Μεγάλη Τεσσαρακοστή: Οι αλλαγές στις ιερές ακολουθίες

Πολλές και σημαντικές είναι οι αλλαγές που πραγματοποιούνται κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής στις ιερές ακολουθίες.

Στις πέντε νηστίσιμες ημέρες της εβδομάδας, (Δευτέρα έως Παρασκευή), δεν εφαρμόζεται το καθιερωμένο τυπικό: Το πρωί ακολουθία του Μεσονυκτικού και Όρθρου με ή χωρίς Θεία Λειτουργία και το απόγευμα η ακολουθία του Εσπερινού. Αιτία των αλλαγών είναι οι νέες Ακολουθίες που προστίθενται στην περίοδο αυτή: Η Θ. Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων, που συνήθως τελείται Τετάρτη και Παρασκευή, οι Χαιρετισμοί και το Μέγα Απόδειπνο. Έτσι παρουσιάζονται οι ακόλουθες περιπτώσεις:
α. Το πρωί της Δευτέρας, Τρίτης και Πέμπτης τελούνται:
(1) Μεσονυκτικό και Όρθρος,
(2) Οι Ώρες (Α’, Γ’, ΣΤ’ και Θ’),
(3) Ο Εσπερινός του απογεύματος (στον οποίο, φυσικά, τιμάται ο Άγιος της επόμενης ημέρας).
β. Το πρωί της Τετάρτης και Παρασκευής τελούνται όλα τ’ ανωτέρω και στον Εσπερινό επισυνάπτεται και η Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία.
γ. Εάν η Προηγιασμένη πρόκειται να τελεσθεί το απόγευμα, τότε ή πρωινή ακολουθία αρχίζει κανονικά, σταματά όμως στην ΣΤ’ Ώρα και γίνεται απόλυση.
δ. Η Προηγιασμένη το απόγευμα αρχίζει με την Θ’ Ώρα, (κατά τη διάρκεια της οποίας ο Λειτουργός «παίρνει καιρό», με διαφορετικό τυπικό και ενδύεται πλήρη στολή) και μετά την απόλυση (της Θ’ Ώρας), συνεχίζει με το «Ευλογημένη ή Βασιλεία…» οπότε αρχίζει ο Εσπερινός με την Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία.
ε. Το απόγευμα των τεσσάρων πρώτων ημερών (Δεύτερα έως Πέμπτη), στη θέση του Εσπερινού τελείται το Μέγα Απόδειπνο.
στ. Εάν το απόγευμα της Τετάρτης τελεσθεί η Προηγιασμένη, το Μέγα Απόδειπνο τελείται συνήθως μετά τη Θ. Λειτουργία (των Προηγιασμένων Δώρων).
ζ. Το εσπέρας της Παρασκευής των πέντε πρώτων εβδομάδων, τελείται στους Ναούς ακόμη μία νέα Ακολουθία: η προσφιλής στο λαό μας ακολουθία των Χαιρετισμών της Παναγίας (« Άγγελος πρωτοστάτης…» – «Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε») στο μέσο του Μικρού Αποδείπνου, κάθε φορά με μία «Στάση», και την πέμπτη εβδομάδα όλες οι Στάσεις μαζί – ολόκληρος ο Ακάθιστος Ύμνος.
Το πλήθος αυτό των Ακολουθιών εναρμονίζεται με το Ορθόδοξο λατρευτικό πνεύμα που θέλει τον πιστό επτάκις της ημέρας να αινεί τον Θεό (Ψαλμ. ριη’, 164), αλλά έρχεται στην καθημερινή πράξη και ζωή σ’ αντίθεση με το σύγχρονο πνεύμα του κόσμου, σύμφωνα με το όποιο ο άνθρωπος όχι μόνο δεν έχει ελεύθερο χρόνο, αλλ’ ούτε και την ανάλογη διάθεση… Υπάρχει δυστυχώς μεγάλη εκκοσμίκευση και σύγχυση στο μυαλό του.
Η Εκκλησία πάντως την περίοδο αυτή, γνωρίζοντας την κατάσταση του ανθρώπου, τον βοηθά να βρει το δρόμο του, προσφέροντας του τη λύση της συχνότερης συμμετοχής του στη λατρευτική ζωή. Όποτε ευκαιρεί και μπορεί να εξοικονομεί κάποιο χρόνο, να τον διαθέτει στον Θεό και να παρακολουθεί κάποια από τις πολλές Ακολουθίες. Έτσι και ο χρόνος θ’ αξιοποιείται καλύτερα και οι ευλογίες του Θεού θ’ αυξάνουν στους πιστούς που θα κάνουν τέτοιες θυσίες…

ΟΙ ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΟΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΙ
Το απόγευμα της Κυριακής της Τυροφάγου τελείται ο κατανυκτικός Εσπερινός της Συγνώμης.
Κατανυκτικός λέγεται, διότι ψάλλονται κατανυκτικά τροπάρια από το Τριώδιο, που το περιεχόμενο τους διαποτίζεται από βαθιά συναίσθηση της αμαρτωλότητας, πένθος, συντριβή, μετάνοια και θερμή ικεσία για άφεση αμαρτιών.
Εσπερινός Συγνώμης λέγεται, αυτός μόνον από τους κατανυκτικούς, διότι στο τέλος της Ακολουθίας ο λαός ασπάζεται το Ευαγγέλιο ζητώντας από τον Ιερέα συγγνώμη και στη συνέχεια και μεταξύ τους, ώστε συγχωρεμένοι να αρχίσουν τη Μεγ. Τεσσαρακοστή. Πρόκειται για μια ωραία συνήθεια, που καλό είναι να αναβιώσει.
Οι κατανυκτικοί Εσπερινοί τελούνται κάθε Κυριακή της Μεγ. Τεσσαρακοστής.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό των Εσπερινών αυτών είναι ότι μετά την Είσοδο και το «Εσπέρας Προκείμενον», αλλάζει ο διάκοσμος της Αγίας Τραπέζης και η στολή του Ιερέως. Από πασχαλινή, λόγω της Κυριακής, μεταπίπτει σε πένθιμη, λόγω της Τεσσαρακοστής (αλλάζουν τα λευκά με πορφυρά -εφ’ όσον τον Χριστό δεν Τον πενθούμε ως άνθρωπο, αλλ’ ως Βασιλέα Θεό).
Στο τέλος του Εσπερινού ψάλλονται τα τροπάρια «Θεοτόκε Παρθένε…», «Βαπτιστά του Χριστού…» κ.λπ. και κατακλείονται με την ευχή του Αγίου Έφραίμ του Σύρου:
«Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου, πνεύμα αργίας, περιεργίας, φιλαρχίας και αργολογίας μη μοι δως. Πνεύμα δε σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, υπομονής και αγάπης χάρισαί μοι τω σω δούλω. Ναι, Κύριε, Βασιλεύ, δώρησαί μοι του οράν τα έμά πταίσματα και μη κατακρίνειν τον άδελφόν μου ότι εύλογητός ει εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν».
Λέγοντας την, κάνουμε και τρεις μεγάλες μετάνοιες. Ακολουθούν δώδεκα μικρές, ενώ λέμε μυστικώς το: «Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ» και στο τέλος επαναλαμβάνεται το: «Ναι Κύριε, Βασιλεύ…» κάνοντας και τέταρτη μεγάλη μετάνοια.

ΤΟ ΜΕΓΑ ΑΠΟΔΕΙΠΝΟ
Κάθε απόγευμα των ημερών Δευτέρας, Τρίτης, Τετάρτης και Πέμπτης, ολόκληρης της Τεσσαρακοστής μέχρι Μεγ. Τρίτη, τελείται στους Ι. Ναούς (ή στο σπίτι μας, εάν δε μεταβούμε στο Ναό), η Ακολουθία του Μεγάλου Αποδείπνου.
Τις άλλες ήμερες της εβδομάδας τελείται το Μικρό Απόδειπνο (και ολόκληρο το χρόνο, πλην της Διακαινήσιμης εβδομάδας): Την Παρασκευή, τελείται μαζί με τους Χαιρετισμούς της Παναγίας, ενώ Σάββατο και Κυριακή το διαβάζουμε σπίτι μόνοι μας.
Λέγεται Απόδειπνο, διότι είναι ακολουθία που γίνεται (κανονικά) μετά το δείπνο, δηλ. είναι η βραδινή προσευχή του Χριστιανού και Μέγα, λόγω της εκτάσεως του και για να διακρίνεται από το Μικρό Απόδειπνο.
Περιέχει (1) Ψαλμούς που διαβάζονται, (2) ωραιότατα και ποικίλα μικρά τροπάρια που ψάλλονται και (3) ευχές που αναγινώσκει ο Ιερέας. Είναι μία ωραιότατη Ακολουθία που περιέχει και το γνωστότατο τροπάριο: «Κύριε των Δυνάμεων μεθ’ ημών γενού άλλον γαρ εκτός σου βοηθόν εν θλίψεσιν ουκ έχομεν, Κύριε των Δυνάμεων, έλέησον ημάς».
Προ του τέλους αναγινώσκεται η ευχή του Αγίου Έφραίμ «Κύριε καί Δέσποτα της ζωής μου…» .

