ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΗ

 

Από το ορθόδοξο ιστολόγιο ΑΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΑ

Η φτώχεια δεν είναι φυσικό φαινόμενο, αλλά αποτέλεσμα πολιτικών πρακτικών με σκοπό την συσσώρευση, πέρα από σύνορα, πλούτου που καθορίζει τον τρόπο ζωής μας. Συχνά αναφέρεται ότι η αύξηση του πληθυσμού του Τρίτου Κόσμου, είναι μια από τις σοβαρότερες αιτίες της οικολογικής κρίσης, αφού αυξάνει την οικονομική δραστηριότητα, και ότι η αύξηση αυτή είναι εμπόδιο της ανάπτυξής τους. Οι χώρες αυτές εξομοιώνονται με την φτώχεια αν και αποτελούν μέρος του παγκόσμιου συστήματος, και ενώ κεντρικός στόχος είναι ο εκσυγχρονισμός τους μέσα από εξελικτικά στάδια ανάπτυξης.

Οι φτωχοί δεν είναι φτωχοί επειδή δεν έχουν εισόδημα, αλλά επειδή δεν έχουν πρόσβαση στις πλουτοπαραγωγικές πηγές. Ο πλούτος συσσωρεύτηκε στην Ευρώπη και ΗΠΑ προερχόμενος από την Ασία, την Αφρική, την Λατινική Αμερική.

Π.Ο.Ε (παγκόσμιος οργανισμός εμπορίου)

Π.Τ (παγκόσμια τράπεζα)

Δ.Ν.Τ (διεθνές νομισματικό ταμείο)

Π.Ο.Ε (παγκόσμιος οργανισμός εμπορίου), αντικατέστησε την Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου (GATT , 1947), που είχε κυρίαρχο στόχο κοινούς κανόνες και αρχές για το διεθνές εμπόριο. Η Π.Τ (παγκόσμια τράπεζα) έχει ως μέρος της καταστατικής της αποστολής την καταπολέμηση της φτώχειας, ενώ το Δ.Ν.Τ ( διεθνές νομισματικό ταμείο) αποσκοπεί στην χρηματοδότηση της ανάπτυξης του Τρίτου Κόσμου. Οι συνταγές αυτές έχουν αποδειχτεί καταστροφικές για τις χώρες αυτές, και σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, τα τελευταία 20 χρόνια η αύξηση της φτώχειας και της ανισότητας οφείλετε σε μεγάλο βαθμό στις πολιτικές και τα προγράμματα των οργανισμών αυτών. Παρόλο που η Π.Τ είναι νομικά δεσμευμένη στην προστασία του περιβάλλοντος και την μείωση της φτώχειας, ενθαρρύνει ξένες εταιρίες να καταστρέφουν.

Ο Π.Ο.Ε (1995), σε συστοιχία με την Π.Τ και το Δ.Ν.Τ , στο ιδρυτικό του κείμενο, αναφέρει ως έναν από τους στόχους του την επίτευξη μιας ολοένα και μεγαλύτερης συνοχής στη χάραξη μιας παγκόσμιας οικονομικής πολιτικής.

Η αλήθεια όμως είναι, ότι σχεδιάστηκε να διευθύνει τη νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων και να περιορίσει το δικαίωμα των διαφόρων εθνών να καθορίζουν το οικονομικό τους μέλλον.

Ο ανταγωνισμός μεταξύ αυτών των χωρών συρρικνώνει τους μισθούς, οδηγεί στην στασιμότητα, ύφεση, ανεργία, έλλειψη σταθερότητας, μετανάστευση, επιδείνωση και διόγκωση του χρέους. Έτσι λοιπόν, η θέσπιση διεθνών νόμων που αφορούν το εμπόριο, την οικονομία, το περιβάλλον ή όποια άλλη κοινωνική πολιτική, εξυπηρετεί τις πανίσχυρες πολυεθνικές εταιρίες που αυξάνουν σε αριθμό, που συγκεντρώνουν ισχύ, δεν δίνουν λογαριασμό σε κανέναν, ενώ οι αποφάσεις τους έχουν τρομακτικές επιπτώσεις στην οικολογική κρίση. Το 53% του συνόλου των προϊόντων αξίας προέρχονται από πολυεθνικές που έχουν βάση τις ΗΠΑ, ελέγχουν κατά προσέγγιση το 70% των σιτηρών παγκοσμίως, έτσι οι χώρες που εισάγουν δεν διαθέτουν κανένα ουσιαστικό διαπραγματευτικό όπλο. Οι πολυεθνικές που επιβάλλουν την παγκοσμιοποίηση και είναι κερδισμένες από αυτήν, υποστηρίζουν φιλανθρωπικές οργανώσεις στην Αφρική και την Λατινική Αμερική, πετρελαϊκές εταιρίες κάνουν δωρεές σε περιβαλλοντικές οργανώσεις, ταυτόχρονα ξεριζώνονται τοπικοί πολιτισμοί που αντικαθίστανται με σύμβολα εμπορευμάτων που παράγονται τμηματικά σε διάφορα μέρη του κόσμου με παραπλανητικές ετικέτες.

