Η θυελλώδης ζωή του μεγαλύτερου σύγχρονου φιλέλληνα

Η είδηση του θανάτου του, όπως οι περισσότερες: «Γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 11 Φεβρουαρίου 1915. Πέθανε στις 10 Ιουνίου 2011». Η ζωή του; Δεν χωράει στις λέξεις η ζωή του σερ Πάτρικ Λι Φέρμορ (ή «Παντελής» ή «Μιχάλης» ή «Φιλεντέμ» - τα παρατσούκλια του στη διάρκεια της Αντίστασης). Ο βίος αυτού του γεννημένου Αγγλοϊρλανδού και αυτοδίδακτου Ελληνα, κορυφαίου λογοτέχνη, παρασημοφορημένου αξιωματικού, ήταν μεγάλος σε διάρκεια, ζάπλουτος σε εμπειρίες και εκτυφλωτικός όσον αφορά τη λάμψη της αρετής και της φιλοπατρίας του. Και τις δύο πατρίδες του, τη Μεγάλη Βρετανία και την Ελλάδα, αγάπησε με ασίγαστο πάθος που διήρκεσε όσο «Η εποχή της δωρεάς» (έτσι τιτλοφορείται ένα από τα βιβλία του).

Η εποχή της δωρεάς είναι τα χρόνια που βάδισε ανάμεσά μας ο δαιμόνιος επικεφαλής των Βρετανικών Μυστικών Υπηρεσιών στην Κρήτη την περίοδο της Κατοχής, ο αφοσιωμένος εραστής του πολιτισμού μας, ο παράξενος ταξιδιώτης που στην εφηβεία του παράτησε τα πάντα για να κάνει πεζός πολλά σημεία της διαδρομής Λονδίνο - Κωνσταντινούπολη! Σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στον υπογράφοντα το παρόν (το 2006 για το περιοδικό Αμυνα & Διπλωματία), ο σερ Φέρμορ όρισε ως βασικό κίνητρο της εφηβικής του αποκοτιάς την αγάπη του για την Ελλάδα: «Είχα διαβάσει ένα πολύ ωραίο βιβλίο, που αφορούσε την Ελλάδα. Πάντοτε με διέκρινε ένα έντονο ενδιαφέρον για την Ελλάδα. Από 13 ετών μάθαινα αρχαία ελληνικά. Κατόπιν, σπούδασα στο Λονδίνο και αφού δεν είχαμε πόλεμο τότε, είχα την επιθυμία να γνωρίσω τον κόσμο. Θυμάμαι ότι διάβαζα ιστορικά στοιχεία για την Ελλάδα και το Βυζάντιο σε ένα βιβλίο που είχε γράψει ένας μακρινός συγγενής του Λόρδου Βύρωνα και είχε ως θέμα το Αγιον Ορος. Ηταν τόσο συναρπαστικό το βιβλίο, ώστε αποφάσισα να πάω με τα πόδια στην Ελλάδα. Ημουν 18,5 ετών τότε. Εφυγα, λοιπόν, με πολύ λίγα χρήματα από το Tower Bridge του Λονδίνου και πήγα στην Κωνσταντινούπολη με τα πόδια!»


«Οχι Ισταμπούλ»

Ο «Μιχάλης» αρνείτο πεισματικά να αποκαλέσει την Κωνσταντινούπολη «Ισταμπούλ», σε αντίθεση με πολλούς «ψύχραιμους Ελληνες», που ανήκουν στη γνωστή συνομοταξία που χρεοκόπησε την πατρίδα μας... Στην Κατοχή έζησε επί περίπου ενάμισι έτος σε σπηλιές, μεταμφιεσμένος σε βοσκό, οργανώνοντας αντιστασιακές ενέργειες κατά των κατακτητών. Αξίζει να αναφερθεί η απαγωγή του στρατηγού Κράιπε, η θεαματικότερη αντάρτικη ενέργεια των συμμαχικών δυνάμεων που έλαβε χώρα στην Κρήτη. Εκεί, ο ελληνολάτρης κατάσκοπος που σχεδίασε την ενέργεια αναγκάστηκε να οδηγήσει το αυτοκίνητο του στρατηγού για 3 χιλιόμετρα, πιάνοντας τιμόνι για πρώτη φορά στη ζωή του! Η προσαρμοστικότητα του «Πάντι» και η ευκολία με την οποία μάθαινε πράγματα ήταν χαρίσματα που πάμπολλες φορές τού έσωσαν τη ζωή και προσέθεσαν στο βιβλίο της Ιστορίας μας σελίδες δόξας.

Ο Φέρμορ διατηρούσε μόνιμη κατοικία στην Καρδαμύλη (Μεσσηνιακή Μάνη). Χτίζοντας το σπίτι του με παραδοσιακό τρόπο, που «δένει» απόλυτα με το ελληνικό τοπίο, επηρέασε θετικά και τους υπόλοιπους κατοίκους της περιοχής, σώζοντας το γραφικό χωριό από τη λαίλαπα της πολυκατοικίας και του μπετόν. Πέθανε στην Αγγλία την Παρασκευή 10 Ιουνίου σε ηλικία 96 ετών, έχοντας κάνει μία ημέρα πριν το τελευταίο του ταξίδι, ερχόμενος από την Καρδαμύλη, στην οποία περνούσε τουλάχιστον τους μισούς μήνες του χρόνου. Ο «Πάντι» πήγε να συναντήσει τους συναγωνιστές του στην Αντίσταση, τους Ελληνες ήρωες Μυθολογίας και Ιστορίας, με τους οποίους ταυτίστηκε, και την Τζόαν, την αγαπημένη σύζυγό του, που πέθανε στην Καρδαμύλη τον Ιούνιο του 2003.


Κανείς πια δεν μιλάει για το Κυπριακό

Μέχρι τον θάνατό του ήταν ο σημαντικότερος εν ζωή ταξιδιωτικός συγγραφέας. Τα περισσότερα έργα του είναι ύμνοι για την Ελλάδα, τους τόπους και τους ανθρώπους της. Μεταξύ αυτών «Η εποχή της δωρεάς», «Η Μάνη», «Η Ρούμελη», «Τα βιολιά του Σεν Ζακ».

Εχει πει για την ανθελληνική θεωρία του Ιάκωβου Φαλμεράιερ (οι σύγχρονοι Ελληνες δεν είναι απόγονοι των αρχαίων): «Προσωπικά θεωρώ πως είναι απολύτως λανθασμένη. Η ελληνική Ιστορία είναι ενιαία, συνεχής και αδιάσπαστη. Οι αποδείξεις βρίσκονται ολόγυρά μας. Οι άνθρωποι και οι ιδιομορφίες τους, τα τοπία, η γλώσσα - τα πάντα δείχνουν Ελλάδα».

Για την αδικία που έγινε σε βάρος της χώρας μας έπειτα από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και για το αν πήρε η Ελλάδα όσα δικαιούνταν, αφού πλήρωσε τόσο βαρύ φόρο αίματος τονίζει: «Οχι, δεν τα πήρε. Εγώ ήθελα να δοθεί η Κύπρος στην Ελλάδα μετά τον πόλεμο. Θεωρώ άδικο ό,τι έχει γίνει με αυτό το κομμάτι του Ελληνισμού. Είναι άδικο να κατέχει η Τουρκία το μισό νησί. Ακόμα και Ελληνες φίλοι μου δεν μιλάνε για το Κυπριακό. Κανείς πια δεν μιλάει γι’ αυτό και απορώ. Λες και έχει εξαφανιστεί το πρόβλημα».

Για την ονομασία των Σκοπίων: «Για την περίπτωση της FYROM, ιστορικά δεν στέκουν οι απαιτήσεις της. Εχω γράψει για αυτό το ζήτημα. Ιστορικά, υπάρχει πραγματικό όνομα για τη σημερινή FYROM. Είναι το “Παιονία”, το οποίο το αναφέρει κι ο Ηρόδοτος. Οι απαιτήσεις της FYROM είναι ιστορικά αβάσιμες».

Η χώρα μας αντιπροσώπευε για τον σερ Φέρμορ: «Τα πάντα! Ιστορία, αγάπη, φιλία, ευδαιμονία, παράδοση, πολλά πράματα... Η ζωή μου ολόκληρη περιστράφηκε κι αφοσιώθηκε στην Ελλάδα».


Παναγιώτης Λιάκος

Ουρές για μια μερίδα φαΐ!

Μεγάλη αύξηση παρουσίασαν το τελευταίο διάστημα οι άποροι και οι άστεγοι που, δίχως να έχουν άλλη επιλογή, συρρέουν για φαγητό στις ενορίες των Χανίων. Κληρικοί της Εκκλησίας της Κρήτης υποστηρίζουν ότι σε πολλές περιπτώσεις η ζήτηση για προσφορά σισιτίου και για τα πακέτα τροφίμων που παίρνουν οι άποροι στο σπίτι έχει διπλασιαστεί (!) συγκριτικά με το 2010, και για τον λόγο αυτόν ζητούν τη στήριξη της κοινωνίας, και πρωτίστως των επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στον τομέα των τροφίμων.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ιστορική ενορία του Αγίου Νικολάου της Σπλάντζιας, που βρίσκεται βορειοανατολικά της παλιάς πόλης, κοντά στο Καστέλι. Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Φιλόπτωχου Συσσιτίου της ενορίας Γιάννη Σκαράκη, στον Αγιο Νικόλαο σπεύδουν καθημερινά για να σιτιστούν 250 άτομα. Παράλληλα τρόφιμα για το σπίτι στα ειδικά πακέτα που ετοιμάζουν οι εθελοντές παίρνουν 60 οικογένειες της περιοχής. Οπως εξήγησε ο κ. Σκαράκης, το 70% των ανθρώπων που σιτίζονται ή παίρνουν φαγητό για την οικογένειά τους είναι Ελληνες και οι υπόλοιποι οικονομικοί μετανάστες.

Προκειμένου να γίνει ευρύτερα γνωστό και να στηριχτεί το σημαντικό έργο που προσφέρει από το 1963 καθημερινά η ενορία του Αγίου Νικολάου, ο Δήμος Χανίων και άλλοι τοπικοί φορείς διοργανώνουν στις 21.00 την προσεχή Τρίτη 21η Ιουνίου συναυλία στο παλιό λιμάνι των Χανίων, δίπλα από το Γυαλί Τζαμί. Στη συναυλία, όπου οι διοργανωτές καλούν τους Χανιώτες να δώσουν μαζικά το «παρών», θα συμμετάσχουν γνωστοί καλλιτέχνες όπως ο Γιάννης Χαρούλης, ο Haig Yazdian, ο Γιώργος Ξυλούρης (Ψαρογιώργης), ο Δημήτρης Κουκουλιτάκης, ο Λεωνίδας Μαριδάκης και ο Σπύρος Πετρουλάκης.


Κώστας Καντούνης

ΜΙΑ ΑΛΗΘΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ…..

Όχι πολλά χρόνια πριν, ένας νέος υποψήφιος μοναχός πήγε να εγκατασταθεί στον Άθωνα. Μιλώντας με τον σεβάσμιο ηγούμενο τής μονής, όπου επιθυμούσε να μείνει, του είπε: «Άγιε πάτερ! Ή καρδιά μου φλέγεται για την πνευματική ζωή, για τον ασκητισμό, για την ακατάπαυστη κοινωνία με τον Θεό, για την υπακοή σε ένα γέροντα.
Καθοδηγήστε με, παρακαλώ, άγιε πάτερ, ώστε να μπορέσω να έχω πνευματική πρόοδο». Πηγαίνοντας στο ράφι, ό ηγούμενος πήρε ένα αντίτυπο του Δαβίδ Κόπερφιλντ του Τσάρλς Ντίκενς. «Διάβασε αυτό παιδί μου», είπε. «Άλλά πάτερ!», αντέδρασε ταραγμένος ό φιλόδοξος, «αυτό είναι μία ετερόδοξη βικτωριανή συναισθηματική συγγραφή, ένα προϊόν τής δυτικής αιχμαλωσίας! Αυτό δεν είναι πνευματικό δεν είναι καν ορθόδοξο! Χρειάζομαι γραπτά πού θα μου διδάξουν την πνευματικότητα!».
Ό ηγούμενος χαμογέλασε, λέγοντας: «Μόνο αν ανακαλύψεις καταρχήν τα κανονικά, ανθρώπινα, χριστιανικά συναισθήματα και μάθεις να βλέπεις τη ζωή όπως έκανε ό μικρός Δαβίδ -με απλότητα, ευγένεια, ζεστασιά και συγχώρηση- τότε όλα τα ορθόδοξα πνευματικά κείμενα θα σε ωφελήσουν λίγο».


ΒΙΒΛ. Π. ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΡΟΟΥΖ. Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ. ΤΟΜΟΣ Γ

Κυριακή των Αγίων Πάντων-«Ων ουκ ην άξιος ό κόσμος»

Κυριακή των Αγίων Πάντων

                                                    «Ων ουκ ην άξιος ό κόσμος»

Σήμερα, αγαπητοί μου αδελφοί, είναι μεγάλη εορτή και πανήγυρης. Δεν εορτάζει ένας άγιος, ούτε δύο ούτε δώδεκα ούτε σαράντα ούτε τριακόσιοι δεκαοκτώ άγιοι σήμερα εορτάζουν πολλοί - αναρίθμητοι, όλοι οι άγιοι. Σήμερα είναι ή εορτή των αγίων Πάντων. Ποιοι είναι αυτοί; είναι εκείνοι που γράφουν τα χαρτιά, τα συναξάρια, τα μηναία άλλα είναι και άλλοι, πού τα ονόματα τους τα γνωρίζει μόνο ο Θεός, άγιοι ανώνυμοι, είναι άγιοι απ’ όλα τα έθνη, απ’ όλες τις γλώσσες και τις φυλές, απ’ όλες τις εποχές, απ’ όλα τα επαγγέλματα, απ’ όλες τις ηλικίες.

Είναι νήπια όπως εκείνα που έσφαξε ο Ηρώδης, μικρά παιδιά όπως ο Άγιος Κήρυκος, γέροντες με άσπρα μαλλιά, γυναίκες, άντρες, ένας κόσμος ολόκληρος. Αν μπορέσει κανείς να μέτρηση τα άστρα, τότε θα μπόρεση να μέτρηση και τους αγίους Πάντες. Σχηματίζουν σήμερα κατά κάποιο τρόπον μία παρέλαση, εμπρός στην οποία οι παρελάσεις των εθνικών μας εορτών σβήνουν. Παρελάζουν όλοι οι άγιοι μπροστά στον βασιλέα Χριστό. Πρώτη περνά η Υπεραγία Θεοτόκος, μετά έρχονται οι άγγελοι και αρχάγγελοι, μετά οι πατριάρχες, μετά οι προφήτες, μετά οι απόστολοι, μετά οι μάρτυρες, μετά οι όσιοι, μετά οι πατέρες και διδάσκαλοι της Εκκλησίας, μετά οι ομολογητές, όλος ο στρατός του Χριστού.

Και μπροστά απ’ όλη την παράταξη  η σημαία, ο τίμιος σταυρός. Όλοι αυτοί γονατίζουν μπροστά στο Χριστό και λένε με σεβασμό και ευλάβεια Χαίρε, ό Βασιλεύς ημών! Στην εποχή μας η αγιότητα περιφρονείται. Άλλα μήπως και όταν ζούσαν στη γη οί άγιοι γνώρισαν τιμή; Κάθε άλλο. Και τότε ό κόσμος άλλους θαύμαζε ζήλευε αυτούς πού διασκέδαζαν, οργίαζαν, κολυμπούσαν στο χρήμα, κατοικούσαν στα μέγαρα ενώ οι άγιοι έμεναν μακριά απ’ όλα αυτά. Δεν μπορούσαν να ζήσουν μέσα σε πολιτείες. Αναγκάζονταν να φεύγουν, να βγαίνουν έξω, να ζουν στα βουνά, να φορούν γιδοτόμαρα, να κρύβονται σε σπηλιές, για να αποφύγουν συμβιβασμούς και να κρατήσουν την πίστη και την καθαρότητα τους.

