Ελληνικά και Ορθόδοξα

Κυριακή, Φεβρουαρίου 02, 2014

Ο Ιησούς Χριστός, «σημείον αντιλεγόμενον» του Ιωάννη Καραβιδόπουλου

Η ευαγγελική περικοπή της εορτής της Υπαπαντής του Χριστού προέρχεται από το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο (2,22-40), και διηγείται την σαράντα μέρες μετά τη Γέννησή του παρουσίαση του Ιησού από τους κατά κόσμο γονείς του στον Ναό, σύμφωνα με όσα προστάζει ο Νόμος του Μωυσή στην Π.Δ.(Λευιτικό, κεφ.12). Έτσι, καθώς λέγει ένας ύμνος της εορτής, «Σήμερον ὑπὸ Νόμον γίνεται ὁ Μωυεῖ διδοὺς τὸν Νόμον». Θα σχολιάσουμε τα λόγιαπουείπε ο πρεσβύτηςΣυμεών παίρνοντας στην αγκαλιά του το βρέφος Ιησού, λόγια που σημάδεψαν για πάντα την πνευματική ιστορία της ανθρωπότητας: «’Ιδού οὗτος κεῖται εἰς πτῶσιν κοὶἀνάστασιν πολλῶν ἐν τῶ ’Ισραήλ καὶ εἰς σημεῖον ἀντιλεγόμενον, ….ὅπως ἄν ἀποκαλυφθῶσιν έκ πολλῶν καρδιῶν διαλογισμοί»(Λουκ. 2, 34-35: «Αυτός θα γίνει αιτία να καταστραφούν ή να σωθούν πολλοί Ισραηλίτες. Θα είναι σημείο αντιλεγόμενο, για να φανερωθούν οι πραγματικές διαθέσεις πολλών»).

Μοναδικό είναι το φαινόμενο στην ιστορία της ανθρωπότητας να απασχολεί τις σκέψεις και τις καρδιές των ανθρώπων ένα πρόσωπο αιώνες πριν από τη γέννησή του και να τις διχάζει ανάλογα με την απέναντι του στάση τους αιώνες μετά απ’ αυτήν. Τραγικές αντιφάσεις σημειώνονται γύρω από το πρόσωπό του: Οι άνθρωποι τον αποζητούν πολύ πριν γεννηθεί, αλλά και τον καταδιώκουν ευθύς μόλις γεννηθεί, τον καταπολεμούν με πάθος απ’ αρχής μέχρι σήμερα, αλλά και τον πιστεύουν μέχρις αυτοθυσίας και μαρτυρίου.

'Όποιος ασχοληθεί συστηματικά μεόλες τις ερμηνείες που δόθηκαν για το πρόσωπο του Χριστούανά τους αιώνεςθα διαπιστώσει ότι παρά τις ποικιλόμορφες ερμηνείες που δόθηκαν, το σπήλαιο της Βηθλεέμ καιο Κρανίου τόπος έξω από τα Ιεροσόλυμα δεν είναι εύκολο να διαγραφούν από την ανθρώπινη ιστορία!

Η γέννηση του Μεσσία στη Βηθλεέμ της Ιουδαίος δεν ήταν ένα αναπάντεχο και ξαφνικό γεγονός, αλλ’ ερχόταν ως το «πλήρωμα του χρόνου», ως η εκπλήρωση μιας επαγγελίας, ως η πραγμάτωση μιας προσδοκίας. Η προσδοκία αυτή είχε λάβει την πιο έντονη και συγκεκριμένη έκφρασή της στον ιουδαϊκό κόσμο, υμνημένη με τη λύρα του Δαβίδ, διατυπωμένη με τα δυνατάλόγια του μεγάλουπροφήτη Ησαΐα, και με τη συγκλονιστική φωνή όλων των άλλων προφητών. Ο προφήτης Ησαΐας,πού χαρακτηρίσθηκε ως οπέμπτος ευαγγελιστής, οραματίζεται την ειρήνη, την αγάπη και τη συμφιλίωση πού θα φέρει στον πολυταραγμένο κόσμο ο αναμενόμενος

Μεσσίας: «Τότε θα κάθεται ο λύκος παρέα με το αρνί και θα κοιμάται ο πάνθηρας με το κατσίκι αντάμα. Το μοσχαράκι και το λιονταρόπουλο θα βόσκουνε μαζί κι ένα μικρό παιδί θα τα οδηγεί» (11, 6 - 9). «Η παρθένος θα συλλάβει και θα γεννήσει γιο, ο οποίος θα ονομαστεί Εμμανουήλ (ο Θεός μαζί μας)» (7, 14).

Οι προφητείες αυτές και πολλές άλλες που δεν είναι δυνατό να παρατεθούν εδώ, δεν αποτελούν μοναδικό φαινόμενο αναμονής του Μεσσία στον προχριστιανικό κόσμο. Ό Θεός έστειλε σημάδια και στους άλλους λαούς. Οιαρχαίοι Έλληνες με τις κορυφαίες πνευματικές φυσιογνωμίες τους δεν μπορούσαν να μη διαισθανθούν το μάταιο και ψευδή χαρακτήρα της ειδωλολατρίας και να μην προαισθανθούν τον ερχομό κάποιου λυτρωτή σταλμένου από τον Θεό, έστω κι αν αυτή η μορφή δεν έχει στααρχαία ελληνικά κείμενα τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που βλέπουμε στους προφήτες της Π. Διαθήκης. Έτσι π.χ. ο Προμηθέας του Αισχύλου, καρφωμένος στο βράχο του μαρτυρίου του και βλέποντας καθημερινά τον αετό να τρώγει το συκώτι του, ακούει την προφητική φωνή τουΕρμή:

«Μην καρτερείς να πάρουν τέρμα τα δεινά σου τούτα πριν να φανεί κάποιος Θεός, που θα σηκώσει επάνω του τους πόνους σου, ο ίδιος κατεβαίνοντας στα ζοφερά βάθη του ΄Αδη, με τη θέλησή του».

Και στην «Απολογία» του Σωκράτη διαβάζουμε τηφράση πουαπευθύνει ο φιλόσοφος στους δικαστές του: «Θα κοιμάστε στην υπόλοιπη ζωή σας, αν δεν στείλει κάποιον άλλον ο Θεός, φροντίζοντας για σας».

Γλυκιά ελπίδα της ανθρωπότητας ο αναμενόμενος Σωτήρας, πουόμως όταν πραγματικά ήλθε συνάντησε την καταδίωξη! «Σημείο αντιλεγόμενο» από την πρώτη μέρα της ζωής του. Φαίνεται ότι οι άνθρωποι ποθούν την αλήθεια, δεν αντέχουν όμως να τη δουν κατάματα. Ζητούν την ελευθερία, αλλά και τρομάζουν όταν μείνουν χωρίς βαρβάρους.

Ο Ιησούς με τα λόγια, και τα έργα του διχάζει τους ανθρώπους: άλλοι τον προσκυνούν ως Θεό, άλλοι τον διώχνουν σαν εχθρό τους, κανένας όμως δεν μπορεί νααποφύγει την αναμέτρηση μαζί του και την τοποθέτηση απέναντί. του. Τα Ευαγγέλια μάς παραδίδουν την πίστη της Εκκλησίας στο πρόσωπο του Χριστού, αντικατοπτρίζοντας και την τοποθέτηση διαφόρων άλλων μερίδων ανθρώπων απέναντί του.

Τί μπορεί να σημαίνει ο Χριστός για την εποχή μας με τις κοσμογονικές αλματώδεις επιτεύξεις της και τις κοινωνικές ανακατατάξεις, τις οικονομικές δομές και τις βιομηχανικές και τεχνολογικές εξελίξεις που δεσπόζουν σήμερα;

1.΄Ίσως περισσότερο άπό κάθε άλλη φορά, σήμερα ο άνθρωπος αισθάνεται πιό αιχμάλωτος των ειδώλων του, των επιτευγμάτων του. Κι η λύτρωση, όσο κι αν ηχεί στααφτιά πολλών σαν μια παρωχημένη θρησκευτική έννοια, δεν παύει νααποτελείαναγκαιότητα και για μας σήμερα. Λύτρωση όχι μόνο από δαιμονικές δυνάμεις, μααπό τον ίδιο τον εαυτό μας, από την αλαζονεία που συνοδεύει τις προόδους μας, από τις μηχανές που μας έκαναν εξαρτήματά τους. Το μέτρο για το τι είναι ανθρώπινο και τι είναι δαιμονικό, μόνο ο γεννημένος μέσα στην ιστορία μας Ιησούς Χριστός μπορεί να το εξασφαλίσει.

2.Ηανασφάλεια που αισθάνεται οσημερινός άνθρωπος, όχι μόνο ψυχολογικά από την έλλειψη πνευματικούερείσματος μέσα του αλλά και εξωτερικά από τα διάφορα ανυσηχητικά φαινόμενα που την κάνουν πιο έντονη καί απειλητική, δεν μπορεί να μη μας θυμίσει τις ευαγγελικές διηγήσεις για τον κίνδυνο που διέτρεξε τοβρέφος της Βηθλεέμ μόλις αντίκρυσε το φως του κόσμου μας: ο Ηρώδης θέλησε αμέσως να τουαφαιρέσει τη ζωή. Ωστόσο, η Πρόνοια του Θεού Πατέρα δεν επέτρεψε κινδύνευσει ο Ιησούς ποτέ παρά μόνο όταν ήλθε η ώρα του Σταυρού, αλλά και πάλι σύμφωνα με τη σωτηριολογική οικονομία του Θεού. Άλλά και στο Σταυρό επάνω ο Πάσχων Ιησούς εναποθέτει μεεμπιστοσύνη το πνεύμα του στα χέρια τουΠατέρα. Οι εξωτερικοί παράγοντες πού συνθέτουν και ενισχύουν την ανασφάλεια του σημερινού ανθρώπου δεν μπορούν σε καμιά περίπτωση να υπερνικήσουν τοεσωτερικό βίωμα εμπιστοσύνης τουστον Θεό.

3. Οι περισσότεροι άνθρωποι μέσα στον κόσμο μας δεν έχουν καμιά διάθεση να πιστέψουν σε θεία μηνύματα καιαπογοητευμένοι καθώς είναι καιαπό μια κατά καιρούς κακή εκπροσώπηση του Ίησου Χριστούεκ μέρους των χριστιανών δεν θέλουν να δουν οποιονδήποτε συσχετισμό των υπαρξιακών τους προβλημάτων με το χριστιανικό μήνυμα. Η γέννηση του Χριστού, που σαράντα μέρες πριν από τη σημερινή Υπαπαντή γιόρτασε η Εκκλησία μας, πέρα από το συναισθηματικό και συγκινησιακό περίγυρο που συνήθως τη συνοδεύει, πέρα από την εορταστική ωραιολογία και τονθρησκευτικό βερμπαλισμό με τον οποίο αισθάνονται ύποχρεω- μένοι πολλοί άνθρωποι να τη φορτίσουν, αποτελείκατά βάθος τη γέννηση της ελπίδας στον κόσμο. ’Ελπίδας, οχι σαν τελευταίο καταφύγιο τουανθρώπου αφού δοκίμασε ολα τα άλλα καιαπογοητεύθηκε, αλλά σαν πρώτη δύναμη για την κατάκτηση της ζωής.

