ΑΓΙΑ ΦΩΤΕΙΝΗ Η ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΑ

Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης μας διασώζει τον περίφημο διάλογο που είχε ο Χριστός με μια πόρνη γυναίκα, την Σαμαρείτιδα. Με μια γυναίκα που οι άλλοι Εβραίοι δεν θα καταδέχονταν όχι απλώς να συνομιλήσουν, αλλ’ ούτε κάν να την πλησιάσουν. Και τούτο, για δύο λόγους: πρώτον γιατί ήταν Σαμαρείτιδα και δεύτερον γιατί ήταν πολύ αμαρτωλή. Την γυναίκα αυτή την απέφευγαν και οι ίδιοι οι συμπατριώτες της, οι Σαμαρείτες. Την απέφευγαν, για την αμαρτωλή διαγωγή της. Τέσσερις άνδρες είχαν περάσει από την ζωή της, και με τον πέμπτο συζούσε παράνομα.

 Όλοι λοιπόν, την αγνοούν, την περιφρονούν, την αποστρέφονται. Όλοι, εκτός από τον Σωτήρα Χριστό, ο Οποίος βαδίζει μέσα στη ζέστη του καλοκαιριάτικου μεσημεριού, για να έλθει να την συναντήσει και να της χαρίσει την λύτρωση. Κουρασμένος από την οδοιπορία και διψασμένος, κάθισε στην πηγή του Ιακώβ να ξαποστάσει. Έστειλε τους μαθητές του στην πόλη να αγοράσουν τρόφιμα και περίμενε την ταλαίπωρη εκείνη γυναίκα, που είχε γίνει θύμα του διαβόλου. Ώ, πόση είναι η αγάπη του Χριστού και η δίψα του για την σωτηρία κάθε αμαρτωλής ψυχής!

 Για την γυναίκα αυτή ο Μητροπολίτης Φλωρίνης κυρός Αυγουστίνος, γράφει: «Ως Θεός ο Χριστός γνώριζε ότι σ΄εκείνη τη δυστυχισμένη χώρα της Σαμάρειας υπήρχε ένα διαμάντι. Διαμάντι, που είχε πέσει μέσα στη λάσπη, και κανένας δεν το πρόσεχε. Διαμάντι ήταν αυτή η αμαρτωλή γυναίκα, η Σαμαρείτιδα. Παρ’ όλη την κατάπτωση και την διαφθορά της, μέσα της έκρυβε κάτι το πολύτιμο. Ερχόταν ώρα που σιχαινόταν τον εαυτό της. Έβλεπε πόσο χαμηλά είχε πέσει. Ποθούσε μια ανώτερη ζωή. Ποθούσε να γνωρίσει την αλήθεια.» (Κυριακοδρόμιον)

Ο διάλογος του Χριστού με την Σαμαρείτιδα

Αυτή την γυναίκα περίμενε ο Ιησούς στο φρέαρ του Ιακώβ. Και να, σε λίγο καταφθάνει, με την στάμνα στο χέρι. Ο Θεάνθρωπος της ζήτησε να του δώσει λίγο νερό. Εκείνη απόρησε πώς ένας Ιουδαίος τολμάει να μιλά σε μια Σαμαρείτιδα, γι’ αυτό και του λέει: «πώς σύ, που είσαι Ιουδαίος, ζητάς να πιεις νερό από εμένα που είμαι γυναίκα Σαμαρείτιδα;» Οι Ιουδαίοι, όπως είπαμε, δεν είχαν καμία επικοινωνία με τους Σαμαρείτες «ου γάρ συγχρώνται Ιουδαίοι Σαμαρείταις»

 (Ιωάν. δ’ 9).

 Βέβαια, αν ήμασταν εμείς οι «θεοφοβούμενοι», κι εγώ δεν ξέρω τι θα άκουγε η γυναίκα εκείνη! Και όμως, ο Χριστός δεν την περιφρονεί, δεν την αποστρέφεται, δεν την προσβάλλει και δεν την ταπεινώνει για την ζωή που κάνει. Αλλά σαν έμπειρος γιατρός προσπαθεί να την θεραπεύσει και σαν καλός ποιμένας να την οδηγήσει στην μάνδρα του Θεού.

 Ο ιερός Χρυσόστομος σχολιάζοντας το σημείο αυτό, γράφει: «…Έτσι και η Σαμαρείτιδα. Την ψυχή της είχε βουτηγμένη στις πορνείες, και φιλονικεί για την πόση λίγου νερού. Και ο Ιησούς δεν την αποστόμωσε, δεν της είπε εγώ είμαι Θεός από Θεό, εγώ στερέωσα τον Ουρανό και θεμελίωσα την γή, και φιλονικείς για το νερό και την πόση του και μάλιστα σύ, γυναίκα μολυσμένη από τις αμαρτίες;». (Μητροπολίτου Τρίκκης & Σταγών Διονυσίου, Πατερικόν Κυριακοδρόμιον, Α΄.Αθήναι 1968, σελ. 47).

