Ο Σεπτέμβρης στην λαική παράδοση και στην Λαογραφία μας

 Ο ένατος μήνας του έτους. Έχει 30 ημέρες και είναι ο πρώτος μήνας του φθινοπώρου. Το όνομά του το οφείλει στο λατινικό αριθμητικό septum (= επτά) και ήταν ο έβδομος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου. Ονομαζόταν και  «χρονογράφος», γιατί επικρατούσε η πίστη ότι κατά τον μήνα αυτό ο χάρος «γράφει» εκείνους που πρόκειται να πεθάνουν κατά τη διάρκεια του χρόνου.
                Οι αγροτικές εργασίες έδωσαν κι άλλες ονομασίες στο μήνα αυτό, όπως Σταυριάτης ή Σταυρίτης και Σταυρός, Πετμεζάς, Χινόπωρος, Ορτυκολόγος (λόγω του περάσματος των ορτυκιών που αποδημούν), Τρυγομηνάς ή Τρυγητής (λόγω τρύγου) κ.ά. Θεωρείται επίσης ο μήνας των μεγάλων παζαριών(εμποροπανηγύρεις).                ΕΡΓΑΣΙΕΣ:
                Τρύγος.
                Όργωμα χωραφιών, για αν σπείρουν πρώιμα δημητριακά (σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη), ή διάφορα όσπρια (φακή, κουκιά, μπιζέλια κ.λ.π.)
                Φύτεμα αειθαλών δέντρων & φραουλών.
                Σπέρνουν ραδίκια, σπανάκια, αντίδια, μαρούλια, κάρδαμο, ρόκα, μαϊντανό, αντράκλα, ραπανάκια, λάχανα & κουνουπίδια.
                Συνεχίζεται το μάζεμα του καπνού.
                Απολυμαίνουν τα κοτέτσια.
                Πάχυνση βοδιών & χοίρων.                ΕΘΙΜΑ-ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ:
                1^η Σεπτεμβρίου (εορτή του αγίου Συμεών του Στυλίτη): Οι έγκυες γυναίκες απείχαν από κάθε εργασία, για να μην γεννηθεί το παιδί τους με το σημάδι του αγίου (Συμεών/ σημαδεύω). Την ίδια μέρα γιορταζόταν η «Αρχιχρονιά», ένα έθιμο, κατάλοιπο των βυζαντινών χρόνων, καθώς οι βυζαντινοί τον είχαν ως πρώτο μήνα του επίσημου ημερολογίου.
                I. Στη Χώρα της ΚΩ, το βράδυ της 31^ης Αυγούστου, δηλ. της τελευταίας ημέρας του μήνα, αστρονομούν, όπως λένε, δηλ. αφήνουν κάτω από τ’ άστρα ένα μεγάλο καρπούζι, με πολλά σπόρια, ένα ρόδι, μια σκελίδα σκόρδο, ένα κυδώνι, ένα φύλλο από τον «πλάτανο του Ιπποκράτη» κι ένα τσαμπί σταφύλι. Το πρωί της «Αρχιχρονιάς» γυναίκες και παιδιά σηκώνονται πριν βγει ο ήλιος και κατεβαίνουν στην παραλία παίρνοντας μαζί, τους «αστρονομημένους» αυτούς καρπούς που φύλαγαν για ένα χρόνο στο εικονοστάσι, τους πετούν στη θάλασσα και βουτάνε στο νερό τους καινούργιους. Βρέχουν το πρόσωπό τους, μαζεύουν θαλασσινό νερό από σαράντα κύματα και βότσαλα από την ακρογιαλιά. Στο δρόμο για το σπίτι σταματούν στον «πλάτανο» και αγκαλιάζουν τον κορμό του για να πάρουν τα χρόνια του και τη δύναμή του.
                Στο σπίτι πια κρεμούν την καινούρια «Αρχιχρονιά» στο εικονοστάσι, σα σύμβολο αφθονίας για την καινούρια χρονιά. Ρίχνουν λίγα βότσαλα στα μπαούλα, να μην τρώνε οι ποντικοί τα ρούχα, βάζουν λίγα στις τσέπες τους «για το καλό», σκορπίζουν μερικά στην αυλή και ραντίζουν το σπίτι με θαλασσινό νερό για την γλωσσοφαγιά.
                II. Στη ΡΟΔΟ, τη μέρα αυτή κρεμούν στο μεσιά - το μεσαίο χοντρό δοκάρι, που βαστάζει τη στέγη - τη δική τους «Αρχιχρονιά»: ένα άσπρο σακουλάκι γεμάτο στάχυα και σιτάρι. Γύρω απ’ αυτό δένουν μια αρμαθιά καρύδια, ένα κρεμμύδι, ένα σκόρδο, ένα κεχρί, καρπό βαμβακιού κι ένα τσαμπί σταφύλι. Αν δεν κάνουν την «Αρχιχρονιά», δεν αρχίζουν καμιά αγροτική εργασία. Την «Αρχιχρονιά» αυτή την ξεκρεμούν από το μεσιά την Πρωτοχρονιά το πρωί. Τα καρύδια και το τσαμπί που γίνεται σταφίδα το τρώνε, ενώ το σιτάρι, το σκόρδο και το κρεμμύδι τα φυλάγουν για να τα ρίξουν μέσα στο σπόρο, όταν θα αρχίσουν τη σπορά. Το θεωρούν καλό ν’ ανακατευτούν με το σπόρο οι καρποί της «Αρχιχρονιάς».
                III. Στο άλλο άκρο της Ελλάδας, στη ΣΩΖΟΠΟΛΗ ΘΡΑΚΗΣ, οι κάτοικοι, το πρωί της 1^ηςΣεπτεμβρίου, ράντιζαν ο καθένας με αγιασμό το σπίτι του, τα αμπέλια του και τα δίχτυα του, για να ευλογηθούν και να δώσουν πολλά σταφύλια και πολλά ψάρια αντίστοιχα.
                Ένας δάσκαλος, πριν αρκετά χρόνια, στα Χάσια Κοζάνης, διηγείται τι συνέβαινε την πρώτη μέρα που άνοιγαν τα σχολεία:
                Στα σχολεία των χωριών τούτων, όταν ανοίξει το σχολείο, έρχονται οι μαθητές, φιλούν το χέρι του δασκάλου. Τους καταγράφει. Έπειτα αρχίζουν με τη σειρά και φέρνουν οι μαθητές μια πίτα, ένα ψωμί, κρασί.
                Όταν όμως θα αλλάξουν τα βιβλία ή τις τάξεις, τότε ο κάθε μαθητής θα παρουσιάσει τα νέα βιβλία του στο δάσκαλο να τα ράψει κι ο δάσκαλος τα ράφτει όλα τα βιβλία και τα φυλάγει επάνω στον πάγκο. Οι μαθητές φέρνουν τότε ένα δώρο στο διδάσκαλο, μαντίλι ή τσιράπια ή κότα ή αρνί, ό,τι θέλει ο καθένας, στους δε μαθητές φέρνουν μύγδαλα ή καρύδια ή ζαχαρωτά. Όλοι φέρνουν μικροί και μεγάλοι.
                Τότε οι μαθητές σηκώνονται όρθιοι, έρχονται στην παράδοση, στρώνουν μια βελέντζα ή παλτό καταγής. Σηκώνεται ο δάσκαλος, παίρνει το βιβλίο ενός μαθητή της δευτέρας ή της τρίτης κ.λ.π. τάξης στα χέρια και λέγει: «να αξιώσετε το μαθητή αυτό στην Β ή Γ ή Δ τάξη». Όλοι τότε οι μαθητές σηκώνουν εκείνον το μαθητή με τη βελέντζα καθισμένο μέσα και τον σέρνουν άνω κάτω και φωνάζουν «άξιος», τον ανεβάζουν και τον κατεβάζουν 3 φορές. Κατόπιν εκείνος φιλεί το χέρι του δασκάλου και παίρνει τα βιβλία. Ο δάσκαλος του εύχεται Καλή Πρόοδο και μοιράζει στα παιδιά ό,τι φρούτα έφερε ο μαθητής. Έτσι όλοι οι μαθητές αξιώνονται, όχι την ίδια μέρα, αλλά τις άλλες. Τέλος με τη σειρά φέρουν ο καθένας στο δάσκαλο το κανίσκι του με το ψωμί, πίτα, αυγά, κρασί, ρακή κ.ά.                ΓΙΟΡΤΕΣ:
                Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (8/9). Η γέννηση αυτή σηματοδοτεί τη λύση της κατάρας της προπατορικής ενοχής.
                Η ΥΨΩΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ (14/9). Στις εκκλησίες μοιράζεται την ημέρα αυτή βασιλικός, που πηγάζει από την παράδοση, ότι στο μέρος όπου βρέθηκε ο Τίμιος Σταυρός είχε φυτρώσει το αρωματικό αυτό φυτό, γι’ αυτό και ο βασιλικός λέγεται και «σταυρολούλουδο». Με το βασιλικό αυτό από την εκκλησία και με αγιασμό της ημέρας ετοιμαζόταν το νέο προζύμι για όλη τη χρονιά.
                Μία γιορτή που αποτελούσε χρονικό σταθμό στις τοπικές αγροτικές & ποιμενικές εργασίες και λαμβανόταν σαν αρχή ή το τέρμα για τις σχετικές συμβάσεις.                ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ:
                «Τον Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια».
                «Αν βρέξει ο τρυγητής, χαρά στον τυροκόμο».
                «Τον τρυγητή τ’ αμπελουργού, πάνε χαλάλι οι κόποι».
                «Στον τρυγητή σιτάρι σπείρε και στο πανηγύρι σύρε».                «Του Σεπτέμβρη οι βροχές, πολλά καλά μας φέρνουν».                 «Βοηθάει ο Αι- Γιάννης και ο Σταυρός, γιομίζει το αμπάρι κι ο ληνός».
                «Θέρος, τρύγος, πόλεμος».
                «Μάρτη και Σεπτέμβρη ίσια τα μεσάνυχτα» [=ισημερία]
                «Του Σταυρού αρμένιζε και του Σταυρού δένε».
                «Του Σταυρού κοίτα και τ’ Αϊ Γιωργιού ξεκίνα».
                «Του Σταυρού σταύρωνε και δένε».
                «Του Σταυρού σταύρωνε και σπέρνε».

