Η ευλογία της οικονομικής κρίσης & η λύση της

Φυσικά η οικονομική κρίση είναι μια τραγωδία. Τραγωδία, κυρίως, επειδή άνθρωποι αυτοκτονούν και ασφαλώς επειδή άνθρωποι υποφέρουν. Για την ακρίβεια, πρόκειται για ένα ακόμη έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, οι αυτουργοί του οποίου θα δικαστούν μόνον από το Θεό - και εύχομαι να συγχωρεθούν, τόσο οι ίδιοι, όσο και τα εκατομμύρια θύματά τους!... Όμως κάθε τραγωδία δίνει στον άνθρωπο μια ευκαιρία, με την οποία μπορεί να τη μετατρέψει σε ευλογία.

Στο παρακάτω post συγκεντρώνονται μερικές τοποθετήσεις εκκλησιαστικών ανδρών για το ζήτημα.

1. Η Κρίση ως ευλογία Θεού και ευκαιρία μετανοίας (Μεσογαίας Νικόλαος)

ΟΟΔΕ-blog

Περιληπτικό διάγραμμα ομιλίας:

•  Η Εκκλησία αντιδρά διαφορετικά ανάλογα με τις περιστάσεις. Χρονικές. Πολιτισμικές. Εθνικές.
•  Η κρίση , ευκαιρία για νέα πορεία.
•  Τα διάφορα επίπεδα της κρίσης.
•  α’ Οικονομική κρίση
•  Φόροι και χρέη.
•  Παύση παραγωγής και ανάπτυξης.
•  Ανεργία – μετανάστευση – φτώχεια
•  Φορολόγηση φιλανθρωπικών ιδρυμάτων
•  β’ Πολιτική κρίση
•  Εκχώρηση διεκδικητικών δικαιωμάτων.
•  Εκχώρηση αξιοπρέπειας.
•  Πρόβλημα εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων (καστελόριζο – ΑΟΖ)
•  γ’ Κοινωνική κρίση
•  Απαξίωση κρατικής εξουσίας
•  Πρόβλημα σε ασφάλεια – υγεία -παιδεία
•  Αδυναμία της Εκκλησίας ως προς τις φιλανθρωπικές της δραστηριότητες
•  Λαός που είναι ατίθασος και κακομαθημένος , με χαλασμένη νοοτροπία
•  δ’ Πνευματική κρίση
•  Ανομία – αποστασία – άρνηση για αλλαγή.
•  Τα αίτια της κρίσεως
•  Υπερκράτος – ηγεμονίσκοι – οικογενειοκρατία
•  Η περιθωριοποίηση της Εκκλησίας (“Αν ένας λαός δεν έχει μέσα του αίσθηση ιστορίας και συγκρότηση εθνικής συνοχής , αυτός ο λαός δεν υπάρχει”, Νταβουτογλου, Τούρκος ΥΠ.ΕΞ.”)
•  Απαξίωση παραδοσιακών ιδανικών
•  Απαξίωση Φιλοπατρίας, ιστορίας, πίστης απο το σύστημα.
•  Ιστορική αμάθεια, ειρωνεία εθνικών προτύπων και ιδανικών.
•  Επιστράτευση επιστήμης για να αντικατασταθεί η Ορθόδοξη ανθρωπολογία με μια νέα, απάνθρωπη.
•  Νέφος ψευδοεπιχειρημάτων για την μετατροπή του Θεού σε “Όπιο”
•  Λάσπη προς τους ιερείς και την εκκλησιαστική ηγεσία.
•  Νέο οικογενειακό δίκαιο που οδηγεί στην αποσύνθεση της οικογένειας.
•  Η αποστασία , η έλλειψη πίστης και αξιών ως βασική αιτία της κρίσης απελευθέρωση συνδέεται πάντοτε με την επάνοδο στην πίστη και την συσπείρωση στην Εκκλησία (ακόμα και ο Στάλιν αναγκάστηκε να επιτρέψει την πίστη) (παραλληλισμοί με Βαβυλώνα, Ρωμανία/Βυζάντιο, Ρωσία). Η
•  Οικοδόμηση ελπίδας και προοπτικής πάνω στην Εκκλησία και τους Ιερείς μας.
•  Τρόποι αντιμετώπισης.