Για αυτούς τους αγίους λέει σήμερα ο Απόστολος Παύλος «Ων ουκ ην άξιος ό κόσμος» . Τι θα πει αυτό; Ας το πούμε απλά. Φαντασθείτε με το νου σας μια θεόρατη ζυγαριά. Στο ένα μέρος της βάλτε όλα τα πλούτη, όλο το χρυσάφι, όλο το ασήμι, όλα τα διαμάντια, όλα τα τιμαλφή της γης. Βάλτε ακόμη όλο τον ορυκτό πλούτο πού υπάρχει στο υπέδαφος. Ανοίξτε και τις τράπεζες και φέρτε όλα τα χρήματα. Τέλος βάλτε πάνω και τα διάσημα των αξιωμάτων, κορώνες, σπαθιά, παράσημα, διπλώματα, βραβεία και επαίνους, ό,τι εκλεκτό και πολύτιμο έχε ο κόσμος. Και στο άλλο μέρος της ζυγαριάς βάλτε - Τι; Ένα μάρτυρα, έναν ασκητή. Ή ζυγαριά δεν θα γείρει προς τα πλούτη θα γείρει προς το μέρος του αγίου! Τόση αξία έχει η αγιότητα.

Υπερβολικά θεωρούνται αυτά; Αλλά αυτό ακριβώς λέει σήμερα ο Απόστολος Παύλος ότι ό κόσμος δεν ήταν άξιος να έχει στις τάξεις του τέτοια διαμάντια, τέτοια αναστήματα. Δεν είναι αυτό υπερβολή. Θα μπορούσα να σας αναφέρω πολλά παραδείγματα για να σας δείξω, ότι ένας άγιος αξίζει παραπάνω από  ότι υπάρχει στον κόσμο. Αναφέρω ένα μόνο, για να δείτε πόσο αξίζει ένας άγιος. Οχτακόσα χρόνια προτού να έρθει ο Χριστός στον κόσμο ζούσε ένας βασιλιάς άδικος. Είχε δε δίπλα του και μια βασίλισσα πού ήταν εκατό φορές πιο άδικη απ' αυτόν. Ζούσαν στα παλάτια ζωή τρυφηλή. Το δε χειρότερο ήταν, ότι παρέσυραν τον περιούσιο λαό του Θεού στην ειδωλολατρία και τη διαφθορά.

Ό Θεός οργίστηκε και έξαφνα διατάζει, να σταματήσει ό ουρανός να βρέχει. Και σταμάτησε πράγματι επί τρεισήμισι χρόνια! Ξεράθηκαν τα πάντα. Τα πηγάδια και οι βρύσες στέρεψαν. Τα ζώα δεν μπορούσαν πια να ζήσουν. Οι άνθρωποι πήγαιναν μέσα στις σπηλιές και βάζαν τη γλώσσα τους στα βράχια σαν το σκύλο, για να βρουν λίγη υγρασία. Είχε ανοίξει πια ή γη, είχε γίνει σκληρή σαν το κεραμίδι. Κινδύνευαν να πεθάνουν όλοι, να μη μείνει ούτε ένας. Τότε ποιος τούς έσωσε; Τους έσωσε ό βασιλιάς; οι πλούσιοι; οι μεγάλοι; οι γραμματισμένοι; Κανείς απ' αυτούς. Τους έσωσε ένας πού δεν είχε σπίτι, δεν είχε χρήματα, δεν είχε ρούχα πολυτελείας. Φορούσε μια κάπα και με ένα ραβδί γύριζε ξυπόλητος βουνά - λαγκάδια, από ριζοβούνι σε ριζοβούνι και από σπηλιά σε σπηλιά, και τον έτρεφαν τα κοράκια του ουρανού. Ποιος είναι αυτός; Θα τον γιορτάσουμε στις 20 Ιουλίου.

Είναι ό προφήτης Ηλίας  να 'χουμε την ευχή του. Αυτός γονάτισε και προσευχήθηκε... Αν πούμε και εμείς πως προσευχόμαστε, θα πούμε ψέματα. Συγχωρήστε με, μα ούτε εσείς ό λαός του Θεού ούτε εμείς οι παπάδες (βάζω και τον εαυτό μου) που λειτουργούμε προσευχόμαστε. Πριν 100 – 200 χρόνια στο Μοριά, στη Θεσσαλία, στην Κρήτη, στην Ήπειρο, στη Μακεδονία, στη Μικρά Ασία, από την ώρα πού έμπαιναν στην εκκλησία τα μάτια τους ήταν βουρκωμένα και τα δάκρυα πέφτανε κάτω στα πλακάκια κορόμηλο. Πού τώρα αυτά! Είμαστε θεομπαίχτες. Θα μας τις κλείσει ό Θεός τις εκκλησίες, θα γίνουν αχούρια, κινηματογράφοι, θέατρα. Ποιος αληθινά μπαίνει μέσα με φόβο Θεού;...Κανείς μας.

Έκανε, λοιπόν, ό Ηλίας την προσευχή του. Όχι πολλή ώρα. Άλλα μόλις ύψωσε τα χέρια, λες και ήτανε μαγνήτης, τράβηξε τα σύννεφα, γέμισε ό ουρανός, έβρεξε, και δροσίστηκε ή γη. Να λοιπόν ένας απόκοσμος ερημίτης έσωσε τον κόσμο, ολόκληρο βασίλειο. Αυτός είχε την αξία, όχι ό κόσμος. «Ων ουκ ην άξιος ό κόσμος»! Τέτοιο διαμάντι ήταν στην εποχή του, αλλά ποιος τον υπολόγιζε; Τον κυνηγούσαν, και αυτός ό κυνηγημένος ήρθε ώρα πού τους έσωσε. Να Τι αξίζει ένας άγιος. Θα πείτε Αυτά «τω καιρώ εκείνο», σήμερα; Δεν έπαυσε, αδελφοί μου, ή Εκκλησία να γεννά αγίους εδώ στη γη.

Όπως το χώμα βγάζει τριαντάφυλλα, έτσι και αύτη ή γη, και ή δική μας χώρα, δεν θα παύση μέσα στα αγκάθια τα πολλά να γεννά και κρίνα και τριαντάφυλλα. Υπάρχουν και σήμερα άγιοι. Τα ονόματα τους δεν τα γράφουν οι εφημερίδες ούτε ακούγονται από τα ραδιόφωνα και από της τηλεοράσεις. Αυτοί είναι άγνωστοι. Να σας δείξω μερικούς; Ένα κορίτσι που ο πατέρας του πέθανε και το σπίτι έμεινε ορφανό και, ενώ άλλες πουλάνε την τιμή της και ζουν μπέικα μέσ' στον παλιόκοσμο, αυτή εργάζεται τίμια και βγάζει το ψωμί του σπιτιού, μια τέτοια κοπέλα, άγνωστη στον κόσμο, αξίζει χίλιες φορές περισσότερο από τις άλλες. Και μια νοσοκόμος πόσο αξίζει!

Σε λίγο, σας το λέω, τα νοσοκομεία δεν θα 'χουν νοσοκόμες. Γιατί μια κοπέλα να πάει να γίνη νοσοκόμος; Κορόιδο Είναι, να υπηρέτη όλη νύχτα και ν' αμείβεται ελάχιστα, την ώρα πού ή άλλη πουλάει το κορμί της και μαζεύει τόσα όσα δέ' μαζεύει αυτή όλο το χρόνο: Και μια πολύτεκνη μάνα, πού βαδίζει με το νόμο του Θεού και φροντίζει τον άντρα και τα παιδιά της, αξίζει παραπάνω από όλες τις άλλες πού κρατούν στην αγκαλιά τους όχι παιδιά αλλά σκυλιά. Και ένας εργάτης, πού δουλεύει τίμια και ό ίδρωτας τρέχει από το μέτωπο του, αξίζει παραπάνω από εφοπλιστές και βιομηχάνους.

Και ένας αγρότης πού δουλεύει τη γη και όταν κτυπάει ή καμπάνα κάνει το σταυρό του, Είναι ανώτερος απ' όλους τους ασεβείς κυβερνήτες των λαών. Αυτά διδάσκει το Ευαγγέλιο και αυτά τα κριτήρια πρέπει να 'χουμε, αδελφοί μου. Δεν σας λέω περισσότερα, τούτο μόνο. Μην εκτιμάτε χρήμα, πλούτη, ηδονές. Να εκτιμάτε πίστη και αγιότητα. Ξεχάσαμε τα λόγια των προγόνων μας. Έλεγε ό Πλάτων «Πάς ό τ' επί γης και υπό γης χρυσός αρετής ουκ αντάξιος» δηλαδή ότι όλο το χρυσάφι της γης δεν μπορεί ν' αντιστάθμιση την αξία της αρετής. Βγάζω δίσκο σήμερα, δίσκο αγγέλων, τον περιφέρω και ζητώ.

Δώστε μου, Χριστιανοί, ένα δάκρυ μετανοίας, δώστε μου ένα δράμι πίστεως, δώστε μου ένα γραμμάριο αγιότητας, και σας χαρίζω όλο τον κόσμο. Όσο αξίζουν αυτά, δεν αξίζει όλος ό πλούτος της γης. Αγαπητοί μου αδελφοί, μη μας θαμπώσουν τα εγκόσμια. Να ζήσουμε με το Χριστό. Μακάριοι - ευτυχείς αυτοί πού πιστεύουν στο Χριστό, αυτοί πού ζουν κατά Χριστόν, αυτοί πού ενώνονται με το Χριστό. Αυτοί μια μέρα, μαζί με τους μάρτυρας, τους οσίους, τους αγγέλους, μαζί με τους αγίους Πάντας, θα ψάλλουν και θα λένε «Άγιος, άγιος, άγιος, Κύριος Σαβαώθ, πλήρης ό ουρανός και ή γη της δόξης σου».

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΚΡΙΝΟΥΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Η περικοπή που διαβάζεται σήμερα την Κυριακή των Αγίων Πάντων, ή των μαρτύρων πάντων, όπως λεγόταν παλαιότερα, αποτελείται από σταχυολογημένα λόγια του Ιησού από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου.
Στα λόγια αυτά του Χριστού υπογραμμίζονται τρία κυρίως σημεία, που απευθύνονται στους μαθητές Του και δι’ αυτών σε κάθε μέλος της Εκκλησίας Του : το θάρρος της ομολογίας πίστεως στο Χριστό, η άρση του σταυρού και η απαγκίστρωση από τα επίγεια δεσμά. Τρία σημεία που χαρακτηρίζουν όλους τους μάρτυρες και αγίους που τιμά σήμερα η Εκκλησία την μνήμη τους.
Αυτοί λοιπόν οι Άγιοι αποτελούν την κρίση του κόσμου μας. Οι Άγιοι αγάπησαν τον Χριστό περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο στον κόσμο. Πρόκειται για μια αγάπη- δώρο του Θεού. Αγάπησαν το Θεό μέχρι το μίσος προς τον εαυτό τους, κάτι που συνιστά την τελειότατα της αγάπης, κατά τον γέροντα Σωφρόνιο. Αυτό σημαίνει, ότι νίκησαν τον εαυτό τους μέσα από τη σύγκριση τους με τον Ιησού Χριστό, ο Οποίος στο πρόσωπό Του αποκαλύπτει στους στους Αγίους τον τέλειο Θεό και τον τέλειο άνθρωπο.
Οι Άγιοι είχαν προσωπική σχέση με το Χριστό μέσω της προσευχής και των μυστηρίων της Εκκλησίας. Αγάπησαν τις εντολές Του και με την τήρηση τους Τον γνώρισαν βαθύτερα, γιατί η τήρηση τους μόνο με την ανθρώπινη δύναμη και θέληση είναι ακατόρθωτη. Γι’ αυτό θεμελιώδης αρετή των Αγίων είναι ταπείνωση, που θεραπεύει την πρωταρχική αιτία του κακού, την υπερηφάνεια. Η ταπείνωση συνδεδεμένη με την προσευχή, ενισχύει τον άνθρωπο με την δύναμη του Αγ. Πνεύματος. Γι’ αυτό την Κυριακή της Πεντηκοστής γιορτάζουμε όλους μαζί τους Αγίους, επειδή είναι τα αποτελέσματα της Πεντηκοστής. Είναι οι καρποί της αγιαστικής ενέργειας του Αγ. Πνεύματος μέσα στην Εκκλησία.
Θέλουμε, όμως σήμερα να σταθούμε σε ένα σημαντικό σημείο του Ευαγγελικού αναγνώσματος που αναφέρεται στον τρόπο που θα γίνει η κρίση του κόσμου. Η παρουσία και ο ρόλος των Αγίων σ’ αυτή, μας δείχνει από μια άλλη σκοπιά το περιεχόμενο της εκκλησιαστικής ζωής.
Ο Χριστός έδειξε, ότι η αγάπη Του δεν είναι φυσικής τάξεως και αποκάλυψε στους μαθητές Του τη μεγάλη δόξα που θα έχουν αυτοί που εγκατέλειψαν τα πάντα για να Τον ακολουθήσουν. Αυτοί όχι μόνο θα κριθούν, αλλά μαζί με τον Χριστό θα κρίνουν τον κόσμο. Την κρίση του κόσμου θα την κάνει ο Χριστός και οι μαθητές Του. Και χρησιμοποίησε πολλούς τρόπους για να περιγράψει το μυστήριο της κρίσεως του κόσμου. Εκτός από την περιγραφή του ευαγγελιστή Ματθαίου ( 25,31-46), σήμερα μας αποκαλύπτει μια σπουδαία πτυχή αυτού του μυστηρίου.
Κρίση του κόσμου θα είναι η αποκάλυψη « εν δόξη» του αυθεντικού ανθρώπου στο πρόσωπο του Υιού του Θεού. Και αυτή η αποκάλυψη θα φέρει στο φως την ανομία μας. Ουσιαστικά η κρίση δεν θα γίνει μόνο ανάμεσα στο Χριστό και τους ανθρώπους, αλλά και στους Αγίους και τους άλλους ανθρώπους. Θα μας κρίνουν οι άνθρωποι που ζουν μαζί μας ή που έζησαν με τις ίδιες συνθήκες μ’ εμάς, που τήρησαν τις εντολές του Θεού. Αυτοί θα διαλύσουν όλες τις προφάσεις που προβάλλουμε στη συνείδηση μας για να σωπάσει.
Οι Άγιοι δεν θα περάσουν από κρίση κατά την Β΄ παρουσία, γιατί περνούν κατά την διάρκεια της ζωής τους, όπως διασώζει η παράδοση των αγίων πατέρων. Η ζωή των Αγίων είναι κρυμμένη «εν Χριστώ συν τω Θεώ» και είναι απρόσιτη για την ανθρώπινη διάνοια.
Είναι ενδιαφέρον να γνωρίσει κανείς τον τρόπο που πέρασαν οι Άγιοι την μέλλουσα κρίση πριν την κοίμηση τους. Ο φόβος του θανάτου έχει ως κύριο συστατικό το φόβο της κρίσης που τον ακολουθεί. Οπότε, η στάση μας απέναντι στο θάνατο μαζί με το περιεχόμενο της επίγειας ζωής μας, γίνεται η βίωση της μέλλουσας κρίσης.
Κατά τον Άγ. Συμεών τον Ν. Θεολόγο, η χάρη του Θεού αποκαλύπτεται σ’ αυτούς που ζουν σύμφωνα με το θέλημα Του. Η αποκάλυψη του Θεού είναι κρίση του ανθρώπου, γι’ αυτό βλέπουμε τους δικαίους της Π. Διαθήκης και τους Αγίους της Εκκλησίας να έχουν ταπεινή γνώμη για τον εαυτό τους. Αντίθετα η υπερηφάνεια δηλώνει, ότι η χάρη του Θεού απουσιάζει από τον άνθρωπο.
Απ’ όλα αυτά γίνεται φανερό, ότι η Εκκλησία με το να μας φέρνει σε κοινωνία με τον Θεό, μας οδηγεί στη βίωση της κρίσεως πριν από την Β΄ παρουσία. Τότε ο κόσμος θα ανακαινισθεί και θα νικηθεί οριστικά ο θάνατος. Όμως δεν θα κριθούν όλοι. Ο αληθινά πιστός «έχει ζωήν αιώνιον, και εις κρίσιν ουκ έρχεται ( Ιωάν. 5,24).
Με βάση αυτά, το έργο της Εκκλησίας παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις. Οδηγεί τον άνθρωπο σε μια ελευθερία χωρίς όρια, που είναι καρπός της υπακοής στο θέλημα του Θεού. Ξεπερνά ακόμη τα όρια της τελικής κρίσης.
Πρακτικά όμως, πως μπορούμε να παραδώσουμε τον εαυτό μας στην κρίση του Θεού; Με την προσευχή, λέγει ο Άγ. Ιωάννης της Κλίμακος. Διότι η προσευχή είναι αληθινό δικαστήριο και κριτήριο και βήμα του Κυρίου, προ του μελλοντικού βήματος.
Σ’ αυτή η χάρη του Θεού φανερώνει την ανομία μας και μας οδηγεί στη μετάνοια και αλλαγή του εαυτού μας.