Η παγκοσμιοποίηση ορίζει νέους κανόνες στην κοινωνία του εκσυγχρονισμού και θέματα όπως οικολογία, πολιτισμός, πολιτική, κοινωνία, συζητούνται κάτω από την κυριαρχία του συστήματος της παγκόσμιας αγοράς. Το σύστημα, ως όργανο στην υπηρεσία του νόμου της συσσώρευσης προς όφελος του κέντρου του συστήματος των αναπτυγμένων χωρών, λειτουργεί σε βάρος του Τρίτου Κόσμου και δεν διστάζει να εφαρμόσει την όποια μορφή εκμετάλλευσης σε αυτόν. Επικίνδυνα απόβλητα εξάγονται από πλούσιες χώρες, που λόγω των περιβαλλοντικών ρυθμίσεων η διάθεσή τους είναι δαπανηρή, σε χώρες που προσφέρουν φθηνές εναλλακτικές λύσεις λόγω χαλαρής νομοθεσίας.

Ο Π.Ο.Ε κατάφερε να αποδυναμώσει τα συνδικάτα, να εξαφανίσει αγρότες που αδυνατούν να ανταγωνισθούν την βιομηχανική γεωργία, να αφανίσει τους ελεύθερους επαγγελματίες, να καταστρέψει ανεπανόρθωτα το περιβάλλον λόγω της εισβολής των ρυπογόνων ξένων επιχειρήσεων που λειτουργούν χωρίς περιορισμούς, να λεηλατήσει μέσω των πολυεθνικών εταιριών τον φυσικό πλούτο χωρών, και πολλά άλλα.

Το βασικό πλαίσιο, στο οποίο, με ολιγάρκεια και αυτάρκεια, συγκροτήθηκαν, οργανώθηκαν και έζησαν τα κράτη ως διακριτές μεταξύ τους μονάδες, έχει πάψει να υφίσταται, και το σύνολο της ανθρωπότητας με τον πλανήτη Γη, είναι πλέον μια πολυμορφία χωρίς ενότητα, στην οποία, επικρατεί κινητικότητα προς όλες τις κατευθύνσεις και πολύπλευρη αλληλεξάρτηση. Ο νέος αυτός κόσμος, ως παγκόσμιο συγκεντρωτικό όλο που αποκέντρωσε την εξουσία των κρατών, διαμορφώνεται μέσα από ένα διεθνικό σύστημα δικαιοσύνης, αντιμετώπισης της εγκληματικότητας, της τρομοκρατίας και δράσης κοινωνικών κινημάτων. Καμιά χώρα ή ομάδα δεν μπορεί πλέον να απομονωθεί, ακόμα και οι πόλεμοι εκτυλίσσονται σε ολόκληρο τον κόσμο μέσω των μίντια, ενώ οι ψηφιακές δυνατότητες επικοινωνίας δεν στηρίζονται στις συγγενικές, παραδοσιακές και κοινωνικές σχέσεις, αλλά στα κοινά ενδιαφέροντα.

Η οικολογική παγκοσμιοποίηση της βιώσιμης ανάπτυξης, συνδέεται με την συνειδητοποίηση της κρίσης και επιβάλλει στην παγκόσμια πολιτική και υπο-πολιτική σκηνή ορισμούς ρίσκων, οι οποίοι, κινητοποιούν και πολιτικοποιούν την κοινωνία των αναπτυγμένων χωρών. Ξαφνικά, αποκαλύπτονται όσα γίνονταν εν κρυπτώ στο παρελθόν και ζητείται η έγκριση της κοινής γνώμης για κινδύνους που αναμιγνύονται και δεν είναι αναγνωρίσιμοι, ενώ στην πραγματικότητα, η οικολογική κρίση είναι αποτέλεσμα ανθρώπινων αποφάσεων πίσω από κλειστές πόρτες που ποτέ δεν δικαιολογούν τα αποτελέσματα όταν ανοίξουν. Τελικά, η οικολογική κρίση δημιουργεί το κοινό πεπρωμένο και αίρει για άλλη μια φορά τα σύνορα, αφού αφορά το «όχι – ακόμα » καταστροφολογικό μέλλον, προσδιορίζει το παρόν και αφήνει το παρελθόν απροσδιόριστο, αν και μόνο αυτό (το παρελθόν) θα οδηγούσε σε μια ουσιαστική αυτοκριτική.