Antony Bloom, Τί είναι η προσευχή για τους χριστιανούς;

Η προσευχή συνειδητά ή υποσυνείδητα, έμμεσα ή άμεσα, πλήρως ή ατελώς, έχει την κεντρικώτερη θέση στα θρησκευτικά βιώματα του ανθρώπου και απολετεί «την λυδίαν λίθον» της γνησιότητος και πληρότητος αυτών.

Στον εξωχριστιανικό, αλλά και στο χριστιανικό θρησκευτικό κόσμο, πολλοί αντιμετωπίζουν την προσευχή ως αναζήτηση, ως ανάγκη, ως πρόβλημα, ως ασκητική επιδίωξη, ως μαγική πράξη, ως ηθική μεταρσίωση, ως γνήσιο προσωπικό διάλογο με τον Θεό ή το θείο, ως λατρευτική πληθωρικότητα ή ως εκστατική μυστικότητα

Η προσευχή, όχι μόνον ως πανανθρώπινος ιστορικός θρίαμβος κατά του δεϊσμού και του υλιστικού θετικισμού, αλλά και ως απαύγασμα του πνευματικού είναι του ανθρώπου, ιδιαίτερα για το χριστιανό, αποτελεί την ευγενεστέρα έκφραση των επιδόσεών του και είναι συνάμα το σωσίβιο των αμαρτανόντων, το πύρινο άρμα των αγίων, το Προδρομικό δώμα της Πεντηκοστής, η δόξα των Αγγέλων, η μυστική προσπέλαση των αρρήτων μυστηρίων της Θείας Οικονομίας, ο μυστικός θάλαμος όπου συναντάται ο πεσμένος άνθρωπος με τον Λυτρωτή του.

από το βιβλίο: «Μάθε να προσεύχεσαι» 

πρόλογος του αρχιμ. Αντωνίου Ρωμαίου

εκδ. «Έλαφος» 1973

Archbishop Antony Bloom

πηγή

Γιατί δεν έχουμε γυναίκες κληρικούς;

                                         

Η Ορθόδοξη Εκκλησιαστική Παράδοση αποκλείει τη χειροτονία των γυναικων:

Α) Για ιστορικοθεολογικούς λόγους και κυρίως γιατί ο Ιερέας είναι τύπος του θεανδρικού (Θεός+άνδρας) προσώπου του Ιησού. Ο Κληρικός κλήθηκε όχι να καταλάβει μια βιοποριστική εργασία, αλλά για να είναι μέτοχος της Ιερωσύνης του Χριστού.

Β) Γιατί ο ίδιος ο Χριστός δεν επέλεξε καμία γυναίκα για απόστολο.

Γ) Γιατί αν κάποια γυναίκα έπρεπε να κατείχε ιερατικό αξίωμα αυτή θα ήταν η ίδια η Θεοτόκος αφού αξιώθηκε να γίνει μητέρα του σαρκωθέντος Υιού και λόγου του Θεού. (Και μόνο το παράδειγμα της Θεοτόκου είναι αρκετό ως απάντηση).

Δ) Στην ίδια την αποστολική παράδοση κατά την οποία οι Απόστολοι συμβαδίζοντας και συνεχίζοντας το παράδειγμα του Κυρίου, ουδέποτε χειροτόνησαν γυναίκα.

Πως συμμετέχει η γυναίκα στην Ορθοδοξία;

Με πάμπολλους και ουσιαστικούς τρόπους
- Ως Πρεσβυτέρα, συν-διακονώντας με τον Ιερέα
- Τα περισσότερα φιλανθρωπικά έργα βασίζονται στις δραστηριότητες γυναικών κυρίως.
- Η παροχή βοήθειας σε ασθενείς, φτωχούς, και κυρίως ηθική ενίσχυση προβληματικών οικογενειών, παραστρατημένων γυναικών, εγκαταλελειμμένων παιδιών, είναι αρμοδιότητες εκκλησιαστικές, που επωμίζονται κυρίως οι Γυναίκες.
- Η Γυναίκα (όπως βέβαια και κάθε βαπτισμένος Ορθόδοξος) μπορεί να τελέσει και αυτή, το μυστήριο του «βαπτίσματος της ανάγκης» ή «αεροβάπτισμα».

 πηγή

Η ανυπόφορη σιωπή του Θεού...

Γράφει ο Μοναχός Μωυσής, αγιορείτης

Μία έκτακτη και απρόσμενη ασθένεια μ’ έφερε για λίγο σε νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης. Εκεί μ’ επισκέφθηκε φίλος δημοσιογράφος προσφέροντάς μου προς ανάγνωση το βιβλίο του Ιάπωνα Εντο Σιουσακού “Σιωπή” (εκδόσεις Καστανιώτη), που είναι, νομίζω, ένα ενδιαφέρον μυθιστόρημα.

Αναφέρεται βασικά στις περιπέτειες δύο ρωμαιοκαθολικών πορτογάλων ιεραποστόλων, που με μύρια βάσανα φθάνουν στην Ιαπωνία των αρχών του 17ου αιώνος. Ο ένας μαρτυρεί για τον Χριστό, μαζί με χιλιάδες απλοϊκούς χωρικούς, ο άλλος τελικώς τον αρνείται, ποδοπατώντας την εικόνα της Παναγίας με τον Χριστό στην αγκαλιά. Την αρνησιχριστία είχε διαπράξει από φόβο κι ένας επίσκοπος πριν, που επηρέασε σε αυτό και τον ιερέα. 
Το μυθιστόρημα έχει κάποια ιστορική βάση. Δεν είναι τόσο απλό. Θίγει ουσιαστικά θέματα.

Κυρίως το πολυσυζητούμενο θέμα της σιωπής του Θεού. Γιατί επιτρέπει να επικρατεί το κακό; Γιατί να βασανίζονται τόσο πολύ οι πιστοί του;

Γιατί να χαίρονται και να επικρατούν οι εχθροί του; Γιατί να μην επεμβαίνει μ’ ένα τρόπο για τη μη κυριαρχία της αδικίας και της αναλήθειας;

Γιατί να μην παρεμβαίνει να παρηγορήσει τους ολιγόψυχους;

Ο ορθολογισμός αδυνατεί να απαντήσει στα δυνατά αυτά ερωτήματα. Ο Θεός κατά την ορθόδοξη διδασκαλία δεν είναι απομακρυσμένος από την ανθρώπινη δυστυχία, ταλαιπωρία και αθλιότητα. Δεν είναι κλεισμένος και απομονωμένος στον πύργο του με σφαλισμένα καλά τα πορτοπαράθυρά του. Δεν είναι αίτιος του κακού. Δεν μένει κρυφός στις αιτήσεις των πιστών.