4.Ή γέννηση του Θεού της έλπίδας μέσα στον ιστορικό χρόνο σημαίνει την απελευθέρωση τουανθρώπου από τη φθορά του χρόνου, με τη δυνατότητα που του προσφέρει για υπέρβαση της χρονικότητας. Η χρονικότητα είναι χαρακτηριστικό της υπάρξεώς μας και συνάμα τοόριό της, η συντριβή της.Η υπέρβαση των ασφυκτικών ορίων της χρονικότητας, η απελευθέρωση από την ατομικότητα γίνεται κατά τη συνάντηση με το πρόσωπο της σαρκωμένης θείας αγάπης. Ό αιχμάλωτος του χρόνου άνθρωπος υπηρετεϊ μόνο τον εαυτό του, το άτομό του, το οχυρώνει και το προστατεύει. Ό λυτρωμένος, αντίθετα, βλέπει το κέντρο του παντός όχι στην ατομική του ζωή αλλά στο σύνολο της ζωής, στη ζωή όλων των άλλων, στον παράδεισο των διαπροσωπικών σχέσεων. Ό άλλος άνθρωπος δεν είναι η κόλαση - έτσι θέλησε τη διαπροσωπική σχέση μόνο ο άθεος υπαρξισμός. Για τη χριστιανική θεολογία κόλαση είναι ηαπουσία των άλλων, ή το κλείσιμο μπροστά στους άλλους. Ο άλλος άνθρωπος είναι η δυνατότητα της εκδηλώσεως της ανθρωπιάς μας, το ξεπέρασμα της ατομικότητάς μας, η κατάλυση της χρονικότητας, ηεκμηδένιση του θανάτου, η γεύση της αιωνιότητας. Αν κάποιος με αυθεντία και δύναμη πρόσφερε ένα άνοιγμα ελπίδας στα ασφυκτικά όρια της υπάρξεως, δεν είναι δυνατό να μην προκαλέσει την προσοχή μας, έστω κι αν όλοι δεν συμφώνησαν με τη χαρμόσυνη αγγελία του. Αν γεμάτος απόγνωση ο άνθρωπος δημοσιεύει σ^’όλα τά έργα των χεριών του ή διατυπώνει μελόγια ή βιβλία τη συγκλονιστική αγγελία «Ζητείται ελπίς», δεν θα είναι συνεπής με τον εαυτό του αν δεν αντικρύσει πρόσωπο με πρόσωπο τον «Θεό της ελπίδας», τον «Κύριο της δόξης» που ενσαρκώνοντας τις ελπίδες των λαών της γης παίρνει «δούλου μορφή» και μπαίνει μέσα στην ανθρώπινη ιστορία για να την μεταμορφώσει εσωτερικά, να την αναπλάσει δημιουργικά και να της ξαναθυμίσει πόσο ωραίο δημιούργημα είναι ο άνθρωπος «ὅταν ἄνθρωπος ἦ». Και άκόμη περισσότερο να τον υψώσει εκεί που του πρέπει, στον κόσμο του Θεού, εκεί που βασιλεύει ηαγάπη καιυπερνικιέται ο φόβος του θανάτου.

Το Ευαγγέλιο της Κυριακής κατά Λουκάν (β´ 22-40).

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἀνήγαγον οἱ γονεῖς τὸ παιδίον ᾿Ιησοῦν εἰς ῾Ιεροσόλυμα παραστῆσαι τῷ Κυρίῳ, καθὼς γέγραπται ἐν νόμῳ Κυρίου «ὅτι πᾶν ἄρσεν διανοῖγον μήτραν ἅγιον τῷ Κυρίῳ κληθήσεται», καὶ τοῦ δοῦναι θυσίαν κατὰ τὸ εἰρημένον ἐν νόμῳ Κυρίου, «ζεῦγος τρυγόνων ἢ δύο νεοσσοὺς περιστερῶν». Καὶ ἰδοὺ ἦν ἄνθρωπος ἐν ῾Ιεροσολύμοις ᾧ ὄνομα Συμεών, καὶ ὁ ἄνθρωπος οὗτος δίκαιος καὶ εὐλαβής, προσδεχόμενος παράκλησιν τοῦ ᾿Ισραήλ, καὶ Πνεῦμα ἦν ῞Αγιον ἐπ᾿ αὐτόν· καὶ ἦν αὐτῷ κεχρηματισμένον ὑπὸ τοῦ Πνεύματος τοῦ ῾Αγίου μὴ ἰδεῖν θάνατον πρὶν ἢ ἴδῃ τὸν Χριστὸν Κυρίου. Καὶ ἦλθεν ἐν τῷ Πνεύματι εἰς τὸ ἱερόν· καὶ ἐν τῷ εἰσαγαγεῖν τοὺς γονεῖς τὸ παιδίον ᾿Ιησοῦν τοῦ ποιῆσαι αὐτοὺς κατὰ τὸ εἰθισμένον τοῦ νόμου περὶ αὐτοῦ, καὶ αὐτὸς ἐδέξατο αὐτὸν εἰς τὰς ἀγκάλας αὐτοῦ καὶ εὐλόγησε τὸν Θεὸν καὶ εἶπε· Νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν σου, δέσποτα, κατὰ τὸ ῥῆμά σου ἐν εἰρήνῃ, ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ σωτήριόν σου, ὃ ἡτοίμασας κατὰ πρόσωπον πάντων τῶν λαῶν, φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν καὶ δόξαν λαοῦ σου ᾿Ισραήλ. Καὶ ἦν ᾿Ιωσὴφ καὶ ἡ μήτηρ αὐτοῦ θαυμάζοντες ἐπὶ τοῖς λαλουμένοις περὶ αὐτοῦ. Καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς Συμεὼν καὶ εἶπε πρὸς Μαριὰμ τὴν μητέρα αὐτοῦ· ᾿Ιδοὺ οὗτος κεῖται εἰς πτῶσιν καὶ ἀνάστασιν πολλῶν ἐν τῷ ᾿Ισραὴλ καὶ εἰς σημεῖον ἀντιλεγόμενον. Καὶ σοῦ δὲ αὐτῆς τὴν ψυχὴν διελεύσεται ῥομφαία, ὅπως ἂν ἀποκαλυφθῶσιν ἐκ πολλῶν καρδιῶν διαλογισμοί. Καὶ ἦν ῎Αννα προφῆτις, θυγάτηρ Φανουήλ, ἐκ φυλῆς ᾿Ασήρ· αὕτη προβεβηκυῖα ἐν ἡμέραις πολλαῖς, ζήσασα ἔτη μετὰ ἀνδρὸς ἑπτὰ ἀπὸ τῆς παρθενίας αὐτῆς, καὶ αὐτὴ χήρα ὡς ἐτῶν ὀγδοήκοντα τεσσάρων, ἣ οὐκ ἀφίστατο ἀπὸ τοῦ ἱεροῦ νηστείαις καὶ δεήσεσι λατρεύουσα νύκτα καὶ ἡμέραν· καὶ αὕτη αὐτῇ τῇ ὥρᾳ ἐπιστᾶσα ἀνθωμολογεῖτο τῷ Κυρίῳ καὶ ἐλάλει περὶ αὐτοῦ πᾶσι τοῖς προσδεχομένοις λύτρωσιν ἐν ῾Ιερουσαλήμ. Καὶ ὡς ἐτέλεσαν ἅπαντα τὰ κατὰ τὸν νόμον Κυρίου, ὑπέστρεψαν εἰς τὴν Γαλιλαίαν εἰς τὴν πόλιν ἑαυτῶν Ναζαρέτ. Τὸ δὲ παιδίον ηὔξανε καὶ ἐκραταιοῦτο πνεύματι πληρούμενον σοφίᾳς, καὶ χάρις Θεοῦ ἦν ἐπ᾿ αὐτό.

Μετάφραση:

Εκεῖνο τὸν καιρό, οἱ γονεῖς ἔφεραν τὸ παιδὶ, τὸν ᾿Ιησοῦ, στὰ ῾Ιεροσόλυμα, γιὰ νὰ τὸ ἀφιερώσουν στὸν Θεό. -Σύμφωνα μὲ τὸν νόμο τοῦ Κυρίου, ἂν τὸ πρῶτο παιδὶ ποὺ φέρνει μιὰ γυναίκα στὸν κόσμο εἶναι ἀγόρι, πρέπει νὰ θεωρεῖται ἀφιερωμένο στὸν Κύριο. ᾿Επίσης θὰ πρόσφεραν θυσία ἕνα ζευγάρι τρυγόνια ἢ δύο μικρὰ περιστέρια, ὅπως λέει ὁ νόμος τοῦ Κυρίου. Στὰ ῾Ιεροσόλυμα βρισκόταν ἕνας ἄνθρωπος ποὺ τὸν ἔλεγαν Συμεών. ῏Ηταν πιστὸς καὶ εὐλαβής, περίμενε τὴ σωτηρία τοῦ ᾿Ισραὴλ καὶ τὸν καθοδηγοῦσε τὸ Πνεῦμα τὸ ῞Αγιο. Τοῦ εἶχε φανερώσει, λοιπόν, τὸ ῞Αγιο Πνεῦμα ὅτι δὲν θὰ πεθάνει προτοῦ νὰ δεῖ τὸν Μεσσία. Τότε τὸ ῞Αγιο Πνεῦμα τοῦ ὑπέδειξε νὰ πάει στὸν ναό. Μόλις οἱ γονεῖς ἔφεραν ἐκεῖ τὸ παιδί, τὸν ᾿Ιησοῦ, γιὰ νὰ κάνουν γι’ αὐτὸ τὰ ἔθιμα τοῦ νόμου, τὸν πῆρε στὴν ἀγκαλιά του, δόξασε τὸν Θεὸ καὶ εἶπε· «Τώρα, Κύριε, μπορεῖς ν’ ἀφήσεις τὸν δοῦλο σου νὰ πεθάνει εἰρηνικά, ὅπως τοῦ ὑποσχέθηκες, γιατὶ τὰ μάτια μου εἶδαν τὸν σωτήρα ποὺ ἑτοίμασες γιὰ ὅλους τοὺς λαούς, φῶς ποὺ θὰ φωτίσει τὰ ἔθνη καὶ θὰ δοξάσει τὸν λαό σου τὸν ᾿Ισραήλ». ῾Ο ᾿Ιωσὴφ καὶ ἡ μητέρα του θαύμαζαν γιὰ ὅσα λέγονταν γι’ αὐτό. ῾Ο Συμεὼν τοὺς εὐλόγησε καὶ εἶπε στὴ Μαριάμ, τὴ μητέρα τοῦ ᾿Ιησοῦ· «Αὐτὸς θὰ γίνει αἰτία νὰ καταστραφοῦν ἢ νὰ σωθοῦν πολλοὶ ᾿Ισραηλίτες. Θὰ εἶναι σημεῖο ἀντιλεγόμενο, γιὰ νὰ φανερωθοῦν οἱ πραγματικὲς διαθέσεις πολλῶν. ῞Οσο γιὰ σένα, ὁ πόνος γιὰ τὸ παιδί σου θὰ διαπεράσει τὴν καρδιά σου σὰν δίκοπο μαχαίρι». Στὰ ῾Ιεροσόλυμα ζοῦσε μιὰ γυναίκα ποὺ προφήτευε καὶ τὴν ἔλεγαν ῎Αννα· ἦταν θυγατέρα τοῦ Φανουὴλ ἀπὸ τὴ φυλὴ ᾿Ασήρ. Αὐτὴ ἦταν πολὺ ἡλικιωμένη. ῎Εζησε ἑφτὰ χρόνια μὲ τὸν ἄνδρα της μετὰ τὸν γάμο καὶ τώρα χήρα, ἡλικίας ὀγδόντα τεσσάρων χρονῶν, δὲν ἔφευγε ἀπὸ τὸν ναό, ἀλλὰ λάτρευε τὸν Θεὸ νύχτα καὶ μέρα μὲ νηστεῖες καὶ προσευχές. Αὐτὴ παρουσιάστηκε ἐκείνη τὴν ὥρα καὶ δοξολογοῦσε τὸν Θεὸ καὶ μιλοῦσε γιὰ τὸ παιδὶ σὲ ὅλους ὅσοι στὴν ῾Ιερουσαλὴμ περίμεναν τὴ λύτρωση. ῞Οταν ἔκαναν ὅλα ὅσα πρόσταζε ὁ νόμος τοῦ Κυρίου, γύρισαν στὴ Γαλιλαία, στὴν πόλη τους τὴ Ναζαρέτ. Στὸ μεταξὺ τὸ παιδὶ μεγάλωνε καὶ τὸ πνεῦμα του δυνάμωνε· ἦταν γεμάτος σοφία, καὶ ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ ἦταν μαζί του.

