ΚΥΡΙΑΚΗ Γ' ΜΑΤΘΑΙΟΥ "ΠΕΤΡΟΥ & ΠΑΥΛΟΥ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΚΟΡΥΦΑΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ"(Ματθ.ιστ' 13-19) Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Τελίδης

Η "πέτρα" όπου οικοδομήθηκε η Εκκλησία 
 και ο Απόστολος των "εθνών".

Ο Πέτρος και ο Παύλος.

"Ο Άγιος Πέτρος και ο Άγιος Παύλος",
               Reni Guido, 1605,Pinacoteca di Brera

Σήμερα Κυριακή 29η Ιουνίου 2014 η Αγία Εκκλησία μας εορτάζει διπλά, πρώτα και κύρια την Ανάσταση του Κυρίου μας όπως άλλωστε και κάθε Κυριακή, μα εορτάζει, πανηγυρίζει θα έλεγα, για δύο από τους Αποστόλους του Κυρίου μας και Ιδρυτή της Εκκλησίας Του, τους πρωτοκορυφαίους Πέτρο και Παύλου.
Δυο σπουδαία πρόσωπα, δύο μεγάλοι Άγιοι της Εκκλησίας μας, στους οποίους είναι αφιερωμένη η σημερινή γιορτή και δυο πρόσωπα τα οποία δεσπόζουν στα σημερινά αναγνώσματα. Η διαχρονική δε τιμή των δυο Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων επιβεβαιώνεται και από το γεγονός, ότι στον μεν "Απόστολο" κυριαρχεί το όνομα του Παύλου, στο δε Ευαγγέλιο ξεχωρίζει το όνομα του Πέτρου και σύμφωνα με το τυπικό, καταλιμπάνονται τα προκαθορισμένα αναγνώσματα της Κυριακής.
Ο Απόστολος Πέτρος μεριμνά κυρίως για τους Χριστιανούς που προήλθαν από την τάξη των Ιουδαίων, ο δε Απόστολος Παύλος έχοντας σαν αφετηρία τους Ιουδαίους απευθύνεται, στη συνέχεια, στα έθνη, στους ειδωλολάτρες, για τούτο και χαρακτηρίζεται Απόστολος των «Εθνών».

Η μεταστροφή του Αποστόλου Παύλου.
 Μικελάντζελο Μερίζι ντα Καραβάτζιο, 1600-1601,
Παρεκκλήσι Τσεράζι, Σάντα Μαρία ντελ Πόπολο, Ρώμη

Και οι δυο τους, όπως και οι άλλοι Απόστολοι, επωμίζονται ένα δύσκολο έργο, να πορευθούν σε όλα τα έθνη μεταφέροντας το μήνυμα της σωτηρίας δια του Ιησού Χριστού. Ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα του αποστολικού έργου τους, είναι το γεγονός ότι η Κύπρος περιλαμβάνεται μεταξύ των πρώτων περιοχών που δέχθηκε το μήνυμα αυτής της σωτηρίας δια των Αποστόλων Παύλου και Βαρνάβα, ακολουθούν όμως και άλλες γνωστές τότε χώρες και μεγάλες και μικρές πόλεις εδώ στην Ελλάδα, αλλά και στα πέρατα όλης της οικουμένης.

Οι Απόστολοι, παρά το ότι φαίνεται ότι δρουν σε συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων, εν τούτοις το έργο τους είναι κοινό, καθολικό, δηλαδή περιλαμβάνει την φροντίδα «πασών των Εκκλησιών». Και όχι μόνο. Πέραν από το  ενδιαφέρον για το σύνολο των Εκκλησιών εκδηλώνουν ενδιαφέρον για τον κάθε πιστό ξεχωριστά. Ακούσαμε σήμερα τον Απόστολο Παύλο να τονίζει «τις ασθενεί και ουκ ασθενώ, τις σκανδαλίζεται, και ουκ εγώ πυρούμαι;»

Κατά συνέπεια η φροντίδα τους, δεν περιοριζόταν μόνο στο κήρυγμα, αλλά στο ξεχωριστό ενδιαφέρον για κάθε μέλος της Εκκλησίας, καθώς και τα προβλήματα του. Σαν καλοί ποιμένες συμπάσχουν με το ποίμνιο τους, τους πιστούς, παραμερίζοντας τα δικά τους προβλήματα. Γράφει ο Απόστολος Παύλος στους χριστιανούς της Κορίνθου μια συγκινητική επιστολή από την οποία ένα μικρό κομμάτι έχω ξεχωρίσει και θα σας το αναφέρω γιατί θεωρώ ότι είναι καθοριστικό για την γνώση μας πάνω στο αποστολικό τους έργο : «Είμαι ελεύθερος, χωρίς εξάρτηση από κανέναν. Κι όμως έκανα τον εαυτό μου σκλάβο όλων για να κερδίσω όσο το δυνατό πιο πολλούς. Ανάμεσα στους Ιουδαίους συμπεριφέρθηκα σαν Ιουδαίος για να τους κερδίσω για το Χριστό κι ενώ εγώ ο ίδιος δεν είμαι πιο κάτω από την αυθεντία του νόμου, ανάμεσα σ’ αυτούς που είναι, συμπεριφέρθηκα σαν να ήμουν και εγώ, για να τους κερδίσω για το Χριστό. Παρόμοια, όταν βρισκόμουν μ’ αυτούς που αγνοούν το νόμο του Μωυσή, για να τους κερδίσω ζούσα κι εγώ σαν ξένος προς το νόμο, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν υπακούω στο νόμο του Θεού, αφού είμαι δεμένος με το νόμο του Χριστού. Με όσους έχουν πίστη αδύνατη έγινα το ίδιο για να κερδίσω τους αδύνατους στην πίστη. Για τους πάντες έγινα τα πάντα, έτσι ώστε με κάθε τρόπο να σώσω μερικούς. Κι όλα αυτά τα κάνω για το Ευαγγέλιο ώστε να μπορέσω και εγώ να συμμετάσχω στα αγαθά του» (Α΄ Κορ. θ΄ 19-23).

Όντας «συγκοινωνοί» του Ευαγγελίου θέλησαν οι Απόστολοι, μέσα από τη δραστηριότητα και τη διδασκαλία τους να καταστήσουν συγκοινωνούς και όλους τους πιστούς. Αυτή η φροντίδα εκφράζεται μέσα από τις 14 επιστολές του Απόστολου Παύλου καθώς και τις επτά καθολικές επιστολές, δηλαδή δυο του Πέτρου, τρεις του Ιωάννη, μια του Ιακώβου και μια του Ιούδα. Τα «ρήματα αιωνίου ζωής» ολοκληρώνονται μέσα από τα ευαγγέλια του Ματθαίου, του Μάρκου, του Λουκά και του Ιωάννου, καθώς και την Αποκάλυψη του Ιωάννου. Τέλος σε ότι αφορά το βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων, πέραν από την αναφορά στην ίδρυση της Εκκλησίας, την δομή της διοικήσεως της, την χειροτονία των πρώτων Επισκόπων και τη ζωή των πρώτων χριστιανών, καταγράφουν ιδιαίτερα τη δράση και των Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, τους οποίους σήμερα και εορτάζουμε μετά πάσης τιμής.

"Άγιος Παύλος",
Δομήνικος Θεοτοκόπουλος,1608-1614
 Museo del Greco, Τολέδο

Όμως πως και γιατί είναι κορυφαίοι οι Απόστολοι Πέτρος και Παύλος; Παρά τα κάποια αρνητικά στοιχεία και για τους δυο, αφού ο μεν Πέτρος αρνήθηκε το Διδάσκαλο του τρεις φορές και μάλιστα με όρκο, ο δε Παύλος γιατί υπήρξε διώκτης Του αλλά και όλων των χριστιανών, εν τούτοις, στη συνέχεια με τη μεταστροφή και δράση τους έγιναν ο ένας, ο Απόστολος Πέτρος, η "πέτρα"πάνω στην οποία οικοδομήθηκε η Εκκλησία Του και ο άλλος, ο Απόστολος Παύλος, ο Απόστολος των "εθνών", το «σκεύος εκλογής» που διέδωσαν την διδασκαλία Του παγκοσμίως και έτσι δια μέσου αυτών κατέστει όλη η ανθρωπότης, συγκοινωνός της σωτηρίας από την αμαρτία.

Ο Απόστολος Πέτρος, πολλές φορές μιλά και εκ μέρους των άλλων Αποστόλων. Τον ακούσαμε να απαντά σήμερα στο καίριο ερώτημα του Ιησού:«Υμείς τινά με λέγεται είναι»; για να πάρει την απάντηση από τον Πέτρο, που εξέφραζε και όλους τους «Συ ει ο Χριστός, ο Υιός του Θεού τον ζώντος».

Σε άλλη περίπτωση όταν ο κόσμος παρεξήγησε τους λόγους του Ιησού για κοινωνία του σώματος και το αίματος του, με αποτέλεσμα να αρχίσουν να φεύγουν, τότε ο Ιησούς είπε και στους μαθητές του αν ήθελαν και αυτοί να φύγουν, για να πάρει πάλι την απάντηση από τον Πέτρο: «Και σε ποιον να πάμε, Κύριε; Εσύ κατέχεις τα λόγια που οδηγούν στην αιώνια ζωή» (Ιωάν. στ΄ 67-68). Πεπεισμένος από αυτά που παραπάνω σας έγραψα για το πρόσωπο του Ιησού, ο Πέτρος θα μιλήσει κατά την Πεντηκοστή στα πλήθη, αλλά και αλλού, όπου και όποτε του δινόταν η ευκαιρία, καλώντας τα σε μετάνοια και πίστη, πράξεις τις οποίες βίωσε πρώτος αυτός και εν τέλει επιβεβαίωσε ο ίδιος μέσα από τη ζωή του, αλλά κυρίως μέσα από την θυσία του...τον ένδοξο θάνατο του ανάποδα πάνω στον Σταυρό.

Ο Απόστολος Παύλος, αν και δεν ανήκει στην αρχική ομάδα των μαθητών, κατατάσσεται στην ψυχή των πιστών χριστιανών, λόγω της προσωπικότητας και της διαδρομής του, ως ένας εκ των δώδεκα, μετά και από την απ’ ευθείας κλήση του από το Χριστό. Η πορεία προς τη Δαμασκό υπήρξε καθοριστική όχι μόνο για τον Παύλο, αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο. Πέραν από την απ’ ευθείας εκλογή του από τον Ιησού οδηγήθηκε στην τιμή και την καταξίωση μέσα από τις πολλές δοκιμασίες που ακούσαμε στο σημερινό Απόστολο. Με τις τέσσερις περιοδείες του σε Κύπρο, Μικρά Ασία, Ελλάδα, Μάλτα και Ρώμη θα καταστεί δικαιολογημένα Απόστολος των Εθνών. Δίκαια χαρακτηρίστηκε σαν ο «Πρώτος μετά τον Ένα», δηλαδή τον Χριστό. Κανένας πνευματικός άνθρωπος δεν άσκησε τόση επίδραση πάνω στην ανθρωπότητα, όσο ο Απόστολος Παύλος. Εν τέλει εγκλείστηκε στις φυλακές της Ρώμης για την διδασκαλία του και εκεί αποκεφαλίστηκε χωρίς ιδιαίτερους βασανισμούς αφού ήταν Ρωμαίος πολίτης, παραδίδοντας την ψυχή του στα χέρια του αγαπημένου του Χριστού.   