Δεν πάσχει ποτέ από κωφαλαλία. Δεν προκαλεί ο Θεός. Δεν κάνει τον δυνατό, γιατί είναι Παντοδύναμος. Δεν δείχνει δύναμη ισχύος για να τρομάζει, να τον θαυμάζουν και θέλοντας και μη αποστομωμένοι να τον ακολουθούν. Ο Θεός σέβεται την ανθρώπινη ελευθερία, που ο ίδιος χάρισε στο πλάσμα του. Δεν κατέβηκε από τον σταυρό. Συγχωρούσε τους σταυρωτές του.

Ενώπιον του Πιλάτου σιωπά, ενοχλητικά μεν διδακτικά δε.

Η σιωπή του Θεού έχει λόγο, νόημα, σκοπό και αξία. Μας απομακρύνει από την επιπολαιότητα της βιασύνης, μας διδάσκει την υπομονή, την καρτερία, την ταπείνωση, την ελπίδα. Η σιωπή του Θεού φαίνεται παράλογη, ανόητη, προκλητική στους ανυπόμονους, τους βιαστικούς, τους νομιζόμενους σπουδαίους. Θέλει δυνατά πνευματικά κότσια η μαθητεία στη σημαντική και αξιοπρόσεκτη σιωπή του Θεού. Έτσι λέγουν οι σοφοί άγιοι που γνωρίζουν πολύ καλά.

Ο Απόστολος Παύλος τρεις μακρές περιόδους προσευχόταν στον Χριστό να τον κάνει καλά, για να συνεχίσει το ιεραποστολικό του έργο, και μετά την τρίτη περίοδο, του είπε ότι δεν τον κάνει καλά. “Θα είσαι άρρωστος, και θα είσαι έτσι πιο καλά από τους πιο καλά”! Έτσι του είπε.

Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο μεγάλος αυτός ιεραπόστολος, σ’ ένα κήρυγμά του λέει: “Είναι και άλλος τρόπος να καταλάβετε διά την Παναγίαν Τριάδα. Πώς; Να εξομολογηθείτε παστρικά και καλά, να μεταλάβετε τα άχραντα μυστήρια με φόβον και με ευλάβειαν και τότες να σας φωτίσει ο χάρις του Παναγίου Πνεύματος να καταλάβετε, διατί με διδασκαλίαν δεν ημπορείτε να καταλάβετε”! Είναι αλήθεια. Η σιωπή του Θεού είναι ένα μυστήριο. Το μυστήριο είναι αδύνατο να κατανοηθεί με μόνο του νου, με μόνο λόγια. Δύναται να βιωθεί στη σιγή, τη σιωπή, την ησυχία, πολύ καλύτερα και ωραιότερα.

πηγή

Πως θα διδάξουμε την ιστορία στους νέους που αναζητούν πρότυπα

Κωνσταντῖνος Χολέβας- Πολιτικός Ἐπιστήμων 

Ο Εύριπίδης δίδασκε ὅτι εἶναι εὐτυχής ὅποιος γνωρίζει Ἱστορία: «Ὄλβιος ὅστις Ἱστορίης ἔσχεν μάθησιν». Καί ὁ ἱστορικός τῆς Ἁλώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀπό τούς Σταυροφόρους Νικήτας Χωνιάτης ἀποκαλεῖ κατά τόν 13ο αἰῶνα μ. Χ. τήν Ἱστορία ὡς τό «κάλλιστον ἄθλημα τῶν Ἑλλήνων». Ὁ Μέγας Βασίλειος στό περίφημο κείμενό του «Πρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ Ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων» ἀποδεικνύει τήν καλή γνώση τῆς Ἱστορίας καί χρησιμοποιεῖ παραδείγματα ἐγκράτειας ἀπό τή ζωή τοῦ Περικλέους, τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου καί ἄλλων προσωπικοτήτων. Ὁ δέ Ρήγας Βελεστινλῆς στά κείμενά του, λίγες δεκαετίες πρίν ἀπό τό 1821, προτείνει οἱ νέοι Ἕλληνες νά μαθαίνουν στό σχολεῖο μεταξύ ἄλλων καί τά κείμενα τῶν ἀρχαίων Ἱστορικῶν συγγραφέων.

Φυσικά ἠ Ἱστορία καί γιά τούς νέους καί γιά τούς μεγαλυτέρους ἔχει ἀξία ὅταν τήν χρησιμοποιοῦμε ὡς ἐργαλεῖο προσωπικῆς, κοινωνικῆς, ἐθνικῆς καί οἰκουμενικῆς βελτιώσεως καί γιά τήν ἀποφυγή λαθῶν τοῦ παρελθόντος. Ἄν ἡ μελέτη της γίνεται μόνο γιά νά ἐξιδανικεύουμε τό παρελθόν ἤ καταντᾶ μία ἁπλῆ ἀπομνημόνευση, τότε μιλοῦμε γιά μουσειακή χρήση τῆς Ἱστορίας καί δέν ὠφελούμαστε. Οἱ νέοι μας ἀναζητοῦν πρότυπα, ζωντάνια, ὅραμα, ἐλπίδα καί ἐμπνέονται ἀπό τήν αὐτοθυσία, ἀπό τόν ἡρωισμό τῶν πολεμικῶν, ἀλλά καί τῶν εἰρηνικῶν περιόδων. Διότι Ἱστορία εἶναι ἡ ἀφήγηση καί τῶν εἰρηνικῶν, πολιτιστικῶν καί κοινωνικῶν ἐπιτευγμάτων. Ἡ ζωή καί ἡ προσφορά λ.χ. τῶν Ἐθνικῶν Εὐεργετῶν εἶναι πρότυπο γιά τούς νέους.

Πρέπει νά βοηθήσουμε τούς νέους καί τίς νέεες νά προσεγγίσουν τήν Ἱστορία μέ τρόπο εὐχάριστο, ἐπαγωγικό, συμμετοχικό καί δημιουργικό. Νά μήν περιμένουμε τά πάντα ἀπό τή σχολική διδασκαλία, διότι ὅταν κάτι εἶναι ὑποχρεωτικό κάι ἐξεταζόμενο δέν εἶναι πάντα εὐχάριστο. Ξέρω ὅτι οι περισσότεροι ἐκπαιδευτικοί προσπαθοῦν νά διδάξουν ἐποικοδομητικά τήν Ἱστορία, ἀλλαά δέν τούς βοηθοῦν οὐτε τά σχολικά ἐγχειρίδια, οὐτε τά ἐλλιπῆ ἐποπτικά μέσα, οὔτε τό ἀγχος τῶν μαθητῶν, οὔτε ἡ περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα τοῦ καταναλωτισμοῦ καί τοῦ εὐδαιμονισμοῦ.

Ὅμως ἀξίζει νά κάνουμε μεγαλύτερη προσπάθεια γιά νά δώσουμε στά παιδιά μας ἐθνική ταυτότητα, ἱστορική συνείδηση καί πρότυπα ζωῆς, γι’ αὐτό στή διδασκαλία τῆς Ἱστορίας ὀφείλουμε νά συμμετάσχουμε ὅλοι μας. Ἑκπαιδευτικοί, γονεῖς, κληρικοί, κατηχητές, δημοσιογράφοι. Μακάρι νά βοηθήσει ἡ Πολιτεία βελτιώνοντας ὁρισμένα σχολικά βιβλία πού ἐπηρεάζονται ἀπό ξεπερασμένες ἰδεολογίες. Ἀλλά ἄς τό συνειδητοποιήσουμε ὅτι στήν ἐποχή πού ζοῦμε ὅλοι πρέπει νά ἐπιστρατευθοῦμε γιά τήν ἀγωγή τῶν νέων. Γιά νά ἔχουμε μία νέα γενιά μέ Ἑλληνορθόδοξη παιδεία, ὑγιῆ πατριωτισμό, δημιουργική κατανόηση τοῦ παρελθόντος καί γιά νά μήν ἀφήσουμε τά παιδιά μας στήν προπαγάνδα τῶν τουρκικῶν τηλεοπτικῶν σειρῶν, τῶν παραθρησκειῶν καί τῶν ναρκωτικῶν τοῦ σώματος καί τῆς ψυχῆς.