Ἡ Ὑπαπαντὴ τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ

Τὸ γεγονὸς τῆς Ὑπαπαντῆς, ποὺ ἐξιστορεῖ ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς στὸ β’ κεφάλαιο τὸ Εὐαγγελίου του, συνέβη σαράντα ἡμέρες μετὰ τὴν γέννηση τοῦ Ἰησοῦ. Σύμφωνα μὲ τὸν Μωσαϊκὸ Νόμο, ἂν τὸ πρῶτο παιδὶ τῆς οἰκογένειας ἦταν ἀγόρι, ἀφιερωνόταν στὸν Θεὸ καὶ συγχρόνως προσφερόταν γιὰ θυσία ἕνας ἀμνὸς ἢ ἕνα ζευγάρι τρυγόνια ἢ δυὸ μικρὰ περιστέρια. Τὸ γράμμα τῶν ἐντολῶν αὐτῶν πληροῦντες ὁ Ἰωσὴφ καὶ ἡ Παρθένος Μαρία, ἀνῆλθαν τὴν τεσσαρακοστὴ ἡμέρα ἀπὸ τῆς γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ στὸ ναὸ τῶν Ἱεροσολύμων, γιὰ νὰ προσφέρουν τὸν Ἰησοῦ στὸν Θεὸ καὶ νὰ δώσουν τὴν θυσία περὶ καθαρισμοῦ. Τὸ ζευγάρι ὑποδέχθηκε στὸ ναὸ ὁ ὑπερήλικας Προφήτης Συμεών, ὁ ὁποῖος δέχθηκε τὸν Ἰησοῦ στὴν ἀγκαλιά του φωτισμένος ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ἔχοντας λάβει ἀποκάλυψη ἀπὸ Αὐτὸ ὅτι δὲν θὰ ἀπέθνησκε πρωτοῦ δεῖ Ἐκεῖνον, τὸν ὁποῖο ὁ Κύριος καὶ Θεὸς ἔχρισε Βασιλέα καὶ Σωτῆρα τοῦ κόσμου.

Ἡ ἑορτὴ εἰσήχθηκε πρῶτα στὴν Δύση πρὸς κατάργηση τῶν τελουμένων εἰδωλολατρικῶν ἑορτῶν, κατὰ τὶς ἀρχὲς τοῦ Φεβρουαρίου, πρὸς τιμὴν τοῦ Πανός, ὡς καθαρῶς θεομητορικὴ ἑορτή. Ἀργότερα καθιερώθηκε καὶ στὴν Ἀνατολή. Κατὰ μὲν τὸν Γεώργιο Κεδρηνὸ ἡ ἑορτὴ εἰσήχθηκε ἐπὶ τοῦ αὐτοκράτορα Ἰουστινιανοῦ τοῦ Α’ (518 – 527 μ.Χ.), κατὰ δὲ τὸ Νικηφόρο Κάλλιστο ὁ μέγας Ἰουστινιανὸς (525 – 565 μ.Χ.) διέταξε, τὸ 542 μ.Χ., νὰ ἑορτάζεται ἡ Ὑπαπαντὴ τοῦ Σωτῆρος σὲ ὅλη τὴ γῆ. Ἐπειδὴ ὅμως διασώζονται σήμερα λόγοι – ὁμιλίες στὴν ἑορτὴ τῆς Ὑπαπαντῆς, ποὺ χρονολογοῦνται πολὺ πρὶν ἀπὸ τὸν 6^οαἰῶνα μ.Χ., εἰκάζεται ὅτι ὁ αὐτοκράτορας Ἰουστίνος εἰσήγαγε τὴν ἑορτὴ στὴν Κωνσταντινούπολη. Ἡ ἑορτὴ τῆς Ὑπαπαντῆς, στὴν Κωνσταντινούπολη, ἐτελεῖτο στὸ ναὸ τῶν Βλαχερνῶν, ὅπου παρευρίσκονταν καὶ οἱ βασιλεῖς.

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’.
Χαῖρε Κεχαριτωμένη Θεοτόκε Παρθένε· ἐκ σοῦ γὰρ ἀνέτειλεν ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, φωτίζων τοὺς ἐν σκότει. Εὐφραίνου καὶ σὺ Πρεσβῦτα δίκαιε, δεξάμενος ἐν ἀγκάλαις τὸν ἐλευθερωτὴν τῶν ψυχῶν ἡμῶν, χαριζόμενον ἡμῖν καὶ τὴν Ἀνάστασιν.

Κοντάκιον. Ἦχος α’.
Ὁ μήτραν παρθενικὴν ἁγιάσας τῷ τόκῳ σου, καὶ χεῖρας τοῦ Συμεὼν εὐλογήσας ὡς ἔπρεπε, προφθάσας καὶ νῦν ἔσωσας ἡμᾶς, Χριστὲ ὁ Θεός. Ἀλλ’ εἰρήνευσον ἐν πολέμοις τὸ πολίτευμα, καὶ κραταίωσον βασιλεῖς οὓς ἠγάπησας, ὁ μόνος φιλάνθρωπος.

Μεγαλυνάριον.
Σήμερον ἡ Πάναγνος Μαριάμ, τῷ Ναῷ προσάγει, ὥσπερ βρέφος τὸν Ποιητήν, ὃν ἐν ταῖς ἀγκάλαις, ὁ Πρέσβυς δεδεγμένος, Θεὸν αὐτὸν κηρύττει, κἂν σάρκα εἴληφε.

Ὁ Ἅγιος Ἰορδάνης ὁ Νεομάρτυρας

Ὁ Ἅγιος Ἰορδάνης, καταγόταν ἀπὸ τὴν Καππαδοκία καὶ μετὰ τὸν γάμοτου ἐγκαταστάθηκε στὸ Γαλατᾶ τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Σὲ κάποια διασκέδασή του μὲ Ὀθωμανοὺς συμπατριῶτες του καὶ κατὰ τὴν διάρκεια ἑνὸς παιχνιδιοῦ, κάποιος συμπαίκτης βλασφήμησε τὸν Ἅγιο Νικόλαο. Ἀμέσως ὁ Ἰορδάνης ἀπάντησε τὸ ἴδιο κοροϊδευτικὰ εἰς βάρος τοῦ Μωάμεθ. Τὴν ἑπόμενη ἡμέρα, καταγγέλθηκε ὡς ὑβριστὴς τῆς μουσουλμανικῆς θρησκείας καὶ ὁδηγήθηκε στὸν βεζίρη, ὁ ὁποῖος τὸν πίεσε νὰ ἀλλαξοπιστήσει γιὰ νὰ ἀποφύγει τὴν τιμωρία. Παρὰ τὶς ἀπειλὲς καὶ τὶς δελεαστικὲς προτάσεις, ἀκόμη καὶ νὰ ὁμολογήσει μὲν φανερὰ ὅτι ἀσπάζεται τὸν Μουσουλμανισμὸ καὶ στὴ συνέχεια νὰ ζήσει χριστιανικὰ ὅπου ἐκεῖνος ἤθελε, ὁ Ἅγιος ἀρνήθηκε θαρραλέα. Ἔτσι ὁ δήμιος ἀπέκοψε τὴν τίμια κεφαλὴ τοῦ Νεομάρτυρα τὸ ἔτος 1650 μ.Χ.

Ὁ Ἅγιος Γαβριὴλ ὁ Ὁσιομάρτυρας

Ὁ Ἅγιος Ὁσιομάρτυρας Γαβριὴλ καταγόταν ἀπὸ τὴν Ἀλλώνη τῆς Προικονήσου. Σὲ νεαρὴ ἡλικία ἔγινε μοναχὸς καὶ διακονοῦσε ὡς «κράκτης» τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Μετὰ ἀπὸ λογομαχία ποὺ εἶχε μὲ κάποιον Τοῦρκο, κατηγορήθηκε ὡς ὑβριστὴς τῆς Μουσουλμανικῆς θρησκείας, φυλακίσθηκε καὶ βασανίσθηκε. Παραμένοντας σταθερὸς καὶ ἀκλόνητος στὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ, ἀποκεφαλίσθηκε τὸ ἔτος 1676 μ.Χ. Τὸ τίμιο λείψανό του οἱ Τοῦρκοι τὸ ἔριξαν στὴ θάλασσα.