π.Γ.Στ.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ (Α’ ΜΑΤΘΑΙΟΥ)

Κυριακή των Αγίων Πάντων

Κυριακή των Αγίων Πάντων
(Ματ. ι', 32-33,37-38 & ιθ', 27-30)

κήρυγμα επί του Ευαγγελίου
του Ιωάννη Δήμου
Θεολόγου - Φιλολόγου

Ο πόλεμος χαρακτηρίστηκε ως αναγκαίο κακό, επειδή οι άνθρωποι πολλές φορές αντιμετωπίζουν πολέμους ή και βρίσκονται στην ανάγκη να πολεμήσουν. Αλλά εάν υπάρχει πόλεμος που γίνεται για τη σωματική και εθνική ελευθερία, υπάρχει και αγώνας πνευματικός που γίνεται για τη διατήρηση της ηθικής ελευθερίας, δηλαδή για την απαλλαγή από τα πάθη και την αμαρτία. Αυτός είναι ο λεγόμενος αόρατος πόλεμος. Αυτόν τον αόρατο πόλεμο παρακολουθεί και στεφανώνει τους νικητές ο πρώτος και μοναδικός νικητής της αμαρτίας, ο Υιός και Λόγος του Θεού. Δεν είναι άλλος από το Χριστό που λέει στους αγωνιστές, «τω νικώντι δώσω τον στέφανον της ζωής και ο νικών, θα καθίσει μετ' εμού εις τον θρόνον μου, καθώς και εγώ ενίκησα και εκάθισα εν τω θρόνω του πατρός μου».

Για το λόγο αυτό κάθε μέρα προβάλλονται στο προσκήνιο της Εκκλησίας μορφές γενναίων αγωνιστών, των οποίων τα ονόματα και τα κατορθώματα αναφέρονται για παραδειγματισμό των επερχόμενων μεταγενέστερων γενεών. Όμως κατά την Κυριακή των Αγίων Πάντων εμφανίζεται και παρελαύνει στην εκκλησιαστική σκηνή ολόκληρος ο θίασος των αγωνιστών και το νέφος των μαρτύρων της Εκκλησίας, στεφανωμένοι με τον αμάραντο στέφανο της δόξας. Είναι οι αδελφοί του Χριστού που έπλυναν τη στολή της ψυχής τους στο Αίμα του Αρνίου και δοξάστηκαν από το Θεό. Αυτή τη θριαμβευτική στρατιά, στο πέρασμα της οποίας συντρίβονται όλες οι αντίθετες δυνάμεις, αποτελούν αγωνιστές προερχόμενοι από κάθε φυλή και γλώσσα, από κάθε κοινωνική τάξη, και από κάθε γένος. Έτσι αντικρίζει κανείς, με τα μάτια της ψυχής, νήπια που σφαγιάστηκαν, νέους και νεανίδες που δεν υπέκυψαν, άνδρες και γυναίκες, διακόνους, πρεσβυτέρους και επισκόπους, ευαγγελιστές, ιεραποστόλους και προφήτες που μαρτύρησαν.

Όλοι αυτοί και άλλοι πολλοί, γνωστοί και άγνωστοι, που είναι αδύνατο να αναφερθούν, επειδή έμειναν πιστοί στο θέλημα του Θεού, τιμώνται σήμερα την Κυριακή των Αγίων Πάντων. Το αίμα των γενναίων αυτών αγωνιστών έβαψε κόκκινο το ένδυμα της Εκκλησίας και πότισε το δένδρο της πίστεως. Τα ακτινοβόλα πρόσωπα των αγίων στολίζουν το στέμμα της Εκκλησίας και αποτελούν αφορμή για μίμηση, γιατί τότε τιμάμε τους αγίους όταν μιμούμαστε τη ζωή τους. Πράγματι, όπως κάθε μητέρα οδηγεί τα παιδιά της και προτρέπει αυτά να μιμηθούν το παράδειγμα εκείνων που έζησαν με υψηλά ιδανικά χάριν των οποίων, όταν χρειάσθηκε, πρόσφεραν και τη ζωή τους, κατά παρόμοιο τρόπο και η Εκκλησία οδηγεί τα παιδιά της να μιμηθούν τους ήρωες της πίστεως. Έτσι λοιπόν, οι αγωνιζόμενοι Χριστιανοί πρέπει να μείνουν πιστοί μέχρι θανάτου, μιμούμενοι το παράδειγμα των Αγίων.

Τι πρέπει όμως να κάνουν όσοι θέλουν να μιμηθούν τους αγίους και επιθυμούν αληθινά την αγιότητα; Είναι ανάγκη να εκτιμήσουν την αξία της και πάντοτε να είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν τα πάντα για την επίτευξη της. Όσοι επιθυμούν την αγιότητα πρέπει να διώχνουν τον εγωισμό τους και να παραχωρούν μέσα τους τη θέση στον Υιό του Θεού, που είναι ο Κύριος και Θεός τους, και που χαρίζει τον αγιασμό στους αγωνιζόμενους πιστούς. Ο Χριστός δίνει τη χάρη Του στους πιστούς για να ολοκληρώσουν τον πνευματικό τους αγώνα και να ακολουθήσουν το παράδειγμα των αγίων. Το παράδειγμα εκείνων οι οποίοι δόξασαν το Θεό αφού υπερνίκησαν τον εαυτό τους, και ενώ έζησαν στον κόσμο αυτό υψώθηκαν πάνω από αυτόν και έζησαν τη ζωή του Χριστού. Αυτοί είναι οι Άγιοι Πάντες που γιορτάζουμε σήμερα, η βοήθεια των οποίων ας σκεπάζει όλους μας. Αμήν.

«Δι΄ ὑπομονῆς τρέχομεν τὸν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα»

Στὸν ἀγῶνα ποὺ προβάλλει μπροστά μας θὰ πρέπη νὰ τρέξουμε, ἀδελφοί μου, μὲ ἐπιμονὴ καὶ ὑπομονή. Πρίν ἀπὸ μᾶς τὸν τρέξανε τὰ ἑκατομμύρια τῶν ἁγίων καὶ ἡρώων τῆς πίστεως, αὐτοὶ τοὺς ὁποίους γιορτάζει καὶ πανηγυρίζει σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας.

Ἀπόστολοι, Μάρτυρες, Ὁμολογητές, Ἀναχωρητές, Ὅσιοι, Πατέρες τερμάτισαν ἔνδοξα καὶ στεφανωμένοι θριαμβευτὲς μπῆκαν στὴν βασιλεία τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ ἀπολαύσουν «ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη». Στὰ ἀχνάρια τους λοιπὸν καὶ ἐμεῖς.Στὸ δρόμο ποὺ χάραξαν ἐκεῖνοι, κάτω ἀπὸ τὴν ἴδια σημαία. Πρωτοπόροι ἐκεῖνοι, στρατιῶτες ἐμεῖς. Σταυροφόροι ἐκεῖνοι, σταυροφόροι καὶ ἐμεῖς. Σὲ ποιοὺς ὅμως ἀγῶνες καὶ πῶς θὰ ἀγωνισθοῦμε;

Ὅταν, ἀδελφοί μου, ὁ θεοκίνητος ἀπόστολος Παῦλος συνιστᾶ καὶ προτρέπει ἀντοχὴ καὶ προσοχὴ στὸν προκείμενο «ἡμῖν ἀγῶνα» δὲν ἐννοεῖ μόνο τοὺς ἀγῶνες τοῦ μαρτυρίου ἀλλὰ προπάντων τοὺς πνευματικούς. Τοὺς δοξασμένους ἀγῶνες γιὰ τὴν κατάκτηση τῆς ἀρετῆς. Ἡ ἁμαρτία μοιάζει μὲ ἀδέξια πινελιὰ ἢ μὲ ἕνα μουτζούρωμα ποὺ χαλάει ὅλον τὸν καλοφτιαγμένο πίνακα. Ἡ ἀδέξια αὐτὴ πινελιὰ προσβάλλει τὸν ἴδιο τὸν τεχνίτη, τὸν Θεό.

Ἡ ἁμαρτία εἶναι θηρίο ἀγριεμένο, θηρίο ποὺ βρυχᾶται στὸ ἐσωτερικὸ τοῦ ἀνθρώπου. Τί μᾶς λέγει ὁ θεῖος Παῦλος περὶ αὐτοῦ; «Βλέπω ἕτερον νόμον ἐν τοῖς μέλεσί μου ἀντιστρατευόμενον τῷ νόμῳ τοῦ νοός μου καὶ αἰχμαλωτίζοντά με ἐν τῷ νόμω τῆς ἁμαρτίας»( Ρωμ. 7, 23).

Εἶναι σαγηνευτικὸ τῆς ἁμαρτίας τὸ τραγούδι. Ὁ ἀγώνας δύσκολος, ὁ πόλεμος σκληρὸς μὰ ἡ νίκη δίνει φτερά. Χειμώνας εἶναι ἡ ἁμαρτία ὅμως «δριμὺς ὁ χειμὼν ἀλλὰ γλυκὺς ὁ παράδεισος». Ἀλλὰ καὶ ἡ νίκη σίγουρη, ἀφοῦ ἡ Γραφὴ μᾶς διαβεβαιώνει «ἕως τοῦ θανάτου ἀγώνισαι, περὶ τῆς ἀληθείας καὶ Κύριος ὁ Θεὸς πολεμήσει ὑπέρ σου» (Σοφ. Σειρ. 4-28).

Ἀδελφοί, τὰ ἡρωϊκὰ καὶ μεγάλα ἔργα ποὺ σφραγίζονται μὲ τὴν ἀθανασία, γίνονται στὸ ἐργαστήριο τῆς ἐπιμονῆς. Ὁ στρατιώτης, γιὰ νὰ νικήση πρέπει νὰ πολεμήση μὲ θάρρος. Ὁ σπουδαστής, γιὰ νὰ ἐπιτύχη καλὲς ἐπιδόσεις, πρέπει νὰ ἱδρώση, νὰ μοχθήση. Ὁ ἐρευνητής, ὁ ἐπιστήμονας, γιὰ νὰ δικαιωθῆ καὶ γιὰ νὰ ἀναγνωρισθῆ, αὐτοθυσιάζεται καὶ ἐπιμένει. Ἂν ἀλήθεια τὰ ἀνθρώπινα ἔργα, γιὰ νὰ φτάσουν τὴν τελειότητα, περνοῦν ἀπὸ τὸ μονοπάτι τῆς ἐπιμονῆς καὶ τοῦ μόχθου, πόσο πιὸ πολὺ συμβαίνει αὐτὸ μὲ τὰ ἔργα τῆς ἀρετῆς. Χρειάζεται ἀγώνας μὲ πεῖσμα, μὲ τὴν ἐλπίδα τῆς νίκης, ἀτενίζοντας πάντα τὸν Ἰησοῦ, τὸν Ἀρχηγὸ καὶ Σωτῆρα μας. «Ὁ ἐχθρὸς ἡμῶν διάβολος» σίγουρα ἔχει τὰ δικά του κάστρα καὶ φρούρια. Ὅμως μὲ τὴν ὑπομονὴ καὶ τὴν ἐπιμονὴ πέφτουν καὶ συντρίβονται. Οἱ μαχητὲς γίνονται νικητὲς καὶ τοῦ διαβόλου καὶ τῶν πειρασμῶν καὶ τοῦ ἑαυτοῦ τους. Δὲν ὑπάρχει πόλεμος χωρὶς κίνδυνο. Ἡ ἐπιτυχία ἐξαρτᾶται πιὸ πολὺ ἀπὸ τὴν ὑπομονὴ καὶ τὴν ἐπιμονὴ γιὰ τὴν ἐκτέλεση μιᾶς πράξης παρὰ ἀπὸ τὴν ἐπιτηδειότητα ἢ δεξιότητα στὴ σύλληψή της. Τίποτα δὲν ἀπαιτεῖ τόσο ὑψηλὸ δυναμικὸ θέλησης ὅσο ἡ κυριαρχία πάνω στὸν ἑαυτό μας καὶ τὰ πάθη μας.

Ἀδελφοί μου, προβάλλουν μπροστά μας ἀγῶνες τιμημένοι, ἀγῶνες Χριστοῦ γιὰ ἀρετὴ καὶ γιὰ νίκη. Ἂς ντυθοῦμε «τὴν πανοπλία τοῦ Θεοῦ» χωρὶς δειλία ἢ ἡττοπάθεια· «Κύριος φωτισμός μου καὶ Σωτήρ μου. Τίνα φοβηθήσομαι; Κύριος ὑπερασπιστὴς τῆς ζωῆς μου ἀπὸ τίνος δειλιάσω;».

Ἐμπρὸς λοιπόν, ἂς γκρεμίσουμε τὸν «παλαιὸ ἄνθρωπο» καὶ ἂς γίνουμε ἥρωες μὲ ἁγιότητα καὶ ἅγιοι μὲ ἡρωϊσμό. Ἀμήν.

Κυριακή Αγίων Πάντων

Η σημερινή Κυριακή θεωρείται γιορτινή μέρα και είναι αφιερωμένη στους Άγιους Πάντες. Δηλαδή σε όλους τους Αγίους της Εκκλησίας μας, επώνυμους και ανώνυμους, γνωστούς και άγνωστους, λόγιους και απαίδευτους, γέροντες, νέους και μικρά παιδιά, εγγάμους και αγάμους, άνδρες και γυναίκες. Παλαιότερα η γιορτή αυτή ήταν αφιερωμένη στη μνήμη όλων των Μαρτύρων, όλων εκείνων που έμειναν πιστοί ως το τέλος της ζωής τους, ομολόγησαν πίστη στο Χριστό και μαρτύρησαν. Όλοι οι Άγιοι θεωρούνταν παράλληλα και μάρτυρες, ένας πολύ ενδιαφέρον συνδυασμός αγιότητας και μαρτυρίου.

Αυτή η σύνδεση αναζήτησης ποιότητας ζωής και απόφασης θυσίας του εαυτού μας, μας δίνει τη δυνατότητα να κατανοήσουμε το ουσιαστικότερο νόημα της ημέρας και της σημερινής ευαγγελικής περικοπής, που η Εκκλησία επέλεξε να ακούσουμε και να γιορτάσουμε.

Όπως ο Ιησούς Χριστός ήρθε από αγάπη προς τον άνθρωπο, κήρυξε και δίδαξε ένα νέο ήθος ζωής και μια νέα αντίληψη των ανθρωπίνων πραγμάτων, αλλά παράλληλα για χάρη της ανθρωπότητας ήρε τον σταυρό του και θυσιάστηκε, συνεπής προς αυτά που ευαγγελιζόταν, όμοια και οι άγιοι και οι μάρτυρες της πίστεως έγιναν μιμητές του Κυρίου. Ακολουθώ τον Ιησού υπό μία έννοια σημαίνει σηκώνω και εγώ τον δικό μου σταυρό. Η άρση του σταυρού είναι αποτέλεσμα συνέπειας και πιστότητας. Οι άγιοι και οι μάρτυρες, λοιπόν, συνεχίζουν τη μαρτυρική πορεία της Εκκλησίας ανά τούς αιώνες.

Η ιστορία της Εκκλησίας, κατά συνέπεια, δεν είναι άσκηση δύναμης και εξουσίας, ούτε επιδίωξη δόξας και θριάμβου. Όταν μιλούμε για χριστιανική εποποιία ουσιαστικά εννοούμε ιστορία αγιαστικής συνέπειας και θυσιών. Ίσως κάποτε οι θυσίες συσχετίζονταν με βίαιους διωγμούς, με φριχτά σωματικά μαρτύρια, με απώλεια της ίδιας της ζωής. Σήμερα τα πράγματα είναι πιο ήπια, πιο εξευγενισμένα και πολιτισμένα. Όμως το μήνυμα της άρσης του σταυρού παραμένει, ως αξίωμα συνέπειας και πιστότητας, έστω με διαφορετικές μορφές, ενός σύγχρονου κόσμου με εκσυγχρονιστικές μεθόδους βίας και ανελευθερίας.

Στο ευαγγελικό Ανάγνωσμα έχουμε μια σταχυολόγηση από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο μερικών στοιχείων που φωτίζουν το θέμα της θυσίας και του μαρτυρίου και συσχετίζουν την άρση του σταυρού με ενέργειες και αποφάσεις καθημερινής βίωσης της πίστεως και εμπειρίας σχέσεώς μας με τους άλλους ανθρώπους, οικείους ή και ξένους ακόμη.