Καταθέτω, λοιπόν, τίς ἀκόλουθες σκέψεις καί προτάσεις:

Α) Νά ἐξηγοῦμε στούς νέους ὅτι πολλές φορές ἡ Ἱστορία πέφτει θῦμα διαστρεβλώσεων καί ἰδεολογικῶν ἑρμηνειῶν. Παλαιότερα εἴχαμε τήν προσπάθεια τῶν μαρξιστῶν νά τά ἑρμηνεύσουν ὅλα μέ ὑλιστικά, ταξικά καί οἰκονομικά κριτήρια. Τώρα ἔχουμε τήν ἀπόπειρα ὁρισμένων δῆθεν ἱστορικῶν νά ἐξωραΐσουν τήν Τουρκοκρατία, νά καταργήσουν μάρτυρες καί ἥρωες μέ ἐπιδίωξη νά ... ἐξομαλυνθοῦν οἱ Ἐλληνοτουρικές σχέσεις. Ἄς ποῦμε ξεκάθαρα στά παιδιά μας ὅτι οἱ πολιτικές σκοπιμότητες πρέπει νά μένουν μακρυά ἀπό τήν Ἱστορία, γι’ αὐτό νά ἐνθαρρύνουμε τούς νέους νά ἀναζητοῦν τίς πηγές. Ἱστορία ἀληθινή εἶναι ἡ μελέτη τῶν πηγῶν κάθε ἐποχῆς. Ἀπομνημονεύματα, ἀρχεῖα, ἔγγραφα ἑλληνικά καί ξένα, κείμενα περιηγητῶν, διπλωματικά ἔγγραφα, ἀλληλογραφία προσωπικοτήτων, ἐφημερίδες ὅταν ὑπάρχουν κ.λπ. Αὑτά εἶναι πηγές καί ὄχι ἡ πολιτικοποιημένη ἄποψη ὁρισμένων συγχρόνων ἐρευνητῶν.

Β) Νά συνοδεύουμε τά παιδιά σέ Μουσεῖα, ἀρχαιολογικούς χώρους, τόπους μαχῶν, ἱστορικούς Ναούς καί Μονές. Νά ζητοῦμε ἀπό τό σχολεῖο ἱ ἐκδρομές νά ἔχουν καί ἐθνογνωστικό περιεχόμενο, ὄχι ἁπλῶς ψυχαγωγικό.

Γ) Νά δωρίζουμε στά παιδιά βιβλία ἱστορικοῦ περιεχομένου ὅπως τῆς Πηνελόπης Δέλτα, τῆς Γαλάτειας Σουρέλη, τοῦ Τάκη Λάππα καί ἀλλων συγγραφέων. Ὑπάρχουν πολλά βιβλία γραμμένα μέ τρόπο λογοτεχνικό καί ὕφος γλαφυρό πού θά ἑλκύσουν τό ἐνδιαφέρον τους. Γιά τίς μικρότερες ἡλικίες συνιστῶ τά Κλασσικά Εἰκονογραφημένα, μέ τά ὁποῖα μεγαλώσαμε καί ὁ γιός μου καί ἐγώ. Νά καθόμαστε ἀρκετή ὥρα μαζί τους καί νά τά διαβάζουμε μαζί.

Γ) Ἐπειδή ζοῦμε στήν ἐποχή τῶν ἠλεκτρονικῶν μέσων νά ἐντοπίσουμε ἱστοσελίδες μέ ἱστορικά θέματα στό Διαδίκτυο καί νά ἐνημερώσουμε σχετικά τούς νέους μας. Νά τούς ζητήσουμε φιλικά νά ακούσουμε μαζί μία ἱστορική ἐκπομπή σέ ἕναν ἀπό τούς ἐκκλησιαστικούς ραδιοσταθμούς ἤ νά δοῦμε κάτι σχετικό μέ τήν Ἱστορία στήν τηλεόραση καί στόν κινηματογράφο.

Δ) Νά τούς παρουσιάζουμε πρότυπα ἱστορικῶν μορφῶν πού ἦσαν σέ παιδική ἤ ἐφηβική ἡλικία. Οἱ νέοι κολακεύονται καί συγκινοῦνται ὅταν ἀνακαλύπτουν ὅτι καί ἡ δική τους ἡλικία εἶχε συμμετυοχή στούς ἀγῶνες τοῦ Ἔθνους. Ὁ Ὅρκος τῶν Ἀθηναίων Ἐφήβων, οἱ ἔφηβοι βαρκάρηδες στό πολιορκημένο Μεσολόγγι, τά νεαρά παιδιά τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνα (ὅπως ὁ Ἀποστόλης καί ὁ Γιοβάν στά «Μυστικά τοῦ Βάλτου»), ὁ Εὐαγόρας Παλληκαρίδης καί ἡ μάχη τοῦ Παγκυπρίου Γυμνασίου ἀπό τόν Κυπριακό Ἀγῶνα, αὐτά καί πολλά ἄλλα παραδείγματα θά κάνουν τή νέα γενιά νά ἐνδιαφερθεῖ περισσότερο.

Ε) Στά κορίτσια νά τονίζουμε τόν ρόλο τῶν γυναικῶν εἴτε πολεμικό (Σουλιώτισσες, Μπουμπουλίνα), εἴτε εἰρηνικό (δασκάλες στόν Μακεδονικό Ἀγῶνα, νοσοκόμες στούς πολέμους τοῦ 20 οῦ αἰῶνος) Πρωτίστως νά τούς θυμίζουμε ὅτι στά χέρια τους θά ἀναθρέψουν τή νέα γενιά Ἑλλήνων καί ὅτι ἀξίζει νά ἔχουν ὡς πρότυπο τήν Σπαρτιάτισσα μάνα, αλλά καί τή μάνα τοῦ Γρηγόρη Αὐξεντίου. Γιά τά κορίτσια μας προτείνω προφρόνως τό θαυμάσιο βιβλίο τῆς Ἄννας Μπαλῆ «Κάποιες δασκάλες κάποτε», ἀπό τίς ἐκδόσεις ΠΕΛΑΣΓΟΣ.

Στ) Μιλῶντας τους γιά τά ὅσα ὑπέστημεν, δηλαδή σφαγές, γενοκτονίες, έξισλαμισμούς, κατακτήσεις καί ἄλλα δεινά θά πρέπει νά ἐξηγοῦμε: Αὐτά ἔγιναν καί τά θυμόμαστε γιά νά μήν ἐπαναληφθοῦν. Ὅμως ἐμεῖς ὡς Ἕλληνες Ὀρθόδοξοι καί ὡς δημοκρατικοί πολίτες δέν τρέφουμε αἰσθήματα μισαλλοδοξίας ἤ ἐκδικητικότητος ἐνατίον ἄλλων λαῶν. Θέλουμε εἰρηνική συνυπαρξη ἀρκεῖ νά τήν θέλουν εἰλικρινῶς και οἱ γείτονές μας. Οὐτε ὁ ρατσισμός οὔτε ἡ ἡττοπάθεια ταιριάζουν στήν ἑλληνορθόδοξη ἀγωγή.

Z) Κάνω ἔκκληση στούς Σεβασμιωτάτους Μητροπολῖτες καί σέ ὅλους τούς κληρικούς μας νά προβάλουν περισσότερο τόν ἐθνικό καί ἱστορικό ρόλο τῆς Ἐκκλησίας μας. Εἶναι ἀνάγκη στά Κατηχητικά καί σέ κάθε ἄλλη πνευματική δραστηριότητα παραλλήλως πρός τή Χριστιανική ἀγωγή νά δίδεται καί ἱστορική ἀγωγή. Ἀφοῦ ἡ Ἱστορία παραποιεῖται ἀπό τούς δῆθεν προοδευτικούς ἄς δραστηριοποιηθεῖ περισσότερο ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί στόν τομέα αὐτό. Νά ξαναζωντανέψει μέ σύγχρονη μορφή τό Κρυφό Σχολειό.

H) Ἄς προσπαθήσουμε μέσα ἀπό τίς σελίδες τῆς Ἱστορίας νά ἀντλήσουμε μηνύματα ἐλπίδας καί αἰσιοδοξίας στή σημερινή δύσκολη περίοδο τῆς κρίσης. Νά διδάσκουμε στά παιδιά τά έλαττώματα τοῦ Ἔθνους, ὅπως ἡ Διχόνοια, ἀλλά νά ὑπογραμμίζουμε καί τά προτερήματα, τίς δυνατότητες ἐξόδου ἀπό κάθε κρίση, τήν ἱκανότητα ἐπιβιώσεως πού ἐπέδειξε ὁ Ἑλληνισμός τῆς Ἑλλάδος, τῆς Κύπρου, τῆς Β. Ἠπείρου, τῆς Μικρασίας καί τοῦ Πόντου καί τά Ἀπόδημα ἀδέλφια μας. Εἰδικά σήμερα καλό εἶναι νά θυμίζουμε στούς νέους καί στίς νέες ὅτι τά 100 χρόνια τῶν νικηφόρων Βαλκανικῶν Πολέμων μᾶς φέρνουν στόν νοῦ ἕνα θρίαμβο, τόν ὁποῖο ἐπέτυχε μία Ἑλλάδα μικρή καί μέ πενιχρά μέσα. Μία χώρα πού εἶχε πτωχεύσει τό 1893 ἐπί Χ. Τρικούπη καί εἶχε ἡττηθεῖ στρατιωτικά τό 1897 ἀπό τούς Τούρκους. Μία Ἑλλαδίτσα ὑπό Διεθνῆ Οἰκονομικό Ἔλεγχο (τρόικα τῆς ἐποχῆς), ἀλλά μέ πίστη στόν Θεό, στή διαχρονική συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ, μέ πρότυπα ἡρώων ὅπως ὁ Παῦλος Μελᾶς. Μία Ἑλλάδα πού εἶχε γαλουχηθεῖ μέ τό ὅραμα τῆς Μεγάλης Ἰδέας.