Ὁ Ἅγιος Ἀγαθόδωρος

Μαρτύρησε στὰ Τύανα τῆς Καππαδοκίας. Στὴν ἀρχὴ τοῦ ξεῤῥίζωσαν τὰ δόντια, ἔπειτα τοῦ ἔκοψαν τὴν γλῶσσα, καὶ κατόπιν τοῦ ἀφαίρεσαν μὲ ξυράφι τὸ δέρμα. Ἀλλὰ ἡ πίστη του πρὸς τὸν Χριστό, ἔμεινε ἀκέραια καὶ ἀκλόνητη, καταντροπιάζοντας τοὺς ἄγριους βασανιστές. Τέλος πέθανε, ἀφοῦ του διαπέρασαν τὰ μυαλὰ μὲ πυρωμένα σουβλιά, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ὅμως φλογερώτερος ἀπέμεινε ὁ ζῆλος τῆς εὐσέβειας καὶ τῆς ἀγάπης του πρὸς τὸν Χριστό.

Συναξαριστής της 2ας Φεβρουαρίου

Ἡ Ὑπαπαντὴ τοῦ Κυρίου

Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἐξιστορεῖ ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς στὸ κεφάλαιο στ´, στ. 22-35.
Συνέβη σαράντα μέρες μετὰ τὴν γέννηση τοῦ παιδιοῦ Ἰησοῦ. Σύμφωνα μὲ τὸ Μωσαϊκὸ νόμο, ἡ Παρθένος Μαρία, ἀφοῦ συμπλήρωσε τὸ χρόνο καθαρισμοῦ ἀπὸ τὸν τοκετό, πῆγε στὸ Ναὸ τῆς Ἱερουσαλὴμ μαζὶ μὲ τὸν Ἰωσήφ, γιὰ νὰ ἐκτελεσθεῖ ἡ τυπικὴ ἀφιέρωση τοῦ βρέφους στὸ Θεὸ κατὰ τὸ «πᾶν ἄρσεν διανοῖγον μήτραν (δηλαδὴ πρωτότοκο) ἅγιον τῷ Κυρίῳ κληθήσεται» καὶ γιὰ νὰ προσφέρουν θυσία, ποὺ ἀποτελοῦνταν ἀπὸ ἕνα ζευγάρι τρυγόνια ἢ δυὸ μικρὰ περιστέρια.

Κατὰ τὴν μετάβαση αὐτή, δέχθηκε τὸν Ἰησοῦ στὴν ἀγκαλιά του ὁ ὑπερήλικας Συμεών, ὅπως θὰ ἐξιστορίσουμε αὔριο στὴ μνήμη του. Αὐτὸ τὸ γεγονὸς ἀποτελεῖ ἄλλη μία ἀπόδειξη ὅτι ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς δὲν ἦλθε νὰ καταργήσει τὸν Μωσαϊκὸ νόμο, ὅπως ἰσχυρίζονταν οἱ ὑποκριτὲς Φαρισαῖοι καὶ Γραμματεῖς, ἀλλὰ νὰ τὸν συμπληρώσει, νὰ τὸν τελειοποιήσει.

Κατὰ τὴν ὁλονυκτία τῆς Ὑπαπαντῆς στὴν Κωνσταντινούπολη, οἱ βασιλεῖς συνήθιζαν νὰ παρευρίσκονται στὸ Ναὸ τῶν Βλαχερνῶν. Ἡ συνήθεια αὐτὴ ἐξακολούθησε μέχρι τέλους τῆς βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας.

Ἀπολυτίκιον.
Ἦχος α’.
Χαῖρε Κεχαριτωμένη Θεοτόκε Παρθένε· ἐκ σοῦ γὰρ ἀνέτειλεν ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, φωτίζων τοὺς ἐν σκότει. Εὐφραίνου καὶ σὺ Πρεσβῦτα δίκαιε, δεξάμενος ἐν ἀγκάλαις τὸν ἐλευθερωτὴν τῶν ψυχῶν ἡμῶν, χαριζόμενον ἡμῖν καὶ τὴν Ἀνάστασιν.

Κοντάκιον.
Ἦχος α’.
Ὁ μήτραν παρθενικὴν ἁγιάσας τῷ τόκῳ σου, καὶ χεῖρας τοῦ Συμεὼν εὐλογήσας ὡς ἔπρεπε, προφθάσας καὶ νῦν ἔσωσας ἡμᾶς, Χριστὲ ὁ Θεός. Ἀλλ’ εἰρήνευσον ἐν πολέμοις τὸ πολίτευμα, καὶ κραταίωσον βασιλεῖς οὓς ἠγάπησας, ὁ μόνος φιλάνθρωπος.

Μεγαλυνάριον.Σήμερον ἡ Πάναγνος Μαριάμ, τῷ Ναῷ προσάγει, ὥσπερ βρέφος τὸν Ποιητήν, ὃν ἐν ταῖς ἀγκάλαις, ὁ Πρέσβυς δεδεγμένος, Θεὸν αὐτὸν κηρύττει, κἂν σάρκα εἴληφε.

Ὁ Ἅγιος Ἀγαθόδωρος

Ὁ Ἅγιος Ἰορδάνης ὁ ἐκ Τραπεζοῦντος

Καταγόταν ἀπὸ τὴν Τραπεζοῦντα καὶ ὅταν παντρεύτηκε ἐγκαταστάθηκε στὸν Γαλατὰ τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Τότε ἦταν 40 χρονῶν.

Κάποτε λοιπόν, διασκέδαζε μὲ κάποιους Ὀθωμανοὺς συμπατριῶτες του, παίζοντας μαζί τους ἕνα παιγνίδι. Σὲ κάποια στιγμή, ἕνας συμπαίκτης του, εἶπε κοροίδευτικα στὰ ἑλληνικά: «Ἅγιε Νικόλα ψωριάρη, βοήθησέ με νὰ νικήσω». Ὁ Ἰορδάνης τότε ἀπάντησε παρόμοια, εἰς βάρος ὅμως τοῦ Μωάμεθ.

Τὴν ἑπόμενη μέρα, ἕνας ἀπὸ τὴν παρέα του τὸν κατηγόρησε σὰν ὑβριστὴ τῆς θρησκείας τοῦ Μωάμεθ. Ὁδηγήθηκε λοιπὸν στὸν Βεζίρη καὶ πιέστηκε νὰ δεχθεῖ τὸν μουσουλμανισμὸ γιὰ νὰ ἀποφύγει τὴν τιμωρία τοῦ θανάτου. Ὁ Ἰορδάνης, ὅμως, παρέμεινε σταθερὸς στὴν ἀγάπη του πρὸς τὸν «γλυκύτατο Ἰησοῦ» καὶ ἔτσι ὁδηγήθηκε ἀπὸ τὸν ἔπαρχο στὸ Κουτζοὺκ Καραμάνι, τὸν τόπο τῆς ἐκτέλεσης.

Ἐνῷ ἦταν ἕτοιμος ὁ δήμιος νὰ ἀποκεφαλίσει τὸν μάρτυρα, ἔφθασε ἀγγελιοφόρος τοῦ Βεζίρη καὶ εἶπε μυστικὰ στὸν Ἰορδάνη: «Ὁ Βεζίρης σὲ συμβουλεύει νὰ λυπηθεῖς τὴν ζωή σου καὶ πὲς φανερὰ ὅτι τουρκεύεις καὶ ἔπειτα πήγαινε ὅπου θέλεις νὰ ζήσεις χριστιανικά». Ὁ Ἰορδάνης ἀπάντησε: «Εὐχαριστῶ τὸν Βεζίρη, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν θὰ τὸ κάνω ποτέ». Ἔτσι ὁ δήμιος ἔκοψε τὸ κεφάλι τοῦ ἔνδοξου αὐτοῦ μάρτυρα, στὴν Κωνσταντινούπολη 2 Φεβρουαρίου 1650 (κατ᾿ ἄλλους 1651).

Τὴ νύκτα πῆγαν οἱ συγγενεῖς καὶ οἱ φίλοι του στὸν ἔπαρχο, καὶ ἀφοῦ τοῦ ἔδωσαν ἀρκετὰ χρήματα, πῆραν τὸ ἱερὸ λείψανό του καὶ τὸ ἔθαψαν εὐλαβικὰ στὴν τοποθεσία Μπέγιογλου. Τὸ Μαρτύριο τοῦ Ἁγίου αὐτοῦ συνέγραψαν ὁ Ἰ. Καρυοφύλλης, Μέγας Λογοθέτης τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας καὶ ὁ Μελέτιος Συρίγου.

Ὁ Νέος Ὁσιομάρτυς Γαβριήλ ὁ ἐν Κωνσταντινουπόλει

Καταγόταν ἀπὸ τὴν Ἀλλωνή της Προκοννήσου. Ἔγινε μοναχὸς καὶ ὑπηρετοῦσε σὰν κήρυκας τῆς ἐνορίας τοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Κατηγορήθηκε σὰν ὑβριστὴς τῆς μουσουλμανικῆς θρησκείας, φυλακίστηκε καὶ βασανίστηκε στὴν Κωνσταντινούπολη. Παρέμεινε ὅμως σταθερὸς στὴν πίστη του καὶ ἐπειδὴ δὲν δέχτηκε νὰ γίνει μουσουλμάνος, ἀποκεφαλίστηκε στὴ πόλη αὐτὴ 2 Φεβρουαρίου 1676. Τὸ λείψανο τοῦ Ἁγίου ῥίχτηκε στὴ θάλασσα ἀπὸ τοὺς Τούρκους.

Τὸ μαρτύριο τοῦ Ἁγίου συνέγραψε ὁ Ἰωάννης Καρυοφύλλης.

Ὁ Ὅσιος Εὐθύμιος ἐκ Γεωργίας

Ὁ Ὅσιος Εὐθύμιος (Κερεσελίντζε) καταγόταν ἀπὸ τὴν Γεωργία καὶ ἔζησε μεταξὺ τοῦ 19ου καὶ τοῦ 20ου αἰῶνα μ.Χ. Ἔγινε μοναχὸς καὶ ἡ ἁγιότητα τοῦ βίου του γρήγορα τὸν ἔκανε ξακουστὸ στὴν περιοχὴ τῆς Γεωργίας.

Καθημερινὰ ἐξομολογοῦσε ἑκατοντάδες ἀνθρώπους, ποὺ προσέτρεχαν κοντά του γιὰ νὰ καταθέσουν τὸν πόνο τῆς ψυχῆς τους καὶ τὴν ἀστοχία τῆς ἐλευθερίας τους.

Κατὰ τὴν περίοδο τοῦ σοβιετικοῦ καθεστῶτος ὁ Ὅσιος διέσωσε πολλὰ χειρόγραφα τῶν ἀρχαίων Γεωργιανῶν ἐκκλησιαστικῶν ὕμνων. Ἔζησε θεοφιλῶς καὶ κοιμήθηκε μὲ εἰρήνη.

