Κυριακή μετά την Γέννηση του Χριστού – Ο Ναζωραίος (Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμία)

IEΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ο ΝΑΖΩΡΑΙΟΣ

 1. Ἡ σημερινή Κυριακή, ἀδελφοί χριστιανοί, εἶναι μετά τήν Γέννηση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τόν γεννηθέντα Μεσσία τόν ἐπισκέφθηκαν μάγοι ἀπό τήν Ἀνατολή. Αὐτοί ἦταν ἐθνικοί, γιατί δέν εἶχαν λάβει τήν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ, ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι. Ἀλλά ἦταν γραμμένο στήν Παλαιά Διαθήκη ὅτι ὁ Μεσσίας θά προσκυνηθεῖ καί ἀπό τούς Ἐθνικούς. Ἔτσι στήν προσκύνηση τοῦ γεννηθέντος Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀπό τούς μάγους βλέπουμε τήν ἐκπλήρωση τῆς παλαιᾶς αὐτῆς προφητείας. Οἱ μάγοι ὅταν ἔφθασαν στά Ἱεροσόλυμα ἐρώτησαν τόν βασιλέα Ἡρώδη ποῦ γεννήθηκε ὁ Μεσσίας. Μάλιστα δέν τόν εἶπαν «Μεσσία», ἀλλά τόν εἶπαν βασιλέα τῶν Ἰουδαίων. Αὐτό ἐτάραξε τόν Ἡρώδη, γιατί φοβήθηκε ὅτι θά χάσει αὐτός τήν βασιλεία του καί γι᾽ αὐτό θέλησε νά θανατώσει τόν γεννηθέντα Μεσσία. Ἀπό τούς Ἀρχιερεῖς καί Γραμματεῖς δέ τῶν Ἰουδαίων ἔμαθε ὅτι ὁ Μεσσίας πρόκειται νά γεννηθεῖ στήν Βηθλεέμ.

Αὐτό ὁ βασιλεύς Ἡρώδης τό εἶπε στούς μάγους μέ τήν ἐντολή, ἄν βροῦν τόν νεογέννητο βασιλέα νά ἐπιστρέψουν νά τοῦ τό ποῦν, γιά νά πάει καί αὐτός νά τόν προσκυνήσει, στήν πραγματικότητα ὅμως νά τόν θανατώσει. Ἀλλά τό αἱμοβόρο σχέδιο τοῦ Ἡρώδη ματαιώθηκε, γιατί οἱ μέν μάγοι ἔλαβαν σέ ὄνειρο θεία ἀποκάλυψη νά μήν ἐπιστρέψουν στόν Ἡρώδη, στόν δέ Ἰωσήφ, ὅπως μᾶς εἶπε ἡ σημερινή εὐαγγελική περικοπή, δόθηκε ἐντολή ἀπό τόν ἄγγελο Κυρίου νά παραλάβει τό Παιδίο Ἰησοῦ καί τήν Μητέρα Του, τήν Παναγία, καί νά φύγει στήν Αἴγυπτο, γιατί ὁ Ἡρώδης σκοπεύει νά φονεύσει τό Παιδίο.

2. Πράγματι ὁ Ἰωσήφ, κατά τήν ἐντολή τοῦ ἀγγέλου, παρέλαβε τό Παιδίο καί τήν Μητέρα Του καί ἔφυγε στήν Αἴγυπτο. Πρέπει νά ὑποθέσουμε ἐδῶ ὅτι ἔχει γίνει ὁ σαραντισμός τοῦ Ἰησοῦ, γιά τόν ὁποῖο μᾶς ἀναφέρει ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς. Ἀλλά, γιατί τόση ταλαιπωρία γιά πορεία πρός τήν Αἴγυπτο, ἐνῶ μποροῦσε νά διασωθεῖ θαυματουργικά ὁ Ἰησοῦς Χριστός; Οἱ ἑρμηνευτές τῶν Ἁγίων Γραφῶν μᾶς λέγουν ὅτι αὐτό ἔγινε γιά νά φανεῖ ὅτι πραγματικά σαρκώθηκε ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ὅτι πραγματικά ἔγινε ἄνθρωπος. Στήν πορεία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ πρός τήν Αἴγυπτο καί στήν φυγή του πάλι ἀπό τήν Αἴγυπτο ὁ Εὐαγγελιστής βλέπει τήν ἐκπλήρωση τῆς προφητείας τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ στόν προφήτη Ὠσηέ, πού λέγει «ἐξ Αἰγύπτου ἐκάλεσα τόν υἱόν μου». Οἱ Ἰουδαῖοι βέβαια τόν λόγον αὐτόν τοῦ προφήτου τόν ἀναγάγουν στόν ἑαυτό τους, στό ἔθνος τους. Καί πραγματικά φαίνεται ὅτι ὁ προφήτης εἶπε τόν λόγο του γι᾽ αὐτούς. Ἀλλά, ὅπως λέγει ὡραῖα ὁ ἑρμηνευτής Ζιγαβηνός, εἶναι νόμος προφητείας, πολλές φορές πολλά πράγματα νά λέγονται γιά ἄλλους, νά ἐκπληρώνονται ὅμως σέ ἄλλους. Γιά παράδειγμα: Τό «διαμεριῶ αὐτούς ἐν ᾽Ιακώβ καί διασπερῶ αὐτούς ἐν Ἰσραήλ» (Γεν. 49,7) πού λέχθηκε γιά τούς ἀδελφούς Συμεών καί Λευΐ, πραγματοποιήθηκε ὄχι σ᾽ αὐτούς, ἀλλά στούς ἐγγόνους του. Ἔτσι λοιπόν καί ἐδῶ: Τό λεχθέν στόν προφήτη Ὠσηέ «ἐξ Αἰγύπτου ἐκάλεσα τόν υἱόν μου» λέχθηκε μέν κατά πρῶτον γιά τόν Ἰσραήλ πραγματοποιήθηκε ὅμως κυρίως στόν πραγματικά Υἱό τοῦ Θεοῦ, τόν σαρκωθέντα Ἰησοῦ Χριστό (βλ. Μ. 129,152). Πάντως ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος στήν πορεία αὐτή τοῦ Ἰησοῦ πρός τήν Αἴγυπτο βλέπει νά ἐπαναλαμβάνεται ἡ ζωή τοῦ λαοῦ του, ὁ ὁποῖος ἀπό τήν Χαναάν πῆγε στήν Αἴγυπτο, ἀλλά καί ἐξῆλθε ἀπό τήν Αἴγυπτο.

3. Βλέποντας ὁ Ἡρώδης ὅτι ἀπατήθηκε ἀπό τούς μάγους, διέταξε νά σφαγοῦν τά νήπια τῆς Βηθλεέμ ἀπό δύο ἐτῶν καί κάτω, γιά νά συμπεριληφθεῖ σ᾿ αὐτά καί ὁ Ἰησοῦς. Γιατί ἀπό δύο ἐτῶν καί κάτω; Φαίνεται ὅτι ὁ Ἡρώδης ὑπολόγισε ὅτι ὁ ἀστήρ φάνηκε κατά τήν γέννηση τοῦ Χριστοῦ καί ὄχι πρίν ἀπό αὐτήν, ὅπως εἶναι τό ὀρθό. Ὑπελόγησε τόν χρόνο τῆς πορείας ἀπό τήν Ἀνατολή στά Ἱεροσόλυμα περίπου στόν ἕνα χρόνο, ἔβαλε καί παραπάνω ἄλλον ἕνα, καί γι᾽ αὐτό ὑπελόγησε νά εἶναι ἕως δύο ἐτῶν τά νήπια πού θά σφαγοῦν, γιά νά εἶναι σ᾽ αὐτά ὁπωσδήποτε ὁ Ἰησοῦς. Τά σφαγέντα αὐτά νήπια ἦταν οἱ πρῶτοι μάρτυρες. Ἡ παράδοση μᾶς λέγει ὅτι τά νήπια πού σφάγησαν ἦταν 14.000. Ἡ Βηθλεέμ ὅμως ἦταν μία μικρή πολίχνη καί ἄς λάβουμε πάλι ὑπ᾿ ὄψιν ὅτι ἐσφάγησαν μόνο τά ἄρρενα. Φαίνεται λοιπόν ὡς μεγάλος ὁ ἀριθμός τῶν νηπίων 14.000. Θά πρέπει ὅμως νά σεβαστοῦμε τήν παράδοση, πού ἀριθμεῖ σέ 14.000 τόν ἀριθμό τῶν σφαγέντων νηπίων, γιατί ὁ ἀριθμός αὐτός σχετίζεται μέ τόν ἀριθμό 144.000, πού γράφει ἡ Ἀποκάλυψη (εἰς 14,1) περί τῶν σεσωσμένων, πού ἀκολουθοῦν τό Ἀρνίον Ἰησοῦ Χριστό, ὅπου ἄν ὑπάγει. Ὁ συνδυασμός αὐτός τῶν δύο ἀριθμῶν σημαίνει ὅτι γιά νά σωθοῦμε, γιά νά ὑπαγόμεθα στόν ἀριθμό 144.000, πρέπει νά ἔχουμε ἁγνότητα καί τό μαρτύριο, γιατί αὐτά τά δύο εἶχαν τά σφαγέντα νήπια τῆς Βηθλεέμ. Αὐτά τά δύο μᾶς κάνουν ἀκολούθους τοῦ Ἀρνίου, μέ τό Ὁποῖο ἦταν οἱ 144.000. Διά τήν σφαγή τῶν νηπίων ἔγινε πολύς θρῆνος καί κλαυθμός τῶν μητέρων τους. Σ᾽ αὐτό ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος, ὅπως ἀκούσαμε πάλι στήν σημερινή εὐαγγελική περικοπή, βλέπει τήν ἐκπλήρωση μιᾶς παλαιᾶς προφητείας τοῦ Ἱερεμίου. Ὁ προφήτης ὁμιλεῖ γιά τόν θρῆνο τῆς Ραχήλ, τῆς ἀγαπητῆς συζύγου τοῦ Ἰακώβ, γιά τά τέκνα της, πού τά βλέπει πορευόμενα ἐξόριστα στήν Βαβυλῶνα (βλ. 38,15).

4. Πέθανε ὁ Ἡρώδης. «Τελευτήσαντος δέ τοῦ Ἡρώδου» μᾶς εἶπε τό Εὐαγγέλιο. Ὅπως τό μαρτυρεῖ ἡ ἱστορία, ὁ θάνατος τοῦ Ἡρώδου ἦταν οἰκτρός. Κατά τήν ἐντολή τώρα τοῦ ἀγγέλου ὁ Ἰωσήφ φεύγει ἀπό τήν Αἴγυπτο πρός τήν «γῆ Ἰσραήλ», δηλαδή τήν Παλαιστίνη. Δέν πηγαίνει ὅμως στήν Ἰουδαία, γιατί ἐκεῖ βασίλευε ὁ σκληρός Ἀρχέλαος, ἀλλά πηγαίνει στήν Γαλιλαία, στήν ὁποία ἡγεμόνας ἦταν ὁ Ἡρώδης Ἀντίπας, λιγώτερο σκληρός ἀπό τόν ἀδελφό του Ἀρχέλαο. 

Ἀπό τά μέρη τῆς Γαλιλαίας ὁ Ἰωσήφ κατοίκησε στή πόλη Ναζαρέτ, καί ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος, κατά τήν συνήθειά του, βρίσκει σ᾽ αὐτό ἐκπλήρωση παλαιοῦ προφητικοῦ λόγου ὅτι ὁ Μεσσίας θά κληθεῖ «Ναζωραῖος». Ἀλλά δέν βρίσκουμε πουθενά, σέ κανένα προφήτη, τέτοια προφητεία. Αὐτό συμβαίνει, ὅπως λέγουν οἱ ἑρμηνευτές, γιά τό ὅτι «γιά τήν ἀμέλεια τῶν Ἑβραίων καί γιά τίς συνεχεῖς αἰχμαλωσίες τους πολλά βιβλία χάθηκαν». Τά ἀπωλεσθέντα αὐτά βιβλία θά εἶχαν πιθανόν γραμμένη τήν προφητεία αὐτή. Ἀλλά πιθανόν πάλι, ὅπως μᾶς λέγουν πάλι οἱ ἑρμηνευτές, ἀγράφως θά λεγόταν μεταξύ τῶν Ἰουδαίων ὅτι ὁ Μεσσίας θά κληθεῖ «Ναζωραῖος». Ἀλλά θά σᾶς πῶ, χριστιανοί μου, καί μία ἄλλη ἑρμηνεία, τήν ὁποία παρακαλῶ νά  προσέξετε. Οἱ προφῆτες στήν Παλαιά Διαθήκη καλοῦν τόν Χριστό «βλαστό» ἀπό τήν γενεά τοῦ Δαβίδ (βλ. Ἠσ. 11,1. 53,2. Ζαχ. 3,8. 6,12).  Θυμηθεῖτε τήν Καταβασία πού ψάλλουμε στήν Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, «Ράβδος ἐκ τῆς ρίζης Ἰεσσαί (εἶναι ὁ πατέρας τοῦ Δαβίδ) καί ἄνθος ἐξ αὐτῆς Χριστέ ἐξ τῆς Παρθένου ἀνεβλάστησας (βλαστός)». Ὁ βλαστός δέ στήν ἑβραϊκή γλώσσα, στήν ὁποία γράφηκε πρωτοτύπως ἡ Παλαιά Διαθήκη, λέγεται «νέτσερ». Ἡ ὀνομασία αὐτή εἶναι πολύ κοντά στήν ὀνομασία «Ναζωραῖος». Δηλαδή ἐδῶ ἔχουμε ἕνα λογοπαίγνιο τῶν λέξεων «Νέτσερ» καί «Ναζωραῖος».

