ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ Παυσίπονα ψυχής... του π.Δημητρίου Θεοφίλου

Η κοινωνία μας σε όλες τις εκδοχές της έχει μετατρέψει, την οικογένεια, το σχολείο, τη πολιτεία, τη  θρησκεία, από διδακτήρια του «είναι», σε χώρους του «φαίνεσθαι» και του «απαιτείν», οι άνθρωποι τού τώρα απαιτούμε ανεπίγνωστα, καταναλώνουμε αχόρταστα, και όλο αυτό το τσουνάμι εγωκεντρικής αυτοϊκανοποίησης προκαλεί πόνο, πόνο ψυχής και ύπαρξης, που κανένας από τους προαναφερθέντες χώρους δεν μπορεί να χαρίσει πλέον ανάπαυση και λυτρωμό. Έτσι ο τωρινός άνθρωπος καταφεύγει σε ποικίλες «μεθαδόνες»,  ως υποκατάστατα νοήματος ζωής, ως βάλσαμο στο πόνο, ο σημερινός άνθρωπος αναζητεί με αγωνία παυσίπονα ψυχής, για να την ναρκωθεί, να κουκουλώσει το πρόβλημα, το οποίο λόγω έλλειψης διαχειριστικής αντιμετώπισης, θα το έχει πάλι μπροστά του με μεγαλύτερη σφοδρότητα. Καταφεύγει στις εξαρτησιογόνες ουσίες, στο αλκοόλ, στις εφήμερες χρηστικές σωματικές σχέσεις, σε ποικίλους ψυχαναγκασμούς προκειμένου να μην αντιμετωπίσει  πρόσωπο με πρόσωπο το alter ego  του, με εντιμότητα και αλήθεια. Πλείστες φορές αναζητεί παρηγοριά με λάθος τρόπους. Τα παυσίπονα ψυχής στα οποία συνήθως καταφεύγει, του χαρίζουν ένα παροδικό μούδιασμα του πόνου, σαν αυτό που αισθανόμαστε πρόσκαιρα όταν έχουμε έντονο πονόδοντο και κάνουμε «μπουκώματα» με ούζο, έτσι προς στιγμήν καλύπτεται απατηλά  το σύμπτωμα, αλλά το αίτιο συνεχίζει να δρα ανενόχλητο.

Οι ανθρώπινες ψυχές μπούχτισαν τα παυσίπονα, περιορισμένης χρονικής διάρκειας, και αναζητούν άγγιγμα, ζεστασιά και θαλπωρή για να ανοιχτούν, να εμπιστευτούν και να αναπαυθούν, ένα άγγιγμα που μόνο ο Χριστός και η σωστική εκκλησία του χαρίζουν, δεν εννοείται  φυσικά αυτή  η εμπορική αυτό-δικαιωτική βεβαιότητα ως αντιφατική ψευδαίσθηση, που καθημερινά σκοντάφτουμε πάνω της, και η οποία παριστάνει δήθεν  την εκκλησία, μέσα στα λούσα, τις μεγάλες αδάπανες φαμφάρες και τις εικονικές σχέσεις.

Η  αληθινή αυτή χριστόπνοη και χριστογεννημένη εκκλησία, υπάρχει σαν γνήσιος κρίκος διαδοχής, εκείνης της πρώτης καταφρονημένης από τον κόσμο και περιορισμένης σε αριθμό, επαναστατικής πραγματικότητας των 3 πρώτων αιώνων, των διωγμών και του μαρτυρίου, της ομολογίας και της θυσίας. Η «καρδιά» της συνεχίζει να χτυπάει  σε ταπεινούς χώρους και πρόσωπα, φανέρωσης του μυστηρίου της σταυροαναστάσιμης θυσιαστικής αγάπης, μακριά από μεγαλοσχήμονες του «αιώνος τούτου του απατεώνος»,  σε "καταφρονεμένες" υπάρξεις, απλών ανθρώπων, με χαμόγελο και ζεστή καρδιά που όποιον αγγίζουν τον γαληνεύει, σε απλούς καλόγερους και καλόγραιες, που ενώ βρίσκονται τοπικά μακριά από τον κόσμο, τροπικά έχουν ένα αχόρταγα φιλάνθρωπο «νοιάξιμο», για τη σωτηρία του κόσμου, μέσα στην ευρύχωρη  και αρχοντική καρδιά τους.

 Η οντολογική αυτή εκκλησία στην αντίπερα όχθης της αυταπάτης και της φαινομενολογίας,  ζει χαρισματικά και συνεχίζει να υπάρχει όσο και να μην διακρίνεται εύκολα και ανέξοδα, με ηχηρούς χτύπους καρδιάς, κοντά και μέσα στις ψυχές και τα βλέμματα, το χαμόγελο και την απλότητα, καθημερινών παπάδων (παραφθορά του μπαμπάδων), που αγροικούνε, κάνοντας «αλύπητο κουπί» αγόγγυστα,  όλοι αυτοί που δεν νοιάζονται για «πόστα», για «γρόσια» και για «φήμη», όλοι εκείνοι που τους  αρκεί το άγγιγμα Εκείνου, που όλους και όλα τα κάνει «χαρά» τους. Σε επισκόπους πρόσωπα φανέρωσης της χάρης Του, ανάπαυσης του πόνου, ανοιχτές αγκαλιές που σε πείσμα των συγκυριών και των εκπτωτικών συμβιβασμών, παραμένουν πατέρες, ποιμένες και θεραπευτές των αδελφών και παιδιών, που τους εμπιστεύτηκε ο Χριστός στο ωμόφορο και το πετραχήλι τους (και τα δυο αυτά, αποτελούν σημειολογικούς συμβολισμούς της επισκοπικής διακονίας, ενώ κάποια άλλα, παραμένουν το όνειδός και η αιδώς όσων επιμένουν να τα χρησιμοποιούν, δίχως να έχουν παρατηρήσει ποτέ! προσεκτικά… την αμφίεση των ιεραρχών, στις κόγχες των ιερών θυσιαστηρίων, όταν «ξαφνιάζονται» από την «ένδοξη λαμπρότητα» κάποιων ανεπίγνωστων «διαδόχων» τους).