Μεγάλου Αθανασίου - Λόγος εις την Υπαπαντή του Κυρίου

Με το να είπή δέ ή Παναγία Παρθένος• «Ιδού ή δούλη Κυρίου, ας γίνη εις έμέ όπως είπες», έφανέ-ρωσε τούτο. Είμαι πίναξ, λέγει, επάνω εις τον όποιον γράφεται ό,τι θέλει ό Κύριος του παντός. Άφού δε ό άγγελος ελαβε την διαβεβαίωσιν της πίστεως της Παρθένου άνεχώρησεν άπ' αυτής.

«Δοξάζει ή ψυχή μου τον Κύριον».,.

«Διότι είδε με εύμένειαν την ταπεινην δούλην του.Διότι από τώρα θα με μακαρίζουν όλαι αι γενεαί», 'Αλλά πόσο μεγάλο κατόρθωμα είναι ή παρθενία; Όταν κανείς θέλη να άσκηση τάς αλλάς άρετάς καθοδηγείται από τον νόμον, ή παρθενία όμως, επειδή είναι ανωτέρα του νόμου και έχει ως ύψηλότερον σκοπόν την διαμόρφωσιν της προσωπικής ζωής,είναι άφ' ενός μεν γνώρισμα του μέλλοντος αιώνος, άφ' έτερου δε είκών της καθαρότητας των αγγέλων."Οταν δηλαδή ό Δεσπότης του παντός ό Θεός Λόγος,επειδή ήθελεν ό Πατήρ να άνεγείρη και να ανακαίνιση τα πάντα, επέλεξε, δια να γίνη μήτηρ του σώματος το όποιον έπρόκειται να φορέση, την Παρθένον, ή οποία και έγινε, και με αυτόν τον τρόπον ήλθε μεταξύ μας ως άνθρωπος ό Κύριος,έκαμε την επιλογήν αυτήν,ώστε,όπως τα πάντα έγιναν δι' αΰτού,έτσι και ή παρθενία να προέλθη εξ αύτού,και να δοθή πάλιν δι'αυτού το χάρισμα τούτο εις τους ανθρώπους και να πολλαπλασιάζεται.

Πόσο μεγάλο θα έλεγε κανείς το καύχημα της αγίας Παρθένου και θεοειδούς Μαρίας,επειδή υπήρξε και είναι μήτηρ του Λόγου ως προς την γέννηοιν του Σώματος; Διότι το θείον αυτό γέννημα στρατιά μεν αγγέλων έδοξολόγηοε, κάποια γυναίκα δε ύψωσε την φωνήν και έλεγε: «Μακαριά ή κοιλία που σε έβάστασε και οι μαστοί που έθήλασες».Και ή ιδία ή Μαρία πού έγέννησε τον Κύριον και ή οποία έμεινεν άειπάρθενος, επειδή αντελήφθη αυτό πού συνέβη εις τον εαυτόν της, έλεγεν «Από τώρα θα με μακαρίζουν όλαι αί γε-νειαί». Αυτό πού συνέβη εις την Μαρίαν είναι καύχημα δι' όλας τάς παρθένους. "Ολαι δηλαδή αύται κρέμονται ωσάν παρθενικά παρακλάδια άπ' αυτήν, ή οποία είναι ωσάν ρίζα δι' αυτάς.

«Και όταν συνεπληρώθησαν αί ήμέραι του καθαρισμού, σύμφωνα προς τον Μωσαϊκόν νόμον, έφεραν αυτόν εις τα Ιεροσόλυμα, δια να τον παρουσιάσουν εις τον Κύριον, όπως είναι γραμμένον εις τον νόμον του Κυρίου,ότι κάθε άρσενικόν που ανοίγει μήτραν,πρέπει να θεωρηθή ως άφιερωμένον εις τον Κύριον, και δια να προσφέρουν θυσίαν,σύμφωνα με αυτό πού λέγει ό νόμος του Κυρίου εν ζεύγος τρυγόνια ή δύο μικρά περιστέρια». Ούτος περιείίλήθη την σάρκα, Οχι δια να ύπάρχη και να ζή όπως οι άλλοι άνθρωποι, αλλ' έγινεν άνθρωπος δια να άγιάζη την σάρκα. Εάν δε νομίση κανείς ότι ή φράσις «δια να παρουσιάσουν εις τον Κύριον» αναφέρεται εις τον ίδιον τον Κύριον, έχει λάθος εις αυτήν την σκέψιν. Διότι πότε άπεκρύβη ό Κύριος από τα μάτια του Πατρός διά να μη ήμπορή ό Πατήρ να τον βλέπη; "Η ποίος τόπος ευρίσκεται έξω από την έξουσίαν του Κυρίου, ώστε να ευρίσκεται εκεί και να μη ευρίσκεται μαζί με τον Πατέρα, εάν δεν ανήρχετο εις Ιεροσόλυμα και δεν έπαρουσιάζετο εις τον ναόν; Και πώς προσέφερε τάς τυπικάς θυσίας, άφού ό ίδιος είναι ή αλήθεια; Μήπως αυτά δεν εγράφησαν δι' εκείνον, αλλά δι' ημάς; "Οπως δηλαδή, ενώ είναι Θεός,γίνεται κατά φυσικόν τρόπον άνθρωπος χωρίς να ύποστή μεταβολήν,και υφίσταται την περιτομήν και βαπτίζεται και τα άλλα σχετικά, όχι δια τον εαυτόν του,αλλά δι' ημάς,δια να γίνωμεν ημείς δια της χάριτος θεοί, ενώ είμεθα άνθρωποι, και δια να ύποστώμεν πνευματικήν περιτομήν και όχι νομικήν,και δια να καθαρισθώμεν από τον ρύπον της αμαρτίας δια του βαπτίσματος και δια να σταυρωθώμεν δια τον κόσμον και άναστηθώμεν δια τον Θεόν- ή ακακία και ή σωφροσύνη[...]

Μεγάλου Αθανασίου, Ερμηνεία εις το Κατά Λουκάν. "Εργα, 12, σελ. 317-321.

Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, Λόγος εις την Υπαπαντή του Κυρίου

Όπου γίνεται λόγος και περί σωφροσύνης και της αντίθετης με αυτήν κακίας.

Εκείνη την προγονική κατάρα και καταδίκη προ Χριστού την είχαμε όλοι κοινή και ίδια, εκχυμένη σε όλους από έναν προπάτορα, σαν να αναπτυσσόταν από τη ρίζα του γένους και να ήταν συνημμένη με τη φύσι. Ο καθένας επέσυρε από τον Θεό στην υπόστασί του με όσα έπραττε προσωπικώς ή την μομφή ή τον έπαινο, ενώ δεν μπορούσε να κάμη τίποτε απέναντι σ’ εκείνη την κοινή κατάρα και καταδίκη και απέναντι στον πονηρό κλήρο που κατεβαίνει από επάνω σ’ αυτόν και δι’ αυτού στους απογόνους του.

Άλλ’ ήλθε ο Χριστός ελευθερωτής της φύσεως, που μετέβαλε την κοινή κατάρα σε κοινή ευλογία˙ αφού ανέλαβε την ένοχη φύσι μας από την ακήρατη Παρθένο και την ήνωσε στην υπόστασί του, νέαν, χωρίς να έχη μετάσχει σε παλαιό σπέρμα, την κατέστησε αθώα και δικαιωμένη, ώστε και οι γεννώμενοι από αυτόν έπειτα κατά πνεύμα να μένουν όλοι έξω από την προγονική εκείνη κατάρα και καταδίκη. Τί λοιπόν; Δεν μεταδίδει τη χάρι του σε καθεμιά από τις υποστάσεις μας και δεν λαμβάνει ο καθένας μας άφεσι των πλημμελημάτων του από αυτόν, επειδή αυτός δεν ανέλαβε υπόστασι από εμάς, αλλά την φύσι μας, την οποία ανανέωσε ενωθείς με αυτήν κατά την ιδιαίτερη υπόστασί του; Πώς όμως θα ενεργούσε έτσι, αυτός που θέλει να σωθούν όλοι τελείως και κατήλθε κλίνοντας τους ουρανούς για χάρι όλων και, αφού δι΄ έργων και λόγων και παθημάτων του υπέδειξε κάθε δρόμο σωτηρίας, επανήλθε στους ουρανούς, ελκύοντας προς τα εκεί τους πιστούς τους; Επομένως για να παράσχη τελεία απολύτρωσι όχι μόνο στη φύσι την οποία έλαβε ο ίδιος από εμάς σε αδιάσπαστη ένωση, αλλά και στον καθένα από τους πιστεύοντας σ’ αυτόν; Τούτο λοιπόν έπραξε και δεν έπαυσε να πράττη, συνδιαλλάσσοντας τον καθένα μας δι’ εαυτού προς τον Πατέρα και επαναφέροντας τον καθένα στην υπακοή και θεραπεύοντας κάθε παρακοή.

Γι’ αυτό λοιπόν καθώρισε και θείο βάπτισμα κι’ έθεσε σωτηρίους νόμους, εκήρυξε μετάνοια σε όλους και μετέδωσε δεν μεταδίδει τη χάρι του σε καθεμιά από τις υποστάσεις μας από το σώμα και αίμα του. Διότι δεν είναι γενικώς η φύσις αλλά η υπόστασις του καθενός από τους πιστεύοντας που δέχεται το βάπτισμα και πολιτεύεται κατά τις θείες εντολές και γίνεται μέτοχος του θεουργού άρτου και του ποτηρίου. Δια των μέσων τούτων βέβαια ο Χριστός μας εδικαίωσε υποστατικώς και μας επανέφερε στην υπακοή του ουρανίου Πατρός˙ την ίδια δε τη φύσι που προσέλαβε από εμάς και ανανέωσε, την έδειξε αγιασμένη και διαιωμένη και σε όλα υπήκοο στον Πατέρα, δι’ εκείνων που έπραξε και έπαθε αυτός κατ’ αυτήν ενωμένος με αυτήν υποστατικώς. Ανάμεσα σε αυτά είναι και η εορταζομένη σήμερα από εμάς ανάβασις ή αναβίβασίς του στον παλαιό εκείνο ναό προς καθαρισμό, η προϋπάντησις από τον θεόληπτο Συμεών και η ευχαριστία της Άννας, η οποία παρέμενε στον ναό όλη τη ζωή της.1

Πραγματικά μετά την γέννησι του Σωτήρος από την Παρθένο και την κατά τον μωσαϊκό νόμο περιτομή την ογδόη ημέρα, όπως λέγει ο ευαγγελιστής Λουκάς, «όταν συμπληρώθηκαν οι ημέρες του καθαρισμού αυτών κατά τον νόμο του Μωϋσέως, τον ανέβασαν στα Ιεροσόλυμα για να τον παρουσιάσουν στον Κύριο». Περιτέμνεται κατά τον νόμο, ανεβάζεται κατά το γεγραμμένο, προσφέρεται θυσία κατά τα λεγόμενα στον νόμο Κυρίου. Βλέπετε ότι ο ποιητής και δεσπότης του νόμου γίνεται καθ’ όλα υπήκοος στον νόμο; Επιτελώντας τί με αυτά; Καθιστώντας καθ’ όλα υπήκοο την φύσι μας στον Πατέρα και θεραπεύοντας την κατ’ αυτήν παρακοή μας και μετατρέποντας την γι’ αυτήν κατάρα σ’ ευλογία. Όπως δηλαδή όλη η φύσις μας ήταν στον Αδάμ, έτσι και στον Χριστό˙ και όπως δια του από την γη Αδάμ όλοι όσοι ελάβαμε από εκείνον την ύπαρξι εστραφήκαμε προς την γη και καταρριφθήκαμε, φεύ, στον Άδη, έτσι δια του από τον ουρανό Αδάμ, κατά τον απόστολο, όλοι ανακληθήκαμε στον ουρανό και αξιωθήκαμε την εκεί δόξα και χάρι. Τώρα όμως αξιωθήκαμε μυστικώς, διότι, λέγει «η ζωή σας μαζί με τον Χριστό είναι στον Θεό όταν δε ο Χριστός φανερωθή κατά την δευτέρα επιφάνεια και παρουσία, τότε και σεις όλοι θα φανερωθήτε σε δόξα».2 Ποιοί «όλοι»; Όσοι υιοποιήθηκαν κατά τον Χριστό δια του Πνεύματος αποδείχθηκαν και δια των έργων πνευματικά τέκνα τούτου.