1. Η άρση του σταυρού ως ομολογία πίστεως

Αίρω, σηκώνω το δικό μου προσωπικό σταυρό, σημαίνει ομολογώ πίστη μέσα στον κόσμο που ζω. Αναγνωρίζω, ομολογώ και κοινοποιώ τη σχέση μου με το Χριστό, με κάθε απλότητα και σαφήνεια. Δεν διστάζω και δεν δυσκολεύομαι να προβάλω τις αξίες μου και τις αρχές μου, που ξεπηδούν από τη σχέση μου και την κοινωνία με τον Χριστό και την Εκκλησία.

Σε αυτή τη σχέση και τήν ομολογία υπάρχει πλήρης διαφάνεια. Το Ιερό Ευαγγέλιο, αναφέρει ότι διά των έργων μας και των καθημερινών πράξεών μας θα μας αναγνωρίσει και ο Κύριος ως δικούς του και θα μας παρουσιάσει ενώπιον του ουράνιου Πατέρα. Φαίνεται, ότι υπάρχει οργανική και λειτουργική σχέση μεταξύ της δικής μας ομολογίας και της εσχατολογικής αναγνώρισης. Η άρνησή μας από το Χριστό, κατά την έσχατη κρίση, είναι επακόλουθο της δικής μας τωρινής άρνησης.

Η άρση του σταυρού και η απόφαση της θυσίας δεν είναι μια αρνητική έννοια, έστω και αν συνεπάγεται επιμέρους θυσίες και απώλειες. Έχει και το θετικό στοιχείο. Ομολογώ πίστη σημαίνει προηγουμένως κοινωνία και άγαπητική σχέση. Πρόκειται για μια αξιολόγηση της ζωής μας, με βάση την αγάπη και την απαίτηση μιας ποιοτικής πνευματικής σχέσης ζωής. Αγαπώ κάποιον και θυσιάζω τα πάντα για να διατηρήσω αυτή τη σχέση.

Μια βαθιά αγάπη και μια ουσιαστική σχέση ικανώνει τον άνθρωπο σε διάφορες μορφές θυσίας, ακόμη και σε υπέρβαση των βιολογικών και κοινωνικών συσχετισμών. Όπως η συζυγική σχέση και η αγάπη δύο προσώπων δίνει τη δύναμη να απομακρυνθεί κάποιος από τους φίλους του, τους συγγενείς και τους γονείς ακόμη, όμοια παρουσιάζεται αποφασιστική και η πνευματική σχέση με το Θεό. Και αυτό δεν είναι αρνητικό. Είναι μια θετική στάση ζωής, μια γόνιμη και ουσιαστική απόφαση, ποιοτικής προσωπικής δημιουργίας, ωρίμανσης και άνδρωσης.

2. Άρση του σταυρού σημαίνει μαθητεία.

Η άρση του σταυρού και η απόφαση για θυσίες στη ζωή, δεν είναι μια τεχνική έννοια και μια καθηκοντολογία εφαρμογής κάποιων κανόνων και εντολών. Στη θυσία και στο μαρτύριο δεν χωρούν αυτά. Πρόκειται για μύηση σ’ ένα τρόπο ζωής. Είναι μια πραγματική μαθητεία. Ο μαθητής δεν ακούει απλώς μερικά μαθήματα και δεν πρέπει να μπαίνει στην τεχνική και στην κανονιστική διαδικασία της μαθητείας, αλλά πρέπει να μυείται στη ζωή της παιδείας και της γνώσης. Ο δάσκαλος του αποκαλύπτει μαζί με τις αλήθειες κι ένα νέο τρόπο ζωής. Στοχεύουν και οι δύο μαζί να φτάσουν σε μια ποιότητα ζωής υψηλών προδιαγραφών και απαιτήσεων.

Όμοια και ο πιστός λειτουργεί ως μαθητής του Χριστού και μυείται στη θυσιαστική πορεία του σταυρού. Και αυτό δεν έχει μόνο την αρνητική, τη θυσιαστική έννοια. Έχει και την θετική πλευρά. Έχει τη μαγεία της συμπόρευσης, τη μυσταγωγία της κοινωνίας και την πληρότητα της συσταύρωσης μετά του Χριστού. Η θυσία και το μαρτύριο δεν θα είχαν κανένα νόημα εάν δεν ήταν έκφραση της μαθητείας μας στη ζωή του Χριστού. Ένα είδος μίμησης του Χριστού.

Έτσι, άρση του σταυρού σημαίνει δύναμη και δυνατότητα απώλειας «της ζωής μας». Σημαίνει να μπορείς να θυσιάζεις την ατομική σου καθημερινότητα, τις προσωπικές σου προτιμήσεις, τις οποιεσδήποτε ψευδαισθήσεις που έχουμε για τον εαυτό μας και τη ζωή μας. Το ιερό Ευαγγέλιο, μας λέει, μόνο όποιος έχει τη δύναμη «να χάσει τη ζωή του» αυτός θα τη βρει σε μια ουσιαστικότερη μορφή. Μόνο ο σπόρος που πέφτει στη γη χάνεται και «πεθαίνει», αυτός θα δώσει βλαστό και πολλαπλάσιο καρπό. Διαφορετικά θα ξεραθεί και θα πεθάνει πραγματικά. Μόνο όταν δίνεις και δίνεσαι ανθοφορείς και καρποφορείς.

Συνήθως κλεινόμαστε στον εαυτό, γινόμαστε δέσμιοι των συνηθειών μας, υπάκουμε στα συμφέροντα μας και πειθαρχούμε στους κοσμικούς και κοινωνικούς συσχετισμούς. Με άλλα λόγια γινόμαστε δέσμιοι ενός απαιτητικού βιολογικού κύκλου ζωής. Λειτουργούμε απλά ως τα άλογα ζώα. Και δεν έχουμε τη συνείδηση ότι καλούμαστε για μια έλλογη ζωή, μια ζωή γνώσης, σοφίας και χάρης. Ο άνθρωπος, ασφαλώς, είναι ένα ιστορικό και βιολογικό όν, ένα κτιστό ζώο της φύσης και της πλάσης, αλλά που ο προορισμός του είναι να γίνει «ζώον θεούμενον», όπως πολύ εύστοχα αναφέρει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος και Ναζιανζινός.

3. Το σύμβολο του σταυρού

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός ιερών συμβόλων με βαθύτατη θεολογική σημασία. Το σύμβολο «της αμπέλου, του αμνού, του άρτου, του ύδατος, του ιχθύος». Υπέρτατο, όμως, σύμβολο είναι εκείνο του σταυρού. Πριν τη σταύρωση του Χριστού ήταν σύμβολο ντροπής και αισχύνης, σύμβολο ατιμωτικού θανάτου. Και τώρα γίνεται σύμβολο θυσίας, τιμής και δόξας. Σύμβολο εξιλαστήριου θυσίας και λυτρωτικής πράξεως.

Ο σταυρός του Χριστού πλέον δεν είναι ένα απλό θρησκευτικό έμβλημα και πολύ περισσότερο δεν είναι ένα κόσμημα. Θα λέγαμε, πως δεν είναι ούτε ένα ιερό θρησκευτικό σύμβολο. Αλλά είναι ένας τρόπος ζωής. Πρόσκληση θυσίας και μαρτυρίου. Δύναμη κατατρόπωσης των δυνάμεων του σκότους και της αμαρτίας.

Με τη ρεαλιστικότατα του σταυρού υπερβαίνεται η εγωκεντρικότητα και η ατομικότητα, παρακάμπτεται η τάση της προσωπικής ωφελιμότητας. Μπαίνει κανείς στη λογική της προσφοράς και της θυσίας.

Γύρω μας συχνά βλέπουμε να καταπατούνται οι πνευματικές αξίες, οι άνθρωποι να ενεργούν εγωιστικά και συμφεροντολογικά. Η θυσία θεωρείται μωρία. Αυτοί που δεν είναι επιθετικοί και δεν διεκδικούν το προσωπικό τους συμφέρον χαρακτηρίζονται αδύναμοι και ανόητοι. Έξυπνοι είναι οι τυχοδιώκτες, που πλουτίζουν και κυριαρχούν εις βάρος των άλλων. Πράγματι, σε κάθε εποχή, αλλά ιδιαίτερα σήμερα, που ιδανικό είναι ο εύκολος πλουτισμός και η εξαπάτηση των άλλων, χρειάζεται ηρωισμός και πνεύμα σταυρού για να εμμένεις στις αξίες της ζωής και να ενεργείς έντιμα και ιπποτικά. Όταν οι άλλοι σε υποβλέπουν και προσπαθούν να σε ταπεινώσουν και να σε εξαπατήσουν κι εσύ σεμνά και ταπεινά ενεργείς με κριτήριο τη χριστιανική αγάπη, ουσιαστικά σηκώνεις κι εσύ το δικό σου σταυρό.

Η αγάπη προς το Χριστό εκφράζεται διά μέσου της αγάπης προς τους άλλους. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει. Αν η αγάπη μας προς τον Χριστό περνούσε από τον δρόμο του Θεού, τότε τα πράγματα θα ήταν πιο εύκολα και πιό ανώδυνα. Θα ήταν μια δοξοποιητική αγάπη. Όταν όμως καλείσαι να αγαπήσεις κάποιους που δεν αξίζουν όχι μόνο την αγάπη αλλά και την προσοχή σου, τότε είναι ένας πραγματικός σταυρός. Μια αγάπη, φαινομενικά, ταπεινωτική και εξουθενωτική.

Η αγάπη των Αγίων και Μαρτύρων προς τους διώκτες και τους εναντίους καταξίωσε τη χριστιανική αγάπη στην ιστορία. Η αγάπη όλων των πιοτών διά μέσου όλων των αιώνων, ακόμη και στις πιο ταπεινές και ασήμαντες περιπτώσεις της ζωής, φανερώνει, ότι το ευαγγελικό μήνυμα δεν έμεινε κενός λόγος και νεκρό γράμμα. Το ξύλο του σταυρού έγινε δέντρο ζωής. Ο σταυρός και ο εσταυρωμένος Ιησούς παραμένει σημείο αναφοράς και κριτήριο ποιότητας της πνευματικής μας συνέπειας. Το σύμβολο του σταυρού έμπνευση και δύναμη ζωής για όλους μας.

Το ευαγγελικό Ανάγνωσμα προσπαθεί να προβάλει μια παράδοξη λογική. Όλοι οι δάσκαλοι και οι κήρυκες διαφόρων ιδεολογιών και διαφόρων πολιτικών και κοινωνικών αντιλήψεων επαγγέλλονται πάντοτε αγαθά και πλούτη. Οι υποσχέσεις είναι κύριο χαρακτηριστικό προσέλκυσης ακολούθων και οπαδών. Ο Χριστιανισμός και σ’ αυτό το σημείο διαφοροποιείται. Αντί υποσχέσεων προτείνει θυσίες. Έμβλημα δεν είναι η ισχύς και η δύναμη, αλλά ο σταυρός και η θυσία.

Μέσα σ’ αυτή τη λογική, αντιλαμβανόμαστε, γιατί οι ακόλουθοι του Ιησού δεν είναι οπαδοί και ούτε στελέχη ενός κοσμικού οργανισμού, αλλά πιστοί και μέλη ενός αγίου και ενιαίου σώματος της Εκκλησίας προς διακονία όλων των ανθρώπων.

(Γ.Π.Πατρώνου,Ομοτιμ.-Καθηγητού Παν/μίου Αθηνών, «Κήρυγμα και Θεολογία», τ. Β΄ από: Απόψεις για τη Μονή Βατοπαιδίου)

