ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ : ΤΟ ΣΤΑΘΕΡΟ ΠΡΟΤΥΠΟ π ΓΕΡΑΣΙΜΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΑΝΙΤΣΑΣ

Η Εκκλησία μας με την σημερινή ευαγγελική διήγηση της παραβολής του τελώνου και του φαρισαίου, μάς προσκαλεί σε μια συστράτευση και πορεία με σκοπό την ανακάλυψη της αληθινής ζωής. 
Αυτή η πορεία διακρίνεται σε δυο φάσεις προετοιμασίας και αγώνα. Και αξίζει να τονίσουμε, ότι οι τρείς πρώτες εβδομάδες του Τριωδίου σημαδεύουν το προκαταρτικό στάδιο του αγώνα που θα ακολουθήσει. Στάδιο προετοιμασίας για να αντιμετωπίσει την επόμενη και δυσκολότερη φάση, όταν το «λαμπρόν στάδιον τῶν ἀρετῶν» θα ανοίξει τις πύλες του σε αγώνες υψηλότερων επιδόσεων που η Εκκλησία μας έχει αιώνες τώρα αθλοθετήσει. 
Τα έπαθλα θα είναι «λίαν σημαντικά» ώστε να ικανοποιούν και τους πιο απαιτητικούς αθλητές. Εκείνους που θα τηρήσουν με συνέπεια τους κανόνες του «καλῶς ἀγωνίζεσθαι» ανάλογα με τις δωρεές που ο Θεός επιφυλάσσει στους αγωνιζόμενους. 
Αυτούς όμως τους αγώνες και τη μέθοδο της διεξαγωγής του καθώς και για τα έπαθλα μπορεί κανείς να τα διαπιστώσει μέσα από τα ευαγγελικά αναγνώσματα που πολλή σοφία όρισε η εκκλησία για τη Μ. Τεσσαρακοστή και όλο βέβαια τον ετήσιο λειτουργικό κύκλο. 
Ξεκινάμε με το ταπεινό ήθος του Τελώνη και τη σχετική προτροπή όπως σημειώνεται στο κοντάκιό του Τριωδίου. 
Γιατί ο Τελώνης είναι ένας από εμάς. Ένας συνειδητοποιημένος αμαρτωλός. Είναι το αρχέτυπο του Χριστιανού που αποφάσισε να αγωνιστεί μπαίνοντας στο στάδιο από πλάγια, χωρίς τον αέρα του νικητή, ούτε καν του αθλητή. Το αντίθετο δηλ. της επισημότητας και αυτοπροβολής που ενσαρκώνει ο Τελώνης. 
Στην περίπτωση του Τελώνη βλέπουμε να μετατίθεται το κέντρο βάρους από την αυτοπροβολή στη συναίσθηση της αμαρτωλότητας. Στην αναγνώριση μιας άλλης νίκης που εκπορεύεται από το φρόνημα και το ήθος του αληθινά ταπεινόφρονος ανθρώπου. Του προσγειωμένου στην πραγματικότητα των προσωπικών αμαρτημάτων αλλά και του μολυσμένου κλίματος όπου διαμορφώνεται η σημερινή ζωή. 
Σε μια ανάλογη περίπτωση ο Δαυίδ εξομολογούμενος στον πεντηκοστό ψαλμό, θα αποκαλύψει το κληρονομικό του αμάρτημα : «ἰδού γάρ ἐν ἀνομίαις συνελήφθην καί ἐν ἁμαρτίαις ἐκίσσησέ με ἡ μήτηρ μου». Και ο τελώνης τύπτωντας το στήθος του θα αναφωνήσει με συντριβή : «κύριε ἰλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ». 
Καταλαβαίνουμε τώρα γιατί η εκκλησία τοποθέτησε την παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου στην αρχή της πρώτης φάσης του Τριωδίου, δηλ, την προετοιμασία που στοχεύει στην οριστική κατατρόπωση και κατανίκηση των παθών, με πρώτη την εγωπάθεια. Μια τέτοια νίκη τότε μόνο θα είναι αληθινή όταν ο αγώνας θεμελιωθεί στο ήθος και το φρόνημα της ταπείνωσης. 
Συνεπώς, το ζητούμενο για όλους εμάς τους φορείς της αμαρτίας είναι η σπουδή και η απόκτηση του μυστικού εκείνου ήθους που κοσμούσε την άδολη αν και εφάμαρτη ψυχή του Τελώνη. 
Εδώ μπορεί ο καθένας να έχει το δικό του υπόδειγμα, το δικό του δάσκαλο και παιδαγωγό, ένα πρόσωπο, ίσως μια ιδεολογία ή ένα σύστημα. 
Όμως όλα αυτά κάποτε θα τα αμφισβητήσει βάζοντας στη θέση τους νέα εναλλακτικά υποδείγματα και μοντέλα, ενώ θα αναζητεί διαρκώς στο σταθερό και μόνιμο πρόσωπο. 
Αυτό το σταθερό και αδιάψευστο πρόσωπο μας δίνει η Εκκλησία στην οποία αναπτύσσεται και διαμορφώνεται το αυθεντικό ήθος του ανθρώπου. Γιατί στην Εκκλησία υπάρχει ο Χριστός, το μοναδικό και ασύγκριτο υπόδειγμα προς μίμηση για την κατάκτηση του ήθους που ο ίδιος αναγνώρισε στον Τελώνη. 
Σ’ εμάς ανήκει η προσπάθεια να πλησιάσουμε το ήθος της Εκκλησίας. Και είναι ανάγκη να τονίσουμε, ότι το ήθος αυτό δεν υπάρχει έξω από αυτήν, ούτε σπουδάζεται με οδηγίες και φυλλάδια που εξαπολύουν κάθε τόσο οι ψευδώνυμες αιρέσεις. 
Σπουδάζεται στη λατρεία και τη ζωή της Εκκλησίας, αφού μόνον αυτή παρέχει τα μέσα και τη δύναμη της επαναφοράς του αλλοτριωμένου ανθρώπου στην αρχική του γνησιότητα στο «ἀρχέγονον κᾶλλος». 
Π.Γ.Στ.