Ἀδελφοί χριστιανοί, νά ἀγαπᾶμε τόν Ναζωραῖο Ἰησοῦ Χριστό μας καί Αὐτόν νά ἀκολουθοῦμε πάντα καί στήν Βηθλεέμ, ὅπου γεννήθηκε, καί στήν Αἴγυπτο, ὅπου πῆγε πρόσφυγας καί στήν Ναζαρέτ, ὅπου κατοίκησε, ἀλλά καί στόν Γολγοθᾶ, ὅπου σταυρώθηκε, γιατί καί ἐκεῖ ἡ πινακίδα στήν κεφαλή Του γράφει «Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος»!

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας

πηγή

Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

Τοῦ Μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμία

.                 1. Ἑορτή τῶν Χριστουγέννων σήμερα, ἀδελφοί χριστιανοί, . Ἑορτάζουμε τό δόγμα τῆς πίστης μας ὅτι ὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος, πραγματικά ἄνθρωπος μέ σάρκα μέ κόκκαλα μέ αἷμα καί καρδιά. Ἄνθρωπος κατά πάντα ὅμοιος μέ μᾶς, ἐκτός βέβαια ἀπό τήν ἁμαρτία. Ἡ ἑορτή αὐτή εἶναι πολύ μεγάλη, εἶναι μητέρα τῶν ἑορτῶν, γιατί ἀπ᾽ αὐτήν προῆλθαν οἱ ἄλλες ἑορτές, ἡ βάπτιση, ἡ σταύρωση, ἡ ἀνάσταση καί ἡ ἀνάληψη τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Γι᾽ αὐτό καί τήν εἶπαν μητέρα, «μητρόπολη» τῶν ἑορτῶν.
.                 Μέ τήν ἑορτή αὐτή βλέπουμε τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ, πού πρῶτα στόν οὐρανό εἶχε μόνο θεία φύση, τώρα μέ τήν σάρκωσή Του νά ἔχει καί ἀνθρώπινη φύση. Εἶναι καί Θεός καί ἄνθρωπος. Τέλειος Θεός καί τέλειος ἄνθρωπος. «Θεάνθρωπος» μέ μία λέξη. Ὥστε λοιπόν μέ τά Χριστούγεννα ἔχουμε ἑνωμένες τίς δύο φύσεις, τήν θεία καί τήν ἀνθρώπινη. Αὐτός ἀκριβῶς, χριστιανοί μου, εἶναι ὁ σκοπός τῆς σάρκωσης τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τό νά ἑνωθεῖ ἡ φύση μας μέ τήν θεία φύση. «Θέωση» τό λέμε αὐτό. Αὐτός ἦταν ἀπό τήν ἀρχή ὁ σκοπός γιά τόν ὁποῖο ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο: Τό νά θεωθεῖ.

.                 2. Ἀλλά θά ρωτήσετε: Εἶναι δυνατόν ἡ φύση μας νά ἑνωθεῖ μέ τήν θεία φύση; Καί βεβαίως εἶναι δυνατόν, γιατί μέ τά Χριστούγεννα βλέπουμε πραγματικά τήν θεία φύση ἑνωμένη μέ τήν ἀνθρώπινη φύση. Καί στό ἐρώτημα, γιατί σαρκώθηκε ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ἀπαντοῦμε ὅτι σαρκώθηκε γιά νά δείξει στόν ἄνθρωπο τόν δρόμο πρός τήν θέωση. Ὥστε, καί ἄν δέν ἁμάρταναν οἱ πρωτόπλαστοι, θά σαρκωνόταν ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, γιά νά δηλώσει στόν ἄνθρωπο τήν δυνατότητα τῆς θέωσής του καί τόν τρόπο πῶς πετυχαίνεται αὐτή.

.               3. Πολύ μεγάλο τό γεγονός πού ἑορτάζουμε μέ τά Χριστούγεννα, ἀδελφοί μου χριστιανοί. Μεγάλο καί φοβερό! Γι᾽ αὐτό, γιά νά μή «τρομάξει» ἡ ἀνθρωπότητα ἀπό τό γεγονός αὐτό, ὅτι δηλαδή ὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος, προλαμβάνει ἡ Παλαιά Διαθήκη καί παρουσιάζει Θεό ἄνθρωπο, ἄνθρωπο μέ σῶμα. Ναί! Σᾶς ἀναφέρω ἕνα μόνο λόγο τοῦ Ἰώβ. Ὁ Ἰώβ, μιλῶντας κάπου γιά τόν Θεό, λέγει: «Ποιός θά μοῦ δώσει τήν σάρκα Του νά τοῦ τήν φάω;». Τί λές ἄνθρωπε; Ἔχει σάρκα ὁ Θεός; Ὁ Θεός εἶναι πνεῦμα. Ἀλλά φωτίστηκε, ἀδελφοί μου, ἀπό τόν Θεό ὁ Ἰώβ καί εἶδε μελλοντικά τόν Θεό σαρκούμενο καί τόν ἄκουσε νά λέγει: «Λάβετε φάγετε τοῦτό μου ἐστί τό Σῶμά μου». Ὁ Ἰώβ λοιπόν, στήν Παλαιά Διαθήκη ἀκόμη, θέλει νά «κοινωνήσει» καί λέγει: «Ποιός θά μοῦ δώσει τήν σάρκα Του νά τοῦ τήν φάω;». «Τίς ἄν δώῃ τῶν σαρκῶν αὐτοῦ ἐμπλησθῆναι;», λέγει τό κείμενο (Ἰώβ 31,31). Καί στήν Παλαιά Διαθήκη ἀκόμη παρουσιάζεται Θεός μέ σάρκα. Καί κατά τήν εἰκόνα αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ, χριστιανοί μου, εἴμαστε πλασμένοι κατ᾽ εἰκόνα καί καθ᾽ ὁμοίωσιν. Γιατί, κάνω ἕνα ἐρώτημα: Πῶς ὁ ἄνθρωπος εἶναι εἰκόνα Θεοῦ, ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος ἔχει σῶμα, ὁ δέ Θεός δέν ἔχει σῶμα; Καί μήν μοῦ πεῖτε ὅτι τό κατ᾽ εἰκόνα Θεοῦ εἶναι στήν ψυχή μόνο τοῦ ἀνθρώπου καί ὄχι στό σῶμα. Ὄχι!Ὅπως μᾶς λέγουν οἱ ἅγιοι πατέρες, εἶναι καί στό σῶμα! Στήν προπεπτωκυῖα βέβαια κατάστασή του. Τό κατ᾽ εἰκόνα Θεοῦ εἶναι στόν ὅλο ἄνθρωπο, ὅπως βγῆκε ἀπό τά χέρια τοῦ δημιουργοῦ του. Γιά νά ποῦμε λοιπόν ἀκριβῶς ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλασμένος κατ᾽ εἰκόνα Θεοῦ, πρέπει νά βροῦμε Θεό μέ σῶμα! Καί αὐτός ὁ Θεός, κατ᾽ εἰκόνα τοῦ Ὁποίου εἴμαστε πλασμένοι, Θεός μέ σῶμα, εἶναι ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός. Ἔτσι αὐτό πού λέμε, ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλασμέ νος κατά τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, εἶναι καλύτερα νά τό λέμε, ὅπως μᾶς λέγουν οἱ ἅγιοι Πατέρες μας, ὅτι εἶναι πλασμένος κατά τήν εἰκόνα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Γι᾽ αὐτό καί λέγει ἡ Παλαιά Διαθήκη: «Ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον, κατ᾽ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν». Προσοχή! Στό χωρίο αὐτό ἀναφέρονται δύο πρόσωπα Θεοῦ. Ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο κατά τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Καί ἐρωτοῦμε: Κατά τήν εἰκόνα ποίου Θεοῦ, ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο; Ἡ ἀπάντηση εἶναι: Ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο κατά τήν εἰκόνα τοῦ Υἱοῦ Του, πού ἐπρόκειτο νά ἐνανθρωπήσει!

.                 Ἄς τιμήσωμε, ἀγαπητοί μου, τήν ὑψηλή μας ἀξία γιά τήν ὁποία εἴμαστε πλασμένοι καί ἄς δο ξάσουμε τόν εὐλογημένο μας Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, πού σαρκώθηκε γιά τήν δική μας δόξα. Χρόνια σας πολλά.

πηγή

το είδαμε εδώ

Καλό παράδεισο! (Κυριακή της Τυρινής)

  

ΚΑΛΟ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ!

1. Ἡ σημερινή Κυριακή, ἀδελφοί μου χριστιανοί, λέγεται «Κυριακή τῆς Τυρινῆς». Καί λέγεται ἔτσι γιατί σήμερα στήν νηστεία μας γιά τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή ἀποκόπτουμε καί τά γαλακτερά, ἐνῶ τήν προηγούμενη ἑβδομάδα, τήν «Κυριακή τῶν Ἀπόκρεω» εἴχαμε ἀποκόψει ἀπό τά κρεατικά. Καί τώρα, ἀπό αὔριο, μπαίνουμε στό γλυκό στάδιο τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Ὤ, Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή! Μέ τίς νηστεῖες σου, μέ τίς γονυκλισίες σου, μέ τίς κατανυκτικές Ἀκολουθίες καί τούς Χαιρετισμούς στήν Παναγία μας γιά τήν μεγάλη ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ! Καλή Τεσσαρακοστή νά ἔχουμε, ἀδελφοί μου χριστιανοί, καί ὁ κάθε ἕνας, ὅσο τό μπορεῖ, ἄς ἀγωνιστεῖ, μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, γιά τόν καθαρμό τῆς ψυχῆς του. 

Ἐκεῖνο τό ὁποῖο πρέπει νά γνωρίζουμε ὅλοι, ἀγαπητοί μου, εἶναι ὅτι ἡ περίοδος αὐτή εἶναι πένθιμη. Πένθιμη, γιατί ὁ καθένας μας πρέπει ἰδιαίτερα τήν περίοδο αὐτή νά θυμηθεῖ τά ἁμαρτήματά του καί νά κλάψει γι᾽ αὐτά καί πένθιμη ἔπειτα γιατί ἡ περίοδος αὐτή μᾶς πηγαίνει στήν Μεγάλη Ἑβδομάδα, στά Σεπτά Πάθη τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Ἀλλά πέστε μου τώρα, χριστιανοί μου, πῶς συμβιβάζονται τήν σημερινή ἡμέρα, μέ τό ἄνοιγμα τῆς ἁγίας αὐτῆς καί κατανυκτικῆς περιόδου, τά καρναβάλια καί οἱ κοσμικές ἐκδηλώσεις; Πάντοτε τά καρναβάλια ἀπαγορεύονται, γιατί εἶναι εἰδωλολατρικά κατάλοιπα, ἀλλά τήν σημερινή ἡμέρα, στό ἄνοιγμα τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἀπαγορεύονται ἀκόμη περισσότερο γιά τούς χριστιανούς. Εἶναι σατανική πομπή τά καρναβάλια καί ὁ χριστιανός μέ τό βάπτισμά του ὁμολόγησε ὅτι «ἀποτάσσεται τῷ Σατανᾷ καί πᾶσι τοῖς ἔργοις αὐτοῦ καί πάσῃ τῇ πομπῇ αὐτοῦ». Καί πομπή τοῦ διαβόλου, ξαναλέγω εἶναι ὁ καρνάβαλος.

2. Ἀλλά ἡ σημερινή Κυριακή, ἀδελφοί, ἡ Κυριακή τῆς Τυρινῆς, εἶναι ἰδιαίτερα λυπηρή ἡμέρα καί πένθιμη, γιατί σ᾽ αὐτήν τήν ἡμέρα μᾶς θυμίζει ἡ Ἐκκλησία τήν μεγάλη ζημιά πού ἔπαθε τό ἀνθρώπινο γένος· ζημιά καί πού τοῦ ἔφερε τήν μεγάλη του δυστυχία. Σήμερα, ἀδελφοί μου χριστιανοί, ἡ Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ νά θυμηθοῦμε τήν ἐξορία τοῦ Ἀδάμ ἀπό τόν Παράδεισο. Ἄχ, καταραμένη ἡ ἡμέρα, πού ἡ Εὔα ἅπλωσε τό χέρι της καί ἔφαγε τόν ἀπαγορευμένο καρπό. Καί ἀπό τότε ἦλθε ἡ φθορά στήν ἀνθρώπινη φύση καί ὅλες οἱ ταλαιπωρίες τοῦ ἀνθρώπινου γένους. Ἀφοῦ λοιπόν ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα ἁμάρτησαν, ἔχασαν τήν στενή τους σχέση μέ τόν Θεό καί γι᾽ αὐτό ἐκδιώ­χθηκαν ἀπό τόν Παράδεισο. Καί τότε λέγει τό δοξαστικό πού ἀκούσαμε χθές στόν Ἑσπερινό, ὅτι «ἐκάθισεν Ἀδάμ ἀπέναντι τοῦ Παραδείσου καί ἔκλαυσε πικρῶς». Ἔκλαψε, γιατί σκεπτόταν: Ποῦ ἤμουν καί ποῦ ἦρθα!... Τί εἶχα καί τί ἔχασα!... Σ᾽ ὅλη μας τήν ζωή, ἀδελφοί μου, πρέπει νά ἔχουμε αὐτό τό ἀδαμιαῖο πένθος: Νά κλαῖμε γιά τίς ἁμαρτίες μας καί νά ποθοῦμε λαχταριστά νά ξαναμποῦμε στόν Παράδεισο πού χάσαμε. Χάρα καί μεγάλη εὐλογία σ᾽ αὐτόν πού ἔχει δάκρυα μετανοίας καί πόθο γιά τόν Παράδεισο. Ὅποιος τό ἔχει αὐτό, ἔχει ἕνα μεγάλο χάρισμα ἀπό τόν Θεό καί ἄς προσέχει νά μήν τό χάσει.