Κυριακή των Αγίων Πάντων

Ὅλοι οἱ Μαθητές κρέμονται ἀπό τά χείλη τοῦ Κυρίου. Τούς δίνει τό γνώρισμα πού θέλει νά ἔχουν οἱ Μαθητές Του:
«Ὅποιος μέ ὁμολογήσει δημόσια, θά τόν ὁμολογήσω κι ἐγώ μπροστά στόν Πατέρα μου, καί ὅποιος μέ ἀρνηθεῖ θά τόν ἀρνηθῶ κι ἐγώ. Ἦλθα γιά νά χωρίσω τόν πιστό ἀπό τόν πατέρα, τήν κόρη ἀπό τήν μητέρα της, τήν νύφη ἀπό τήν πεθερά της.
Ὅποιος θά ἀγαπᾶ τόν πατέρα του ἤ τήν μητέρα του, τόν υἱόν του ἤ τήν θυγατέρα τοῦ περισσότερο ἀπό ἐμένα καί ὅποιος δέν θέλει νά σηκώσει τόν σταυρόν του δέν εἶναι ἄξιος μαθητής μου».
Τά λόγια Του ἐντυπωσιάζουν τούς Μαθητές Του καί ὁ Ἀπόστολος Πέτρος τόν ἐρωτά: «Ἐμεῖς ἀρνηθήκαμε τά πάντα γιά Ἐσένα, τί θά κερδίσωμε;» Εἶναι ἕνα εὔλογο, ἀνθρώπινο ἐρώτημα.
Καί Ἐκεῖνος ἀποκαλύπτει μία πρωτόγνωρη γιά ἀνθρώπους ἀμοιβή:
«Ὅποιος θελήσει νά εἶναι μαζί μου, θά λάβει ἑκατονταπλάσια ἀγαθά καί αἰώνια ζωή. Οἱ πρῶτοι αὐτῆς τῆς ζωῆς θά εἶναι τελευταῖοι καί οἱ τελευταῖοι της πρῶτοι».
Ἀδελφοί μου,
Ἡ Μεγάλη Πρόσκληση. Αὐτός εἶναι ὁ τίτλος πού μποροῦμε νά δώσουμε στήν Εὐαγγελική περικοπῆ, γιατί ὁ Κύριός μας κάλεσε νά Τόν ὁμολογοῦμε δημόσια, πού σημαίνει νά τόν ὁμολογοῦμε μέ τή ζωή μας. Νά δείχνουμε δηλαδή τήν πίστη μας μέ τή ζωή μας, γιατί αὐτό πρέπει νά εἶναι τό χαρακτηριστικό μας.
Καί δείχνουμε τήν πίστη μας μέ τή ζωή μας, ἐάν ἐφαρμόζουμε τό Ἅγιο θέλημά Του. Αὐτό ἐζήτησαν καί οἱ Ἀπόστολοι καί οἱ Μεγάλοι Πατέρες σέ ὅλους τους αἰῶνες. Νά δείχνουμε ὅτι εἴμαστε ἀληθινοί Χριστιανοί.
Γιά νά γίνουμε ὅμως ἀληθινοί Χριστιανοί, πρέπει νά ἀγωνισθοῦμε καί νά παλέψουμε. Ὁ Κύριός μας θέλει δυνατούς καί γενναίους, ὅπως ἀκριβῶς κάθε ἀρχηγός θέλει τούς ὀπαδούς τοῦ δυνατούς καί γενναίους καί ὄχι ἀδύναμους καί δειλούς. Καί μᾶς θέλει ἔτσι, γιατί ὁ ἀγώνας μας εἶναι καί ἐσωτερικός καί ἐξωτερικός, εἶναι δηλαδή δύσκολος.
Χαρακτηριστικά ὁ σεβάσμιος Μητροπολίτης Κισσάμου καί Σελίνου κ. Εἰρηναῖος σ’ ἕνα βιβλίο τοῦ γράφει:
Ἐσωτερικός μέ τόν ἴδιο τόν ἑαυτό μας καί ἐναντίον τοῦ ἑαυτοῦ μας, γι’ αὐτό ὁ πόλεμος αὐτός εἶναι ὁ σκληρότερος καί ὁ φοβερότερος, γιατί βάζουμε τή ψυχή νά μοιράσει τόν ἑαυτό της καί νά πολεμήσει τόν ἑαυτό της.
Ἀπό ἐδῶ τά ἔνστικτα καί ἀπό ἐκεῖ τά ἁγνά αἰσθήματα, ἀπό ἐδῶ ἡ πραγματικότητα καί ἀπό ἐκεῖ ἡ πίστη, ἀπό ἐδῶ ἡ στιγμή καί ἀπό ἐκεῖ ἡ αἰωνιότητα καί ἀνάμεσα σ’ αὐτές τίς δυό παρατάξεις πηγαινοέρχεται ἡ ψυχή καί πολεμᾶ καί μάχεται καί ματώνει.
Ἐξωτερικός πάλι ὁ ἀγώνας μέ τόν κόσμο. Νά ἀπαντήσουμε στούς χλευασμούς, στίς εἰρωνεῖες, στήν ἀπιστία ἀλλά καί στούς γογγυσμούς καί στήν ἀποστροφή πολλές φορές καί τῶν ἰδεῶν μας.
Ἰδιαίτερα σήμερα μέ τήν πραγματικά ἐγχιστρωμένη ἀμφισβήτηση τοῦ Κυρίου μας, πού ἀποτελεῖ ἕνα νέο εἶδος διωγμοῦ, ὁ ἀγώνας αὐτός γίνεται πιό σιωπηρός γι’ αὐτό μας χρειάζεται ἡ γενναιότητα καί ὁ ἠρωϊσμός.
Ἀδελφοί μου,
Ναί πρέπει νά εἴμαστε ἀφοσιωμένοι σέ Ἐκεῖνον πού κρατώντας τόν βαρύ Σταυρό Τοῦ ἀνεβαίνει τόν Γολγοθά γιά νά μᾶς προσφέρει μέ τή δική Του θυσία, τήν αἰώνια ζωή καί τά ἀγαθά τῆς Ἐπουρανίου Βασιλείας Του. Μήν τόν προδίδουμε ἀλλά νά τόν ὁμολογοῦμε.
Κοιτάξετε τά φωτοστέφανα τῶν Ἁγίων, τήν γαλήνη πού ἁπλώνεται στά πρόσωπά τους καί τήν μακαριότητα πού μέ τά χρώματα τούς μας ἀπεικονίζουν οἱ ἁγιογράφοι μας. Μπορεῖ νά προηγήθηκε ἡ πάλη, ὁ σταυρός καί τό ἀκάνθινο στεφάνι, ὅμως ἀκολουθεῖ ἡ δόξα καί ἡ ἁγιότητα. Νά ἡ δική μας ἀμοιβή, τήν ὁποία μας ὑπόσχεται ὁ Κύριος. Εἶναι πραγματικά ἑκατονταπλάσια.
Τόν 5ο αἰώνα ἔζησε στήν Κυρήνη ἕνας πολύ εὐσεβής Ἐπίσκοπος ὁ Ὅσιος Συννέσιος, ὁ ὁποῖος εἶχε φίλο ἕνα φιλόσοφο, τόν Εὐάγριο, πού παρά τήν προσπάθεια τοῦ Ἐπισκόπου ἦταν εἰδωλολάτρης.
Μάλιστα πολλές φορές ἔλεγε στόν Ἐπίσκοπο: «Δέν μοῦ ἀρέσει νά λέτε σεῖς οἱ Χριστιανοί ὅτι θά γίνει ἡ Δευτέρα Παρουσία, ὅτι οἱ ἄνθρωποι θά ἀναστηθοῦν μέ ἄφθαρτο σῶμα, ὅτι ἐκεῖνος πού ἐλεεῖ τόν φτωχό δανείζει τόν Θεό καί ὅποιος σκορπίζει τά χρήματά του στούς φτωχούς, στήν κοινή ἀνάσταση θά λάβει αὐτά ἑκατονταπλάσια καί αἰώνια ζωή! Ὅλα αὐτά μου φαίνονται παραμύθια καί πλάνες».
Μέ τά πολλά ὅμως ὁ Ἐπίσκοπος κατόρθωσε νά πείσει τόν Εὐάγριο καί αὐτός βαπτίσθηκε. Μετά ἀπό κάποιο χρονικό διάστημα ὁ Εὐάγριος λέει στόν Συννέσιο: «Ἐπίσκοπε, θά σοῦ δώσω 300 χρυσά νομίσματα νά τά μοιράσεις στούς φτωχούς. Ἐσύ ὅμως θά μοῦ δώσεις ἕνα ἰδιόχειρο γράμμα ὅτι μου τά χρωστᾶς καί τό χρέος σου θά στό ἐξοφλήσει ὁ Κύριος ἑκατονταπλάσια».
Ὁ Ἐπίσκοπος μέ χαρά τοῦ δίνει αὐτό τό γράμμα. Ἐπέρασε ἀρκετός καιρός καί ὁ Εὐάγριος ἀρρώστησε πολύ. Κατάλαβε ὅτι θά πέθαινε γι’ αὐτό καί καλεῖ τά δυό παιδιά του καί τούς λέει: «Ὅταν θά πεθάνω θέλω νά μοῦ βάλετε στόν τάφο αὐτό τό γράμμα χωρίς νά σᾶς δεῖ κανείς».
Ἔτσι καί ἔγινε ὅταν ἀπέθανε. Μετά τίς τρεῖς ἡμέρες ἀπό τόν θάνατο τοῦ ὁ Ἐπίσκοπος βλέπει σέ ὅραμα τόν Εὐάγριο νά τοῦ λέει: «Ἄνοιξε τόν τάφο μου καί πάρε τό γράμμα σου πίσω γιατί τό χρέος σου τό ἐξόφλησε ὁ Κύριος».
Πράγματι, παρουσία τῶν παιδιῶν του καί Ἱερέων ἀφοῦ ἐδιάβασε εὐχές ἄνοιξε τόν τάφο καί βλέπουν στά χέρια τοῦ νεκροῦ τό γράμμα. Τό παίρνουν καί ἔκπληκτοι βλέπουν αὐτά πού εἶχε γράψει ὁ Ἐπίσκοπος νά ἔχουν διαγραφεῖ καί στή θέση τους νά ἔχουν γραφεῖ φρεσκογραμμένα γράμματα:
«Ὀσιώτατε Ἐπίσκοπε νά χαίρεις. Ἀπόλαυσα ἀπό τόν Κύριον ἠμῶν Ἰησοῦ Χριστόν τό χρέος σου πού ἦταν γραμμένο σέ αὐτό τό χαρτί. Ἀπόλαυσα ἑκατονταπλάσιο θησαυρό καί αἰώνια ζωή, ὅπως τό ὑποσχέθηκες. Γι’ αὐτό δοξάζω τόν Κύριο καί εὐχαριστῶ τήν Ὁσιότητά σου πού μέ ὁδήγησε στό φῶς».
Ἀδελφοί μου, Μᾶς περιμένει λοιπόν ἑκατονταπλάσια ἀμοιβή, ἐάν ὁμολογοῦμε μέ τήν ζωή μας τόν Κύριο, γι’ αὐτό ἄς ἀγωνισθοῦμε νά γίνουμε ἀληθινοί Χριστιανοί. Οἱ Ἅγιοι Πάντες πού σήμερα ἑορτάζουμε εἴθε νά μᾶς βοηθήσουν στόν ἀγώνα μας καί τήν πάλη μας!
Χρόνια πολλά

Κυριακή των Αγιών Πάντων – Ο δρόμος του Σταυρού

 

Η περικοπή που διαβάζεται την Κυριακή των αγίων πάντων, ή των μαρτύρων πάντων, όπως λεγόταν σε αρχαιότερους χρόνους, αποτελείται από τα παρακάτω λόγια του Ιησού, σταχυολογημένα από το ευαγγέλιο του Ματθαίου:

«Καθένα που θα με ομολογήσει μπροστά στους ανθρώπους θα τον ομολογήσω και εγώ μπροστά στον ουράνιο πατέρα μου· όποιο όμως με αρνηθεί θα τον αρνηθώ και εγώ μπροστά στον ουράνιο πατέρα μου. Εκείνος που αγαπα πατέρα ή μητέρα περισσότερο από μένα δεν είναι αξιός μου, κι εκείνος που αγαπά γυιο ή θυγατέρα περισσότερο από μένα, δεν είναι άξιός μου, κι όποιος δέν σηκώνει τον σταυρό του και δεν με ακολουθεί δεν είναι άξιός μου. Τότε πήρε το λόγο ο Πέτρος και του είπε· να εμείς τα εγκαταλείψαμε όλα και σε ακολουθήσαμε. τι λοιπόν θα κερδήσουμε; Κι ο Ιησούς τους είπε· αλήθεια σας λέγω ότι σεις που με ακολουθήσατε, όταν ο Υιός του ανθρώπου, στη Νέα Δημιουργία, καθήσει στον θρόνο της δόξης του, θα καθήσετε και σεις σε δώδεκα θρόνους να κρίνετε τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ. Και όποιος άφησε σπίτια ή αδελφούς ή αδελφές ή πατέρα και μητέρα ή γυναίκα ή παιδιά ή χωράφια για το όνομά μου, θα πάρει εκατό φορές περισσότερα και θα κληρονομήσει ζωή αιώνια. Πολλοί απ’ αυτούς που είναι πρώτοι θα γίνουν τελευταίοι και οι τελευταίοι θα γίνουν πρώτοι».

Τρία σημεία κυρίως υπογραμμίζονται σ’ αυτά τα λόγια του Ιησού που απευθύνονται στους μαθητές του και δι’ αυτών σα κάθε μέλος της Εκκλησίας του: το θάρρος της ομολογίας πίστεως στον Χριστό, η άρση του σταυρού επί των ώμων και η απαγκίστρωση εκ των επιγείων δεσμών· τρία σημεία που χαρακτηρίζουν όλους τους μάρτυρες και αγίους που τιμά σήμερα η Εκκλησία τη μνήμη τους.

Ο σταυρός, που αποτελεί το έμβλημα του χριστιανισμού, δεν πρέπει κατ’ ανάγκη να οδηγεί τη σκέψη μας στην ιδέα του μαρτυρίου και του θανάτου, εφ’ όσον η θυσία αυτή δεν απαιτείται από τις εκάστοτε ιστορικές συνθήκες· η μαρτυρία όμως της χριστιανικής πίστεως προβάλλει σαν υποχρέωση του πιστού για κάθε εποχή. Όταν γύρω μας οι αξίες καταπατούνται με φανερό ή ύπουλο τρόπο, όταν αρνητικές ιδεολογίες κλονίζουν την χριστιανική πίστη,- δεν είναι τόσο αυτονόητη η θαρραλέα ομολογία της πίστεως στον Χριστό, γιατί ο συμβιβασμός και η προσαρμογή εξασφαλίζουν στον άνθρωπο μια ήσυχη και χωρίς κινδύνους ζωή. Ο πραγματικός όμως χριστιανός αποδεικνύεται από το αν ακολουθεί τα ίχνη τού Αρχηγού της πίστεως του στο δρόμο του σταυρού.

Προϋπόθεση για να ακολουθήσει κανείς τον Χριστό είναι η απεριόριστη αγάπη σ’ Αυτόν, η αγάπη που είναι πάνω από κάθε άλλο ενδοανθρώπινο δεσμό. Τα λόγια του ευαγγελίου που διαβάζονται σήμερα είναι σκληρά. Δεν σημαίνουν βέβαια μίσος προς τους ανθρώπους ή εγκατάλειψη του καθήκοντος προς τους οικείους, ούτε είναι σωστό να προβάλλωνται ως επικάλυμμα της εν ονόματι του Χριστού αποφυγής της κοπιαστικής φροντίδας για τους δικούς μας· τα λόγια αυτά επιτάσσουν μια ιεράρχηση των αξιών και των στόχων του χριστιανού μέσα στη ζωή. Όταν κάποιος ανθρώπινος δεσμός γίνεται εμπόδιο στο δρόμο του σταυρού, το προβάδισμα πρέπει να εχει η αγάπη για τον σταυρωμένο και αναστημένο Χριστό. Κι ακόμη πρέπει να λεχθεί ότι μόνον όποιος πάνω από όλα και ειλικρινά αγάπα Αυτόν που ενσαρκώνει την αγάπη του Θεού για τον κόσμο, αυτός ξέρει να αγαπά πραγματικά τον συνάνθρωπό του.

Το ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής των αγίων πάντων μας καλεί στο δρόμο του σταυρού, της θαρραλέας ομολογίας της πίστεως, και της ειλικρινούς αγάπης προς τον Χριστό και προς τους αδελφούς. Αυτά που φαίνονται δύσκολα για τον εμπειρικό άνθρωπο, γίνονται κατορθωτά με τη δύναμη του σταυρού και της αναστάσεως του Χριστού. Το νέφος των μαρτύρων της Εκκλησίας που κοσμεί την ιστορία της είναι μια απόδειξη για τη δυνατότητα του δρόμου του σταυρού αλλά και ένα προσκλητήριο για τους χριστιανούς κάθε εποχής.

(Ι. Δ. Καραβιδόπουλου, Καθηγητού Πανεπιστημίου, Οδός Ελπίδας, Αθήνα 1979, σ. 133)

Συν πάσι τοις Αγίοις (Αρχ. Ιουστίνου Πόποβιτς)

Πριν την έλευση του Σωτήρος Χριστού στον επίγειό μας κόσμο, εμείς οι άνθρωποι γνωρίζαμε μόνον τον θάνατο, και ο θάνατος εμάς. Κάθε τι το ανθρώπινο ήταν διαποτισμένο με τον θάνατο, αιχμαλωτισμένο και κατανικημένο από αυτόν. Ο θάνατος μάς ήταν πλησιέστερος και από τον εαυτό μας, και περισσότερο πραγματικός από εμάς τους ιδίους. Δυνατότερος, ασυγκρίτως δυνατότερος από κάθε άνθρωπο χωριστά, και από όλους τους ανθρώπους μαζί. Η γη ήταν φρικαλέα φυλακή του θανάτου, και εμείς ανίσχυροι, δέσμιοι και δούλοι του. Μόνον με την έλευση του Θεανθρώπου Χριστού η ζωή εφανερώθη. Εφανερώθη η ζωή η αιώνιος στους απελπισμένους θνητούς, στους αθλίους δούλους του θανάτου, σ’ εμάς.

Η αληθινή ζωή επάνω στη γη αρχίζει ακριβώς με την Ανάσταση του Σωτήρος, διότι είναι ζωή που δεν τελειώνει με τον θάνατο.

Τι είναι οι χριστιανοί; Οι χριστιανοί είναι χριστοφόροι, και επομένως φορείς και κάτοχοι της αιωνίου ζωής. Τούτο δε κατά το μέτρο της πίστεώς τους και κατά το μέτρο της αγιότητός τους, η οποία είναι καρπός της πίστεως. Οι άγιοι είναι οι περισσότερο τέλειοι Χριστιανοί, διότι έχουν αγιασθεί στον μέγιστο, κατά το δυνατόν, βαθμό με την άσκηση της πίστεως στον Αναστάντα και αιωνίως Ζώντα Κύριον Ιησούν. Πράγματι, αυτοί είναι οι μοναδικοί και όντως αθάνατοι μέσα στο ανθρώπινο γένος, διότι με όλο το είναι τους ζουν εν τω Αναστάντι και για τον Αναστάντα Χριστό, και κανένας θάνατος δεν έχει εξουσία επάνω τους. Η ζωή τους ολόκληρη είναι από τον Χριστό και γι’ αυτό όλη είναι χριστοζωή. Η σκέψις τους είναι χριστοσκέψις. Η αίσθησίς τους χριστο-αίσθησις. Ό,τι είναι δικό τους είναι πρώτα του Χριστού και κατόπιν δικό τους. Αν είναι η ψυχή, αυτή είναι πρώτα του Χριστού, και κατόπιν δική τους. Αν είναι η ζωή, είναι πρώτα του Χριστού και μετά δική τους. Σ’ αυτούς δεν είναι αυτοί, αλλά τα πάντα και εν πάσι Χριστός Κύριος.

Γι’ αυτό οι βίοι των Αγίων δεν είναι άλλο παρά η ζωή του Σωτήρος Χριστού επαναλαμβανόμενη σε κάθε άγιο, λίγο ή πολύ, κατά τούτον ή εκείνον τον τρόπον. Ή, ακριβέστερα, είναι η ζωή του Χριστού παρατεινόμενη δια των αγίων. Η ζωή του σαρκωθέντος Θεού Λόγου, του Θεανθρώπου Ιησού, ο οποίος γι’ αυτό και έγινε άνθρωπος, για να μας σώσει και να μας μεταδώσει ως άνθρωπος τη θεία ζωή του. Για να αγιάσει και απαθανατίσει και αιωνιοποιήσει με τη ζωή του ως Θεός, την ιδική μας, ανθρώπινη, ζωή, επάνω στη γη.

