Ο εσωτερισμός από Ορθοδόξου απόψεως

ΓΙΑΤΙ ΘΕΜΑ ΜΑΣ Ο ΕΣΩΤΕΡΙΣΜΟΣ,

ΚΑΙ ΟΧΙ ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ;
Μ Ι Α     Α Π Α Ρ Α Ι Τ Η Τ Η    Ε Ξ Η Γ Η Σ Η

    Αισθάνομαι ότι έχω την υποχρέωση, να δώσω κάποια εξήγηση, τι με έκαμε να εισηγηθώ στην Συνοδική Επιτροπή σαν θέμα της εφετεινής μας συνδιασκέψεως τον εσωτερισμό. Ευχαριστώ θερμά τους αγαπητούς αδελφούς - Μέλη της Συνοδικής Επιτροπής μας, για το ότι συμφώνησαν μαζί μου. Και έτσι με την δική τους απόφαση καθορίσθηκε σαν θέμα μας ο Εσωτερισμός.

1. Ο προηγούμενος εικοστός αιώνας, από θρησκευτικής πλευράς μπορεί να χαρακτηρισθή η σαν αιώνας αποστασίας από τον Χριστό, η σαν αιώνας του συγκρητισμού. Δύο ονόματα, που εκφράζουν την ίδια πραγματικότητα.
Ο συγκρητισμός άρχισε την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των διαδόχων του. Τότε οι διάφορες ειδωλολατρικές θρησκείες των εθνών αισθάνθηκαν την ανάγκη μιας προσέγγισης και αμοιβαίας κάλυψης, που την επιστέγαζε η ομολογία ότι κάτω από τα διαφορετικά ονόματα νοούνταν και λατρεύονταν οι ίδιοι θεοί. Και ο κοσμάκης πλάταινε την κοιλιά του για να καταπίνει τα συγκρητιστικά διδάγματα και να ξεπερνάει με «αγαθό λογισμό» τις τερατώδεις διαφορές ανάμεσα στον Βάαλ και στον Δία, στην Άρτεμη και στην Ίσιδα, κ. α.

2. Ο συγκρητισμός ξεκίνησε σαν ιδιωτική διαπίστωση και θεώρηση. Γρήγορα όμως έγινε κρατική υπόθεση. Γιατί οι Ρωμαίοι κοσμοκράτορες, ήθελαν να ξέρουν, με τι θεότητες και θρησκείες σε όλον τον απέραντο χώρο της orbis terrarum η Οικουμένης είχαν να κάμουν. Έτσι έφτιαξαν στην Ρώμη έναν ευρύχωρο και μεγαλοπρεπή ναό, που τον ονόμαζαν Πάνθεον. Οι θεοί εύρισκαν στέγη και καταχωρίζονταν εκεί με επιγραφές, θυσιαστήρια και αγάλματα. Και όσοι εύρισκαν είσοδο στο Πάνθεον είχαν την γενική αναγνώριση του Κράτους και την προστασία του. Στο Πάνθεο έμπαιναν οι θεότητες με αίτηση εκείνων που τις λάτρευαν. Και είχαν όλες ίση αναγνώριση και ίσα δικαιώματα.
Δύο θρησκευτικές κοινότητες δεν ζήτησαν να μπούν οι Θεοί τους στο Πάνθεον: οι Εβραίοι και οι Χριστιανοί. Επειδή επίστευαν ότι ο Θεός τους είναι ο ΜΟΝΟΣ ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΘΕΟΣ, ενώ οι θεοί των εθνών ΔΕΝ είναι θεοί, αλλά εκπεσόντες άγγελοι - δαιμόνια. Και γι' αυτό το Πάνθεο, καλό θα ήταν να το ονόμαζαν όχι Πάνθεον, αλλά «πανδαιμόνιο».

3. Έτσι είχαμε νομικά και πρακτικά μια κατάσταση, που έκαμε όλη την Ρωμαϊκή Οικουμένη να συσπειρώνεται και να συστρατεύεται σε έναν έξαλλο αντιχριστιανισμό, επειδή οι Χριστιανοί αρνούνταν σε απόλυτο βαθμό την θρησκευτική πίστη της κοσμοκράτειρας Ρώμης: τον συγκρητισμό.
Όλες οι θρησκείες, όποια δαιμόνια κι αν προσκυνούσαν, ήσαν καλές, αφού είχαν νόμιμα καταχωρισθή στο Πάνθεον, αφού είχαν δεχθή την συγχώνευσή τους στο καζάνι του συγκρητισμού. Οι Χριστιανοί ήταν εκτός νόμου. Στο στόχαστρο όλων. Και κυριαρχούσε μια παθιασμένη πολιτική, ένας έξαλλος αντιχριστιανισμός, που τον υπηρέτησαν ιδεολογικά οι μεγαλύτεροι αυτοκράτορες: ο Δομετιανός, ο Δέκιος, ο Διοκλητιανός. Όλα τα ξόανα νόμιμα, εκτός νόμου ο Χριστός! 

      Περνάνε τα χρόνια. Ερχόμαστε στον ΙΗ΄ αιώνα. Και έχομε από την Γαλλική Επανάσταση μέχρι σήμερα το ίδιο περίπου φαινόμενο.
Ένας φανατισμένος αντιχριστιανισμός κυριαρχεί στον κόσμο. Η Γαλλική Επανάσταση εκήρυξε με νόμο της, «έκπτωτο» (!....) τον Χριστό, λες και είχε να κάμει με έναν ακόμη Λουδοβίκο, και ανεκήρυξε Θεό της τον Λόγο (Raison), για τον οποίο εθέσπισαν και οργάνωσαν επίσημες εορτές, λατρευτικές εκδηλώσεις και τελετές! Και από τότε σαν ένας από τους κύριους στόχους του «λαϊκού» Κράτους καθιερώθηκε η μέριμνα για μείωση της επίδρασης της θρησκείας στον λαό.

Και στην Σοβιετική Ένωση έγινε κάτι ανάλογο. Εκηρύχθη άγνωστος ο Χριστός, μυθικό πρόσωπο, που τάχα δεν υπήρξε ποτέ. Και οργανώθηκαν πενταετή προγράμματα διαφώτισης του λαού, για να λησμονηθή το όνομα Χριστός. Και προωθήθηκαν με διώξεις, δίκες, σφαγές, εκτελέσεις! Παράλληλα οι πόλεις ήταν γεμάτες με κέντρα παραψυχολογίας, δηλ. κέντρα πνευματιστικά. Δηλαδή; Ο κόσμος, η κρατική εξουσία, εξωπλίσθηκε εναντίον του Χριστού. Μόνο του Χριστού. Και έστεκε αδιάφορη, η θετικά τοποθετημένη, απέναντι στην δαιμονολατρεία.