Όχι, αδελφέ μου, ο Χριστός δεν της είπε κάτι τέτοιο. Αντιθέτως, παίρνοντας αφορμή από τα λόγια της, της αποκαλύπτει θεμελιώδεις ουράνιες αλήθειες. Ναι, σ’ αυτή την αμαρτωλή γυναίκα, που οι συγχωριανοί της την περιφρονούσαν, σ’ αυτή που ήταν βουτηγμένη στις σαρκικές αμαρτίες, τις οποίες ο Θεός τόσο πολύ βδελύσσεται και καταδικάζει, σ’ αυτή την πόρνη γυναίκα ο Ιησούς αποκαλύπτει την θεότητα του!

 Στην αμηχανία της Σαμαρείτιδας, λοιπόν να προσφέρει λίγο νερό σ΄έναν Ιουδαίο, (όπως εκείνη Τον έβλεπε), ο Χριστός απαντά: «Εάν ήξερες την δωρεά του Θεού και ποιος είναι αυτός που σου λέγει: ‘Δός μου να πιώ’, τότε εσύ θα τον παρακαλούσες κι εκείνος θα σου έδινε νερό ζωντανό» (Ιωάν. δ’ 10).

 Ο νούς της αδυνατεί να συλλάβει και να εννοήσει αυτές τις θείες αλήθειες, γι΄αυτό και Του λέει: «Κύριε, ούτε δοχείο έχεις, αλλά και το πηγάδι είναι βαθύ. Από πού, λοιπόν, έχεις το νερό το ζωντανό; Μήπως εσύ είσαι ανώτερος από τον πατέρα μας τον Ιακώβ, που μας έδωκε το πηγάδι, κι ήπιε από αυτό ο ίδιος και τα παιδιά του και τα ζώα του;» (Ιωάν. δ’ 11-12).

 Η γυναίκα και πάλι αδυνατεί να εννοήσει όλα αυτά. ΄Αλλωστε, θα ήταν ίσως η πρώτη φορά που της δόθηκε η ευκαιρία να συζητήσει και να ακούσει τέτοια ουράνια και θεϊκά λόγια. Νομίζοντας, ακόμη, ότι το νερό που έχει αυτός που της μιλά είναι διαφορετικό από τα άλλα και έχει την ικανότητα να κόβη την δίψα μια για πάντα, και επιπλέον ότι έτσι θα απαλλασσόταν από τον κόπο της μεταφοράς, του λέει: «Κύριε, δός μου αυτό το νερό για να μη διψώ, ούτε να έρχομαι εδώ στο πηγάδι να παίρνω» (Ιωάν. δ’ 15).

 Ο Χριστός, ως καρδιογνώστης, βλέποντας ότι ήρθε η ώρα να δεχθεί η Σαμαρείτιδα το φάρμακο της μετανοίας και το σωτήριο και λυτρωτικό μήνυμα, της λέει με αγάπη και διάκριση: «Πήγαινε, φώναξε τον άνδρα σου και έλα εδώ». Η γυναίκα αποκρίθηκε: «Δεν έχω άνδρα». Ο Χριστός της λέει: «Καλά είπες ότι δεν έχεις άνδρα, γιατί πέντε άνδρες πήρες, και τώρα αυτόν που έχεις δεν είναι άνδρας σου. Αυτό, το είπες αλήθεια» (Ιωάν. δ’ 16-18).

 Βλέποντας η αμαρτωλή γυναίκα έναν άγνωστο γι’ αυτήν άνθρωπο να γνωρίζει τα μυστικά της ζωής και της καρδιάς της, του λέει: «Κύριε, βλέπω ότι εσύ είσαι προφήτης» (Ιωάν. δ’ 19). Και αμέσως – αλήθεια ποιος το περίμενε! – η πόρνη άρχισε να ρωτάει τον Χριστό σε ποιόν τόπο πρέπει να λατρεύεται ο Θεός, στα Ιεροσόλυμα, όπως υποστηρίζουν οι Ιουδαίοι ή στο όρος Γαριζείν, όπως δέχονται οι Σαμαρείτες;

 Στην συνέχεια, ο Ιησούς αποκαλύπτει σε μια άσωτη γυναίκα τι είναι ο Θεός και πώς θέλει να Τον λατρεύουν και να Τον προσκυνούν οι αληθινοί προσκυνητές. Αξίζει στο σημείο αυτό να παραθέσουμε τις θείες και σωτήριες αυτές αλήθειες:

 «Πίστεψε με, γυναίκα», της λέει τότε ο Ιησούς, «πλησιάζει ο καιρός πού ούτε σ΄αυτό το όρος ούτε στα Ιεροσόλυμα θα λατρεύετε τον Πατέρα. Εσείς, οι Σαμαρείτες, λατρεύετε εκείνο που δεν ξέρετε, εμείς όμως λατρεύουμε εκείνο που γνωρίζουμε, γιατί η σωτηρία έρχεται στον κόσμο από τους Ιουδαίους. Πλησιάζει όμως ο καιρός, και μάλιστα ήλθε ήδη, που οι αληθινοί προσκυνητές θα λατρεύσουν τον Πατέρα πνευματικά και αληθινά, γιατί τέτοιοι θέλει ο Πατέρας να είναι εκείνοι που τον λατρεύουν. Ο Θεός είναι πνεύμα, και εκείνοι που τον λατρεύουν πρέπει να τον λατρεύουν πνευματικά και αληθινά» (Ιωάν. δ’ 21-24).

 Ακούγοντας αυτά η Σαμαρείτιδα, ξέχασε και το νερό, ξέχασε και τις δουλειές της, ξέχασε ακόμη και το «ου συγχρώνται Ιουδαίοι Σαμαρείταις», ξέχασε κάθε βιοτική και κοσμική μέριμνα, και ενδιαφέρεται τώρα να μάθει περισσότερα για τον Θεό. Γι’ αυτό και Του λέει: «Ξέρω ότι θα έλθει ο Μεσσίας, δηλαδή ο Χριστός, όταν έλθει εκείνος, θα μας τα διδάξει όλα» (Ιωάν. δ’ 25).

 Βλέποντας την θεία αλλοίωση της ψυχής της, και παίρνοντας αφορμή από τα λόγια της ο άγνωστος γι’ αυτήν Χριστός, ο κουρασμένος και διψασμένος στρατοκόπος που της ζήτησε λίγο νερό, της λέει: «Εγώ είμαι που μιλώ μαζί σου» (Ιωάν. δ’ 26), «ο Μεσσίας που περιμένετε να έλθει για να σας διδάξει και να σας αποκαλύψει τις ουράνιες και σωτήριες αλήθειες, ο Μεσσίας αυτός, είμαι εγώ, εγώ που σου μιλώ αυτή την στιγμή».

Απόστολος, πριν από τους Αποστόλους

Ο ιερός Χρυσόστομος, σχολιάζοντας τα λόγια αυτά του Κυρίου, λέγει: «Μεγάλα και παράδοξα θαύματα. Αυτό που σε πολλούς Αποστόλους έκρυψε, στην πόρνη αποκαλύπτει φανερά». Θα ήθελα όμως να τελειώσω με τα λόγια του ιδίου Πατρός, με τα λόγια εκείνα που αναφέρονται στην προσπάθεια της Σαμαρείτιδας να πείσει τους συμπατριώτες της να έλθουν και να δούν τον Χριστό:

 «Στο μεταξύ έρχονται οι μαθητές και Τον βρίσκουν να μιλά με την γυναίκα. Απόρησαν που μιλούσε με γυναίκα. Αυτός που τον προσκυνούν οι άγγελοι, μιλούσε με την πόρνη. Αυτός που συμβασιλεύει με τον Πατέρα στην ατελείωτη βασιλεία, μιλούσε μόνος σε μια γυναίκα μόνη. Εκείνη όμως άφησε την στάμνα της και μπήκε στην πόλη. Άφησε την στάμνα της, γιατί γέμισε με τα ζωντανά νερά, και αφού μπήκε, φώναξε στους πολίτες: «Ελάτε να δείτε κάποιον που μου είπε όλα όσα έκανα. Μήπως είναι αυτός ο Χριστός»; «Ελάτε να δείτε κάποιον». Δεν είπε, ελάτε να δείτε τον Θεό ανάμεσα στους ανθρώπους, για να μην νομίσουν οι άνθρωποι ότι παραφρόνησε. Για να μην πούν οι άνθρωποι: αυτή είναι τρελή. Πότε είδε κανείς τον Θεό να περπατά; Πότε είδε κανένας τον Θεό να συναναστρέφεται με τους ανθρώπους; «Ελάτε να δείτε κάποιον που μου είπε όλα όσα έκανα».