Αν αναζητήσουμε μια τέτοια εκκλησία αν θυμηθούμε και συνεχίσουμε στα χνάρια μιας τέτοιας φιλάνθρωπης θεολογίας και θεούμενης ανθρωπολογίας, αν επιτέλους συνειδητοποιήσουμε, ότι δεν είμαστε ζώα χοϊκά, αλλά ζώα θεούμενα (κατά Π. Νέλα), τότε ίσως ξαναβρούμε το χαμένο μίτο της ζωής μας που θα μας οδηγήσει στη «κοινωνική» συνάντηση προσώπων στη συσχέτιση υπάρξεων στο πανηγύρι επιστροφής στη γη της επαγγελίας, μια πραγματικότητα που αισθητοποιείται σε κάθε ευχαριστιακή σύναξη άσχετα αν οι περισσότεροι είμαστε «τουρίστες» και «θεατές». Τότε ίσως να διαπιστώσουμε πως μπορούμε και αξίζουμε να ζήσουμε όχι δίχως πόνο, αλλά μέσα σε αγκαλιές ο ένας του άλλου και όλοι στου Θεού – Πατέρα, γιατί όταν μοιράζεται ο πόνος, δεν θα έχουμε ανάγκη από τα απατηλά παυσίπονα ψυχής για να μπορούμε να υπάρχουμε, ανεξάρτητοι και ελεύθεροι. 

21η Απριλίου - 46 χρόνια μετά, μια τραγική επέτειος του π.Δημητρίου Θεοφίλου,

Σημείο αντιλεγόμενο, τούτη η «αποφράδα» μέρα, για κάποιους μνήμες αναβίωσης μιας «ιδιότυπης εθνεγερσίας»…, για κάποιους  αναμνήσεις πόνου και προβληματισμού και για άλλους μια ημερομηνία σαν όλες τις άλλες.  

Μετά από 46 χρόνια, περίπου δηλαδή μισό αιώνα, μήπως έχει φτάσει επιτέλους  η ώρα, η ελλαδική εκκλησία να ανοίξει τα «αρχεία της», και να κάνει δημόσια την αυτοκριτική της, για την «σκοτεινή» και ταραγμένη εκείνη ιστορική περίοδο, τότε που  γινόντουσαν παιχνίδια εξουσίας, με τον ξένο παράγοντα σε ρόλο ρυθμιστή και εντολέα, και στη σκακιέρα χανόντουσαν «βασιλιάδες», «βασίλισσες» και «πύργοι», προωθώντας σε πρωταγωνιστικό ρόλο τους «αξιωματικούς» και τα «άλογα» σε βάρος των απλών «στρατιωτών» . Τότε που ένστολοι, ρασοφόροι, ενδεδυμένοι την διδακτορική τήβεννο, «παραγωγικές» τάξεις και όχλος, χειροκροτούσαν ανερυθρίαστα, ένα καθεστώς, τρόμου, καταπίεσης, οδύνης, ντροπής και προδοσίας,  αναζωπυρώνοντας  αλυτρωτικές φαντασιώσεις και δήθεν εξορκίζοντας φοβίες και ανασφάλειες του πρόσφατου και απώτερου  παρελθόντος. 

Η σχέση της επίσημης ελλαδικής εκκλησίας με το απριλιανό δικτατορικό καθεστώς, παραμένει στη ντουλάπα της ιστορίας, σκελετωμένη και στοιχειωμένη. Κανείς δεν τολμάει να ανοίξει τη ντουλάπα αυτή. Μια σιωπηρή συνενοχή, σκεπάζει με το πέπλο της, βασανιστήρια, δολοφονίες, εκτοπίσεις, διώξεις, εθνικές μειοδοσίες και προδοσίες, όπως τότε έτσι και σήμερα, επιδιώκεται μια δήθεν αποστασιοποιημένη ουδετερότητα… δίχως  να κατανοείται ότι αυτά τα ανεξόφλητα «ιστορικά γραμμάτια» προς το λαό, έχουν βαρείς τόκους. Συγκεκριμένα την συνεργασία της με τη χούντα, η εκκλησία την «πληρώνει» έως σήμερα. Και το κλίμα αυτό το αναζωπυρώνουν και το διατηρούν, «ενδο-εκκλησιαστικές;;;» φωνές διακατεχόμενες από εθνικιστική υστερία, στερούμενες παντελώς αιδούς, ιστορικής μνήμης και χριστιανικής ορθόδοξης θεολογίας και φιλαδελφίας.

Για τον εκκλησιαστικό ιστορικό του μέλλοντος, θα αποτελέσει ένα σημαντικό «στοίχημα», η έρευνα αυτής της «ζώνης», της νεώτερης εκκλησιαστικής ιστορίας, που είναι γεμάτη από πλήθος  αναπάντητων ερωτημάτων, γρίφων και ανεξερεύνητων ανθρωπίνων «βουλών». Μιας σκοτεινής και επονείδιστης ιστορικής σελίδας, που σημάδεψε και σημαδεύει (στοιχειώνει) ανεξίτηλα. για μισό αιώνα μετά, την εκκλησιαστική πορεία της ελλαδικής εκκλησίας, σε μια πορεία μάλλον παράλληλη  και ασύμβατη με το ευαγγέλιο και την πεμπτουσία της ορθόδοξης παράδοσής, παρά σε μια διαδρομή συνάντησης και επικαιροποίησης του, στο σήμερα, για το εσχατολογικό αύριο του ανθρώπου, ως εικόνα Θεού, στη αέναη πορεία του, προς το καθ’ ομοίωση. 