3. Ἀφοῦ λοιπόν, ἀγαπητοί μου, τήν σημερινή ἡμέρα ἡ Ἐκκλησία μᾶς θυμίζει τόν χαμένο παράδεισο, θέλω νά σᾶς πῶ σ᾽ αὐτό τό σύντομο κήρυγμά μου λίγα λογάκια γιά τόν παράδεισο. Κατά πρῶτον σᾶς λέγω ὅτι στήν προσευχή μας πρέπει νά ζητᾶμε νά μᾶς δώσει ὁ Θεός τόν παράδεισο, τήν οὐράνιο βασιλεία Του. Παλαιά εὐχολόγια γράφουν αὐτή τήν σύντομη προσευχή, πού παρακαλῶ νά τήν λέτε: «Κύριε, μή στερήσῃς με τῆς ἐπουρανίου Σου βασιλείας». Οἱ παπποῦδες παλαιά καί οἱ γιαγιάδες μας εἶχαν τόν πόθο γιά τόν παράδεισο καί ἔλεγαν ὅταν πίναν τό κρασί στό τραπέζι: «Ἄντε, καλό παράδεισο»!

Νά λαχταρᾶμε τόν παράδεισο, ἀδελφοί μου χριστιανοί. Ἐκεῖ, ὅταν μποῦμε σ᾽ αὐτόν, θά ἔχουμε ἀμέσως ὅλα τά πνευματικά ἀγαθά πού ζητάει ἡ ψυχή μας, χωρίς κανένα κακό. Χωρίς καμμιά ἐνόχληση. Ἀλλά τό πιό γλυκό στόν παράδεισο θά μᾶς εἶναι τό ὅτι θά χαιρόμαστε αἰώνια τήν συντροφιά μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό καί τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Τήν συντροφιά μέ τούς ἀγγέλους καί ὅλους τούς ἁγίους. Αὐτή τήν χαρά θά τήν ἔχουμε αἰώνια, χωρίς τόν φόβο ὅτι θά τήν χάσουμε κάποτε.

4. Δυό ὁδοί, χριστιανοί μου, δυό «στράτες», ὅπως τό λέγει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, μᾶς πᾶνε γιά τόν παράδεισο. Ἡ μία ὁδός λέγεται «ἀθωότητα». Δέν εἶναι γιά μᾶς ἡ ὁδός αὐτή, γιατί ὅλοι μας εἴμαστε μολυσμένοι. Αὐτή ἡ ὁδός εἶναι γιά τά ἀθῶα νήπια τά βαπτισμένα. Γονεῖς, πού χάσατε τόσο μικρό παιδί ἀπό τήν ἀγκαλιά σας, μήν κλαῖτε γι᾽ αὐτό. Ἔχει ἐκλεκτή θέση στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ μαζί μέ τά νήπια τῆς Βηθλεέμ, πού σφάχτηκαν ἀπό τόν Ἡρώδη, ὅταν γεννήθηκε ὁ Χριστός. Ἐμεῖς οἱ ἄλλοι, οἱ μεγάλοι, οἱ μολυσμένοι μέ ἁμαρτίες, πρέπει νά βαδίσουμε τήν ἄλλη ὁδό γιά τόν παράδεισο. Ἡ ὁδός αὐτή λέγεται ΜΕΤΑΝΟΙΑ. «Εὕρω κἀγώ τήν ὁδόν διά τῆς μετανοίας»! Ἄς εὐχαριστήσουμε τόν Θεό, πού μᾶς ἔδωσε τήν μετάνοια ὡς «ὁδό», ὡς τρόπο δηλαδή γιά νά μποῦμε στόν παράδεισο. – Λοιπόν, χριστιανοί μου, σκεπτόμενοι τόν γλυκό παράδεισο, γιά τόν ὁποῖο μᾶς ἔπλασε ὁ Θεός, ἐμπρός, ἄς ζήσουμε βίο μετανοίας, γιά νά μᾶς ἐλεήσει ὁ Θεός καί νά μᾶς πάρει κοντά Του, στήν Βασιλεία Του. «Μετάνοια» δέ σημαίνει νά πιστεύουμε γιά τόν ἑαυτό μας ὅτι εἴμαστε ἁμαρτωλοί, ὅτι εἴμαστε πολύ ἁμαρτωλοί καί ὅτι ὅλοι οἱ ἄλλοι εἶναι καλύτεροι ἀπό μᾶς. Ὅποιος ζῆ πραγματικά τήν μετάνοια, αὐτός δέν σηκώνει κεφάλι γιά νά κατηγορήσει τόν ἄλλο, ἀλλά βλέπει συνεχῶς τά δικά του χάλια καί λέει συνέχεια: «Θεέ μου, λυπήσου με τόν ἁμαρτωλό». «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησέ με»!

Χριστιανοί μου, σᾶς δίνω τήν καλύτερη εὐχή: «Καλό παράδεισο »! Εὐχηθεῖτε καί γιά μένα τό ἴδιο. Ἄς ἀφήσουμε τά πείσματα καί τά μεταξύ μας μαλώματα γιά τό «ἐγώ» μας, γιατί αὐτά δέν μᾶς πᾶνε στόν παράδεισο. Ὁ μεγαλύτερος πόθος στήν καρδιά μας ἄς εἶναι ὁ παράδεισος καί ἄς μή λησμονοῦμε τήν προσευχή: «Κύριε, μή στερήσῃς με τῆς ἐπουρανίου Σου βασιλείας». Χριστιανοί μου, καλό παράδεισο!

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας

--------------------------------------------------

πηγή

Η θεολογία του Σταυρού (Μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμία)

Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

1. Ἡ σημερινή Κυριακή, ἀδελφοί μου χριστιανοί, ἡ Γ´ Κυριακή τῶν Νηστειῶν τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἔχει ἕνα ἰδιαίτερο ὄνομα. Λέγεται «Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως». Ἔχει μεγάλο ἐνδιαφέρον τό γιατί ἡ Κυριακή αὐτή ἔχει τό ὄνομα αὐτό. Νομίζω σᾶς τό εἶχα ἐξηγήσει ἄλλοτε. Σᾶς εἶχα πεῖ αὐτό πού ξέρετε ἤδη, ὅτι τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή δέν ἑορτάζονται μνῆμες ἁγίων, γιατί ἡ Θεία Λειτουργία ἐπιτρέπεται μόνο τό Σάββατο καί τήν Κυριακή. Ἄν δέ σέ κάποια μέρα τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς πέσει μία μεγάλη ἑορτή, αὐτή ἡ ἑορτή μετατίθεται σέ κάποια Κυριακή τῆς Τεσσαρακοστῆς, γιά νά ἑορταστεῖ μέ Θεία Λειτουργία. Ὁ Μάρτης δέν λείπει ἀπό τήν Τεσσαρακοστή!

Στίς 6 Μαρτίου, χριστιανοί μου, ἑορτάζουμε μία μεγάλη-μεγάλη ἑορτή. Ἑορτάζουμε τήν εὕρεση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἀπό τήν ἁγία Ἑλένη, τήν μητέρα τοῦ ἁγίου Κωνσταντίνου. Τό καταλαβαίνετε ὅτι εἶναι μεγάλη ἡ ἑορτή αὐτή καί δέν πρέπει λοιπόν νά μήν ἑορταστεῖ. Ἐπειδή ὅμως συνήθως πέφτει μεσοβδόμαδα, πρέπει νά μετατεθεῖ σέ κάποια Κυριακή τῆς Τεσσαρακοστῆς. Σέ ποιά Κυριακή; Οἱ ἅγιοι Πατέρες καθόρισαν αὐτήν τήν ἑορτή τοῦ Σταυροῦ νά τήν ἑορτάζουμε τήν Τρίτη Κυριακή τῆς Τεσσαρακοστῆς, πού σχεδόν εἶναι τό μέσον τῆς ἁγίας αὐτῆς περιόδου. Ἔτσι, βλέποντες οἱ χριστιανοί καί ἐπικαλούμενοι τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, παίρνουν δύναμη γιά νά συνεχίσουν νά σηκώσουν τόν σταυρό τοῦ ἀγώνα τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Γιατί Μεγάλη Τεσσαρακοστή πραγματικά εἶναι πνευματικός ἀγώνας ἐναντίον τῶν ἁμαρτωλῶν παθῶν γιά τόν καθαρμό τῆς ψυχῆς μας. Εἶναι σταυρός ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή καί σηκώνω ἐλαφρότερα τόν σταυρό αὐτό ἐγώ ὁ χριστιανός, ἐάν κοιτάξω τόν Σταυρό τοῦ Κυρίου μου Ἰησοῦ Χριστοῦ!

2. Σήμερα λοιπόν, ἀδελφοί μου χριστιανοί, ἑορτάζουμε τόν Σταυρό τοῦ Κυρίου. Καί τό Εὐαγγελικό καί τό Ἀποστολικό ἀνάγνωσμα καί τά τροπάρια τῆς Ἐκκλησίας μας ἔλεγαν γιά τόν Τίμιο Σταυρό. Γιά τόν Σταυρό λοιπόν θά σᾶς πῶ καί ἐγώ λίγα λόγια σήμερα καί παρακαλῶ πολύ νά τά προσέξετε. Ὁ Σταυρός, ἀγαπητοί μου, ἔχει μιά μεγάλη θεολογία, εἶναι ὅλη ἡ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μας. Γιά νά φανταστεῖτε πόσο  βαθιά θεολογική ἔννοια ἔχει ὁ Σταυρός, σᾶς λέγω αὐτό μόνο, ὅτι ταυτίζεται καί παραλληλίζεται μέ τήν Παναγία! Ὅ,τι λέγεται γιά τόν Σταυρό, λέγεται γιά τήν Παναγία· καί ὅ,τι λέγεται γιά τήν Παναγία λέγεται καί γιά τόν Σταυρό. Ὁ Σταυρός εἶναι τό κλειδί, μέ τό ὁποῖο ὁ Χριστός ἄνοιξε τόν κλεισμένο Παράδεισο. Καί ὁ Σταυρός πάλι εἶναι τό δένδρο μέ τόν γλυκό καρπό τήν θεία Κοινωνία, μέ τήν ὁποία τρέφονται  οἱ πιστοί. Αὐτό εἶναι ὁ Σταυρός. Ἀλλά τήν περασμένη Παρασκευή εἴπαμε στήν Παναγία μας μέ τήν Γ´ Στάση τῶν Χαιρετισμῶν Της: «Χαῖρε ἡ κλείς τῆς Χριστοῦ Βασιλείας» καί «Χαῖρε δένδρον ἀγλαόκαρπον ἐξ οὗ τρέφονται πιστοί». Ὅ,τι δηλαδή λέμε γιά τόν Σταυρό, αὐτό λέγεται καί γιά τήν Παναγία. Σταυρός καί Παναγία, Παναγία καί Σταυρός, αὐτά εἶναι τά δύο μεγάλα δόγματα τῆς Ὀρθόδοξης πίστης μας.

3. Εἶναι μεγάλη λοιπόν, σᾶς ξαναλέγω, ἡ θεολογία τοῦ Σταυροῦ, εἶναι ὅλη ἡ θεολογία τῆς πίστης μας καί θά ἤθελα αὐτό νά σᾶς τό ἀποδείξω τώρα. Ὅλη-ὅλη ἡ πίστη μας, ἀδελφοί μου, εἶναι αὐτά τά τρία: (α) Δημιουργηθήκαμε σταυροειδῶς· (β) ἁμαρτήσαμε σταυροειδῶς καί (γ) σωθήκαμε σταυροειδῶς. Αὐτά τά τρία θά σᾶς ἀναπτύξω τώρα.

(α) Δημιουργηθήκαμε σταυροειδῶς. Τί σημαίνει αὐτό; Ὁ Σταυρός, ἀγαπητοί μου, εἶναι δύο γραμμές ἑνωμένες. Ἡ μία εἶναι ἡ κατακόρυφη, πού πάει πρός τά πάνω, καί ἡ ἄλλη εἶναι ἡ ὁριζόντια, ἡ πλάγια. Αὐτές οἱ δύο γραμμές μᾶς δείχνουν τόν προορισμό μας, τό γιατί, δηλαδή, ἤλθαμε στόν κόσμο. Ἡ κατακόρυφη γραμμή μᾶς λέει ὅτι σκοπό ἔχουμε νά ἑνωθοῦμε μέ τόν Θεό. Νά πηγαίνουμε ὅλο πρός τά πάνω. «Ἄνω σχῶμεν τάς καρδίας». Ἡ κατακόρυφη γραμμή μᾶς λέει ἀγάπη στόν Θεό. Ἡ ἄλλη, ἡ ὁριζόντια γραμμή, μᾶς λέει νά ἔχουμε ἀγάπη στόν πλησίον, αὐτούς πού ἔχουμε δίπλα μας, ἀπό τήν μία καί τήν ἄλλη πλευρά μας. Πραγματικά, αὐτός εἶναι ὁ σκοπός τοῦ ἀνθρώπου, ἀγαπητοί μου, αὐτή εἶναι ἡ τέλεια πνευματική ζωή: Ἀγάπη στόν Θεό καί ἀγάπη στόν πλησίον. Ὅμως, (β) ἁμαρτήσαμε σταυροειδῶς. Γκρεμίσαμε τήν κατακόρυφη γραμμή, γιατί τά χαλάσαμε μέ τόν Θεό. Παραβήκαμε τήν ἅγια ἐντολή Του. Μᾶς εἶπε νά μήν τό κάνουμε καί ἐμεῖς τό κάναμε. Μᾶς εἶπε νά μήν φᾶμε τόν ἀπαγορευμένο καρπό καί ἐμεῖς τόν φάγαμε. Τά χαλάσαμε λοιπόν μέ τόν Θεό καί ἔτσι γκρεμίσαμε, ξαναλέγω, τήν κατακόρυφη γραμμή. Ἀλλά χαλάσαμε καί τήν ὁριζόντια γραμμή, πού σημαίνει ἀγάπη μέ τόν πλησίον. Ἀφοῦ τά χαλάσαμε μέ τόν Θεό, ἔπειτα  ὁ Κάιν φόνευσε τόν Ἄβελ καί χαλάσαμε λοιπόν καί τήν ὁριζόντια γραμμή. Ἔτσι, καταστρέψαμε τόν Σταυρό. Αὐτό σημαίνει τό ἁμαρτήσαμε σταυροειδῶς. Ἀλλά, χαρεῖτε, χριστιανοί, γιατί θά σᾶς πῶ τώρα ὅτι (γ) σωθήκαμε σταυροειδῶς. Ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ἔγινε ἄνθρωπος, ἦλθε ἐδῶ κάτω στήν γῆ μας, στήν μιζέρια μας. Μᾶς κήρυξε ὡραία διδασκαλία πού τήν γράφει τό ἅγιο Εὐαγγέλιο καί μιά ἡμέρα, Παρασκευή ἡμέρα, ἐπάνω στοῦ Γολγοθᾶ τόν βράχο, καρφωμένος στόν Σταυρό, πρόσφερε τόν Ἑαυτό Του θυσία στόν οὐράνιο Πατέρα γιά τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν μας. Τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ εἶναι λυτρωτικό καί σωτήριο καί σβήνει τίς ἁμαρτίες μας. «Τό αἷμα Ἰησοῦ Χριστοῦ καθαρίζει ἡμᾶς ἀπό πάσης ἁμαρτίας» (Α´ Ἰωάν. 1,7). Αὐτή, χριστιανοί μου, μέ λίγα ἁπλᾶ λόγια εἶναι ἡ θεολογία τοῦ Τιμίου Σταυροῦ κατά τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία.