Η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΗΓΙΑΣΜΕΝΩΝ ΔΩΡΩΝ
Την καθαρά Τετάρτη και συνήθως κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, μόνο στη Μεγ. Τεσσαρακοστή, τελείται στους Ιερούς Ναούς η Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων για τον εξής λόγο:
Η Εκκλησία μας έχει σε χρήση τρεις Θείες Λειτουργίες κατά τις όποιες γίνεται θυσία. Τη Λειτουργία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, του Αγίου Βασιλείου και του Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου. Η τρίτη γίνεται μία φορά το χρόνο, την ημέρα της εορτής του Αγίου, την 23η Οκτωβρίου. Του Αγ. Βασιλείου γίνεται δέκα φορές τον χρόνο: Την ήμερα της εορτής του (1η Ιανουαρίου), τις παραμονές Χριστουγέννων, Φώτων και Πάσχα, τις πέντε πρώτες Κυριακές της Μεγ. Τεσσαρακοστής και τη Μεγ. Πέμπτη. Τις άλλες ήμερες του έτους τελείται η Θ. Λειτουργία του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου.
Όλες όμως αυτές οι Λειτουργίες έχουν πανηγυρικό και χαρμόσυνο χαρακτήρα. Επειδή η Μεγ. Τεσσαρακοστή είναι κατανυκτική και κάπως πένθιμη περίοδος, η Εκκλησία μας όρισε οι Λειτουργίες αυτές να τελούνται μόνο τα Σάββατα και τις Κυριακές της Μ. Σαρακοστής. Τις άλλες ημέρες της εβδομάδας δεν τελείται Θ. Λειτουργία.
Οι Χριστιανοί όμως τους πρώτους αιώνες είχαν τη συνήθεια να μεταλαμβάνουν τέσσερις και πέντε φορές την εβδομάδα, διότι εγνώριζαν ότι δεν ήταν δυνατόν να ζουν «εν Χριστώ» άνευ των Άχραντων Μυστηρίων, άνευ του Χριστού, που ο Ίδιος είπε ότι είναι «βρώσις και πόσις». «Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα έχει ζωήν αιώνιον» (Ιω. στ’, 54). Τότε, βέβαια, τα δισκοπότηρα μπορεί να ήταν «ξύλινα», αλλά οι Χριστιανοί ήταν «χρυσοί», με αγία ζωή. Σήμερα, παρότι, πολλές φορές, συμβαίνει το αντίθετο, οι Χριστιανοί μπορούν και πρέπει να κοινωνούν τακτικότερα, πάντοτε με άδεια του Πνευματικού τους, προσέχοντας πολύ τη ζωή τους.
Για να λυθεί λοιπόν το πρόβλημα της συχνής Θ. Κοινωνίας, η Εκκλησία καθόρισε να τελείται μόνο τη Μεγ. Τεσσαρακοστή η κατανυκτική Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων. Σ’ αυτή δε γίνεται πλήρης Θ. Λειτουργία, διότι ο Άρτος που θα χρησιμοποιηθεί καθαγιάζεται την προηγούμενη Κυριακή, εμποτίζεται στο Άγιο Αίμα του Κυρίου μας, φυλάσσεται στο Άγιο Αρτοφόριο της Αγίας Τραπέζης και προσφέρεται για Κοινωνία την ημέρα που τελείται η Προηγιασμένη Θ. Λειτουργία.
Η Λειτουργία αυτή είναι, κανονικά, εσπερινή, γι’ αυτό είναι συνυφασμένη με Εσπερινό και οι Χριστιανοί, μέχρις ότου κοινωνήσουν, μένουν άσιτοι, δηλ. νηστικοί, από τα μεσάνυκτα μέχρι την ώρα της Θ. Κοινωνίας. Όσοι δεν μπορούν να κρατήσουν, πηγαίνουν στους Ναούς, που τελούν την Προηγιασμένη Λειτουργία πρωί, προς διευκόλυνση των πιστών, ή κοινωνούν Σάββατο ή Κυριακή.
Χαρακτηριστικά της Προηγιασμένης Λειτουργίας
α. Προηγείται της Προηγιασμένης, η ακολουθία της Θ’ Ώρας.
β. Με το «Ευλογημένη η Βασιλεία του Πατρός…» αρχίζει η Θεία Λειτουργία, στην αρχή της οποίας επισυνάπτεται ο Εσπερινός της επόμενης ημέρας.
γ. Όταν αναγιγνώσκονται τα «Προς Κύριον…» (Ψαλτήρι σε τρεις Στάσεις), συνήθως στο τέλος ακούγονται από το Ιερό ήχοι θυμιατού, (η Ωραία Πύλη είναι κλειστή). Εκείνη τη στιγμή ο Ιερέας μεταφέρει το Σώμα και Αίμα του Κυρίου από την Αγία Τράπεζα, όπου φυλάχθηκε από την Κυριακή, στην Ιερά Πρόθεση και γι’ αυτό οι πιστοί πρέπει να σηκώνονται και να παρακολουθούν νοερά και λογικά τα τελούμενα.
δ. Στη Μεγάλη Είσοδο (που γίνεται από το συντομότερο δρόμο), επειδή ο Ιερέας μεταφέρει το προηγιασμένο Σώμα και Αίμα του Χριστού μας – τον ίδιο τον Χριστό – οι Χριστιανοί γονατίζουν λατρευτικώς, επαναλαμβάνοντας μυστικώς το: «Δι’ ευχών των Αγίων Πατέρων ημών…».
ε. Στο τέλος, αναγιγνώσκονται οι δύο Ψαλμοί: «Ευλογήσω τον Κύριον…» (ο 33ος) και «Υψώσω σε ο Θεός μου…» (ο 144ος), κατά τη διάρκεια των οποίων ο Ιερέας μοιράζει το αντίδωρο και μετά απολύει η  Λειτουργία, με το «Δι’ ευχών…».
στ. Το αντίδωρο αυτό είναι το πρόσφορο από το οποίο ο Ιερεύς την Κυριακή έβγαλε τον Αμνό. Πολλοί αυτό το λένε «Παναγία» (επειδή από τα σπλάγχνα της βγήκε ο Χριστός). Γι’ αυτό το αντίδωρο στις Προηγιασμένες είναι συνήθως μικρό τεμάχιο).
ζ. Στις Προηγιασμένες Θ. Λειτουργίες δεν μνημονεύονται ονόματα ζώντων και τεθνεώτων, ούτε στην Ιερά Πρόθεση, ούτε στη Θεία Λειτουργία.
η. Στη Λειτουργία αυτή επίσης δεν τελούνται μνημόσυνα. Μπορούν να γίνουν μετά το «Δι’ ευχών…» Τρισάγια.
Μ’ αυτό τον ωραίο και σοφό τρόπο και διατηρώντας τον κατανυκτικό χαρακτήρα της περιόδου, έλυσε η Εκκλησία μας το ζήτημα της συχνής Θείας Κοινωνίας και ήδη οι πιστοί εκτιμώντας και «εκμεταλλευόμενοι» αυτή την πνευματική ευκαιρία, κατακλύζουν τους Ναούς, Τετάρτη και Παρασκευή, μεταλαμβάνοντας των Προηγιασμένων αυτών Θείων Δώρων.

Ο ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ
Τη Μεγ. Σαρακοστή, στις 4 πρώτες εβδομάδες, κάθε Παρασκευή βράδυ, στο μέσο του Μικρού Αποδείπνου, αντηχούν οι θαυμάσιοι και προσφιλέστατοι στο λαό μας Χαιρετισμοί της Παναγίας («Άγγελος πρωτοστάτης…» -«Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε»).
Ψάλλονται τμηματικά, κάθε φορά και μια «Στάση» από τον Ακάθιστο Ύμνο, μαζί με τον εξαίρετο «Κανόνα» του (τα Τροπάρια των Χαιρετισμών), που περιέχει οκτώ ωδές και αρχίζει με το Τροπάριο: «Ανοίξω το στόμα μου και πληρωθήσεται πνεύματος…».
Ολόκληρος ο Ακάθιστος Ύμνος ψάλλεται στον Όρθρο του Σαββάτου της Ε’ Κυριακής των Νηστειών, αλλά για ευκολία των πιστών τον ψάλλουμε αποβραδίς (την 5η Παρασκευή της Τεσσαρακοστής).
Οι Χαιρετισμοί συνδέθηκαν με τη Μεγ. Τεσσαρακοστή λόγω της μεγάλης Θεομητορικής εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Είναι η μόνη μεγάλη εορτή η οποία δεν έχει μεθέορτα, εξ αιτίας του χαρακτήρα της Σαρακοστής. Αυτή την έλλειψη έρχεται να καλύψει η ψαλμωδία του Ακάθιστου Ύμνου.
Το υμνολογικό αυτό κείμενο χρησιμοποιείται στην Εκκλησία μας περισσότερο από κάθε άλλο. Εκτός από τα Μοναστήρια και τους Ναούς στους οποίους γίνεται Απόδειπνο, πολλοί λαϊκοί συνηθίζουν να διαβάζουν τους Χαιρετισμούς της Παναγίας κάθε βράδυ μαζί με το Μικρό Απόδειπνο.
Ο Ακάθιστος Ύμνος είναι «Κοντάκιο». Είναι δηλ. ύμνος ανάλογος προς τους «Κανόνες». Η ονομασία του οφείλεται μάλλον στο κοντό ξύλο στο οποίο η μεμβράνη με τον ύμνο ήταν τυλιγμένη. Το πρώτο τροπάριο του Ύμνου λέγεται «Προοίμιον»: «Το προσταχθέν μυστικώς λαβών εν γνώσει…» το όποιο αργότερα αντικαταστάθηκε με το πασίγνωστο: «Τη Ύπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια…». Ακολουθούν οι 24 «Οίκοι» από το Α μέχρι το Ω. Κάθε έξι γράμματα (κάθε έξι «Οίκους») έχουμε μία «Στάση». Η τελευταία λέξη κάθε «Οίκου» πού επαναλαμβάνει ο λαός, σαν σύντομη ικεσία, λέγεται «εφύμνιον» και υπάρχουν δύο: Το «Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε» και το «Αλληλούια». Το πρώτο «εφύμνιον» για τους περιττούς «Οίκους» που περιλαμβάνουν 156 «Χαίρε» και το δεύτερο, για τους αρτίους.
Θέμα του Ακάθιστου Ύμνου:
Στο πρώτο μέρος (Α-Μ, στις δύο πρώτες «Στάσεις»), υμνείται η ενανθρώπιση του Κυρίου. Αρχίζει με τον Ευαγγελισμό της Παρθένου («Άγγελος πρωτοστάτης, ουρανόθεν επέμφθη, ειπείν τη Θεοτόκω τω Χαίρε…»), συνεχίζει με τη σύλληψη του Χριστού από την Παναγία, την επίσκεψη της στην Ελισάβετ, τους λογισμούς του Ιωσήφ, την προσκύνηση των Ποιμένων και των Μάγων, τη φυγή στην Αίγυπτο και την Υπαπαντή του Κυρίου.
Στο δεύτερο μέρος (Ν-Ω) υμνείται ηή δυνατότητα θεώσεως του ανθρώπου χάρη στη σάρκωση του Κυρίου και η θεομητορική αξία της Παναγίας. Και όλα τ’ ανωτέρω με θαυμάσιες ποιητικές αποστροφές και εγκώμια που περιλαμβάνουν επιτυχέστατες αντιθέσεις και ωραιότατες θεολογικές εικόνες.
Ο «Ακάθιστος Ύμνος», σύμφωνα με την παράδοση, ονομάστηκε έτσι για τον έξης λόγο: Το έτος 626 ηή Κων/πολη πολιορκήθηκε συγχρόνως από τους Αβάρους (ξηρά) και τους Πέρσες (ξηρά και θάλασσα) για μήνες. Ο Αυτοκράτορας Ηράκλειος απουσίαζε στην Ασία. Ο κίνδυνος πτώσεως της Πόλεως ήταν πολύ μεγάλος. Στην άμυνα πρωτοστάτησε ο Πατριάρχης Σέργιος. Έτσι οι λίγοι μαχητές, μαζί με τον κλήρο και το λαό, ζητώντας τη βοήθεια του Θεού (με προσευχές και Παρακλήσεις) και στηρίζοντας τις ελπίδες τους στην Προστάτριά τους, την «Υπέρμαχο Στρατηγό», την Υπεραγία Θεοτόκο, αντιστέκονταν απεγνωσμένα. Και, ω του θαύματος, ένας φοβερός ανεμοστρόβιλος κατέστρεψε τα πλοία των Περσών, με αποτέλεσμα να λυθεί η πολιορκία. Η Βασιλεύουσα εσώθη! (ήταν 8 Αυγούστου). Τότε «ορθοστάδην όλος ο λαός» έψαλλε τον Ύμνο αυτό, ο οποίος από τότε ονομάστηκε Ακάθιστος. Τα νικητήρια αποδόθηκαν στην Προστάτριά της Κωνσταντινουπόλεως, την Υπεραγία Θεοτόκο, που πάντα σκέπει και προστατεύει το έθνος μας.