π.Δημήτριος  Θεοφίλου

Από τη "δεξιά του Κυρίου" στην ακροδεξιά του διαβόλου! παπα-ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ

πηγή 

Το φλερτ των Ελλήνων πολιτικών με την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν είναι φαινόμενο τωρινό. Πάμπολλοι πολιτευτές του κομματικού μας σκηνικού (με εξαίρεση την Αριστερά) φλέρταραν πάντα στις προεκλογικές περιόδους (και ενίοτε όχι μόνο) με τις χριστιανικές πεποιθήσεις των Ελλήνων, τους πνευματικούς τους ταγούς και την ορθόδοξη σημειολογία. Από τη μεριά τους, πολλοί Έλληνες επίσκοποι δεν άφηναν το φλερτ αναπάντητο. Καλλιεργούσαν πολιτικές φιλίες, πρόσφεραν ψηφοθηρικά δεκανίκια στους υποψηφίους και προσπαθούσαν πάντοτε να εκμαιεύσουν από το πολιτικό σύστημα ένα φλας δημοσιότητας κι ένα στιγμιότυπο συνεπίβασης στο βάθρο της εξουσίας και του "κύρους". Γνωστά όλα αυτά. Γραφικότητες από τη μια και εκκλησιαστικές "αμαρτίες" από την άλλη. Όλοι τα βλέπαμε και οι περισσότεροι μειδιούσαμε με το γελοίον του πράγματος. Κι η "δεξιά του Κυρίου" (που επιστρατεύτηκε κάποτε κι αυτή στο κουτοπόνηρο πολιτικό παιχνίδι του επισκοπάτου) πιθανόν να χρησιμεύει στον Κύριο για να κρατήσει τα γέλια Του, καθώς η εικόνα που παρουσιάζουμε, αποκαλύπτει με τη φαιδρότητά της πως ο Θεός του Χριστιανισμού, εκτός από μεγαθυμία πρέπει να διαθέτει και άφθονο χιούμορ… Όλα αυτά μέχρι χθες. Διότι σήμερα στο παραπάνω φλερτ έρχεται να προστεθεί και μια συνιστώσα, που μετακινεί τα όρια και "κοκκινίζει" τον δείκτη της επικινδυνότητας για την Εκκλησία. Η ακροδεξιά προσπάθεια της Χρυσής Αυγής να οικειοποιηθεί την πίστη, το ράσο και τα σύμβολα (από τη συμμετοχή μελών της στην πανηγυρική περιφορά εκκλησιαστικών εικόνων και την κωμική εικόνα των skinhead βουλευτών της που κάνουν δηλώσεις για "την τιμή στην Παναγιά μας", μέχρι την πρόσφατη υπεράσπιση του πεφιλημένου από το ορθόδοξο πλήρωμα π. Παϊσίου) δεν είναι ίδια με τις παλαιότερες γραφικότητες των πολιτικάντηδων του κομματικού μας φάσματος. Είναι εξίσου υποκριτική και υστερόβουλη αλλά κομίζει και κάτι νέο: προέρχεται από ανθρώπους που ίστανται expressis verbis, εξ ιδεολογίας, στον αντίποδα της χριστιανικής διδασκαλίας. Η Χρυσή Αυγή είναι ιδεολογικά τοποθετημένη στον αντίποδα του "ουκ ένι Ιουδαίος ουδέ Έλλην…" (Γαλ. 3,28). Η απερίφραστη ρητορική του μίσους δεν έχει καμία σχέση με το κήρυγμα της αγάπης και της καταλλαγής. Η ιδεολογία της φυλετικής υπεροχής που δηλώνεται με το χρυσαυγίτικο σύνθημα "αίμα και τιμή" (χιτλερικής εμπνεύσεως, κατά μίμηση του Blut und Boden) στέκει στον αντίποδα του παλαιοδιαθηκικού ξεριζωμού του γενάρχη Αβραάμ από την πατρώα του γη (Γεν. 12,1), και αντιστρατεύεται τον καινοδιαθηκικό νέο γενάρχη Χριστό, που συγκροτεί την Εκκλησία Του σπάζοντας τα όρια της οικογένειας, του αίματος και της φυλής (βλ., ενδεικτικά και μόνο, Μαρκ. 31-35? Ματθ. 8,11 και 8,22). Και η πρωτόγονη λατρεία της πυγμής δεν έχει καμία επίσης σχέση με το ήθος του "όστις σε ραπίσει επί την δεξιάν σιαγόνα, στρέψον αυτώ και την άλλην" (Ματθ. 5,39? βλ. και Ρωμ. 12,17). Το να δηλώνεις χριστιανός απλώς για να υποκλέψεις ψήφους αφελών μελών της Εκκλησίας είναι κάτι που γνωρίζαμε από παλιά. Όμως το να παριστάνεις τον χριστιανό, τη στιγμή που η ίδια σου η τοποθέτηση στον δημόσιο χώρο είναι βασισμένη στον αντί-Χριστο λόγο, είναι άλλης τάξεως και επικινδυνότητας φαινόμενο για την Εκκλησία. Για τη χριστιανική πίστη, ό,τι αντιστρατεύεται την αλήθεια του Κυρίου αποτελεί έργο του δια-βόλου, δηλαδή αυτού που δια-βάλλει, που σφηνώνει κάτι ανάμεσα στον άνθρωπο και την αλήθεια, προκειμένου να απομακρύνει τον πρώτο από τη δεύτερη. Σήμερα, ένας πολιτικός σχηματισμός επιχειρεί ακριβώς αυτό. Όχι για να αλλοτριώσει εσκεμμένα τη χριστιανική πίστη - προφανώς τη Χρυσή Αυγή ουδόλως την ενδιαφέρει η χριστιανική πίστη. Εντούτοις (και αυτό αφορά όσους νοιαζόμαστε για την ποιότητα των θεολογικών μας κριτηρίων) η Χρυσή Αυγή προπαγανδίζει στους κόλπους της Εκκλησίας μια δαιμονική διαβολή: πως μπορεί κανείς να είναι και χριστιανός και χρυσαυγίτης. Τα μέλη της Εκκλησίας έχουν καθήκον να θορυβηθούν. Εισήλθε λύκος στην ποίμνη τους…