4. Χριστιανοί μου! Ὁ Σταυρός ἔχει δύναμη καί μόνο ἡ ὄψη του καί μόνο στό σχῆμα του φυγαδεύει τούς δαίμονες. Ἄν νοιώθετε κάτι τό πειρασμικό, ἄν βλέπετε στά σπίτια σας, στά χωράφια σας ἤ κάπου ἀλλοῦ κάτι τό σατανικό – «μάγια» δηλαδή –, μή φοβᾶστε. Σταυρῶστε τα καί πετάξτε τα στό ρέμα. Μέ τόν Σταυρό ἐξαφανίζονται ὅλα τά σατανικά. Ἐμεῖς οἱ Ἱερεῖς λέμε στίς εὐχές μας: «Συντριβήτωσαν ὑπό τήν σημείωσιν τοῦ τύπου τοῦ Τιμίου Σταυροῦ Σου πᾶσαι αἱ ἐναντίαι δυνάμεις».

Καλή ὑπόλοιπη Μεγάλη Τεσσαρακοστή.

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας

Για το πρωτείο του πάπα

Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἱερεμία

Ὁ Χριστός ἐν δόξῃ καί οἱ δώδεκα Ἀπόστολοι, Κωνσταντινούπολη, μέσα 14ου αἰ.

Μοῦ ἐζητήθη νά γράψω ὀλίγα λόγια γιά τό «πρωτεῖο» τοῦ πάπα, γιά τό ὅτι, δηλαδή, ὁ πάπας θέλει νά ἄρχει ὅλων τῶν Ἐκκλησιῶν. Τό κάνω αὐτό μέ τό παρόν σύντομο καί ἁπλό ἄρθρο.

1. Ἀρχικά θά ἔλεγα ὅτι Χριστός καί πρωτεῖα εἶναι ἄκρως ἀντίθετα. Ὅποιος πιστεύει στόν Ἰησοῦ Χριστό καί μάλιστα θέλει νά Τόν ὑπηρετήσει καί νά εἶναι ἀντιπρόσωπός Του, πρέπει νά ἔχει τό ἴδιο φρόνημα μέ Αὐτόν, φρόνημα ἀνιδιοτελείας καί αὐτοθυσίας. Γιατί ὁ Χριστός μας, ἄν καί ἦταν Θεός, ὅμως «ἐκένωσεν ἑαυτόν μορφήν δούλου λαβών, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος… Ἐταπείνωσεν ἑαυτόν γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου», καί τί θανάτου; «Θανάτου δέ σταυροῦ» (Φιλιπ. 2,6- 8)! Ὁ Ἰησοῦς Χριστός πάλι εἶπε καθαρά στούς μαθητές Του ὅτι, «ἐκεῖνος πού θέλει νά εἶναι μεγάλος μεταξύ σας, νά εἶναι ὑπηρέτης σας, καί ἐκεῖνος πού θέλει νά εἶναι μεταξύ σας πρῶτος («πρωτεῖο») θά εἶναι δοῦλος ὅλων»! Καί τό παράδειγμα αὐτό μᾶς τό ἔδωσε ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός, ὁ Ὁποῖος «οὐκ ἦλθε διακονηθῆναι, ἀλλά διακονῆσαι καί δοῦναι τήν ψυχήν αὐτοῦ λύτρον ἀντί πολλῶν» (Μάρκ. 10,42-45)! Ἀλλά καί ἄλλοτε ὁ Χριστός εἶπε καθαρά πάλι στού μαθητές Του: «Ἐάν κανείς θέλει νά εἶναι πρῶτος – ὁ πάπας θέλει νά εἶναι πρῶτος καί ζητάει «πρωτεῖο»! – πρέπει νά εἶναι ὁ τελευταῖος ὅλων καί ὑπηρέτης ὅλων» (Μάρκ. 9,35)!

Ὕστερα ἀπό αὐτούς τούς λόγους τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί τό δικό Του μάλιστα ταπεινό καί δουλικό παράδειγμα, εἶναι πραγματικά ἐντροπή γιά ἕναν ἱερέα καί ἀρχιερέα καί ἀντιπρόσωπο Χριστοῦ νά ζητάει «πρωτεῖα». Ναί, εἶναι ἐντροπή του!… Δέν εἶναι ἀντιπρόσωπος τοῦ Χριστοῦ αὐτός.

2. Θά γράψω τώρα ἁπλᾶ πάλι, πῶς «κατήντησε» ὁ πάπας καί ζητάει «πρωτεῖο». Εἶναι γνωστόν, ὅτι μέ τούς παπικούς πρῶτα εἴμεθα ἑνωμένοι, ἀποτελούσαμε μέ αὐτούς μία Ἐκκλησία. Καί ἦταν πολύ καλή τότε ἡ Ρωμαϊκή Ἐκκλησία. Ἔδινε καλό παράδειγμα σέ ὅλες τίς Ἐκκλησίες· παράδειγμα ὀρθῆς πίστεως καί καλῶν ἔργων, ἔργων ἀγάπης. Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος προβάλλει τήν τότε Ἐκκλησία τῆς Ρώμης ὡς πρότυπο πίστεως καί ἐμμονῆς στήν παράδοση περισσότερο ἀπό ὅλες τίς ἀποστολικές Ἐκκλησίες. Καί ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ θεοφόρος καλεῖ τήν Ἐκκλησία αὐτή «προκαθημένη τῆς ἀγάπης», «προκαθημένη» σέ χριστιανικά ἔργα. Ἔχουμε ἁγίους πᾶπες τήν ἐποχή αὐτή, ὁ δέ λαός, ἀλλά καί οἱ ἱερεῖς καί ὅλοι, ἑλκύονται πολύ ἀπό τήν ἁγιότητα καί τρέχουν πρός τόν ἅγιο. Ἔτσι, λοιπόν, τήν παλαιά αὐτή ἐποχή κατέφευγαν ὅλοι στήν Ἐκκλησία τῆς Ρώμης, στούς πᾶπες, καί ζητοῦσαν συμβουλή καί προστασία καί διευθέτηση διαφόρων ἐκκλησιαστικῶν ζητημάτων (γιά τήν ἔριδα περί τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα, γιά παράδειγμα). Ὅπως βλέπουμε, ὅλη ἡ Ἐκκλησία ἀπέδιδε στήν ἀρχή «πρωτεῖο» στήν Ἐκκλησία τῆς Ρώμης, ἀλλά τό πρωτεῖο αὐτό ἦταν πρωτεῖο τιμῆς καί ἀληθείας καί ὄχι πρωτεῖο ἐξουσίας. Μάλιστα καί ἐκ πολιτικῶν λόγων, γιά τό ὅτι δηλαδή πρόκειται γιά τήν Ἐκκλησία τῆς παλαιᾶς Ρώμης, ἡ Β´ Οἰκουμενική Σύνοδος (381 μ.Χ.), μέ τόν 3ο Κανόνα της, ἔδωσε στήν Ἐκκλησία αὐτή τήν πρώτη θέση μεταξύ ὅλων τῶν Ἐκκλησιῶν.

Ἐκεῖνο ὅμως πού κάνει μεγάλη ζημιά, καί ἰδιαίτερα στόν ἐκκλησιαστικό χῶρο, εἶναι ὁ ἐγωϊσμός. Οἱ πᾶπες, λοιπόν, ἄρχισαν νά ὑπερηφανεύονται γιά τήν τιμή τῶν ἄλλων Ἐκκλησιῶν πρός αὐτούς, γιά τό «πρωτεῖο» τιμῆς, ὅπως τό εἴπαμε, πού ἀπελάμβαναν, καί τό ζητοῦσαν στήν συνέχεια νά τούς γίνει «πρωτεῖο» ἐξουσίας καί δυνάμεως καί δικαιωμάτων. Ἐδῶ ἔχουμε σειρά παπῶν (Στέφανος, Δάμασος, Ἰννοκέντιος Α´, Βονιφάτιος Α´, Λέων Α´, Κελεστῖνος Α´ κ.ἄ.), οἱ ὁποῖοι ἀπαιτοῦν ὁ Ἐπίσκοπος Ρώμης νά ἀναγνωρίζεται ὡς «κεφαλή» ὅλων τῶν κατά τόπους Ἐκκλησιῶν καί τῆς καθόλου Ἐκκλησίας. Φθάνουν μάλιστα μέχρι τό σημεῖο νά ποῦν ὅτι ὅποιος δέν ἔχει κοινωνία μέ τήν Ἐκκλησία τῆς Ρώμης εἶναι αἱρετικός· καί ὅτι ἡ γνώμη καί ἡ κρίση τοῦ πάπα εἶναι ἀπόλυτη καί ἐκφράζει τό θέλημα τοῦ Ἰδίου τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἐδῶ πᾶμε γιά τό «ἀλάθητο» τοῦ πάπα!…

Τώρα ἀρχίζει καί ὁ ἀγώνας τῶν παπικῶν νά κατοχυρώσουν καί ἁγιογραφικῶς τό «πρωτεῖο» τους. Ἄς προσέξουμε: Πρῶτα γεννήθηκε τό παπικό πρωτεῖο ὡς ἐπιθυμία δόξης καί ἐπιβουλῆς καί μετά ζητήθηκαν στηρίγματα καί μαρτυρίες τάχα ἀπό τήν Ἁγία Γραφή γιά τήν κατοχύρωσή του. Τώρα οἱ παπικοί ζητοῦν νά ἀποδείξουν ἀπό τήν Ἁγία Γραφή ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρώμης ἱδρύθηκε ἀπό τόν ἀπόστολο Πέτρο, ὁ ὁποῖος γι᾽ αὐτούς εἶναι ἡ κορυφή ὅλων τῶν Ἀποστόλων, καί ἐπί τοῦ ὁποίου ὁ Χριστός ἵδρυσε τήν Ἐκκλησία. Ἄρα αὐτοί, οἱ διάδοχοι τοῦ Πέτρου ἔχουν ἐξουσία ἐφ᾽ ὅλης τῆς Ἐκκλησίας. Τούς ἁρμόζει δηλαδή τό «πρωτεῖο». Αὐτά ὅμως πού θέλουν οἱ παπικοί δέν τούς τά προσφέρει ἡ Ἁγία Γραφή μέ τήν σωστή ὁμαλή ἑρμηνεία της. Παρά ταῦτα ὅμως αὐτοί ἐκβιάζουν τό ἱερό κείμενο, καί τό καταθλίβουν γιά νά «ἀποδείξει» τό «πρωτεῖο» τους. Σαφῶς ὅμως λέγουμε ὅτι ἀπό τήν Καινή Διαθήκη δέν κατοχυρώνεται τό «πρωτεῖο» τοῦ παπισμοῦ.