Ο ΜΕΓΑΣ ΚΑΝΩΝ
Την Τετάρτη απόγευμα, μεταξύ Δ’ και Ε’ Κυριακής των Νηστειών, ψάλλεται η ακολουθία του «Μεγάλου Κανόνος», στο μέσο του Μικρού Αποδείπνου. Κανονικά είναι ο Όρθρος της επομένης και μπορεί να τελείται αγρυπνία με Θ. Λειτουργία των Προηγιασμένων.
Κανόνες είναι μεγάλοι ύμνοι, οι οποίοι αποτελούνται από μικρότερες ενότητες που λέγονται Ωδές (από το ρήμα άδω). Κάθε ωδή αποτελείται από τον Ειρμό (την πρώτη δηλ. στροφή) και τα υπόλοιπα 3-4 συνήθως Τροπάρια (τρέπονται, δηλ. ψάλλονται όπως το πρώτο, ο ειρμός). Κανόνες υπάρχουν με διάφορο αριθμό ωδών. Υπάρχουν Κανόνες με δύο ωδές, με τρεις (τριώδιο), με τέσσερις, πέντε μέχρι εννέα ωδές (εννέα είναι και οι Βιβλικές Ωδές).
Ο Κανών αυτός λέγεται Μέγας, λόγω του πλήθους των τροπαρίων που περιέχουν οι εννέα ωδές του. Σ’ αυτά περιλαμβάνονται σήμερα και τα τροπάρια που πρόσθεσαν μεταγενέστεροι υμνογράφοι: για την Οσία Μαρία και για τον ίδιο, τον Άγιο Ανδρέα. Έτσι στο σύνολο του ο Μέγας Κανών έχει 11 Ειρμούς, (η β’ και γ’ Ωδή έχουν από 2 Ειρμούς) και 250 Τροπάρια! (η β’ Ωδή έχει 41 Τροπάρια).
Συγγραφέας του Μ. Κανόνα είναι ο Άγιος Ανδρέας, ο Ιεροσολυμίτης. Ήταν Μοναχός της Ι. Μονής του Αγίου Σάββα. Εχρημάτισε γραμματέας του Πατριάρχου Ιεροσολύμων, συμμετείχε στην ΣΤ’ Οικουμενική Σύνοδο το 680 και μετά, αφού εξελίχθηκε στα διάφορα εκκλησιαστικά υπουργήματα, εκλέχθηκε Αρχιεπίσκοπος Κρήτης.
Συνέγραψε πολλούς κανόνες και διάφορα συγγράμματα. Το σπουδαιότερο υμνογραφικό του έργο είναι ο Μέγας Κανών που θεωρείται το «κύκνειο» του άσμα. Απέθανε γύρω στο 740, στη Λέσβο, όπου βρέθηκε, είτε επιστρέφοντας στην Κρήτη από την Κων/πολη, είτε εξόριστος, ως υποστηρικτής των Αγίων Εικόνων.
Περιεχόμενο του Μ. Κανόνα: Ανατρέχει σ’ όλα τα πρόσωπα της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης προβάλλοντας τις πράξεις – καλές ή κακές -των δικαίων προς μίμηση και των αδίκων προς αποφυγή.
Η κεντρική ιδέα του Κανόνα είναι η μετάνοια. Αυτή θεωρεί ο Ποιητής θύρα του Παραδείσου. Εφ’ όσον δεν έχουμε καρπούς μετανοίας, ας προσφέρουμε στον Θεό τη συντετριμμένη καρδία μας και ας αναγνωρίσουμε την πνευματική μας πτωχεία.
Ολόκληρο το πένθιμο και κατανυκτικό περιεχόμενο του αριστουργήματος αυτού συνοψίζεται στο Τροπάριο: «Ψυχή μου, ψυχή μου, ανάστα, τί καθεύδεις; το τέλος εγγίζει και μέλλεις θορυβείσθαι (πρόκειται να θορυβηθείς) ανάνηψον ούν, ίνα φείσηταί σου (σύνελθε λοιπόν για να σε λυπηθεί) Χριστός ο Θεός, ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών». Ο Μ. Κανόνας ψάλλεται τμηματικά τις τέσσερις πρώτες ημέρες της «Καθαράς Εβδομάδος», (Δευτέρα έως Πέμπτη), μαζί με το Μέγα Απόδειπνο.

Κυριακή της Τυρινής Η γνήσια πνευματικότητα

Το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα προέρχεται από την «Έπί του όρους ομιλία» του Χριστού- είναι η περικοπή Ματθ. 6, 14-21 που ακολουθεί ευθύς μετά την Κυριακή Προσευχή. Έτσι, οι πρώτοι στίχοι της, που αποτελούν σχόλιο στο πέμπτο αίτημα της προσευχής: («Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών...»), είναι σε μετάφραση οι εξής: «Άν συγχωρήσετε τους ανθρώπους για τα παραπτώματά τους, θα σας συγχωρήσει κι εσάς ο ουράνιος Πατέρας σας. Άν όμως δε συγχωρήσετε στους ανθρώπους τα παραπτώματά τους, ούτε ο Πατέρας σας θα συγχωρήσει τα δικά σας παραπτώματα».

Η εμπειρία της συγγνώμης, που προσφέρει ο Θεός στον άνθρωπο, δημιουργεί μέσα του την αυτονόητη υποχρέωση να φέρεται και αυτός με την ίδια επιείκεια στον συνάνθρωπό του. Όταν η προς τον Θεό σωστή τοποθέτηση του χριστιανού δεν αντανακλάται στις σωστές σχέσεις του με τον άλλον άνθρωπο, όταν δηλ. η θεία αγάπη που εκφράζεται σαν άφεση αμαρτιών δεν γεμίζει με ευγνωμοσύνη τον άνθρωπο και δεν τον οδηγεί στην ίδια συγχωρητικότητα έναντι του αδελφού, τότε ή έχει εσφαλμένη περί Θεού αντίληψη ή η θρησκευτικότητά του είναι υποκριτική. Στην περίπτωση αυτή το σφάλμα του συνίσταται στο ότι θεωρεί την προς τον Θεό σχέση του σαν κάτι ανεξάρτητο από την κοινωνία και τα καθήκοντά του μέσα σ’ αυτή, σαν κάτι ιδιαίτερο που δεν ρυθμίζει και δεν προσδιορίζει τις άλλες εκδηλώσεις της ζωής του. Πολύ εύκολα όμως μπορεί αυτό να οδηγήσει στην υποκρισία- γιατί έτσι νομίζει κανείς ή μάλλον θέλει να νομίζει ότι βρίσκεται σε αρμονία με το θείο θέλημα, ενώ στην πραγματικότητα το περιφρονεί, εφόσον το εντοπίζει μόνο στις προσωπικές σχέσεις του με τον Θεό και δεν το επεκτείνει σ’ ολόκληρη τη ζωή του με τις πολλές εκδηλώσεις της μέσα στην κοινωνία των ανθρώπων.

Στο θέμα της υποκρισίας αναφέρονται και οι επόμενοι στίχοι του αναγνώσματος που είναι οι εξής: «Όταν νηστεύετε, να μη γίνεστε σκυθρωποί, όπως οι υποκριτές που παραμορφώνουν την όψη τους για να δείξουν στους άνθρώπους πως νηστεύουν. Σας διαβεβαιώνω πως έτσι έχουν κιόλας λάβει την ανταμοιβή τους. Εσύ, αντίθετα, όταν νηστεύεις, περιποιήσου τα μαλλιά σου και νίψε το πρόσωπό σου, για να μη φανεί στους ανθρώπους η νηστεία σου, αλλά στον Πατέρα σου, που βλέπει τις κρυφές  πράξεις• και ο Πατέρας σου, που βλέπει τις κρυφές πράξεις, θα σου το ανταποδώσει φανερά» (16, 18).

Τά λόγια αυτά υπογραμμίζουν την ακόλουθη αλήθεια: Όταν η νηστεία από παιδαγωγικό μέσο πνευματικής προόδου του χριστιανοΰ γίνεται σκοπός της θρησκευτικής ζωής, ή όταν αποβλέπει στην ικανοποίηση της συνειδήσεως, ή αποβαίνει πιστοποιητικό για την καλή γνώμη των άλλων για μας, τότε πλέον δεν έχει καμμιά σχέση με τη γνήσια πνευματική ζωή• είναι τύπος χωρίς περιεχόμενο, είναι απαλλαγή από ορισμένες τροφές απλώς, χωρίς βαθύτερο πνευματικό νόημα. Γι’ αυτό και οι Πατέρες της Εκκλησίας ερμηνεύοντας τη σχετική διδασκαλία της Κ. Διαθήκης τονίζουν επανειλημμένως ότι η αληθινή και ευάρεστη στον Θεό νηστεία δεν είναι η αποφυγή ορισμένου είδους τροφών -που στην εποχή μας άλλωστε αποβλέπει και σε άλλες σωματικές σκοπιμότητες- αλλ’ η απαλλαγή από πάθη και φιλοδοξίες, από κακότητες και πονηριές, στα οποία είναι υπόδουλο το εγώ και με τα οποία αμύνεται ή και επιτίθεται έναντι των άλλων. Γιατί τελικά εκείνο που μολύνει τον άνθρωπο δεν είναι ό,τι μπαίνει μέσα στο στόμα του και χωνεύεται στο στομάχι αλλά ό,τι βγαίνει από το στόμα σαν έκφραση του περιεχομένου της καρδιάς του.Ο Ιησούς με άλλα λόγια προτρέπει, η φαινομενική κατάσταση του ανθρώπου να υπολείπεται της πραγματικότητας, γιατί το αντίθετο (το να φαίνεται ο άνθρωπος καλύτερος από ό,τι είναι) συνιστά υποκρισία.

Και το ανάγνωσμα τελειώνει μ’ ένα τρίτο θέμα: τη στροφή της προσοχής του ανθρώπου στη συγκέντρωση θησαυρών αιώνιων και άφθαρτων και όχι επίγειων που φθείρονται και κινδυνεύουν να κλαπούν, να υποτιμηθούν, να χαθούν: «Μη συγκεντρώνετε θησαυρούς πάνω στη γη, όπου τους αφανίζει ο σκόρος και η σκουριά, κι όπου οι κλέφτες κάνουν διαρρήξεις και τους κλέβουν. Αντίθετα, να συγκεντρώνετε θησαυρούς στον ουρανό, όπου δεν τους αφανίζουν ούτε ο σκόρος ούτε η σκουριά, κι όπου οι κλέφτες δεν κάνουν διαρρήξεις και δεν τους κλέβουν. Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σας εκεί θα είναι και η καρδιά σας» (19- 21).

Βέβαια, τα λόγια αυτά ως προς τις χρησιμοποιούμενες εικόνες απηχούν συνθήκες ανασφάλειας της εποχής εκείνης, μένει όμως αναλλοίωτη από το πέρασμα των αιώνων η τελική παρατήρηση του Κυρίου ότι η καρδιά του ανθρώπου προσκολλάται εκεί όπου βρίσκεται ο θησαυρός, είτε στη γη. και τότε παγιδεύεται μέσα στα άγχώδη οικονομικά προβλήματα των καιρών, είτε στον Θεό και τότε σκέπτεται τους μελλοντικούς θησαυρούς της βασιλείας του.

Ένα μήνυμα, λοιπόν, αληθινής και γνήσιας πνευματικότητας περιέχει το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα. Χαρακτηριστικά αυτής της πνευματικότητας είναι: 

α) Η επιείκεια και συγχωρητικότητα έναντι των συνανθρώπων μας σαν έκφραση ευγνωμοσύνης για την αγάπη του Θεού προς τον κόσμο, 

β) Η αποφυγή της υποκριτικής προβολής των αρετών και εν προκειμένω της νηστείας, προς ψευδή ικανοποίηση της συνειδήσεως και προς εξασφάλιση της καλής γνώμης των άλλων για μας, 

καί γ) η στροφή της καρδιάς μας προς τους μόνιμους και άφθαρτους θησαυρούς του ουρανοϋ

Κυριακή (τῆς Τυριννῆς) (Ματθαίου στ΄ 14 -21) Ὁ πραγματικός θησαυρός «Μή θησαυρίζετε ὑμῖν Θησαυρούς ἐπί τῆς γῆς».

