ΚΟΥΒΕΝΤΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ Γράφει ὁ Πρωτ. Θεμιστοκλῆς Μουρτζανός

Πολλές φορές, νέοι καί μεγαλύτεροι, ἀναρωτιοῦνται γιά τήν σημασία τοῦ μυστηρίου τῆς μετανοίας καί ἐξομολογήσεως στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Μεγάλη μερίδα πιστῶν, προκειμένου νά συμμετάσχει στή Θεία Κοινωνία κατά τίς μεγάλες ἑορτές τῆς πίστεώς μας, ἀρκεῖται στήν ἀνάγνωση τῆς εὐχῆς καί τήν ζητᾶ μέ φορτικότητα ἀπό τόν ἱερέα-πνευματικό. Ἄλλοι θεωροῦν πώς δέν ὑπάρχει ἀνάγκη ἐξομολογήσεως ἀπό τή στιγμή πού οἱ δέκα ἐντολές τηροῦνται καί ὁ ἂνθρωπος προχωρεῖ μέ τήν συνείδησή του τακτοποιημένη ὅτι εἶναι «καλός». Κάποιοι ἀναζητοῦν στήν ἐξομολόγηση τήν αὐστηρότητα, πού θά θεραπεύσει τίς ὅποιες ἐνοχές τους. Ἄλλοι τήν ἐπιείκεια καί τόν καλό λόγο, πού θά τούς βοηθήσει νά ἐνισχύσουν τήν αὐτοεκτίμησή τους, ἀλλά καί θά τούς κάνει νά αἰσθανθοῦν δικαιωμένοι γιά τίς ὅποιες ἐπιλογές τους. Τέλος, ὑπάρχει καί ἡ ἀγαθή μερίδα, πού θεωρεῖ τήν ἐξομολόγηση  ὡς μία νέα ἀφετηρία γιά τήν πνευματική της πορεία.

            Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἕνα μεγάλο πνευματικό νοσοκομεῖο. Ὁ κάθε τραυματισμένος καί πονεμένος ἀπό τίς ἁμαρτίες, ἀλλά καί τίς δοκιμασίες τῆς ζωῆς, ἄνθρωπος βρίσκει ἐκεῖ περίθαλψη καί θεραπεία, χάρις στά μυστήρια πού ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐπενεργεῖ. Ἡ ἐξομολόγηση εἶναι τό μυστήριο τῆς ἰάσεως τῶν πληγῶν μας. Ὁ ἱερέας-πνευματικός, ὡς ἄλλος Καλός Σαμαρείτης, ἐπιχέει στίς πληγές μας τό ἔλαιον τῆς εὐσπλαχνίας καί τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ καί τόν οἶνο πού δίνει ζωή, τήν δύναμη νά ἀγωνιστοῦμε ἐναντίον τῶν παθῶν μας, τήν ἐπανασύνδεση μέ τό Θεό διά τῆς Θείας Κοινωνίας πού συνοδεύει τήν μετάνοια.

Ὁ πιστός ἐξομολογεῖται τίς ἁμαρτίες του στόν ἱερέα-πνευματικό ὡς τό σκεῦος ἐκεῖνο τῆς ἐκλογῆς πού μεταφέρει τήν χάρη τοῦ Θεοῦ καί τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν στόν ἄνθρωπο. Ἐξομολογούμαστε στόν ἱερέα καί ὂχι σέ μία εἰκόνα, καί γιά τήν ταπείνωση πού εἶναι ἀπαραίτητη στήν πνευματική ζωή, ἀλλά καί γιατί ὁ ἱερέας  εἶναι καί αὐτός ἄνθρωπος, μπορεῖ νά κατανοήσει τίς πτώσεις μας καί ἀπό τό περίσσευμα ἤ τό ὑστέρημα τῆς πνευματικότητάς του νά δώσει τίς ὁδηγίες ἐκεῖνες, πού ὡς πνευματικά φάρμακα θά βοηθήσουν στήν προσπάθειά μας νά ἔρθουμε πιό κοντά στό Θεό.    

Δέν ὑπάρχει ἄνθρωπος πού νά μήν βιώνει τήν ἁμαρτία στίς διάφορες μορφές της. Ἄλλοτε μέ τά πάθη, τίς ἐπιθυμίες, τήν σαρκολατρία καί τήν φιληδονία, ἄλλοτε μέ τήν κυριαρχία τοῦ ἐγωισμοῦ καί τήν ἀπουσία ἤ τήν ἔλλειψη τῆς ἀγάπης πού φθάνει στή θυσία καί τήν παραίτηση ἀπό τά δικαιώματά μας, ἄλλοτε μέ τήν ὀλιγοπιστία πού μᾶς κάνει νά ἔχουμε έμπιστοσύνη στό χρῆμα, τίς φιλοδοξίες, τήν ἀποδοχή τῶν ἄλλων καί νά ἐπενδύουμε στό κοσμικό πνεῦμα καί ὄχι στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ καί ἄλλοτε μέ τήν περιφρόνηση τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας πού μᾶς κάνει νά μήν ἀσκούμαστε πνευματικά διά τῆς νηστείας, τῆς προσευχῆς, τῆς ἐγκράτειας, ὁ διάβολος καί τό κακό βρίσκουν τρόπο καί μέσα νά πληγώσουν τήν ὕπαρξή μας. Ἡ τήρηση κάποιων ἀπό τίς Δέκα Ἐντολές ἤ ἡ ταμπέλα τοῦ «καλοῦ ἀνθρωπου», χωρίς νά εἶναι ἀπορριπτέα στάση ζωῆς, δέν φθάνει γιά νά ἀποκρύψει τά τραύματα τῆς ἁμαρτίας, πού μία ἁπλή ἐξέταση τοῦ ἑαυτοῦ μας θά φέρει εὔκολα στήν ἐπιφάνεια.