Μία τέτοια Ἰδέα χρειάζεται καί σήμερα στούς νέους μας. Ὄχι μέ ἐδαφικό περιεχόμενο, ἀλλά μέ πνευματικό. Ζητεῖται μία νέα εἰρηνική Μεγάλη Ἰδέα. Καί ἄν δέν τήν ἔχουμε ἕτοιμη νά τους τήν δώσουμε ἄς τήν βροῦν μόνοι τους οἱ νέοι Ἕλληνες καί οἱ νέες Ἑλληνίδες. Διδάσκοντάς τους τήν Ἱστορία μας θά τούς βοηθήσουμε να ὁραματισθοῦν ἐκεῖνοι τή νέα Μεγάλη Ἰδέα καί νά ξαναβρεῖ ἡ πατρίδα μας «τά φτερά τά πρωτεινά της , τά μεγάλα».

Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΔΙΑΦΩΤΙΣΤΕΣ»

Παπαδημητρίου Απόστολος

            Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός υπήρξε η πλέον λαμπρή μορφή του Γένους κατά την Τουρκοκρατία. Θα ανέμενε κάποιος να τιμάται η μνήμη του από την Πολιτεία κατά τρόπο λαμπρό και πανηγυρικό. Δυστυχώς όμως η τιμή περιορίζεται σ’ αυτή που του αποδίδει ο λαός δια μέσου της Εκκλησίας. Δεν είναι εντυπωσιακή η ολιγωρία της Πολιτείας, αν λάβουμε υπ’ όψη ότι αυτή δεν αξιώθηκε ακόμη να πραγματώσει το τάμα του Γένους.

            Γιατί η Πολιτεία δια των πανεπιστημιακών και λοιπών εκπαιδευτικών κύκλων δεν τιμά τον άγιο Κοσμά; Η απάντηση είναι απλή: Ο άγιος αντιπροσωπεύει έναν χώρο, την Εκκλησία, τον οποίο η Πολιτεία αντιμάχεται συνεπικουρούμενη ακόμη και από πρόσωπα της ίδιας της Εκκλησίας! Η Πολιτεία είναι της Δύσης γέννημα, αφού αυτή τελικά προσέφερε την ελευθερία στη χώρα μας, και θρέμμα, αφού επέβαλε σ’ αυτήν τους θεσμούς της.

            Ο άγιος Κοσμάς υπήρξε ο κατ’ εξοχήν φωτιστής των σκλαβωμένων! Ο ίδιος μήνες προ του μαρτυρικού του θανάτου κάνει τον απολογισμό του εκπαιδευτικού του έργου σε επιστολή του προς τον αδελφό του Χρύσανθο, δάσκαλο. «Έως τριάντα επαρχίας περιήλθον, δέκα σχολεία ελληνικά εποίησα, διακόσια δια κοινά Γράμματα, του Κυρίου συνεργούντος και τον λόγον μου βεβαιούντος δια τινών επακολουθησάντων σημείων πλην δόξα τω λέγοντι, η γαρ δύναμίς μου εν ασθενία τελειούται». Το έργο είναι θαυμαστό τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά και ασύγκριτο προς το αντίστοιχο του οποιουδήποτε άλλου δασκάλου του Γένους.

            Οι οπαδοί του δυτικού «διαφωτισμού» στους ακαδημαϊκούς κύκλους, η συντριπτική πλειοψηφία δηλαδή, περιορίζονται σε σύντομη αναφορά στο πρόσωπο του αγίου, τον οποίο καλούν, «ίνα μη μιανθώσιν», πατρο-Κοσμά κατατάσσοντάς τον στη χωρία των Ελλήνων διαφωτιστών (εδώ χρησιμοποιώ τη λέξη χωρίς εισαγωγικά). Βέβαια οι ακαδημαϊκοί χρησιμοποιούν τον όρο με περιεχόμενο σαφώς διακριτό απ’ εκείνο της Εκκλησίας, που συνήθως χρησιμοποιεί τον όρο φωτιστής. Βλέπουν το σχολείο ως γνωσικεντρικό, κατά τα πρότυπα της Εσπερίας μηδέ των εκεί θεολογικών χώρων εξαιρουμένων. Ο άγιος έβλεπε το σχολείο πολύ διαφορετικά απ’ ότι οι «διαφωτιστές». Εξηγούσε στους απλούς ακροατές των κηρυγμάτων του, γιατί έπρεπε να ιδρύουν σχολεία με τα ακόλουθα, όπως σώζονται στις διδαχές του:«Την αγάπην, επειδή δεν την ηξεύρετε, πρέπει παιδία μου, να στερεώνετε σχολεία, διατί πάντα εις τα σχολεία γυμνάζονται οι άνθρωποι και ηξεύρουν και μανθάνουν το τι εστι Θεός, το τι είναι οι άγιοι Άγγελοι, τι είναι οι καταραμένοι δαίμονες και το τι είναι η αρετή των δικαίων. Το σχολείον φωτίζει τους ανθρώπους. Ανοίγουν τα ομμάτια των ευσεβών και ορθοδόξων χριστιανών να μανθάνουν τα μυστήρια».

            Τονίζουμε τη θλιβερή διαπίστωση του αγίου ότι οι ακροατές του δεν ήξευραν την αγάπη. Τους παρακινούσε γι’ αυτό να ιδρύσουν σχολεία, ώστε σ’ αυτά να διδαχθούν για τον Θεό, Ο Οποίος είναι αγάπη (Α΄ Ιωάννου Δ΄ 16). Τί σχέση έχουν τα λόγια της διδαχής με το πρότυπο του σχολείου των «διαφωτιστών»; Αυτοί φαίνεται ότι προβάλλουν την αξία της γνώσης υπέρ την αγάπη. Παράλληλα ψεύδονται συκοφαντώντας την Εκκλησία ως εχθρό της φυσικής γνώσης, της μόνης για την οποία δήθεν ενδιαφέρονται, ενώ ασυστόλως προπαγανδίζουν δια του «διαφωτιστικού» σχολείου τον υλισμό (αθεΐα), την ιδεολογία τους δηλαδή. Το σχολείο της εποχής μας εξέπεσε στην έσχατη κατάντια, καθώς δεν διδάσκει την αρετή. Από γνωσικεντρικό κατολίσθησε σε άκρως χρησιμοθηρικό, στο οποίο οι μαθητές δεν αμιλλώνται κατά τα πρότυπα των προγόνων μας, αλλά γυμνάζονται, προκειμένου να εξοικειωθούν με την άκρως ανταγωνιστική και βάρβαρη κοινωνία, στην οποία κυριαρχούν τα ιδεολογήματά των αστών, πρώτων οπαδών του «διαφωτισμού», πού επικουρούνται από αρκετούς μαρξιστές, υποτιθέμενους κοινωνικοπολιτικούς τους αντιπάλους, και ενδοτικούς  θρησκευτικούς ηγέτες, οι οποίοι τηρούν επτασφράγιστες τις επικίνδυνες για το σύστημα διδαχές του Ευαγγελίου.