Αδελφοί μου, αυτά είναι τα πρόσωπα που τιμούμε σήμερα, ανθρώπινα, αλλά και ουράνια. Άνθρωποι που πραγματικά έσφαλαν ενώπιον Θεού και ανθρώπων, όπως όλοι μας, αλλά που αξιοποίησαν θετικά τα σφάλματα τους και η Εκκλησία μας τους ανακήρυξε Αγίους της για το έργο και την βιωτή τους, ενώ τώρα βρισκόμενοι κοντά στον Διδάσκαλο τους απολαμβάνουν στεφανωμένοι του Θείου Φωτός και της Αγάπης Του. Οι Απόστολοι Πέτρος και Παύλος επηρέασαν την πορεία ολοκλήρου της Εκκλησίας μας, αλλά και του πολιτισμού γενικότερα αφού καθόρισαν με τη διδασκαλία τους ότι: «η ψυχή του πολιτισμού είναι ο πολιτισμός της ψυχής». Οι Πρωτοκορυφαίοι Απόστολοι Πέτρος και Παύλος επηρέασαν όμως και ολάκερη την ανθρωπότητα μέσα από την διδασκαλία και το συγγραφικό τους έργο, αλλά κυρίως και καίρια μέσα από την αυτοθυσία τους, γιατί έγιναν τα διαχρονικά πρότυπα, το παράδειγμα για όλους εμάς. 

Ας τους μιμηθούμε. Ας πειθαρχήσουμε στην προτροπή του Αποστόλου Παύλου:                «Μιμηταί μου γίνεσθε, καθώς καγώ Χριστού» 

(Α΄ Κορ. ια΄1).

  

Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Τελίδης

Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου - Ὅμιλία ἐγκωμιαστική στόν ἀπόστολο Παῦλο

1.-. Τί τέλος πάντων εἶναι ὁ ἄνθρωπος καί πόση εἶναι ἡ εὐγένεια τῆς δικῆς μας φύσης καί πόσο ἱκανό στήν ἀρετή εἶναι αὐτό τό ὄν, μᾶς τό ἔδειξε περισσότερο ἀπ᾿ ὅλους τούς ἀνθρώπους ὁ Παῦλος. Καί τώρα σηκώνεται, ἀπό ἐκεῖ πού ἔχει φθάσει, καί μέ καθαρή φωνή πρός ὅλους ἐκείνους πού κατηγοροῦν τή φύση μας ἀπολογεῖται γιά χάρη τοῦ Κυρίου, προτρέπει γιά ἀρετή, κλείνει τά ἀναίσχυντα στόματα τῶν βλάσφημων καί ἀποδεικνύει ὅτι δέν εἶναι μεγάλη ἡ διαφορά ἀνάμεσα στούς ἀγγέλους καί στούς ἀνθρώπους, ἄν θέλουμε νά προσέχουμε τόν ἑαυτό μας. Γιατί χωρίς νά ἔχει ἄλλη φύση, οὔτε νά ἔχει λάβει ἄλλη ψυχή, οὔτε νά κατοίκησε σ᾿ ἄλλο κόσμο, ἀλλά ἄν καί ἀνατράφηκε στήν ἴδια γῆ καί τόπο καί μέ τούς ἴδιους νόμους καί συνήθειες, ξεπέρασε ὅλους τούς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι ἔζησαν ἀπό τότε πού ἔγιναν οἱ ἄνθρωποι. Ποῦ εἶναι λοιπόν ἐκεῖνοι πού λέγουν, ὅτι εἶναι δύσκολο πράγμα ἡ ἀρετή καί εὔκολο ἡ κακία; Γιατί ὁ Παῦλος τούς ἀντικρούει λέγοντας· «Οἱ θλίψεις μας πού γρήγορα περνοῦν, προετοιμάζουν σ᾿ ἐμᾶς σέ ὑπερβολικά μεγάλο βαθμό αἰώνιο βάρος δόξας» (Β´ Κορ. 4, 17). Ἐάν ὅμως τέτοιες θλίψεις περνοῦν εὔκολα, πολύ περισσότερο οἱ φυσικές ἡδονές. Καί δέν εἶναι μόνο αὐτό τό θαυμαστό του, ὅτι δηλαδή ἀπό πολλή προθυμία δέν αἰσθανόταν τούς κόπους του γιά τήν ἀρετή, ἀλλ᾿ ὅτι ἀσκοῦσε αὐτήν χωρίς ἀμοιβή.

Ἐμεῖς βέβαια δέν ὑπομένουμε κόπους γι᾿ αὐτήν ἄν καί ὑπάρχουν ἀμοιβές. Ἐκεῖνος ὅμως καί χωρίς τά ἔπαθλα τήν ἐπιζητοῦσε καί τήν ἀγαποῦσε, καί ἐκεῖνα πού θεωροῦνταν ὅτι εἶναι ἐμπόδιά της τά ξεπερνοῦσε μέ κάθε εὐκολία. Καί δέν ἐπικαλέσθηκε οὔτε τήν ἀδυναμία τοῦ σώματος, οὔτε τήν τυραννίδα τῆς φύσης, οὔτε τίποτε ἄλλο. Ἄν καί εἶχε ἀναλάβει μεγαλύτερη φροντίδα ἀπό τούς στρατηγούς καί ὅλους τούς βασιλεῖς τῆς γῆς, ἀλλ᾿ ὅμως κάθε ἡμέρα ἦταν ἀκμαῖος, καί ἐνῶ οἱ κίνδυνοί του ἐπαυξάνονταν, διέθετε νεανική προθυμία. Γιά νά δείξει αὐτό ἀκριβῶς ἔλεγε, «Ξεχνώντας τά ὅσα ἔγιναν στό παρελθόν καί φροντίζοντας γιά ἐκεῖνα πού εἶναι μπροστά μου» (Φιλιπ. 3, 14). Καί ἐνῶ περίμενε τό θάνατο, καλοῦσε σέ συμμετοχή τῆς ἡδονῆς αὐτῆς λέγοντας, «Χαίρετε καί νά χαίρεστε μαζί μου» (Φιλιπ. 2, 18). Καί ἐνῶ τόν ἀπειλοῦσαν κίνδυνοι καί προσβολές καί κάθε ἀτιμία, πάλι σκιρτοῦσε· καί ὅταν ἔγραφε τήν ἐπιστολή στούς Κορινθίους ἔλεγε, «Γι᾿ αὐτό καί εὐφραίνομαι σέ ἀσθένειες, σέ προσβολές, σέ διωγμούς» (Β´ Κορ. 12, 10). Καί τά ὀνόμασε αὐτά ὅπλα τῆς δικαιοσύνης, ἀποδεικνύοντας ὅτι καί ἀπό αὐτά εἶχε πολύ μεγάλες ὠφέλειες καί ἀπό παντοῦ ἦταν ἀκατάβλητος στούς ἐχθρούς του. Καί ἐνῶ παντοῦ τόν βασάνιζαν, τόν περιφρονοῦσαν, τόν κακολογοῦσαν, σάν νά βάδιζε σέ θριάμβους καί νά ἔστησε σταθερά τρόπαια σ᾿ ὅλα τά σημεῖα τῆς γῆς, ἔτσι ὑπερηφανευόταν καί εὐχαριστοῦσε τό Θεό λέγοντας· «Ἡ εὐχαριστία ἀνήκει στό Θεό ὁ ὁποῖος πάντοτε μᾶς ὁδηγεῖ σέ θρίαμβο» (Β´ Κορ. 2, 14).

2.-. Καί τήν κακοποίηση καί τήν προσβολή γιά τό κήρυγμα ἐπιζητοῦσε περισσότερο ἀπ᾿ ὅσο ἐμεῖς τήν τιμή, καί τό θάνατο ἀπ᾿ ὅσο ἐμεῖς τή ζωή, καί τή φτώχεια ἀπ᾿ ὅσο ἐμεῖς τόν πλοῦτο, καί τούς κόπους περισσότερο ἀπ᾿ ὅσο ἄλλοι τίς ἀνέσεις, καί ὄχι ἁπλά περισσότερο, ἀλλά πολύ περισσότερο, καί τή λύπη περισσότερο ἀπ᾿ ὅσο ἄλλοι τή χαρά, καί τό νά εὔχεται γιά τούς ἐχθρούς περισσότερο ἀπ᾿ ὅσο τό νά τούς καταριοῦνται οἱ ἄλλοι. Καί ἀνάτρεψε τήν τάξη τῶν πραγμάτων, ἤ καλύτερα ἐμεῖς τήν ἀνατρέψαμε, ἐκεῖνος ὅμως, ὅπως τή νομοθέτησε ὁ Θεός, ἔτσι τή φύλασσε. Γιατί ὅλα αὐτά ἦταν σύμφωνα μέ τή φύση, ἐκεῖνα ὅμως ἀντίθετα. Ποιά εἶναι ἡ ἀπόδειξη; Τό ὅτι ὁ Παῦλος, ἄν καί ἦταν ἄνθρωπος, ἀκολουθοῦσε περισσότερο αὐτά παρά ἐκεῖνα. Ἕνα μόνο πράγμα ἦταν φοβερό γι᾿ αὐτόν καί ἀπόφευγε, τό νά ἀντιμάχεται τό Θεό, καί τίποτε ἄλλο. Ὅπως βέβαια τίποτε ἄλλο δέν τοῦ ἦταν ποθητό, ὅσο τό νά ἀρέσει στό Θεό. Καί δέ λέγω τίποτε ἀπό τά παρόντα, ἀλλά οὔτε καί ἀπό τά μέλλοντα. Καί μή μοῦ πεῖς τίς πόλεις καί τά ἔθνη καί τούς βασιλεῖς καί τά στρατόπεδα καί τά χρήματα καί τίς σατραπεῖες καί τίς δυναστεῖες, γιατί οὔτε ἱστό ἀράχνης τά θεωροῦσε αὐτά. Ἀλλά σκέψου αὐτά πού ὑπάρχουν στούς οὐρανούς καί τότε θά καταλάβεις τή σφοδρή ἀγάπη πού εἶχε γιά τό Χριστό. Γιατί ὁ Παῦλος γι᾿ αὐτήν τήν ἀγάπη δέ θαύμασε οὔτε τήν ἀξία τῶν ἀγγέλων, οὔτε τῶν ἀρχαγγέλων, οὔτε τίποτε ἄλλο παρόμοιο.

Εἶχε μέσα του πιό μεγάλο ἀπ᾿ ὅλα, τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί μαζί μέ τοῦτο θεωροῦσε τόν ἑαυτό του τόν πιό εὐτυχισμένο ἀπ᾿ ὅλους. Καί χωρίς αὐτό, δέν ἐπιθυμοῦσε νά γίνει ἕνας ἀπό τίς κυριότητες, οὔτε ἀπό τίς ἀρχές καί ἐξουσίες (ὀνομασίες ἀγγελικῶν ταγμάτων), ἀλλά μαζί μέ τήν ἀγάπη αὐτήν ἤθελε περισσότερο νά εἶναι ἀνάμεσα στούς τελευταίους καί τούς κολασμένους, παρά χωρίς αὐτήν ἀνάμεσα στούς πρώτους καί τιμημένους. Γιατί κόλαση γι᾿ αὐτόν ἦταν μία, τό νά χάσει τήν ἀγάπη αὐτήν. Αὐτό ἦταν γιά τόν Παῦλο γέεννα, αὐτό τιμωρία, αὐτό ἄπειρα κακά· ὅπως ἀκριβῶς καί ἀπόλαυση, τό νά πετύχει τήν ἀγάπη. Αὐτό ἦταν ἡ ζωή του, αὐτό ὁ κόσμος του, αὐτό ὁ ἄγγελός του, αὐτό τά παρόντα, αὐτό τά μέλλοντα, αὐτό βασιλεία, αὐτό ὑπόσχεση, αὐτό τά ἄπειρα ἀγαθά. Καί κάθε ἄλλο πού δέν ὁδηγοῦσε ἐδῶ, δέν τό θεωροῦσε οὔτε δυσάρεστο, οὔτε εὐχάριστο. Ἔτσι ὅμως περιφρονοῦσε ὅλα τά ὁρατά, ὅπως τό σάπιο χόρτο. Καί οἱ τύραννοι καί οἱ πόλεις πού ἄφριζαν ἀπό θυμό τοῦ φαίνονταν ὅτι εἶναι κουνούπια, ἐνῶ ὁ θάνατος καί οἱ τιμωρίες καί τά πάρα πολλά βασανιστήρια τοῦ φαίνονταν παιδικά παιχνίδια. Ἀλλά βέβαια τά ὑπόφερε γιά τό Χριστό.