Δημιουργεῖ κάποια ἀντίδραση στό πρῶτο της ἄκουσμα ἡ ἐντολή αὐτή. Ὁ πόθος τῆς ἀποκτήσεως θησαυρῶν συνδέεται μέ κάτι βαθύτερο, μέ τήν ἀνάγκη ἀσφαλείας, ἀνέσεως, ἀξιοπρεπείας. Ὁ Κύριος ὅμως ἐξηγεῖ: Τήν ἀσφάλεια πού ζητᾶτε δέν τήν προσφέρουν αὐτοῦ τοῦ εἴδους οἱ θησαυροί. Ἐδῶ στήν γῆ «ὁ σκόρος καί ἡ σαπίλα» τούς καταστρέφουν καί οἱ διαρρῆκτες τούς κλέβουν.

Βέβαια ἀπό τήν ἐποχή του Χριστοῦ τά πράγματα ἔχουν σημαντικά ἀλλάξει στόν οἰκονομικό τομέα. Οἱ ἄνθρωποι βρίσκουν καλύτερους τρόπους ἐξασφαλίσεως τῶν ἀγαθῶν τους. Σήμερα ὑπάρχουν ἀσφαλιστικές ἑταιρεῖες, καταθέσεις στίς Τράπεζες, «ἐπενδύσεις» σέ ἐπιχειρήσεις. Ἀλλά καί οἱ κλέφτες ἔγιναν ἐμπειρότεροι καί ἀνεκάλυψαν νέα συστήματα καί μεθόδους. Ἐπιπλέον ἐξακολουθοῦν νά ὑπάρχουν «σής καί βρώσις», δηλαδή σκόρος καί σαπίλα, ἄλλης μορφῆς : πάθη ποικίλα, σάπιες σχέσεις καί λογιῶν-λογιῶν σαράκια. Ποτέ τελικά δέν μπορεῖ νά εἶναι κανείς ἀπόλυτα ἀσφαλής. Ἕνας πόλεμος, μία πολιτική ἀναστάτωση καί τά πάντα ἀνατρέπονται. Ἀκολουθεῖ μία οἰκονομική κρίση καί περιουσίες μεγάλες ἐξατμίζονται, ἔρχεται μία σειρά συμπτώσεων στό ἐμπόριο καί ὁδηγεῖ στήν χρεωκοπία.

Ἀλλά κι ὅταν δέν συμβοῦν μεγάλες καταστροφές, συχνά αὐτοῦ τοῦ εἴδους ὁ θησαυρισμός συνδέεται μέ τόση ἀγωνία καί ὑπερένταση, ὥστε ἐκμηδενίζονται ἡ ἀξία καί ἡ ἄνεση πού δῆθεν προσφέρει. Δέν εἶναι λίγες οἱ καρδιοπάθειες καί οἱ νευρασθένειες στήν ἐποχή μας πού σχετίζονται μέ τό κυνήγι τῶν θησαυρῶν.

Ἄλλωστε ὑπάρχουν περιοχές στίς ὁποῖες οἱ γήϊνοι θησαυροί δέν ἔχουν μεγάλη πέραση: ἀθεράπευτες ἀρρώστιες, βαριές μελαγχολίες, νευροπάθειες, οἰκογενειακές τραγωδίες, ἀτυχήματα, θάνατος προσφιλῶν. Ὁ Κύριος τό ἐπεσήμανε σαφῶς: «Διότι, ὅπου εἶναι ὁ θησυαρός σου, ἐκεῖ θά εἶναι καί ἡ καρδιά σου». Μέσα στόν κίνδυνο τῆς φθορᾶς βρίσκεται ὁ θησαυρός σας; Τήν μολυσμένη ἀτμόσφαιρα τῆς ἀγωνίας ἀναπνέει καί ἡ καρδιά μέ ὅλες τίς θανητοφόρες συνέπειες.

Ἄς προσέξουμε ὅλοι. Μήν νομίσουμε ὅτι αὐτά ἀφοροῦν μόνο τούς πλούσιους καί τούς τρανούς. Ἐνδιαφέρουν καθένα πού κυριεύεται ἀπό τήν μανία τοῦ θησαυρισμοῦ, πού ὑποδουλώνεται στό πάθος τῆς πλεονεξίας. Ὁ Κύριος δέν εἶπε αὐτά τά λόγια σέ σαλόνια πλουσίων, ἄλλωστε αὐτοί δύσκολα τά ἀντέχουν, ἀλλά στήν ἐπί τοῦ ὄρους ὁμιλία, σ’ ὅσους εἶχαν μαζευθεῖ γιά νά τόν ἀκούσουν. Τό κρίσιμο ἐρώτημα εἶναι τί θεωροῦμε θησαυρό μας. Ἀνεξάρτητα ἄν τόν κατακτήσουμε ἤ ὄχι. Ὑπάρχουν φτωχοί πού φθείρονται κυνηγώντας μέ πάθος τά ὑλικά ἀγαθά, πιστεύοντας ὅτι ἐκεῖ βρίσκεται τό πᾶν. Ὁ πόθος καί τό τρέξιμο πίσω ἀπό αὐτά τούς ἐξαντλεῖ. Κι ὅταν ἀποτυγχάνουν, ἡ ἐσωτερική ταραχή καί φθορά ἐξελίσσεται δραματικώτερα. Στήν ἀγωνία τῆς κατακτήσεως προστίθεται καί ἡ ὀδύνη τῆς ἀπογοητεύσεως ἀπό τήν ἀνεκπλήρωτη ἐπιθυμία. Ὁ ἄνθρωπος πού ποθεῖ σφόδρα τούς θησαυρούς τῆς γῆς, ὅσο βλέπει ὅτι παρά τούς ἀγῶνες του δέν φθάνουν στά χέρια του, ἐρεθίζεται, ἀγανακτεῖ, μισεῖ, καταριέται τούς πάντες καί τά πάντα. Ὅποιος διαλέγει γιά θησαυρό χωμάτινα πράγματα, βλέπει καί τήν καρδιά του νά τρίβεται σάν τόν πηλό μαζί τους.

Ὥστε λοιπόν πρέπει νά στραγγαλίσουμε μέσα μας τήν ἀγάπη γιά θησαυρούς, πού σχηματίζονται μέ τό ἐνδιαφέρον γιά τήν καλυτέρευση τῆς ζωῆς μας; Κάθε ἄλλο. Ἐδῶ καταρχήν δέν γίνεται λόγος γιά τήν δραστήρια καί ἀποδοτική ἐργασία, μέ τήν ὁποία ἐξασφαλίζουμε τήν οἰκογένειά μας ἤ τήν χώρα μας. Αὐτή εἶναι χρέος. Πρέπει ἀσφαλῶς νά φροντίζουμε γιά τήν βελτίωση, γιά τήν ἄνοδο τοῦ ἐπιπέδου τῆς ζωῆς. Τό πρόβλημα ὅμως εἶναι πώς θά πραγματοποιηθεῖ ἡ οὐσιαστική καλυτέρευση. Ἐδῶ ὁ Κύριος ἔρχεται νά διευκρινίσει: Θησαυρίζετε !

Αὐτήν τήν ἀσφάλεια, τήν ἀξιοπρέπεια, τήν εἰρήνη πού ζητᾶτε θά σᾶς τήν ἐξασφαλίσουν ἄλλου εἴδους θησαυροί. Θησαυρίζετε γιά τόν ἑαυτό σας θησαυρούς ἐν οὐρανῷ, ὅπου οὔτε ὁ σκόρος οὔτε ἡ σαπίλα τούς καταστρέφουν καί ὅπου κλέφτες δέν κάνουν διάρρηξη καί δέν κλέβουν. Συγκεντρῶστε θησαυρούς πνευματικούς, αὐξῆστε τήν περιουσία τῆς πίστεως, πολλαπλασιάστε τά ἔργα τῆς ἀγάπης, φροντίστε ν’ αὐξάνει συνεχῶς ἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς σας, ἡ ἁγνότητα, ἡ ταπεινοφροσύνη, ἡ εἰλικρίνεια καί ἡ τιμιότητά σας. Θησαυρίζετε ὅσο μπορεῖτε περισσότερο, τέτοιου θησαυρούς, θυμηθεῖτε τό εὐαγγέλιο τῆς προηγουμένης Κυριακῆς: δῶστε τροφή στόν πεινασμένο, στέγη στόν ξένο, στοργή στόν ἄρρωστο, συμπαράσταση στόν ἀβοήθητο. Θυμηθεῖτε τήν ἀρχή τῆς σημερινῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς. Συνχωρέστε μέ ὅλη τήν καρδιά σας ὅσους σᾶς πίκραναν, σᾶς ἀδίκησαν, σᾶς ἔβλεψαν. Ἔτσι θά κερδίσετε τόν πιό ἀνεκτίμητο θησαυρό : τήν συγχώρηση, τήν υἱοθεσία τοῦ «Πατρός τῶν Οἰκτιρμῶν».

Ἀλλά προσοχή ! Μήν κάνετε κάτι ἀπό αὐτά «πρός τό θεαθῆναι τοῖς ἀνθρώποις». Γιατί καί τότε στήν οὐσία δέν θησαυρίζετε ἐν οὐρανῷ ἀλλά ἐπί τῆς γῆς, στό βάθος ποθεῖτε νά κερδίσετε ἔπαινο ἀπό αὐτόν τόν κόσμο. Φροντίστε ὅτι κάνετε νά γίνεται μέ ἁπλότητα, χωρίς ἐπίδειξη, μόνο γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, μέ ἐσωτερική ἐλευθερία. Συγκεντρώνετε μέ ἐπιμέλεια πνευματικούς θησαυρούς καί καταθέτετέ τους στήν τράπεζα τοῦ οὐρανοῦ, στά χέρια τοῦ Θεοῦ. Ἡ καρδιά σας τότε μπορεῖ νά εἶναι ἥρεμη καί γαλήνια «ὅπου γάρ ἐστίν ὁ θησαυρός ὑμῶν, ἐκεῖ ἔσται καί ἡ καρδία ὑμῶν».

Δέν ζητάει ὁ Χριστός μέ ὅσα λέει στήν σημερινή περικοπή νά μᾶς κάνει φτωχούς καί κακομοιριασμένους, θέλει νά μᾶς ὁδηγήσει στήν σωστή ἐκλογή τῶν θησαυρῶν, νά μᾶς διδάξει ποιό εἶναι τό κίβδηλο καί ποιό τό γνήσιο. Ποιό νόμισμα περνᾶ γιά λίγο καιρό καί σ’ ἕνα τόπο καί ποιό ἔχει ἀξία παντοῦ καί αἰώνια. Πρόκειται γιά τήν ἐκλογή τοῦ προσωπικοῦ μας προσανατολισμοῦ. Σέ τί θά ποῦμε «Θεός μου εἶ σύ». Στό χρῆμα, στήν ὑλική δύναμη, στήν δόξα; Ἤ στόν Κύριο τοῦ σύμπαντος καί τῆς Ἱστορίας; Ἡ περίοδος τῆς Τεσσαρακοστῆς, πού ἀρχίζει αὔριο αὐτό τό σκοπό ἔχει : νά μᾶς βοηθήσει νά ἐπανεξετάσουμε σοβαρά τήν πορεία τῆς ζωῆς μας. Ποῦ ἔχουμε στραμμένη τήν προσοχή μας. Θησαυρίζουμε «θησαυρούς ἐπί τῆς γῆς» ἤ «ἐν τῷ οὐρανῷ».