Οἱ ἀπαιτήσεις τῶν παπῶν προχώρησαν στήν συνέχεια μέ μεγαλύτερη ἑωσφορική ὁρμή. Ὁ πάπας θέλει νά γίνει ὄχι μόνο ἡ ἀνωτάτη ἐκκλησιαστική ἐξουσία, ἀλλά καί ἡ ἀνωτάτη ἐξουσία στόν κόσμο. Ὁ πάπας Νικόλαος ὁ Α´ (858-867) θεωρεῖ τόν ἑαυτό του ὡς τήν ὑψίστη νομοθετική καί δικαστική ἀρχή καί ὅτι μόνος αὐτός δικαιοῦται νά ἐκδίδει κανόνες στήν Ἐκκλησία. Ὁ δέ πάπας Γρηγόριος ὁ Ζ´ (1073-1085) εἶπε τό χειρότερο, ὅτι μόνο ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρώμης ἱδρύθη ἀπό τόν Κύριο καί ὅτι εἶναι ἀδύνατο νά σωθεῖ κάποιος ἄν δέν ὑπακούει στόν πάπα! Ἡ κορύφωση δέ τῆς τρέλας τοῦ «πρωτείου» τοῦ παπισμοῦ εἶναι ἡ ἀνακήρυξη τοῦ «ἀλαθήτου» στήν 20η «οἰκουμενική» σύνοδό τους (!…) τό 1870 ἀπό τόν πάπα Πίο Θ´. Κατά τήν σύνοδο αὐτή τῶν παπικῶν ὑπῆρξαν πολλές ἀντιδράσεις γιά τό νέο αὐτό «δόγμα» καί πολλοί «ἐπίσκοποί» τους εἶπαν στόν πάπα ὅτι αὐτό δέν φέρεται στήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας. Ἀλλά ὁ πάπας ἀπήντησε: «Ἡ παράδοση εἶμαι ἐγώ» (La traditio sono io)!…

6. Ἐπειδή δέν ὑπάρχουν πολλά περιθώρια χώρου στό περιοδικό μας ἀποκρούοντες μέ πολύ ἀποτροπιασμό τό «πρωτεῖο» τῶν παπικῶν ἀναφέρουμε τέλος τά παρακάτω δύο μόνο ἐπιχειρήματα ἐναντίον του:

(α) Δογματικῶς πιστεύουμε ὅτι ΜΙΑ εἶναι ἡ Ἐκκλησία, ἀλλά ἡ ΜΙΑ αὐτή Ἐκκλησία ἐκφράζεται σέ πολλές κατά τόπους Ἐκκλησίες. Οἱ τοπικές αὐτές Ἐκκλησίες δέν μπορεῖ νά ἐπιβληθοῦν στήν ΜΙΑ, τήν καθ᾽ ὅλου Ἐκκλησία, ἀλλά, ἀντίθετα, ἡ καθ᾽ ὅλου (Καθολική) Ἐκκλησία ἐπεμβαίνει καί ἐπιβάλλεται στίς τοπικές Ἐκκλησίες. Αὐτό εἶναι μία γενική ἐκκλησιολογική ἀρχή, ἡ ὁποία τηρεῖται διά παντός στήν Ἐκκλησία μας. Στή περίπτωση τοῦ πρωτείου τῶν παπικῶν ἀνατρέπεται ἡ χρυσή αὐτή βάση τῆς ἐκκλησιολογίας μας καί μία τοπική Ἐκκλησία, ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρώμης θέλει νά ἄρχει ὅλων τῶν Ἐκκλησιῶν, δηλαδή θέλει νά ἐπιβληθεῖ στήν καθ᾽ ὅλου Ἐκκλησία!…

(β) Τό «πρωτεῖο» τοῦ πάπα ἔρχεται ἀντίθετα πρός αὐτήν τήν πίστη μας, τήν πίστη στόν Θεό μας. Ὁ Θεός μας λέγεται «Ἁγία Τριάδα»: Πιστεύουμε τρία Πρόσωπα, τόν Πατέρα, τόν Υἱό καί τό Ἅγιο Πνεῦμα. Καί τά τρία αὐτά Πρόσωπα εἶναι ἰσότιμα. Τρία Πρόσωπα, ἀλλά μία θεία οὐσία. Ἔτσι ἔχουμε Τριάδα στήν Μονάδα καί Μονάδα στήν Τριάδα. Τά τρία Πρόσωπα ἔχουν κοινωνία ἀγάπης μεταξύ τους καί «περιχωροῦν» τό ἕνα τό ἄλλο. Ὁ Πατέρας μέσα στόν Υἱό καί τό Ἅγιο Πνεῦμα, τό Ἅγιο Πνεῦμα μέσα στόν Πατέρα καί τόν Υἱό κ.λπ. Αὑτό σημαίνει «περιχώρηση». Γιά τήν Ἁγία Τριάδα, τόν Θεό μας, πιστεύουμε ὅτι ὁ Πατέρας εἶναι «πρῶτος» ἔναντι τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Εἶναι «πρῶτος» ὄχι κατά τήν δύναμη ἤ τήν ἐξουσία, ἀλλά μόνο κατά τήν αἰτία, γιατί ἀπό τόν Πατέρα γεννᾶται ὁ Υἱός καί ἀπό τόν Πατέρα πάλι ἐκπορεύεται τό Ἅγιο Πνεῦμα. Τήν «ὑποταγή» τοῦ ἑνός προσώπου στό ἄλλο τήν ἀπέρριψε ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ὡς αἵρεση.

Ἡ πίστη μας αὐτή στήν Ἁγία Τριάδα, ἡ «Τριαδολογία», ὅπως λέγεται, ρυθμίζει καί τήν «᾽Εκκλησιολογία», τήν ζωή μας, δηλαδή, μέσα στήν Ἐκκλησία. Ὅλοι μας στήν Ἐκκλησία εἴμαστε ἰσότιμοι καί ἀπέναντι τοῦ Θεοῦ καί μεταξύ μας. Στήν Ἐκκλησία δέν ὑπάρχει – δέν πρέπει νά ὑπάρχει – ὑποταγή μερικῶν μελῶν σέ ἄλλα, ἀλλά πρέπει νά ὑπάρχει κοινωνία καί περιχώρηση μεταξύ μας, μέ ἔργα ἀγάπης, γιατί ἔχουμε τήν ἴδια πίστη. Καί ὅσοι ἔχουμε ἐκκλησιαστικά ἀξιώματα, ὅσοι, δηλαδή, εἴμαστε ἱερεῖς ἤ ἐπίσκοποι, πρέπει νά γνωρίζουμε καλά ὅτι τά ἀξιώματά μας στήν Ἐκκλησία δέν εἶναι κυριαρχικά καί ὑπεροπτικά, ἀλλά διακονικά καί ὑπηρετικά γιά τήν σωτηρία τῶν ἀδελφῶν μας χριστιανῶν.

Ὁ πάπας μέ τό «πρωτεῖο», μέ τό ὁποῖο θέλει νά κυριαρχεῖ καί νά ἐξουσιάζει ὅλων τῶν Ἐκκλησιῶν, φέρνει ἄνω-κάτω αὐτή τήν ὡραία ἐκκλησιολογία, πού φτιάχνει μία τέλεια κοινωνία, βασιζόμενη στήν ἀγαπητική σχέση τῶν Προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος, τοῦ Θεοῦ μας. Τό «πρωτεῖο» λοιπόν τῶν Καθολικῶν προσβάλλει τήν ὀρθόδοξη Τριαδολογία καί Ἐκκλησιολογία καί κατασκευάζει μία στυγνή δικτατορία, στήν ὁποία κυβερνᾶ ὁ ρωμαῖος ποντίφηκας, ὁ πάπας.

7. Τέλος, θέλουμε νά γράφουμε μία ἀλήθεια, ἡ ὁποία παρακαλοῦμε νά προσεχθεῖ, γιατί εἶναι πολύ σοβαρή: Στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας ὑπάρχει πρωτεῖο! Ὄχι ὅμως πρωτεῖο ἐξουσίας, ἀλλά «πρωτεῖο ΑΛΗΘΕΙΑΣ». Καί βεβαίως ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας, ἐπειδή ἔχει – μόνη αὐτή – τήν ὅλη ἀλήθεια δικαιοῦται αὐτή καί μόνο νά ἔχει τό «πρωτεῖον τιμῆς», διότι ἔχει τό «πρωτεῖον ἀληθείας». Πέρα ὅμως ἀπό αὐτήν τήν γενική ἔννοια περί τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας, λέγουμε ὅτι καί ἕνας ἁπλός μοναχός στήν Ἐκκλησία μας, ἀλλά ἅγιος, σάν τόν ἅγιο Νικόδημο τόν ἁγιορείτη γιά παράδειγμα, ἤ σάν τόν ἅγιο Παΐσιο τόν ἁγιορείτη πάλι, ἔχουν καί αὐτοί, σάν ἰδιαίτερα πρόσωπα ὁ καθένας, ἔχουν «πρωτεῖον ἀληθείας». Αὐτό τό παρατηροῦμε ἤδη στόν ἅγιο Ἰγνάτιο τόν Θεοφόρο καί στόν ἅγιο Διονύσιο, ἐπίσκοπο Κορίνθου, ἔπειτα ἤ στόν ἅγιο Εἰρηναῖο, ἐπίσκοπο Λουγδούνου, ἀκόμη μετέπειτα. Στόν ἅγιο Διονύσιο Κορίνθου τό αἴσθημα τοῦ πρωτείου τῆς ἀληθείας, πού ἔχει γιά τόν ἑαυτό του, τοῦ δημιουργεῖ αἴσθημα γενικῆς εὐθύνης καί τόν κάνει ὄχι νά συμβουλεύει ἁπλῶς, ἀλλά νά «προστάττῃ» (βλ. Εὐσεβίου Ἐκκλησιαστική ἱστορ. Δ´ 23,6) νά δεχθοῦν καί νά ἐφαρμόσουν οἱ παραλῆπτες του τά παραγγελλόμενα. Καί σ᾽ αὐτό (στήν ὑπακοή στά λεγόμενά του) δέν ἐξαιρεῖται οὔτε ὁ ἰσχυρός ἐπίσκοπος τῆς Ρώμης Σωτήρ, ὁ ὁποῖος, ἐνῷ διαφωνοῦσε ἀρχικά μέ τόν Διονύσιο, ὑπεχώρησε ἔπειτα καί συνεφώνησε μέ τίς ἀπόψεις του. Ὅποιος στήν Ἐκκλησία μας ἐπίσκοπος ἤ καί ἁπλός ἱερεύς (σάν τόν πατέρα Ἐπιφάνιο τόν Θεοδωρόπουλο) ἤ καί λαϊκός (σάν τόν Καθηγητή Παναγιώτη Τρεμπέλα), λόγῳ ἁγιότητος καί γνώσεως τῆς θεολογίας, ἔχει – νοιώθει μέσα του αὐτό τό αἴσθημα τοῦ «πρωτείου ἀληθείας», αὐτός ἐκφράζει γνησιώτερα καί βαθύτερα καί ζωηρότερα ἀπό ὅσο οἱ ἄλλοι ἐπίσκοποι, ἱερεῖς ἤ λαϊκοί, τήν θεία ἀλήθεια σχετικά μέ τά προβλήματα πού ἀφοροῦν τήν σωτηρία καί τήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτό ὅμως τό αἴσθημα τοῦ ἔχοντος τό «πρωτεῖο ἀληθείας», πού τόν κάνει νά «προστάττῃ», ὅπως εἴπαμε γιά τόν ἅγιο Διονύσιο Κορίνθου, τῆς Ἐκκλησίας, ὄχι μόνο δέν ἔχει καμμία σχέση μέ τό «πρωτεῖο ἐξουσίας» τοῦ πάπα, ἀλλά «οὐσιαστικά καί τό ἀναιρεῖ», ὅπως λέγει ὡραῖα ὁ μακαριστός πατρολόγος Καθηγητής, μακαριστός μοναχός Γεράσιμος (Στυλιανός) Παπαδόπουλος (βλ. Πατρολογία του, τόμ. Α´, σ. 268. 269).

Ἀπό αὐτό τό αἴσθημα, τοῦ πρωτείου ἀληθείας κινήθηκε καί ὁ ἅγιος Κλήμης ὁ Ρώμης νά γράψει ἐπιστολή πρός τήν Ἐκκλησία τῆς Κορίνθου συμβουλεύοντας γιά τήν εἰρήνευσή της, καί ὄχι ἀπό τό πρωτεῖο ἐξουσίας ὡς Ρώμης, ὅπως ἐσφαλμένως ἰσχρυρίζονται καθολικοί συγγραφεῖς πατρολογικῶν ἐγχειριδίων.

Περιοδικὸ «Ἐρῶ», τεύχος 25ο

Επιστολή Μητροπολίτου Γόρτυνος Ιερεμία περί Αποτειχίσεως

           ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

    ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ-ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣ

Δημητσάνα - Μεγαλόπολη, 1η Ἰανουαρίου 2017

ΕΠΙΣΤΟΛΗ 4η

ΠΕΡΙ ΑΠΟΤΕΙΧΙΣΕΩΣ

(Μέ ἀφορμή τό κατ᾽ ἐμοῦ κείμενο τοῦ Πρωτ. Νικολάου Μανώλη)

Ἀγαπητοί μου συλλειτουργοί Ἀδελφοί

καί εὐσεβεῖς χριστιανοί

τῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως

Σᾶς εὔχομαι εὐλογημένο ἀπό τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό τό νέο ἔτος 2017.

Σᾶς παρακαλῶ, ἀδελφοί, νά διαβάσετε τήν παροῦσα μου ἐπιστολή, τήν ὁποία ἔγραψα μέ πόνο καί ἀγάπη πρός Σᾶς. Καί παρακαλῶ νά τήν διαβάσετε, γιατί πρόκειται γιά τήν σωστή πνευματική μας πορεία, τήν ἐκκλησιολογική μας πορεία, δηλαδή, πρόκειται γιά τήν σωτηρία μας.

1. Μέ ἀφορμή τά φιλοπαπικά καί φιλοοικουμενιστικά κινήματα πού παρατηροῦνται στίς ἡμέρες μας, ὅπως συνέβαιναν καί παλαιότερα καί τά ὁποῖα ἀσφαλῶς καταδικάζουμε, γιατί ὁ παπισμός εἶναι αἵρεση, ὁ δέ οἰκουμενισμός παναίρεση, μερικοί, κληρικοί καί λαϊκοί, δείχνουν ἕναν ὑπέρμετρο ἄκριτο καί ἄτακτο ζῆλο καί ἐπιτίθενται ἐναντίον τῶν Ἀρχιερέων κυρίως, τούς ὁποίους ἀποκαλοῦν μέ προσβλητικές ἐκφράσεις καί τούς παρουσιάζουν ὡς προδότες τῆς πίστης μας καί ἀνάξιους, λοιπόν, γιά τήν διαποίμανση τῆς ποίμνης τους. Μία φράση ἄν πεῖ κάποιος Ἀρχιερεύς στήν ροή τοῦ λόγου του, θά ἁρπαχθοῦν αὐτοί ἀπ᾽ αὐτήν καί θά παρουσιάσουν στά διαδίκτυά τους τόν Ἀρχιερέα αὐτόν καί ὡς αἱρετικό ἀκόμη.