Τι είναι οι Πράξεις των Αγίων Αποστόλων; Είναι τα έργα του Χριστού, τα οποία κάνουν οι Άγιοι Απόστολοι με τη δύναμη του Χριστού, ή μάλλον τα κάνουν δια του Χριστού, ο οποίος ζει μέσα τους και ενεργεί δια μέσου αυτών. Και η ζωή των αγίων Αποστόλων τι είναι; Η βίωσις της ζωής του Χριστού, η οποία ζωή μεταδίδεται μέσα στην ‘Εκκλησία, σε όλους τους πιστούς ακολούθους του και συνεχίζεται για πάντα δια μέσου αυτών, οι οποίοι την αντλούν από τα άγια μυστήρια και τις άγιες αρετές.Οι δε Βίοι των Αγίων τι είναι; Τίποτε άλλο από ένα είδος συνέχισης των Πράξεων των Αποστόλων. Μέσα σ’ αυτούς τους Βίους συναντά κανείς το ίδιο Ευαγγέλιο, την ίδια ζωή, την ίδια αλήθεια, την ίδια πίστη, την ίδια αιωνιότητα, την ίδια δύναμη εξ ύψους, τον ίδιο Θεό και Κύριο. Διότι Ιησούς Χριστός, χθες και σήμερα ο αυτός και εις τους αιώνας. Ο αυτός για όλους τους ανθρώπους όλων των αιώνων, ο οποίος διαμοιράζει τα ίδια χαρίσματα και τις ίδιες θείες ενέργειες σε όλους εκείνους που πιστεύουν σ’ αυτόν. Αύτη η συνέχιση όλων των θείων δυνάμεων και ζωοποιών ενεργειών, οι όποίες παραμένουν και παρατείνονται στην Εκκλησία του Χριστού δια μέσου των αιώνων και από γενεά σε γενεά, αποτελεί ακριβώς τη ζώσα Ιερά Παράδοση.

Οι Βίοι των Αγίων εμφανίζουν ακριβώς αυτά τα πρόσωπα, που εγέμισαν από Χριστό τον Θεό, πρόσωπα χριστοφόρα, άγια, στα οποία διαφυλάσσεται και με τα οποία μεταδίδεται η Αγία Παράδοση αυτής της ζωής, που ευρίσκεται μέσα στη Χάρη. Διαφυλάσσεται και μεταδίδεται με την αγία Ευαγγελική πολιτεία τους. Διότι οι Βίοι των Αγίων δεν είναι άλλο παρά οι Ευαγγελικές Θείες αλήθειες, οι οποίες έχουν μεταφερθεί στην ανθρώπινη ζωή μας δια μέσου της χάριτος και των ασκήσεων. Δεν υπάρχει Ευαγγελική αλήθεια, η οποία να μην ημπορεί να μεταβληθεί σε ζωή. Όλες αυτές οι αλήθειες εδόθησαν από τον Χριστό για έναν σκοπό. Για να γίνουν δική μας ζωή, πραγματικότης δική μας, κτήμα δικό μας, χαρά δική μας. Και οι άγιοι, όλοι τους ανεξαιρέτως, ζουν αυτές τις θείες αλήθειες ως το κέντρο της ζωής τους και ως την ουσία του είναι τους. Ακριβώς γι’ αυτό οι Βίοι των Αγίων αποτελούν απόδειξη και μαρτυρία ότι η καταγωγή μας είναι από τον ουρανό. Ότι εμείς δεν είμεθα από τον κόσμον αυτόν, αλλά από τον άλλον. Ότι ο άνθρωπος είναι αληθινός άνθρωπος μόνον εν τω Θεώ, ότι ζούμε επάνω στη γη λαμβάνοντας ζωή από τον ουρανό. Ότι ημών το πολίτευμα εν ουρανοίς υπάρχει, και ότι ο σκοπός μας είναι να ουρανώσωμε τον εαυτό μας, τρεφόμενοι με τον ουράνιον άρτον ο οποίος κατέβη από τον ουρανό στη γη. Ο ουράνιος αυτός άρτος κατέβη στη γη για να μας τρέφει με την αιωνία Θεία Αλήθεια, με την αιωνία Θεία Αγαθότητα, την αιωνία Θεία Δικαιοσύνη, την αιωνία Θεία Αγάπη, την αιωνία Θεία Ζωή, δια της Θείας Ευχαριστίας, δια της ζωής μας εν τω μόνω αληθινώ Θεώ και Κυρίω Ιησού Χριστό. Με άλλους λόγους, η κλήσις μας είναι να γεμίσουμε με τον Θεάνθρωπο Χριστό, με τις θείες και ζωοποιούς ενέργειές του, να φθάσουμε στην ενχρίστωση και χριστοποίησή μας. Εάν εργάζεσαι γι’ αυτό, τότε ευρίσκεσαι ήδη στον ουρανό, παρ’ όλο που περιπατείς επάνω στη γη. Είσαι ήδη όλος εν τω Θεώ, μολονότι το είναι σου παραμένει στα όρια της ανθρωπίνης φύσεως.

Οι Βίοι των Αγίων είναι ιερές μαρτυρίες περί της θαυματουργικής δυνάμεως του Κυρίου Ιησού Χριστού. Στην πραγματικότητα, αυτοί δεν είναι άλλο παρά οι ίδιες οι μαρτυρίες των Πράξεων των Αποστόλων, συνεχιζόμενες δια μέσου των αιώνων, αφού και οι άγιοι δεν είναι άλλο παρά μάρτυρες άγιοι, όπως και οι άγιοι Απόστολοι, που είναι πρωτομάρτυρες. Τίνος μάρτυρες; Του Θεανθρώπου Χριστού. Αυτού που εσταυρώθη, ανέστη, ανελήφθη και ζει αιωνίως. Μάρτυρες του Ευαγγελίου της σωτηρίας, το οποίο συνεχίζει να γράφεται αδιάκοπα με τα άγια ευαγγελικά έργα από γενεά σε γενεά. Διότι ο Χριστός, ο οποίος είναι ο ίδιος σε όλους τους αιώνες, θαυματουργεί συνεχώς με την ίδια θεία δύναμη δια μέσου των αγίων μαρτύρων του. Οι Θείοι Απόστολοι είναι οι πρώτοι άγιοι μάρτυρες του Κυρίου Ιησού Χριστού και της θεανθρωπίνης του οικονομίας, της σωτηρίας του κόσμου. Και οι βίοι τους αποτελούν τις ζωντανές και αιώνιες μαρτυρίες περί του Ευαγγελίου του Σωτήρος, ως νέας ζωής, ζωής χαριτωμένης, ζωής αγίας, θείας, θεανδρικής και επομένως ζωής θαυματουργικής και αληθινής, όπως είναι θαυματουργική και αληθινή η ίδια η ζωή του Σωτήρος Χριστού. Και οι χριστιανοί; Είναι οι άνθρωποι δια μέσου των οποίων συνεχίζεται η αγία θεανθρωπίνη ζωή του Χριστού από γενεά σε γενεά μέχρι τη συντέλεια του αιώνος. Όλοι τους αποτελούν ένα σώμα, το σώμα του Χριστού, την Εκκλησία. Είναι σύσσωμοι με τον Χριστό και ως μέλη του σώματός του ο καθένας έχει τη θέση του στη ζωή του συνόλου. Ο ποταμός της αθανάτου ζωής άρχισε να ρέει, να κυλά ακατάπαυστα από τον Θεάνθρωπο Χριστό, και οι χριστιανοί εισέρχονται δια μέσου αυτού στην αιωνία ζωή.Οι χριστιανοί είναι το Ευαγγέλιο του Χριστού συνεχιζόμενο δια μέσου όλων των αιώνων του ανθρωπίνου γένους.

Στους Βίους των Αγίων όλα είναι συνηθισμένα, όπως στο Ευαγγέλιο, αλλά και όλα είναι παράδοξα, όπως στο Ευαγγέλιο. Όμως και στις δύο περιπτώσεις είναι όλα πραγματικά και αληθινά, κατά έναν μοναδικό τρόπο. Αληθινά δε και πραγματικά κατά την ίδια θεανθρώπινη αλήθεια και την ίδια θεανδρική πραγματικότητα, και μαρτυρημένα με την ίδια αγία δύναμη, θεία και ανθρώπινη, κατά τρόπο θεϊκώς και ανθρωπίνως τέλειο.
Ιδού, ευρισκόμεθα σε χώρο ουράνιο, διότι η γη γίνεται ουρανός δια των άγιων του Θεού.
Ιδού, ότι ευρισκόμεθα μεταξύ των ενσωμάτων αγγέλων, μεταξύ των χριστοφόρων, και όπου είναι αυτοί, εκεί είναι και όλος ο Κύριος ο Θεός, μέσα τους και μαζί τους και μεταξύ τους.

Εμβαθύνετε στους βίους των αγίων. Ιδού, από όλους αυτούς ακτινοβολεί η χαρισματική, η ζωοποιός και σωστική δύναμις της Υπεραγίας Θεοτόκου, η οποία τους οδήγησε από άσκηση σε άσκηση, από αρετή σε αρετή, από τη νίκη κατά της αμαρτίας στη νίκη κατά του θανάτου, από τη νίκη κατά του θανάτου στη νίκη κατά του διαβόλου. Αυτή τους εισάγει στην πνευματική χαρά, όπου δεν υπάρχει οδύνη, λύπη και στεναγμός, αλλά ειρήνη και χαρά εν Πνεύματι Αγίω. Χαρά και ειρήνη από την κερδισμένη νίκη εναντίον κάθε αμαρτίας, κάθε πάθους, κάθε θανάτου, κάθε πονηρού πνεύματος.

Οι Βίοι των Αγίων δείχνουν πολυαρίθμους αλλά πάντοτε βεβαίους δρόμους σωτηρίας, φωτισμού, αγιασμού, μεταμορφώσεως, χριστοποιήσεως, θεώσεως. Δείχνουν όλους τους τρόπους με τους οποίους η ανθρωπίνη φύσις κατανικά την αμαρτία, την κάθε αμαρτία. Πώς νικά το πάθος, το κάθε πάθος. Πώς νικά τoν θάνατο, τον κάθε θάνατο.Ζήτησε να εύρεις τον εαυτό σου μέσα στους Βίους των Αγίων. Θα τον εύρεις οπωσδήποτε μέσα σ’ αυτούς. Ακόμη θα εύρεις εκεί και τα φάρμακα με τα οποία ημπορείς να τον θεραπεύσεις από όλες τις πνευματικές αρρώστιες και να τον κάμνεις υγιή για πάντα. Υγιή και στους δύο κόσμους, εις τρόπον ώστε να μην ημπορέση να σε βλάψει κανένας θάνατος. Θα εύρεις ακόμη μέσα στους Βίους των Αγίων όλα όσα χρειάζονται για να ζήσεις και στους δύο κόσμους. Όσα χρειάζονται σε σένα, ώ άνθρωπε, που είσαι μια αθάνατος ύπαρξις, μια αιωνία ύπαρξις, μια θεανθρωπίνη ύπαρξις, άνθρωπε! άνθρωπε!άνθρωπε!

Την αγίαν όμως ζωή δεν ημπορούμε να τη ζούμε μόνοι μας, αλλά πάντοτε συν πάσι τοις αγίοις, με τη βοήθεια και την καθοδήγησή τους, δια μέσου των αγίων μυστηρίων και των αγίων αρετών μέσα στην Εκκλησία.

Γι’ αυτό, και της Παναγίας, αχράντου, υπερευλογημένης, ενδόξου Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και αειπαρθένου Μαρίας, μετά πάντων των Αγίων μνημονεύσαντες, εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών, Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα!

‘Αμήν! ‘Αμήν! ‘Αμήν!

Επιμέλεια κειμένου, Δημήτρης Δημουλάς.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ (ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ)

Πραγματικά είναι θαυμαστός ο Θεός μέσα στους αγίους του. Γιατί όταν κανείς αναλογισθεί τους υπερφυσικούς αγώνες των μαρτύρων, πως με ασθενή σάρκα καταντρόπιασαν τον ισχυρό στη κακία, πως έμειναν αναίσθητοι στις οδύνες και στα τραύματα, καθώς αγωνίζονταν με σώματα προς φωτιά, προς το ξίφος, προς ποικίλα και θανατηφόρα είδη βασάνων και αντιπαρατάσσονταν με καρτερία, ενώ τους έκοβαν τις σάρκες, τους διάλυαν τους αρμούς και τους συνέτριβαν τα οστά, όμως διαφύλαξαν την ομολογία της πίστεως στο Χριστό σώα και αδιάσπαστη, ακεραία και ακλόνητη, που γι’ αυτό τους χαρίσθηκε και η αναντίρρητη σοφία του Πνεύματος και η δύναμη των θαυμάτων.
Όταν κανείς αναλογισθεί επίσης την υπομονή των οσίων, πως υπέφεραν με τη θέλησή τους σαν ασώματοι τις πολυήμερες ασιτίες, τις αγρυπνίες, τις άλλες ποικίλες κακώσεις του σώματος, και αντιτάχθηκαν έως το τέλος προς τα πονηρά πάθη, προς τα τόσα είδη αμαρτίας, προς τον εσωτερικό μας αόρατο πόλεμο, προς τις αρχές και εξουσίες, ενω έλειωναν και αχρηστεύονταν εξωτερικά, αλλά ανανεώνονταν και εθεώνονταν εσωτερικά από εκείνον που τους έδωσε τα χαρίσματα των θεραπειών και δυνάμεων.
Όταν λάβει αυτά κανείς υπ’ όψη του και επι πλέον εννοήσει ότι υπερβαίνουν τη φύση μας, θαυμάζει και δοξάζει το Θεό που έδωσε σ’ αυτούς τη τόση άφθονη χάρη και δύναμη. Γιατί αν και είχαν αγαθή και καλή προαίρεση, χωρίς τη δύναμη του Θεού δεν θα κατώρθωναν να υπερβούν τη φύση και έχοντας σώμα, να κατανικήσουν τον ασώματο εχθρό. Γι’ αυτό και ο ψαλμωδός προφήτης, αφού είπε: <<Θαυμαστός είναι ο Θεός μέσα στους αγίους αυτού>>, πρόσθεσε: <<αυτός θα δώσει δύναμη και κραταίωση στο λαό του>>. (Ψαλμ. 67,36).
Απολαύουν δε τη χάρη του Θεού, όχι όλοι γενικά, αλλά όσοι έχουν αγαθή προαίρεση και επιδεικνύουν με έργα την προς το Θεό αγάπη και πίστη. Αυτό φανερώνεται στο ευαγγέλιο που λέγει: <<όποιος ομολογήσει σ’ εμένα εμπρός στους ανθρώπους, θα ομολογήσω και εγώ σ’ αυτόν εμπρός στο Πατέρα μου στους ουρανούς>> (Ματθ. 10,32).Δεν είπε »όποιος με ομολογήσει εμπρός στους ανθρώπους», αλλά »όποιος ομολογήσει μέσα σ’ εμένα» με την έννοια ότι μπορεί να προβάλει με παρρησία την ευσέβεια, δι’ εκείνου και δια της βοηθείας εκείνου. Έτσι πάλι »θα ομολογήσω κι’ εγώ» και δεν είπε »αυτόν» αλλά »μέσα σ’ αυτόν», δηλαδή δια της αγαθής αντιστάσεως και υπομονής.Αυτό δηλώνει την αδιάσπαστη συνάφεια του Θεού πρός τους ομολογούντας, αν και είναι δούλοι Θεού.Αντίθετα <<όποιος με αρνηθεί εμπρός στους ανθρώπους, θα τον αρνηθώ και εγώ εμπρός στο Πατέρα μου στους ουρανούς>>.
Δεν είπε εδώ »όποιος αρνηθεί μέσα σε μένα», γιατί;Διότι ο αρνούμενος αρνείται το Θεό αν στερηθεί τη Θεϊκή βοήθεια. Γιατί δε εγκαταλείφθηκε και έμεινε έρημος του Θεού; Επειδή αυτός πρώτα πρόλαβε και τον εγκατέλειψε, αφού αγάπησε τα πρόσκαιρα και γήϊνα πράγματα περισσότερο, παρά τα επαγγελμένα από το Θεό ουράνια και αιώνια αγαθά.Έτσι οι θείες αντιδόσεις έχουν μαζί τους τη θεία δικαιοσύνη και επιφέρουν από τη ομοίωση τα ανάλογα αποτελέσματα. Και ενώ οι ομολογήσαντες το Θεό στο πρόσκαιρο αυτό βίο το έκαναν παρουσία λίγων ανθρώπων, ο Χριστός Θεός και Κύριος του ουρανού και γης θα τους υποστηρίξει ενώπιον του Πατρός, των αγγέλων, όλων των ουρανίων δυνάμεων και με παρουσία όλων των ανθρώπων από Αδάμ μέχρι της συντέλειας. Και θα στεφανώσει και θα δοξάσει όλους εκείνους που επέδειξαν πίστη μέχρι τέλους σ’ αυτόν.
Αλλά και τώρα δοξάζονται κάποιοι άγιοι με τα ιερά λείψανά τους που ευωδιάζουν, που χαρίζουν ιάσεις και διάφορα ενεργήματα δυνάμεων, προσκυνώντας τους και γονατίζοντας στις εικόνες τους βασιλείς, άρχοντες και ο λαός του Κυρίου.
Άλλωστε το είπε ο ίδιος ο Κύριος προς τους πιστούς ότι: <<όποιος αφήσει οικία, συγγενείς ή αγρούς για το όνομά μου, θα τα λάβει εκατονταπλάσια και θα κληρονομήσει αιώνια ζωή>>. (Ματθ.10,37).Και την ίδια του ζωή είναι δίκαιο και αναγκαίο να τη αφήσει ο πιστός, αν το καλέσει ο καιρός σε περιόδους διωγμών, για να πετύχει την αιώνια ζωή, αφού και ο ίδιος ο Υιός του Θεού έδωσε τη ζωή του για χάρη μας. Αλλά και σε ειρηνικούς καιρούς ο πιστός λαμβάνει το σταυρό του, σταυρώνοντας τα πάθη και τις επιθυμίες της σάρκας.Διότι λέγει: <<όποιος βρήκε τη ψυχή του θα την χάσει, και όποιος έχασε τη ψυχή του για χάρη μου, θα τη βρεί>>. (Ματθ. 10,39).
Ο άνθρωπος είναι διπλός, ο εκτός, δηλαδή το σώμα και ο μέσα μας, δηλαδή η ψυχή. Όταν κάποιος παραδώσει τον εαυτό του σε θάνατο κατά τον εκτός άνθρωπο, χάνει τη ψυχή του που χωρίζεται από το σώμα, αλλά τη βρίσκει στο Χριστό κατά την ανάσταση και γίνεται ουράνιος και αιώνιος.
Η εκκλησία του Χριστού, τιμά λοιπόν και μετά θάνατο αυτούς που έζησαν αληθινά κατά Θεό, κάθε μέρα του έτους τελεί τη μνήμη των αγίων που μετέστησαν και απεδήμησαν από τη πρόσκαιρη αυτή ζωή.
Συγχρόνως δε προβάλλει το βίο καθενός χάρη της ωφελείας μας και υποδεικνύει το τέλος τους, είτε ειρηνικό είτε μαρτυρικό.Τώρα δε μετά τη Πεντηκοστή, η Εκκλησία αφού συγκέντρωσε όλους τους αγίους γνωστούς και αγνώστους μαζί, αναπέμπει κοινό σε όλους αυτούς ύμνο, όχι μόνο διότι όλοι είναι ενωμένοι μεταξύ τους και με τον Πατέρα, όπως το ζήτησε ο Κύριος: <<να είναι όλοι ένα, όπως εγώ, Πάτερ, με σένα και συ με μένα, να είναι και αυτοί με εμάς ένα στην αλήθεια>>, (Ιω. 17,20), αλλά και γιατί φροντίζει να φανερώνει και να ανυμνεί όλα τα έργα του Θεού ως αποτέλεσμα της αποστολής, φωτισμού και ενεργείας του Αγίου Πνεύματος.
Ας τιμήσουμε λοιπόν όλους τους αγίους του Θεού. Πως; Αν κατά μίμησή τους καθαρίσουμε τους εαυτούς μας από κάθε μολυσμό σαρκός και πνεύματος και έτσι απομακρυνόμενοι από τα κακά δια της μετανοίας και εξομολογήσεως, θα φερόμεθα προς την αγιοσύνη παρουσιάζοντας τα σώματα και τις ψυχές μας ευάρεστες στο Θεό, με τις πρεσβείες των αγίων πάντων ώστε να γίνουμε και εμείς μέτοχοι της απέραντης εκείνης πανηγύρεως και ευφροσύνης με τη χάρη και φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού στον οποίο πρέπει κάθε δόξα μαζί με τον άναρχο Πατέρα του και το πανάγιο και αγαθό και ζωοποιό Πνεύμα, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων.Αμήν.

(ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΟΜΙΛΙΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ)

(Από: ΠΑΤΕΡ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΓΡΗΓ.ΠΑΛΑΜΑΣ»Τ.10)

Κυριακή των Αγίων Πάντων (του μοναχού Μωυσή, αγιορείτη

Κυριακή των Αγίων Πάντων σήμερα και ποιος σκέφτεται πως ο κύριος σκοπός της ζωής του ανθρώπου στη ζωή του και στη Γη αυτή είναι η κατάκτηση της αγιότητος; Υπάρχουμε για να γίνουμε άγιοι.

Η αποτυχία αυτής της επιτεύξεως αποτελεί τη μεγαλύτερη τραγωδία της ανθρώπινης ύπαρξης. Όμως πώς θεωρείται σήμερα η αγιότητα; Πώς στεκόμαστε απέναντί της, πώς την αντικρίζουμε και πώς τη ζούμε; Πώς μπορούμε να τη βρούμε και να τη χάσουμε, να τη χρησιμοποιήσουμε και να την εκμεταλλευθούμε ακόμη;
Η αγιότητα δεν εξαφανίζει την ανθρώπινη προσωπικότητα. Δεν καταστρατηγεί την ανθρώπινη ελευθερία και βούληση, τη μοναδικότητα και ιερότητα του ανθρώπινου προσώπου. Η αγιότητα δεν είναι τηλεκατευθυνόμενη και κατασκευή πανομοιότυπων αγαλμάτων. Υπάρχει μια λαθεμένη αντίληψη πολλών περί της αγιότητος. Ο μυροβόλος συναξαριστής έχει πάμπολλα ξεχωριστά, ωραία παραδείγματα, από τη Δύση την Ανατολή, ανδρών και γυναικών, νέων και γέρων, μορφωμένων και αγραμμάτων, εγγάμων και αγάμων, κληρικών και λαϊκών, κλειστών και ανοιχτών τύπων και χαρακτήρων.
Η αγιότητα ως κάτι το θείο και ιερό προκαλεί γενικά ένα δέος και σεβασμό, θαυμασμό και γοητεία, αλλά πρέπει να πούμε πως μερικές φορές είναι συνυφασμένη με μύθο, υπερβολή κι εξωπραγματικότητα. Ο άγιος θεωρείται εντελώς ξεκομμένος από κάθε τι το κοσμικό. Η πηγή της αγιότητος, η αυτοαγιότητα και αυτοαγαθότητα είναι ο Θεός. Η μετοχή σε Αυτόν την προσφέρει. Οι πρώτοι χριστιανοί ονομάζονταν άγιοι, για να υπενθυμίζεται ο σκοπός της ζωής τους. Η αγιότητα σήμερα θεωρείται απόμακρη, απόκοσμη, ακατόρθωτη. Δωρεά για την επίλεκτη αριστοκρατία του πνεύματος. Στην αγιότητα δόθηκε μία καθαρά ηθικιστική διάσταση που δεν την χαρακτήριζε την ιδιότητα της ουσίας του χριστιανού.
Η αγιότητα δεν είναι πρωτάθλημα, πρωταγωνιτισμός, υπερφυσικό κατόρθωμα, ανδραγάθημα φοβερό και κατάκτηση ρεκόρ. Η αγιότητα δεν έχει φωτεινή επιγραφή, αστραποβόλο φωτοστέφανο, φαντασμαγορική επίδειξη σημείων και ανάγκη διαφήμισης, διάχυσης και χειροκροτήματος. Αγαπά να ζει στην αφάνεια, την αδοξία, την ασημότητα, τη σιωπή, τη μετάνοια και την ταπείνωση. Η αγιότητα είναι κοινωνία με τον Πανάγιο Θεό, δεν είναι ανθρώπινο επίτευγμα. Η αγιότητα είναι η αληθινή ισορροπία, η πραγματική υγεία, η ουσιαστική σχέση με τον Θεό. Η υπακοή στην εντολή του να γίνουμε άγιοι όπως είναι Αυτός. Το θέλημα του Θεού είναι ο αγιασμός μας.
Αγιότητα σημαίνει ν’ ακολουθείς τον Χριστό και στη Γεσθημανή και στον Γολγοθά. Η αγιότητα δεν μεταδίδεται, δεν κερδίζεται με μόνο αναγνώσεις βιβλίων και μακρών συζητήσεων στα σαλόνια. Καλείται κανείς να δώσει αίμα, για να λάβει πνεύμα. Να παλέψει επίμονα και υπομονετικά για να νικήσει το άγριο θηρίο της πολυκέφαλης υπερηφάνειας. Ο άγιος νικά τη φιλαυτία, τη φιλοσαρκία, τη φιλοδοξία και τη φιλοχρηματία με τη φιλοθεΐα, τη φιλανθρωπία, τη φιλαδελφία, τη φιλοτεκνία και τη φιλάρετη ζωή.
Οι άγιοι, κατά τον μακαριστό Γέροντα Ιουστίνο Πόποβιτς, είναι το πραγματούμενο ανά τους αιώνες ευαγγέλιο, ο επεκτεινόμενος Χριστός. Μας απέδειξαν έμπρακτα πως οι ευαγγελικές αρετές είναι πραγματοποιήσιμες. Πολλοί προσκυνητές σήμερα του Αγίου Όρους ζητούν μεγάλους αγίους, για να λύσουν τα προβλήματά τους. Τους αγίους δηλαδή και τον Χριστό και την εκκλησία τους έχουμε και τους θέλουμε από καθαρό συμφέρον, για να περνάμε ανενόχλητα, καλά. Υπάρχει μία μαγική αντίληψη για την αγιότητα, τα ιερά μυστήρια και την Εκκλησία. Αυτό αποτελεί τη θρησκειοποίηση της Ορθοδοξίας. Οι άγιοι, μας έλεγε ο Γέροντας Παΐσιος, θ’ αγαπούν τον Χριστό ακόμη και αν δεν υπήρχε ο παράδεισος!…
Η αληθινή αγιότητα, γιατί δυστυχώς υπάρχει και η ψευδοαγιότητα, δεν είναι με τους δυνατούς προβολείς, τα μεγάφωνα, τα φώτα, τον κρότο, τους κράχτες και την προβολή. Υπάρχει κρυμμένη και στον Άθωνα και στην πόλη και στο χωριό. Θάλλει στη μυστικότητα, την ταπεινότητα και την αγαθότητα του τίμιου, του ειλικρινούς, που υπομένει ασθένεια, απόρριψη, αποτυχία, πένθος, κατηγορία, ειρωνεία και λοιπά. Η αγιότητα μπορεί ν’ αποτελεί μειοψηφία κι εξαίρεση, όμως υπάρχει. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και αποτελεί μεγάλη ελπίδα

Κυριακή Α., των Αγίων Πάντων – το Αποστολικόν Ανάγνωσμα της Θ. Λ, «Το μυστικόν», λόγος του αειμνήστου Μητροπ. Νικαίας Γεωργίου Παυλίδου.