Κατάρρευση του κοινωνικού στερεώματος με ταυτόχρονη άνοδο ενός φονταμενταλιστικού νέο-συντηρητισμού του π.Δημητρίου Θεοφίλου

Σε περιόδους έντονων κοινωνικών, οικονομικών και θεσμικών κρίσεων και ανακατατάξεων είναι γνώριμο και συνηθισμένο το φαινόμενο, ιδεολογικών αγκυλώσεων και ψυχικών συγκρούσεων που οδηγούν αναπότρεπτα τόσο στην ατομική όσο και στην συλλογική άμυνα, έναντι εχθρών φαντασιακά κατασκευασμένων, που «απειλούν» αδιάκριτα και ανυπόστατα τους πάντες. Αν ανατρέξει κάποιος στο εγγύς αλλά και στο απώτερο παρελθόν θα διαπιστώσει ότι «το έργο» είναι ξαναπαιγμένο, ίσως από άλλους πρωταγωνιστές αλλά με σκηνοθέτες τους ίδιους, που δεν είναι άλλοι από το φόβο, την ανασφάλεια, την ενοχή και την θέσπιση του φαντασιακού ως πραγματικότητα. Με αποτέλεσμα να θολώνει αρχικά και στη συνέχεια να χάνεται, η αίσθηση της πραγματικότητας, αντικαθιστάμενη με μια σειρά φαντασιακών ψευδαισθήσεων.

Οι παραπειστικές πληροφορίες που κυκλοφορούν για να παραπλανήσουν, αλλά και εκείνες που ανακαλύπτονται στις κρυψώνες που τις έχουν κρύψει, συγκλείνουν στο ότι ρεαλιστικά βρισκόμαστε στο παρά «κάτι» στο χείλος του βαράθρου, και αυτό δεν ξέρω πόσο μας επιτρέπει να εφησυχάζουμε ή να ομφαλοσκοπούμε.

Στη παρούσα ιστορική συγχρονία η αδιαφορία όσο και ο πανικός οδηγούν στο ίδιο αποτέλεσμα, δηλαδή στο χάσιμο της αίσθησης του «τώρα» και των συγκεκριμένων αποφάσεων και δράσεων που καλούμαστε να πάρουμε και να κάνουμε, τόσο ατομικά όσο και συλλογικά. Δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια του «χρόνου». Ας μη πέσουμε στη παγίδα του ασύδοτου οχαδερφισμού νομίζοντας πως οι καταστάσεις μεγαλοποιούνται και εμείς θα τη «γλυτώσουμε» γιατί είμαστε πολύ δημοκράτες και προοδευτικοί, οπότε δικαιούμαστε να ζούμε σε ανυποψίαστη αφασία, αλλά ούτε στο δόκανο του φόβου της απελπισίας και της καταστροφολογίας, σενάρια επάνω στα οποία κάποιοι στήνουν κάθε λογής «ιδεολογικά μαγαζάκια» και εκμεταλλεύονται τον «θάνατο του ανθρωπάκου».

Έτσι αβίαστα καταλήγουμε στο συμπέρασμα, της οριστικής εναπόθεσης του τηλεκοντρόλ (τηλεοπτικού ελεγκτή) στο τραπεζάκι μπροστά από το καναπέ μας και στη συνέχεια στο οριστικό ξεβόλεμά και την απεξάρτησή μας από αυτόν. Τώρα θα μπορούσε να σκεφτεί και να πει κάποιος «καλά τόσα χρόνια κοντά 40 δηλαδή δυο γενιές έτσι συνήθισα, πως θα ξεκολλήσω από το μικρόκοσμό μου, επιχειρώντας μια επαναστατική υπέρβαση των «πρέπει» και των «θέλω» μου». Μα θαρρώ πως ο μόνος ανοιχτός δρόμος που μας απέμεινε είναι τούτος, δηλαδή η συλλογική δράση για ένα καλύτερο αύριο δικού μας και των παιδιών μας, που περνάει αναπόφευκτα από μια συνειδητή και συλλογική επώδυνη αντίσταση σε όλα κείνα τα «σκουπίδια» και «ξυλοκέρατα» που συνηθίσαμε να «τρώμε» και να «ζούμε» μαζί τους.