Μήν νομίσουμε δέ ὅτι τό «ἐν τῷ οὐρανῷ» σημαίνει μία μακροπρόθεσμη κατάθεση, πού θά ἀρχίσει νά ἀποδίδει μετά θάνατον. Ὅποιος θησαυρίζει μέ τήν πνευματική προοπτική πού ἐξηγήσαμε, ζεῖ ἤδη ἀπό τώρα στόν οὐρανό. Μέσα στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί τήν συνεχή αἴσθηση τῆς παρουσίας Του. 

Ἡ ἐπιστροφὴ στὸν Παράδεισο ( τῆς Τυρινῆς) , Μητροπολίτης Sourozh Aντώνιος

Τό ἀνθρώπινο γένος στό πρόσωπο τοῦ παλιοῦ Ἀδάμ ἔπεσε, ὅταν ἁμάρτησε ἀπέναντι στήν ἀγάπη· κι ἡ φοβερή κρίση τοῦ Θεοῦ θά εἶναι μιά κρίση γιά τήν ἀνθρώπινη ἀγάπη.

Ὁ ἄνθρωπος εἶχε προσκληθεῖ στήν πλήρη ἀντίληψη, σέ μιά ἑνότητα ὁλόκληρης τῆς ζωῆς του μέ τό Θεό μέσω τῆς ἀγάπης ἀλλά ἔπεσε ἐπειδή θέλησε νά μάθει τό μυστήριο τοῦ εἶναι μέ τήν κρύα λογική του καί τήν τυφλωτική ἀντίληψη τῆς σάρκας. Καί ἔγινε σάρκα, τό πνεῦμα σβήστηκε ἐνῶ ὁ φυσικός ἄνθρωπος θριάμβευσε μέσα του, κι ἔγινε αὐτό ποὺ γνωρίζουμε τούς ἑαυτούς μας νά εἶναι: κάτοχος ἑνός ἀβέβαιου, ψεύτικου εἴδους κατανόησης τοῦ μυαλοῦ κι ἑνός μεθυστικοῦ εἴδους ἀντίληψης τοῦ σώματος. 

Τή γνώση ὅμως ἐκείνη ποὺ ὁ ἄνθρωπος εἶχε κληθεῖ νά ἀποκτήσει μέσα στήν ἑνότητά του μέ τό Θεό, μέ τήν ἐνατένιση τῶν μυστηρίων τῆς ζωῆς καί τῆς ὕπαρξης στό βάθος τοῦ Θεοῦ τήν ἔχασε - ὅπως τή χάνει καί τώρα - ὅταν ἁμάρτησε ἀπέναντι στήν ἀγάπη.

Τό Εὐαγγέλιο τῆς περασμένης Κυριακῆς ἦταν γιά τή Μέλλουσα Κρίση. Ἡ κρίση αὐτή βασιζόταν ἀποκλειστικά στήν ἐρώτηση ἄν ἤμασταν ἱκανοί ν' ἀγαπᾶμε ὅταν ζούσαμε στή γῆ: «Ἔθρεψες τούς πεινασμένους, συμπόνεσες ὅσους κρύωναν, ἕντυσες τούς γυμνούς, εἶχες τό θάρρος νά ἐπισκεφτεῖς τούς φυλακισμένους, εἶχες δείξει ἔλεος καί ἀγάπη;» Αὐτή εἶναι ἡ μόνη κρίση γιά τήν ὁποία μιλάει ὁ Κύριος. Ρωτάει μόνο τί εἴδους καρδιά εἴχαμε, ἄν πάνω στή γῆ ἤμασταν ἱκανοί ν' ἀγαπήσουμε μέ ὅλο τό πλάτος τῆς γήινης ἀγάπης καί μέ μιά ζωντανή, ἀνθρώπινη καρδιά γεμάτη συμπάθεια, στοργή καί συμπόνια. Ἡ φοβερή κρίση εἶναι τρομακτική διότι δέ θά ἀπαιτήσει τίποτα ἀπό μᾶς. Θά σταθοῦμε ἁπλῶς μπροστά στό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ καί τότε ἐμπρός στό πρόσωπο τῆς θεϊκῆς ἀγάπης, σ' ἕνα πεδίο ὅπου δέν ὑπάρχει τίποτα ἄλλο ἐκτὸς ἀπό τήν ἀγάπη, ὅπου ἡ ἀγάπη ἐκφράζει ὅλο τό νόημα τοῦ εἶναι, αὐτό ποὺ εἶναι καλό μέσα μας θά θρηνήσει διότι ποτέ δέν τό ἀφήσαμε ἐλεύθερο, ποτέ δέν τό ἀφήσαμε νά ἐκφραστεῖ στήν πληρότητά του, διότι σκοτώσαμε τήν ἀγάπη γιά χάρη τῆς κρύας λογικῆς μας καί τῶν πειρασμῶν τῆς σάρκας.

Σήμερα λοιπόν, θυμούμενοι τήν πτώση τοῦ Ἀδάμ μποροῦμε πολύ εὔκολα νά φανταστοῦμε τό πῶς ἔχυσε πικρά δάκρυα ἐμπρός ἀπό τίς πύλες τοῦ παραδείσου. Οἱ πύλες αὐτές τοῦ παραδείσου εἶναι οἱ πύλες οἱ ὁποῖες εἶναι κλεισμένες σέ ἐκεῖνον ὁ ὁποῖος ἔχει ἀποτύχει στήν ἀγάπη. Πόσο συχνά δέ νιώθουμε κι ἐμεῖς κάτι παρόμοιο: ἡ οἰκογένεια διαλύεται καί κάποιος θρηνεῖ μπροστά στίς κλειστές πύλες τοῦ παραδείσου ἐπειδή ἡ ἀγάπη δέν μπόρεσε νά σταθεῖ καί νά θριαμβεύσει, ἐπειδή τίποτα δέν ἔχει μείνει ἐκτὸς ἀπό ψυχρότητα καί ἀπομάκρυνση· πεθαίνει ἴσως μιά φιλία κι ἕνας ἄνθρωπος στέκεται στόν παγωμένο κόσμο μιᾶς σβησμένης ἀγάπης καί μιᾶς κλειστῆς καρδιᾶς. 

Δέ γνωρίζουμε κι ἐμεῖς τόν πόθο ἐκεῖνο τοῦ Ἀδάμ γιά τόν ὁποῖο ἡ ἐκκλησία ψάλλει μέ τόσο μεγάλο πόνο; Δέν ἕλκεται ἡ ψυχή μας πρός τό Θεό, πρός τά ἀγαπημένα μας πρόσωπα, καί δέ μᾶς κλείνεται ἡ πόρτα κατάφατσα ἐπειδή ἡ ἀγάπη μας δέν εἶναι ἀρκετή, ἐπειδή ἡ ψύχρα καί ἡ ἀπολίθωση τῶν καρδιῶν καί τοῦ μυαλοῦ μας εἶναι τόσο δυνατές;

Τί πρέπει νά κάνουμε ὅμως; Πῶς νά ξεφύγουμε ἀπό τή φρίκη αὐτή; Τήν ἀπάντηση μᾶς τή δίνει τό σημερινό Εὐαγγέλιο. Τό νά μάθουμε ν' ἀγαπᾶμε ἔξαφνα, ἀνεπιφύλακτα, τό ν' ἀνοίξουμε τίς καρδιές μας, ν' ἀνοίξουμε τίς ζωές καί τίς ψυχές μας στό Θεό καί τούς ἀνθρώπους εἶναι πέρα ἀπό τίς δυνάμεις μας, μποροῦμε ὅμως τουλάχιστο ν' ἀρχίσουμε ἀπό τά μικρά- μποροῦμε, ὅπως λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (Ρωμ. 14.1) νά ἀρχίσουμε νά  δεχόμαστε ὁ ἕνας τόν ἄλλο σάν «ἀσθενοῦντας», ὅπως ἀκριβῶς ἀσθενεῖς εἴμαστε καί ἐμεῖς. Αὐτή εἶναι ἡ ἀρχή τῆς συγχώρησης. 

Εἴμαστε ἀνίκανοι νά συγχωροῦμε ὥστε νά μήν παραμένει πόνος καί φρίκη, μποροῦμε ὅμως ν' ἀρχίσουμε νά συγχωροῦμε, μποροῦμε νά ποῦμε: «Σέ δέχομαι ὅπως εἶσαι· παρ’ ὅλη σου τήν ψυχρότητα καί τήν πικροχολία, τήν κακοτροπία καί τήν ἀσχήμια δέ θά σέ ἀποστραφῶ· εἶσαι ὁ ἀδελφός μου, ἡ ἀδελφή μου, ἡ μητέρα μου, ὁ πατέρας, ὁ φίλος μου. Θά ἀνεχτῶ τήν ψυχρότητά σου, θά ἀνεχτῶ τά πάντα, θά τά ὑποφέρω. Πρός τό παρόν αὐτό εἶναι ὅλο ποὺ μπορῶ νά κάνω- δέν εἶμαι ἱκανός νά σέ ἀγαπήσω, μπορῶ ὅμως νά σέ ἀποδεχτῶ. Μπορῶ νά σέ δεχτῶ ὅπως καί ὁ Χριστός δέχτηκε τό σταυρό, τόν ἄσπλαχνο, βασανιστικό σταυρό, καί νά σέ μεταφέρω μέ μαρτύριο καί θλίψη στούς ὤμους μου».

Δέν εἶναι βέβαια ὅλους ποὺ πρέπει νά ὑπομείνουμε μέ τόσο πόνο καί λύπη. Πολλούς μποροῦμε νά μεταφέρουμε μέ χαρά· κι ἄς μήν ξεχνᾶμε ὅλους ὅσους μεταφέρουν ἐμᾶς μέ στοργή, μέ συμπόνια, μέ ἀγάπη.

Ἄν δέν μποροῦμε νά συγχωρέσουμε τέλεια ἄς λυπηθοῦμε τουλάχιστο τόν ἄλλο ποὺ εἶναι ἁμαρτωλός ὅπως ἀκριβῶς καί ἐμεῖς, ποὺ εἶναι ἐξ ἴσου μ' ἐμᾶς ἀσθενικός καί ἀνίσχυρος, τό ἴδιο ἀνίκανος ν' ἀγαπήσει, τό ἴδιο ἀνίκανος νά συγχωρέσει, νά ζήσει. Ἄς δεχτοῦμε ὁ ἕνας τόν ἄλλο μέ τήν ἀγάπη τοῦ σταυροῦ, καί ἄς μποῦμε στή Μεγάλη Τεσσαρακοστή χαιρόμενοι ποὺ μᾶς δόθηκε νά προχωρήσουμε μαζί πρός τή σωτηρία, πρός τήν ἡμέρα ποὺ μέ τή χάρη καί τή δύναμη τοῦ Θεοῦ, τή στοργή καί τήν ἀγάπη καί τήν παρηγοριά τοῦ Θεοῦ θά μπορέσουμε κι ἐμεῖς νά γίνουμε καλά καί νά γνωρίσουμε τήν πλήρη συγχώρηση, τήν τέλεια ἀγάπη καί μέσα ἀπό τίς στενές πύλες θά ἔχουμε φτάσει στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

Σημ. Τήν Κυριακή αὐτή μνημονεύουμε τήν Ἐξορία τοῦ Ἀδάμ ἀπό τόν Παράδεισο τῆς τρυφῆς.

\

ΤΟ "ΣΥΝΘΗΜΑ" ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ

῾᾽Αποθώμεθα τά ἔργα τοῦ σκότους καί ἐνδυσώμεθα τά ὅπλα τοῦ φωτός᾽.