3.-. Γιατί τότε τά δεχότανε μέ χαρά αὐτά καί στά δεσμά του ἔτσι ὑπερηφανευόταν, ὅπως δέ θά ὑπερηφανευόταν ὁ Νέρων ὅταν εἶχε στό κεφάλι του τό βασιλικό διάδημα. Καί ἔμεινε στή φυλακή, σάν νά ἦταν ὁ οὐρανός, καί δεχόταν τά κτυπήματα καί τίς μαστιγώσεις πιό εὐχάριστα άπό ἐκείνους πού ἁρπάζουν τά βραβεῖα. Καί τούς πόνους ἀγαποῦσε ὄχι λιγότερο ἀπό τά ἔπαθλα, θεωρώντας τούς πόνους ὅτι εἶναι ἔπαθλο. Γι᾿ αὐτό καί τούς ὀνόμαζε χάρη. Πρόσεχε ὅμως. Ἔπαθλο ἦταν, τό νά πεθάνει καί νά εἶναι μαζί μέ τό Χριστό, τό νά παραμείνει ὅμως στή ζωή, ἦταν αὐτός ὁ ἀγώνας. Ἀλλ᾿ ὅμως αὐτό προτιμᾶ περισσότερο ἀπό ἐκεῖνο καί λέγει ὅτι τοῦ εἶναι ἀναγκαιότερο. Τό νά ἀποχωρισθεῖ ἀπό τό Χριστό, ἦταν ἀγώνας καί κόπος, ἤ καλύτερα περισσότερο ἀπό ἀγώνα καί κόπο· τό νά παραμένει μαζί του, ἦταν ἔπαθλο. Αὐτό ὅμως προτιμᾶ περισσότερο ἀπό ἐκεῖνο γιά χάρη τοῦ Χριστοῦ.

Ἀλλά θά μποροῦσε ἴσως νά πεῖ κανείς, ὅτι ὅλα αὐτά τοῦ ἦταν εὐχάριστα γιά χάρη τοῦ Χριστοῦ. Αὐτό λοιπόν λέγω καί ἐγώ, ὅτι δηλαδή ἐκεῖνα πού γιά μᾶς εἶναι αἰτία λύπης, αὐτά προκαλοῦσαν σ᾿ ἐκεῖνον μεγάλη εὐχαρίστηση. Καί γιατί λέγω τούς κινδύνους καί τίς ἄλλες ταλαιπωρίες; Ἀφοῦ πραγματικά ἦταν σέ διαρκή λύπη· γι᾿ αὐτό καί ἔλεγε· «Ποιός ἀσθενεῖ καί δέν ἀσθενῶ καί ἐγώ μαζί του; ποιός σκανδαλίζεται καί δέν δοκιμάζομαι καί ἐγώ; » (Β´ Κορ. 11, 19). Ἀλλ᾿ ὅμως καί τή λύπη θά μποροῦσε νά πεῖ κανείς ὅτι εἶχε σάν εὐχαρίστηση. Γιατί πολλοί καί ὅταν χάσουν τά παιδιά τους καί τούς ἐπιτρέπεται νά θρηνοῦν, παρηγοροῦνται· ὅταν ὅμως ἐμποδίζονται, στενοχωροῦνται. Ἔτσι λοιπόν καί ὁ Παῦλος, κλαίοντας νύκτα καί ἡμέρα, παρηγοροῦνταν. Γιατί κανένας δέν πένθησε ἔτσι τά δικά του κακά, ὅπως ἐκεῖνος τά ξένα. Πῶς λοιπόν θεωρεῖς ὅτι συμπεριφέρεται, ἀφοῦ οἱ Ἰουδαῖοι δέ σώζονται, γιά νά σωθοῦν αὐτοί, ὅταν εὔχεται νά ἐκπέσει αὐτός ἀπό τήν οὐράνια δόξα; Ἑπομένως εἶναι φανερό ὅτι τό νά μή σωθοῦν αὐτοί ἦταν πολύ χειρότερο γι᾿ αὐτόν. Γιατί ἄν δέν ἦταν χειρότερο, δέν θά εὐχόταν ἐκεῖνο (Βλ. Ρωμ. 9, 3), ἀφοῦ τό προτίμησε σάν ἐλαφρότερο καί πού ἔχει μεγαλύτερη παρηγοριά. Καί ὄχι ἁπλῶς ἤθελε, ἀλλά φώναζε λέγοντας, «Ὅτι ὑπάρχει μέσα μου λύπη καί ἀδιάκοπος πόνος στήν καρδιά μου» ( Ρωμ. 9, 2).

Αὐτό λοιπόν πού ὑπόφερε καθημερινά, σχεδόν, γιά ὅλους τούς κατοίκους τῆς οἰκουμένης, καί γιά ὅλους μαζί, καί γιά τά ἔθνη, καί γιά τίς πόλεις καί γιά τόν καθένα χωριστά, μέ ποιόν θά μπορέσει νά τόν συγκρίνει κανείς; μέ ποιό σίδηρο; μέ ποιό διαμάντι; Τί θά μποροῦσε νά ἀποκαλέσει κανείς τήν ψυχήν ἐκείνη; χρυσή ἤ ἀδαμάντινη; γιατί ἦταν σκληρότερη ἀπό κάθε διαμάντι καί πολυτιμότερη ἀπό τό χρυσάφι καί τίς πολύτιμες πέτρες. Θά ξεπεράσει λοιπόν τήν ἀντοχή τοῦ διαμαντιοῦ καί τήν ἀξία τοῦ χρυσοῦ. Μέ ποιό λοιπόν στοιχεῖο θά μποροῦσε νά τήν συγκρίνει κανείς; Μέ κανένα ἀπό αὐτά πού ὑπάρχουν. Ἄν ὅμως ὁ Χριστός μποροῦσε νά γίνει διαμάντι καί τό διαμάντι χρυσός, τότε κάπως θά μπορέσει νά τή συγκρίνει μέ τήν εἰκόνα τους.

4.-. Ἀλλά γιατί νά τήν συγκρίνω μέ διαμάντι καί χρυσό; Σύγκρινε ὅλο τόν κόσμο, καί τότε θά δεῖς ὅτι ἡ ψυχή τοῦ Παύλου ἔχει περισσότερη ἀξία. Γιατί ἀφοῦ γι᾿ αὐτούς πού διακρίθηκαν φορώντας γιά ροῦχα δέρματα ζώων καί ζώντας σέ σπήλαια καί σέ τρύπες τῆς γῆς λέγει ὁ Παῦλος τοῦτο (Βλ. Ἑβρ. 11, 38), πολύ περισσότερο θά μπορούσαμε ἐμεῖς νά τό ποῦμε γι᾿ αὐτόν, ἐπειδή πραγματικά ἦταν πιό ἄξιος ἀπ᾿ ὅλους. Ἐάν λοιπόν ὁ κόσμος δέν ἦταν ἰσάξιος τοῦ Παύλου, ποιός ἦταν ἰσάξιός του; μήπως ὁ οὐρανός; Ἀλλά καί αὐτό εἶναι μικρό. Γιατί ἀφοῦ αὐτός ἀπό τόν οὐρανό καί τά εὑρισκόμενα στούς οὐρανούς προτίμησε τήν ἀγάπη τοῦ Κυρίου, πολύ περισσότερο ὁ Κύριος πού εἶναι τόσο ἀγαθότερος ἀπ᾿ αὐτόν, ὅσο ἡ ἀγαθότητα ἀπό τήν πονηρία, θά τόν προτιμήσει αὐτόν ἀπό ἄπειρους οὐρανούς. Γιατί δέν μᾶς ἀγαπᾶ μέ ὅμοιο τρόπο, πού ἐμεῖς τόν ἀγαποῦμε, ἀλλά τόσο περισσότερο, ὅσο οὔτε μέ λόγια δέν εἶναι δυνατό νά τό παραστήσουμε.

Πρόσεχε λοιπόν γιά πόσα τόν θεώρησε ἄξιο καί πρίν ἀπό τή μέλλουσα ἀνάσταση. Στόν Παράδεισο τόν ἅρπαξε, στόν τρίτο οὐρανό τόν ἀνέβασε, τοῦ φανέρωσε τέτοια ἀπόρρητα, τά ὁποῖα δέν ἐπιτρέπεται σέ κανένα ἄνθρωπο νά πεῖ. Καί πολύ σωστά. Γιατί ἐνῶ βάδιζε στή γῆ, σάν νά περιπολοῦσε μαζί μέ τούς ἀγγέλους, ἔτσι ἔκαμε τά πάντα, καί ἐνῶ εἶχε θνητό σῶμα, παρουσίαζε τήν καθαρότητα τῶν ἀγγέλων, καί ἐνῶ ὑπέκειτο σέ τόσες ἀνάγκες, προσπαθοῦσε νά μή φανεῖ καθόλου κατώτερος ἀπό τίς οὐράνιες δυνάμεις. Γιατί πραγματικά σάν ἀσώματος περιφρονοῦσε τούς πόνους καί τούς κινδύνους, καί σάν νά κέρδισε ἤδη τόν οὐρανό, περιφρονοῦσε τά γήινα, καί σάν νά συναναστρεφόταν μαζί μ᾿ αὐτές τίς ἀσώματες δυνάμεις ἔτσι ἦταν σέ διαρκή ἐγρήγορση.

Βέβαια πολλές φορές ἄγγελοι ἀνέλαβαν νά προστατεύουν διάφορα ἔθνη. Ἀλλά κανένας ἀπό αὐτούς τό ἔθνος, πού τοῦ παραδόθηκε, δέν τό φρόντισε ἔτσι, ὅπως ὁ Παῦλος ὁλόκληρη τήν οἰκουμένη. Καί μή μοῦ πεῖς ὅτι ὁ Παῦλος δέν ἦταν αὐτός πού τά ἔκαμνε, καθόσον καί ἐγώ τό ὁμολογῶ. Γιατί καί ἄν δέν ἦταν αὐτός πού τά ἐκτελοῦσε αὐτά, ἀλλά οὔτε ἦταν τόσο ἀνάξιος τῶν ἐπαίνων γι᾿ αὐτά, ἀφοῦ ἑτοίμασε τόν ἑαυτό του τόσο ἄξιο αὐτῆς τῆς μεγάλης χάρης. Ὁ Μιχαήλ ἀνάλαβε τό ἔθνος τῶν Ἰουδαίων (Βλ. Δαν. 12, 1 καί 10, 13.21), ὁ Παῦλος ὅμως τή γῆ καί τή θάλασσα καί τό κατοικούμενο μέρος καί τό ἀκατοίκητο. Καί αὐτά δέν τά λέγω μέ σκοπό νά προσβάλλω τούς ἀγγέλους, μακριά ἀπό μιά τέτοια σκέψη, ἀλλά γιά νά ἀποδείξω ὅτι εἶναι δυνατό, ἐνῶ εἶναι κανείς ἄνθρωπος, νά εἶναι μαζί μ᾿ ἐκείνους καί νά στέκεται κοντά τους. Καί γιά ποιό λόγο δέν ἀνέλαβαν αὐτά οἱ ἄγγελοι; Γιά νά μήν ἔχεις καμία δικαιολογία ὅταν εἶσαι ἀδιάφορος, οὔτε νά καταφεύγεις στή διαφορά τῆς φύσης ὅταν παραμένεις ἄπρακτος. Ἄλλωστε καί τό θαῦμα γινόταν μεγαλύτερο. Πῶς λοιπόν δέν εἶναι θαυμαστό καί παράξενο, ὁ λόγος πού ἔβγαινε ἀπό ἀνθρώπινη γλώσσα νά διώχνει τό θάνατο, νά συγχωρεῖ ἁμαρτίες, νά διορθώνει τήν ἀνάπηρη φύση καί νά κάνει οὐρανό τή γῆ;

5.-. Γι᾿ αὐτό ἐκπλήσσομαι μέ τή δύναμη τοῦ Θεοῦ, γι᾿ αὐτά θαυμάζω τήν προθυμία τοῦ Παύλου, ἐπειδή δέχτηκε τόση χάρη, ἐπειδή ἔκαμε τέτοιον τόν ἑαυτό του. Καί σᾶς παρακαλῶ νά μή θαυμάζετε μόνο, ἀλλά καί νά μιμεῖσθε τό παράδειγμα αὐτό τῆς ἀρετῆς, γιατί ἔτσι θά μπορέσουμε νά λάβουμε τά ἴδια μ᾿ ἐκεῖνον στεφάνια. Ἐάν ὅμως ἀπορεῖς ἀκούοντας ὅτι, ἄν κατορθώσεις τά ἴδια, θά πετύχεις τά ἴδια μέ τόν Παῦλο, ἄκουσε αὐτόν νά λέγει τά ἑξῆς· «Ἔχω ἀγωνισθεῖ τόν καλό ἀγώνα, ἔχω φθάσει στό τέλος τοῦ δρόμου, ἔχω διαφυλάξει τήν πίστη. Λοιπόν μοῦ ἐπιφυλάσσεται τό στεφάνι τῆς δικαιοσύνης, πού θά μοῦ δώσει σάν ἀνταμοιβή ὁ Κύριος, ὁ δίκαιος κριτής, κατά τήν ἡμέρα ἐκείνη· καί ὄχι μόνο σ᾿ ἐμένα, ἀλλά καί σ᾿ ὅλους πού ἔχουν ἀγαπήσει τήν ἐμφάνισή του» (Β´ Τιμ. 4, 7-8).