Η εξέγερση έχει κυρίως να κάνει με μας, με τα πρότυπα μας, με τους φόβους, τους μύθους και τις βεβαιότητές μας. Ο κόσμος που ξέραμε ως τώρα τελειώνει οριστικά, γύρω μας κάποιοι στρέφονται επάνω στο πανικό τους να πιαστούν, από σχήματα και ιδεολογήματα δήθεν δυναμικά και σίγουρα, οι θρησκείες αποκτούν φονταμενταλιστικά προσωπεία, όπως το πολιτικό Ισλάμ, οι «αδελφοί μουσουλμάνοι» και ισλαμοφασισμός που σκιάζουν το εκσυχρονιστικό κομμάτι του μουσουλμανισμού. Οι χριστιανοί αντίστοιχα στις διάφορες εκδοχές μας, διακατεχόμενοι από το σύνδρομο της κατοχής και νομής της μοναδικής και ολόκληρης αλήθειας μας, στρεφόμαστε (ευτυχώς όχι όλοι) - στον αντίποδα των συνεργασιών και της συναδέλφωσης με διακριτά, φυσικά, τα χαρακτηριστικά της διαφορετικότητάς μας – στην αγκαλιά του νεοσυντηρητισμού. Αντιμετωπίζοντας φοβικά, το αναπόφευκτο ιστορικά, καινούργιο, που διανθίζει και εξελίσσει τη παράδοση, αφήνοντας χώρο και δίνοντας βήμα σε διάφορους «μουλάδες» και «ταλιμπάν» που ως αυτόκλητοι σωτήρες αναλαμβάνουν εργολαβικά, το έργο της σωτηρίας όλων εμάς, των «απολωλότων» υπολοίπων, που επιμένουμε σε μια άλλη ανάγνωση της πραγματικότητας και αρθρώνουμε ένα διαφορετικό λόγο, ανοιχτό και ανεκτικό στη διαφορά που δεν μας φοβίζει, αναζητώντας νέους τρόπους και δρόμους συνεργασίας και συμφιλίωσης. Σε εμάς που δεν δεχόμαστε φεουδαρχικού τύπου διαστρωμάτωση, ανωτέρων και κατωτέρων a-priori ή a-posteriori, τάξεων μέσα στο σώμα του Χριστού, την Εκκλησία Του.

Βρισκόμαστε μπροστά σε μια φοβική θρησκευτική πραγματικότητα, φοβάμαι πολύ πως έχει λησμονηθεί, ελπίζω όχι «οριστικά» η εκκλησιολογική, προφητική και ευχαριστιακή διάσταση, μαζί με την υπόσχεση πατρότητας. Ελπίζω και προσδοκώ να διαβάσουμε ξανά το ευαγγέλιο δίχως ιδεολογικές παρωπίδες, πιστεύοντας πως το πλήρωμα και το πύρωμα της αλήθειας που διαθέτει σε τόσο μεγάλες δόσεις, με τη συνδρομή και της προσωπικής μας ειλικρίνειας και αυτοσυναίσθησης, βοηθήσουν να φωτιστεί ο νους και να μαλακώσει η καρδιά μας, σταματώντας να επιτέλους είμαστε «αδελφοφάδες», δείχνοντας με εμμονή ο ένας τον άλλο σαν ένοχο προδοσίας.

πηγή

Η σχετικότητα του χρόνου, μπροστά στη βεβαιότητα της Αιωνιότητας

του π.Δημητρίου Θεοφίλου, για το Amen.gr

Κάθε χρόνο με χαρά και ανυπομονησία, περιμένουμε τον ερχομό του νέου έτους. Όμως ο καινούργιος χρόνος δεν θα έλθει ποτέ. Ο νέος χρόνος θα είναι ακριβώς όπως και ο παλαιός. Στην πραγματικότητα ο νέος χρόνος θα είναι ο παλαιός χρόνος. Αφού άλλωστε ο χρόνος δεν υπάρχει. Είναι ένα συμβατικό φυσικό μέγεθος ανθρώπινης επινόησης και κατασκευής, δίχως οντότητα. Η ανακαίνιση του χρόνου μπορεί να συμβεί μόνο σε υπαρξιακό-βιωματικό επίπεδο. Ο χρόνος γίνεται νέος, με θετικές αλλαγές, με την επιτυχία, τον έρωτα και την αγάπη.

Ο χρόνος γίνεται γέρος (παλαιότερος του παλαιού) με την αποτυχία, την εμμονή στο παλαιό συμπτωματικό εαυτό μας, τη θλίψη και τη μοναξιά. Ο χρόνος καταργείται με την απελευθέρωση από τους περιορισμούς της ενδο-κοσμικής αναγκαιότητας. Ο χρόνος καταργείται με τη γεύση της Χάριτος. Ο μύστης και ο Άγιος ζουν μοναδικά στη διάσταση της αιωνιότητας. Έχουν το πολίτευμά τους στον ουρανό, εκεί όπου ανήκουν και πουθενά αλλού. Δηλαδή η καρδιά τους αναφέρεται συνεχώς, στη παρουσία και την Αγάπη του Θεού. Η σχέση με την επικαιρότητα αδυνατίζει, και εντείνεται η σχέση με την αδιάπτωτη Αλήθεια, που υπερβαίνει και νικάει το χώρο και το χρόνο. Η αιωνιότητα είναι ο καινούργιος χρόνος, ως κοινή προοπτική του μέλλοντός μας.  Η διάσταση της απόλυτης Αγάπης. Εκεί είναι τα πάντα καινά. Στο φως της αιωνιότητας ανακαινίζεται ολόκληρη η ύπαρξη και μαζί ολόκληρο το υλικό σύμπαν. Στον νέο, άχρονο χρόνο δεν έχει ιδιαίτερη σημασία το ενδοκοσμικό δράμα. Το ιστορικό «γίγνεσθαι»  αποκτά συντελεστή σημαντικότητας, μόνο στο βαθμό που σηματοδοτεί-σημαίνει την μετα-ιστορική Αλήθεια. Σημαντικό είναι αυτό που οδηγεί στο νέο χρόνο, στην καινή ζωή, στη νίκη του θανάτου. Στην αιωνιότητα μαζί με τον χρόνο καταργείται και ο θάνατος. Ο Άγιος δεν μπορεί να πεθάνει διότι δεν είναι γήινος. Κινείται στον χωρόχρονο αλλά η καρδιά του είναι σε συνεχή κοινωνία με την Θεία αιωνιότητα. Ο Άγιος υπάρχει, κινείται και είναι μέσα στον Θεό. Ο Άγιος είναι η αιωνιότητα, βιωμένη ως κάθετη, οντολογική έξοδος από το χωροχρονικό συνεχές. Η αδιάλειπτη κοινωνία με τον Θεό λουσμένη στη Χάρη του Πνεύματος του Αγίου.
 