Όταν συμπληρώθηκαν οι ημέρες του καθαρισμού αυτών, τον ανέβασαν στα Ιεροσόλυμα για να τον παρουσιάσουν στον Κύριο. Ποιών «αυτών»; Ο λόγος του νόμου είναι περί των γεννητόρων, καθώς επίσης και των γεννωμένων από την ένωσί τους, που έχουν ανάγκη καθάρσεως. Διότι και ο ψαλμωδός λέγει «συνελήφθηκα σε ανομίες και η μητέρα μου μ’ εκυοφόρησε σε αμαρτίες».3 Εδώ δε που δεν υπάρχουν γεννήτορες, αλλά ήταν μόνο μητέρα, και αυτή Παρθένος, που υπάρχει επίσης γέννησις παιδιού συλληφθέντος ασπόρως, οπωσδήποτε δεν υπήρχε χρεία καθαρισμού, άλλ’ ήταν έργο υπακοής και τούτο, που επανέφερε την παρακούσασα φύσι και απήλειφε την ευθύνη εξ αιτίας της παρακοής. Όταν λοιπόν συμπληρώθηκαν οι ημερες του καθαρισμού των, τον ανέβασαν για να τον παρουσιάσουν στον Κύριο, να τον αφιερώσουν, να καταστήσουν φανερό ότι είναι πρωτότοκος, όπως έχει γραφή στον νόμο του Κυρίου, ότι «κάθε αρσενικό παιδί που διανοίγει την μήτρα, θα αποκληθή αφιερωμένο στον Κύριο».4

Και όμως αυτός είναι ο μόνος που διάνοιξε μήτρα, αφού εκυοφορήθηκε χωρίς γεννετήσια ένωσι με μόνο το προσφώνημα και το μήνυμα του Θεού, που εδέχθηκε στις ακοές της η Παρθένος δι’ αγγέλου˙ πώς λοιπόν ο νόμος λέγει «κάθε αρσενικό παιδί που διανοίγει μήτρα»; Όπως πολλοί λέγονται προφήτες και πολλοί χρισμένοι, καθώς λέγει ο Θεός δια του ψαλμωδού, «μη εγγίζετε τους χρισμένους μου και μη κακοποιήτε τους προφήτες μου»,5 ενώ ένας είναι ο Χριστός και ένας μόνο ο Προφήτης αυτός, έτσι λέγεται ότι και κάθε πρωτότοκο διανοίγει μήτρα, άλλ’ ο αληθώς διανοίξας είναι αυτός ο μόνος άγιος του Ισραήλ. Λέγει δε ότι τον ανέβασαν για να δώσουν θυσία κατά το λεγόμενο στον νόμο του Κυρίου, ένα ζεύγος τρυγονιών ή δύο νεοσσούς περιστεριών». Το μεν ζεύγος των τρυγονιών λοιπών, δηλώνοντας την σωφροσύνη των γονέων, είχε κάποια σχέσι προς τους συνεζευγμένους κατά τον νόμο του γάμου, προεδήλωναν σαφώς την Παρθένο και τον γεννηθέντα από την Παρθένο αυτή που είναι έως το τέλος Παρθένος. Και πρόσεξε την ακρίβεια του νόμου. Πραγματικά για τα τρυγόνια είπε ζεύγος διότι υπαινίσσονται τους συνεζευγμένους σε γάμο, ενώ για τα περιστεράκια το απέφυγε τούτο˙ διότι άπειροι γάμου ήσαν και η μητέρα και ο υιός. Αλλά ο μεν νόμος, προμηνύοντας από παλαιά την παρθενική γέννησι, τέτοια χρησμοδοτεί και με τέτοια την προτυπώνει˙ τώρα δε που ωδηγήθηκε στον ναό ο ίδιος ο παραδόξως γεννηθείς, το άγιο Πνεύμα ετοίμασε άλλα τρυγόνια και άλλους νεοσσούς περιστεριών περισσότερο ταιριαστούς. Ποιούς λοιπόν; Τον Συμεών και την Άννα, τους οποίους είτε νεοσσούς περιστεριών τους ειπή κανείς, λόγω της τελείως νηπιακής διαθέσεως προς την κακία, είτε τρυγόνια για το άκρο ύψος της σωφροσύνης, σωστά αθ ειπή.

Αλλά ο μεν Συμεών, για να διέλθωμε σύντομα τα ευαγγελικά λόγια, δίκαιος και ευλαβής και προεμπνευσμένος από άγιο Πνεύμα, ήλθε στον ναό κινημένος και τώρα από αυτό, προϋπάντησε και ασπάσθηκε τούτο το ουράνιο και επίγειο βρέφος, προφέροντας σ’ αυτό ως Θεόν τον ύμνο και την ικεσία, παρακαλώντας ν’ απαλλαγή ειρηνικά από το σώμα και διακηρύσσοντας σε όλους ότι αυτό είναι το σωτήριο φως, ισχυριζόμενος δε ότι τούτο έχει τεθή σε πτώσι των απιστούντων και σε ανάστασι των πιστευόντων σ’ αυτό.

Έπειτα συνωμίλησε με την Παρθένο και Μητέρα του βρέφους, δεικνύοντας από την οδύνη για τον μελλοντικό σταυρό του παιδιού ότι θα φανερωθή κατά φύσι μητέρα του τώρα θεανθρώπου βρέφους και ό,τι αφού αποκαλύψη τους αμφιβόλους γι’ αυτό λογισμούς θα τους απαλείψη από τις καρδιές˙ διότι και ο Συμεών την γνησία μητέρα του αμφιβόλου παιδιού 6 προσδιώρισε από την σχετική με το πάθος οδύνη και από την γι’ αυτό το πάθος σφοδρά λύπη και συμπάθεια.

Η δε προφήτις Άννα, χήρα του Φανουήλ ηλικίας ογδόντα τεσσάρων ετών, επιδιδομένη σε νηστείες και δεήσεις και μη απομακρυνομένη καθόλου από τον ναό, καταληφθείσα τότε περισσότερο από θείο Πνεύμα ευχαρίστησε τον Θεό και ευαγγελίσθηκε ότι θα έλθη η λύτρωσις σ’ όσους την προσδέχονται, δεικνύοντας ότι αυτή είναι το βρέφος τούτο. Τέτοια λογικά τρυγόνια προέπεμψε το άγιο Πνεύμα προς προϋπάντησι του Χριστού, καθώς ανέβαινε στον ναό και μας έδειξε οποίοι πρέπει να είναι οι δεχόμενοι μέσα τους τον Χριστό, και οποίοι και οποίες πρέπει να είναι αυτές που έχασαν τους άνδρες των και αυτοί που έχασαν τις συζύγους των. Διότι η Άννα αυτή ήταν χήρα του Φανουήλ αλλά και προφήτις. Πώς; Διότι, αφού άφησε τις κοσμικές και βιωτικές φροντίδες, δεν εγκατέλειψε τον ναό˙ διότι είχε άμωμο τον βίο διημερεύοντας και διανυκτερεύοντας με νηστείες και αγρυπνίες, με προσευχές και ψαλμωδίες. Γι’ αυτό και η γυναίκα αυτή τον Κύριο, που ελάτρευε με έργα, ευλόγως τον ανεγνώρισε όταν ήλθε, όπως λέγει προς αυτόν ο ψαλμωδός προφήτης, «θα ψάλω και θα προσέξω στην τελεία οδό, πότε θα έλθης προς εμένα».7

Τέτοιες και τέτοιοι πρέπει να είναι όσοι από τον γάμο δια της έντιμης χηρείας αποφασίζουν να προσέλθουν προς τον παρθενικό βίο ή στην συμβίωσι. Εάν λοιπόν καταφρονήσης τελείως την δευτέρα συζυγία ως χαμερπή, κράτησε σταθερά την πρόθεσί σου, βάδιζε στα ίχνη των από την αρχή έως το τέλος αγάμων. Κάποτε είχε και ο Πέτρος πεθερά, αλλά δεν υστέρησε του παρθένου Ιωάννου, όταν έτρεξε προς το ζωαρχικό μνήμα˙ σε μερικά σημεία μάλιστα και υπερτέρησε, γι’ αυτό και από τον κοινό δεσπότη κατέστη κορυφαίος των κορυφαίων. Προς τόσο ύψος αναβιβάζει ο πόθος που μεταφέρεται από την σάρκα προς το πνεύμα.