Βλέπεις πῶς ὅλους τούς καλεῖ στήν ἴδια κοινωνία; Ἐπειδή λοιπόν ὑπάρχουν τά ἴδια γιά ὅλους, ἄς φροντίσουμε ὅλοι νά γίνουμε ἄξιοι τῶν ἀγαθῶν τά ὁποῖα μᾶς ἔχει ὑποσχεθεῖ. Καί ἄς μή δοῦμε μόνο τό μέγεθος καί τήν ἔκταση τῶν κατορθωμάτων, ἀλλά καί τό πάθος τῆς προθυμίας, μέ τήν ὁποία ἀπέσπασε τόση χάρη, καί τή συγγένεια τῆς φύσης, γιατί εἶχε ὅλα αὐτά τά κοινά μ᾿ ἐμᾶς. Καί ἔτσι καί τά ὑπερβολικά δύσκολα θά μᾶς φανοῦν εὔκολα καί ἐλαφρά, καί ἀφοῦ κοπιάσουμε στό σύντομο αὐτό χρόνο, θά φορέσουμε τό ἄφθαρτο καί ἀθάνατο ἐκεῖνο στεφάνι, μέ τή χάρη καί τή φιλανθρωπία τoῦ Kυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, στόν ὁποῖο ἀνήκει ἡ δόξα καί ἡ δύναμη τώρα καί πάντοτε, καί στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Αγίου Γρηγορίου Παλαμά - Ομιλία στην εορτή των κορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου

1. Η μνήμη καθενός από τους αγίους ερχόμενη κατά την εόρτιο ημέρα αυτής, είναι κοινή αφορμή ευφρο­σύνης και στα πλήθη και στις πό­λεις και στους πολίτες και στους πολιτάρχες και γίνεται πρόξενος μεγάλης ωφέλειας σε όλους τους εορτάζοντες. Γιατί λέγει ο σοφός Σο­λομών «η μνήμη του δικαίου συνο­δεύεται από εγκώμια, και όταν εγκωμιάζεται ο δίκαιος ευφραίνονται οι λαοί» (Παροιμ. 10, 7). Γιατί, όπως κατά τη νύχτα, όταν αναφθεί λαμπάδα το φως φέγγει για την ανάγκη και την από­λαυση όλων των παρόντων, έτσι και ο θεάρεστος βίος κάθε αγίου και το μακάριο τέλος του και η δοσμένη χάρη σ' αυτόν από τον Θεό λόγω της καθαρότητας του βίου, προβαλλόμενος στο μέσον με τη μνήμη σαν κάποιος ολόλαμπρος πυρσός, προσ­φέρει κοινή την πνευματική ευφροσύνη και την ωφέλεια στους συναθροισμένους. Και όπως ακριβώς όταν γίνει ευφορία στη γη δεν ευχαριστούνται μόνον οι γεωργοί, αλλά και όλοι οι άν­θρωποι (γιατί η απόλαυση από τους καρπούς της γης είναι κοινή σε όλους), έτσι και η προς τον Θεό καρποφορία των αγίων με την αρετή δεν ευφραίνει μόνο τον γεωργό των ψυχών, αλλά και όλους εμάς, αφού βρίσκεται μπροστά μας ως κοινή τρυφή και απόλαυση των ψυχών μας. Αλλωστε και όταν είναι ακόμη παρόντες σ’ αυτόν τον βίο οι άγιοι είναι όλοι προτροπή προς την αρετή για όλους εκείνους που τους ακούουν και τους βλέπουν με σύνεση· γιατί είναι έμψυχες εικόνες της αρετής, αυτοκίνητες στήλες κάθε καλού, βιβλία ζωντανά που ομιλούν γι' αυτά που οδηγούν στα ανωτέρα, και όταν μεταβούν από αυτόν τον βίο με τη μνήμη των καλών σε εκείνους συντηρούν για χάρη μας αθάνατη την από αυτούς ωφέλεια. Η μνήμη επίσης των αγαθών έργων εκείνων είναι εγκώμιο εκείνων, που χρεωστείται βέβαια από εμάς σε εκείνους για την προγενέστερη ωφέλεια, είναι όμως χρήσιμο σε μας και τώρα, για το όφελος που προξενείται σ’ εμάς και τώρα από αυτούς.

2. Δεν προσθέτομε βέβαια κάτι στα αγαθά εκείνων υπενθυμίζοντας τις πράξεις τους. Πώς δηλαδή θα μπορούσαμε να το κάνομε αυτό εμείς που δεν είμαστε ικανοί ούτε την αρετή τους να παραστήσομε ολόκληρη; Γιατί φιλοτιμήθηκαν παρακινούμενοι από τις πάνω από το λόγο αμοιβές που είχε υποσχεθεί ο Θεός, να δεί­ξουν, όσο επέτρεπε η φύση, και τρόπο ζωής που υπερβαίνει κάθε λόγο. Δεν αυξάνομε λοιπόν τα προσόντα αυτών εγκωμιάζοντάς τους, μακριά μια τέτοια σκέψη! αλλά αυξάνομε τα από εκείνους προξενούμενα σε μας αγαθά ανυψώνοντας τους εαυτούς μας προς εκείνους σαν θεοφεγγείς λυχνίες και κατανοώντας και προσδεχόμενοι περισσότερο την από εκείνους προερχόμενη καλλοποιό δύναμη.

3. Αν η μνήμη κάθε αγίου τελείται, για τους λόγους που είπα­με, από εμάς με ύμνους και τα εγκώμια που ταιριάζουν σ’ αυτούς, πόσο περισσότερο πρέπει του Πέτρου και του Παύλου, της κορυ­φαίας ακρότητας του κορυφαίου χορού των Αποστόλων; Αυτοί είναι κοινοί πατέρες και καθοδηγητές όλων εκείνων που φέρουν το όνομα του Χριστού, αποστόλων, μαρτύρων, οσίων, ιερέων, ιεραρχών, ποιμένων και διδασκάλων, και όλων των ποιμαινομένων και διδασκομένων, ως αρχιποιμένες ή και αρχιτέκτονες της κοινής όλων ευσέβειας και αρετής, και «ως φωστήρες στον κόσμο που επέχουν θέση ζωής» (Φιλ. 2, 16), που τόσο πολύ ξεπερνούν σε λάμψη εκείνους που διέλαμψαν με την ευσέβεια και την αρετή τους, όσο υπερβαίνει τους άλλους αστέρες ο ήλιος, ή όσο οι ουρανοί τους ουρανούς, διηγούμενοι την ανώτατη δόξα του Θεού· τόσο πολύ ξεπερνούν το μέγεθος των ουρανών και το κάλλος των αστέρων και την ταχύτητα και των δύο και την τάξη και τη δύναμη, όσο αυτοί φανερώνουν και τα πάνω από την αίσθηση προς αυτά τα υπερουράνια και υπερκόσμια, και αναπέμπουν φως, «στο οποίο δεν υπάρχει παραλλαγή ή αποσκίασμα μετατροπής» (Ιακ. 1, 17), όχι μόνο εξάγοντας από το σκότος στο θαυμαστό αυτό φως, αλλά καθι­στώντας με τη μετάδοση αυτούς που μετέχουν φως και γεννήμα­τα τέλειου φωτός, ώστε και ο καθένας από αυτούς κατά τη μελλο­ντική ένδοξη παρουσία και επιφάνεια του αρχίφωτου και θεάν­θρωπου Λόγου να λάμψει σαν ήλιος.

4. Τέτοιοι φωστήρες έχοντας ανατείλει σήμερα σε μας ο ένας μαζί με τον άλλο λαμπρύνουν την Εκκλησία· γιατί η σύνοδος αυτών δεν προκαλεί έκλειψη, αλλά περίσσεια φωτός· γιατί δεν συμβαίνει, περιπολώντας ο ένας επάνω, να είναι εδραιωμένος στα ύψη, και ο άλλος να είναι χαμηλότερα για να υποσκιάσει τον άλλο, ούτε ο ένας να ηγείται της ημέρας και ο άλλος της νύχτας, ώστε φερόμενος αντίκρυ να πέσει στη σκιά, ούτε ο ένας να εκπέμπει το φως και ο άλλος να παίρνει το φως από εκεί, ώστε να παθαίνει από αυτό αλλοίωση, δεχόμενος άλλοτε αλλιώς τον φωτι­σμό ανάλογα με την απόσταση, αλλά, αφού και οι δύο κατέστη­σαν εξίσου μέτοχοι του Χριστού, της αστείρευτης πηγής, του αιώ­νιου φωτός, απέκτησαν ίσο και το ύψος και τη δόξα και τη λαμπρότητα. Γι' αυτό και είναι αλληλουχία η σύνοδος των φω­στήρων αυτών, που χορηγεί διπλάσια έλλαμψη στις ψυχές των πιστών.