• «μακάριον τό έθνος ου εστι Κύριος ο Θεός αυτού» (Ψαλμ. 32/λβ΄:12)
•  ”Επλήθυναν οι αμαρτιαι ημών ούκ έστιν εν τω καιρώ τούτω ούκ έστιν Αρχων και αμαρτίαι ημών ουκ εστί εω τω καιρώ τούτο ουκ εστίν Αρχων και Προφήτης και Ηγούμενος και Πνευματικός Πατήρ”
•  To πρώτο πράγμα που πρέπει να καταλάβουμε είναι πως η κρίση είναι πνευματική. Είναι κρίσης της σχέσης με το
• Το δεύτερο πράγμα που χρειαζόμαστε είναι ένα κήρυγμα μετανοίας και συνειδητοποίηση της απομάκρυνσης μας απο τον Θεό.
• Το τρίτο πράγμα είναι αυτή η συνειδητοποίηση να γίνει πράξη και αλλαγή λογισμού.
• Η λιτότητα ως Εκκλησιαστική στάση ζωής.Πολυφαγία. Περιττά έξοδα και δώρα λαϊκών, ιερέων και επισκόπων. Ματαιόδοξη αντίληψη που έχουμε πείσει τους εαυτούς μας οτι είναι αναγκαία.
• Λιτότητα με λεβεντιά και ανδροπρέπεια.
• Το τέταρτο, ενίσχυση της πίστης μας που σήμερα είναι νοθευμένη παραδοχή ενός ιδεολογήματος απομακρυσμένη από την πίστη των πατέρων μας
• Το πέμπτο, καλλιέργεια των ελπίδων, “Πλούσιοι επτώχευσαν και επείνασαν, οι δε εκζητούντες τον Κύριον ουκ ελαττωθήσονται παντός αγαθού.”
• Το έκτο, μας χρειάζεται προσευχή. Οχι νεκρή προσευχή του τύπου, αλλά ουσιαστική , καρδιακή.
• Αξιοποίηση της ενορίας μας. Αξιοποίηση του κρυμμένου δυναμικού της κοινωνίας μέσα στην ενορία. Υπάρχει πίστη που δεν εκφράζεται εκκλησιαστικά, που είναι ζωντανή αλλά εκφράζεται αρνητικά.
• Αγάπη και δυνατότητες.
• Δυνατότητα της Εκκλησίας να ξυπνήσει κρυμμένες δυνάμεις, οικονομικές και εθελόντισμού.
• Χρειάζεται κινητοποίηση των Ιερέων και όχι αδιαφορία.
• Αποστολή της Εκκλησίας να ξυπνήσει τον λαό, τόσο στα πρακτικα ζητήματα, όσο και στο θέμα της πίστης.
• Προσπάθεια κατήχησης του λαού.
• Δεν είναι λύση μόνο με “δολώματα” να τραβήξουμε κόσμο. Πρέπει να προσφέρουμε έναν πυρήνα αληθείας. Να δημιουργήσουμε εκκλησιαστική κατήχηση. Να έχουν τα παιδιά βιώματα.
•  Συντήρηση της μαγιάς της πίστεως, η οποία θα βοηθήσει να γίνει μία ανάσταση παρόμοια με αυτήν που συνέβη στις πρώην κομμουνιστικές χώρες.
•  Αν εφαρμοστούν τα παραπάνω, μπορούν να συμβούν τρία πράγματα:
•  α’ Να είσαι στο “καμίνι” της κρίσεως και να δροσίζεσαι πνευματικά.
•  β’ Να σβήσει η φωτιά. Η παρουσία και πέντε ανθρώπων του Θεού θα μπορούσε να ανατρέψει τα δεδομένα.
•  γ’ Η ανακαίνιση της ιερατικής συνειδήσεως. Ο Ιερέας ως Προφήτης και οχι ως επαγγελματίας η κοινωνικός εργάτης. Ο δρόμος της θυσίας και του Σταυρού.
• Η κρίση με βάση τα όσα ειπώθηκαν παραπάνω θα μπορούσε να είναι όχι μόνο ευκαιρία αλλά και ευλογία. 

2. Η ΛΥΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ (π. Κων/νος Στρατηγόπουλος)

ΟΟΔΕ-blog

3. Μητροπολίτης Προικοννήσου π. Ιωσήφ: Οικονομική κρίση ή κρίση Θεού;
Κλικ εδώ!