Ἔτσι καί ἐγώ σέ μία πρόσφατη ὁμιλία μου στήν πόλη τῆς Κορίνθου, καλεσμένος σ᾽ αὐτήν ἀπό τόν καλό της Ποιμένα, τόν ἀγαπητό συλλειτουργό ἀδελφό κ. ΔΙΟΝΥΣΙΟ, εἶπα κάπου στήν πρόχειρή μου ἐκείνη ὁμιλία: «Ἄντε στό καλό του ἀπ᾽ ἐκεῖ μ᾽ αὐτόν τόν Πάπα καί τούς δογματισμούς. Ὅλο μ᾽ αὐτά θά ἀσχολούμαστε; Ἄς κοιτάξουμε καί λίγο τήν ψυχή μας». Αὐτήν τήν φράση μου, λοιπόν, τήν πῆρε ἕνας ἱερεύς τῆς Ἱ. Μ. Θεσσαλονίκης, ὁ πρωτοπρ. π. Νικόλαος Μανώλης, τήν ἀνέβασε στήν ἱστοσελίδα Κατάνυξη καί τήν ἔκριναν καί τήν κατέκριναν αὐτός καί οἱ ἀναγνῶστες μέ σκληρά σχόλια, δυσφημίζοντάς με βέβαια στόν λαό τοῦ Θεοῦ καί σέ σᾶς τό ποίμνιό μου ἰδιαίτερα.

2. Τήν φράση πού εἶπα, ἀγαπητοί μου, δέν τήν ἀνακαλῶ, ἀλλά τήν ἐπαναλαμβάνω καί τώρα. Ναί! Δέν θά ἀσχολούμαστε μονομερῶς μέ τήν αἵρεση, ἀλλά θά φροντίζουμε γιά τόν καθαρμό τῆς ψυχῆς μας πρῶτα, γιά νά ἔχουμε τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, ὥστε νά εἶναι εὐλογημένοι οἱ λόγοι μας καί οἱ ἀγῶνες μας γιά τήν πίστη.

Τήν φράση μου αὐτή, γιά τήν ὁποία ὁ π. Νικόλαος Μανώλης «αἰσθάνεται πίκρα καί ἀγανάκτηση», τήν ἐμπνεύστηκα ἀπό ἕνα σύντομο λόγο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, πού μοῦ ἔκανε φοβερή ἐντύπωση. Τόν παραθέτω: «Ποθήσωμεν τήν εἰρήνην... Τό ζυγοστατεῖν καί σταθμίζειν τάς λέξεις τοῦ δόγματος καταλείπωμεν. Παυσώμεθα τοῦ θέλειν εἶναι διδασκάλων διδάσκαλοι. Μισήσωμεν τό λογομαχεῖν ἐπί καταστροφήν τῶν ἀκουόντων. Οὐκ ἐσμέν τῶν ποιμένων ποιμένες, ἀλλά πρόβατα» (MPG 64,38). Στόν λόγο του αὐτόν ὁ ἱερός πατήρ, πού πρέπει νά τόν ἐξεφώνησε ὅταν ἦταν ἀκόμη πρεσβύτερος, μᾶς λέγει αὐτό πού εἶπα καί ἐγώ κατ᾽ ἔμπνευσή του: Νά μήν ἀσχολούμαστε μέ λογομαχίες μέ τά δογματικά θέματα, ἀλλά νά ἐπιδιώκουμε τήν μεταξύ μας εἰρήνη καί ἀγάπη. Ἀλλά καί ἄλλοι ἅγιοι Πατέρες δέν ἔνοιωθαν εὐχάριστα ὅταν ἦταν ἀναγκασμένοι ἀπό τά πράγματα νά ἀσχοληθοῦν ἐξονυχιστικά μέ δογματισμούς. Ὁ Μ. Βασίλειος, γιά παράδειγμα, λέγει ὅτι ἀρκεῖ ἡ παράδοση τῶν Ἀποστόλων καί ἡ ἁπλότητα τῆς πίστης, ἀλλά ἐπειδή ὁ Εὐνόμιος ἀσχολήθηκε μέ ὑψηλά θέματα, σπέρνοντας ζιζάνια, θά ἀσχοληθεῖ ἀναγκαστικά καί ὁ ἴδιος μέ αὐτόν (βλ. MPG 29,500ΑΒ. 32,949ΒC). Ὁ ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος πάλι μᾶς λέγει νά ἀποφεύγουμε τόν δογματισμό σάν νά εἶναι ἕνα ἐξαγριωμένο λιοντάρι. Μακρυά – λέγει – ἀπό τέτοιες συζητήσεις εἴτε μέ μέλη τῆς Ἐκκλησίας εἴτε καί μέ ἀνθρώπους ἔξω ἀπ᾽ αὐτήν. Λέγει ἐπί λέξει ὁ ἅγιος πατέρας: «Φεῦγε τοῦ δογματῖσαι, ὡς ἀπό λέοντος ἀτάκτου· μήτε μήν μετά τῶν τροφίμων τῆς Ἐκκλησίας εἰς τοῦτο συνεισέλθῃς, μήτε μετά τῶν ἀλλοτρίων» (Ἰσαάκ τοῦ Σύρου, Τά εὑρεθέντα ἀσκητικά, ἐν Ἀθήναις 1895, σ. 35).

Μέ τόν λόγο μου, λοιπόν, «ἄντε στό καλό του μέ τόν Πάπα καί τούς δογματισμούς, ἄς κοιτάξουμε τήν ψυχή μας», ἐξέφρασα, νομίζω, τό πατερικό πνεῦμα, ὅπως ἀποδείχθηκε ἀπό τούς παραπάνω λόγους.

3. Ἀγαπητοί μου, ἡ ἀγωνιστικότητα εἶναι ἕνα χάρισμα στήν Ἐκκλησία, ἀλλά δέν δίνεται σέ ὅλους τό χάρισμα αὐτό. Τά χαρίσματα τά λαμβάνουν οἱ καθαροί στήν ψυχή. Ντροπή μας, νά θέλουμε νά κάνουμε τόν ἀγωνιστή, ἐνῶ βαρυνόμαστε μέ ποικίλλα πάθη. Ἰδιαίτερα οἱ ἀγῶνες γιά τήν πίστη πρέπει νά γίνονται μέ ταπείνωση, μέ ἀγάπη καί μέ πλουτισμό θεολογίας. Ἀφοῦ, ἐσύ πάτερ καί ἐσύ λαϊκέ ἀδελφέ, πού θέλετε νά κάνετε τόν ἀγωνιστή, ἀφοῦ, ὅπως σᾶς γνωρίζουμε, εἶστε θυμώδεις καί ὀργίλοι στήν ψυχή καί ἀφοῦ δέν γνωρίζετε τήν ἑρμηνεία τῆς Ἁγίας Γραφῆς οὔτε ἔχετε μελετήσει τήν πατερική θεολογία, ποῦ πᾶτε χωρίς ἅρματα γιά ἀντιαιρετικό ἀγώνα; Μπορεῖ δηλαδή ὁ καθένας νά κάνει τόν χειροῦργο ἰατρό;

Τά λέγω αὐτά, ἀδελφοί μου, πατέρες καί χριστιανοί μου, γιά νά μήν ἐμπιστεύεστε σ᾽ ὅλες τίς ἀκουόμενες φωνές καί νά μήν ἀκολουθεῖτε τό κάθε κίνημα τοῦ κάθε τάχα ἀγωνιστοῦ. Νά εἶστε σεσοφισμένοι καί νά ἔχετε φωτισμένο νοῦ, γιά νά δοκιμάζετε τά πνεύματα, ὅπως λέγει ὁ Ἀπόστολος καί Εὐαγγελιστής Ἰωάννης, ποιά εἶναι τοῦ Θεοῦ καί ποιά τοῦ πονηροῦ (Α´ Ἰωάν. 4,1 ἑξ.). Προσέχετε τούς «σοῦπερ ὀρθοδόξους», τούς «λίαν φιλοθέους καί φιλοχρίστους», ὅπως τούς λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ θεολόγος (Α´ Εἰρηνικός, ΣΤ´ 3), οἱ ὁποῖοι τοῦ ἦταν τό μεγαλύτερο ἐμπόδιο στόν ἀγώνα του ἐναντίον τῶν αἱρετικῶν. Γιατί αὐτός σάν ἅγιος ἔκανε τόν ἀγώνα αὐτόν μέ προσευχή, μέ ἀγάπη καί μέ τούς θεολογικούς του λόγους, ἀντίθετα ἀπό ὅ,τι ἤθελαν καί ἔλεγαν οἱ «σοῦπερ ὀρθόδοξοι».

Ἴσως, πατέρες μου καί ἀδελφοί μου χριστιανοί, νά σᾶς ἔκανα καί ἐγώ ζημιά στό θέμα πού σᾶς μιλῶ, ἐκφράζοντας θέσεις, οἱ ὁποῖες θεωροῦνταν ἀκραῖες καί λέγοντας μάλιστα ἐνίοτε μέ ἔνταση τίς θέσεις αὐτές. Σᾶς ζητῶ συγγνώμη, ἄν σᾶς ἔκανα ζημιά. Σᾶς δηλῶ ὅμως ὅτι ἡ προσευχή μου καί ἡ ἐπιθυμία μου εἶναι νά εἶμαι ὁμολογητής τῆς Ὀρθόδοξης πίστης, ἀλλά μέ ταπείνωση καί μέ εὐγένεια καί στούς λόγους μου νά φαίνεται ἡ ἀγάπη πρός τούς αἱρετικούς καί ὄχι μῖσος καί ἐχθρότητα πρός αὐτούς· καί κυρίως ὁ ἀγώνας μου αὐτός ὑπέρ τῆς πίστεως νά γίνεται μέ θεολογία, τήν ὁποία ὁμολογῶ ὅτι δέν γνωρίζω. Γιατί θέλει εἰδική θεολογική γνώση ὁ ἀντιαιρετικός ἀγώνας. Ἔχω περιπλακεῖ, πατέρες, μέ τήν ἑρμηνεία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, εἶναι καί τά ποιμαντικά τῆς Μητροπόλεως καί δέν ἀπομένει χρόνος γιά τήν μελέτη τῆς ἀντιαιρετικῆς θεολογίας. Ἀλλά προσπαθῶ νά τόν ἐξευρίσκω. Ἐκεῖνο ὅμως πού σᾶς παρακαλῶ, πατέρες καί ἀδελφοί, εἶναι νά μοῦ δίνετε ἐμπιστοσύνη. Ὅσο καί ἄν εἶμαι ἁμαρτωλός καί ἀδύναμος στήν θεολογία, ὅμως προσεύχομαι στήν Παναγία καί τό πιστεύω ὅτι δέν θά μέ ἀφήσει ἡ Κυρία Θεοτόκος νά πλανηθῶ καί νά ὁδηγήσω καί ἐσᾶς, τό ποίμνιο, σέ λάθος δρόμο. Καί δέν θά πλανηθῶ γιατί ὡς βάση μου ἔχω τό, «ὅ,τι λέγει ἡ Ἐκκλησία»!

Προσέχετε τούς ἄλλους, τούς «σοῦπερ Ὀρθοδόξους», ὅπως τούς εἶπα. Μήν τούς ἀκοῦτε, γιατί θά σᾶς κάνουν τήν μεγάλη ζημιά, τό νά σᾶς βγάλουν ἀπό τά τείχη τῆς Ἐκκλησίας. Ναί! Τό πᾶνε γιά τήν «ἀποτείχιση». Δέν ὑπάρχει μεγαλύτερη ζημιά καί μεγαλύτερο κακό ἀπ᾽ αὐτό. Ἐμεῖς εἴμαστε σφόδρα ἐναντίον τῆς Ἀποτειχίσεως. Θά παραμείνουμε ἐντός τῆς Ἐκκλησίας μας. Καί ὅταν βλέπουμε λάθη τῶν Ἀνωτέρων μας, θά διαμαρτυρόμαστε πονετικά, θά κλαῖμε, ἀλλά μέσα στήν Ἐκκλησία.