 Και στην συνέχεια σε όλο τον κόσμο, Δυτικό Μπλόκ και Ανατολικό Μπλόκ εξ ίσου, κηρύσσεται και προπαγανδίζεται ο συγκρητισμός, σαν η πιο αναγκαία διδασκαλία για την εποχή μας· που ανταποκρίνεται στο αίτημα των καιρών και ξεπερνάει τις όποιες διαφορές, όχι μόνο στην πολιτική και οικονομική παγκοσμιοποίηση, αλλά και σε μια ενιαία πανθρησκεία.

Και ενώ όλες οι άλλες θρησκευτικές ομάδες δέχονται τα συνθήματα αυτά, γιατί τους εκφράζουν, οι Χριστιανικές Εκκλησίες και ιδίως οι Ορθόδοξες, και όταν μετέχουν σε τέτοιες συνάξεις, για λόγους σκοπιμότητας αμφίβολης ωφέλειας, το πράττουν με παράλληλη δυναμική προβολή της πίστης μας, ότι ο Χριστός είναι ο μόνος αληθινός Θεός, και η Ορθοδοξία η μόνη αληθινή πίστη στον κόσμο.
Θλιβερή η κατάσταση της Εκκλησίας του Χριστού μέσα σε ένα κόσμο, που έχει αποδεχθή το δαιμονικό μήνυμα, ότι ζούμε σε μια μεταχριστιανική εποχή, και ότι γρήγορα η Εκκλησία του Χριστού θα πάψει να υπάρχει στον κόσμο.

     Η κατάσταση αυτή είναι πολύ πικρή για την Εκκλησία του Χριστού. Γιατί το βλέπει ολοκάθαρα, ότι όχι πια το ένα στα εκατό πρόβατά της έχουν φύγει από την αγία Μάνδρα Της, αλλά τα ενενήντα εννιά στα εκατό. Και ζουν και σκέπτονται, και θρησκεύουν, με τις αρχές της Νέας Εποχής και του Εσωτερισμού.
Είναι πια γεμάτος ο κόσμος και η Ελλάδα, από κέντρα προπαγάνδας της Νέας Εποχής και των ανατολικών θρησκειών, από συλλόγους τάχα πολιτιστικούς, από φυλλάδια τάχα λογοτεχνικά και κοινωνικά, και από «κέντρα», που όλα προπαγανδίζουν τις αρχές του εσωτερισμού.

Θα έλεγα: Όταν μια αλεπού η μια νυφίτσα απειλεί τις κότες μας, ανησυχούμε και επιστρατεύομε όλες μας τις δυνάμεις και όλα τα όπλα μας, να την εξουδετερώσουμε! Και πολύ σωστά! Αλλοίμονο όμως, αν περιορίσουμε την προσοχή μας εναντίον της αλεπούς και ξεχνάμε τις αγέλες από λύκους και λιοντάρια και τίγρεις, που απειλούν όχι μόνο τα πρόβατά μας, αλλά και εμάς τους ίδιους!

 Η Νέα Εποχή και ο Εσωτερισμός - δυο όψεις του ιδίου νομίσματος - είναι κάτι το πολύ χειρότερο από τίγρεις και λιοντάρια. Είναι οι πύλες του άδου στην πιο αισθητή και καταλυτική τους μορφή. Λεπτομέρειες και ανάλυση θα ακούσουμε από τους εκλεκτούς εισηγητές μας.
Η άμυνα εναντίον μιας τέτοιας παραθρησκείας σήμερα είναι πιο αναγκαία από την άμυνα εναντίον της όποιας αίρεσης.
Ας ευχηθούμε να βοηθάει ο Κύριος: Και ταύτα ποιήσαι, κακείνα μη αφιέναι.
Συν Χριστώ, δηλαδή «συν τη δυνάμει του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού» (Α΄ Κορ. 5, 4) και απλούστερα «δια της δυνάμεως Αυτού» (Α΄ Κορ. 6, 14), «ος εστιν ο μόνος αληθινός Θεός και ζωή αιώνιος» (Α΄ Ιω. 5, 20). Αμήν.

 † Ο Νικοπόλεως ΜΕΛΕΤΙΟΣ

 Προκόπι, 30.10.07

Ο ΕΣΩΤΕΡΙΣΜΟΣ
ΑΠΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΑΠΟΨΕΩΣ

Αρχιμ. Βαρνάβας Λαμπρόπουλος

Εισηγηση στην ΙΘ' Πανορθόδοξη Συνδιάσκεψη Εντεταλμένων Ορθοδόξων Εκκλησιών και Ιερών Μητροπόλεων για θέματα αιρέσεων και παραθρησκείας 

Φυσικά είναι αδύνατο να καλύψουμε σε μια μικρή εισήγηση τις δοξασίες του Εσωτερισμού, όπως το θέμα μας απαιτεί, και ακόμη πιο αδύνατο να παρουσιάσουμε μια αναλυτική έκθεση της Ορθοδόξου Δογματικής! Θα περιοριστούμε αναγκαστικά σε επιλεκτική παρουσίαση στοιχείων, που οδηγούν σε ορθό προβληματισμό· η έστω σε κάποιο προβληματισμό.

 Ίσως δεν θα ήταν άστοχη η εισαγωγή στο θέμα μας με αναφορά στην κωμωδία του Αριστοφάνη «Νεφέλες». Και αυτό, αφού κορυφαίοι ερευνητές (όπως ο Jean Vernette) θεωρούν τον Εσωτερισμό, ως το πιο «νεφελώδες» παραθρησκευτικό φαινόμενο. 

 Και ο Αριστοφάνης στις «Νεφέλες» του, μιλώντας με ειρωνεία για τις θρησκευτικές αναζητήσεις της εποχής του (που από ό,τι φαίνεται δεν διαφέρουν και πολύ από τις σημερινές), κοροϊδεύει τον ήρωά του Στρεψιάδη, που πιστεύει ακόμα στους θεούς. Και, με το στόμα του Σωκράτη, του λέει συμβουλευτικά: «Από δώ και μπρός, δεν θα πιστεύεις πια σε άλλο θεό, παρά σ' αυτούς που πιστεύουμε και εμείς! Και αυτοί είναι τρεις: Το Χάος, η Γλώσσα και οι Νεφέλες»... Δηλαδή τρία πράγματα, εντελώς σίγουρα και υπαρκτά, αλλά και εντελώς ασαφή και ακατανόητα.
Αυτή η «τριάδα» του Αριστοφάνη (το Χάος, η Γλώσσα και οι Νεφέλες) ίσως είναι η πιο πετυχημένη «περιγραφή» του πνευματικού κινήματος, που λέγεται Εσωτερισμός. Χάος, γλώσσα, νεφέλες. Όλοι τα ξέρουμε. Αλλά ούτε έρευνα παίρνουν, ούτε εξήγηση, ούτε κατανόηση!