Ο μακαριστός π. Ιουστίνος Πόποβιτς, αναφορικά με τη σχέση  ανθρώπου και χρόνου, γράφει: «Όταν από τον χρόνο αφαιρεθεί ή αμαρτία και ό θάνατος, τότε ό χρόνος γίνεται ένα θαυμάσιο προοίμιο στη θεία αιωνιότητα, μία εξοχή εισαγωγή στη θεανθρωπότητα, σύμφωνα με τον παναληθινό λόγο του Αιωνίου, του Θεανθρώπου: «Ό πιστεύων εις εμέ έχει ζωήν αιώνιον»(Ίωάν. 6,47). Ή πικρία του χρόνου προέρχεται από τον θάνατο και την αμαρτία• και γίνεται γλυκύς ό χρόνος με την αθανασία και την αναμαρτησία. Χωρίς τον Χριστό, τον Μόνο Παντοδύναμο, ό χρόνος είναι ένα βαρύ φορτίο. Μαζί Του γίνεται ελαφρό. Άλλα και ό παράδοξος δίδυμος αδελφός του χρόνου, ό χώρος, με ότι περικλείει μέσα του, και αυτός με όλο το βάρος του πιέζει και συντρίβει τον άνθρωπο. Φοβερό λοιπόν και τρομακτικό είναι το φορτίο του άνθρωπου• βαρύς και ακανθώδης ό ζυγός του. Μόνον με τη βοήθεια του πανάγαθου και παντοδυνάμου Θεανθρώπου ό ζυγός αυτός γίνεται «χρηστός» και το φορτίο «ελαφρόν». Κατά τον αληθινό λόγο της Αλήθειας: «Ό ζυγός μου χρηστός και το φορτίον μου ελαφρόν εστί»(Ματθ. 11,30).

Είναι βασανιστικός ό ζυγός της ζωής και βαρύ το φορτίο της υπάρξεως, έφ' όσον την βαρύνουν οι αλυσίδες της αμαρτίας και του θανάτου. Όταν με την δύναμη του Αναστάντος Κυρίου αφαιρεθούν τα δεσμά της αμαρτίας και του θανάτου από την ρίζα της ζωής και της υπάρξεως, τότε ό ζυγός της ζωής γίνεται «χρηστός» και το φορτίο «έλαφρόν». Επιπλέον, ή ζωή μεταμορφώνεται σε χαρά, ή ύπαρξη σε αγαλλίαση.  Εδώ πρόκειται για εκείνη την χαρά της ζωής και της υπάρξεως, ή οποία δεν σταματά ούτε σ' αυτό ούτε στον άλλο κόσμο. Όταν ό Αιώνιος Θεάνθρωπος ενδυναμώσει και καταστήσει αληθινό και αθάνατο τον άνθρωπο, τότε ό ζυγός της ζωής αποβαίνει χρηστός και το φορτίο της υπάρξεως ελαφρό. Τότε ό άνθρωπος με όλο του το είναι αισθάνεται να τον πλημμυρίζει φως ιλαρό και θείο από όλα τα έλλογα βάθη και ύψη του Θεοκτίστου χώρου και χρόνου. Για τον σκεπτόμενο άνθρωπο, και ό χώρος και ό χρόνος είναι τέρατα, αν δεν αποκτήσουν νόημα δια της αιωνιότητας, δηλαδή δια της Θεανθρωπότητας. Διότι εμείς δεν γνωρίζουμε την αιωνιότητα παρά μόνο μέσα   κατηγορία, μέσα στο γεγονός, μέσα στην πραγματικότητα της Θεανθρωπότητας του Χριστού.