            Οι «διαφωτιστές» έχουν σε μεγαλύτερη εκτίμηση τον Ευγένιο Βούλγαρη απ’ ότι τον άγιο Κοσμά. Ο πρώτος υπήρξε δάσκαλος του δευτέρου για διάστημα στην Αθωνιάδα σχολή. Ήταν σπουδασμένος στη Δύση πολύξερος και εισηγητής της διδασκαλίας των θετικών επιστημών στους μαθητές των σχολείων του σκλαβωμένου Γένους. Αυτός και αρκετοί άλλοι δάσκαλοι του Γένους συνέγραψαν ή μετέφρασαν βιβλία θετικών επιστημών και εκτύπωσαν αυτά. Αγνοούν οι «διαφωτιστές» όλους αυτούς, που υπήρξαν σε σημαντικό αριθμό και κληρικοί , όταν σπεύδουν να καταγγείλουν κάποιους πατριάρχες που εκφράστηκαν κατά του «διαφωτισμού». Στην ουσία δεν καταγγέλλουν μόνον αυτούς ως εχθρούς της γνώσης, αλλά την Εκκλησία! Αποκρύπτουν την ανάλυση των κινήτρων. Προσποιούνται πως δεν αντιλαμβάνονται την ανησυχία τους και την αγωνία τους ακόμη για τη διασπορά της αθεΐας με πρόσχημα την προσφορά επιστημονικής γνώσης! Αλλά ο υλισμός δεν είναι επιστημονική γνώση είναι αντίθεη φιλοσοφία! Το διαπίστωσε αυτό κάπως καθυστερημένα και ο Ευγένιος Βούλγαρης, γι’ αυτό και δέχεται τα πυρά των «διαφωτιστών», επειδή υποχώρησε από τις αρχικές του θέσεις σε συντηρητικότερες. Αλλά ο Βούλγαρης και όλοι οι άλλοι δάσκαλοι του Γένους δεν είχαν λόγους να ασπαστούν τον υλισμό, όπως έπραξαν πολλοί διανοούμενοι στη Δύση, λαβόντες ως αφορμή τις αθλιότητες των εκπροσώπων του δυτικού χριστιανισμού. Μετρίασε με την πάροδο του χρόνου τον αρχικό ενθουσιασμό του βλέποντας πού στοχεύουν οι πρωτοπόροι του «διαφωτισμού». Υπήρξε αρκετά ευφυής, όπως δέχονται και οι «διαφωτιστές», ώστε να μην παίξει τον άχαρο ρόλο του «νεροκουβαλητή» ώς το τέλος του βίου του.

            Επειδή οι «διαφωτιστές» δεν ενδιαφέρονται για την ιστορία, αλλά για την ερμηνεία της ιστορίας με βάση τις φιλοσοφικές τους αρχές, ανεζήτησαν κάποιο ίνδαλμα να προβάλουν, αφού τόσο ο άγιος Κοσμάς, όσο και ο Βούλγαρης και οι λοιποί δάσκαλοι του Γένους υπήρξαν πιστά τέκνα της Εκκλησίας. Φαντάστηκαν για κάποια χρονική περίοδο, σύντομη, δυστυχώς, γι’ αυτούς, ότι βρήκαν: Ήταν ο Ρήγας Βελεστινλής. Τον εγκατέλειψαν, αφού προηγουμένως και σε πολιτική νεολαία είχαν δώσει το όνομά του, όταν η ιστορική έρευνα έφερε στο φως στοιχεία ακλόνητα της θρησκευτικότητάς του ως το μαρτυρικό του θάνατο. Έτσι έμαθαν να τιμούν οι «διαφωτιστές»: Είσαι δικός μας, είσαι μεγάλος! Δεν είσαι, σε απαξιώνουμε. Αναζήτησαν εναγωνίως κάποιον, έστω και έναν, δικό τους, δηλαδή άθεο! Και θεώρησαν ότι τον βρήκαν. Ονομάζεται Χριστόδουλος Παμπλέκης. Φοίτησε κι αυτός στην Αθωνιάδα, όπως και ο άγιος Κοσμάς, και είχε δάσκαλο τον Βούλγαρη. Κάποιος λόγος, ενδεχομένως σκανδαλισμός ή θαυμασμός του Ιούδα, τον απομάκρυνε από το Άγιον Όρος, για να περιπλανηθεί στη συνέχεια στη Δυτική Ευρώπη, όπου σπούδασε. Ασχολήθηκε με κατ’ οίκον εκπαίδευση παιδιών πλουσίων ομογενών και συνέγραψε κείμενο, στο οποίο στρέφεται κατά της πίστεως. Δεν είναι ξεκάθαρο ότι πέρασε στην αθεΐα.

Στους ακαδημαϊκούς κύκλους το σύστημα παρεχώρησε ασυδοσία σε μαρξιστές και μαρξίζοντες, ώστε να αποδομούν αυτοί την πίστη από τις καρδιές των φοιτητών, χωρίς πολιτικό κόστος για τους αστούς, τους οποίους ακόμη οι χριστιανοί με την αφέλεια ή ιδιοτέλειά τους στηρίζουν. Γίνεται εύκολα κατανοητό, γιατί θέλουν να επαναγράψουν την ιστορία, κατ’ επιταγή και της νέας τάξης πραγμάτων. Η ιστορία, την οποία υποτίθεται, υπηρετούν, τους πληγώνει. Όσοι και να υπήρξαν οι προδόσαντες το Ευαγγέλιο κληρικοί και λαϊκοί κατά την Τουρκοκρατία, οι σταθέντες στο ύψος της αποστολής τους υπήρξαν πολυαριθμότεροι. Κύριο μέλημα όλων αυτών ήταν να διατηρήσουν οι σκλαβωμένοι την πίστη τους και μέσω αυτής να αντέξουν (υπομείνουν, ο εκκλησιαστικός όρος, ο τόσο αντιπαθής στους «διαφωτιστές»). Και άντεξαν, κυρίως στην πίεση προς εξισλαμισμό, γι’ αυτό και ήρθε το «ποθούμενο». Ο άγιος Κοσμάς δεν υπήρξε εθναπόστολος, όπως ατυχώς κάποιοι γράφουν. Υπήρξε απόστολος του Χριστού, πολύ σημαντικότερο του πρώτου.

 πηγή

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου για την γιορτή της Ινδίκτου

Έφθασεν η πρώτη Σεπτεμβρίου, η πρώτη του εκκλησιαστικού έτους, την οποίαν προ ετών το Οικουμενικόν Πατριαρχείον και εν συνεχεία σύνολος η Ορθόδοξος ημών Εκκλησία ωρίσαμεν ως ημέραν προσευχής δια το περιβάλλον. Έκτοτε, λόγω και της ημετέρας πρωτοβουλίας ταύτης, έχει γενικευθή το ενδιαφέρον δια την προστασίαν του φυσικού περιβάλλοντος και πολλά λαμβάνονται μέτρα εν προκειμένω δια την αειφορίαν και την ισορροπίαν των οικοσυστημάτων αλλά και δια πάν σχετικόν προς αυτάς πρόβλημα.

Καθώς μάλιστα τυγχάνει γνωστόν και επιμεμαρτυρημένον ότι “ου λύονται οι νόμοι της φύσεως, ουδέ σαλεύονται, αλλά μένουσιν ακίνητοι” (πρβλ. Ιερού Χρυσοστόμου, Εις τον πτωχόν Λάζαρον ΣΤ , P.G. 48,1042), οφείλομεν σήμερον να επικεντρώσωμεν την προσοχήν μας εις τας αφανείς επεμβάσεις του ανθρώπου εις την ισορροπίαν του περιβάλλοντος, η οποία διασαλεύεται όχι μόνον δι  εμφανών καταστρεπτικών ενεργειών, ως αι εκριζώσεις των δασών, η υπεράντλησις των υδάτων, η εν γένει υπερεκμετάλλευσις των φυσικών και ενεργειακών πόρων και η μέσω διαρροής και αποθέσεως τοξικών και χημικών ουσιών μόλυνσις μεγάλων χερσαίων και υδατίνων περιοχών, αλλά και δι  αφανών δια γυμνού οφθαλμού πράξεων. Και τοιαύται τυγχάνουν αι επεμβάσεις εις τα γονιδιώματα των εμβίων όντων και η δημιουργία κατ  αυτόν τον τρόπον μετηλλαγμένων ειδών αγνώστου εν συνεχεία μετεξελίξεως, ως και η ανεύρεσις τρόπων αποδεσμεύσεως τεραστίων δυνάμεων, των ατομικών και πυρηνικών, των οποίων η μη ορθή χρήσις δύναται να εξαφανίση παν ίχνος ζωής και πολιτισμού εις τον πλανήτην μας. Εις τας περιπτώσεις ταύτας δεν είναι η πλεονεξία και η επιθυμία της υπερισχύσεως τα μόνα κίνητρα των επιδιωκόντων να επέμβουν και να μεταλλάξουν τα έμβια όντα, τα οποία ο Θεός εδημιούργησεν ως «καλά λίαν», αλλά και η υπεροψία ωρισμένων όπως αντιπαραταχθούν εις την Σοφίαν του Θεού και αποδείξουν εαυτούς ικανούς να βελτιώσουν το έργον Αυτού. Η ψυχική στάσις αύτη χαρακτηρίζεται υπό των αρχαίων Ελλήνων ως “ύβρις”, δηλαδή υπεροπτική αυθάδεια του έχοντος περιωρισμένον νουν έναντι του Πανσόφου και Παντοδυνάμου Δημιουργού.