Το "σύνθημα"- προσανατολισμός πού ἀκούγεται καθ᾽ ὅλη τή διάρκεια τῆς Μ. Σαρακοστῆς εἶναι τό λόγιο τοῦ ἀποστόλου Παύλου, τό ὁποῖο καλεῖ σέ ἀποτίναξη τῶν σκοτεινῶν ἁμαρτωλῶν ἔργων μας καί σέ ἔνδυσή μας μέ τά ὅπλα τοῦ φωτός. ῾᾽Αποθώμεθα τά ἔργα τοῦ σκότους καί ἐνδυσώμεθα τά ὅπλα τοῦ φωτός᾽.

Τό πρῶτο πού μᾶς ἐπισημαίνει ὁ ἀπόστολος εἶναι ν᾽ ἀποδεχθοῦμε ὅτι πολύ συχνά βρισκόμαστε σέ κατάσταση σκότους, δηλ. ἁμαρτίας, γι᾽ αὐτό καί τά ἔργα μας εἶναι ἔργα ἁμαρτωλά. Κι εἶναι γεγονός ὄτι δέν ὑπάρχει ἄνθρωπος καί μάλιστα Χριστιανός, πού νά μήν ὁμολογεῖ μέ εὐκολία τήν ἁμαρτωλότητά του σ᾽ ἕνα γενικό καί ἀόριστο ἐπίπεδο. ῾Καί ποιός δέν εἶναι ἁμαρτωλός;᾽ ἀκοῦμε ἀπό τόν καθένα στήν ὅποια συζήτηση πού μποροῦμε νά κάνουμε μαζί του. Μιά τέτοια ὁμολογία ὅμως πού καλύπτεται κάτω ἀπό τήν ἀοριστολογία καί τή γενικολογία δέν φαίνεται νά εἶναι αὐτό πού ἔχει κατά νοῦ ὁ ἀπόστολος. Καί τοῦτο γιατί ἡ ἀόριστη ἀποδοχή τῆς ἁμαρτωλότητός μας κατά πᾶσα πιθανότητα λειτουργεῖ ὡς ἄλλοθι τῆς ἴδιας τῆς ἁμαρτίας μας, ἀφοῦ τελικά ὅλοι τό...ἴδιο κάνουμε καί στήν ἴδια κατάσταση βρισκόμαστε. Μέ ἄλλα λόγια ὁμολογοῦμε τήν ἁμαρτωλότητα τῆς ἀνθρώπινης φύσης μας γιά νά τή δικαιώσουμε ὡς κάτι τό φυσικό!

Ὁ ἀπόστολος ὅμως μέ τήν πρόσκλησή του ν᾽ ἀποτινάξουμε τά ἔργα τοῦ σκότους καί τῆς ἁμαρτίας δίνει δραματικό χαρακτήρα στό λόγο του:
ὅ,τι κάνουμε, ὅ,τι λέμε, ὅ,τι ἀκόμη σκεφτόμαστε, ἄν εἶναι ἀποκομμένο ἀπό τόν Χριστό, τήν πηγή τοῦ φωτός, εἶναι ἁμαρτία καί ἄρα σκοτάδι. Τελικῶς, ὁ μή ἐν Χριστῷ ἐνεργῶν ζεῖ καί κινεῖται στήν ἀνυπαρξία, ἔστω κι ἄν φαίνεται σπουδαῖο καί σημαντικό αὐτό πού ἐπιτελεῖ στόν κόσμο. Κι ἴσως ἡ ἐποχή μας εἶναι τέτοια ἐποχή ἀνυπαρξίας ἀπό πλευρᾶς πνευματικῆς, ἀφοῦ ὄχι μόνον οἱ ἐκτός τῆς ᾽Εκκλησίας, ἀλλά πολλές φορές καί οἱ ἴδιοι οἱ Χριστιανοί ζοῦμε καί συμπεριφερόμαστε σά νά μήν ἔχουμε καμμία σχέση μέ τόν Χριστό, σά νά εἴμαστε στήν πρό Χριστοῦ ἀκόμη ἐποχή. Πρόκειται γιά τήν κατάσταση τῆς ἐκκοσμίκευσης, ὅπως ἔχει ἐπισημανθεῖ πρό πολλοῦ, κατά τήν ὁποία ἔχει ἀποδεσμευτεῖ ἡ ζωή μας ἀπό τήν παρουσία τοῦ Χριστοῦ καί συνεπῶς ἡ ἀθεΐα μέ τήν πρακτική της μορφή εἶναι τό γνώρισμα τῆς ζωῆς μας.
Ἡ τραγικότητα ὅμως τῆς καταστάσεως αὐτῆς ἔχει ὑποδειχθεῖ ἤδη ἀπό τόν Κύριο: εἶναι ζωή ἐν θανάτῳ. ᾽Εκεῖνος πού δέν προσδιορίζεται στή ζωή του ἀπό τίς προϋποθέσεις τοῦ Χριστοῦ στήν πραγματικότητα εἶναι νεκρός. Τά λόγια ᾽Εκείνου ἐν προκειμένῳ ἠχοῦν πολύ ξερά καί πένθιμα: ῾῎Αφες τούς νεκρούς θάψαι τούς ἑαυτῶν νεκρούς᾽. Εἶναι νεκρός ὅποιος δέν Τόν ἀποδέχεται καί δέν θέλει νά Τόν ἀκολουθεῖ ὡς μαθητής Του. Νά ἀποθέσουμε λοιπόν τά ἔργα τοῦ σκότους σημαίνει νά πετάξουμε ἀπό πάνω μας κάθε τι πού ἀποτελεῖ κεντρί τοῦ θανάτου, κάθε τι πού μᾶς στερεῖ τήν ἰκμάδα τῆς ζωῆς.

Πῶς θά γίνει αὐτό; Μέ ποιόν τρόπο μποροῦμε νά ξεφύγουμε ἀπό τά θανατερά αὐτά δίχτυα; Ὁ ἀπόστολος εἶναι σαφής καί κατηγορηματικός: μόνο μέ τή στροφή μας πρός τό φῶς. ῾᾽Ενδυσώμεθα τά ὅπλα τοῦ φωτός᾽. Μόνο μέ τό θετικό ξεπερνιέται τό ἀρνητικό. Τό σκοτάδι δέν... σκοτώνεται πυροβολώντας το. Κατά φυσικό τρόπο ἐξαφανίζεται, μόλις ἔρχεται τό φῶς. Ἡ νύχτα πάντα ὑποχωρεῖ, μόλις ξεπροβάλλει ἡ αὐγή καί ὁ ἥλιος. ῎Ετσι καί τό σκότος τῆς ἁμαρτίας ἐξαφανίζεται, μόλις ὁ ἄνθρωπος στραφεῖ πρός τό φῶς τό πνευματικό, πρός τόν Ἥλιο τῆς Δικαιοσύνης, τόν Κύριο ᾽Ιησοῦ Χριστό. Καί στροφή πρός τό φῶς σημαίνει ἔνδυση τοῦ ᾽Ι. Χριστοῦ, ὅπως τό λέει καί ὁ ἴδιος ὁ ἀπόστολος: ῾᾽Ενδύσασθε τόν Κύριον ᾽Ιησοῦ Χριστόν᾽.

 ᾽Εδῶ ἀναφύεται ὅμως κάποιο πρόβλημα: πῶς καλοῦμαι ὁ Χριστιανός νά ντυθῶ τόν Χριστό, ἀφοῦ ἤδη εἶμαι ἐνδεδυμένος μέ Αὐτόν λόγω τοῦ βαπτίσματός μου; Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἔχει ἀποκαλύψει ὅτι ῾ὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ἐνεδύσασθε᾽. Πῶς λοιπόν νά ντυθῶ τό ἴδιο ἔνδυμα μέ τό ὁποῖο ἤδη εἶμαι καλυμμένος; Γιά μᾶς τούς Χριστιανούς λοιπόν πού εἴμαστε ἐνδεδυμένοι τόν Κύριο, ἡ προτροπή τοῦ ἀπ. Παύλου πρέπει νά ἐννοηθεῖ ὡς ἐπανεύρεση τοῦ ἐνδύματός μας. Καί μετά τό βάπτισμα δυστυχῶς ἁμαρτάνουμε. Ἡ ἀμέλειά μας μᾶς κάνει νά ξεφτίζουμε αὐτό πού πάντα ἔπρεπε νά διατηρεῖται καινούργιο. ῎Αρα ντύνομαι τόν Χριστό σημαίνει, γιά μένα τόν βαπτισμένο, ζωή μετάνοιας.Καλοῦμαι νά ζῶ ἐν μετανοίᾳ, γιά νά καθαρίζω τό ἔνδυμα πού ἔλαβα στό βάπτισμα. Γι᾽ αὐτό ἄλλωστε τή μετάνοια χαρακτηρίζουν οἱ Πατέρες μας ὡς ἀνανέωση τοῦ βαπτίσματος καί δεύτερο βάπτισμα. Σταματῶ λοιπόν νά εἶμαι στό σκοτάδι, ὅταν παίρνω τό δρόμο τῆς μετάνοιας, μέ τήν ὁποία καί πάλι ξαναβρίσκω τόν ἀληθινό μου ἑαυτό, τό φῶς πού μέ πλημμύρισε τήν ἡμέρα τῆς ἀναγεννήσεώς μου μέ τήν ἔνταξή μου στήν ᾽Εκκλησία.

Κι αὐτή ἡ ἐπανεύρεση τοῦ ἐνδύματος διά τῆς μετανοίας εἶναι ζωή δύναμης καί ἐξουσίας. Γιατί, λέει, ῾ἐνδύσασθε τά ὅ π λ α τοῦ φωτός᾽. Τό φῶς τοῦ Χριστοῦ μᾶς δίνει ὅπλα καί φανερώνει τήν ἐξουσία πού λάβαμε ὡς τέκνα πιά Θεοῦ. ῾Ὅσοι ἔλαβον τόν Χριστόν ἔδωκεν αὐτοῖς τήν ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέσθαι᾽. Ποιά εἶναι αὐτά τά ὅπλα; Εἶναι ἡ πανοπλία τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, ἡ πανοπλία τοῦ Σταυροῦ. Ὁ ὑμνογράφος τῆς ᾽Εκκλησίας μας, βασισμένος σέ ἀνάλογη περιγραφή τοῦ ἀπ. Παύλου, ἀναγγέλλει: ῾Τό στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται. Οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε...Καί ἀναλαβόντες τήν πανοπλίαν τοῦ Σταυροῦ, τῷ ἐχθρῷ ἀντιμαχησώμεθα, ὡς τεῖχος ἄρρηκτον κατέχοντες τήν πίστιν, καί ὡς θώρακα τήν προσευχήν, καί περικεφαλαίαν τήν ἐλεημοσύνην. ᾽Αντί μαχαίρας τήν νηστείαν, ἥτις ἐκτέμνει ἀπό καρδίας πᾶσαν κακίαν᾽. ( Τό στάδιο τῶν ἀρετῶν ἔχει ἀνοίξει. Ὅσοι θέλετε νά ἀγωνιστεῖτε εἰσέλθετε... Καί ἀφοῦ φορέσαμε τήν πανοπλία τοῦ Σταυροῦ, ἄς πολεμήσουμε τόν ἐχθρό, ἔχοντας τήν πίστη σά στέρεο τεῖχος καί σά θώρακα τήν προσευχή καί περικεφαλαία τήν ἐλεημοσύνη. Στή θέση τοῦ μαχαιριοῦ τή νηστεία, ἡ ὁποία βγάζει ἀπ᾽τήν καρδιά κάθε κακία).