Ολόκληρη ή αιωνιότητα, ενωμένη με τον χρόνο, στάθηκε για πρώτη φορά μπροστά στην ανθρώπινη συνείδηση στο Πρόσωπο του Θεανθρώπου Χριστού. Ό Θεός είναι ό κάτοχος και φορέας της αιωνιότητας, ό άνθρωπος, εκπρόσωπος του χρόνου, ενώ ό Θεάνθρωπος είναι ή υψίστη, ή πληρέστατη και τελειότατη σύνθεση της αιωνιότητας και του χρόνου. Ό χρόνος αποκτά το πραγματικό του νόημα δια της ενώσεως με την αιωνιότητα μέσα στην Θεανθρώπινη ζωή του Κυρίου Ιησού. Φωτιζόμενος από τον Θεάνθρωπο, ό χρόνος δείχνει όλα τα λογικά ιδιώματά του, διότι και αυτός δια του Λόγου έγινε (πρβλ. Ίωάν. 1,3). Στην ουσία του ό χρόνος είναι λογικός και για αυτό αποτελεί την εισαγωγή στην αιωνιότητα του Λόγου δια της Θεανθρωπότητας. Ό σαρκωθείς Θεός Λόγος απέδειξε με βεβαιότητα ότι ό χρόνος είναι προετοιμασία για την αιωνιότητα. Εκείνος πού θα εισέλθει στο χρόνο, εισέρχεται ταυτόχρονα στον προθάλαμο της αιωνιότητας. Τέτοιος είναι ο νόμος της υπάρξεως μας. Ευρισκόμενος στο χρόνο ό άνθρωπος είναι ένα όν, πού προπαρασκευάζεται για την αιωνιότητα. Αν χωρίς τον Θεό Λόγο είναι φοβερή, ανόητη και βασανιστική ή επίγεια μέσα στο χρόνο ζωή, πόσο μάλλον ή αιωνιότητα; Ή αιωνιότητα χωρίς τον Θεό Λόγο δεν είναι παρά ή κόλαση. Και ή επίγεια ζωή χωρίς το Λόγο αποτελεί το προοίμιο και την προετοιμασία της κολάσεως. Διότι ή κόλαση δεν είναι τίποτε άλλο παρά ζωή χωρίς τον Λόγο, χωρίς Θείο Νόημα, χωρίς Θεία Λογική. Μόνο στην κόλαση δεν υπάρχει ούτε  λόγος, ούτε λογικότητα, ούτε νόημα. Ή κόλαση του ανθρώπου αρχίζει ήδη εδώ στην γη, εάν ό άνθρωπος δεν ζει με τον Λόγο, με τον Χριστό. Άλλα και ό παράδεισος του ανθρώπου αρχίζει ήδη εδώ στη γη, αν ό άνθρωπος ζει με τον Θείο Λόγο, με τον Θεάνθρωπο Χριστό. Ό σαρκωθείς Θεός Λόγος είναι και το νόημα, και ή λογικότητα, και ό παράδεισος για το ανθρώπινο είναι•. Κάθε τι το αντί-λογικό και ά-λογο είναι συγχρόνως παράλογο και ανόητο. Και αυτό είναι εκείνο που δημιουργεί στον άνθρωπο σατανικές διαθέσεις, οι όποιες μετατρέπουν τη ζωή του σε κόλαση». (Από το βιβλίο «Άνθρωπος και Θεάνθρωπος»).
  
Σε λίγες ώρες από τα ημερολόγια θα διαγραφεί το έτος 2011 και θα αρχίσουν να καταγράφονται τα γεγονότα του νέου έτους 2012. Ένα ακόμη έτος στους ώμους της ανθρωπότητας ως συνόλου, και στους ώμους του κάθε ανθρώπου ιδιαιτέρα και ατομικά. Τι συνέβη στο παρελθόν έτος είναι γνωστό. Τι θα συμβεί στο μελλοντικό έτος είναι το άγνωστο, που πολλές φορές προκαλεί τον φόβο και την αγωνία στους ανθρώπους. Πάντοτε ο «Χρόνος» για τον άνθρωπο ήταν και παραμένει ένα μυστήριο που απασχόλησε και συνεχίζει να απασχολεί την θεολογία και την φιλοσοφία διότι η πρόσθεση κάθε νέου έτους στους ώμους εκάστου ανθρώπου είναι αλήθεια ότι μας οδηγεί πλησιέστερα στα έσχατα, στην τελική κρίση. Για τον λόγο αυτό πολλές φορές οι άνθρωποι προσπαθούν απεγνωσμένα να «εξορκίσουν» την έννοια του πανδαμάτορα χρόνου. Ας δούμε όμως μέσα από την προσεκτική μελέτη των θεολογικών συγγραμμάτων του Μεγάλου Βασιλείου, ποιά είναι η περί του Χρόνου και της αιωνιότητας διδασκαλία του. Ο χρόνος κατά τον Μ. Βασίλειο είναι συνυφασμένος με την κτιστή, φθαρτή και πεπερασμένη πραγματικότητα και οντολογία. Έτσι, μπορούμε με κάθε βεβαιότητα να πούμε ότι το μόνον άχρονο και υπέρχρονο είναι το άκτιστο, δηλαδή η άκτιστη, άφθαρτη και ατελεύτητη τριαδική θεότητα της πίστης μας. Ο άχρονος και  υπέρχρονος τριαδικός Θεός, αντιδιαστέλλεται με κάθε υποταγμένη στην δύναμη του χρόνου, κτιστή πραγματικότητα και γι’ αυτό τον λόγο ο Θεός μας, ονομάζεται «αΐδιος» και «αιώνιος» και φυσικά αντιδιαστέλλεται, με όλα τα κτιστά όντα που θνήσκουν και φθείρονται υπό την δύναμη του πανδαμάτορα χρόνου. Και ναι μεν ο τριαδικός Θεός ονομάζεται «αΐδιος» και «αιώνιος», αλλά κατά τον Μ. Βασίλειο ο Θεός βρίσκεται πέρα και επάνω από όλους τους αιώνες ανθρώπινης ιστορίας και προϊστορίας, αφού υπήρχε και πριν από αυτούς ως η μόνη άκτιστη δημιουργική δύναμη που δημιουργεί το κάθε τι που έρχεται στο είναι της υπάρξεως και συνεπώς υποτάσσεται στη φθοροποιό δύναμη του χρόνου.