Ασφαλώς δεν αντιτασσόμεθα προς την επιστημονικήν έρευναν, εάν και εφ’ όσον παρέχη επωφελείς υπηρεσίας εις τον άνθρωπον και το περιβάλλον. Τοιουτοτρόπως,η χρησιμοποίησις των πορισμάτων αυτής δια την θεραπείαν, παραδείγματος χάριν,ασθενειώνείναι ασφαλώς θεμιτή, αλλά η βεβιασμένη εμπορική εκμετάλλευσις προϊόντων της συγχρόνου χημικής και βιολογικής τεχνολογίας προ της τετελεσμένης διαπιστώσεως ότι είναι δια τον άνθρωπον αβλαβή, είναι ασφαλώς κατακριτέα, καθώς επανειλημμένως ωδήγησεν εις τραγικάς συνεπείας αυτόν και το περιβάλλον.

Η επιστήμη, καλώς πράττουσα, διαρκώς ερευνά και προσπαθεί να ερμηνεύση την φυσικήν νομοτέλειαν και τάξιν.Η εντολή του Θεού προς τούς πρωτοπλάστους “κατακυριεύσατε της γης”(Γεν. θ  1) παρέχει την άδειαν της ερεύνης και γνώσεως των φυσικών και βιολογικών μηχανισμώνοι οποίοι δρουν εις αυτήν, δια να είναι σύνολοντό φυσικόν περιβάλλον παραδείσιον. Αρκεί η επιδίωξις τής γνώσεως και η εκμετάλλευσις αυτής να μη στοχεύη μόνον εις το κέρδος και να μη είναι αλαζονική προσπάθεια οικοδομήσεως ενός νέου πύργου της Βαβέλ, δια του οποίου το δημιούργημα θα προσπαθήση να φθάση και ίσως, κατά την έπαρσιν ωρισμένων, να υπερβή καί Αυτόν τον Δημιουργόν. Δυστυχώς λησμονεί ενίοτε ο άνθρωπος ότι ο του “κάλλους γενεσιάρχης έκτισεν αυτά” (Σοφ. Σολ. ιγ , 3) και χειρ Κυρίου “εθεμελίωσε την γην, και η δεξιά Αυτού εστερέωσε τον ουρανόν” (πρβλ. Ησ. μη ,13).

Καθήκον, λοιπόν, ημών των ποιμένων της Εκκλησίας και των ανθρώπων του πνεύματος και της επιστήμης, αλλά και πάντων των ευλαβών χριστιανών, είναι να εργαζώμεθα το αγαθόν και κυρίως να προσευχώμεθα όπως ο Δημιουργός του παντός Θεός φωτίζη τούς ειδικώς με τα ανωτέρα θέματα ασχολουμένους επιστήμονας ίνα εν ταπεινώσει έναντι Αυτού και εν σεβασμώ προς την φυσικήν νομοτέλειαν και τάξιν εισέρχωνται εις τα ενδότερααυτής και αποφεύγουν την δια λόγους οικονομικής εκμεταλλεύσεως η άλλους, ως ανεφέρομεν, βεβιασμένην χρησιμοποίησιν των πορισμάτων της ερεύνης των. Χρειάζεται μακρά πείρα δια να βεβαιωθή ότι αι διαπιστωθείσαι ευεργετικαί επιρροαί εκ της εφαρμογής των νέων γνώσεων δεν συνεπάγονται παραπλεύρως επιβλαβείς παρενεργείας εις το περιβάλλον και βεβαίως εις αυτόν τούτον τον άνθρωπον.

Κατά την δημιουργίαν του κόσμου η τότε φωνή και το πρώτον πρόσταγμα του Κυρίου “οίον νόμος τις εγένετο φύσεως, και εναπέμεινε τη γη, την του γεννάν αυτή και καρποφορείν δύναμιν εις το εξής παρεχόμενος…”  (Μεγάλου Βασιλείου, εις την εξαήμερον Θ , P.G. 29, 96A), εξασφαλίζουσα την αειφορίαν αυτής. Και η γη θα συνεχίση να γεννά και να καρποφορή εφ  ὅσον αφεθή εις την φυσικήν αυτής τάξιν και εφ  ὅσον ημείς οι πάροικοι επ’  αυτής πορευθώμεν κατά τα προστάγματα και τας εντολάς του Θεού και φυλάττωμεν και ποιώμεν αυτάς. Τότε Εκείνος μόνον “δώσει τον υετόν ημίν εν καιρώ αυτού, και η γη δώσει  τα γενήματα αυτής, και τα ξύλα των πεδίων αποδώσει τον καρπόν αυτών [...] και φαγώμεθα τον άρτον ημών εις πλησμονήν και κατοικήσωμεν μετά σφαλείας επί της γης ημών. Και πόλεμος ου διελεύσεται δια της γης ημών[...]” (πρβλ. Λευιτ. 26,4-5).

Προσευχόμενοι επί τη ευσήμω ταύτη ημέρα και τη εισόδω του ενιαυτού μετά Ιησού του Ναυή, Συμεών του ισαγγέλου και των εν Εφέσω επταρίθμων παίδων και μετά του ιερού Ψαλμωδού Δαυίδ προς τον Κύριον όπως εξαποστείλη το πνεύμα Αυτού και ανακαινίση το πρόσωπον της γης (πρβλ. Ψαλμ. 103,30), ευλογών τα έργα των χειρών Αυτού και καταξιών ημάς λυσιτελώς περαιώσαι την του χρόνου περίοδον,  επικαλούμεθα υπέρ των ερευνώντων τας δυνάμεις της φύσεως τον φωτισμόν, την χάριν και την ευλογίαν του Αγίου Πνεύματος. Αμήν.

βιγ’ Σεπτεμβρίου α’

Ἀριθμ. Πρωτ. 735

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ

ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ

ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

ΧΑΡΙΝ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ

ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΤΟΥ ΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ

ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

* * *

Iνδικτιών

Iνδικτιών

του Μητροπολίτη Αντινόης Παντελεήμονος

Η Ινδικτιών ήταν μη αστρονομική χρονική περίοδος 15 ετών. Καθιερώθηκε στα χρόνια των Ρωμαίων, λόγω κάποιου φόρου, ο οποίος διατάχτηκε να πληρώνεται κάθε δεκαπέντε χρόνια. Γι αυτό και η ετυμολογία της λέξης είναι λατινική και προέρχεται από το «indictio», όπως ονόμαζαν οι Ρωμαίοι τη «διαταγή».

Διατηρήθηκε επί Βυζαντίου καθώς και στην Ρωμαιοκαθολική εκκλησία για την είσπραξη ορισμένου φόρου κάθε 15 χρόνια. Γι αυτό ονομάζεται και επινέμηση. Πότε ακριβώς καθιερώθηκε δεν είναι γνωστό. Εικάζεται ότι επί Διοκλητιανού ή επί Μεγάλου Κωνσταντίνου το 312 άρχισε να χρησιμοποιείται ως χρονολογική αναφορά. 

Οι Πάπες της Ρώμης χρησιμοποίησαν τον θεσμό αυτό από το 315 αρχίζοντας να μετρούν τα έτη από 1ης Ιανουαρίου και τους κύκλους από το έτος 3 π.Χ. 

Ο Κάρολος ο Μέγας καθιέρωσε την χρονολόγηση αυτή από το έτος 800 και αρχίζοντας από τις 24 Σεπτεμβρίου. Το ίδιο έκαναν και οι Αυτοκράτορες της Γερμανίας. Μετά την κατάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τους Οθωμανούς, οι Πατριάρχες διέσωσαν τον θεσμό αρχίζοντας από την 1η Σεπτεμβρίου, χωρίς όμως να γράφουνε τον κύκλο. 

Ο κύκλος της ινδικτιώνος στην ορθόδοξη εκκλησία προκύπτει από την διαίρεση του από Αδάμ έτους δια δεκαπέντε, και ινδικτιών είναι το καταλειπόμενο.

Πηγές:

•Ιωάννης Κυριακός Μελιρρύτου Θεσσαλονικεύς (1836). Χρονολογία ιστορική. Εν Οδησσώ: Εκ του Τυπογραφείου της Σχολής των αποίκων Ελλήνων εμπόρων. σελ. 35. 

•http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/c/3/f/metadata-39-0000567.tkl. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2010.

•Frederic Schöll (ΑΩΙΗ). Ιστορική Χρονολογία. Εν Βιέννη της Αυστρίας: Εκ της τυπογραφίας Ιωάννη Σνειρέρου.

•http://invenio.lib.auth.gr/record/122784/files/. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2011.