4. Αὐτοί πού λέγουν καί γράφουν καί κινοῦν τά πράγματα πρός τήν Ἀποτείχιση, τό κάνουν αὐτό, γιατί, ὅπως τά κρίνουν, βλέπουν παραπλάνηση καί αἵρεση σέ ᾽μᾶς, πού εἴμαστε ἐντός τῶν τειχῶν. Ἀλλά, τούς λέγουμε: Ἐξετᾶστε, κύριοι, καλύτερα τά πράγματα. Ἀφῆστε τά ὅπλα καί τίς ἀπειλές καί δέστε μας μέ θεολογικό καί εὔσπλαγχνο μάτι καί θά δεῖτε ὅτι εἴμαστε ἀδελφοί καί ὄχι ἐχθροί. Θά τελειώσω, πατέρες καί χριστιανοί μου, μέ μία σχετική περικοπή ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη, πού παρακαλῶ νά τήν προσέξετε:

Οἱ φυλές τοῦ Ἰσραήλ Ρουβήμ, Γάδ καί ἡ μισή φυλή τοῦ Μανασσῆ, πού κατοικοῦσαν ἀνατολικά τοῦ Ἰορδάνου, χωρισμένοι, δηλαδή, ἀπό τίς ὑπόλοιπες φυλές τοῦ Ἰσραήλ, πού κατοικοῦσαν στήν δυτική πλευρά τοῦ ποταμοῦ, αὐτοί, λοιπόν, γιά νά μή φαίνονται κομμένες ἀπό τίς ἄλλες, τίς πολλές φυλές, καί τά παιδιά τους λησμονήσουν ὅτι ἔχουν τόν ἴδιο Θεό μέ αὐτές, ἔκτισαν ἕνα πελώριο βωμό, γιά νά τούς θυμίζει ἁπλᾶ τόν Θεό τους. Ὄχι βωμό γιά νά προσφέρουν θυσία, γιατί ὅλος ὁ Ἰσραήλ ἕνα βωμό καί ἕνα ναό ἔπρεπε νά ἔχει, τήν Σκηνή τοῦ Μαρυτίου. Ἀλλά ἔκτισαν βωμό ὡς ἀναμνηστικό μόνο  τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ τους. Εἶδαν ὅμως οἱ δυτικά τοῦ Ἰορδάνου Ἰσραηλῖτες αὐτόν τόν νέο βωμό τῶν Ἰσραηλιτῶν τῆς ἄλλης πλευρᾶς τοῦ Ἰορδάνου καί, μή γνωρίζοντες τόν εὐσεβῆ σκοπό τους, τούς θεώρησαν προδότες, ὅτι δηλαδή ἀνακηρύττουν ἄλλο θεό, καί πῆραν τά ὅπλα γιά πόλεμο ἐναντίον τους. Ἔμαθαν ὅμως ἀπό τούς ἰδίους τά κίνητρά τους γιά τήν ἀνέγερση τοῦ βωμοῦ καί χαιρετήθηκαν ἔπειτα ὡς ἀδελφοί. Παρ᾽ ὀλίγον, δηλαδή, ἐμφύλιος πόλεμος μεταξύ ἀδελφῶν (βλ. Ἰησ. Ν. 22,1-34).

Τό περιστατικό αὐτό τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἀγαπητοί πατέρες καί ἀδελφοί, εἶναι ἕνα ὡραῖο δίδαγμα γιά τούς ἀγωνιστές τῶν πατρώων παραδόσεων. Πολλές φορές συμβαίνει νά λέγουμε, νά γράφουμε καί νά ἐνεργοῦμε ἐναντίον ἄλλων, γιατί τούς νομίζουμε γιά προδότες καί ἀρνητές τῶν ἱερῶν παραδόσεων. Ἀλλά ἡ παραπάνω ἁγιογραφική περικοπή μᾶς λέει νά ἐξετάζουμε καλά τά κίνητρα τῶν ἄλλων. Μήπως οἱ ἄλλοι δέν εἶναι προδότες; Μήπως τούς παρεξηγήσαμε; Μήπως εἶναι ἀδελφοί μας καί ὄχι ἐχθροί μας;

5. Καί συγκεκριμένα: Πολύς λόγος ἔγινε γιά τήν Σύνοδο τῆς Κρήτης ὅτι ὀνόμασε «Ἐκκλησίες» τίς αἱρέσεις. Καί ἐγώ γραπτῶς ἐξεδήλωσα τήν διαφωνία μου γι᾽ αὐτό καί ἐμμένω στήν ἀντίθεσή μου αὐτή, γιατί, ὁμοῦ μέ πολλούς ἄλλους, δέν θά ἤθελα σέ ἐπίσημο κείμενο Συνόδου νά ὑπάρχει ἡ ἔκφραση αὐτή. Ἀλλά δέν μπορῶ ἀπό τήν ἔκφραση αὐτή νά πῶ, οὔτε καί συμφέρει γιά τήν λατρευτή Ἑλλαδική Ἐκκλησία τήν Ὁποία διακονῶ νά πῶ αὐτά τά ἀποτροπιαστικά πού λέγονται ἀπό φανατικούς, ὅτι ὅλοι οἱ ἀντιπρόσωποι τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τόν Ἀρχιεπίσκοπο μαζί πρόδωσαν τήν πίστη καί φράγκεψαν καί ἀναγνώρισαν τίς αἱρέσεις ὡς Ἐκκλησίες, μέ τήν ἔννοια τῆς Μιᾶς, τῆς σώζουσας Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ὅπως πολλοί Ἀρχιερεῖς στήν Ἱεραρχία τοῦ παρελθόντος Νοεμβρίου μᾶς ἐξήγησαν καί διαβεβαίωσαν, ἡ ἔκφραση «Ἐκκλησίες» γιά τά ξένα δόγματα στήν Σύνοδο τῆς Κρήτης ἐλέχθη καταχρηστικῶς μέ τήν ἔννοια τῶν συγκεντρώσεων καί δέν εἶχε καθόλου τήν ἔννοια τοῦ σώζοντος καθιδρύματος πού ἵδρυσε ὁ σαρκωθείς Υἱός τοῦ Θεοῦ, τό Ὁποῖο εἶναι ἡ ΜΙΑ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία. Αὐτό μᾶς τό εἶπαν καθαρά ὅλοι οἱ Ἱεράρχες. 

Δέν ἐπιτρέπεται, λοιπόν, γράφω τώρα ὅτι ἀπό τήν ὀνομασία τῶν ξένων δογμάτων ὡς «Ἐκκλησίες», μέ αὐτή τήν παραπάνω ἑρμηνεία καί ἐξήγηση τῶν ἁγίων Ἱεραρχῶν, νά τούς χαρακτηρίσουμε «προδότες», ὅπως ἔχει γραφεῖ. Ἐπαναλαμβάνω ὅμως ὅτι καί ἐγώ θά ἤθελα νά ἀπεφεύγετο ἡ ἔκφραση αὐτή, γιατί διευκολύνει τόν Οἰκουμενισμό.

Μέ τήν εὐκαιρία τοῦ λόγου ἄς ἐρωτήσω: Ἐπανειλημμένως ὁ μακαριστός Γέροντας Φλωρίνης π. Αὐγουστῖνος καί σέ κηρύγματά του καί σέ γραπτά του ἔλεγε τήν ἔκφραση «Ρωμαϊκή Ἐκκλησία». Τό ἴδιο καί ὁ πολύς Τρεμπέλας. Τό ἴδιο καί ὁ ἅγιος Νεκτάριος. Θά τολμήσουμε, λοιπόν, νά χαρακτηρίσουμε ὡς ἀθεολογήτους (!....) καί, τό χειρότερο, ὡς προδότες (!.....), τούς ἁγίους αὐτούς πατέρες καί διδασκάλους, γιατί ὀνομάζουν τούς Παπικούς «Ἐκκλησία»;

6. Σᾶς ἐκούρασα, ἀγαπητοί μου πατέρες καί ἀδελφοί χριστιανοί. Σᾶς ζητῶ συγγνώμην. Καί ἐγώ κουράστηκα. Τά ἔγραψα αὐτά ἐξ αἰτίας τῆς ἀποτόμου καί ἀσπλάγχνου κατ᾽ ἐμοῦ ἐπιθέσεως τοῦ πρωτ. π. Νικολάου Μανώλη. Μαζί μέ ἐμέ ὁ εἰρημένος αὐτός κληρικός ἐπιτίθεται καί κατά τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κορίνθου κ. ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ. Μέ τά ὅσα εἶπε ὁ λόγιος καί δραστήριος Ἱεράρχης κ. ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ στό περιεκτικό του λογίδιο, ἀνέπτυξε τό ἄλλο δεύτερο ἥμισυ τοῦ χρυσοστομικοῦ χωρίου, πού ἀνέφερα, τό «παυσώμεθα τοῦ θέλειν εἶναι τῶν διδασκάλων διδάσκαλοι... Οὐκ ἐσμέν τῶν ποιμένων ποιμένες, ἀλλά πρόβατα».

Γιά τήν συμβουλή ὅμως αὐτή τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου θά σᾶς μιλήσω στήν ἑπόμενή μου ἐπιστολή.

– Σᾶς ἀνακοινώνω ὅτι τό κήρυγμα τῆς Κυριακῆς στό ἑξῆς θά εἶναι ἁπλούστερο καί πνευματικώτερο καί θά κυκλοφορεῖ σέ ἰδιαίτερο φυλλάδιο μέ τόν τίτλο ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΚΗΡΥΓΜΑ. Παρακαλῶ τούς ἁγίους ἱερεῖς νά φροντίζουν νά τό παίρνουν οἱ Χριστιανοί μας. Νά τό διανέμετε μαζί μέ τό Ἀντίδωρο.

Καλή χρονιά καί εὐλογημένη,

Μέ πολλές εὐχές

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας

Το είδαμε εδώ

Τα Εισόδια της Υπεραγίας Θεοτόκου (Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμία)

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ-ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣ

Δημητσάνα - Μεγαλόπολις, Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2016

ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

ΤΑ ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΙΣ ΤΟΝ ΝΑΟΝ

1. Τήν 21η τοῦ μηνός Νοεμβρίου, ἀδελφοί χριστιανοί, ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει τήν Εἴσοδο στόν Ναό τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Μετά τήν Γέννηση τῆς Παναγίας μας πού ἑορτάσαμε στίς 8 Σεπτεμβρίου, ἔχουμε τώρα στήν δεύτερη θεομητορική ἑορτή, τά Εἰσόδιά Της στόν Ναό. Εἶναι μεγάλη ἡ ἑορτή αὐτή. Δέν λέγεται μέν γι᾽ αὐτήν στήν Καινή Διαθήκη, ἀλλά ἡ Ἁγία Γραφή συμπληρώνεται ἀπό τήν Ἱερή μας Παράδοση. Ἤ, γιά νά τό πῶ καλύτερα, ἡ πρώτη καί μεγάλη πηγή τῆς πίστης μας εἶναι ἡ Ἱερή Παράδοση. Ἡ Ἁγία Γραφή, ἡ Καινή Διαθήκη, εἶναι τό γραπτό μέρος τῆς Ἱερῆς Παράδοσης. Ἡ ἑορτή, λοιπόν τῶν Εἰσοδίων τῆς Παναγίας μας στόν Ναό ἀναφέρεται ἀπό τήν Ἱερή μας Παράδοση καί ἔχουμε λόγους καί ὁμιλίες καί ὕμνους τῶν ἁγίων Πατέρων μας, πού ἀναφέρονται στήν γιορτή αὐτή.

2. Στό σημερινό μου κήρυγμα, ἀδελφοί, θά σᾶς πῶ ὀλίγα ἀπό μία ὁμιλία τοῦ σοφωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Βουλγαρίας Θεοφυλάκτου, ὁμιλία ἀναφερομένη στήν ἑορτή τῶν Εἰσοδίων στόν Ναό τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Εἶναι πολύ καλός ἑρμηνευτής τῆς Ἁγίας Γραφῆς ὁ Θεοφύλακτος, γιατί ἔχει μελετήσει τόν μέγαν, τόν καλύτερο ἑρμηνευτή τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο, καί τόν μεταδίδει μέ ἁπλότητα στά Ἑρμηνευτικά του συγγράμματα.

Στήν ἀρχή τῆς ὁμιλίας του ὁ Θεοφύλακτος λέγει ὅτι δέν εἶναι καθόλου εὔκολο νά ὁμιλήσει γιά τήν Θεοτόκο. Καί ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός παρουσιάζει κάπου τήν Ἴδια τήν Παναγία νά λέγει στόν καθένα μας: «Μή ἐρεύνα τά βάθη τῆς θεοτοκολογίας μου»! Ἀφοῦ ἡ ἁγιωσύνη τῆς Παναγίας εἶναι ἀνώτερη ἀπό ὅλη τήν κτίση, δέν θά βρεθεῖ κανένα κτίσμα, οὔτε καί ἄγγελοι, γιά νά ὑμνήσουν ἐπάξια τήν Παναγία: «Ἧς γάρ ἡ ἁγιωσύνη τήν κτίσιν πᾶσαν ἐκβέβηκεν, οὐκ ἄν λόγος κτίσματος ταύτην ἀξίως ὑμνῆσαι δύναιτο»! Ἀλλά στήν συνέχεια ὁ σοφός πατήρ λέγει ὅτι δέν μποροῦμε νά ἀντιπαρέλθουμε «ἀλόγως», χωρίς ὁμιλία, δηλαδή, «τήν τοῦ Λόγου Μητέρα» καί τήν «κατά λόγον ζωῆς» πρόξενο σέ μᾶς! Γι᾽ αὐτό λοιπόν καί στήν συνέχεια ξεχύνεται σέ ὕμνο πρός τήν Θεοτόκο ὁ ἑρμηνευτής Θεοφύλακτος. Εἶπα ὅτι ὀλίγα μόνο ἀπό τήν ὁμιλία του θά σᾶς ἀναφέρω, ἀδελφοί χριστιανοί, καί παρακαλῶ πολύ νά τά προσέξετε.

(α) Κατά πρῶτον ὁ ὁμιλητής ἀρχίζει ἀπό τήν πτώση. Γιατί γιά νά δοῦμε πόσο ψηλά μᾶς ἀνέβασε ὁ Θεός, πρέπει νά δοῦμε πόσο χαμηλά μᾶς κατέβασε ἡ ἁμαρτία, ἡ πτώση μας. Καί τήν πτώση μας ὁ Θεοφύλακτος τήν παριστάνει σάν ἕνα λίθο, πού ἀποκόπηκε ἀπό ἕνα βράχο καί στό κατρακύλισμά του ὅλο καί ἔσπαγε σέ μικρότερα κομμάτια! Ὡραία εἰκόνα αὐτή γιά τήν πτώση τοῦ ἀνθρώπινου γένους. Ἀποκοπήκαμε πραγματικά ἀπό τόν Θεό καί γι᾽ αὐτό κομματιαστήκαμε καί πέσαμε σέ γκρεμούς καί ρέματα. Καί γιά τήν πτώση μας πάλι ἀναφέρει μιά ἄλλη εἰκόνα ὁ Θεοφύλακτος. Τήν εἰκόνα ὅμως αὐτή τήν δανείζεται ἀπό τόν προφήτη Ἠσαΐα. Σ᾽ αὐτήν ὁ προφήτης παριστάνει τήν κοινωνία τῶν ἀνθρώπων σάν ἕνα ἀνθρώπινο σῶμα, τό ὁποῖο ἀπό τό κεφάλι μέχρι τά πόδια εἶναι καταπληγιασμένο (βλ. Ἠσ. 1,6) καί δέν ξέρει κανείς πῶς νά τό θεραπεύσει. Ὁ Θεός ὅμως ξέρει!

