάλεσε να επιτρέψη να δαιμονισθή· για να ταπεινωθή. Και ο Θεός εισάκουσε το ταπεινό αίτημα του δούλου Του. Και άφησε τον σατανά να μπη μέσα του. Ο Γέροντας άφησε τον εαυτό του σε όλες τις επιθέσεις του διαβόλου. Αυτό κράτησε πέντε μήνες. Στο διάστημα αυτό του φορούσαν ράκη. Ο κόσμος, που προηγουμένως έτρεχε σ’ αυτόν και τον δόξαζε για μεγάλο άγιο, τώρα τον εγκατέλειψε! Όλοι έλεγαν, πως τρελλάθηκε! Μα ο γέροντας απαλλαγμένος πια από την δόξα των ανθρώπων και την υψηλοφροσύνη, που τον μάστιζε εξ αιτίας της, ευχαριστούσε το Θεό που τον έσωσε.

Η σωτηρία του ολοκληρώθηκε με λίγη ταλαιπωρία και λίγη (κατά την κρίση των σαρκικών ανθρώπων) ατιμία. Οι σαρκικοί άνθρωποι δεν μπορούσαν να καταλάβουν ότι ο διάβολος με τη δική τους τιμή του έσκαβε το λάκκο. Και πολύ περισσότερο δεν μπορούσαν να καταλάβουν ποτέ, πως με τη δαιμονοληψία ξαναγύρισε στον ασφαλή δρόμο της θείας ευσπλαγχνίας^[75].

***

Δε χρειαζόμαστε θαύματα

Γίνεται λοιπόν φανερό, γιατί οι άγιοι πατέρες Σισώης, Ποιμήν και άλλοι, ενώ είχαν σε πλούσιο βαθμό το χάρισμα των ιαμάτων, έκαναν ό,τι μπορούσαν να το κρύψουν. Δεν είχαν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους. Ήξεραν, πως είναι εύκολο στον άνθρωπο να «τραπή», να «ξεφύγη». Και για αυτό περιχαράκωναν, τον εαυτό τους με την ταπείνωση^[76].

Στους αγίους Αποστόλους ο Θεός, μαζί με το χάρισμα των ιαμάτων που τους έδωσε για να βοηθηθούν στο κήρυγμα του λόγου Του, τους έδωσε και θλίψεις και διωγμούς, για να μην τους αφήση να παρασυρθούν από αυτό και αρχίσουν να υπεραίρωνται [=να γίνουν εγωιστές].

Ο άγιος Σισώης στον τάφο του Μεγαλέξανδρου

Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέγει: «Η λογική του Πνεύματος τις ασθένειες του σώματος και τις θαυματουργικές θεραπείες τους τις βλέπει εντελώς διαφορετικά από όπως τις βλέπει το σαρκικό φρόνημα.

Το φρόνημα της σαρκός θεωρεί τις ασθένειες συμφορά, και τη θεραπεία τους το πιο μεγάλο θαύμα, την πιο μεγάλη ευεργεσία. Και πολύ λίγο νοιάζεται για το αν η θεραπεία του σώματος γίνεται με παράλληλη ωφέλεια της ψυχής ή με βλάβη και ζημία της»^[77].

Η πνευματική λογική βλέπει ότι, και οι ασθένειες, αλλά και οι θεραπείες τους, είναι δωρεές της αγαθότητος και του ελέους του Θεού. Ποια είναι η θεάρεστη και ψυχικά ωφέλιμη στάση στις δυο αυτές περιπτώσεις, ο άνθρωπος το μαθαίνει, όταν καταφεύγη στο φως του λόγου του Θεού. Και ο λόγος του Θεού μας λέει, ότι είναι επιτρεπτό να ζητή κανείς από το Θεό τη θεραπεία ασθενείας του, μόνο να το πάρη απόφαση και το κάνη σκοπό του να χρησιμοποιήση τη υγεία του και τις δυνάμεις του στην υπηρεσία του Κυρίου, και όχι στη ματαιότητα και την αμαρτία. Γιατί διαφορετικά, η θαυματουργική θεραπεία του θα του γίνη αιτία πιο μεγάλης καταδίκης· και θα του επιφέρη μεγαλύτερη τιμωρία· και στην παρούσα ζωή και στην αιώνια ["Νεκρός": για το τι είναι η κόλαση κατά την ορθόδοξη παράδοση, δες εδώ]. Αυτό μας το είχε ειπεί ο Κύριος. Όταν εθεράπευσε τον παραλυτικό, του είπε: «ίδε υγιής γέγονας· μηκέτι αμάρτανε, ίνα μη χείρόν τι σοι γένηται»^[78].