Όμως δεν ήλθαμε εδώ για να ασχοληθούμε με τα συνθήματα του Αριστοφάνη στις κωμωδίες του. Ήλθαμε για να ασχοληθούμε με την τραγωδία της παγίδευσης ψυχών σε ένα μόνιμο αποπροσανατολισμό από την πίστη στον Χριστό, που ισοδυναμεί με συνειδητή αποστασία και καταντάει σε συνειδητή αποστασία.

Ο Εσωτερισμός είναι ένα θρησκευτικό φαινόμενο που έρχεται από πολύ παλιά, έστω και αν πρώτος χρησιμοποίησε τον όρο «Εσωτερισμός» τον περασμένο αιώνα ο μάγος Eliphas Levi.

Ας ιδούμε λοιπόν με λίγα λόγια:
α. Τι οδήγησε στο ρεύμα του εσωτερισμού;
β. Τι πρεσβεύει ο εσωτερισμός;
γ. Ποία η Ορθόδοξη απάντηση;
δ. Εσωτερισμός και Πανθρησκεία. Και
ε. Ο εσωτερισμός εντός των τειχών.

Α. Τ Ι   Ο Δ Η Γ Η Σ Ε   Σ Τ Ο  

Ρ Ε Υ Μ Α   Τ Ο Υ   Ε Σ Ω Τ Ε Ρ Ι Σ Μ Ο Υ ;

Στον εσωτερισμό, όπως εμφανίζεται σήμερα, οδήγησαν:
1. Ο ξεπεσμός της ζωντανής πίστης σε μια νεκρή ομολογιακή γλώσσα. Και
2. Η υπερβολική πίστη στην πρόοδο της Επιστήμης και της Τεχνικής.

1. Νομίζουμε ότι η πρώτη βασική αιτία της ανάγκης στροφής του ανθρώπου σε κάποιο εσωτερισμό, είναι: ο ξεπεσμός της ζωντανής χριστιανικής πίστης σε μια νεκρή ομολογιακή γλώσσα. 
Με την πλήρη επικράτηση του Χριστιανισμού, θεωρήθηκε αυτονόητο και από κλήρο και από λαό, ότι όλα τα διέπει η πίστη στον Χριστό, που κυριάρχησε. Έτσι και κλήρος και λαός, ποιμένες και πρόβατα, το έρριξαν στις λεπτομέρειες, θεωρώντας βέβαιη και δεδομένη την πίστη. Το αποτέλεσμα ήταν ότι η πίστη περιορίστηκε σε δηλώσεις ομολογίας: «Πιστεύω». «Ομολογώ». «Αυτή είναι η πίστη μας». Όμως, ήταν μια πίστη, που είχε πάψει πια να κυβερνάει την ζωή του ανθρώπου.

Αυτή την διαπίστωση πολύ εύστοχα διατυπώνει ένας - δυστυχώς αγνοημένος  λαμπρός επιστήμονας, ο μακαριστός καθηγητής της Φιλοσοφίας Σπυρίδων Κυριαζόπουλος, ο οποίος ξεκινώντας από θαυμαστής του εσωτερισμού του Νεοπλατωνισμού, κατέληξε ουσιαστικά ορθόδοξος θεολόγος (βλέπε το αξιόλογο έργο του «Προλεγόμενα εις την Ερώτησιν περί Θεού»).
Ο Κυριαζόπουλος σε μια άλλη εξαιρετική μελέτη του με τίτλο «Η Καταγωγή του Τεχνικού Πνεύματος» εξηγώντας, πως δημιουργήθηκε έδαφος κατάλληλο για την καλλιέργεια του εσωτερισμού, λέει τα εξής:
«Εκεί όπου η (ζωντανή) πίστη κατάντησε απλή ομολογία επαναλαμβανομένων προτάσεων εκ συνηθείας, εκεί ήλθε μια άλλη μέθοδος αναζήτησης τρόπου σωτηρίας, με πρώτη στην σειρά την αλχημεία ». 

 Να, λοιπόν, ποια είναι η κύρια πόρτα εξόδου του Χριστιανού από την Εκκλησία, η οποία συνήθως γίνεται και η κύρια πόρτα εισόδου του στον λαβύρινθο του εσωτερισμού.: Είναι «το κατάντημα της ζωντανής πίστης σε ξερή ομολογία επαναλαμβανομένων προτάσεων εκ συνηθείας».
Θα επανέλθωμε στο τεράστιο αυτό ποιμαντικό κενό. Προς το παρόν, ας θυμηθούμε τις τραγικές στιγμές που ζούμε ως ποιμένες στο πιο χαρούμενο γεγονός της ζωής του ανθρώπου: στην βάπτισή του! Εκεί ο ανάδοχος, ένα πρόσωπο - κατά κανόνα UFO - προσπαθεί να συλλαβίσει το σύμβολο της Πίστεως, λειτουργώντας ως εγγυητής - τρομάρα μας! - της εντάξεως του βαπτιζομένου στο Σώμα της Εκκλησίας!...

 Έτσι, τελικά, δεν τίθεται θέμα εξόδου του βαπτισθέντος από την Εκκλησία, αφού ουσιαστικά δεν μπήκε ποτέ στην Εκκλησία. Δεν πάτησε ποτέ με τα δυο του πόδια μέσα στην Εκκλησία.
Τίθεται όμως θέμα, για τον κάθε άνθρωπο, συνειδητοποίησης του νοήματος της ζωής του, και απάντησης στις πνευματικές του αναζητήσεις. Το κενό προσπαθεί να το καλύψει ο άνθρωπος με τον εσωτερισμό. Μέσα του και μόνος του. Χωρίς την βοήθεια ποιμέναπαπά. Και έτσι λύνει το θέμα  μόνος του  παύοντας να πιστεύει στον Χριστό και φεύγοντας από την Εκκλησία.
Ο άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής το λέει ξεκάθαρα στην Α΄ Καθολική επιστολή του: Αυτοί που αρνήθηκαν τον Χριστό και την εν Χριστώ σωτηρία, «εξ ημών εξήλθον, αλλ' ουκ ήσαν εξ ημών· ει γαρ ήσαν εξ ημών, μεμενήκεισαν αν μεθ' ημών· αλλ' ίνα φανερωθώσιν ότι ουκ εισί πάντες εξ ημών» (2, 19).