Σε άλλο σημείο ο Μ. Βασίλειος και συγκεκριμένα στο σύγγραμμά του, με τίτλο «Εξαήμερος», αναφέρει χαρακτηριστικά ότι υπήρξε κάποτε μια κατάσταση «πρεσβυτέρα», δηλαδή προγενέστερη, της γέννεσης του κόσμου, την οποία ονομάζει ως «υπέρχονη», «αιώνια» και «αΐδια». Σε αυτή την κατάσταση υπάρχων ο Θεός, πέρα και έξω και πάνω από τον χρόνο, δημιούργησε όλα τα κτιστά όντα. Κατά τον Μ. Βασίλειο ο χρόνος δεν υφίσταται ως ιδιαίτερη και ανεξάρτητη διάσταση, αφού είναι απολύτως συμφυής με τον κόσμο και όλα τα κτιστά όντα. Επειδή ο κτιστός κόσμος είναι μια ακατάπαυστη ροή, όπου τίποτε το σταθερό και το στατικό δεν υπάρχει, όπως ακριβώς συμβαίνει και με την ρευστή και συνεχώς μεταβαλλόμενη φύση, ο Μέγας Βασίλειος λέγει χαρακτηριστικά ότι στην διάσταση του χρόνου οι άνθρωποι εύκολα μπορούμε να εξαπατηθούμε, επειδή «το παρελθόν ε ξαφανίζεται, το μέλλον δεν είναι ακόμη στο προσκήνιο και το παρόν, πριν το καταλάβει κανείς, φεύγει και χάνεται».    Μια ροή φευγαλέα και ασύλληπτη που είναι συνυφασμένη με την ρευστή δομή και φύση των πραγμάτων που μας περιβάλλουν. Τα ίδια τα πράγματα, τα φυτά, τα ζώα και ο άνθρωπος καθώς βρίσκονται στις ρευστές αλλαγές και διακυμάνσεις εκφράζουν αυτό που λέγεται χρόνος. Έτσι, ο χρόνος είναι αδιανόητος, έξω από την φυσική πραγματικότητα. Υπάρχει χρόνος επειδή υπάρχει η κτιστή και φθαρτή φυσική πραγματικότητα. Σε άλλο σημείο ο Μ. Βασίλειος δέχεται ότι σε αυτή την ρευστή, φυσική χρονική κίνηση δεσπόζει ο κύκλος, που είναι ίδιον γνώρισμα της κτιστής φύσεως των όντων. Γι’ αυτό προτρέπει τους ακροατές του κηρύγματός του να μην παραπλανηθούν από την κυκλική φορά των κτιστών όντων και πραγμάτων και να μην πιστέψουν ότι όλα είναι άναρχα. Ο κύκλος του χρόνου είναι νόμος φυσικός της κτιστής πραγματικότητας. Αυτός ο κύκλος του χρόνου, που είναι και κύκλος της φθοράς του σύμπαντος κόσμου, σπάει όταν τα πάντα κατευθύνονται προς την τελειότητα, απειρότητα και αφθαρσία του ακτίστου και υπέρχονου τριαδικού Θεού. Με άλλους λόγους, ο κύκλος αυτός σπάει μέσα στην άπειρη και ευθύγραμμη πορεία της βασιλείας του Θεού και το ρήγμα στον χώρο και στον χρόνο, το ρήγμα αυτής της κυκλικής κίνησης, σημαίνει άνοιγμα, άπλωμα και επέκταση στη γραμμή της απειρότητας του Θεού. Η σχέση λοιπόν του Θεού προς τον κόσμο και τον άνθρωπο παρέχει αυτό το μεγάλο άνοιγμα και σ’ αυτό ακριβώς το σημείο εκδηλώνεται το μυστήριο της σωτηρίας του ανθρώπου. Ο κύκλος του χρόνου είναι συνυφασμένος με τον θάνατο, ενώ το άνοιγμα προς τον Θεό ως σπάσιμο του κύκλου είναι ζωή, αθανασία, βασιλεία Θεού. Ο κύκλος του χρόνου είναι μια φθοροποιός επανάληψη, η οποία παύει να υφίσταται όταν εισέρχεται δυναμικά στον κόσμο η θεϊκή ζωή της Τριάδος και η βασιλεία του Θεού. Έτσι, σπάει ο κύκλος και ανοίγει μια πόρτα για να βρει η δημιουργία την πληρότητα και τον τελειωτικό της δρόμο και ο άνθρωπος να γίνει πολίτης της βασιλείας του Θεού.
   
Μετά από μια τέτοια θεώρηση της ζωής και της ανθρώπινης προοπτικής, είναι αυταπόδειχτη η σχετικότητα του χρόνου, με ότι αυτός εμπεριέχει ως παρελθόν, παρόν και μέλλον,  με όλες τις καθημερινές χαρές και πίκρες, μεγαλοσύνες και μικρότητες, αρετές και αμαρτίες μας. Ανοίγοντας ένα δρόμο  πορείας για την αιωνιότητα, μέσα από το κοινό «στίβο» του μέλλοντός μας, στην οποία μελλοντική μας πορεία, καλούμαστε να συμπέσουμε σε ταύτιση, στόχου και σκοπού ύπαρξης, που δεν μπορεί να είναι άλλος από την τόσο βέβαιη όσο και κοινή εσχατολογική πορεία μας προς τον ουρανό, και την συμμετοχή μας στην άκτιστη πραγματικότητα της Βασιλείας, Εκείνου, που χαρίζει και δεν δικαιώνει, Εκείνου, που αγαπά και δε προσημειώνει, Εκείνου, που  θυσιάζεται  και  δεν  εξουσιάζει,  Εκείνου,  που  συγχωρεί και δεν τιμωρεί.

Σημείωση: O παπα-Δημήτρης Θεοφίλου είναι εφημέριος στον Ι.Ν. Αγίου Χαραλάμπους Ιτέας, Φωκίδας. Είναι έγγαμος, πατέρας 3 παιδιών, Πτυχ. Θεολογίας, Πτυχ. Ψυχολογίας, Μaster Θεολογίας, Πτυχ. βυζαντινής μουσικής