 Πίστη, προσευχή, ἀγάπη κι ἐλεημοσύνη, νηστεία: νά τά ὅπλα τῆς πνευματικῆς μας πανοπλίας, μέ τά ὁποῖα καλούμαστε νά βαδίσουμε κατά τήν εὐλογημένη περίοδο τῆς Μ. Σαρακοστῆς, ἀλλά καί καθ᾽ ὅλη τή ζωή μας. Δέν ἔχουμε παρά νά συναισθανθοῦμε τήν ἐξουσία πού μᾶς ἔχει δοθεῖ καί νά τήν ἐνεργοποιήσουμε. Τό τέλος προβάλλει ἐμπρός μας λαμπρό καί γεμάτο χάρη: ἡ συμμετοχή μας στήν ᾽Ανάσταση, ἡ πληρότητα τῆς ἔνταξής μας στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, τήν ἀληθινή πατρίδα μας!

 Καλή Σαρακοστή καί Καλή ᾽Ανάσταση!

πηγή

H «Νέα Ουνία»: Το σχέδιο Β΄ του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως

«Ο Πέτρος ζεί μέσα στόν Πάπα Φραγκίσκο», ομολογούν οι παπικοί εν έτει 2017!»

H «NEA ΟΥΝΙΑ»: ΤΟ ΣΧΕΔΙΟΝ Β΄ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΚΩΝ/ΠΟΛΕΩΣ

Ο κυρός Αθηναγόρας ήτο σαφής, είχε βάλει στόχον το κοινόν ποτήριον.Ο κυρός Δημήτριος ήρχισε τους ελιγμούς καί επεδόθη είς συμπροσευχάς. Ο νύν Πατριάρχης, πού αποπειράται να οδηγήση την εκκλησίαν κα靠πώς θα τήν φθάση έως εκεί;

Διατί ο Πατριάρχης δέχεται τους Ουνίτας;

Προ διμήνου ο Πατριάρχης υπεδέχθη επισήμως «Επισκόπους» των Ουνιτών, τους έδωσε δώρα και συνέφαγε μαζί τους! Το γεγονός αναφέρει η εφημερίς «Καθολική» της 31ης Δεκεμβρίου 2016:

«Το πρωί της 16ης Δεκεμβρίου, ο Οικ. Πατριάρχης Βαρθολομαίος δέχθηκε στο Φανάρι τον νέο επίσκοπο του Αποστολικού Βικαριάτου Κωνσταντινουπόλεως Σεβασμιώτατο Ruben Tierrablanca Gonzalez, και τον Γρατιανουπόλεως Δημήτριο, τέως Αποστολικό Έξαρχο των Ελληνορρύθμων Ελλάδος, οι οποίοι ευχήθηκαν στον Παναγιώτατο υγεία και μακροημέρευση για τα 25 χρόνια της πατριαρχικής του διακονίας, και προς τους οποίους προσέφερε το αναμνηστικό μετάλλιο της επετείου. Ο Πατριάρχης τους κάλεσε και στην πατριαρχική τράπεζα. Ο νέος Αποστολικός Βικάριος είναι και Αποστολικός Τοποτηρητής των Ελληνορρύθμων Καθολικών Κωνσταντινούπολης, οι οποίοι σήμερα αριθμούν αρκετές δεκάδες Ελληνορρύθμων μεταναστών από την Ουκρανία και τα Σλαβικά κράτη…».

Πρόκειται περί αγαθής φιλοξενίας; Ο ένας εκ των δύο είναι μάλιστα και επικεφαλής εκείνων που έρχονται από την Ουκρανίαν, μίαν χώραν εις την οποίαν υποφέρει η Ορθοδοξία από την Ουνίαν δι’ όσους γνωρίζουν την κατάστασιν. Χωρεί εις κρίσιμα ζητήματα ευγένεια; Έστω και από ηθική αναστολήν δεν θα έπρεπε να τους δεχθή. Τι είναι εκείνο όμως που αξιολογεί υπεράνω του πολέμου;

Διατί ο Πατριάρχης τονίζει την «τριαδικήν αγάπην»;

Ο Πατριάρχης μετά από πρόσκλησιν επεσκέφθη τον παρελθόντα Δεκέμβριον το Μπάρι κατά την εορτήν του Αγίου Νικολάου και εξεφώνησε διάλεξιν. Εις την διάλεξιν αυτήν αντί της δογματικής ακριβείας προετάχθη η γνωστή ψευδοθεολογία της αγαπολογίας: Η αγάπη δεν είναι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, αλλά ανθρώπινον μέσον, που οδηγεί δια του διαλόγου εις την ενότητα! Ακόμη και με τους Ουνίτας; Δι’ αυτό ήρχισεν ο «διάλογος της αγάπης»; Παραθέτομεν εις κρίσιν κάθε πιστού αποσπάσματα από τον λόγον του Πατριάρχου, όπως τον κατέγραψεν εις άρθρον του ο κ.  Stefania Falasca δια την εφημερίδα lastampa.it της 5ης Δεκεμβρίου 2016 (εις μετάφρασιν):

«Η οικουμενική σημασία της επίσκεψης Βαρθολομαίου υπογραμμίζεται από την πεποίθηση ότι κάθε τοπική Εκκλησία πρέπει να δεσμευτεί στον Οικουμενισμό… Η «ουσιαστική αναγνώριση», της μητρόπολης του Μπάρι προς τον Βαρθολομαίο, επαναλήφθηκε στο μήνυμα του Φραγκίσκου ως «ένδειξη ευγνωμοσύνης για τις υπηρεσίες του στην προώθηση όλο και στενώτερης κοινωνίας μεταξύ όλων των ακολούθων του Χριστού». Ο Πατριάρχης εξέφρασε την ικανοποίησή του γι’ αυτό το σημάδι ως «προφητικό της ενότητας όλων των Αγίων Εκκλησιών του Θεού», υπογραμμίζοντας το θεολογικό ταξίδι «μεταξύ των Εκκλησιών μας και της αγάπης, του σεβασμού και της συνεργασίας»…

Στη διάλεξή του, η οποία ήταν πλήρως εναρμονισμένη με τα μηνύματα του Φραγκίσκου, ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως εξήγησε την έννοια της κοινωνίας ως έκφρασης της αγάπης της Τριαδικής σχέσης, αναφέροντας τις Γραφές: «Κοινωνία είναι μία κοινή μετοχή στη χάρη, την αγάπη και την κοινωνία της ζωής του Θεού, η οποία καθίσταται η κατ’ εξοχήν εμπειρία, «να βρίσκεσαι σε σχέση». Αυτό σημαίνει μετοχή στη θεία φύση, μέσω της χάριτος που χορηγείται σε μας από τον Θεό σε όλες τις πτυχές της χριστιανικής ζωής. Σημαίνει να μοιράζεσαι την πίστη, να μοιράζεσαι την πνευματικότητα, να προσεύχεται ο ένας για τον άλλον, σημαίνει να πραγματοποιούμε αυτή την κοινωνία με συγκεκριμένο τρόπο στη ζωή μας, να την ασκούμε. Έτσι, αν έχουμε καταλλαγεί με τον Θεό μέσω του Ιησού Χριστού, αν είμαστε οικείοι Του, εξήγησε ο Βαρθολομαίος, «αντιλαμβανόμαστε τους αδελφούς και τις αδελφές μας ως ανθρώπους που ανήκουν σε εμάς, που μοιράζονται τη τριαδική καταγωγή μας και πορευόμαστε προς τον ίδιο προορισμό που είναι ο Χριστός, ο οποίος εμπερικλείει τα πάντα». «Η τριαδική αγάπη, μας μετατρέπει σε ανθρώπους που σχετίζονται ο ένας με τον άλλο, κοινωνούντα υποκείμενα,  συμφυή σε διάλογο, ικανά να αναπτύσσουν σχέση αγάπης, η οποία μεταμορφώνει το εγώ μας, μας κάνει ικανούς να ενεργήσουμε και να σκεφτόμαστε ότι η ειρήνη προέρχεται από το διάλογο και ο διάλογος οδηγεί στην ενότητα»… ο Αρχιεπίσκοπος του Μπάρι Francesco Carucci περιέγραψε την ιστορική επίσκεψη του Πατριάρχη στο Μπάρι ως «ένα σημαντικό βήμα στην πορεία που φέρνει Καθολικούς και Ορθοδόξους πιστούς πιο κοντά…».

Πάπας: τώρα ενότητα εις το μέλλον και το Πρωτείον!

Ποία είναι η «πλήρης εναρμόνιση»; Το επίσημον μήνυμα του Πάπα προς το Φανάρι κατά την εορτήν του Αγ. Αποστόλου Ανδρέου αποκαλύπτει την άτυπον συμφωνίαν με τον Πατριάρχην δια το σχέδιον του οικουμενισμού: έργα αγάπης εις την αρχήν, «πρωτεί­ον» εις το τέλος. Αναγνώσατε προσεκτικά το ακόλουθον τμήμα από άρθρον της εφημερίδος «Καθολική» της 30ης Νοεμβρίου 2016:

«Η ανταλλαγή αντιπροσωπιών ανάμεσα στη Ρώμη και την Κωνσταντινούπολη, επ’ ευκαιρία των αντίστοιχων εορταστικών ημερών που τιμούν τους αποστόλους Πέτρο και Ανδρέα, είναι ορατό σημείο των βαθιών δεσμών που ήδη μας ενώνουν», είπε ο πάπας Φραγκίσκος στις 30 Νοεμβρίου στο μήνυμά του προς τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, Βαρθολομαίο Α’. «Είναι μία έκφραση της επιθυμίας μας για βαθύτερη κοινωνία, μέχρι εκείνη την ημέρα που, Θεού θέλοντας, θα γίνουμε μάρτυρες της αγάπης του ενός για τον άλλον, συμμετέχοντας στην ίδια ευχαριστιακή τράπεζα… η ισχυρή δέσμευση για την επανεγκαθίδρυση της ενότητας των χριστιανών» που επιβεβαιώθηκε κατά την Παν­ορθόδοξη Σύνοδο τον Ιούνιο, «είναι για τους καθολικούς πηγή αληθινής ενθάρρυνσης».

Υπενθύμισε ότι ο Βαρθολομαίος «είχε πάντοτε επίγνωση των υπαρχουσών δυσκολιών για ενότητα και ποτέ δεν κουράστηκε να υποστηρίζει πρωτοβουλίες που ενθαρρύνουν τη συνάντηση και τον διάλογο», αλλά προσέθεσε ότι «η ιστορία των σχέσεων μεταξύ των χριστιανών, ωστόσο, δυστυχώς σημαδεύτηκε από συγκρούσεις που έχουν μείνει βαθιά χαραγμένες στη μνήμη των πιστών. Για το λόγο αυτό, ορισμένοι προσκολλώνται σε συμπεριφορές του παρελθόντος». Ο Πάπας τόνισε ότι «μόνο η προσευχή, οι κοινές αγαθοεργίες και ο διάλογος μπορούν να μας δώσουν τη δυνατότητα να υπερβούμε τη διαίρεση και να πλησιάσουμε ο ένας τον άλλον». Εσημείωσεν ότι μέσω του διαλόγου, «κατά τις τελευταίες δεκαετίες, Καθολικοί και Ορθόδοξοι άρχισαν να αναγνωρίζουν ο ένας τον άλλον ως αδελφούς και να εκτιμούν ο ένας τα χαρίσματα του άλλου, και μαζί κήρυξαν το Ευαγγέλιο, υπηρέτησαν την ανθρωπότητα και το σκοπό της ειρήνης, προώθησαν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου και την ανεκτίμητη αξία της οικογένειας και φρόντισαν για όσους βρίσκονται σε μεγάλη ανάγκη, καθώς και τη Δημιουργία, το κοινό μας σπίτι».