 Και ο άγιος Αυγουστίνος ερμηνεύοντας, λέγει:
«Όλοι αυτοί, μπορεί να λαμβάνουν μαζί με μας το βάπτισμα, μπορεί να μετέχουν στο ίδιο άγιο θυσιαστήριο, αλλά παρ' όλα αυτά δεν είναι από εμάς... Ακόμη και όταν εξακολουθούν να είναι ‘μέσα', ακόμη και τότε δεν είναι από εμάς. Όμως αυτό δεν φαίνεται όταν είναι ‘μέσα'. Φαίνεται όταν φεύγουν ...»

2. Δεύτερη αιτία της στροφής του ανθρώπου στον εσωτερισμό είναι η υπερβολική πίστη στην πρόοδο της Επιστήμης και της Τεχνικής.
Ήδη από την εποχή του Διαφωτισμού, ακόμη και τα μικρά βηματάκια επιστημονικής προόδου έδωσαν στους ανθρώπους δυσανάλογα μεγάλη αισιοδοξία για την υπερνίκηση της φτώχειας, της αρρώστειας και του θανάτου. Και όταν πια έγιναν και τα μεγάλα άλματα στην επιστήμη, τότε πολύ πιο εύκολα ρίζωνε η ιδέα ότι ο άνθρωπος δεν έχει ανάγκη από άλλους σωτήρες. Σ' αυτό φυσικά συνέτεινε - αυτό που προηγουμένως αναφέραμε  ότι η ξύλινη γλώσσα της ομολογίας πίστεως είχε νεκρώσει μέσα στον άνθρωπο την πίστη.
Έτσι ο άνθρωπος πίστεψε ότι μπορεί πλέον να γίνει σωτήρας του εαυτού του. Με αποτέλεσμα σιγάσιγά ο αυτάρκης άνθρωπος να βγάλει τον Χριστό από την θέση του Θεού και Σωτήρα.

Αναφέρουμε μία αντιπροσωπευτική «κορώνα» αυτού του πνεύματος.
Όταν το 1920 ο ποιητής της Ρώσικης Επανάστασης Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι έμαθε στην Μόσχα ότι ο Αινστάιν διατύπωσε την Θεωρία της Σχετικότητας, ενθουσιασμένος αναφώνησε: «Επιτέλους ο θάνατος δεν υπάρχει πια! Επιτέλους θα αναστήσουμε τους νεκρούς! » Τι ήταν τα λόγια του Μαγιακόφσκι; Χάος, γλώσσα και νεφέλες! Ήξερε τι έλεγε; Είχε καμμιά σχέση η θεωρία της σχετικότητας με τον θάνατο; Μετά από δέκα χρόνια ο Μαγιακόφσκι αυτοκτόνησε.

 Το κήρυγμα της αυτοσωτηρίας «ντύθηκε» φιλοσοφικά με τις αρχές του Διαφωτισμού, ο οποίος στην ουσία αρνείται τον Χριστό και την εν Χριστώ σωτηρία. Η πρώϊμη ευρωπαϊκή φιλοσοφία, και μαζί της ο Διαφωτισμός, δεν αρνιόταν τον Θεό. Αρνιόταν την εκκλησιαστική θεολογία. Αρνιόταν τον Χριστό. Και καλούσε τον κάθε άνθρωπο να βιώσει τον Θεό ελεύθερα, όπως ο ίδιος τον καταλάβαινε. Από τον ΙΒ΄ μέχρι τον ΙΗ΄ αιώνα η Ευρώπη δεν αναζητεί τον Χριστό της Εκκλησίας. Αναζητεί τον «Θεό» των υποκειμενικών πνευματικών εμπειριών.

 Λίγο αργότερα πραγματοποιήθηκαν και οι δημοκρατικές κατακτήσεις, που αναγνώρισαν στον άνθρωπο το δικαίωμα να πιστεύει σε όποιον θεό θέλει και να τον λατρεύει όπως θέλει. Η ελευθερία αυτή στην αρχή είχε τον περιορισμό των λεγομένων «γνωστών» θρησκειών. Με βάση αυτόν τον περιορισμό - που υπάρχει για παράδειγμα στα πρώτα ελληνικά Συντάγματα - καταδικάστηκε και ο εσωτεριστής Θεόφιλος Καΐρης, επειδή έφτιαχνε μια άλλη θρησκεία έξω από αυτές, που εθεωρούνταν τότε γνωστές (= Ορθοδοξία, Ισλάμ, Ρωμαιοκαθολικισμός, Προτεσταντισμός). 

Σήμερα, φιλοσοφία και νομοθεσίες κρατικές αναγνωρίζουν απόλυτο και απαραβίαστο δικαίωμα στο κάθε άτομο να πιστεύει, ή να μη πιστεύει, και να αναζητεί τον Θεό μόνος του, όπως θέλει, αν θέλει, όποτε θέλει.

Έτσι άνοιξε διάπλατα η πύλη για τον εσωτερισμό.
Σταματάμε εδώ σχετικά με τις αιτίες εξαπλώσεως του Εσωτερισμού.
Και αποτολμούμε μια - κατά το δυνατόν  γνωριμία με την χαώδη «πνευματικότητα» του Εσωτερισμού, ανιχνεύοντας προσεκτικότερα τα στοιχεία, που την κάνουν (εντός εισαγωγικών) «γοητευτική».

 

Β. Τ Ι   Π Ρ Ε Σ Β Ε ΥΕ Ι   Ο   Ε Σ Ω Τ Ε Ρ ΙΣ Μ Ο Σ ;

Εκ προοιμίου πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι:

• Η σύγχρονη φιλοσοφία με αρχή την αντιχριστιανική τοποθέτηση της Γαλλικής Επανάστασης και με το σύνθημα της λαϊκής κυριαρχίας (laicitè) - αντί της εκκλησιαστικής κυριαρχίας έδωσε την πρώτη αφορμή για το μήνυμα του ιστορικού τέλους του Χριστιανισμού· ένα μήνυμα, που ο μαρξιστικός κομμουνισμός το προώθησε.
• Από τα μέσα του εικοστού αιώνα, η φιλοσοφική κοσμοθεωρία της Νέας Εποχής, προσπάθησε εξ άλλου να δώσει το σύνθημα ότι με την μετάβαση από τους «Ιχθύες» στον «Υδροχόο» (ανατολή της Γ΄ χιλιετίας) έληξε οριστικά και αμετάκλητα η περίοδος του Χριστιανισμού και άρχισε μια νέα! Αυτήν την Νέα Εποχή θρησκευτικά την εκφράζει ο Εσωτερισμός.