Από τη μια έχουμε την κοινωνία των κρατών, όπου ακόμα ισχύουν οι κανόνες της διπλωματίας και της εθνικής ισχύος και από την άλλη, μια παγκοσμίων διαστάσεων διεθνική υπο-πολιτική, όπου δρουν, πολυεθνικά συγκροτήματα, η Διεθνής Αμνηστία, η Π.Τ, το ΝΑΤΟ, η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Μη Κυβερνητικές οργανώσεις όπως η Greenpeace. Έτσι δίπλα στην παγκόσμια κοινωνία και τα εθνικά κράτη, σχηματίζεται μια πανίσχυρη μη κρατική κοινωνία, που διαφοροποιείται από τα μέχρι τώρα πρότυπα πολιτικής οργάνωσης και δρα σε πολλούς χώρους ταυτόχρονα με εσωτερικευμένη κατεύθυνση, πχ οι πολυεθνικές δημιουργούν ή καταργούν θέσεις εργασίας, οι ΜΚΟ αποδυναμώνουν επίσης την ισχύ των κρατών και διαχειρίζονται κονδύλια για αναπτυξιακή βοήθεια από διεθνείς οργανισμούς, όπως η Π.Τ. (Τι είναι παγκοσμιοποίηση, Ούλριχ Μπεκ)

Υπάρχουν διεθνική οργανισμοί τύπου Μακ Ντόναλντς, καρτέλ ναρκωτικών, διεθνικά προβλήματα, όπως AIDS, κλιματικές αλλαγές, οικονομικές κρίσεις, διεθνικά γεγονότα, όπως Ολυμπιακοί αγώνες ή ποδόσφαιρο, διεθνικές κοινότητες βασισμένες στην θρησκεία, γνώση, μουσική, τρόπο ζωής, οικολογία, κλπ, διεθνικές δομές στις μορφές εργασίας, παραγωγής, συνεταιρισμού, κλπ . (Τι είναι παγκοσμιοποίηση, Ούλριχ Μπεκ)

Διότι η οικολογική κρίση ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΚΡΙΣΗ προκύπτει και από τον πλούτο και από την φτώχεια, η απόδοση όμως των ευθυνών ποτέ δεν συγκεκριμενοποιείται στο παρελθόν, άρα στο μέλλον, σε μια έξαρση πανικού λόγω της κρίσης, η άσκηση βίας για τις φυσικές πηγές ζωής ή οι ένοπλες συγκρούσεις με την δικαιολογία του περιορισμού της οικολογικής καταστροφής, θα ήταν δυνατόν να προσθέσουν και τον επιπλέον κίνδυνο των όπλων μαζικής καταστροφής. Θα έπρεπε να μας προβληματίσει επίσης, η δυνατότητα παγκόσμιων πολιτικών σκηνοθεσιών μέσω των μίντια, που μπορούν να υποκινήσουν τις μάζες, φορώντας το καλό προσωπείο που θέλει να σώσει τον πλανήτη, και με τον τρόπο αυτό να τις κατευθύνουν, να τις ελέγχουν και να τις οδηγήσουν σε μια απόλυτη παγκόσμια κυριαρχία του ενός. Η ισοπεδωτική αυτή θεώρηση του όλου αποκλείει κάθε έννοια ελευθερίας, διαφορετικότητας και αυτοπροσδιορισμού.

Η αφθονία και η σπατάλη είναι οι ψυχώσεις του σύγχρονου ανθρώπου

Η κυριαρχία δίχως όρια από άνθρωπο σε άνθρωπο και από τον άνθρωπο στη φύση, έχει ως αποτέλεσμα, την ενιαία κατάσταση που επικρατεί παγκοσμίως και ισοπεδώνει οικοσυστήματα, έθνη, πολιτισμούς, κοινωνίες και πρόσωπα. « Ο έλεγχος στην τοπική κοινότητα χάθηκε, ο ανταγωνισμός γίνεται αυτοσκοπός, η ποιότητα σε ποσότητα, η ατομική κουλτούρα σε μαζική, η πόλη σε αγορά, ο εργάτης σε εξάρτημα μηχανής, το φυσικό περιβάλλον σε γιγάντιο εργοστάσιο, η ανθρωπότητα σε επέκταση της τεχνολογίας»

Ο μισός πληθυσμός της γης ζει σε μεγαλουπόλεις ως αποτέλεσμα μιας επιβεβλημένης και ανεπαρκώς προετοιμασμένης αστικοποίησης . Το παράσιτο – πόλη με την τεράστια απαίτηση χώρου είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, που ενώ συνεχίζει να μεγαλώνει αδιαφορεί για τις συνέπειες στη σχέση της με τη φύση και τον άνθρωπο.

