Μετάγγιση Αίματος – Προσέγγιση Πνεύματος

Η Σωματοποίηση της Αγάπης

Η μετάγγιση του αίματος, όπως και η διάθεση προσφοράς οργάνων, είναι η κατ΄ εξοχήν πράξη που υπογραμμίζει τον κοινωνικό χαρακτήρα της αγάπης. Γιατί δεν μεταφέρει κανείς μόνον αισθήματα και το περιεχόμενο της διάθεσης ή ακόμη και της ψυχής του, αλλά προσφέρει και από τη βιολογική υπόστασή του. Τέτοιες πράξεις υπογραμμίζουν το δισύνθετο και διφυές του ανθρώπου, τη συνάφεια της ψυχής με το σώμα. Αυτή τη συμφυΐα του ανθρώπου, το γεγονός ότι ο άνθρωπος είναι ψυχή και σώμα, φύση και πνεύμα, η Εκκλησία την περιποιήθηκε με μακροχρόνιους δογματικούς αγώνες -προέκταση του δόγματος των δύο φύσεων του Χριστού είναι η διπλή φύση της εικόνας του, του ανθρώπου- και την περιβάλλει με το βάρος της θεολογικής αλήθειας και διαύγειας. Η μετάγγιση λοιπόν αίματος, όπως και η μεταμόσχευση, αποτελούν τις καλύτερες εκφράσεις και τη θριαμβευτικότερη επιβεβαίωση της ανθρώπινης πληρότητας, ολότητας και ακεραιότητας.

Η σημασία της σωματικής επαφής, ανταλλαγής, προσφοράς ή και ένωσης είναι τεράστια. Γιατί αυτή ενώνει ή τουλάχιστον φέρνει μαζί και με φυσικό τρόπο τους ανθρώπους μεταξύ τους, αλλά και εναρμονίζει τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά.

Έτσι η αγάπη ως φιλικότητα εκφράζεται με χειραψία -πιάνονται τα χέρια-, ως λεπτότητα, στοργή και προστασία με χάδι, ως τρυφερότητα, υπόσχεση και πιστότητα με φίλημα -ακουμπούν τα χείλη-, ως εγκαρδιότητα και προσέγγιση με εναγκαλισμό -πλησιάζουν τα σώματα. […]

Ο Ίδιος ο Θεός μας έσωσε φορώντας τη φύση και ενδυόμενος το σώμα μας. Και συνεχίζει να τρέφει τους πιστούς αντιπροσφέροντας το σώμα και το αίμα Του, διαρκώς «κλώμενος» και συνεχώς «εκχυνόμενος».

Αυτό το στοιχείο αποτελεί και τη βάση της Ορθόδοξης πνευματικότητος στα θέματα της δωρεάς αίματος και σώματος, της μετάγγισης και των μεταμοσχεύσεων. Δεν υπάρχει περιεκτικότερη έκφραση της θεϊκότητος της αγάπης από το να ζει κανείς στον κόσμο μιμούμενος τον Χριστό στη θυσία και στην προσφορά του. Τότε γίνεται ο ίδιος προσφερόμενος, «κλώμενος» κατά το σώμα και «εκχυνόμενος» κατά το αίμα για τον αδελφό του. Η Εκκλησία στέκεται ευγνώμων απέναντι του Θεού για το δώρο του συγκεκριμένου επιτεύγματος της επιστήμης, το οποίο και θεωρεί μοναδική ευκαιρία που μόνον η εποχή μας ως δυνατότητα απολαμβάνει.

Είναι τόσο καλύτερο να σε κατεβάζουν στη γη στεγνό και κομματιασμένο από αγάπη παρά διατηρώντας την ακεραιότητα της φιλαυτίας και την απόδειξη της εγωιστικής σου αυτοεξασφάλισης. Τότε τα κομμάτια του σώματος πιστοποιούν την ακεραιότητα του προσώπου και η στεγνότητα των αγγείων επιβεβαιώνει το κινητικό και αείροον της ψυχής.

Άλλο είναι το δίνω αυτό που έχω και άλλο το δίνω απ΄ αυτό που είμαι. Άλλο το δίνω τη ζωή μου και άλλο το δίνω την ψυχή μου, την υπόστασή μου. Στην Αγία Γραφή, η ζωή λέγεται ψυχή, γιατί η προσφορά της είναι προσφορά ψυχής «ἵνα τις τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῇ». Η προσφορά αίματος είναι προσφορά ζωής άρα και προσφορά ψυχής. Όσο πιο υπαρξιακή είναι τόσο πιο αυθεντική γίνεται. Δίνοντας αίμα στον συνάνθρωπό σου εξοφλείς το χρέος της προσφοράς του αίματος του Θεού σε σένα, κάνεις τον αδελφό σου να κοινωνεί. Καθιστάς τη σχέση με τον συνάνθρωπό σου προέκταση της σχέσης του Θεού με την Εκκλησία, τον κόσμο, τον άνθρωπο, την κάθε ψυχή, με εσένα τον ίδιο.

Η Δωρεά Αίματος

Η δωρεά αίματος και η μετάγγιση είναι πλέον καθιερωμένες καθημερινές ιατρικές πρακτικές που όμως χρειάζονται τη μετάγγιση του ήθους της Εκκλησίας για να γνωρίσουν το εύρος που τους αρμόζει, να φανερώσουν το μέγεθος που τους χαρακτηρίζει και να δώσουν τους καρπούς που μπορούν.