Ο πάπας Φραγκίσκος, έπειτα, επεσήμανεν ειδικότερα το έργον της Διεθνούς Μικτής Επιτροπής θεολογικού Διαλόγου μεταξύ Ορθοδόξων και Καθολικών Εκκλησιών. Όσον αφορά το έγγραφόν τους του Σεπτεμβρίου δια την συνοδικότητα και το πρωτείον κατά την πρώτην χιλιετίαν, είπεν ότι «παρόλο που παραμένουν πολλά ερωτήματα, αυτός ο κοινός στοχασμός… μπορεί να προσφέρει κοινά θεμέλια για την διάκριση τρόπων, με τους οποίους το πρωτείο μπορεί να ασκηθεί στην Εκκλησία, όταν όλοι οι χριστιανοί της Ανατολής και της Δύσης τελικά συμφιλιωθούν».

Κανονικά γίνεται το αντίστροφον: λύεται το δογματικόν πρόβλημα (το «Πρωτείον») και ακολουθούν τα έργα αγάπης καρπός της κοινής πίστεως. Όμως βλέπομεν ότι ο Πατριάρχης εις την διάλεξίν του ωμίλησε δια την αγάπην, την οποίαν θεμελιώνει εις την τριαδολογίαν. Η τριαδολογία βεβαίως του Πατριάρχου στηρίζεται εις την τριαδολογίαν του Σεβ. Περγάμου, εξ ου και η επιμονή εις το «να βρίσκεσαι σε σχέση». Αυτή η τριαδολογία προβλέπει όμως κακοδόξως «Πρωτείον» εις τον Πατέρα. Διατί τόση επιμονή; Διότι το «Πρωτείον» είναι θεμελιώδες εις τους Παπικούς, αλλά όχι εις τους Ορθοδόξους.

Το «Πρωτείον» σήμερα

Υπάρχει η διάχυτος ψευδαίσθησις εις τους Ορθοδόξους ότι ο Παπισμός δεν είναι όπως εις τον Μεσαίωνα και ότι μετά την Β  Βατικανὴν έχει εκδημοκρατισθή και έχει υποχωρήσει από τας αξιώσεις του «Πρωτείου». Παραθέτομεν πολύ προσφάτους απόψεις -όχι τυχαίων- θεολόγων μετά την πρόσφατον κίνησιν τεσσάρων καρδιναλίων να απαιτήσουν διασαφηνίσεις δια την εγκύκλιον του Πάπα Φραγκίσκου «Amoris Laetitia». Ο Rodrigo Guerra Lopez, μέλος Ποντιφικικού Συμβουλίου, έγραψεν άρθρον εις την ιστοσελίδα Vatican Insider της 19ης Δεκεμβρίου 2016, μεταξύ των οποίων αναφέρει (εις μετάφρασιν):

«Στην πραγματικότητα, ο Ιησούς επέλεξε τον Πέτρο – ένα φτωχό ψαρά – για να μας καθοδηγήσει. Δεν ήταν θεολόγος η λόγιος. Ήξερε για δίχτυα και για ψάρια. Δεν παρεκάμφθη η ευθραυστότητά του και η αγένεια, για να γίνει ο βράχος που θα στηρίξει την Εκκλησία. Αλλά μέσω αυτών ο Θεός αποφάσισε να μας διδάξει και να μας εκπλήξει όλους… Τι μπορώ εγώ, ένα λαϊκό μέλος των πιστών -αμαρτωλό και αγνώμον – να σκεφτώ, όταν βλέπω τέσσερεις σημαντικούς καρδιναλίους της Εκκλησίας να αμφισβητούν τον Πάπα ως προς την καθιερωμένη εξουσία του …; Ο Καρδινάλιος Burke επιβεβαίωσε ότι, αν ο Φραγκίσκος δεν ανταποκριθεί στις ερωτήσεις τους, θα είναι έτοιμοι να ασκήσουν «επίσημη πράξη διόρθωσης» στον διάδοχο του Πέτρου… Είθε ο Θεός με το διάλογο και τις καλές προθέσεις, με κοινή προσευχή και ειλικρινή εναγκαλισμό, να μπορούμε όλοι να πορευθούμε με το διάδοχο του Πέτρου και με τους επισκόπους που είναι σε κοινωνία μαζί του».

Επειδή δεν κατεπαύθησαν αι φωναί των Καρδιναλίων νέον δημοσίευμα ανηρτήθη από τον Stephen Walford εις την ιστοσελίδα lastampa.it της 7ης Φεβρουαρίου 2017, τμήμα του οποίου δημοσιεύομεν εις μετάφρασιν:

«Υπάρχει ένα μικρό αλλά πολύ σημαντικό εδάφιο στην Αγία Γραφή, που είναι η βάση για το χάρισμα του Πάπα. Ο Ιησούς είπε στον Πέτρο: «εγώ εδεήθην περί σου ίνα μη εκλίπη η πίστις σου» (Λκ 22,32). Με αυτά τα λόγια, ανακαλύπτουμε μία μοναδική αποστολή που δόθηκε μόνο στον Πέτρο, και όχι στους άλλους Αποστόλους. Ο Άγιος Ιωάννης Παύλος Β  τὴν περιέγραψε ως το «χάρισμα της ειδικής βοήθειας» και εξηγεί περαιτέρω: «Αυτό σημαίνει τη συνεχή βοήθεια του Αγίου Πνεύματος σε όλη την άσκηση της διδακτικής αποστολής, η οποία προορίζεται να εξηγήσει την αποκεκαλυμμένη αλήθεια και τις συνέπειές της στη ζωή του ανθρώπου. Για το λόγο αυτό, η Β  Σύνοδος του Βατικανού αναφέρει ότι όλη η διδασκαλία του Πάπα πρέπει να ακουστεί και να γίνει αποδεκτή, ακόμη και όταν δεν δίνεται από καθέδρας »…

Ο Πάπας Βενέδικτος XVI (δηλ. ο τέως Πάπας που είναι ακόμη εν ζωή) επιβεβαίωσε ακριβώς την ίδια ερμηνεία, όπως οι προκάτοχοί του, σε μία ομιλία για την εορτή του Αγίου Πέτρου και Παύλου: «Η προσευχή του Ιησού» (Λκ 22,32) είναι ταυτόχρονα μία υπόσχεση και ένα καθήκον. Η προσ­ευχή του Ιησού  διαφυλάσσει την πίστη του Πέτρου, την πίστη την οποία ομολόγησε στην Καισάρεια του Φιλίππου:«Συ ει ο Χριστός, ο Υιός του Θεού του ζώντος» (Μτ 16,16). Και έτσι, ποτέ δεν άφησε να σιγήσει αυτή η πίστη. Την ενίσχυσε ξανά και ξανά, ακόμη και στη δοκιμασία του σταυρού και σε όλες τις αντιφάσεις του κόσμου: αυτό είναι το καθήκον του Πέτρου. Ως εκ τούτου, το θέμα είναι ότι ο Κύριος δεν προσεύχεται μόνο για την προσωπική πίστη του Πέτρου, αλλά και για την πίστη του ως λειτούργημα προς τους άλλους. Αυτό είναι ακριβώς εκείνο το οποίο εννοεί με τη φράση: «και συ ποτε επιστρέψας στήριξον τους αδελφούς σου» (Λκ 22,32)…

Εν κατακλείδι, θα πρέπει να επιστρέψουμε στην δήλωση του Πάπα Πίου ΧΙΙ: «Οποιοδήποτε και αν είναι το όνομα, το πρόσωπο, η ανθρώπινη καταγωγή του κάθε Πάπα, πάντοτε ζει μέσα σε αυτόν ο Πέτρος. Είναι ο Πέτρος εκείνος ο οποίος διοικεί και κυβερνά». Ως εκ τούτου, ο Πέτρος ζει μέσα στον Πάπα Φραγκίσκο και είναι βέβαιο, ότι όταν ο Ιησούς είπε στον Πέτρο «εγώ εδεήθην περί σου ίνα μη εκλίπη η πίστις σου», είδε κάθε Πάπα έως τα έσχατα. Είπε αυτά τα λόγια στον Jorge Mario Bergoglio (δηλ. στον Πάπα Φραγκίσκο). Όσοι έχουν αμφισβητήσει τον Άγιο Πατέρα -ειδικά εκεί­νοι οι οποίοι  συνεχώς βάλλουν εναντίον του με ένα τρόπο που ευτελίζει την χειροτονία τους – πρέπει τώρα να θέσουν στον εαυτό τους το ερώτημα: Πρόκειται για έλλειψη εμπιστοσύνης όχι στον Πάπα, αλλά στην πραγματικότητα στην προσευχή του Ιησού: «εγώ εδεήθην περί σου»; Αν ισχυριζόμαστε ότι έχουμε στην κατοχή μας την Παράδοση, ότι θα την υπερασπιστούμε με όλες μας τις δυνάμεις, τότε θα πρέπει να αποδεχθούμε να υπερασπιζόμαστε τον Πάπα Φραγκίσκο και το αξίωμά του, επίσης. Δεν υπάρχει άλλη διαθέσιμη ερμηνεία, οι Πάπες μίλησαν».

Συμπέρασμα

Οι Παπικοί δεν έχουν μετακινηθή εις το ελάχιστον εις τα θέματα του «Πρωτείου». Εις τον νυν Πάπα «ζει εντός του ο Απ. Πέτρος»! Παρ’ όλα αυτά ο Πατριάρχης συνεχίζει εις την γραμμήν του δήθεν «διαλόγου της αγάπης», ο οποίος έχει ως σκοπόν να καταστή μοναδικόν κριτήριον η συμφιλίωσις, ως πεμπτουσία του δόγματος! Αν αυτό συμβή, τότε η αποδοχή του «Πρωτείου» θα είναι απλή υπόθεσις, διότι αυτό δεν θα είναι σπουδαιότερον πλέον από την συμφιλίωσιν. Ιδού διατί δέχεται τους Ουνίτας ο Πατριάρχης. Δεν πρόκειται δια ευγένειαν, αλλά δια μήνυμα. Ποίο είναι αυτό; Πρώτον, ότι η αγάπη είναι σπουδαιοτέρα από το «Πρωτεί­ον»! Δεύτερον, ότι δυνάμεθα να παραμείνωμεν Ορθόδοξοι έχοντες «Πρωτείον»! Τρίτον, ότι είναι δυνατή η καθιέρωσις «Πρωτείου» και εις την Ανατολήν!

Αυτή θα ήτο δυνατόν να αποκληθή ως «νέα Ουνία»: μία Ορθοδοξία που να αποδέχεται το «Πρωτείον» πρωτίστως εις τα εσωτερικά της. Ενώ η Ουνία ήρχιζεν από την αποδοχήν του δόγματος και κατέληγεν εις την ουδετερότητα δια την παράδοσιν (δηλ. δύνασαι να ανήκεις εις την ανατολικήν παράδοσιν αρκεί να αποδέχεσαι το «Πρωτείον»), η «νέα Ουνία» αρχίζει από την προτεραιότητα εις την -χαλκευμένην βεβαίως- παράδοσιν (δηλ. θα δυνηθής να αποδεχθής το «Πρωτείον», αν εις την ιδικήν σου παράδοσιν την ανατολικήν το έχης ήδη αποδεχθή) και ιδιαιτέρως της «αγάπης», η οποία ανάγεται εις την Ζηζιούλειον τριαδολογίαν, η οποία προϋποθέτει το «Πρωτείον» του Πατρός!

Ορθόδοξος Τύπος

πηγή