Εσύ δε πρόσεχε, μη τυχόν από μεν την συζυγία απόσχης ως πάνδημη, την δε αγαμία δεν επιτύχης ως δυσέφικτη, οπότε θα εκτραπής και χωρίς να το καταλάβης θα καταπέσης, διότι θ’ ακολουθής όχι τα κατά νόμο ούτε τα υπέρ νόμο, αλλά τα παρά νόμο. Αν εμείς τους ευρισκομένους σε χηρεία, εφ’ όσον δεν σωφρονούν, τους θεωρούμε κατακρίτους, ενώ, και αν συνέλθουν νομίμως σε δεύτερο γάμο, δεν τους θεωρούμε εντελώς αμέμπτους (ο Παύλος έλεγε ότι αθέτησαν την πρώτη πίστι), πόσο μεγαλυτέρας καταδίκης άξιοι είναι εκείνοι που, ενώ συζούν με γυναίκες, δεν απέχουν της πορνείας; Πορνεία, η οποία επέφερε τον παγκόσμιο εκείνο κατακλυσμό σε αυτούς που ωνομάσθηκαν αρχικώς υιοί Θεού και προεκάλεσε τον από τον ουρανό εμπρησμό στους Σοδομίτες και έφερε στους Ισραηλίτες την ήττα από τους Μωαβίτες και τον πολυάνθρωπο εκείνο φόνο, τώρα δε, νομίζω, φέρει σ’ εμάς τις από τα αλλόφυλα έθνη ήττες και τις πολυειδείς από μέσα και έξω κακώσεις και συμφορές; Υιούς δε Θεού εκάλεσε η Γραφή πρώτους τους απογόνους του Ενώς, ο οποίος πρώτος ήλπισε ότι θα καλήται με το όνομα του Κυρίου.8 Ήταν δε αυτός υιός του Σήθ, του οποίου το γένος ήταν διαφορετικό από το καταραμένο γένος του Κάϊν και εζούσε σωφρόνως. Εξ αιτίας αυτών εστεκόταν ακόμη τότε ο κόσμος, έως ότου κατά το γεγραμμένο είδαν ότι οι θυγατέρες των ανθρώπων, δηλαδή οι κόρες από την γενεά του Κάϊν, ήσαν ωραίες και γοητευμένοι από την πορνική ομορφιά τους επήραν όσες εδιάλεξαν από όλες αυτές και έμαθαν τα έργα τους. Τότε αυξήθηκε η κακία επάνω στη γη, ήλθε ο κατακλυσμός και τους εξαφάνισε όλους˙ και αν τότε δεν ευρίσκονταν επάνω στη γη σώφρονες, ο Νώε και οι υιοί του Νώε (τούτο δε φανερώνεται από το γεγονός ότι ο καθένας ήταν σύζυγος μιας γυναικός με την οποία εισήλθε στην κιβωτό), δεν θα υπολειπόταν καμμιά ρίζα και αρχή για τη γένεσι δευτέρου κόσμου.

Βλέπετε ότι εξ αιτίας των πορνευόντων θα καταστρεφόταν παλαιά ο κόσμος αυτός, αν δεν διατηρείτο από τους σωφρονούντας; Αυτοί δε που δεν είναι άξιοι ούτε του παρόντος κόσμου, αφού τον μεταβάλλουν σε ακοσμία, πώς δεν θα εξωσθούν και από τον μέλλοντα αιώνα, παραδιδόμενοι στο πυρ της γεέννης, διότι δεν άνθεξαν στο πύρ των σαρκικών ηδονών, αν δεν σπεύσουν τώρα να το αποσβέσουν δια της μετανοίας και να ξεπλύνουν με τα δάκρυα τούς από αυτό γενομένους ήδη μολυσμούς; Ας μη αγνοούν δε και τούτο, ότι αν δεν σπεύσουν ν’ αντισταθούν στο πάθος δια της μετανοίας, με τον καιρό θα παραδοθούν σε χειρότερα παρά φύσι πάθη, τα οποία είναι γεννήματα πορνικής επιθυμίας, ελκύει δε εδώ το πυρ της γεέννης, για να συναρπάση από εδώ τους ακολάστους σ’ αιώνια κόλασι.

Ποιός δεν γνωρίζει τους Σοδομίτες και την παρανομωτέρα από πορνεία έξαψί τους και την παραδοξοτέρα βροχή του πυρός επάνω σ’ αυτούς και την απώλεια; Πολλές φορές μάλιστα ολόκληρη πόλις υπέστη τις συνέπειες της διαγωγής ενός μόνο ασελγούς ανδρός, όπως συνέβηκε στην πόλι των Σικίμων, οι οποίοι αφανίσθηκαν τελείως από τα παιδιά του Ιακώβ, επειδή ο Συχέμ άρπαξε την θυγατέρα του Ιακώβ Δείνα.9 Αλλά για ν’ αφήσωμε τώρα τους προ του νόμου, ο ίδιος ο μωσαϊκός νόμος δεν παραγγέλλει να λιθοβολήται η νύφη, αν δεν ευρεθή παρθένος, η δε πορνευομένη κόρη ιερέως να καίεται στο πύρ; Δεν απαγορεύει δε να προσφέρεται στον ναό του Κυρίου ο μισθός πόρνης; Όταν δε οι Ισραηλίτες συνήλθαν πορνικώς με τις Μωαβίτιδες, έπεσαν με μάχαιρα σε μια ημέρα είκοσι τρεις χιλιάδες άνδρες. Γι’ αυτό και ο μέγας Παύλος μας λέγει˙ «μη πορνεύετε, όπως επόρνευσαν μερικοί από αυτούς και έπεσαν σε μια ημέρα είκοσι τρεις χιλιάδες».10 Τέτοια είναι τα επιτίμια της πορνείας και προ του μωσαϊκού νόμου και στο νόμο και δια του νόμου. Τί πρέπει λοιπόν ν αισθανώμαστε εμείς που, ενώ έχομε διαταχθή να σταυρώσωμε τη σάρκα μαζί με τις επιθυμίες, περιπίπτομε πάλι στα ίδια, εξ αιτίας των οποίων έρχεται η οργή του Θεού προς τους υιούς της απειθείας; Που, ενώ διαταχθήκαμε να νεκρώσωμε τα μέλη τα επί της γης, πορνεία, ακαθαρσία, πάθος κακό και την επιθυμία, δεν εφαρμόζομε την παραίνεσι;11 δεν θα φοβηθούμε λοιπόν κάποτε, αν όχι τίποτε άλλο, τουλάχιστο τις θεομηνίες, τις από κάτω, τις από επάνω, τις περασμένες, τις μελλοντικές εκείνες και αιώνιες που μας απειλούν; Δεν θα σεβασθούμε την κατά σάρκα επιφάνεια του ηλίου της δικαιοσύνης Χριστού, ώστε να περιπατήσωμε προσεκτικά σαν σε ημέρα; Δεν θα φρίξωμε τις αποστολικές προειδοποιήσεις και αποφάσεις και παραινέσεις, που λέγουν, «δεν γνωρίζετε ότι είσθε ναοί Θεού και μέσα σας κατοικεί το Πνεύμα του Θεού; Όποιος φθείρει το ναό του Θεού, θα τον φθείρη ο Θεός»12 ˙ και πάλι, «φανερά είναι τα έργα της σαρκός, που είναι πορνεία, ακαθαρσία, ασέλγεια και τα όμοια, για τα οποία προλέγω, όπως και ήδη προείπα, ότι όσοι πράττουν τέτοια δεν θα κληρονομήσουν τη βασιλεία του Θεού»13˙ και πάλι, «τούτο να γνωρίζετε, ότι κάθε πόρνος ή ακάθαρτος ή πλεονέκτης, δηλαδή ειδωλολάτρης, δεν έχει κληρονομία στη βασιλεία του Χριστού και Θεού»14˙ και πάλι, «τούτο είναι το θέλημα του Θεού, ο αγιασμός μας, η αποχή από την πορνεία˙ διότι δεν μας εκάλεσε ο Θεός για ακαθαρσία, αλλά για αγιασμό˙ επομένως όποιος το αθετεί, δεν αθετεί άνθρωπο, αλλά τον Θεό που δίδει το άγιο Πνεύμα του σ’ εμάς».15

Ποιός θα μπορούσε να συλλέξη όλες τις παραγγελίες των Αποστόλων και των προφητών για το θέμα τούτο; Σ’ αυτούς ακριβώς που σωφρονούν και γι΄ αυτό ευρίσκονται ανάμεσα στα μέλη του Χριστού, τί παραγγέλλει ο απόστολος; «Σας έγραψα στην επιστολή, μη συναναστρέφεσθε πόρνους».16 Πραγματικά επειδή εκείνοι δεν εντρέπονται οι ίδιοι, συμβουλεύει τους άλλους να τους αποφεύγουν και να τους εντροπιάζουν, λέγοντας προς αυτούς, «εάν κάποιος κατ’ όνομα αδελφός είναι πόρνος, με αυτόν˙ ούτε να συντρώγετε».17 Βλέπεις ότι όποιος κυλίεται στην πορνεία είναι κοινό μόλυσμα της Εκκλησίας, και γι’ αυτό πρέπει όλοι να τον αποφεύγουν και να τον απομακρύνουν; Ο ίδιος δε ο Παύλος παρέδωσε στον Σατανά τον πορνεύοντα στην Κόρινθο και δεν συνέστησε προς αυτόν αγάπη ούτε τον προσέλαβε, έως ότου επέδειξε την μετάνοια ικανοποιητικώς.

Σώζε οπωσδήποτε την ψυχή σου από τα τόσα κακά, ώ άνθρωπε, των παρόντων και των μελλόντων, των τελευταίων διττών μάλιστα, και στον μέλλοντα και στον παρόντα αιώνα. Το γένος του Ησαύ ήταν απόβλητο, διότι εκείνος ήταν πόρνος και βέβηλος, και ο Ροβοάμ έχασε το μεγαλύτερο μέρος της βασιλείας, επειδή ο πατέρας του Σολομών, γυναικομανής περισσότερο από κάθε άλλον, επέθανε χωρίς να πάθη τούτο ο ίδιος λόγω του Δαβίδ, ο οποίος το προσαφθέν κάποτε σε βάρος του άγος εκαθάρισε με ροές δακρύων και με τα άλλα έργα της μετανοίας. Αποφεύγετε την πορνεία, αδελφοί, παραγγέλλει πάλι ο απόστολος.18 Αν την απέφευγε ο Σαμψών, δεν θα έπιπτε στα χέρια της Δαλιδάς, ώστε μαζί με τα μαλλιά του να χάση και την δύναμί του, δεν θα ετυφλωνόταν, δεν θα έχανε αδόξως τη ζωή του μαζί με τους αλλοφύλους. Αν την απέφευγαν οι οδηγούμενοι από τον Μωϋσή ως στρατηγό και νομοθέτη Ιουδαίοι δεν θα εθυσίαζαν στον Βεελφεγώρ, δεν θα έτρωγαν θυσίες, δεν θα έπιπταν όσο έπεσαν. Αν την απέφευγε ο Σολομών, δεν θ’ απομακρυνόταν από τον Θεό που τον κατέστησε βασιλέα και σοφό ούτε θα ανήγειρε ναούς και είδωλα.

Βλέπετε ότι το πάθος της πορνείας ωθεί τον άνθρωπο και προς ασέβεια; Ούτε το κάλλος της Σωσάννης, που εξαπάτησε στη Βαβυλώνα τους πρεσβυτέρους, θα εθριάμβευε έπειτα και θα συνεκάλυπτε τον λιθοβολισμό, αν αυτοί απέφευγαν από την αρχή το βδέλυγμα και δεν την παρατηρούσαν κάθε μέρα ακολάστως πρωτύτερα. Ούτε ο Ολοφέρνης θα εκοιτόταν με κομμένον τον λαιμό ο άθλιος, αν προηγουμένως, όπως έχει γραφή, δεν είλκυε τον οφθαλμό του το σανδάλιο της Ιουδίθ και δεν αιχμαλώτιζε την ψυχή του η ομορφιά της. Γι’ αυτό λέγει ο Ιώβ˙ «έβαλα κανόνα στους οφθαλμούς μου, και δεν θα προσέξω παρθένο»,19 πόσο μάλλον άσεμνο γύναιο, άγαμο ή έγγαμο.