Για τον Εσωτερισμό, λοιπόν, και ειδικότερα για την νεοεποχίτικη έκδοση του Εσωτερισμού, ο Χριστιανισμός είναι πια παρελθόν. Ο Χριστός της Εκκλησίας δεν είναι σωτήρας. Ο καθένας πρέπει να ψάξει να βρή την σωτηρία ... μέσα του. 
Για τον εσωτερισμό ... τα πάντα είναι ΕΝΑ! «Εν το Παν και δι' αυτού το Παν και εν αυτώ το Παν», όπως διδάσκει και η «Θεοσοφική Εταιρεία» της Μπλαβάτσκυ.

 Ετσι δεν υπάρχει προσωπικός Θεός, αλλά μόνο μια «Παγκόσμια Συμπαντική Ενέργεια». Αν μπορούμε να κάνωμε λόγο για Θεό, τότε ο Θεός πρέπει να περιλαμβάνει την ολότητα αυτής της παγκόσμιας ενέργειας. Ολα τα όντα του ορατού και αοράτου κόσμου δεν είναι τίποτε άλλο παρά εκδηλωμένες μορφές, «προβολές»  όπως τις λένε  της θείας ενέργειας. Τα πάντα προέρχονται από το Ενα δια «προβολής» ή «εκροής» ή «εκχύσεως» και ταυτίζονται κατουσίαν με το Ενα.
Τι καταλαβαίνομε από όλα αυτά; Ας ξαναγυρίσουμε στον Αριστοφάνη: Χάος, γλώσσα, νεφέλες!... Λόγια, που κάνουν εντύπωση, χωρίς να λένε τίποτε! «Εν το Παν και δι' αυτού το Παν και εν αυτώ το Παν»! Χάος, γλώσσα, νεφέλες!...

Η ύπαρξη του ανθρώπου (όπως και όλων των όντων), κατά τον εσωτερισμό, εκδηλώνεται σε τρία επίπεδα: το φυσικό, το αστρικό και το πνευματικό. Το φυσικό αντιστοιχεί στην γήινη πραγματικότητα, το αστρικό αντιστοιχεί στον κόσμο των άστρων και το πνευματικό αναφέρεται στην «θεία» πραγματικότητα. Φυσικά και τα τρία επίπεδα αποτελούν «εκδηλώσεις» της Μιας Συμπαντικής Ενέργειας. Δηλαδή και πάλι: Χάος, γλώσσα, νεφέλες!...

 Στην αρχή τα επίπεδα αυτά βρίσκονταν σε αρμονική αλληλεξάρτηση. Με τις «αρνητικές» όμως σκέψεις και πράξεις του ο άνθρωπος διατάραξε αυτήν την αρμονία! Γι' αυτό χρειάζεται τωρα μια «μύηση», μια «δεύτερη γέννηση», ένα «ξύπνημα», που θα τον οδηγήσει στην αποκατάσταση της αρμονικής σχέσης των τριών επιπέδων!
Ένα μεγάλο φάσμα εσωτεριστικών ομάδων προσπαθεί να εξηγήσει την αλληλεξάρτηση των τριών επιπέδων παρομοιάζοντάς την με την δημιουργία μιας φωτογραφίας. Στην τέχνη της φωτογραφίας έχουμε το προς φωτογράφιση αντικείμενο, το αρνητικό του φίλμ και το θετικό, που είναι η τυπωμένη φωτογραφία.
Το πρωτότυπο αντικείμενο (το «αρχέτυπο») βρίσκεται στο πνευματικό η θείο επίπεδο. Το αρνητικό του φίλμ αντιστοιχεί στο αστρικό επίπεδο. Και το θετικό του φίλμ, η τυπωμένη φωτογραφία βρίσκεται στο φυσικό επίπεδο της πραγματικότητας.

 Επομένως ο κάθε άνθρωπος που ζει επάνω στην γη δεν είναι πραγματικός αλλά... η φωτογραφία του! Το πρωτότυπο βρίσκεται σ' ένα υπερβατικό πνευματικό επίπεδο. Στην γη φτάνει η αντανάκλασή του μέσω των άστρων. Γι' αυτό χρειάζεται ο «φωτισμένος» μεσολαβητής, το μέντιουμ, ο αστρολόγος, για να πάρει το αρνητικό του φίλμ από τα άστρα και να το εμφανίσει στην γήινη πραγματικότητα ! 
Με άλλα λόγια: Χάος, γλώσσα, νεφέλες!...

Όμως η υποτίμηση του ανθρώπου από τον Εσωτερισμό δεν περιορίζεται σ' αυτό. Τελικά ο άνθρωπος - κατά τους εσωτεριστές - δεν έχει ούτε την ... αυτοτέλεια μιας φωτογραφίας! Γιατί απλούστατα ως κομμάτι της θείας ουσίας, ως πολλοστημόριο της θείας ουσίας, δεν μπορεί να έχει δική του υπόσταση. 
Για τον εσωτερισμό είναι λάθος να πιστεύει κανείς για τον εαυτό του ότι είναι κάτι το ξεχωριστό· ότι έχει δική του υπόσταση. Οποιος πιστεύει κάτι τέτοιο, στην ουσία έχασε την γνώση του πραγματικού Εαυτού! Και συσσωρεύει μέσα του αναμνήσεις, εμπειρίες και επιθυμίες που σχηματίζουν ένα πλαστό «εγώ», από όπου προέρχονται όλα τα δεινά! Και αν επιθυμεί να γνωρίσει τον αληθινό ῾Εαυτό, πρέπει να εξουδετερώσει όλες αυτές τις «συσσωρεύσεις», που τον σκεπάζουν.

 Αυτή η «συνταγή σωτηρίας» του ανθρώπου (αλλά και ολόκληρου του πλανήτη) δεν έχει να κάνει με κάποιες προσπάθειες ΕΞΩ από τον άνθρωπο. Όλα γίνονται τάχα αυτόματα με εσωτεριστικές τεχνικές. Με αυτές τις αυτονομημένες τεχνικές ο άνθρωπος «βυθίζεται» όλο και περισσότερο στον εαυτό του. Και έτσι η συνείδησή του διευρύνεται και γίνεται «συμπαντική»!