Το Αποστολικόν Ανάγνωσμα της Θείας Λειτουργίας.
Προς Εβραίους επιστολής Παύλου: ια. 33 – ΙΒ. 2)
Αδελφοί, οι Άγιοι Πάντες δια πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, ειργάσαντο δικαιοσύνην, επέτυχον επαγγελιών, έφραξαν στόματα λεόντων, έσβεσαν δύναμιν πυρός, έφυγον στόματα μαχαίρας, ενεδυναμώθησαν απο ασθενείας, εγενήθησαν ισχυροί εν πολέμω, παρεμβολάς έκλιναν αλλοτρίων, έλαβον γυναίκες εξ αναστάσεως τους νεκρούς αυτών, άλλοι δέ ετυμπανίσθησαν, ου προσδεξάμενοι την απολύτρωσιν, ίνα κρείττονος αναστάσεως τύχωσιν” έτεροι δέ εμπαιγμών και μαστίγων πείραν έλαβον, έτι δέ δεσμών και φυλακής. Ελιθάσθησαν, επρίσθησαν, επειράσθησαν, εν φόνω μαχαίρας απέθανον’ περιήλθον εν μηλωταίς, εν αιγείοις δέρμασιν, υστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, _ ών ουκ ήν άξιος ο κόσμος_, εν ερημίαις πλανώμενοι και όρεσι και σπηλαίοις και ταις οπαίς της γής. Και ούτοι πάντες μαρτυρηθέντες δια της πίστεως, ουκ εκομίσαντο την επαγγελίαν του Θεού περι ημών, κρείττόν τι προβλεψαμένου, ίνα μή χωρίς ημών τελειωθώσι.
ΤΟΙΓΑΡΟΥΝ και ημείς, τοσούτον έχοντες περικείμενον ημίν νέφος μαρτύρων, όγκον αποθέμενοι πάντα και την ευπερίστατον αμαρτίαν, δι’ υπομονής τρέχωμεν τον προκείμενον ημίν αγώνα, αφορώντες εις τον της πίστεως Αρχηγόν και τελειωτήν Ιησούν.
Απόδοση.
Αδελφοί, οι Άγιοι Πάντες με την πίστη κατατρόπωσαν βασίλεια, επέβαλαν το δίκαιο, πέτυχαν την πραγματοποίηση των υποσχέσεων του Θεού, έφραξαν στόματα λεόντων, έσβησαν τη δύναμη της φωτιάς, διέφυγαν τη σφαγή, έγιναν από αδύνατοι ισχυροί, αποδείχθηκαν ήρωες στον πόλεμο, έτρεψαν σε φυγή εχθρικά στρατεύματα, γυναίκες ξαναπήραν πίσω στη ζωή τους τους ανθρώπους τους, κι άλλοι βασανίστηκαν ως το θάνατο, χωρίς να δεχθούν την απελευθέρωσή τους, γιατί πίστευαν ότι μπορούσαν να αναστηθούν σε μια καλύτερη ζωή. Άλλοι δοκίμασαν εξευτελισμούς και μαστιγώσεις, ακόμη και δεσμά και φυλακίσεις. Λιθοβολήθηκαν, πριονίσθηκαν, πέρασαν δοκιμασίες, θανατώθηκαν με μάχαιρα, περιπλανήθηκαν ντυμένοι με προβιές και κατσικίσια δέρματα, έζησαν σε στερήσεις, υπέφεραν καταπιέσεις, θλίψεις και κακουχίες” – ο κόσμος δεν ήταν άξιος νάχει τέτοιους ανθρώπους –“ Πλανήθηκαν σ’ ερημιές και βουνά, σε σπηλιές και σε τρύπες της γης. Όλοι οι παραπάνω, παρά την καλή μαρτυρία της πίστης τους, δεν πήραν ό,τι τους υποσχέθηκε ο Θεός, ο οποίος είχε προβλέψει κάτι καλύτερο για μας, έτσι ώστε να μην φθάσουν εκείνοι στην τελειότητα χωρίς εμάς.
Έχοντας λοιπόν γύρω μας τόσο μεγάλη στρατιά Μαρτύρων, ας τινάξουμε από πάνω μας κάθε φορτίο και την αμαρτία που εύκολα μας εμπλέκει, κι ας τρέχουμε με υπομονή το αγώνισμα του δύσκολου δρόμου που έχουμε μπροστά μας. Ας έχουμε τα μάτια μας προσηλωμένα στον Ιησού, που μας έδωσε την πίστη, την οποία και τελειοποιεί.
Το μυστικόν.
«Δι’ υπομονής τρέχωμεν τον προκείμενον ημίν αγώνα».
Λαμπρά και επιβλητική η σημερινή πανήγυρις, αγαπητέ αναγνώστα. Ηρωική παράταξις αγίων. Νέφος ολοφώτεινο μαρτύρων. Ατελείωτος χορεία ιερών αγωνιστών της πίστεως παρελαύνει ενώπιόν μας. Είναι οι Άγιοι Πάντες, οι πολιτογραφημένοι εις την εν ουρανοίς θριαμβεύουσαν Εκκλησίαν, οι συγκληρονόμοι Χριστού, οι στεφανωμένοι νικηταί του ωραιοτέρου και ιερωτέρου αγώνος. Αυτοί αποτελούν το στέμμα του Βασιλέως Χριστού. Αυτοί είναι τα μυρίπνοα άνθη του Παραδείσου.
Δόξα και τιμή εις τους αξίους αυτούς αγωνιστάς του καλού αγώνος!
Η Εκκλησία όμως δεν είναι κάτι το παλαιόν. Είναι ένας σύγχρονος ζωντανός Οργανισμός, που χρειάζεται και νέους αγωνιστάς. Δι’ αυτό σήμερον μας καλεί δια του Αποστόλου Παύλου να αναλάβωμεν τον αγώνα της αρετής και του καλού με ζήλον και θάρρος και υπομονήν, αφού είναι βέβαιον ότι εις αυτήν μας την ιεράν προσπάθειαν έχομεν πάντοτε συμπαραστάτην και ενισχυτήν τον Αρχηγόν της πίστεως μας, τον Χριστόν. Περί αυτού του πολυπλεύρου αγώνος και του τρόπου της διεξαγωγής του, θα ήτο ωφέλιμον να σημειωθούν, φίλε αναγνώστα, μερικαί σκέψεις εις το σημερινόν μας φυλλάδιον.
1. Ο προκείμενος αγών.
α) Η μάχη δια τον υλικόν άνθρωπον.
Έχει και άλλοτε σημειωθή εις το φυλλάδιον αυτό η αλήθεια, ότι η ζωή είναι ένας συνεχής, ισόβιος και συχνά εξαντλητικός αγών. Από τα πρώτα μας χρόνια αρχίζουν οι πικρίες, τα προβλήματα, τα χτυπήματα, οι κλονισμοί, τα δάκρυα. Στο σβήσιμο μόνον της ζωής μας σβήνουν κι αυτά… Φτώχεια και οικονομικές περιπέτειες, που κάνουν σκληρές τις ημέρες, αρρώστιες και ορφάνια που πληγώνουν την καρδιά, οικογενειακαί περιπέτειαι και ατυχίαι και συγκρούσεις, που όχι σπανίως οδηγούν στην τραγωδία, επαγγελματικές ανωμαλίες και αντιδράσεις που δημιουργούν ερείπια. Εκστρατεία κακίας από ανθρώπους ιδικούς μας, που δεν ήταν δυνατόν να φαντασθώμεν ποτέ. Συκοφαντίες και αχαριστίες και πικρία χολής από πρόσωπα ευεργετηθέντα πολυειδώς. Φωτιά και καπνός από εδώ, παγωνιά και ξεροβόρι από εκεί. Φτωχό κλωνάρι ο άνθρωπος μπροστά σ’ αυτή τη θύελλα της ζωής και του αγώνα. Μία επικύρωσις των λόγων του Κυρίου: Εν τω κόσμω τούτω θλίψιν έξετε.
Β) Ο αγών δια τον ουρανόν.
Και αυτό είναι μόνον η μία πλευρά του αγώνος, και μάλιστα η ευκολότερη. Η άλλη όψις, που έχει σχέσιν με τον αγώνα της ψυχής, είναι πάντα δραματικότερη και συγκλονιστικότερη. Εις τον αγώνα αυτόν συμμαχούν γήινες και άλλες σκοτεινές δυνάμεις. Τα βέλη έρχονται εναντίον μας απ’ όλες τις μεριές, και είναι τα βέλη αυτά «πεπυρωμένα». Ο ίδιος ο εαυτός μας κατ’ αρχήν αντιδρά εις την σωτηρίαν μας. Αυτός καθιστά κουραστική την προσπάθεια της ψυχής να πλησιάση τον Θεόν, να μείνη κοντά Του, να μετέχη των χαρίτων Του. Ποιος από μας δεν έχει προσωπική πείραν αυτών των εσωτερικών κλονισμών, που τόσον παραστατικώς παρέστησεν ο Απόστολος Παύλος με εκείνο το θρηνώδες: «ταλαίπωρος εγώ άνθρωπος! Τις με ρύσεται εκ του σώματος του θανάτου τούτου;». Και γίνεται εν συνεχεία σκληρότερος αυτός ο εσωτερικός αγών, διότι έρχεται και το περιβάλλον με τας επιδράσεις του και τους επηρεασμούς του να ανάψη μεγαλύτερη μέσα μας φωτιά, να κάψη τα φύτρα του καλού, να κάμη στάχτη τους αγνούς μας πόθους. Πόσες ωραίες προσπάθειες ψυχικής αναγεννήσεως δεν επήγαν έτσι χαμένες εξ αιτίας αυτών των επιδράσεων του κακού περιβάλλοντος, που δυστυχώς στις ημέρες μας έγινεν αφόρητα προκλητικό, αμαρτωλό, καταστρεπτικό! Πόσες!
Σ’ αυτήν τέλος την κατάστασιν της ψυχής έρχεται και ο τρίτος παράγων να προσθέση το φαρμάκι του. Ο διάβολος. Δι’ αυτό σημειώνει επιγραμματικά ο Απόστολος Παύλος: «Ουκ έστιν ημίν η πάλη προς αίμα και σάρκα, αλλά προς τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου». Και είναι αυτή η πάλη συχνά σκληρά, εξοντωτική. Αντικειμενικός σκοπός του εχθρού η πλήρης υποταγή της ψυχής μας, η υποδούλωσις. Άπειρα τα θύματα. Αμέτρητοι οι νικημένοι σ’ αυτόν τον εξαντλητικόν αγώνα. Αμέτρητοι!
2. Η λανθασμένη τακτική.
Ενώπιον αυτού του πολυπλεύρου και σκληρού αγώνος, ακολουθεί συνήθως ο άνθρωπος λανθασμένην τακτικήν. Βλέπει τας δυνάμεις του μικράς και εξησθενημένας, και μπροστά στα αγωνιώδη, στα αμείλικτα, στα δραματικά προβλήματα της ζωής, μπροστά στη συνεχή χολή, με την οποίαν τον ποτίζει ο βίος, τα χάνει, αποκαρδιώνεται, λιποτακτεί. Λυγίζει η αντοχή του, περιέρχεται εις μίαν κατάστασιν μελαγχολίας και μαρασμού, που όχι σπανίως συντρίβει την υγείαν του σώματος και οδηγεί προώρως εις τον τάφον. Κάποτε αυτή η αποκαρδίωσις είναι τόση ώστε να χάνη ο άνθρωπος τελείως την αυτοκυριαρχίαν του και να προβαίνη εις πράξεις ολέθριες και τραγικές, όπως ο βίαιος τερματισμός της ζωής του δια της αυτοκτονίας.
Η ιδία λανθασμένη τακτική παρατηρείται και εις την άλλην μορφήν του αγώνος, του πνευματικού. Βλέπει πόσον ισχυρά είναι μέσα του η κλίσις και ροπή προς την αμαρτίαν, διαπιστώνει έπειτα πόσον εντόνως επηρεάζεται η ψυχή του προς το κακόν από τας συνεχείς επιδράσεις της συγχρόνου κοινωνίας, με τους εξωφρενισμούς της, με το αχαλίνωτο πνεύμα του επικρατούντος ηδονισμού, με την τάσιν να ξερριζώση κάθε αρχήν ηθικής και αρετής. Αισθάνεται κατόπιν ολοκάθαρα του διαβόλου την τρομακτικήν πίεσιν επάνω εις την πολιορκημένην από τους εχθρούς ψυχήν του, και μονολογεί «Πάει, δεν είναι δυνατόν να κάμω τίποτε, δεν ημπορώ πλέον να αντιδράσω, ματαιοπονώ». Και παραδίδει εις τους εχθρούς το κλειδί της ψυχής. Και γίνεται παίγνιο εις τα χέρια των. Και μεταβάλλεται εις τραγικόν Προμηθέα δεσμώτην, τον οποίον η αμαρτία πλέον έχει δέσει γερά στον βράχο της καταστροφής.
Και όταν τον πλησιάζουν ψυχές που μπόρεσαν να ξεφύγουν από τα δεσμά και τον καλούν να πάει και αυτός στο φως, στη χαρά της ζωής, στην αλήθεια, που όλη η πλάσις διακηρύττει, αυτός αποκρίνεται με τα απαισιόδοξα εκείνα λόγια ενός τέτοιου θλιβερού ναυαγού της ζωής: «Όλη η πλάση σε προσμένει για να σύρης τον χορό», του λένε. Και απαντά: «Μη ζητάς να με αναστήσης. ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ.» Αλλοίμονον! Σκλάβοι φριχτοί, θλιμμένα της ζωής απομεινάρια. Τούτο μόνον ημπορούν να πούν : δεν μπορώ!
3. «Δι’ υπομονής τρέχωμεν…
Τραγικά της αποκαρδιώσεως τα ερείπια, αγαπητέ. Τα είδαμε στην παραπάνω παράγραφο. Τα διαπιστώνομε κάθε μέρα σ’ αυτή τη ζωή. Τι θα κερδίση ο αγωνιστής άνθρωπος με το κλάψιμο και το λουμινάλ; Τι; Την συντριβή. Αυτό θα κερδίση. Αλλού, λοιπόν, πρέπει να πάμε για τη λύση. Δεν θα χρειασθή όμως να κουρασθώμεν αναζητώντας. «Δι’ υπομονής τρέχωμεν…», μας συμβουλεύει σήμερα ο Απόστολος. Υπομονή. Είναι η ρωμαλέα εκείνη δύναμις της ψυχής, είναι η γρανιτένια απόφασις της καρδιάς. Είναι το ανεκτίμητο μυστικό του αγωνιστού, που εγγυάται τη νίκη, την τελειότητα. Ηρεμεί με το καταπληκτικό αυτό αντίδοτο η ανθρώπινη πληγωμένη καρδιά. Ισορροπεί. Βλέπει τα πράγματα καθαρότερα. Έχει την ευχέρεια μετά να προχωρήση χωρίς νευρικότητες, χωρίς εξάψεις, με σταθερότητα. Γρήγορα θα δημιουργηθούν στον άνθρωπο αι προϋποθέσεις της αισιοδοξίας. Σύννεφο είναι, γρήγορα θα περάση, έλεγεν ο Μ. Αθανάσιος στους χριστιανούς που έκλαιαν διότι η οργανωμένη κακία εξόριζε τον ποιμενάρχη των. Θα περάση! Αλήθεια, όλα περνούν. Και τα πικρότερα ποτήρια λησμονούνται. Κάποτε έρχεται η ώρα που οι δοκιμασθέντες στη ζωή επαναλαμβάνουν με ανακούφισιν τα λόγια του Ψαλμωδού. «Διήλθομεν δια πυρός και ύδατος και εξήγαγες ημάς εις αναψυχήν».
Μέσα στην υπομονή ο πιστός εξαγιάζεται, τελειοποιείται, ακτινοβολεί! «Η δε υπομονή ας παράγη πλήρη τον καρπόν της τελειοποιήσεώς σας, δια να είσθε τέλειοι και ολόκληροι, μη υστερούντες εις τίποτε», εύχεται ο Θείος ‘Ιάκωβος. Τέλειοι και ολόκληροι ! Δι’ αυτό μετ’ ολίγους στίχους μακαρίζει εκείνους που με υπομονή, βαστάζοντες τας δοκιμασίας της ζωής, θα λάβουν ως αμοιβήν τον στέφανον της δόξης.
Και αυτήν την υπομονήν καλείται ο χριστιανός να επιδείξη και εις τον άλλον αγώνα, τον ψυχικόν. Να μην αποκαρδιώνεται από τας δυσκολίας ακόμη και από τας τυχόν πτώσεις του. Έτσι είναι. Κανένας δεν ενίκησε την κακίαν εύκολα, χωρίς αγώνα και τραύματα. Όλοι οι άγιοι επάλαιψαν σκληρά με τας δυνάμεις του κακού εις την ζωήν των. Δεν εξεκαθάρισαν το εσωτερικόν των από την σκουριάν ούτε αμέσως ούτε ανωδύνως. Πολλές φορές η κακία ορθούτο εμπρός των με μανίαν και δολιότητα. Σαν σίφουνας, σαν καταιγίδα απειλούσε τότε το παν. Ζητούσε την παράδοσιν της ψυχής άνευ όρων. Όμως όχι! Το οχυρό ανθίστατο. Με υπομονήν και θάρρος η ψυχή συνέχιζε την πάλη. Και αν ακόμη έπεφτε, εσηκώνετο αμέσως. Διότι χριστιανός δεν είναι εκείνος που δεν πέφτει. Άνθρωπος είναι κι αυτός. Θα σκοντάψη. Όμως, όταν πέση, σηκώνεται και, έστω με τραύματα, προχωρεί. Δεν τα χάνει, δεν δειλιάζει. Διότι «ουκ έδωκεν ημίν ο Θεός πνεύμα δειλίας, αλλά δυνάμεως και αγάπης και σωφρονισμού» (Β’ προς Τιμόθεον). Σιγά σιγά έτσι κλείνουν οι πληγές και οχυροποιείται η θέλησις, σταθεροποιείται το βήμα. Έρχεται τέλος η νίκη. Έρχεται. Διότι εις την τελευταίαν ανάλυσιν ο χριστιανός νικά χάρις εις την δύναμιν, που λαμβάνει από «Τον της πίστεως Αρχηγόν».
Εις τον Αρχηγόν, αυτόν όλοι οι πονεμένοι, όλοι οι εσταυρωμένοι της γης, όλοι οι πεσμένοι, όλοι οι αμαρτωλοί κατέφυγον δια μέσου των αιώνων. Εγονάτισαν εμπρός εις τον αιματωμένον Σταυρόν Του. Ύψωσαν τα κουρασμένα χέρια των. Έστρεψαν τα δακρυσμένα μάτια των. Προσέφεραν την τραυματισμένην ψυχήν των, την ρυπαράν, την αλυσοδεμένην. Και εφώναξαν μετά κραυγής μεγάλης. «Κύριε, σώσον ημάς». Και, ω του θαύματος! Ο Αρχηγός και Σωτήρ τους έσωσε όλους. Και εσκόρπισε στη ζωή τους φως. Και έκλεισαν οι πληγές, και έσπασαν οι αλυσίδες, και εσταμάτησε το δάκρυ, και εφύτρωσαν πάλιν μέσα των τα λουλούδια του καλού. Πόσο δίκαιον είχεν ο Απόστολος Παύλος όταν διεκήρυττε: «Πάντα ισχύω εν τω ενδυναμούντι με Χριστώ!».
Αδελφοί πονεμένοι, αμαρτωλοί, ακούτε; Πάντα ισχύω με την δύναμιν του Θεού. Πάντα! Ας είναι ευλογημένον το όνομά Σου, Κύριε! Ας είναι ευλογημένον!
Αγαπητοί,
Η σκηνή εις το Νοσοκομείον. Ο άρρωστος έχει καρκίνον εις την γλώσσαν. Η απόφασις των ιατρών είναι σκληρά. Πρέπει να κοπή η γλώσσα δια να σωθή ο ασθενής. Όλα είναι έτοιμα. Το χειρουργείον δέχεται μετ’ ολίγον τον άρρωστον. Τότε ένας εκ των ιατρών στρέφεται προς αυτόν και με πολύν πόνον ψυχής του λέγει: «Αγαπητέ μου, σε ολίγα λεπτά θα γίνη η εγχείρησις. Εις την ζωήν σου πλέον δεν θα ημπορείς να ομιλής. Ειπέ τώρα αν θέλης τας τελευταίας λέξεις του βίου σου». Ο ασθενής εσκέφθη ολίγον. Έστρεψεν ακολούθως το βλέμμα του προς τον ουρανόν. Επλημμύρισαν τα μάτια του από δάκρυα και είπεν ήρεμα: «Ας είναι ευλογημένον το όνομα του Θεού. Και εσίγησε. Ήσαν αι τελευταίαι του λέξεις…
Αδελφοί πονεμένοι, τραυματισμένοι, εγγαταλελειμμένοι! Αυτή είναι η ζωή. Ένας αγών με δράματα και πτώσεις. Κουράγιο! Και στις τραγικότερες ώρες ημπορούμεν να μένωμεν ορθοί, αρκεί να έχωμεν υπομονήν και πίστιν εις τον Αρχηγόν.
Οι Άγιοι Πάντες με την νίκην των επικυρώνουν την αλήθειαν αυτήν. Και ο ασθενής με την κομμένην γλώσσα μάς αποκαλύπτει σήμερα τόσον συγκλονιστικά της νίκης το μεγάλο μυστικόν.
Από το βιβλίο «Φως ταις τρίβοις μου», του Μητροπολίτου Νικαίας, Γεωργίου Παυλίδου, σελίς 52 και εντεύθεν.
Επιμέλεια κειμένου, Δημήτρης Δημουλάς