Από την ομιλία του π. Ιωσήφ ανεβάζω μόνο ένα απόσπασμα από το τέλος. Παραθέτει ένα απόσπασμα από κείμενο του αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, με αφορμή την κρίση του 1929:

[...] Θὰ μοῦ ἐπιτρέψετε στὸ σημεῖο αὐτὸ νὰ δανειστῶ τὰ φῶτα ἑνὸς συγχρόνου Ἁγίου, τοῦ Ἐπισκόπου Ζίτσης καὶ Ἀχρίδος Νικολάου Βελιμίροβιτς (+1956), τοῦ «Νέου Χρυσοστόμου» τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος ἔζησε τὴν Παγκόσμια Οἰκονομικὴ Ὕφεση τοῦ 1929. Κάποιος ἱερέας Κόναν ["Ν": ίσως Κόνων] τοῦ ἔγραψε ρωτώντας τον ἀπὸ ποῦ προερχόταν ἡ κρίση ἐκείνη καὶ τί ἐσήμαινε αὐτή. Τοῦ ἀπάντησε, μεταξὺ ἄλλων: 

«Ἡ ‘crisis’ [κρίση] εἶναι ἑλληνικὴ λέξη καὶ σημαίνει ‘δίκη’… Ἕως τώρα οἱ εὐρωπαϊκοὶ λαοὶ χρησιμοποιοῦσαν τὴ λέξη ‘δίκη’, ἀντὶ γιὰ τὴ λέξη ‘κρίση’, ὅποτε καὶ νὰ τοὺς εὕρισκε κάποια συμφορά. Τώρα ἡ καινούργια λέξη ἀντικατέστησε τὴν παλιά, καὶ τὸ κατανοητὸ ἔγινε ἀκατανόητο. Ὅταν γινόταν ξηρασία, πλημμύρα, πόλεμος ἤ ἔπεφτε ἐπιδημία, ὅταν ἔρριχνε χαλάζι, γίνονταν σεισμοί, πνιγμοὶ καὶ ἄλλες συμφορές, λέγανε: ‘Θεία δίκη’! Καὶ αὐτὸ σημαίνει: κρίση μέσα ἀπὸ ξηρασίες, κρίση μέσα ἀπὸ πλημμύρες, μέσα ἀπὸ πολέμους, μέσα ἀπὸ ἐπιδημίες κ.λπ. 

Καὶ τὴ σημερινὴ χρηματικο-οικονομικὴ δυσκολία ὁ λαὸς τὴν θεωρεῖ ὡς Θεία δίκη, ὅμως δὲν λέει ἡ δίκη ἀλλὰ ἡ κρίση. Ἔτσι ὥστε ἡ δυσκολία νὰ πολλαπλασιάζεται μὲ τὸ νὰ γίνεται ἀκατανόητη! Ἐφόσον ὅσο ὀνομαζόταν μὲ τὴν κατανοητὴ λέξη ‘δίκη’, ἦταν γνωστὴ καὶ ἡ αἰτία, λόγῳ τῆς ὁποίας ἦρθε ἡ δυσκολία, ἦταν γνωστὸς καὶ ὁ Δικαστής, ὁ Ὁποῖος ἐπέτρεψε τὴν δυσκολία, ἦταν γνωστὸς καὶ ὁ σκοπὸς τῆς ἐπιτρεπόμενης δυσκολίας. Μόλις ὅμως χρησιμοποιήθηκε ἡ λέξη ‘κρίση’, λέξη ἀκαταλαβίστικη σὲ ὅλους, κανεὶς δὲν ξέρει πιὰ νὰ ἐξηγήσει οὔτε γιὰ ποιό λόγο, οὔτε ἀπὸ Ποιόν, οὔτε ὡς πρὸς τί; Μόνο σ’ αὐτὸ διαφέρει ἡ τωρινὴ κρίση ἀπὸ τὶς κρίσεις ποὺ προέρχονται ἀπὸ τὴν ξηρασία ἤ τὴν πλημμύρα ἤ τὸν πόλεμο ἤ τὴν ἐπιδημία ἤ τοὺς πνιγμοὺς ἤ κάποιους ἄλλους πειρασμούς. 