Δέν ἀρκεῖ ἡ εὐχή γιά νά τηρήσουμε τό ἔθιμο τῆς θείας κοινωνίας μία ἤ δύο φορές τό  χρόνο. Ἡ εὐχή δέν εἶναι ἓνας μαγικός λόγος, ὁ ὁποῖος ἀπό μόνος του σβήνει τίς ἁμαρτίες. Τό μυστήριο προοϋποθέτει συναίσθηση καί ἐπίγνωση τῶν λαθῶν καί τῶν προβλημάτων μας, γιά νά μπορεῖ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ νά ἔλθει στήν καρδιά μας ἐλεύθερα.

Οὔτε πάλι εἶναι κανόνας ἡ αὐστηρότητα ἤ ἡ ἐπιείκεια. Διαφορές μεταξύ τῶν πνευματικῶν ὑπάρχουν. Ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ὅμως ἐνεργεῖ ἐξίσου μέσω ὅλων. Δέν ἐξαρτᾶται ἀπό τήν προσωπική ἁγιότητα τοῦ ἱερέα-πνευματικοῦ. Ὁ κάθε πνευματικός, ἀνάλογα μέ τόν χαρακτήρα του, τήν φώτισή του, τόν ἄνθρωπο πού ἔχει μπροστά του, δίδει πιό αὐστηρές ἤ πιό ἐπιεικεῖς ὁδηγίες, ἐπιτίμια, φάρμακα, ὄχι γιά νά συντρίψει οὔτε γιά νά δικαιώσει τόν ἄνθρωπο, ἀλλά γιά νά τόν βοηθήσει νά προχωρήσει στήν ἐν Χριστῶ ζωή. Γι’ αὐτό μποροῦμε νά ἐπιλέξουμε πνευματικό ἤ καί νά ἀλλάξουμε, ἄν δέν ἀναπαυόμαστε, ὄχι ὅμως χωρίς σοβαρό λόγο.

Κύριος σκοπός τῆς ἐξομολόγησης εἶναι ἡ μετοχή τοῦ ἀνθρώπου στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Νά κατανοήσουμε, μικρότεροι καί  μεγαλύτεροι, ὅτι ἡ ζωή μας ἔχει ἄλλο νόημα ὅταν ξεκινᾶ ἀπό τή σχέση μέ τό Χριστό καί ἀγκαλιάζει τόν κάθε συνάνθρωπο καί τόν κόσμο. Μέσα ἀπό τήν ἐξομολόγηση ὁ ἂνθρωπος συμφιλιώνεται μέ τό Θεό, τόν ἑαυτό του, τόν ἄλλο, συζητᾶ τά προβλήματά του, ἀποκαλύπτει τίς πληγές του καί δέχεται ἀγάπη. Γι’ αὐτό ἡ ἐξομολόγηση θέλει χρόνο, εἰλικρίνεια, χαρά καί ὄχι τήν αἴσθηση ὅτι ὁ ἱερέας εἶναι ὁ δικαστής πού θά ἐπιβάλει τό νόμο τοῦ Θεοῦ. Ἡ σχέση μας μέ τόν ἱερέα-πνευματικό εἶναι ἀνάλογη μέ τή σχέση πατέρα καί παιδιοῦ. Καί τελικός σκοπός της εἶναι ἡ καλλιέργεια ἐλεύθερων προσωπικοτήτων μέ πνευματικότητα, καί ὄχι ὁπαδισμοῦ καί προσωπολατρίας.

Τόσο τίς μεγάλες ἑορτές, ὅσο καί σέ κάθε δυνατή εὐκαιρία ἄς βροῦμε στό πρόσωπο ἑνός ἱερέα-πνευματικοῦ τήν εὐκαιρία νά πλησιάσουμε τό Θεό. Ἄς μήν ἀποτελεῖ ἡ ντροπή γιά τίς πτώσεις μας τήν ἀφορμή νά μήν προσέλθουμε στό μυστήριο. Καί ἄς ἀναζητήσουμε καί μέσα ἀπό τήν εξομολόγηση, ἀλλά καί ἀπό κάθε μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας τήν ἀληθινή ἐπιστροφή μας στήν ἀγκαλιά τοῦ Θεοῦ, τήν κοινωνία μέ τό συνάνθρωπο, τήν ἀπεξάρτηση τοῦ  ἑαυτοῦ μας ἀπό τά πάθη καί τήν γνήσια ἀγάπη, πού εἶναι μείζων πάντων.

πηγή