Ο άνθρωπος είναι αδύνατος. Έχει εύκολη ροπή στην αμαρτία. Και αν ακόμη και άγιοι, που είχαν το θείο χάρισμα των ιαμάτων και πλούσια τη χάρη του αγίου Πνεύματος, υπέμειναν πειρασμούς και έπεσαν σε αμαρτίες, φαντασθήτε πόσο πιο εύκολα είναι δυνατό να κάνουν κακή χρήση των δωρεών του Θεού οι σαρκικοί άνθρωποι, εκείνοι που δεν έχουν σχέση με τα πνευματικά. Και πράγματι, πολλοί έκαμαν την χειρότερη κακή χρήση. Γιατί, ενώ έλαβαν θαυματουργικά τη θεραπεία από αρρώστεια, δεν την εκτίμησαν τη θεία δωρεά και ευεργεσία· δεν εσκέφθηκαν, πως είχαν χρέος να δείξουν με έργα την ευγνωμοσύνη τους· ξανάρχισαν την αμαρτωλή ζωή τους· και μετέβαλαν έτσι τη δωρεά του Θεού σε ζημία τους· αποξενώθηκαν από το Θεό και πρόδωσαν τη σωτηρία τους.

Ακριβώς, γι’ αυτό σπάνια γίνονται ιάσεις σωματικών ασθενειών. Και ας τις έχουν – οι άνθρωποι με σαρκικό φρόνημα – σε τόσο μεγάλη υπόληψη και ας τις επιθυμούν τόσο πολύ! Ζητείται κάτι, λέγει ο απόστολος, και δεν σας το δίνει ο Θεός, επειδή δεν το ζητάτε για πνευματική ωφέλεια, αλλά για να το δαπανήσετε σε μια ζωή φιλήδονη.

Δες και: Ιστορίες πλάνης - Ψεύτικα θαύματα & οράματα στην Ορθοδοξία
Νευροθεολογία: Εγκέφαλος & πνευματική εμπειρία
Θαυματουργοί άγιοι: αλήθεια ή μύθος;

Βιβλιογραφία

[43] Ιωάν. 6, 60 [Κατά Ιωάννην ευαγγέλιο].
[44] Ιωάν. 6, 63.
[45] Ιωάν. 6, 66.
[46] Ιωάν. 8, 45.
[47] Ιωάν. 8, 47.
[48] Ιωάν. 10, 37-38.
[49] Ιωάν. 8, 14.
[50] Ιωάν 9, 24.
[51] Ιωάν. 5, 46-47 και 7, 19.
[52] Ιωάν 8, 14.
[53] Ιωάν. 15, 22-25.

...........................................

^[69] Ισαάκ του Σύρου, Λόγος Α’.
^[70] Μακαρίου του Αιγυπτίου, Ομιλία Ζ § 4.
^[71] Τύχωνος του Ζαντόνσκ, τόμ. 15, επιστολή 103, 4.
^[72] Ισαάκ του Σύρου, Λόγος ΚΓ’ (έ.α. σελ. 94).
^[73] Μακαρίου του Αιγυπτίου, ομιλία ΚΖ’ 16.
^[74] Πατερικόν κατ’ αλφάβητον.

^[75] P.L. t. 73 De vitis Patrum lib. IV Cap. XIII.

^[76] Πατερικόν κατ’ αλφάβητον.
^[77] Ισαάκ Σύρου, Λόγος 34.
^[78] Ιωάν. 5, 14.