Μὲ ρωτᾶς γιὰ τὴν αἰτία τῆς τωρινῆς κρίσης, ἤ τῆς τωρινῆς Θείας δίκης! Ἡ αἰτία εἶναι πάντοτε ἡ ἴδια. Ἡ αἰτία γιὰ τὶς ξηρασίες, τὶς πλημμύρες, τὶς ἐπιδημίες καὶ ἄλλα μαστιγώματα τῆς γενιᾶς τῶν ἀνθρώπων, εἶναι ἡ αἰτία καὶ γιὰ τὴν τωρινὴ κρίση. Ἡ ἀποστασία τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ τὸν Θεό! Μὲ τὴν ἁμαρτία τῆς Θεο-αποστασίας, οἱ ἄνθρωποι προκάλεσαν αὐτὴ τὴν κρίση, καὶ ὁ Θεὸς τὴν ἐπέτρεψε, ὥστε νὰ ξυπνήσει τοὺς ἀνθρώπους, νὰ τοὺς κάνει ἐνσυνείδητους, πνευματικούς, καὶ νὰ τοὺς γυρίσει πρὸς Ἐκεῖνον. Στὶς μοντέρνες ἁμαρτίες – μοντέρνα καὶ ἡ κρίση. Καὶ ὄντως ὁ Θεὸς χρησιμοποίησε μοντέρνα μέσα ὥστε νὰ τὸ συνειδητοποιήσουν οἱ μοντέρνοι ἄνθρωποι: χτύπησε τὶς τράπεζες, τὰ χρηματιστήρια, τὶς οἰκονομίες, τὸ συνάλλαγμα τῶν χρημάτων. Ἀνακάτωσε τὰ τραπέζια στὶς συναλλαγὲς σ’ ὅλο τὸν κόσμο, ὅπως κάποτε στὸ ναὸ τῶν Ἱεροσολύμων. Προξένησε πρωτόγνωρο πανικὸ μεταξὺ ἐμπόρων καὶ αὐτῶν ποὺ ἀνταλλάσσουν τὸ χρῆμα. Προκάλεσε σύγχυση καὶ φόβο. Ὅλα αὐτὰ τὰ ἔκανε γιὰ νὰ ξυπνήσουν τὰ ὑπερήφανα κεφαλάκια τῶν σοφῶν τῆς Εὐρώπης καὶ τῆς Ἀμερικῆς, γιὰ νὰ ἔλθουν εἰς ἑαυτοὺς καὶ νὰ πνευματικοποιηθοῦν. Καὶ ἀπὸ τὴν ἄνεση καὶ τὸ ἀγκυροβόλημα στὰ λιμάνια τῆς ὑλικῆς σιγουριᾶς νὰ θυμηθοῦμε τὶς ψυχές μας, νὰ ἀναγνωρίσουμε τὶς ἀνομίες μας καὶ νὰ προσκυνήσουμε τὸν Ὕψιστο Θεό, τὸν Ζῶντα Θεό» (Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται, Ἀθήνα 2008, σσ. 33-35). 

Νομίζω ὅτι ὁ Ἅγιος τὰ λέει κατὰ γράμμα καὶ σ’ ἐμᾶς γιὰ τὴ σημερινὴ κρίση. Δὲν ἔχω καμμιὰ ἀμφιβολία. Ἔτσι εἶναι ἀκριβῶς! Κι ὅπως ὁ θεῖος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς θὰ ἐπέλεγε: «Διὰ ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα παιδευόμεθα, καὶ ἔτι παιδευθησόμεθα». Ναί, θ’ ἀκολουθήσουν κι ἄλλα, «τὴν μὲν γὰρ τῶν ἐπηρειῶν λύσιν ποθοῦμεν τε καὶ ζητοῦμεν, τοῖς δὲ πταίσμασι δι’ ἅ παιδευόμεθα καὶ προστίθεμεν» (Ὁμιλία ΛΘ΄ Ἐν Λιτῇ, ΕΠΕ 10, σσ. 500-502). Δυστυχῶς δὲν φαίνεται μετάνοια στὸν ὁρίζοντα, παρὰ τὸ ὅτι ἀντικειμενικά, εἴτε μᾶς ἀρέσει εἴτε ὄχι, αὐτὴ εἶναι ἡ μόνη λύση. Ἡ Θεία δίκη, λοιπόν, θὰ συνεχίζεται. Μέχρι πότε; Πάλι θὰ ζητήσω ἀπὸ τὸν Ἅγιο Νικόλαο Βελιμίροβιτς τὴν ἀπάντηση: «Ὅσο τὸ πνεῦμα τῶν ἀνθρώπων παραμείνει δίχως ἀλλαγή. Ὥσπου οἱ ὑπερήφανοι ὑπαίτιοι αὐτῆς τῆς κρίσης νὰ παραιτηθοῦν μπροστὰ στὸν Παντοδύναμο. Ὥσπου οἱ ἄνθρωποι καὶ οἱ λαοὶ νὰ θυμηθοῦν τὴν ἀκαταλαβίστικη λέξη ‘crisis’, νὰ τὴ μεταφράσουν στὴ γλῶσσα τους, ὥστε μὲ ἀναστεναγμὸ καὶ μετάνοια νὰ φωνάξουν: «ἡ Θεία δίκη»! (ἔνθ. ἀνωτ., σσ. 35-36). Εὔχομαι ἡ μέρα αὐτὴ νὰ μὴν ἀργήσει!