Με άλλα λόγια ο άνθρωπος βρίσκει το αληθινό του «εγώ», με το να χάσει κάθε αίσθηση ατομικότητας και ξεχωριστής υπόστασης· με το να διαλυθή και να απορροφηθή σε μια απρόσωπη «συμπαντική ενέργεια», που ισοδυναμεί με την εκμηδένισή του! 
Φυσικά η μηδενιστική αυτή ανθρωπολογία αρνείται ολοσχερώς και την αξία του ανθρωπίνου σώματος. Για τους οπαδούς του εσωτερισμού η ένσαρκη ζωή αποτελεί κατάρα η στην καλύτερη περίπτωση αναγκαστική φυλακή! 

 Και οι λεγόμενες «εναλλακτικές θεραπείες», αλλά και οι σωματικές τεχνικές του εσωτερισμού τελικά δεν έχουν σκοπό να σώσουν το σώμα μας. Μοναδικός τους σκοπός είναι, να μας ανοίξουν όσο το δυνατόν καλύτερα την «βρύση», για να εισρεύσει μέσα μας η «συμπαντική ενέργεια», και έτσι τελικά να πάψουμε να έχουμε ανεξάρτητη ύπαρξη.

 Οι ολοφάνερα απάνθρωπες δοξασίες του εσωτερισμού διατυπώνονται επιγραμματικά στην παρακάτω (εντός εισαγωγικών) «προσευχή» της αποκρυφιστικής κίνησης του λεγόμενου «Εσωτερικού Χριστιανισμού». Ακούστε την:

 «Αγαπημένε Απειρε Εαυτέ, Υπέροχε Ενα, Πρίγκηπα της ειρήνης μου, ΧΡΙΣΤΕ ΕΑΥΤΕ ΜΟΥ, είμαι η Ψυχή σου, η Μία Ψυχή, η ενωμένη, η Ψυχή Ολότητα... Είμαι το Όλο που αναμένει να δώσει σ εσένα την Ολότητά σου, για να μπορέσουμε να ενώσουμε τον διχασμό των φαινομένων, για να μπορέσουμε στιγμιαία και άχρονα να εξαλείψουμε την πλάνη, μετουσιώνοντάς την μέσα στην Ενωσή μας... μέσα στην προσφορά μας, την προσφορά του Ολου προς το Ολο» .

 Πρόκειται για μια  ας πούμε  προσευχή στον θεοποιημένο ῾Εαυτό· μια προσευχή που αποκαλύπτει ότι στις ομάδες αυτές ο διαλογιζόμενος δεν επιδιώκει διαπροσωπική κοινωνία με τον Χριστό, αλλά «συνειδητότητα χριστού»· αντικατάσταση του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού της Ιστορίας με τον εαυτό του· ειδωλοποίηση του εαυτού του. Έτσι στις «προσευχές» του Εσωτερισμού δεν τίθεται ζήτημα επικοινωνίας με προσωπικό Θεό. Δεν είναι προσευχές. Είναι εσωτερικός διαλογισμός.

 Συνοψίζοντας, λοιπόν, λέμε: Ο Εσωτερισμός δεν δέχεται προσωπικό και άρα ελεύθερο Θεό. Δεν δέχεται δημιουργία εκ του μηδενός. Δεν δέχεται διάκριση της Θείας Ουσίας από τις θείες ενέργειες. Εξευτελίζει και εκμηδενίζει το ανθρώπινο σώμα. Και θεωρεί σκοπό του ανθρώπου το να χαθή σε μια «απρόσωπη υπερσυνειδητότητα».

Γ. Η   Ο Ρ Θ Ο Δ Ο Ξ Η   Α Π Α Ν Τ Η Σ Η

 Ο εσωτερισμός σκέπτεται και μιλάει ανθρωποκεντρικά, με βάση τις αναζητήσεις του ανθρώπου. Κέντρο είναι ο άνθρωπος, όπως τον βλέπει η σύγχρονη φιλοσοφία. Και κάθε εσωτερική αναζήτηση του Θεού θεωρείται ατομικό επίτευγμα του ανθρώπου. Με άλλα λόγια, ο άνθρωπος με την εσωτερική αναζήτηση του Θεού, ενεργεί όπως ενεργούν οι επιστήμονες, που ερευνούν, ψάχνουν και ανακαλύπτουν. Η κάθε ανακάλυψή τους είναι ένα προσωπικό τους επίτευγμα, μια κατάκτηση της κτίσης.

Δ. Ε Σ Ω Τ Ε Ρ Ι Σ Μ Ο Σ   Κ Α Ι   Π Α Ν Θ Ρ Η Σ Κ Ε Ι Α

Όλα αυτά καλούν την ποιμαντική μας συνείδηση σε συνεχή επαγρύπνηση, γιατί και στην χώρα μας λειτουργούν διάφορα «μαγαζιά» του εσωτερισμού, με κατά κανόνα χριστιανικές και μάλιστα ορθόδοξες ταμπέλες και προσωπεία γνησιότητας, που ασκούν σε μας γοητεία.

 Και γιατί να μη χρησιμοποιήσουν προσωπεία ορθόδοξης τάχα γνησιότητας, αφού είναι φανερό ότι γι αυτές τις εσωτεριστικές ομάδες δεν υπάρχουν διακρίσεις θρησκειών; 
Για παράδειγμα: Για την Θεοσοφία της Μπλαβάτσκυ, δεν έχει σημασία, αν κάποιος λέγεται ινδουϊστής, βουδδιστής, μωαμεθανός η χριστιανός. Ο καθένας μπορεί να γίνει πιστός της Θεοσοφίας, γιατί τάχα η Θεοσοφία είναι η πεμπτουσία όλων των θρησκειών! 
Έτσι ο Εσωτερισμός γίνεται ένα ισχυρό άλλοθι του συγκρητισμού. Γίνεται το άλλοθι όλων εκείνων, που η δεν θέλουν να πιστέψουν ότι ο Χριστός είναι ο μόνος αληθινός Θεός και Σωτήρας του κόσμου, η άφησαν την πίστη αυτή να ξεφτίζει.
Σ' αυτούς εύκολα «πιάνει» το σύνθημα: «μπορείς κάλλιστα να είσαι και καλός χριστιανός η καλός μουσουλμάνος η οτιδήποτε άλλο και συγχρόνως οπαδός της κίνησης»!
Και έτσι σιγά-σιγά καταλήγουν να δέχονται ότι όλες οι θρησκείες οδηγούν στην ίδια «εσώτερη αλήθεια»! Έστω και αν η κάθε θρησκεία έχει την δική της εσωτεριστική και μυητική παράδοση! 