5. Αλλ’ ο πρώτος αποστάτης που οδήγησε σε αποστασία από τον Θεό και τον πρώτο άνθρωπο, βλέποντας ήδη εκείνον που έπλασε τον Αδάμ πατέρα του γένους των ανθρώπων, να αναπλά­θει ύστερα τον Πέτρο πατέρα του γένους των αληθινά θεοσεβών, και όχι μόνο βλέποντας, αλλά και ακούοντας αυτόν να λέγει προς αυτόν, «συ είσαι Πέτρος, και πάνω σ’ αυτή την πέτρα θα οικοδο­μήσω την Εκκλησία μου» (Ματθ. 16, 18)· αφού έμαθε αυτό ο αρχέκακος από τη φθονερή κακία του πειράζει και τον Πέτρο τον αρχηγό του γένους των θεοσεβών, όπως άλλοτε και τον Αδάμ τον αρχηγό του γένους των ανθρώπων. Γνωρίζοντας όμως ότι αυτός ήταν στολισμένος με σύνεση και πυρωμένος από την αγάπη προς τον Χριστό, δεν τολμά βέβαια την κατά πρόσωπο επίθεση, αλλά παραπλανώντας τον με δόλο κατά κάποιο τρόπο από πλάγια, και μάλιστα από δεξιά, τον πείθει να πράττει πέρα από τα αναγκαία, και κατά τον καιρό του σωτηρίου πάθους, λέγοντας ο Κύριος προς τους μαθητές, «αύτη τη νύχτα όλοι θα χάσουν την εμπιστοσύνη τους προς εμένα» (Ματθ. 26, 31), αυτός πρόβαλε με απείθεια αντίρρηση. Και όχι μόνον αυτό, αλλά έθετε και τον εαυτό του πάνω από όλους, λέγοντας ότι, και αν όλοι σκανδαλισθούν, αλλ’ εγώ όχι. Εγκαταλείπεται λοιπόν περισσότερο από τους άλλους, επειδή κυριεύθηκε από αλαζονεία, ώστε, αφού ταπεινωθεί περισσότερο από τους άλλους, να παρουσιασθεί στον κατάλληλο καιρό λα­μπρότερος, όχι όπως ο Αδάμ που πειράσθηκε και συγχρόνως νικήθηκε και καταποντίσθηκε τελείως, αλλά, αφού πειράσθηκε και παρασύρθηκε για λίγο, νίκησε τον πειράζοντα. Πώς; Με την απευθείας κατάκριση του εαυτού του και τη σφοδρή λύπη και μετάνοια, και με το δραστικό προς εξιλέωση φάρμακο, τα δά­κρυα· γιατί λέγει· «καρδιά συντριμμένη και ταπεινωμένη ο Θεός δεν θα την εξουθενώσει» (Ψαλμ. 50, 12), και η αρεστή στον Θεό λύπη προκαλεί μετάνοια αμετάτρεπτη προς σωτηρία, και «αυτός που σπέρνει την παράκληση με δάκρυα, θα θερίσει με αγαλλίαση τη συγ­χώρηση» (Ψαλμ. 125, 5).

6. Θα μπορούσε όμως κανείς να δει εξετάζοντας αυτόν, ότι όχι μόνο θεράπευσε με τη μετάνοια και το οδυνηρό πένθος την άρνη­ση στην οποία παρασύρθηκε, αλλά και ότι ξερρίζωσε τελείως από την ψυχή του το πάθος εξαιτίας του οποίου εγκαταλείφθηκε περισσότερο από τους άλλους. Και αυτό θέλοντας να δείξει σε όλους ο Κύριος, μετά το σαρκικό πάθος του για χάρη μας και την από τους νεκρούς τριήμερη ανάστασή του, χρησιμοποίησε προς τον Πέτρο τα λόγια που αναγνώσθηκαν σήμερα στο ευαγγέλιο, λέγοντας προς αυτόν «Σίμων υιέ του Ιωνά, με αγαπάς περισσότερο από αυτούς», δηλαδή από τους μαθητές μου. Και πρόσεχε την προς το ταπεινότερο μεταβολή αυτού. Αυτός δηλαδή που πρωτύτερα, και χωρίς να ερωτηθεί, τοποθέτησε πάνω από τους άλλους τον εαυτό του και είπε, «και αν όλοι σε αρνηθούν, όμως όχι εγώ», τώρα ερωτώμενος, εάν τον αγαπά περισσότερο από τους άλλους, συμφωνεί βέβαια ότι τον αγαπά, το περισσότερο όμως παραλείπει να το πει, λέγοντας· «ναι, Κύριε, συ γνωρίζεις ότι σε αγαπώ».

7. Τί λέγει λοιπόν ο Κύριος; Επειδή έδειξε αυτόν ότι ούτε από την προς αυτόν αγάπη εξέπεσε και ότι απέκτησε την ταπείνωση, εκπληρώνει την από παλαιά προς αυτόν υπόσχεση και λέγει προς αυτόν, «ποίμαινε τα αρνιά μου». Πραγματικά, όταν ονομά­ζει οικοδομή το σύνολο αυτών που πιστεύουν σ’ αυτόν υπόσχεται ότι θα τον τοποθετήσει θεμέλιο, λέγοντας «συ είσαι Πέτρος και επάνω σ’ αυτή την πέτρα θα οικοδομήσω την Εκκλησία μου» (Ματθ. 16, 8). Όταν ο λόγος γίνεται για την αλιεία τον κάμνει αλιέα ανθρώ­πων, λέγοντας «από τώρα θα αλιεύεις ανθρώπους» (Λουκά 5, 10). Όταν πάλι κάνει πρόβατα τους δικούς του τοποθετεί τον Πέτρο ποιμένα, λέγοντας «ποίμαινε τα αρνιά μου, ποίμαινε τα πρόβατά μου» (Ιω. 21, 15-16). Μπορούμε όμως αδελφοί, να αντιληφθούμε και από εδώ, ότι όσο ποθεί τη σωτηρία μας ο Κύριος τόσο περισσότερο και από αυτούς που τον αγαπούν δεν ζητεί τίποτε άλλο, παρά να μας οδηγούν προς τη βοσκή και τη σωτήρια μάνδρα.

8. Ας ποθήσομε λοιπόν και εμείς τη σωτηρία μας και ας δείξομε υπακοή σ’ αυτούς που με έργο και λόγο μας οδηγούν προς αυτήν· γιατί αρκεί να θελήσει καθένας από εμάς να πορευθεί τον δρόμο που οδηγεί προς τη σωτηρία, και ο καθηγητής έφτασε ετοιμασμέ­νος από τον κοινό Σωτήρα, και ο χορηγός της σωτηρίας είναι ετοι­μότατος εξαιτίας της υπερβολικής φιλανθρωπίας του ως αυτό­κλητος, ή μάλλον όντας αυτοπαράκλητος. Και ερωτά τρεις φορές, ώστε αποκρινόμενος εκείνος τρεις φορές, να δώσει την καλή ομο­λογία και με την τριπλή ομολογία να θεραπεύσει την τριπλή άρνηση· και τρεις φορές τον ορίζει επικεφαλής στα αρνιά και τα πρόβατά του, τοποθετώντας κάτω από τον Πέτρο και τις τρεις τάξεις των σωζομένων, τη δουλεία, την μισθοφορία και την υιότητα, ή την παρθενία, τη χηρεία με σωφροσύνη και τον τίμιο γάμο. Αλλά ο Πέτρος, ερωτώμενος πάλι και πάλι αν αγαπά τον Χριστό, στενοχωρήθηκε, λέγει, από τις επανειλημμένες ερωτήσεις επειδή νόμισε ότι δεν τον πίστευε. Γνωρίζοντας όμως τον εαυτό του, ότι τον αγαπά και μη αγνοώντας ούτε και αυτό, ότι γνωρίζεται από αυτόν που τον ερωτά περισσότερο από όσο ο ίδιος γνωρίζει τον εαυτό του, περισφιγμένος κατά κάποιο τρόπο από παντού, δεν ομολογεί μόνο ότι τον αγαπά, αλλά και κηρύττει, ότι ο αγαπώμενος από αυτόν είναι ο Θεός των όλων, λέγοντας· «συ, Κύριε, γνω­ρίζεις τα πάντα, συ γνωρίζεις ότι σε αγαπώ» (Ιω. 21, 17)· γιατί το να γνωρί­ζει τα πάντα είναι γνώρισμα του Θεού των πάντων.

9. Ο Κύριος όμως αφού αυτός έκαμε αυτή την ομολογία από την ψυχή του, όχι μόνο τον χειροτονεί ποιμένα και αρχιποιμένα όλης της Εκκλησίας του, αλλά υπόσχεται ότι θα τον περιζώσει με τόση δύναμη, ώστε να δείξει υπομονή και μέχρι θανάτου, και μάλιστα σταυρικού θανάτου, αυτός που πριν από την υπόσχεση αυτή δεν άντεξε ούτε στην ερώτηση και λαλιά ενός κοριτσιού. «Σε διαβεβαιώνω αληθινά», είπε προς αυτόν, «ότι όταν ήσουν νεώ­τερος» και στη σωματική και στην πνευματική ηλικία, «έζωνες τον εαυτό σου», δηλαδή χρησιμοποιούσες τη δύναμή σου και περ­πατούσες όπου ήθελες, όντας αυτοκίνητος και ζώντας σύμφωνα με την προαίρεση που είχες από τη φύση σου, όταν όμως θα γε­ράσεις φθάνοντας στο άκρο της σωματικής και της πνευματικής ηλικίας, «θα απλώσεις τα χέρια σου»· με τα λόγια αυτά προδηλώνει το δια του σταυρού τέλος του και μαρτυρεί ότι το δέσιμό του πάνω σ’ αυτόν δεν θα γίνει χωρίς τη θέληση του Πέτρου. Θα απλώσεις λοιπόν ο ίδιος τα χέρια σου και άλλος θα σε ζώσει, δη­λαδή θα σε ενδυναμώσει και θα σε φέρει όπου δεν θέλεις φεύγο­ντας από τους ανθρώπους επειδή η φύση δεν θέλει τη διάλυσή της με το θάνατο· γιατί το υπερφυσικό μαρτύριο του Πέτρου δεί­χνει τη σχέση της φύσεώς μας εδώ προς τη ζωή· γιατί εκείνα, λέγει, θα υπομείνεις με καρτερία και με τη θέλησή σου για μένα και τη μαρτυρία μου παίρνοντας δύναμη από μένα, τα οποία επειδή είναι πάνω από τη φύση δεν τα θέλει ως από τη φύση της η φύση.

10. Αλλά ο Πέτρος βέβαια τέτοιος ήταν, όσο μπορούμε από αυτά τα λίγα να γνωρίσομε. Τί ήταν όμως ο Παύλος και ποιά γλώσσα, ή μάλλον ποιές και πόσες θα μπορέσουν να παραστήσουν ακόμα και μέτρια την μέχρι θανάτου καρτερία εκείνου για χάρη του Χριστού; Αυτός καθημερινά πέθαινε, ή καλύτερα ζούσε όντας παντοτινά πεθαμένος αφού δεν ζούσε αυτός πλέον, όπως ο ίδιος λέγει, αλλ’ είχε μέσα του ζώντα τον Χριστό (Γαλ. 2, 20). Για την αγάπη του Χριστού όχι μόνο θεώρησε όλα τα παρόντα σκύβαλα, αλλά και τα μέλλοντα τα τοποθετούσε δεύτερα συγκρίνοντάς τα προς αυτόν γιατί λέγει· «είμαι πεπεισμένος, ότι ούτε ο θάνατος, ούτε η ζωή, ούτε τα παρόντα, ούτε τα μέλλοντα, ούτε ύψωμα ούτε βάθος θα μπορέσει να μας χωρήσει από την αγάπη του Θεού που μας έδειξε μέσω του Ιησού Χριστού» (Ρωμ. 8, 38). Και είχε ζήλο Θεού, ώστε και να ζηλεύει εμάς με ζήλο Θεού. Και σε ποιόν άλλο θα παραχωρήσει τα ίσα, παρά μόνο στον Πέτρο; Ποιός πάλι ήταν ως προς την ταπεί­νωση άκουσε αυτόν πάλι να λέγει για τον εαυτό του· «εγώ είμαι ο ελάχιστος από τους Αποστόλους, τέτοιος που δεν είμαι ικανός να ονομάζομαι απόστολος» (Α’ Κορ. 15, 9).