Η προσφορά αίματος δεν έχει μόνον τα χαρακτηριστικά μιας όποιας προσφοράς. Έχει το ιδίωμα ότι είναι σωματική. Δεν είναι προσφορά απ΄ αυτό που έχουμε, αλλά είναι εκχώρηση απ΄ αυτό που είμαστε. Και αυτό που δίνουμε δεν είναι άψυχο δώρο, είναι ζωή. Ούτε αυτό που παίρνουμε είναι μια συνήθης έκφραση ευγνωμοσύνης. Είναι κάτι που χωρίς κανείς να μας το δίνει εμείς το λαμβάνουμε. Είναι η χαρά της σχέσης, η αίσθηση της κοινωνίας, το βίωμα της ψυχοσωματικής περιχώρησης.

Η δωρεά αίματος και η μετάγγιση μέσα στο πλαίσιο της αγάπης έχει πέντε βασικά χαρακτηριστικά: 1) αποτελεί σχέση, κοινωνία, περιχώρηση, 2) είναι πράξη προσφοράς, 3) είναι προσφορά σωματική, 4) είναι προσφορά ζωής και 5) είναι κίνηση αγάπης.

Αυτά τα πέντε στοιχεία περιγράφουν το ιδίωμά της. Και όχι μόνον αυτό. Υπάρχουν κι άλλα που αναφέρονται στο αίμα ως υγρό.

Το αίμα: 1) δεν είναι ομοιογενές, 2) μεταφέρει στα όργανα και τους ιστούς οξυγόνο, 3) ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος και 4) είναι το κατ΄ εξοχήν κινούμενο στοιχείο του ανθρώπινου σώματος.

Το ίδιο και το πνεύμα: 1) δεν είναι απλό, αλλά αποτελεί έναν συγκερασμό στοιχείων της ανθρώπινης προσωπικότητος, 2) μεταφέρει αισθήματα, σκέψη και ζωή στα όργανα της ψυχής, στον νου, στη βούληση και στο συναίσθημα, 3) εκφράζει τη θέρμη και το πάθος της ψυχής και 4) κινείται πολύ περισσότερο από το αίμα μέσα στην ανθρώπινη ύπαρξη.

Ο κάθε αιματολόγος μοιάζει με ιερέα. Όπως ο δεύτερος αξιοποιώντας το πνεύμα δίνει ζωή στην ψυχή, έτσι και ο πρώτος βοηθώντας το αίμα δίνει ζωή στο σώμα. Αλλά και ο κάθε ιερέας είναι αιματολόγος. Παίρνει το αίμα του Χριστού και το δίνει στον άνθρωπο, παίρνει το πνεύμα της Εκκλησίας και το μεταγγίζει στην κοινωνία.

Και εκεί η ψυχή μας απαντάει. Αν τον αισθανθούμε τον άλλον απλά ως συνάνθρωπο του δίνουμε από αυτά που έχουμε, όπως γινόταν στην Παλαιά Διαθήκη. Ένα μέρος των κτημάτων, έλεγε ο νόμος, το ένα δέκατο, έπρεπε να δοθεί στον συνάνθρωπο. Αν είναι ο αδελφός μας, δεν δίνουμε απ΄ ό,τι έχουμε, αλλά δίνουμε ό,τι έχουμε, όλα τα κτήματά μας τα προσφέρουμε, τα πάντα μας. Αν είναι αδελφός του Χριστού δίνουμε από αυτό που είμαστε. Και αν, τέλος, αποτελεί τη φανέρωση του προσώπου του Θεού στη ζωή μας, τότε δίνουμε ό,τι είμαστε, όλον τον εαυτό μας. Δεν είναι φραστικά σχήματα αυτά, αλλά είναι τρόποι να περιγράψουμε τις διάφορες διαβαθμίσεις  της πνευματικής αγάπης.

Κάθε μέρα μας προσφέρεται η μοναδική ευκαιρία να περιδέσουμε κι εμείς και να φροντίσουμε τις πληγές του σώματος του Χριστού που υπάρχει μέσα μας, στο πρόσωπο των αδελφών μας. Και όπως Εκείνος μας δίνει το σώμα Του και το αίμα Του εμείς να του αντιπροσφέρουμε το λάδι των ανθρώπινων συναισθημάτων μας και το κρασί της αυθεντικής συνέπειάς μας και επιβιβάζοντας τον κάθε αδελφό μας «επί το ίδιον κτήνος», πάνω στις συνθήκες της δικής μας ο καθένας ζωής, να ξεπεράσουμε το καθήκον, τη συμβατικότητα, την υποχρέωση, τους φόβους και τις δικαιολογίες και να ξεφύγουμε από τον δρόμο της μικρότητος, της στενότητος και της μικροψυχίας που δεν μας οδηγεί στον δρόμο της σωτηρίας, αλλά τον κάνει τόσο στενό που να μην μας χωράει για να περάσουμε.

Απόσπασμα από το βιβλίο
“Ελεύθεροι από το γονιδίωμα” Αρχιμ. Νικολάου Χατζηνικολάου (νυν Μητροπ. Μεσογαίας)

πηγή