(β) Ὁ ποιητής Θεός, ἀγαπητοί μου, ὁ Θεός πού εἶναι ἀγάπη, καί μετά τήν πτώση δέν ἐγκατέλειψε τό ποιηθέν πλάσμα Του καί προνόησε γιά τήν ἀνόρθωσή του. Τό πῶς προνόησε τό γράφει ἡ Παλαιά Διαθήκη. Μέ ποικίλλους τρόπους ὁ Θεός φρόντισε γιά μᾶς. Ὅπως λέγει ὁ Θεοφύλακτος, «οὔκουν ἀπρονοήτους ἡμᾶς ὁ Κτίστης κατέλιπεν· ἀλλά καί ὁμιλίαις καί ἐπιφανείαις συνετίζων καί συμβιβάζων καί ἐνυπνίοις σοφίζων καί παντοίως εὐεργετῶν καί νόμον διδούς εἰς βοήθειαν»! Ἀλλά, χριστιανοί μου, μέ τήν ἁμαρτία χάλασε ἡ φύση μας. Μπῆκε ὁ θάνατος σ᾽ αὐτήν. Καί λοιπόν, ὅπως λέει ὁ Θεοφύλακτος, «φύσεως ἦν ἀνάγκη τούς τικτομένους καί φθείρεσθαι». Γι᾽ αὐτό καί εἴχαμε ἀνάγκη ἀπό ἕνα ἄλλο τρόπο θεραπείας, τρόπο πού νά ἐπαναφέρει τήν φύση μας στήν πρώτη της ροπή. Ἕνα τρόπο πού νά ἁγιάσει καί τήν γέννησή μας καί νά σταματήσει τό ἰσχυρό ρεῦμα τοῦ θανάτου. Ὅπως τό λέγει ὁ ἑρμηνευτής Θεοφύλακτος, «ἔδει ἁγιασθῆναι καί τήν γέννησιν καί στῆναι τόν τοῦ θανάτου χειμάρρουν διά τῆς κοιλάδος τῆς τῶν ἁμαρτωλῶν γεννήσεως ρέοντα, τῷ μεγάλῳ τῆς ἁγιωσύνης ἀνακοπέντα ἐρύματι». Ὁ τρόπος αὐτός ἦταν ἡ σάρκωση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ἡ γέννησή Του ἀπό γυναίκα. Ἀλλά ἔπρεπε νά γεννηθεῖ πρῶτα αὐτή ἡ γυναίκα, γιά νά ὑπηρετήσει στόν τόκο αὐτό.  Καί γεννήθηκε ἀπό τούς γονεῖς Ἰωακείμ καί Ἄννα, ἀπό τήν βασιλική φυλή τοῦ Ἰούδα καταγωμένους. Ἡ γέννησή Της ἦταν θαυμαστή, γιατί ἡ Ἄννα ἦταν στείρα. Συμβαίνει στόν Θεό, λέγει ὁ Θεοφύλακτος στήν ὁμιλία του αὐτή, «στούς δυνατώτερους νά δίνει τά βαρύτερα, ὥστε καί αὐτοί νά ἀμείβωνται λαμπρότερα καί νά γίνονται παράκληση καί δίδαγμα γιά τούς μετά ἀπό αὐτούς»! Ἔτσι, λοιπόν, ὁ Ἰωακείμ καί ἡ Ἄννα γιά νά ἀποκτήσουν τέκνο κατέφυγαν σέ προσευχή πρός τόν Θεό, «τόν ποιητήν τῆς κτίσεως, τόν ἀπ᾽ ἀρχῆς δόντα τόν πληθυσμόν καί τήν αὔξησιν», καί ἀπό τήν προσ­ευχή τους αὐτή ζωοποιήθηκε ἡ νενεκρωμένη μήτρα τῆς Ἄννας καί ἐγεννήθη θυγάτριον, ἡ Παναγία!

(γ) Κατά πρῶτον θέλω νά σᾶς πῶ, χριστιανοί μου, ὅτι, ὅπως τό εἴπαμε παραπάνω, ἡ Παναγία γεννήθηκε κατά φυσικό τρόπο, ἀπό πατέρα καί μητέρα. Καί παρέμεινε ἐννέα μῆνες στήν κοιλία τῆς μητέρας της Ἄννας, ὅπως συμβαίνει κανονικά μέ ὅλους τούς ἀνθρώπους. Ὅπως λέγει ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως ἅγιος Ταράσιος, ἀντικρούοντας τούς αἱρετικούς, «ἡ γάρ Παρθένος καί θεόπαις Μαρία τέλειον τόν χρόνον τῶν ἐννέα μηνῶν ἐν τῇ τῆς Ἄννης κοιλίᾳ ἐξετέλεσεν, ὡς ἡ φύσις ἡ ἀνθρωπίνη δηλοῖ». Γιατί πρέπει νά φανεῖ ὅτι ἡ Παναγία εἶναι κανονική γυναίκα, ὅτι εἶχε κανονικό ἀνθρώπινο σῶμα, καί ὄχι, ὅπως τό λέγουν οἱ Καθολικοί, ὅτι εἶχε ἕνα αἰθέριο τρόπον τινά σῶμα. Γιατί, ἄν ἡ Παναγία δέν εἶχε πραγματικό ἀνθρώπινο σῶμα, τότε ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, πού σαρκώθηκε σ᾽ Αὐτήν, δέν ἔλαβε πραγματική ἀνθρώπινη φύση καί ἄρα δέν τήν ἔσωσε, γιατί «τό ἀπρόσληπτον, ἀθεράπευτον», λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ θεολόγος. Ἡ Παναγία, λοιπόν, εἶναι κανονική ἄνθρωπος. Ἀλλά πρέπει νά ποῦμε ὅτι ἡ γέννησή Της δέν ἦταν ἀπό σαρκική ὄρεξη, ἀλλά κατ᾽ ἐπιταγήν Θεοῦ, γι᾽ αὐτό καί ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός τό σπέρμα Ἰωακείμ, ἀπό τό ὁποῖο ἔγινε ἡ Παναγία, τό ὀνομάζει «πανάμωμον σπέρμα»! Καί τό μυστήριο τοῦ γάμου σ᾽ αὐτό ἀποβλέπει, χριστιανοί μου. Σκοπεύει τά πτωτικά νά τά κάνει παραδείσια. Πτωτική εἶναι ἡ ὄρεξη τοῦ γάμου, γιατί ἔχει σαρκικότητα. Ἄν δέν ἁμάρταναν οἱ πρωτόπλαστοι, θά πολλαπλασιάζονταν μέν, ἀλλά κατά παρθενικό τρόπο, πού θά ὑπεδείκνυε ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ, ἀλλά χωρίς σαρκικότητα. Καί στήν περίπτωσή μας βλέπουμε ὅτι ἡ γέννηση τῆς Παναγίας ἔγινε χωρίς καθόλου σαρκικότητα καί γι᾽ αὐτό τό σπέρμα τοῦ Ἰωακείμ καλεῖται «πανάμωμον» σπέρμα!

3. Οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς Ἰωακείμ καί Ἄννα ἀφιέρωσαν τήν θεόπαιδα Μαριάμ στόν Θεό, ὡς ἀνταπόδομα πρός Αὐτόν γιά τήν θαυμαστή γέννησή Της. Τήν πρόσφεραν σέ ἡλικία τριῶν ἐτῶν στόν Ναό. «Δῶρον δωροῦνται Θεοῦ τό θεόσδοτον αὐτοῖς ἀγαθόν», λέγει ὁ Θεοφύλακτος. Αὐτό ἑορτάζουμε σήμερα, ἀδελφοί χριστιανοί. Τά εἰσόδια τῆς Θεοτόκου! Ἔτσι ἔπρεπε νά γίνει! Ὁ Ναός Θεοτόκος, ὁ καθαρώτατος Ναός, νά πάει στόν Ναό! «Ὁ καθαρώτατος Ναός τοῦ Σωτῆρος... σήμερον εἰσάγεται ἐν τῷ οἴκῳ Κυρίου»! Καί ἐκπληρώνεται ἐδῶ τό ψαλμικόν, ὅτι«ἐπιλανθάνεται ἡ Παῖς τοῦ οἴκου τοῦ πατρικοῦ, τῷ βασιλεῖ δέ προσάγεται τοῦ κάλλους αὐτῆς ἐπιθυμήσαντι» (βλ. Ψαλμ. 44,11.12)! Καί βέβαια ἡ προσαγωγή καί ἀφιέρωση τῆς Παναγίας στόν Ναό δέν ἦταν ἁπλῆ, ἀλλά ἔγινε μέ λαμπρή πομπή καί δόξα, ὅπως λέγει ὁ Θεοφύλακτος. Μαζί μέ τούς γονεῖς ἦταν τό «συγγενικόν» καί τό «γειτονικόν» καί «ὅσον κατά φιλίας δεσμόν». «Συνέχαιρον πατέρες περί τόν πατέρα» Ἰωακείμ, «μητέρες περί τήν μητέρα» Ἄννα «καί κόραι καί νεάνιδες λαμπαδηφόροι». Καί ἀκόμη, ὅπως λέγει ὁ Θεοφύλακτος, «πᾶσα ἐξηχεῖτο Ἰεροσόλυμα τήν καινήν ταύτην πομπήν θεώμενοι»! Μεγαλοπρεπέστατον θέαμα, λοιπόν. Ἀλλά ἐδῶ πολύ σύντομα θέλω νά θίξω δύο θέματα καί τελειώνω τόν ταπεινόν μου λόγον:

(α) Πῶς ὁ ἀρχιερεύς δέχθηκε μίαν νεάνιδα στόν Ναό καί τήν τοποθέτησε μάλιστα στά Ἅγια τῶν Ἁγίων; Αὐτό δέν ἐπιτρεπόταν ἀπό τόν Νόμον, γιατί στόν τόπο αὐτό δέν ἐπιτρεπόταν νά εἰσέλθουν οὔτε οἱ ἱερεῖς παρά μόνο ὁ Ἀρχιερεύς καί αὐτός μιά φορά μόνο τόν χρόνο. Σ᾽ αὐτό ἀπαντᾶμε μαζί μέ τόν Θεοφύλακτο ὅτι ὁ ἀρχιερεύς εἶδε κατά φώτιση Θεοῦ τίς λάμπουσες ἀρετές καί τήν μελλοντική δόξα τῆς τριετοῦς Παιδός, ἐρώτησε δέ καί ποιό εἶναι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ ἀπό τά θεῖα μέταλλα, τήν «δήλωση» καί τήν «ἀλήθεια», καί, ὅπως λέγει, λοιπόν, ὁ Θεοφύλακτος, «χωρίς φόβο καί χωρίς συστολή ἐτόλμησε νά ὑπερβεῖ τόν νόμον, νά διαβεῖ τόν γνόφον τοῦ γράμματος καί νά φέρει τό ἀφιέρωμα στά Ἅγια τῶν Ἁγίων καί νά τό ἀποθέσει εκεῖ»! «Ὦ καινόν μέν πρᾶγμα, καινόν δέ ἄκουσμα! Θῆλυ Παιδίον τοῖς τοῦ Θεοῦ ἀδύτοις καί ἀθεάτοις ἐνδιαιτώμενον»! 

(β) Τό δεύτερον θέμα, σχετικό μέ τήν ἑορτή, εἶναι τό πῶς ζοῦσε ἡ Παναγία ἐκεῖ. Τί ἔτρωγε; Ἡ Παναγία εἰς τά Ἅγια τῶν Ἁγίων ζοῦσε ἕνα παραδείσιο βίο, ὅπως ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα πρίν ἀπό τήν πτώση τους. Ὁ ἄγγελός Της, ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ, τῆς ἔφερε μία οὐράνιο τροφή, γιά τήν ὁποία δέν ξέρουμε ποιά ἦταν, σάν τό «Μάννα» ἐκεῖνο πού ἔτρωγαν οἱ Ἰσραηλῖτες στήν ἔρημο. Ἐκεῖ ἡ Παναγία ἄκουε ἀπό τίς κάθε Σάββατο ἀκουόμενες διδασκαλίες τῶν Νομοδιδασκάλων γιά τήν πτώση τοῦ ἀνθρωπίνου γένους καί προσευχόταν γιά τήν ἀνόρθωσή του, γιά τήν σωτηρία του. Τό λέγουμε αὐτό στό Θεοτοκίον «Σέ τήν μεσιτεύσασαν τήν σωτηρίαν τοῦ γένους ἡμῶν...». Ναί! Ὅταν ἡ Παναγία βρισκόταν στόν Ναό, ἀπό τριῶν ἕως δεκαπέντε ἐτῶν, προσευχόταν γιά τήν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Καί τώρα τό ἴδιο κάνει ἡ Παναγία μας. Προσ­εύχεται γιά μᾶς ἡ «ἐν πρεσβείαις ἀκοίμητος Θεοτόκος». Σῶσε μας, Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, διά πρεσβειῶν τῆς παναχράντου Σου Μητρός, ΑΜΗΝ.  

Μέ πολλές εὐχες,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας

το είδαμε εδώ