11. Τί λοιπόν; Αφού είναι ίδιος με τον Πέτρο στην ομολογία, τον ζήλο, την ταπείνωση, την αγάπη, άραγε δεν επέτυχε και τα ίδια έπαθλα από αυτόν που τα πάντα τα χορηγεί με δικαιότατο ζυγό και μέτρο και σταθμά; Γι' αυτό στον Πέτρο βέβαια λέγει, «συ είσαι Πέτρος, και πάνω σ’ αυτή την πέτρα θα οικοδομήσω την Εκκλησία μου», ενώ για τον Παύλο τί λέγει προς τον Ανανία; «Αυτός είναι σκεύος εκλογής μου για να μεταφέρει το όνομά μου ενώπιον εθνών και βασιλέων» (Πράξ. 9, 15). Ποιό όνομα; Οπωσδήποτε αυτό με το οποίο ονομασθήκαμε εμείς, την Εκκλησία του Χρι­στού, την οποία ως θεμέλιο βαστάζει ο Πέτρος. Βλέπετε πόση είναι η λαμπρότητα και η ομοτιμία του Πέτρου και του Παύ­λου, και ότι και από τους δύο βαστάζεται η Εκκλησία του Χριστού; Γι' αυτό και αυτή τώρα απονέμει μία και την ίδια τιμή και στους δύο, εορτάζοντας σήμερα και τους δύο μαζί ομότιμα. Αλλά εμείς, εξετάζοντας το τέλος αυτών, ας μιμηθούμε τον τρόπο ζωής των και αν όχι τα άλλα, τουλάχιστο την από την ταπείνωση και μετάνοια διόρθωση· γιατί τα άλλα βέβαια είναι μεγάλα και υψηλά και ταιριάζουν σε μεγάλους και είναι κατάλ­ληλα προς μίμηση από μεγάλους, μερικά ίσως είναι τελείως αμί­μητα από όλους, η διόρθωση όμως από τη μετάνοια ταιριάζει σε μας περισσότερο παρά σε εκείνους, αφού και καθημερινά διαπράττομε ο καθένας πολλά πταίσματα (Ιακ. 3, 2) και από πουθενά αλλού δεν υπάρχει για μας ελπίδα σωτηρίας, αν δεν αποσπάσομε αυτήν από τη διαρκή μετάνοια.

12. Προηγείται όμως της μετάνοιας η αναγνώριση και κατανόη­ση των δικών μας πταισμάτων, η οποία είναι μεγάλη αφορμή προς εξιλέωση· γιατί λέγει ο Ψαλμωδός προφήτης προς τον Θεό «ελέησέ με, γιατί εγώ γνωρίζω την ανομία μου» (Ψαλμ. 50, 1-2), αποσπώντας με την επίγνωση το έλεος και με την εξαγόρευση και αυτομεψία απο­κομίζοντας τέλεια τη συγχώρηση· γιατί λέγει· «είπα, θα εξαγορεύσω εναντίον μου την ανομία μου προς τον Κύριο, και συ συγχώρη­σες την ασέβεια της καρδιάς μου» (Ψαλμ. 31, 6)· γιατί την επίγνωση των αμαρτημάτων μας ακολουθεί η αυτοκατάκριση, και αυτήν η λύπη για τα αμαρτήματα, την οποία ο Παύλος ονόμασε «λύπη κατά Θεόν» (Β’ Κορ. 7, 10). Αυτήν πάλι την κατά Θεόν λύπη ακολουθεί η με συντριμμέ­νη καρδιά εξομολόγηση και παράκληση προς τον Θεό, και η υπό­σχεση της αποχής στο εξής από τις κακίες· και αυτό είναι η μετά­νοια.

13. Και εξαιτίας αυτού ο Μανασσής εκείνος απαλλάχθηκε από την τιμωρία για τα αμαρτήματά του, αν και βέβαια περιέπεσε σε πλήθος και μέγεθος και βάθος παραπτωμάτων και κυλιόταν σ’ αυτά για περίοδο πολλών ετών (Δ’ Βασ. 21, 1-18). Του Δαβίδ πάλι όχι μόνο εξά­λειψε ο Κύριος το αμάρτημα εξαιτίας της μετάνοιάς του, αλλά και δεν του αφαίρεσε την προφητική χάρη. Αυτήν χρησιμοποιώντας και ο Πέτρος, όχι μόνο σηκώθηκε από την πτώση και επέτυχε τη συγχώρηση, αλλά και του ανατέθηκε η προστασία της Εκκλη­σίας του Χριστού. Αυτήν την προστασία θα βρεις να έχει επιτύχει και ο Παύλος μετά την επιστροφή και την προκοπή και την παρα­πάνω από τους άλλους οικείωση με τον Θεό· γιατί η μετάνοια αν είναι αληθινή και βγαίνει αληθινά από την καρδιά, πείθει τον κάτοχό της να μη συνεχίζει τις αμαρτίες, να μη προσηλώνεται πια στα φθειρόμενα, να μη χάσκει πλέον στις μη καλές ηδονές, αλλά να καταφρονεί τα παρόντα, να αφοσιώνεται στα μέλλοντα, να αγωνίζεται εναντίον των παθών, να επιδιώκει τις αρετές, να δεί­χνει εγκράτεια σε όλα, να επαγρυπνεί με τις προς τον Θεό προσευχές, να απέχει από το κέρδος από αδικίες, να είναι συγχωρητικός προς εκείνους που πταίουν σ’ αυτόν, να είναι ευμενής προς όσους τον ικετεύουν, να είναι προθυμότατος και να κάμπτεται μέσα από την ψυχή του προς όλους εκείνους που χρειάζονται τη βοήθειά του, παρέχοντας από όσα έχει, λόγια, έργα, χρήματα, ώστε με τη φιλανθρωπία να κερδίσει τη φιλανθρωπία και αντί της προς τον πλησίον αγάπης να λάβει την εκ μέρους του Θεού αγάπη και να αποσπάσει την προς τον εαυτό του θεία ευμένεια και να επιτύχει το αιώνιο έλεος και τη θεία ευλογία και χάρη που παραμένει στον αιώνα.

14. Αυτήν εύχομαι να επιτύχομε όλοι εμείς με τη χάρη του μονογενούς Υιού του Θεού, στον οποίο πρέπει δόξα, δύναμη, τιμή και προσκύνηση μαζί με τον άναρχο Πατέρα του και το πανάγιο και αγαθό και ζωοποιό Πνεύμα, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Γένοιτο.

(Γρηγορίου Παλαμά Έργα, ΕΠΕ, τόμος 10, Πατερικαί Εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»)

Κυριακή Γ΄ Ματθαίου – Στην εορτή των Πρωτοκορυφαίων

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ: Β´ Κορ. ια´ 21-ιβ´ 9

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ: Ματθ. ιστ´ 13-19

ΣΤΗΝ ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΚΟΡΥΦΑΙΩΝ

1. Μὲ ὑπομονὴ πολλὴ

«Ποίοις πνευματικοῖς ᾄσμασιν ἐπαινέ­σωμεν Πέτρον καὶ Παῦλον;»... Ἑορτάζουν σήμερα «οἱ τῶν Ἀποστόλων πρωτόθρονοι καὶ τῆς οἰκουμένης διδάσκαλοι», κι ὁ ἱε­­ρὸς ὑμνογράφος ἐκφράζει τὴν ἀπορία ὅλων μας: Μὲ τί λόγια καὶ μὲ ποιοὺς ὕμνους νὰ πλέξουμε ἐγκώμια καὶ νὰ τιμήσουμε ἐ­­­πάξια τοὺς δύο Πρωτοκορυφαίους Ἀποστόλους;... 

Ὡστόσο κάποια διέξοδο στὴν ἀδυναμία μας μᾶς δίνει τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα τῆς ἑορτῆς, ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴν Β΄ πρὸς Κορινθίους ἐπιστολή, ὅπου ὁ ἀπόστολος Παῦλος, γιὰ νὰ ἀντικρούσει αὐτοὺς ποὺ τὸν ἀμφισβητοῦν, ἀναγκάζεται νὰ ὑπερασπισθεῖ τὸ ἀποστολικό του ἀξίωμα καὶ νὰ περιγράψει ὁ ἴδιος τοὺς κόπους καὶ τὰ παθήματα ποὺ ὑπέμεινε στὸ ἔργο τῆς διαδόσεως τοῦ Εὐαγγελίου: «ἐν κόποις περισσοτέρως, ἐν πληγαῖς ὑπερβαλλόντως, ἐν φυλα­καῖς περισ­σοτέρως, ἐν θα­νά­τοις πολ­λάκις».

Μαστιγώσεις, ραβδισμοί, λιθοβολισμοί, ναυάγια, ὁδοιπορίες ἀποτελοῦν λέξεις ποὺ ἁπλῶς ἀναφέρει ὁ μέγας Ἀπόστολος, ἀλλὰ ἡ καθεμιὰ κρύβει φρικτοὺς πόνους καὶ ἀπίστευτες ταλαιπωρίες. Παράλληλα ὁ ἴδιος ἀντιμετώπισε ἐπανειλημμένως πίκρες καὶ στενοχώριες ἄλλοτε ἀπὸ συνεργάτες του ποὺ τὸν ἐγκατέλειπαν καὶ ἄλλοτε ἀπὸ τὴν ἐμφάνιση ψευδοδιδασκάλων καὶ αἱρετικῶν ποὺ ἀπειλοῦσαν τὴ συνοχὴ τῆς Ἐκκλησίας.

Μαζὶ μὲ αὐτὰ καὶ οἱ ἑκούσιες στερήσεις: Ὁ θεῖος Ἀπόστολος κήρυττε, λειτουργοῦσε, κατηχοῦσε, συμβούλευε «ἐν κόπῳ καί μόχθῳ, ἐν ἀγρυπνίαις..., ἐν νηστείαις...». Οἱ συνεχεῖς μετακινήσεις του ἀλλὰ καὶ «ἡ μέριμνα πασῶν τῶν ἐκκλησιῶν» συχνὰ τὸν ὑποχρέωναν νὰ μένει ξάγρυπνος ἢ καὶ νηστικός.

Κι ὅλα αὐτὰ γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἀδελφῶν! Κι ὅπως λέει τὸ κοντάκιο τῆς ἑορτῆς, ὁ ἀγωνοθέτης Κύριος, ποὺ εἶδε τοὺς κόπους τόσο τοῦ ἀποστόλου ­Παύλου ὅσο καὶ τοῦ ἀποστόλου Πέτρου, δέχθηκε «τοὺς πόνους ἐκείνων καὶ τὸν θάνατον... ὑπὲρ πᾶσαν ὁλοκάρπωσιν», δηλαδὴ ὡς τὴν πιὸ εὐάρεστη προσφορὰ καὶ θυσία στὸ οὐράνιο θυσιαστήριο. 

Ἀλήθεια, πόσο πολὺ μᾶς ἐμπνέει ἡ ὑπομονὴ καὶ ἡ αὐτοθυσία ποὺ ἔδειξαν οἱ δύο κορυφαῖοι Ἀπόστολοι γιὰ νὰ ἐπιτελέσουν αὐτὸ τὸ τόσο κοπιαστικὸ καὶ μαρτυρικὸ ἔργο!

2. Ἡ συμμετοχὴ στὸν πόνο τῶν ἄλλων

Σὰν νὰ μὴν ἔφθαναν οἱ προσωπικές του περιπέτειες καὶ δοκιμασίες, ὁ ἀπόστο­λος Παῦλος ἐνδιαφερόταν καὶ γιὰ τὸν κάθε χριστιανὸ χωριστά. Ἔσκυβε μὲ ἀληθινὴ συμπόνια καὶ πολλὴ ἀγάπη κοντὰ στὸν κάθε πονεμένο ἀδελφὸ καὶ προσπαθοῦ­σε μὲ ὅποιον τρόπο νὰ τὸν στηρίξει καὶ νὰ τὸν ἐνισχύσει. Γράφει χαρακτηριστικά: «Τίς ἀσθενεῖ, καὶ οὐκ ἀσθενῶ; τίς σκανδα­λίζεται, καὶ οὐκ ἐγὼ πυροῦμαι;». Ποιὸς ἀπὸ τοὺς χριστιανοὺς ἀσθενεῖ ­πνευματι­κὰ ἢ καὶ σωματικά, καὶ δὲν ἀσθενῶ κι ἐγὼ μαζί του; Ποιὸς σκοντάφτει καὶ πέφτει στὴν ἁμαρτία, καὶ δὲν καίγομαι κι ἐγὼ στὸ καμίνι τῆς θλίψεως καὶ τῆς ντροπῆς;...