Τα οικονομικά συμφέροντα καθορίζουν την εικόνα της πόλης αλλά και τα πολιτιστικά της πρότυπα, μέσα από προθήκες καταστημάτων, τη διαφήμιση και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Οι άνθρωποι καταφεύγουν σε αυτήν ως εργαζόμενοι και ως καταναλωτές. Οι επιχειρήσεις έλκονται από αυτήν γιατί διαθέτει συγκοινωνίες, υπηρεσίες, ειδικότητες εργαζομένων και φτιάχνουν τα αρχηγεία τους προκειμένου να ολοκληρώνουν την παραγωγή τους και τις καινοτομίες τους.

Τα κέντρα των αποφάσεων συγκεντρώνουν πλούτο, δύναμη, κατασταλτική πληροφορία, διότι τα «μεγάλα οικονομικά συμφέροντα δεν μπορούν να συλλάβουν παρά μια και μόνη στρατηγική: να εξευτελίσουν, να υποβαθμίσουν, να καταστρέψουν την κοινωνία της πόλης», η κρίση λοιπόν μπορεί να αποδοθεί στη «μυωπική ορθολογικότητα», στον «παραγωγισμό», στην «συγκεντρωτικότητα της ποσοτικής ανάπτυξης», και που όλα αυτά απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις. Εδώ έρχεται η θεοποιημένη τεχνολογία, που την χαρακτηρίζει «έντονη γεωγραφική κινητικότητα στις χωροθετικές επιλογές του βιομηχανικού της κεφαλαίου, προκειμένου να ολοκληρώσει τις τοπικές οικονομίες στο πλαίσιο μιας ενιαίας παγκόσμιας καπιταλιστικής αγοράς». 

Οι μεγάλες συγκεντρώσεις πληθυσμού στη πόλη, είτε εντάσσονται στο παραδοσιακό σώμα της κοινωνίας, είτε είναι μετανάστες, έχουν αποσυνθέσει εσωτερικά την κοινωνία. Ο πολίτης δεν συμμετέχει στις εξελίξεις και μεταβολές της πόλης, απλώς παρακολουθεί ένα θέαμα σε μια πόλη-σύμπαν, που τον θέλει σε διαρκή «εγρήγορση», προσαρμόσιμο στις μεταβολές, με την ψυχρή σκληρότητα της «νόησης» και της «οικονομίας του χρήματος»

Φυσικό επόμενο να υπάρχει κοινωνικός διαχωρισμός των ομάδων σε επιτυχημένους και αποτυχημένους, ο οποίος (διαχωρισμός) δίνει και το τελειωτικό χτύπημα στη μορφολογία και τη ζωή της πόλης. Δημιουργεί γκέτο, παραγκουπόλεις, gated communities, ανεπιθύμητες γειτνιάσεις με ξένους και αισθήματα απώθησης, τόπους ρηγμάτων, σκοτεινές και παράνομες διαδικασίες, νοσηρές συμπεριφορές, απομόνωση.Ο σύγχρονος αστός ξένος μεταξύ ξένων λυτρώνεται μέσω της ανωνυμίας του και αντιμετωπίζει με τον τρόπο αυτό την «αδιάκοπη μεταβολή εξωτερικών και εσωτερικών ερεθισμάτων». Η ροή του πλήθους γίνεται προστασία στις απειλές, ταυτόχρονα ο άνθρωπος της πόλης αναισθητοποιείται, ανατρέπει τη ψυχική του ισορροπία, αρνείται να εμβαθύνει στον Είναι του και αποκτά την συνήθεια της μαζικής συμπεριφοράς. Η αυτοσυντήρησή του γίνεται αρνητισμός προς τον συνάνθρωπο, επιφυλακτικότητα, «που μεταφράζεται όχι απλώς σε αδιαφορία, αλλά πολύ συχνότερα ως μια ελαφρά αποστροφή, μια αμοιβαία ξενότητα και απώθηση». Εδώ έρχεται η διαφήμιση ως τυποποιημένη εικόνα που θα τον τροφοδοτήσει με καταναλωτικά όνειρα και θα του προσφέρει καταφύγιο σε μια συλλογική ταυτότητα του look και του life-style. Οι δημόσιες αυτές διαφημιστικές εικόνες αντικαθιστούν τη δημόσια ζωή, παγιδεύουν τον άνθρωπο σε εικόνες πρότυπα που εισχωρούν στη ζωή του και την μετατρέπουν. Ένας ολόκληρος κόσμος εικόνας που καταφέρνει να επιβληθεί στη πραγματικότητα, να ασκεί μαγική επιρροή, να εγγυάται στον άνθρωπο που βιώνει απειλή και αβεβαιότητα τη κοινωνική αναγνώριση. Μαζί με τα όρια της πόλης χάθηκαν και τα όρια της πραγματικότητας, η οποία για τον άνθρωπο σημαίνει επιλογές, απόψεις, προσδιορισμούς, όμως το κάθ’ ένα από αυτά πέρασε στην τυποποίηση και την ομαδοποίηση, επιτηρούμενα διαρκώς από τα κέντρα αποφάσεων του σύγχρονου Δωδεκάθεου.