 Οι αρχαίες θρησκείες (οι οποίες σήμερα ξαναγυρίζουν στο προσκήνιο) έχουν τα «Μυστήριά» τους. Ο Ιουδαϊσμός έχει την «Καββάλα». Ο Σιντοϊσμός και ο Βουδδισμός έχουν το Ζέν. Ο Ισλαμισμός έχει τους «Σούφι». Και ο Χριστιανισμός ... δεν μένει παραπονεμένος: έχει το κομποσχοίνι και την «νοερά προσευχή»! 
Πρόκειται για «ισοπέδωση» των διαφόρων θρησκειών. Με συνέπεια, άνετα οι εσωτεριστές να μας λένε ότι και ο «ορθόδοξος μυστικισμός» οδηγεί στην ίδια αλήθεια που οδηγούσαν και τα Ελευσίνια Μυστήρια και κάθε άλλη εσωτεριστική τεχνική.
Το εντυπωσιακό είναι ότι αυτή η διαστρέβλωση δεν συναντάται μόνο στα βιβλία και στα περιοδικά των εσωτεριστικών ομάδων. Έχει περάσει και σε μελέτες  υποτίθεται  αντικειμενικών και απροκατάληπτων ερευνητών, όπως η Κάρεν Άρμστρονγκ, η οποία στο βιβλίο της «Η ιστορία του Θεού», κάνει την βαρύγδουπη διαπίστωση: «Η νίκη του Παλαμά πάνω στους Έλληνες ορθολογιστές του 14ου αιώνα αντιπροσωπεύει έναν ευρύτερο θρίαμβο του μυστικισμού και για τις τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες»!

Και πως συνέβαλε ο άγιος Γρηγόριος σ' αυτόν τον θρίαμβο; Εξηγεί (έτσι φαντάζεται!) η Κάρεν Άρμστρονγκ: 
«Από τον 11ο αιώνα, Μουσουλμάνοι φιλόσοφοι είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο Ορθός Λόγος ήταν μάλλον ανεπαρκής για την σπουδή του Θεού. Το να βασίζεται κανείς στον Ορθό Λόγο είναι γι' αυτούς σαν να προσπαθεί κανείς να φάει την σούπα με το πηρούνι »! Με άλλα λόγια - κατά την Άρμστρονγκ  ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς ... τελειοποίησε το κουτάλι (που είχαν αρχίσει να φτιάχνουν οι Μουσουλμάνοι φιλόσοφοι), για να μπορούμε εμείς να φάμε την σούπα της ... Μυστικής Θεολογίας!!!
Και αυτά μεν  ως προερχόμενα από μη ορθοδόξους  είναι ... για γέλια και για κλάματα! Χάος, γλώσσα, νεφέλες! Κάποια άλλα όμως φαινόμενα, που προέρχονται από ... ορθοδόξους, είναι μόνο για κλάματα. Πρόκειται για τα φαινόμενα εισόδου του «πνεύματος» του εσωτερισμού μέσα στον χώρο της Εκκλησίας.

Ε. Ο   Ε Σ Ω Τ Ε ΡΙ Σ Μ Ο Σ   Ε Ν Τ Ο Σ   Τ Ω Ν   Τ Ε Ι Χ Ω Ν

Και πρώτα από όλα υπενθυμίζουμε αυτά που είπαμε στην αρχή για τον ξεπεσμό μας από την ζωντανή πίστη στην «παπαγαλία» νεκρών φράσεων· μια ξύλινη γλώσσα, που πιπιλίζει ομολογίες πίστης, χωρίς να τις πιστεύει. Θα αναφερθούμε σε δύο ακόμη συγγενή ανησυχητικά φαινόμενα, που ανοίγουν επίσης την πόρτα για την είσοδο του εσωτερισμού εντός της ζωής της Εκκλησίας:

α. «Φ α γ ο ύ ρ α» γ ι α «α π ο κ α λ ύ ψ ε ι ς» 
Δανειζόμαστε τον όρο από τον Jean Vernette και από το βιβλίο του «Το παράλογο ανάμεσά μας» . Με αυτόν τον όρο αποδίδεται η νοσηρή λαχτάρα για βίωση «αποκαλυπτικών» εμπειριών. Η άρρωστη δίψα για χαρίσματα και σημεία, την οποία τόσο ρητά καταδικάζει όλη η Πατερική Γραμματεία.
Αυτή η «φαγούρα» (démangeaison), κατά τον Vernette, αποτελεί βασική αιτία της ραγδαίας εξάπλωσης του εσωτερισμού στον σύγχρονο κόσμο. 
Πιστεύομε, λοιπόν, ότι πολλά σύγχρονα - κατά πάντα Ορθόδοξα - βιβλία, συνήθως ασυνείδητα και ακούσια, καλλιεργούν αυτή την «φαγούρα» υπερτονίζοντας και υπερπροβάλλοντας τις χαρισματικές εμπειρίες κάποιων γερόντων εις βάρος της αναφοράς στον εσταυρωμένο βίο τους και στον Εσταυρωμένο για μας Χριστό. Μια απλή σύγκριση αυτών των βιβλίων με τα αρχαία γεροντικά μαρτυρεί ολοκάθαρα γι' αυτήν την απόκλιση.