 «Τους ξυπνά την επιθυμία να βγουν και να πιαστούν. Όπως πιάστηκε στο δίχτυ, θέλει να πιάσει. Είδε έναν Ιουδαίο και έφθασε η ίδια στην αντίληψη του Κυρίου, κι οδηγεί τους άλλους να φθάσουν από τον άνθρωπο στο Θεό. Πόρνη με συνείδηση Αποστόλου, που έγινε από τους Αποστόλους πιο δυνατή. Γιατί οι Απόστολοι περίμεναν να συμπληρωθεί ολόκληρη η Θεία οικονομία και τότε άρχισαν τα αποστολικά τους κηρύγματα. Η πόρνη όμως και πριν από το πάθος και την Ανάσταση, ευαγγελίζεται τον Χριστό. «Ελάτε να δείτε κάποιον που μου είπε όλα όσα έκαμα. Διαλαλώ τα αμαρτήματα μου, για να οδηγήσω εσάς. Για να δείτε εσείς τον Θεό που έφθασε στον κόσμο, πομπεύω τα σφάλματα μου. Κι ας προσκυνείται ο Χριστός που δεν αποστρέφεται τους αμαρτωλούς. Ελάτε να δείτε κάποιον που μου είπε όλα όσα έκαμα. Μήπως αυτός είναι ο Χριστός»;

 «Πρόσεξε τη σοφία της γυναίκας, πρόσεξε την ευγνωμοσύνη της πόρνης. Ένα αμάρτημα της είπε ο Χριστός, την πορνεία μονάχα, κι εκείνη άφησε την στάμνα κι έτρεξε στην πόλη λέγοντας: «Ελάτε να δείτε κάποιον που μου είπε όλα όσα έκανα».

 «Κηρύττει αυτόν που γνωρίζει τα πάντα, κηρύττει πιο μεγαλόφωνα από τους Αποστόλους. Δεν τον είδε να σηκώνεται από τους νεκρούς, δεν είδε τον τετραήμερο Λάζαρο να ξαναπροσκαλήται από τον τάφο, δεν είδε τον θάνατο να φυλακίζεται, δεν είδε την θάλασσα να χαλιναγωγείται με τον λόγο. Δεν είδε τον πλάστη του Αδάμ, στην περίπτωση του τυφλού, να αναπληρώνει με το πηλό το φυσικό ελάττωμα, όμως τον κεραμουργό του Παραδείσου διαλαλούσε με τον λόγο της. «Ελάτε να δείτε κάποιον που μου είπε όλα όσα έκανα». Κι από την πόλη εκείνη των Σαμαρειτών πίστεψαν σ’ αυτόν πολλοί από τα λόγια της γυναίκας, που μαρτυρούσε ότι «μου είπε όλα όσα έκανα».

 Ας μιμηθούμε κι εμείς αυτή την Σαμαρείτιδα και χωρίς να νιώθουμε παράλογη εντροπή για τα αμαρτήματα μας, να φοβόμαστε τον Θεό. Τώρα όμως βλέπω να γίνεται το αντίθετο, δεν φοβόμαστε αυτόν που πρόκειται να μας κρίνει, αλλά τρομάζομε αυτούς που δεν μπορούν να μας βλάψουν σε τίποτα και φοβόμαστε μη μας προσβάλλουν. Γι’ αυτό τιμωρούμαστε γι’ αυτά που φοβόμαστε. Αυτός που ντρέπεται να φανερώσει τα αμαρτήματα του σε άνθρωπο, δεν ντρέπεται όμως να τα πράξει μπροστά στα μάτια του Θεού και δεν θέλει να ομολογήσει και να μετανοήσει, θα θεατρινιστεί εκείνη την ημέρα όχι μπροστά σ’ έναν και σε δύο αλλά στα μάτια όλης της οικουμένης.

 Ας συνομιλήσουμε λοιπόν με τον Χριστό, γιατί και τώρα ανάμεσα μας στέκεται και μας μιλά με το στόμα των Προφητών και των Αποστόλων. Ας Τον ακούσουμε και ας Τον πιστέψουμε» (Μητροπολίτου Τρίκκης & Σταγών Διονυσίου, Πατερικόν Κυριακοδρόμιον, Ά, Αθήναι 1968, σελ. 55-57).

 Αδελφέ μου, όταν ακούς τον ψάλτη στην εκκλησία να λέει: «Τη αυτή ημέρα, Κυριακή Πέμπτη από του Πάσχα, την της Σαμαρείτιδας εορτήν εορτάζομεν. Ταίς της σης Μάρτυρος Φωτεινής πρεσβείαις, Χριστέ ο Θεός, ελέησον ημάς. Αμήν», να ξέρεις ότι πρόκειται γι’ αυτήν την πρώην πόρνη και αμαρτωλή γυναίκα.

 Ναι, είναι η Αγία πλέον, Μεγαλομάρτυς και Ισαπόστολος Φωτεινή

πηγή