Η κοινωνία της πόλης ως αφηρημένη οντότητα είναι παντού και πουθενά για τον παγκοσμιοποιημένο άνθρωπο, τα σπίτια απλά καταλύματα επιχειρήσεων, στα οποία περιπλανιόνται μάζες μοναχικών ατόμων.

Η σύγκλιση του κόσμου της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών διάσυνδεσε αόρατα τα ανά τον πλανήτη διασκορπισμένα πρόσωπα και πράγματα μέσα σε μια παγκόσμια βάση πληροφοριών. Ένα νέο τεχνολογικό πακέτο ωριμάζει για τις μελλοντικές πόλεις μέσα από πληροφοριακά δίκτυα που σκοπό έχουν να μειώσουν τις μεταφορές, τη κατανάλωση ενέργειας, την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας, αλλά και να δημιουργήσουν την κοινωνική συνείδηση του ανήκειν στον μοναχικό αστό της παγκόσμιας πόλης. Η σχέση του με το Εγώ, σχέση μετασχηματιζόμενου προσωπικού υπολογιστή, που θα βρίσκεται πάντοτε μαζί του, στο σπίτι, στο αυτοκίνητο, στους δημόσιους χώρους και μέσα από την τεχνολογία θα αντιλαμβάνεται τη πόλη, όχι όμως αυτήν που ζει, αλλά μια νέα πολύπλοκη και πλούσια δικτυακή κοινότητα που θα τον φέρει σε επαφή με τον Άλλον. Στην Κοινωνία της αόρατης πόλης θα γνωρίζει μέσα από προσωπικά κοινωνικά δίκτυα αυτόν που τον φοβίζει στον δημόσιο χώρο, και τα κοινωνικά αυτά σύνολα θα επικοινωνούν εικονικά μαζί του, θα στοχάζονται, θα μοιράζονται κοινές αξίες και ενδιαφέροντα. Η εργασία του θα είναι στο σπίτι και οι έξυπνες οικιακές συσκευές θα τον ξεκουράζουν αφού θα σκέφτονται και θα πράττουν για αυτόν, το ίδιο και το αυτοκίνητό του, θα λειτουργεί αυτόματα, μεγιστοποιώντας την ασφάλειά του στις μετακινήσεις, αλλά και ο κόσμος της αφθονίας on line μπροστά του χωρίς περιορισμούς. Ποιος ξέρει, μπορεί η νανοτεχνολογία να δημιουργήσει γι’ αυτόν και ρούχα που θα παρακολουθούν την υγεία του και θα τον θεραπεύουν, μπορεί ακόμη και να του δώσει τη δυνατότητα να διαβάζει τις σκέψεις και τα συναισθήματα όλων αυτών που τον φοβίζουν στον δρόμο!

Η σύγχρονη πόλη συμπιέζει τον χρόνο και δημιουργεί αποστάσεις χωρίς στάσεις και ενδιάμεσα. Ο χρόνος εξελίσσεται σε ένα διαρκές παρόν εξαφανίζοντας το πριν και το μετά και σε συνδυασμό με το πλήθος πληροφοριών που λαμβάνουμε δεν προλαβαίνουμε να διαπραγματευτούμε τις αντιδράσεις μας, τις σκέψεις, τις αποφάσεις μας. Είναι ο τύπος της μηχανής σε ένα πολιτισμό που καταργεί τη διαφορά και μια πόλη θάλασσα που εξαφανίζει πίσω της τα ανθρώπινα ίχνη