 Έτσι, και οι εν λόγω Γέροντες αδικούνται και δυσφημίζονται, και οι αστήρικτες ψυχές καταντούν να θεωρούν απαραίτητο «εφόδιο» των ποιμένων το «προορατικό» και άλλα τινά «χαρίσματα» (εντός η εκτός εισαγωγικών). Τα οποία «χαρίσματα», αν - αυτοί οι πλανεμένοι  δεν τα βρουν στους ορθόδοξους ποιμένες, η «φαγούρα» τους δεν αποκλείεται να τους κάμει να τα αναζητήσουν σε «χριστιανόμορφους» μάγους η  γιατί όχι; - και στις άλλες ομάδες του εσωτερισμού.
Τελικά η καλλιέργεια αυτής της νοσηρής δίψας για δήθεν «χαρισματικές» εμπειρίες οδηγεί στην υποτίμηση η και περιφρόνηση της εν Χριστώ σωτηρίας. Και οι ορθόδοξες ασκήσεις της νηστείας και της προσευχής ευτελίζονται ξεπέφτοντας σε εγωϊστικές προσπάθειες απόκτησης χαρισμάτων! 
Επιβάλλεται λοιπόν να δείξουμε την ποιμαντική φροντίδα για την θεραπεία αυτής της «φαγούρας» και την οικοδομή των πιστών μας στα θεμέλια της Ευαγγελικής πίστης, υπενθυμίζοντάς τους ότι, το «ουδέποτε έγνων υμάς», ο Χριστός θα το απευθύνει πρώτα ... σε πρώην όντως χαρισματούχους! Αφού αυτοί, το λένε ξεκάθαρα, ότι είχαν κάμει στο Όνομά Του θαύματα (Ματθ. 7, 2223).

β. Ο «Ε σ ω τ ε ρ ι σ μ ό ς» τ η ς  λ α τ ρ ε ί α ς
Δεν υπάρχει ορθόδοξος ποιμένας, ο οποίος σε προτροπή του σε μη εκκλησιαζόμενο να εκκλησιάζεται, δεν έχει ακούσει την στερεότυπη δικαιολογία:
«Μου αρέσει να πηγαίνω στα ξωκλήσια και να προσεύχομαι. Πηγαίνω καμμιά φορά και στην ενορία μου τα απογεύματα, όταν δεν έχει κόσμο. Τις Κυριακές, και πολλή φασαρία έχει, και τα περισσότερα δεν τα καταλαβαίνω».
Ας αναρωτηθούμε: Αν αυτός ο εξυποκειμενισμός της λατρείας δεν είναι «εσωτερισμός», τότε τι είναι; Τι άλλο εκτός από «εσωτερισμός» είναι αυτή η απολυτοποίηση της συναισθηματικής επικοινωνίας με κάποια αόριστη έννοια του Θείου; Ποια σχέση με το Εκκλησιαστικό γεγονός και με την ζωή της ενορίας μπορεί να έχει αυτή η τελείως σεκταριστική αντίληψη μιας νεφελώδους ατομικής πνευματικότητας;

Και μια ακόμη ερώτηση: 
Έχουμε συνείδηση, ότι από αυτό το «πνεύμα» εμφορούνται όχι μόνο τα εκτός της μάνδρας ενενήντα εννέα πρόβατα, αλλά και τα περισσότερα από τα  υποτίθεται  εντός της μάνδρας «εκκλησιαζόμενα» πρόβατα; (Όπως ανέφερε και ο Σεβασμιώτατος, σήμερα πλέον, έξω είναι τα ενενήκοντα εννέα πρόβατα και μέσα το ένα!) 
Αναφέρουμε λοιπόν μόνο ένα από τα πολλά παραδείγματα προβάτων, που φαίνονται ότι είναι εντός, αλλά στην ουσία είναι εκτός:
Κάποια επώνυμη κυρία δήλωσε πρόσφατα ότι κατάγεται από πολύ «θρήσκα» οικογένεια, αλλά η ίδια δεν είναι «φανατική ορθόδοξη»! Κάθε χρόνο όμως έχει τάμα να πηγαίνει στον Πανορμίτη στην Σύμη, όπου «αυτόματα (όπως είπε) ηρεμεί» γιατί είναι ένας χώρος έντονα «κραδασμικός»!!! Η ίδια κυρία, που έχει τάμα να πηγαίνει κάθε χρόνο στον Πανορμίτη, καμάρωνε ότι έχει παρακολουθήσει σεμινάρια ρεφλεξολογίας όχι μόνο κάποια Σαββατοκύριακα, αλλά για ένα ολόκληρο εξάμηνο!
Θυμηθήτε τι μας είπε στην αρχή ο Κυριαζόπουλος: «Το κατάντημα της ζωντανής πίστης σε ξερή ομολογία επαναλαμβανομένων ακαταλαβίστικων προτάσεων εκ συνηθείας» ανοίγει διάπλατα την πόρτα για να μπει ο εσωτερισμός και μέσα στην Εκκλησία.

Τι κάνουμε λοιπόν για την εξυγίανση της κατάστασης;
Επιτρέπεται να επαναπαυόμαστε λέγοντας ότι «δεν είναι δά και απαραίτητη η παρακολούθηση των νοημάτων των αναγινωσκομένων και ψαλλομένων όσο η ‘συναισθηματική μέθεξη' στην ‘κατάνυξη' της λατρείας; Είμαστε σοβαροί υποστηρίζοντας κάτι τέτοιο; Το έργο μας άραγε είναι να μοιράζουμε «χάπια έκστασης» στο εκκλησίασμα σερβίροντας τεριρέμ, λιβάνι και μισοσκόταδο, η να νύττωμε τις καρδιές των πιστών με το μοναδικό εργαλείο γνήσιας κατάνυξης, που είναι η πίστη στην εν Χριστώ σωτηρία, με κατανοητές έννοιες και με κατανοητές λέξεις προσφερομένη; Τι σημαίνει «ψαλώ τω πνεύματι, ψαλώ δε και τω νοΐ»; Και πως θα γίνει πραγματικότης το «εν ενί στόματι και μια καρδία», όταν ο καθένας ... «αρπάζεται» σε δική του «θεωρία», ανάλογα με τον ... εσωτερικό διάκοσμο της Εκκλησίας και πολλούς άλλους ... υποκειμενικούς παράγοντες;

Κλείνοντας θα ειπούμε ότι αποτολμήσαμε αυτά τα ερωτήματα, όχι για να απαντηθούν εδώ, αλλά για ...τυχόν δημιουργία γόνιμου προβληματισμού.
Πάντως πιστεύομε ότι η θωράκιση των πιστών μας απέναντι στην γοητεία της «νέας πνευματικότητας» του εσωτερισμού, πρέπει να αρχίσει πρώτα από τις ειλικρινείς απαντήσεις στα πιο πάνω ερωτήματα. Μόνον έτσι θα έχει καρποφορία και η οριοθέτηση της ορθοδόξου δογματικής αληθείας απέναντι στις δαιμονικές πλάνες του εσωτερισμού. Ειδάλλως θα καταντάει και αυτή η οριοθέτηση «επανάληψη ακαταλαβίστικων προτάσεων εκ συνηθείας».

ΠΗΓΗ ΑΝΤΙΑΙΡΕΤΙΚΟ ΕΓΚΟΛΠΙΟΝ