Ἀλλὰ καὶ ὁ ἀπόστολος Πέτρος αὐτὴ τὴν ἀγάπη συνιστοῦσε, πρωτίστως μὲ τὸ παράδειγμά του κι ἔπειτα μὲ τὸν λόγο του. Ἂς ἀκούσουμε τὴ φωτισμένη ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα συμβουλή του: «πρὸ πάντων τὴν εἰς ἑαυτοὺς ἀγάπην ἐκτενῆ ἔχοντες, ὅτι ἡ ἀγάπη καλύψει πλῆθος ἁμαρτιῶν» (Α΄ Πέτρ. δ΄ 8). Πάνω ἀπ’ ὅλα νὰ ἀγαπᾶτε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον θερ­μὰ καὶ διαρκῶς· διότι ἡ ἀγάπη θὰ σκεπάσει καὶ θὰ συγχωρήσει τὶς ἁμαρτίες τοῦ ἀνθρώπου ποὺ ἀγαπᾶτε, ὅσο πολλὲς κι ἂν εἶναι. Ἐπιπλέον θὰ ἑλκύσει τὸ θεῖο ἔλεος καὶ σ’ ἐσᾶς ποὺ δείχνετε ­ἀγάπη. Τί θαυμάσια κοινωνία ἀγάπης!

3. «Ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου»

«Ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου· ἡ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται». Εἶναι ἡ φωνὴ τοῦ Κυρίου· ἡ ἀπάντηση τοῦ Θεοῦ στὴν ἐπίμονη αἴτηση - προσευχὴ τοῦ ἀποστόλου Παύλου. Φαίνεται ὅτι τὸν ταλαιπωροῦσε μιὰ χρόνια ἀσθένεια καὶ παρακαλοῦσε τὸν Κύριο νὰ τοῦ τὴν πάρει. Τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου ὅμως ἦταν διαφορετικό: Σοῦ εἶναι ἀρκετὴ ἡ χάρις ποὺ σοῦ δίνω, τοῦ ἀπάντησε. Διότι ἡ δύναμή μου φανερώνεται σὲ τέλειο βαθμό, ὅταν ὁ ἄνθρωπος, παρὰ τὴν ἀδυναμία του, κατορθώνει μὲ τὴν ἐνίσχυσή μου ἔργα μεγάλα καὶ θαυμαστά.

Καὶ πράγματι, κατὰ θεία παραχώρηση ἡ ἀσθένεια, ὡς «σκόλοψ τῇ σαρκί», παρέμεινε μόνιμος σύντροφος τοῦ ἀποστόλου Παύλου. Ταυτόχρονα ὅμως ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ πλημμύριζε τὴ ζωὴ τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου, ὥστε ὄχι μόνο νὰ ὑπερνικᾶ τὴ δοκιμασία του, ἀλλὰ καὶ νὰ ἐπιτελεῖ καταπληκτικὸ ἔργο.
Ὁ ἴδιος θεϊκὸς λόγος ἐφαρμόσθηκε καὶ στὴ ζωὴ τοῦ ἀποστόλου Πέτρου. Διότι κι ὁ Σίμων - Πέτρος, ἂν καὶ εἶχε περάσει ὧρες ἀδυναμίας, καθὼς ἔφθασε στὸ σημεῖο νὰ ἀρνηθεῖ τὸν ἀγαπημένο Του Διδάσκαλο, ἔζησε ὅμως καὶ τὸ πλήρωμα τῆς χάριτος, ὅταν πλημμυρισμένος ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα κήρυττε ἄφοβα ἀκόμη καὶ ἐνώπιον τῶν φανατικῶν Ἰουδαίων τὸν Σταυρωθέντα καὶ Ἀναστάντα Κύριο.

Ἔχοντας στὴ μνήμη μας τὸ παράδει­γμα τῶν ἁγίων Πρωτοκορυφαίων ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου, ἂς ἀφήσουμε τὴ θεία Χάρη νὰ πλημμυρίζει καὶ τὴ δική μας ζωή. 

Τότε αὐτὴ θὰ θεραπεύει τὶς ἀσθένειές μας καὶ θὰ παραμερίζει τὴν ἀνθρώπινη ἀδυναμία μας, προκειμένου νὰ φανερώνεται σὲ τέλειο βαθμὸ ἡ δύναμη τοῦ Χριστοῦ, νὰ ἐπιτελοῦνται μεγάλα καὶ θαυμαστὰ ἔργα καὶ νὰ δοξάζεται τὸ ἅγιο ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Περιοδικό “Ο ΣΩΤΗΡ”

Οι εντολές του Θεού είναι ανώτερες από όλους τους θησαυρούς του κόσμου

Σταχυολογούμε κάποιες από τις σκέψεις του Αββά Ισαάκ του Σύρου, που καλό θα είναι να μας προβληματίσουν όλους και να γίνουν αιτία να δούμε πιο πνευματικά τα πράγματα της ζωής μας.

– Οι εντολές του Θεού είναι ανώτερες από όλους τους θησαυρούς του κόσμου και όποιος τις φυλάττει, ευρίσκει μέσα τους τον Θεό.

– Στους ανθρώπους είναι βδελυκτή η πτωχεία, στον Θεό όμως είναι πολύ περισσότερο βδελυκτή η υπερήφανη ψυχή και ο υψηλόφρων και επηρμένος νους. Στους ανθρώπους τιμάται ο πλούτος, από τον Θεό όμως τιμάται η ταπεινωμένη ψυχή!

– Απόκτησε την γλυκύτητα των χειλέων κατά τους λόγους σου και όλους τους ανθρώπους θα τους έχεις φίλους.

– Αγάπησε τους αμαρτωλούς, μίσησε όμως τα έργα τους και μην τους καταφρονήσεις για τα ελαττώματα τους, μη τυχόν και εσύ πειρασθείς με παρόμοια κακά.

– Η συνεχής μελέτη των Αγίων Γραφών γεμίζει την ψυχή με τον ακατάληπτο θαυμασμό και την θεία ευφροσύνη.

– Καθώς η σκιά ακολουθεί το σώμα έτσι και το έλεος ακολουθεί την ταπεινοφροσύνη.

– Αν θέλεις να δώσεις στους πτωχούς δώσε από τα δικά σου, αν όμως θελήσεις να δώσεις από τα ξένα γνώριζε ότι αυτή η ελεημοσύνη είναι πικρότερη από τα ζιζάνια.

– Να μην ξεχωρίζεις τον πλούσιο από τον φτωχό και να μην θέλεις να μάθεις τον άξιο από τον ανάξιο, αλλά να είναι για σένα όλοι οι άνθρωποι ίσοι στο αγαθό.

– Δεν υπάρχει αμαρτία ασυγχώρητη παρά μόνο η αμετανόητη.

– Οι Άγιοι δεν έχουν καιρό αργίας διότι είναι απασχολημένοι με τα πνευματικά.

– Ο ελεήμων είναι ιατρός της ψυχής του, διότι διώχνει από μέσα του το σκοτάδι των παθών όπως συμβαίνει με τον δυνατό άνεμο.

– Ο επαινούμενος δικαίως, δεν ζημιώνεται αλλά αν του φανεί γλυκύς ο έπαινος, είναι εργάτης άμισθος.

– Τα πάθη ξερριζώνονται και φυγαδεύονται με την αδιάλειπτη μελέτη του Θεού, και αυτό είναι το ξίφος που τα φονεύει.

– Δίψασε για τον Χριστό για να σε μεθύσει με την αγάπη Του.

– Η προσευχή του ταπεινού πάει κατευθείαν από το στόμα στα αυτιά του Θεού.

– Ο ασθενής στη ψυχή που διορθώνει τους άλλους είναι σαν τον τυφλό που δείχνει τον δρόμο σε άλλους.

– Η μετάνοια είναι το πλοίο, ο φόβος του Θεού ο κυβερνήτης και η αγάπη Του το θείο λιμάνι.

– Η αγία οδός του Θεού και ο θεμέλιος κάθε αρετής είναι η νηστεία και η αγρυπνία μαζί με την εγρήγορση στην προσευχή.

– Η ησυχία νεκρώνει τις εξωτερικές αισθήσεις και διεγείρει τις εσωτερικές κινήσεις, ενώ η συναναστροφή με τα εξωτερικά, ενεργεί τα αντίθετα τούτων, δηλαδή διεγείρει τις εξωτερικές αισθήσεις και νεκρώνει τις εσωτερικές κινήσεις.

– Μη φοβηθείς τους πειρασμούς διότι δι΄αυτών βρίσκεις τα πολύτιμα αγαθά. Προσευχήσου να μην εισέλθεις στους ψυχικούς πειρασμούς αλλά για σωματικούς να ετοιμάζεσαι με όλη την δύναμη σου, διότι χωρίς αυτούς δεν μπορείς να πλησιάσεις τον Θεό, μέσα τους είναι αποτεθειμένη η θεία ανάπαυση. Όποιος αποφεύγει τους πειρασμούς των θλίψεων και όχι των επιθυμιών, αποφεύγει την αρετή.

– Από την πολυλογία συγχύζεται και ο πιο λογικός νους.

Τελικά σήμερα που όλοι οι άνθρωποι είναι πολυάσχολοι και δεν έχουν χρόνο για να μελετήσουν και να διαβάσουν πνευματικά βιβλία,αντίθετα έχουν χρόνο να περνούν ατέλειωτες ώρες στην Τηλεόραση σε ανούσιες συζητήσεις και κουραστικές φλυαρίες σκέφτομαι και ερωτώ τον καθένα από εσάς; Μήπως είναι καιρός να περνάμε λίγο πιο πνευματικά τον χρόνο μας;

πηγή

Εορτή της ευρέσεως των Ι.Λειψάνων των Αγίων Αναργύρων Κύρου και Ιωάννου

Γιορτάζουμε σήμερα 28 Ιουνίου, ημέρα της ευρέσεως των Ιερών Λειψάνων των Αγίων Αναργύρων Κύρου και Ιωάννου.

Αγωνίσθηκαν και οι δύο στα χρόνια του Διοκλητιανού (292 μ.Χ.).

Ο Κύρος καταγόταν από την Αλεξάνδρεια και ο Ιωάννης από την Έδεσσα. Άριστα καταρτισμένοι στην ιατρική επιστήμη, προσέφεραν τις υπηρεσίες τους αφιλοκερδώς στους φτωχότερους συνανθρώπους τους.

Και όχι μόνο δεν έπαιρναν χρήματα από κανένα, αλλά και οι ίδιοι έδιναν τα δικά τους, μέχρι που έμειναν φτωχοί. Γι' αυτό και επονομάστηκαν Ανάργυροι. Μαζί με την ιατρική βοήθεια που προσέφεραν στους πάσχοντες, μετέδιδαν σ' αυτούς και τη σωτήρια αλήθεια του Ευαγγελίου.

Τα λόγια τους έδωσαν φως του Χριστού σε πολλούς ειδωλολάτρες.

Άλλα η δράση τους καταγγέλθηκε στις αρχές, με αποτέλεσμα να τους αποκεφαλίσουν και άξια να πάρουν το στεφάνι του μαρτυρίου.

Τότε οι χριστιανοί τους έθαψαν κρυφά, και όταν αυτοκράτορας ήταν ο Αρκάδιος και Αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας ο Θεόφιλος (400 μ.Χ.), τα άγια λείψανα τους βρέθηκαν και με πανηγυρικό τρόπο έγινε η ανακομιδή τους. Πολλοί, μάλιστα, ασθενείς που άγγιξαν αυτά, θεραπεύθηκαν.

Έτσι, επιβεβαιώνεται ότι οι «δίκαιοι εἰς τὸν αἰῶνα ζώσι, καὶ ἐν Κυρίῳ ὃ μισθὸς αὐτῶν» (Σοφία Σολομώντος, ε' 15). Οι δίκαιοι δηλαδή, ζουν αιώνια, και η ανταμοιβή που αρμόζει σ' αυτούς βρίσκεται στα χέρια του Κυρίου.

Στους εορτάζοντες και στις εορτάζουσες, χρόνια πολλά και ευάρεστα στο Θεό !!!