Ή αγαμία θεοφιλή να τηρής, αγαπητέ, ή συζυγία θεόδοτη. Πίνε ύδατα απ΄οτα πηγάδια σου, κι αυτό με σωφροσύνη, άπεχε δε τελείως από νοθευμένο ποτό, διότι είναι ύδωρ Στυγός, ρεύμα του ποταμού Αχέροντος, είναι γεμάτο θανατηφόρο ιό, έχει τη δύναμι δηλητηρίου˙ διότι έχει την ιδιότητα να ρίπτη τους μυχούς του Άδη. Απόφευγε το μέλι από πορνικά χείλη, διότι έχουν την ιδιότητα να επαλείφουν πορνικό θάνατο, που είναι ο χωρισμός από το Θεό. Προς αυτόν λέγει ο Δαβίδ, «εξωλόθρευσε όλους όσοι πορνεύουν».20 Είναι λοιπόν ανάγκη να καθαρεύη ή να καθαίρεται κι έτσι να μένη διαρκώς αμίαντος αρκούμενος στις επιτρεπτόμενες ηδονές, αυτός του οποίου το σώμα έγινε ναός του Θεού δια του Πνεύματος και το Πνεύμα του Θεού κατοικεί σ’ αυτό, να σπεύδη προς απόκτησι αγνείας και σωφροσύνης και προς αποφυγή πορνείας και κάθε ακαθαρσίας, για να παραμείνωμε αιωνίως ευφραινόμενοι μαζί με τον άφθαρτο νυμφίο στις αγνές παστάδες, με τις πρεσβείες της αειπαρθένου και παναμώμου και υπερδοξασμένης Μητέρας που τον εγέννησε παρθενικώς για την σωτηρία μας˙ τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Γένοιτο.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Λουκά 2, 22 – 38.

2. Κολ. 3, 3.

3. Ψαλμ. 50, 7.

4. Έξ. 13, 2. 12.15. Λουκά 2.23.

5. Ψαλμ. 104, 15.

6. Αμφίβολο παιδί είναι ο Χριστός λόγω της διπλής ιδιότητός του, θείας και ανθρωπίνης.

7. Ψαλμ. 100,1.

8. Γεν. 4, 26.

9. Γεν. 34, 1 έ έ.

10. Α’ Κορ. 10, 8.

11. Κολ. 3, 5.

12. Α’ Κορ. 3, 16.

13. Γαλ. 5, 19.

14. Εφ. 5, 5.

15. Α’ Θεσσ. 4, 3.

16. Α’ Κορ. 5, 9.

17. Α’ Κορ. 5, 11.

18. Α’ Κορ. 6, 18.

19. Ιώβ 31, 1.

20. Ψαλμ. 72, 27,

Γιορτὴ Ὑπαπαντῆς, Ἡ ὑποδοχὴ τοῦ Κυρίου π.Θεοδόσιος Μαρτζοῦχος

Ἀγαπητοὶ Ἐνορίτες.

Δεύτερος πλέον μήνας τῆς καινούργιας χρονιᾶς! Καὶ ξεκίνησε μὲ τὴν Γιορτὴ τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Χριστοῦ στὶς 2 Φεβρουαρίου. Εἶναι πολὺ μεγάλη Γιορτή. Ὑποδέχεται τὸν Χριστὸ ἕνας ἄνθρωπος ποὺ σ' ὅλο του τὸν βίο ἔχει αὐτὴν τὴν προσδοκία περιεχόμενο ζωῆς. Ἐκεῖνος Τὸν περίμενε καὶ Τὸν δέχτηκε. Ἄραγε ἐμεῖς Τὸν περιμένουμε; Εἶναι ἡ ζωὴ μας ἀναμονὴ τοῦ ἐρχομοῦ τοῦ Χριστοῦ; Ὁ Συμεὼν περίμενε τὸν Χριστὸ περιεχόμενο καὶ ὀμορφιὰ τῆς ζωῆς του. Ἐμεῖς ἀτυχῶς ἀλλοῦ ἑστιάζομε τὸ περιεχόμενο τῆς ζωῆς μας. Ἄλλα ἀποτελοῦν τὶς προτεραιότητές μας.

Πῶς ὑποδέχεται, "ὑπαντᾶ" ἄραγε κάποιος τὸν Χριστό; Τί προϋποθέσεις χρειάζονται γιὰ νὰ Τὸν συναντήσει; Τί περιμένει ἀπ' Αὐτόν;

Πρῶτα ἀπ' ὅλα ἡ ζωή μας σήμερα μπερδεύτηκε καὶ δὲν περιμένει τὸν Χριστό. Ἄλλα πράγματα περιμένει. Σύγχυσις κυριαρχεῖ στὰ κριτήριά μας. Στὶς ἐπιδιώξεις μας. Στὶς ἐπιθυμίες μας. Ὁ Χριστὸς ἔγινε ὑπόθεση εἰδικοῦ ἐνδιαφέροντος γιὰ ἡλικιωμένους καὶ ἀφελεῖς.

Ἐμεῖς ξύπνιοι καὶ προσγειωμένοι, ὅπως θέλουμε νὰ πιστεύουμε γιὰ τὸν ἑαυτό μας, δὲν ἔχουμε διαθέσιμο χρόνο γιὰ τέτοιες ἀσχολίες. Ἂν δὲν κυνηγᾶμε χρηματικὲς ἐπεκτάσεις, ψάχνουμε ἀπολαύσεις πάσης φύσεως. Ἂν δὲν τρέχουμε στὸν ξέφρενο ρυθμό μας, ἐπιδιώκουμε διακοπές. Ἂν δὲν εἴμαστε ἀπασχολημένοι μὲ τὰ τόσα ποὺ τριβελίζουν τὸ κεφάλι μας, διαβάζουμε τὶς "πάνσοφες" ἐφημερίδες μας ποὺ ἀπαντοῦν σ' ὅλα τὰ θέματα. Σπουδαῖα καὶ ἀστεῖα. Σοβαρὰ καὶ γελοῖα. Ἐνδιαφέροντα καὶ ἀδιάφορα. Καὶ οἱ ὁποῖες, τὸ σπουδαιότερο, μᾶς διαφωτίζουν καὶ γιὰ τὶς "ἔρευνες" ποὺ ἔχουν γίνει καὶ "ἀπέδειξαν" τὴν ἀνυπαρξία τοῦ Χριστοῦ. Καὶ ἔτσι καὶ μεῖς πληροφορημένοι "ἔγκυρα" γινόμαστε ἐνημερωμένοι, καὶ "γνωρίζοντες". Πλέον τί σχέση νὰ ἐπιδιώξουμε; Πῶς νὰ γιορτάσουμε; Τὸ σπουδαιότερο, ποιὸν νὰ γιορτάσουμε;

Ἀδελφοί μου, ἂς μείνουμε λιγάκι μόνοι μὲ τὸν ἑαυτό μας. Ἂς ἀφουγκραστοῦμε τὴν συνείδηση καὶ τὴν καρδιά μας. Ἂς σκεφτοῦμε: Ἄραγε μὲ μία τέτοια πορεία ἔγινε ἡ ζωή μου καλύτερη; Ἀπόκτησε περιεχόμενο; Χαρά, γαλήνη, ἠρεμία; Ἔδιωξα τὸν Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία ἀπὸ τὴν ζωή μου καὶ λοιπὸν ὀμόρφηνε ἡ ζωή μου; Μήπως ἐρήμωσε; Μήπως γέμισε κακίες; Μήπως οἱ σχέσεις μου γίναν προβληματικές; Μήπως ἡ ψυχή μου εἶναι ἀνάστατη;

Ἡ Γιορτὴ τῆς Ὑπαπαντῆς φέρνει στὴν ἐπιφάνεια ὅλα αὐτὰ τὰ ἐρωτηματικά. Χρειάζονται ἀπάντηση! Μὲ εἰλικρίνεια. Καὶ μὲ δυναμισμό. Οἱ διαπιστώσεις μποροῦν νὰ εἶναι διάγνωση ἀλλὰ δὲν εἶναι θεραπεία. Ἡ θεραπεία θέλει ἀπόφαση καὶ κόπο.

Ἔστω καὶ ἂν μᾶς εἶναι ξένη ἡ Γιορτή, ἂς τὴν πάρουμε ἀφορμὴ νὰ μὴν συνεχίσει νὰ μᾶς εἶναι ξένος ὁ Χριστός.

Ὑποδοχὴ τοῦ Χριστοῦ σημαίνει: Εἰλικρίνεια ἀναζήτησης. Μεθοδικὴ ἀναζήτηση. (Δὲν πάει κανεὶς στὸ βουνὸ γιὰ ... ψάρια!) Ὕπαρξη βοηθοῦ σ' αὐτὴν τὴν πορεία. (Πνευματικός). Συνέπεια στὴν "θεραπευτικὴ ἀγωγὴ" ποὺ θὰ μᾶς δώσει.

Ὅταν αὐτὰ γίνουν, τότε ἡ καρδιά μας θὰ ἀρχίσει νὰ φωτίζεται ἀπὸ τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ. Τότε ὅλα θὰ γίνουν Φῶς Χριστοῦ. Τότε ἡ προσδοκία τῆς Ὑπαπαντῆς Του θὰ γίνη χαρὰ τῆς ζωῆς μας. Τότε τὸ πρόσωπό Του θὰ γίνη τὸ πιὸ ἀγαπημένο μας πρόσωπο. Τότε κάθε θυσία γιὰ Αὐτὸν ποὺ ἀγαπᾶμε δὲν θὰ εἶναι κόπος ἀλλὰ χαρά. Τότε ἡ Εὐχαριστία τῆς Κυριακῆς δὲν θὰ εἶναι καθῆκον ἀλλὰ αὐτονόητη ἐκδήλωση ζωῆς.

Ἂς σκύψουμε πάνω σὲ ὅλα αὐτά. Ἀφορμὲς εἶναι γιὰ προβληματισμό. Ἂς τὰ ἐπεκτείνουμε καὶ σὲ περισσότερο βάθος καὶ ἔκταση.

Ὁ Χριστός, ἡ ζωὴ καὶ ὁ θάνατος εἶναι τὰ μόνα θέματα ποὺ χρειάζονται ἀπάντηση, ἔλεγε ἕνας ὄντως σοφὸς ἄνθρωπος τοῦ περασμένου (...εἰκοστοῦ ) αἰώνα.

Μὲ εὐχὲς γιὰ "ὑπάντηση" τοῦ Χριστοῦ ἀπ' ὅλους μας

Ὁ Ἐφημέριος π. Θεοδόσιος