πηγή

Το Αποστολικό Ανάγνωσμα της Κυριακής

Α Τιμ. 2,1	Παρακαλῶ οὖν πρῶτον πάντων ποιεῖσθαι δεήσεις, προσευχάς, ἐντεύξεις, εὐχαριστίας, ὑπὲρ πάντων ἀνθρώπων,
Α Τιμ. 2,1	Σας παρακαλώ, λοιπόν, και σας προτρέπω πρώτον από όλα να κάμνετε δεήσεις, προσευχάς, παρακλήσεις, ευχαριστίας δι' όλους τους ανθρώπους,
Α Τιμ. 2,2	ὑπὲρ βασιλέων καὶ πάντων τῶν ἐν ὑπεροχῇ ὄντων, ἵνα ἤρεμον καὶ ἡσύχιον βίον διάγωμεν ἐν πάσῃ εὐσεβείᾳ καὶ σεμνότητι.
Α Τιμ. 2,2	δια τους βασιλείς και δι' όλους εκείνους που κατέχουν αξιώματα και θέσεις μέσα εις την κοινωνίαν, ώστε να τους φωτίζη ο Θεός να κυβερνούν με σύνεσιν, δια να διερχώμεθα τον βίον μας ειρηνικόν και ήσυχον με κάθε ευσέβειαν και σεμνότητα.
Α Τιμ. 2,3	τοῦτο γὰρ καλὸν καὶ ἀπόδεκτον ἐνώπιον τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ,
Α Τιμ. 2,3	Διότι το να προσευχώμεθα δια την πρόοδον και την σωτηρίαν των άλλων, αυτό είναι καλόν, ευάρεστον και ευπρόσδεκτον ενώπιον του Σωτήρος ημών Θεού,
Α Τιμ. 2,4	ὃς πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν.
Α Τιμ. 2,4	ο οποίος θέλει να σωθούν όλοι οι άνθρωποι, να προχωρήσουν και να λάβουν πλήρη και καθαράν γνώσιν της αληθείας (δια να βαδίσουν ανεπηρέαστοι από τας πλάνας στον δρόμον της σωτηρίας).
Α Τιμ. 2,5	εἷς γὰρ Θεός, εἷς καὶ μεσίτης Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, ἄνθρωπος Χριστὸς Ἰησοῦς,
Α Τιμ. 2,5	Διότι ένας είναι ο Θεός, Θεός όλων ανεξαιρέτως των ανθρώπων, ένας είναι και ο μεσίτης ματαξύ του Θεού και των ανθρώπων, ο Ιησούς Χριστός, ο υιός του Θεού, που έγινεν άνθρωπος
Α Τιμ. 2,6	ὁ δοὺς ἑαυτὸν ἀντίλυτρον ὑπὲρ πάντων, τὸ μαρτύριον καιροῖς ἰδίοις,
Α Τιμ. 2,6	και έδωκε τον εαυτόν του λύτρον δια την εξαγοράν και απολύτρωσιν όλων από την δουλείαν και τον θάνατον της αμαρτίας, γεγονός το οποίον επεμαρτυρήθη και επεβεβαιώθη από αυτόν τον ίδιον στους καθωρισμένους από τον Θεόν καιρούς.
Α Τιμ. 2,7	εἰς ὃ ἐτέθην ἐγὼ κήρυξ καὶ ἀπόστολος, -ἀλήθειαν λέγω ἐν Χριστῷ, οὐ ψεύδομαι,- διδάσκαλος ἐθνῶν ἐν πίστει καὶ ἀληθείᾳ.
Α Τιμ. 2,7	Δι' αυτήν δε την μαρτυρίαν και διακήρυξιν έχω κληθή και τεθή από τον Θεόν κήρυξ και απόστολος-σας λέγω την αλήθειαν ενώπιον του Χριστού, δεν ψεύδομαι-διδάσκαλος των εθνικών, δια να τους φανερώσω την πίστιν και την αλήθειαν.

Το Ευαγγέλιο της Εορτής της Ινδίκτου

Λουκ. 4,16	Καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Ναζαρέτ, οὗ ἦν τεθραμμένος, καὶ εἰσῆλθε κατὰ τὸ εἰωθὸς αὐτῷ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῶν σαββάτων εἰς τὴν συναγωγήν, καὶ ἀνέστη ἀναγνῶναι.
Λουκ. 4,16	Και ήλθεν εις την Ναζαρέτ όπου είχε ανατραφή και εισήλθε, όπως εσυνήθιζε, κατά την ημέραν του Σαββάτου εις την συναγωγήν, και εσηκώθη από την θέσιν του, δια να αναγνώση περικοπήν από την Βιβλον.
Λουκ. 4,17	καὶ ἐπεδόθη αὐτῷ βιβλίον Ἡσαΐου τοῦ προφήτου, καὶ ἀναπτύξας τὸ βιβλίον εὗρε τὸν τόπον οὗ ἦν γεγραμμένον·
Λουκ. 4,17	Και εδόθη εις τα χέρια του το βιβλίον του προφήτου Ησαΐου και αφού εξεδίπλωσε το βιβλίον, ευρήκε το μέρος εκείνο, που ήσαν γραμμένα τα εξής·
Λουκ. 4,18	Πνεῦμα Κυρίου ἐπ᾿ ἐμέ, οὗ εἵνεκεν ἔχρισέ με, εὐαγγελίσασθαι πτωχοῖς ἀπέσταλκέ με, ἰάσασθαι τοὺς συντετριμμένους τὴν καρδίαν,
Λουκ. 4,18	“Πνεύμα Κυρίου μένει εις εμέ, διότι με αυτό με έχρισεν ο Κυριος ως άνθρωπον και με έστειλε να κηρύξω στους πτωχούς και γυμνούς από πίστιν ανθρώπους το χαρμόσυνον μήνυμα της λυτρώσεως, να θεραπεύσω αυτούς των οποίων η καρδία έχει συντριβή από το βάρος της αμαρτίας.
Λουκ. 4,19	κηρῦξαι αἰχμαλώτοις ἄφεσιν καὶ τυφλοῖς ἀνάβλεψιν, ἀποστεῖλαι τεθραυσμένους ἐν ἀφέσει, κηρῦξαι ἐνιαυτὸν Κυρίου δεκτόν.
Λουκ. 4,19	Να κηρύξω στους δούλους της αμαρτίας την άφεσιν και την απελευθέρωσιν, να χαρίσω ανάβλεψιν εις εκείνους που έχουν σκοτισμένον και τυφλωμένον τον νου από τα πάθη της αμαρτίας, να στείλω υγιείς και ελευθέρους από κάθε ενοχήν εκείνους, που έχουν καταπληγωθή και συντριβή από την αμαρτίαν· με έστειλε να κηρύξω στους ανθρώπους την αρχήν νέας εποχής, η οποία θα είναι ευχαρίστως δεκτή από τον Θεόν, ποθητή δε και χαρμόσυνος δια τους ανθρώπους”.
Λουκ. 4,20	καὶ πτύξας τὸ βιβλίον ἀποδοὺς τῷ ὑπηρέτῃ ἐκάθισε· καὶ πάντων ἐν τῇ συναγωγῇ οἱ ὀφθαλμοὶ ἦσαν ἀτενίζοντες αὐτῷ.
Λουκ. 4,20	Και αφού ετύλιξεν το βιβλίον εις σχήμα κυλίνδρου, το παρέδωσε στον υπηρέτην και εκάθισε. Τα βλέματα δε όλων αυτών, που ευρίσκοντο εις την συναγωγήν, ήσαν προσηλωμένα με μεγάλην προσοχήν εις αυτόν.
Λουκ. 4,21	ἤρξατο δὲ λέγειν πρὸς αὐτοὺς ὅτι σήμερον πεπλήρωται ἡ γραφὴ αὕτη ἐν τοῖς ὠσὶν ὑμῶν.
Λουκ. 4,21	Ηρχισεν δε να λέγη εις αυτούς ότι “σήμερον, με όσα την στιγμήν αυτήν ακούουν τα αυτιά σας, έχει εκπληρωθή και επαληθεύσει αυτή η προφητεία”.
Λουκ. 4,22	καὶ πάντες ἐμαρτύρουν αὐτῷ καὶ ἐθαύμαζον ἐπὶ τοῖς λόγοις τῆς χάριτος τοῖς ἐκπορευομένοις ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ καὶ ἔλεγον· οὐχ οὗτός ἐστιν ὁ υἱὸς Ἰωσήφ;
Λουκ. 4,22	Και όλοι επεβεβαίωναν δι' αυτόν, ότι εκήρυττε με πολλήν δύναμιν και εθαύμαζαν δια τα λόγια τα γεμάτα χάριν, που έβγαιναν από το στόμα του και έλεγαν· “δεν είναι αυτός ο υιός του γνωστού μας Ιωσήφ, ο μαραγκός;”