Απολυτίκιο:
Ήχος γ'. Θείας πίστεως.
Θείας χάριτος, τη ενεργεία, αναβλύζοντα, θαυμάτων ρείθρα, αναργύρως τα σεπτά υμών λείψανα, εκ των λαγόνων της γης κόσμω έλαμψαν, Κύρε θεόφρον, Ιωάννη τε ένδοξε, όθεν άπαντες, την τούτων τιμώντες εύρεσιν, αιτούμεν δι' υμών το μέγα έλεος.

Προγράμματα Ποιμαντικής για άτομα με Διαταραχή Αυτισμού

Από την άλλη πλευρά, η μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι επιστήμονες της ειδικής αγωγής καταλήγουν σε μια εκλεκτική προσέγγιση, σχετικά με τη δυνατότητα των αυτιστικών παιδιών να ανταποκριθούν θετικά στη διαδικασία της μάθησης [60]. Συμφωνούν ότι τα παιδιά και οι έφηβοι που πάσχουν από το φάσμα της διαταραχής του αυτισμού αποτελούν πριν και πάνω απ’ όλα διακριτές οντότητες, με ξεχωριστή προσωπικότητα, ξεχωριστά χαρακτηριστικά γνωρίσματα και ξεχωριστές δεξιότητες. Επιβεβαιώνεται εμπειρικά πως μπορούν να ανταποκρίνονται και να ωφελούνται ικανοποιητικά από το συνδυασμό τεχνικών και παιδαγωγικών παρεμβάσεων, που είναι βεβαίως συμβατές με το είδος, την μορφή και το στάδιο της αυτιστικής διαταραχής τους.

Πηγή:http://www.autismreligiouseducation.net/

Αποδεικνύεται μάλιστα, σύμφωνα με τις αρχές της δομικής – γνωστικής τροποποίησης, ότι κάθε παιδί, ακόμα και αυτό που έρχεται αντιμέτωπο με τις μεγαλύτερες μαθησιακές δυσκολίες, όπως το αυτιστικό, εμφανίζει αξιοθαύμαστη δυνατότητα και δυναμική μάθησης [61]. Το εύρος και η αποτελεσματικότητα αυτής της προσπάθειας εξαρτάται από την ποιότητα των αλληλεπιδράσεων που βιώνει, με τις οποίες άλλωστε συμμεταβάλλεται. Το είδος και η δυναμική των εφαρμοζόμενων διδακτικών παρεμβάσεων διαδραματίζουν εξίσου έναν καίριο ρόλο.

Μια απλή περιήγηση στο χώρο του διαδικτύου οδηγεί στο συμπέρασμα πως οι  εκπρόσωποι άλλων χριστιανικών ομολογιών, όχι μόνο δεν έχουν προαποφασίσει την περιθωριοποίηση των αυτιστικών παιδιών από τη διδασκαλία του περιεχομένου της πίστεως, λόγω της ιδιόρρυθμης διαταραχής τους, αλλά τουναντίον προβαίνουν στην έκδοση ολοένα και περισσότερο εξειδικευμένων κατηχητικών πονημάτων για την επίτευξη του παραπάνω στόχου. O αιδεσιμότατος Kevin C. Rhoades, Ρωμαιοκαθολικός επίσκοπος της Ιντιάνα Αμερικής, προλογίζοντας σχετικό εγχειρίδιο της Kathy Labosh, εκφράζει την ευγνωμοσύνη του στην συγγραφέα, σημειώνοντας ότι « το άριστο πόνημά της θα βοηθήσει δασκάλους και γονείς στην προσπάθειά τους να μοιραστούν το περιεχόμενο της πίστεως με τα αυτιστικά παιδιά». Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου τονίζεται με κεφαλαία γράμματα το γενικό συμπέρασμα του συγκεκριμένου βιβλίου: «Τα παιδιά με αυτισμό μπορούν να μάθουν για το Θεό!^» [62]

To αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών θρησκευτικής αγωγής της ενορίας St. Mary στο Winchester, η οποία ανήκει στην Ρωμαιοκαθολική αρχιεπισκοπή της Βοστώνης [63] χρησιμοποιείται επίσης από πληθώρα ενοριών της συγκεκριμένης αρχιεπισκοπής [64].  Το συγκεκριμένο πρόγραμμα, προάγει την οπτικοποίηση της ύλης, αξιοποιώντας τη δυνατότητα των αυτιστικών παιδιών να προβαίνουν σε μια πιο αποτελεσματική πρόσληψη των ερεθισμάτων του περιβάλλοντος δια της αίσθησης της όρασης. Εικόνες, σύμβολα και απτά αντικείμενα, όπως αυτοκόλλητα, κούκλες η φωτογραφίες, επιστρατεύονται δημιουργικά, προκειμένου να μεταβιβάσουν τις απαιτούμενες πληροφορίες σε όλο το εύρος των αισθητηριακών καναλιών.

Αν και το πρόγραμμα δεν εστιάζει στη χρήση του αυθόρμητου λόγου, καταβάλλεται προσπάθεια για να αποσπαστεί κάποιο είδος λεκτικής ανταπόκρισης των μαθητών, όπως η επανάληψη μιας λέξης. Άρα, καθίσταται σαφές πως το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο ακόμα και για παιδιά, τα οποία αδυνατούν να συμμετέχουν στη διαλογική διαδικασία και μπορεί να έχουν δυσχέρεια στη κατανόηση των συναισθημάτων.

Η χρήση κοινωνικών ιστοριών, επενδεδυμένων με τις κατάλληλες για την περίσταση φωτογραφίες, συμβάλλει θεαματικά στην εμπέδωση από τα αυτιστικά ακόμα και σύνθετων θεολογικών η δογματικών εννοιών!  Η προσέγγιση θεμάτων όπως,  « Τι κάνουμε στην Εκκλησίας », « Τι είναι η Θεία Ευχαριστία », « Τι είναι τα Χριστούγεννα η το Πάσχα; », « Γιατί προσευχόμαστε; » η « που πηγαίνουν οι άνθρωποι όταν πεθαίνουν; », επιτυγχάνεται με αποτελεσματικότητα [65].  Με δεδομένο ότι τα αυτιστικά παιδιά κατανοούν το λόγο σε ένα απολύτως κυριολεκτικό επίπεδο και αδυνατούν να προβούν επιτυχώς σε συνένωση μεγάλων ποσοτήτων πληροφοριών, που προέρχονται από καταστάσεις, αντικείμενα, ανθρώπους και συμπεριφορές, το συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών έχει λάβει υπόψη του και αυτήν την ιδιαιτερότητά τους.

Έτσι, τα μορφωτικά αντικείμενα της κατήχησης παρατίθενται με τον πλέον σαφή και απλοϊκό τρόπο. Η ποιμαντική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων εφαρμογής του συγκεκριμένου προγράμματος οδηγεί στο συμπέρασμα πως πολλά παιδιά, τόσο υψηλής, όσο και χαμηλής λειτουργικότητας, αλλά και αυτά με σύνδρομο Asperger έχουν ωφεληθεί σημαντικά από την επικεντρωμένη στις ανάγκες τους επεξεργασία της θρησκευτικής ύλης [66].    

Η τελική παιδαγωγική αξιολόγηση όλων των παραπάνω παρατιθέμενων πληροφοριών δημιουργεί εύλογες υπόνοιες σχετικά με την ουσία του προβλήματος: Η άποψη ότι η διαδικασία διδασκαλίας οποιουδήποτε μορφωτικού αγαθού σε κάποιο αυτιστικό παιδί δεν καταργείται από την εγγενή αδυναμία του να μάθει ο,τιδήποτε, όσο κυρίως από τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο μαθαίνει, δεν αποκλείεται τελικά να αποτελεί μια εύλογα συνεπαγόμενη εικασία.

Για όλους τους παραπάνω λόγους, η οργάνωση σύγχρονων ενοριακών κέντρων στις κατά τόπους μητροπόλεις, τα οποία θα στοχεύουν στην ενοριακή ένταξη των αυτιστικών στη ζωή της Εκκλησίας, καθίσταται απαραίτητη. Σε κάθε μητρόπολη, θα μπρούσε κατ’ αρχήν, να καταβληθεί προσπάθεια για την οργάνωση μιας ενορίας, η οποία θα προσάρμοζε την ποιμαντική της διακονία στις ανάγκες των αυτιστικών παιδιών. Στην συγκεκριμένη ενορία, ειδικές αίθουσες θα διαμορφώνονταν κατάλληλα από πλευράς υλικοτεχνικής υποδομής, με βάση τις στοχευμένες ανάγκες των φιλοξενούμενων αυτιστικών παιδιών.

Σ’ αυτές τις αίθουσες το κάθε παιδί θα μπορούσε να διαθέτει τον πάγκο του, επί του οποίου θα βρίσκονταν όλα τα προσωπικά βοηθήματά του, καθώς και ο προσωπικός του ηλεκτρονικός υπολογιστής. Αν η αντιμετώπιση των επικοινωνιακών δυσχερειών του αυτιστικού σήμερα, επιτυγχάνεται με τη χρήση εναλλακτικών συστημάτων επικοινωνίας, που στηρίζονται στη δύναμη της εικόνας και παράγουν πραγματικά εντυπωσιακά αποτελέσματα με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών, τότε η ποιμαντική αξιοποίηση αυτών των χρήσιμων εργαλείων και η εισαγωγή τους στην ενοριακή πρακτική πρέπει να υποστηριχτεί ανεπιφύλακτα [67].  

Με την ποιμαντική ευθύνη του επιχώριου επισκόπου και την συμβουλευτική συνδρομή του τμήματος ποιμαντικής διακονίας αυτιστικών παιδιών του νεοΐδρυτου ποιμαντικού φορέα, θα αναλαμβάνονταν προσπάθειες για την εθελοντική ενεργοποίηση δασκάλων ειδικής αγωγής η άλλων σχετικών επιστημόνων της μητροπόλεως. Όλοι αυτοί, συναισθανόμενοι το μερίδιο της ποιμαντικής ευθύνης που μοιράζονται με τους ποιμένες της Εκκλησίας, θα προσέφεραν αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες τους και θα δίδασκαν έμπρακτα με το ίδιο το παράδειγμά τους. Ταυτόχρονα, όμως και προκειμένου να επιτευχθεί η παροχή ακόμα πιο επαγγελματικών υπηρεσιών, η Εκκλησία θα μπορούσε να προσλάβει στις καίριες θέσεις κάποιους απ’ αυτούς τους επιστήμονες. Όλοι αυτοί θα συνεργάζονταν με τους ποιμένες της συγκεκριμένης ενορίας, οι οποίοι επίσης θα επιλέγονταν με στοχευμένα κριτήρια από τον επιχώριο επίσκοπο.

[Συνεχίζεται]

 

 [60] Ο′ Brien L., Connecting with RE: RE and Faith Development for Children with Autism And/or severe and Complex Learning Disabilities, London 2002, σ. 2.

[61] Όπ. παρ. σ. 4.

[62] http://www.stmary-winchester.org/.
[63] http://www.autismreligiouseducation.net/index.html.
[64] http://www.autismreligiouseducation.net/SacramentalPreparation.html.
[65] http://www.autismreligiouseducation.net/WhoAreOurStudents.html.
[66] Βογινδρούκας Ί., « Διαταραχές Επικοινωνίας και Λόγου στον Αυτισμό – Εναλλακτικά συστήματα Επικοινωνίας »,  Διεπιστημονική Προσέγγιση Αυτισμός, Ηράκλειο 2005, σσ. 17-33. Βλ. σχ. Cihak D.,  Smith C., Cornett A., and Coleman M., « The Use of Video Modeling With the Picture Exchange Communication System to Increase Independent Communicative Initiations in Preschoolers With Autism  and Developmental Delays », Focus Autism Other Dev Disabl 27, 3, 2012, σσ. 4-10.
[67] Labosh K., The Child with Autism Learns about Faith: 15 Ready-to-Use Scripture Lessons, from the Garden of Eden to the Parting of the Red Sea, Arlington 2011.

ΠΗΓΉ